İngiltere

Avrupa’da Optometri
Robert Chappell OBE MPhil DSc FCOptom
Avrupa Optometri ve Optik Konseyi Başkanı
Dünya Optometri Konseyi Gelecek Dönem
Başkanı
Avrupa Birliği
•
•
•
•
25 üye ülke
Avustralya’nın büyüklüğünde
Japonya’nın on katı büyüklüğünde
Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin üçte biri
büyüklüğünde
• Dört farklı zaman dilimi
• 455 milyon nüfus (ABD 290 milyon)
• Yaşlı nüfus
Avrupa Birliği
• Politik ve ekonomik konfederasyon
• Aynı ortak demokratik değerleri
paylaşan üyeler
• Ortak bir amaç için çalışma
• Avrupa seviyesinde verilen kararlar
• İşçilere göç imkanları
• Meslek mensuplarına serbest dolaşım
imkanları
Farklılıklarda Birleşme
• Kültürel farklılıklar
• Ortalama 200 farklı dil
• Ekonomik farklılıklar
Hareket Engelleri
•
•
•
•
Siyasi – pazarın koruması
Uygulama alanları – kamunun koruması
Eğitim
Ekonomi
Avrupa’da Göz Bakımı Meslekleri
•
•
•
•
Oftalmologlar
Optometristler
Optisyenler
Ortoptistler
Oftalmologlar
Oftalmoloji konusunda uzmanlaşmış, uygulama
alanları arasında göz bozukluklarının cerrahisi, tanısı
ve tedavisi, refraksiyon ve kontakt lens uygulamaları
olan uzmanlardır. Bu meslek, AB içinde eşdeğer hale
getirilmiştir ve oftalmologlar bir ülkeden başka bir
ülkeye rahatça hareket edebilme imkanına sahiptirler.
Oftalmologlar cerrahi konusunda uzmanlaşabilir, ya
da özel muayenehanelerde tıbbi oftalmolog olarak
görev yapabilirler.
Optometristler
Optometristler, genelde dört yıla kadar yüksek eğitim
alırlar. Uygulama alanları, ülkeden ülkeye değişen
yasal olarak belirlenmiş uygulama alanlarına, ayrıca
öğretim ve eğitim derecelerine göre farklılık
göstermektedir. Bu kapsam içerisinde refraksiyon,
reçeteleme, kontak lens ve az görme gereçlerinin
uygulanması, oküler ve binoküler anormalliklerin
tanısı, teşhisi ve tedavisi, ve hükümetçe uygulanan
yasaların izin verdiği ölçüde tanı ve tedaviye yönelik
ilaçların kullanımı bulunur.
Optometristler
Kendi uzmanlık alanları ve eğitim kapsamları dışındaki
herhangi bir sorunda hastalarını bir oftalmologa ve
tıbbi bir uzmana sevk etme sorumlulukları
bulunmaktadır. Pratisyen hekimler tarafından yapılan
sevkleri kabul edebilirler. Bu meslek, eşdeğer hale
getirilmemiştir ve bir ülkeden başka bir ülkeye
gidebilmek kalifikasyonlarının gidilecek olan ülkede
tanınmasına ve yasal eğitim kapsamına bağlıdır.
Optometri, bağımsız bir meslektir ve optometristler
hem özel muayenehanelerde, hem de hastanelerde
çalışabilirler.
Optisyenler
Optisyenler eğitim devamı alır, özel kurslara katılır, ya
da bir çıraklık dönemini tamamlarlar ve gözlük
montajı konusunda uzmanlaşırlar. Bazı ülkelerde aynı
zamanda kontak lens ve az görme gereçleri
uygulamalarına da izin verilmektedir. Bu meslek,
eşdeğer hale getirilmemiştir ve bir ülkeden başka bir
ülkeye gidebilmeleri, sahip oldukları kalifikasyonların
kabul görmesine ve gidilecek olan ülkede tanınmasına
bağlıdır. Optisyenler, bağımsız meslek sahibidirler ve
özel hastanelerde ya da muayenehanelerde
çalışabilirler.
Ortoptistler
Ortoptistler, eğitim devamı düzeyinde ya da
yüksekokul düzeyinde eğitim alırlar ve
özellikle de binoküler görmedeki
anormalliklerin tespit ve tedavisi konusunda
uzmanlaşırlar. Bazı ülkelerde, oftalmolojiye
destek olmak için görüntüleme testleri de
uygulamaktadırlar. Ortoptistler genellikle
sadece bir oftalmologun gözetimi altında
çalışabilirler.
Mesleğin Yapısı
• Ekonomik koşullar, ülkeden ülkeye farklılıklar
göstermektedir
• Uygulama alanları, büyük ölçüde değişkenlik
göstermektedir
• Eğitim farklı seviyelerdedir
– Üniversite
– Zanaat – Çıraklık
• Hükümetlerin, göz bakımı konusunda
koydukları ödenekler, farklılık göstermektedir
• Eşdeğerlilik yoktur
Avrupa Boyutu
• Mevzuat
– Devlet mevzuatı
• Sağlık Bakanlığı, Eğitim ve Çalışma Bakanlıkları tarafından
• Belli bir düzenleme kurumu tarafından
• Hükümet çatısı altında düzenleme yapan profesyonel
kuruluşlar tarafından
– Özel mevzuatlar
• Profesyonel kuruluşlar tarafından
– Mevzuat olmayanlar
Optisyen ve Optometristlerin
Yasal Durumu
Yasal olarak
tanınan
Optisyen
Avusturya
Belçika
Hırvatistan
Çek
Cumhuriyeti
Yasal olarak
tanınan
Optisyen/
Optometrist
Fiilen
Optometrist
*
*
*
*
*
Danimarka
*
*
Finlandiya
Fransa
Yasal olarak
tanınan
Optometrist
*
*
Optisyen ve Optometristlerin
Yasal Durumu
Yasal olarak
tanınan
Optisyen
Almanya
Yunanistan
Macaristan
İrlanda
İtalya
Lüksemburg
Hollanda
Yasal olarak
tanınan
Optisyen/
Optometrist
Yasal olarak
tanınan
Optometrist
Fiilen
Optometrist
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Optisyen ve Optometristlerin
Yasal Durumu
Yasal olarak
tanınan
Optisyen
Yasal olarak
tanınan
Optisyen/
Optometrist
*
*
*
Portekiz
Slovenya
*
*
İspanya
*
İsveç
İsviçre
İngiltere
Fiilen
Optometrist
*
Norveç
Polonya
Yasal olarak
tanınan
Optometrist
*
*
*
*
Eğitim
• Meslek örgütleri aracılığıyla kronolojik gelişim
• Lise üstü eğitim
– Teknik okullar
– Çıraklık
– İki yıllık okullar
• Lise üstü yüksek eğitim
– Üniversite
– Teknik üniversite
– Üç ve dört yıllık okullar
Oftalmoloji’nin Etkisi
• Fransa ve Almanya
– Her 100,000 kişiye 8-9 oftalmolog
• İtalya
– Her 100,000 kişiye 10 oftalmolog
• Yunanistan
– Her 100,000 kişiye 14 oftalmolog
• İngiltere
– Her 100,000 kişiye 2.5 oftalmolog
Bariyerleri Aşmak
• Ulusal resmi merciler tarafından tanınmanın yollarını
aramak
• Uygulama alanlarını geliştirme yollarını aramak
• Tıbbi lobilerle mücadele etmek
– Almanya
– Fransa
• Eğitimi geliştirmek
– İtalya
– Polonya
• Sağlık hizmeti tedarikinde değişiklikler yapmak
• Ortak standartları tespit etmek
Avrupa Optometri
ve Optik Konseyi
ECOO
Geçmişi
• ECOO, 1990 yılının başlarında PEG ve
GOMAC adındaki iki özgün kuruluş
tarafından kurulmuştur
• 24 ülkedeki ulusal meslek örgütlerinin
Avrupa konfederasyonudur
– optometristler
– optisyenler
– optik firmaları
Yapısı
• Aynı görüş birliği çerçevesinde çalışır
– kolaylaştırır ve destekler
• Yılda iki kez toplantı yapar
– güz – iş
– bahar – seminerler (Milano, Mayıs 2006)
• Sekretaryası Londra’da yerleşiktir
• Dünya Optometri Konseyi’ne bağlıdıır
ECOO’nun çalışmaları
• Dört fonksiyon
– Bilgi alışverişi
– Mesleğin ve eğitiminin eşdeğer hale
getirilmesi için çalışmalar yapmak
– Üyeler lehine AB kurumlarında lobi yapmak
– Münferit üye organizasyonları desteklemek
Avrupa Boyutu
• Meslek, her ülkede farklı yönlerde
değişiklikler göstermektedir
– eğitim
– mevzuat
– uygulama alanları
• Avrupa Yönetmelikleri
Gündemdeki Projeler
• Avrupa Diplomasının geliştirilmesi
– Daha kolay ulaşılabilir
– Yeterlilik bazlı
– Daha önceki vasıfları da kabul edecek şekilde
•
•
•
•
Web sitesinin geliştirilmesi
Uzman toplantıları
Ortak platform
AB kanununun, mesleğin uygulanması
üzerindeki etkileri
• Oftalmoloji ile bağlantılar
Göz Muayenesi Kapsamı
• Sübjektif refraksiyon
– % 92
• Objektif refraksiyon
– % 88
• Tanı aletleri
– % 76
• Reçeteleme
– % 80
Optometri ve Oküler Patoloji
• Tanı ilaçları
– % 12
• Floresein kullanımı
– % 88
• Tanı ve sevk
– % 76
• Teşhis, tanı ve sevk
– % 20
• Oküler patoloji görüntüleme
–%8
Optisyenler ve optometristler
tarafından optik gereçlerin uygulanması
• Numaralı camların reçetelenmesi
– % 100
• Kısıtlama olmadan kontakt lens uygulanması
– % 40 (Sadece İngiltere’deki optometristler)
• Özel eğitimden sonra kontakt lens
uygulanması
– % 48 (İngiltere’deki optisyenler)
• Oftalmolog reçetesine göre kontakt lens
uygulanması
– % 12
Optik Gereçleri Kimler Satabilir
• Meslek mensuplarının satış yapmasında
yasal kısıtlama
– % 75 (İngiltere’de bazı kısıtlamalar vardır)
• Kontakt lenslerin reçetelenmesinde,
satılmasında ve uygulanmasında yasal
kısıtlama
– % 75
Optisyenlerin ve Optometristlerin Eğitimi
• 16 üstü teknik okul
– % 60
• 18 üstü teknik okul
– % 76
• Üniversite ya da dengi okullar
– % 80
Avrupa Optometri Diploması
• Avrupa müfredatı
• Her ülke için en yüksek giriş seviyesini tespit
etmek
• Politik değeri
– Optometriye yüksek standartlar kazandırmak
• Eğitimsel değeri
– Eğitim standartlarının arttırılmasını teşvik etmek
– Öğrencilerin beklentilerini karşılamak
Diplomanın Gelişimi
• 1998 yılında başladı
• Gelişimi, AB ve endüstri tarafından da
desteklendi
• İlk sınavlar 2000 yılında yapıldı
• Her yıl sınav döngüsü uygulanır
• Üç bölümlü sınavlarda dokuz modül uygulanır
• Teorik (çoklu seçmeli sorular) ve pratik
bölümden oluşur
Sorunlar
•
•
•
•
Büyük ve teferruatlı sınavlar
Adayların hazırlanmalarında eksiklik
Düşük geçme oranı
Özel sınavlar – ulusal bazda kabul
görmeyen sonuçlar
Gelecekte
•
•
•
•
Önceki öğrenimin akreditasyonu
Ulusal kalifikasyonların akreditasyonu
Aşamalı sınavlar
Ulusal yetkililer tarafından kabul görme
– Genel Optik Konseyi (İngiltere)
• Avrupa Akademisinin kurulması
• Ortak bir platform oluşturulmamsı
Yeterlilik Standartları nelerdir ?
Yeterlilik standartları, bir kişinin, belli bir
ticaret yada meslek ile bağlantılı
faaliyetleri, iş yerine uygun ve tanımlı
bir standartta yerine getirebilmek için
gerekli olan bilgi, beceri ve
davranışların tümüdür.
Gelecek
• İleri dönük bir iş planı
• 2006 yılı başlarında bir web sitesi kurulması
(www.ecoo.eu)
• Optik sektöründe karşılaştırmalı istatistiklerin
yayınlanması
• Milano, Mayıs 2006 tarihli WCOE5 Dünya
Konseyi eğitim konferansının bir parçası
olunması
• Diploma’nın geniş kapsamda kabul edilmesi
• Akreditasyon kuruluşlarının kurulması
• Endüstri ve oftalmoloji ile daha yakın ilişkiler
kurulması
Optometri Hedefleri’nde
Avrupa Diploması
• Avrupa’da optometrik eğitime tek düzen
yüksek standartlar kazandırmak
• Avrupa’da optometri meslek mensuplarına
serbest dolaşım ve iş bulabilme imkanları
kazandırmak
• Brüksel’de optometri mesleğinin ulusal sağlık
örgütleri ve daha yüksek eğitim kurumları
tarafından tanınmasını güçlendirmek
Avrupa Diploması
• Meslek AB kuralları çerçevesinde eşdeğer
değildir
• Ulusal kalifikasyonlar nedeniyle serbest
dolaşım özgürlüğü kısıtlanmıştır
• Diploma, optometri için ortak standartlar
yerleştirmektedir
• İngiltere Genel Optik Konseyi tarafından
tanınmasına çalışılmaktadır
• Gelişimi, optik endüstrisi ve AB tarafından
desteklenmektedir
Avrupa Diploması
• Avrupa Diploması sınavları’nın şu andaki
formunu koruması kuşkuludur
• Diploma, devasa bir hadise niteliğindedir ve
optometrinin halen gelişmekte olduğu
ülkelere hitap etmemektedir.
• Esnek değildir
• Önceki öğrenimleri hesaba katmamaktadır
• ECOO üyelerinin mülkiyet kavramı yoktur
Önümüzdeki Yollar nelerdir?
• Sadece Avrupa çapında değil, Dünya
çapında yeterlilikler için bir ortak
standart kabul edilmesi
• Bir yeterliliğin hangi ülkede uygulanıyor
olduğuna bakmaksızın, her yeterlilik
kavramı için bir tanım ve standart kabul
edilmesi
Yeterlilik bazlı
yaklaşımın faydaları
• Ülkelerin, kendi hızlarıyla ve başa
çıkılabilir aşamalarla gelişmelerine
olanak tanır.
• Ortak bir dil sağlar. Örneğin belli bir
yeterlilikten yada bir standarttan
bahsedildiğinde herkes bunu anlar.
• Avrupa’nın “adım adım” şeklinde bir
yaklaşıma ihtiyacı vardır.
Yeterlilik bazlı
yaklaşımın faydaları
• Her ülke, hangi yeterliliklerin, şu anda geçerli
olan uygulama alanıyla bağlantısı olduğunu
tespit edebilecektir.
• Her ülke, tanımlanmış standardı tam olarak
karşılayabilmek amacıyla yeterlilikleri
sağlamak yönünde çalışmaya devam
edebilecektir.
• Ülkelerin yeterliliklerini diğerleriyle aynı
duruma getirmelerine olanak sağlar.
Önümüzdeki Yol
• Eğitim standartları gelişecek ve profesyoneller,
tanımlanmış yeterlilik standartları doğrultusunda
eğitilecektir.
• Eğitim standartlarının kademeli gelişimi, yeterlilik
sayısını da arttıracaktır.
• Avrupa’da ya da dünyanın herhangi bir yerindeki
başka bir ülkede optometriyi icra edebilmek için;
gidilecek ülkede optometri daha fazla yeterlilik şart
koşuyorsa, sadece eksik yeterliliklerin tamamlanması
yetecektir. Bu şekilde önceki öğrenim de kabul
edilmiş olur.
Gelecek
•
•
•
•
Önceki öğrenimin akreditasyonu
Ulusal kalifikasyonların akreditasyonu
Aşamalı sınavlar
Ulusal yetkililer tarafından kabul görme
– Genel Optik Konseyi (İngiltere)
• Avrupa Akademisinin kurulması
• Ortak bir platform oluşturulmamsı
İngiltere’de Optometri
Birleşik Krallık
Göz Bakımı Meslek Mensupları
• 1,500 Oftalmolog
– 2.5/100.000
• 8,500 Optometrist (FTE)
– 14.2/100,000
• 5,000 Reçete Yazan Optisyen
– 8.3/100,000
Geçmiş, Şimdi ve Gelecek
• Eğitim
• Mevzuat
• Uygulama Alanı
Eğitim
• 1890’larda
– Northampton teknik ve sanat enstitüsü
• 20. Yüzyıl
– Teknik eğitimde gelişmeleri yansıtır
• 1966 Üniversite durumu
– Lisans Diploması
Eğitim
• 21. Yüzyıl
• 8 üniversite
– 3 yıllık 8 Lisans eğitimi (İskoçya’da 4 yıllık)
– 1 MOptom (4 Yıl)
– Yılda 600 mezun
Ön Kayıt Yılı
• Pratikte klinik tecrübe
– Sadece yüksek lisans mezunları için
• Gözetim ve değerlendirme
– Gözetmen
– Rehber
• Mesleki Kalifikasyon Testi
– College of Optometrists
– Sicil standardı
Mevzuat
• 1958 öncesi
– Özerk Düzenlemeler
• 1958 sonrası
– Optisyenlik Kanunu
– Yasal Özerk Düzenlemeler
– Genel Optik Konseyi
Mevzuat
• Genel Optik Konseyi
–9
–6
–4
–9
optometrist
reçete yazan optisyen
oftalmolog
meslek dışı üye
Mevzuat
• Mevzuat
– optometristler
– reçete yazan optisyenler
• Eğitim
– eğitim kalitesi
– sınav standartları
• İdare
– disiplin
İngiltere İstatistikleri - 2003
•
•
•
•
•
8,200 optometrist
5,000 reçete yazan optisyen
633 oftalmik tıp doktoru
16.9 milyon göz muayenesi
% 96’sı optometristler tarafından yapılmış
– % 66.4’ü Ulusal Sağlık Hizmetleri kapsamında
– % 33.6’sı özel
İngiltere İstatistikleri - 2003
kontakt lens
5%
değişmemiş / reçete
yok
28%
sevk
5%
değişmiş/ yeni
reçete
62%
Ulusal Sağlık Servisi Göz Muayeneleri
• Tam zamanlı eğitim gören, 16 ya da 19
yaş altı
• 60 üzeri
• Glokom ve 40 üzeri benzer durumlar
• Şeker hastaları
• Yüksek numaralar 10.00 dpt. civarında
• Düşük gelir grubu
Ulusal Sağlık Servisi Makbuzları
• Tam zamanlı eğitim gören, 16 ya da 19
yaş altı
• Gelir desteği gören
• Düşük gelir grubu
• Yüksek numaralar
Uygulama Alanı
•
•
•
•
•
•
•
Uygulama
Refraksiyon
Göz muayenesi
Kontakt Lensler
Tanı ilaçları
Ortoptikler
Ortak bakım
Reçete yazma
• Devletten bağımsız olanlarda
• Hazır okuma gözlüklerinde +4.00 dpt’ye
kadar (reçeteye gerek kalmaksızın)
– İki yaşa dek her reçete yazılabilir
• Devlet kapsamında olanlarda
– 16 yaşına kadar çocuklarda
– Kısmen görebilenlerde
Refraksiyon
• Devlet kapsamında
– Optometristler
– Oftalmologlar
– Reçete yazan optisyenler (gözetim altında)
• Tam bir göz muayenesinin bir parçası olmalı
– Pek çoğu dahili ve harici muayeneleri de kapsamalı
• Hastaya yazılı bir reçete verme gerekliliği
Göz muayeneleri
• Tüm iç ve dış muayene
– Doğrudan ve dolaylı muayene
– Gerekli görülürse genişletilebilir
• Tonometri
– aplanasyon
– hava üfleme
• Görme Alanları
Tedavi İlaçları
• Sikloplejikler
• Midriyatikler
• Florosein ve diğer oküler boyalar
Kontakt Lensler
• Uygulama ve temin etme şartları
düzenlenmiştir
– optometristler, tıbbi uzmanlar
– ilave kalifikasyonlara sahip reçete yazan
optisyenler
– detay bildirme gerekliliği
– numarasız renkli kozmetik lensler
– internet satışları
Ortoptikler
• Optometrik uygulama kapsamı içindedir
• Gerçek uygulama sınırlı sayıdadır
• Çoğunlukla sevk edilir
Ortak Bakım
• Birincil ve ikincil bakım
– Yerel düzen
•
•
•
•
Şeker hastalığı
Glokom
Katarakt
Az görme
Gelecekte
Eğitim
• Dört yıllık öğretim diploması?
– terapötikler
• Arttırılmış mezuniyet sonrası eğitim
– Uzmanlık kalifikasyonları
• Yeterlilik bazlı değerlendirme
Mevzuat
•
•
•
•
•
Mecburi tutulan eğitim devamı
Uzman listeleri
Kayıt yenileme
Davranış Usulleri Rehberi
Disiplin prosedürleri – insan hakları
Eğitim Kapsamı
• Göz bakımında izlenen yollar – Ulusal
Sağlık Servisi
– Glokom
– Katarakt
– Maküler Dejenerasyon
– Az Görme
• Terapötikler
• Uzman kalifikasyonları
SWOT Analizi
• Strengths (Güçlü Yönler)
• Weaknesses (Zayıf Yönler)
• Opportunities (Fırsatlar)
• Threats (Tehditler)
Güçlü Yönler
•
•
•
•
Organize ve devlet kapsamında
Göz muayenesi konusunda tekel sayılabilir
Fiili birincil bakım sağlayıcı
Geniş bir uygulama alanı
Zayıf Yönler
• Ulusal Sağlık Servisi
– Ödemeler
– Tıbbi güç
• Devlet kapsamından çıkarılan
– Reçete yazma
– Kontakt lensler
• Zincirler
• Kariyer yapısı eksikliği
Fırsatlar
• Bakımda izlenecek yollar
– Meslek içi işbirliği
• Teşhis ve tedavi
– terapötikler
– teoride birincil bakım uzmanları
• Doğrudan sevk
Tehditler
• Zincir mağazalar ve süpermarketler
– Pazarın % 70’ini oluşturuyorlar ve artıyorlar
• Devlet kapsamından çıkarılma
– kontakt lensler
– İki kademeli göz muayeneleri
• Uygulama alanı
– reçete yazan optisyenler
– Hemşireler
– ortoptistler
İngiltere’de Optometristler
☺ Sağlık Bakımı meslek mensupları
☺ Özerk
☺ Eğitimli
☺ Devlet kapsamında
Birincil göz bakım uzmanları
Kapsamlı Bakım
☺ Refraksiyon / reçete yazma
☺ Tespit / tanı
Hastalık yönetimi
☺ Görme sistemi rehabilitasyonu