Sağlıklı Yaşlanma A TÜRKKAN

Sağlıklı Yaşlanma
Yrd. Doç. Dr. Alpaslan TÜRKKAN
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı
[email protected]
Sağlıklı Şehirler Proje Eğitimi
23-25 Ocak 2013/BURSA Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi
Fauja Singh
• Londra Maratonu 2000
• İlk maraton..
89 yaşında
• 6 saat 41 dakika
• 1 yıl sonra aynı gün 8 dünya rekoru
90 yaşında
• 100 yaşında
• 2011 Toronto Maraton
• 8 saat 11 dakika
• 101 yaşında
• 2012 Londra Maraton
• 7 saat 49 dakika
Yaşlılık Toplumsal Başarıdır-DSÖ
«Çevresel etmenlere uyum sağlayabilme
yeteneğinin azalması»
• Yaşlılık sınırı 65
• 65-74 genç yaşlı
• 75-84 yaşlı
• 85+ en yaşlı
Kim yaşlı? Yaşı kaç ?
• EU27; n= 26,723
• Ortalama 63,9
• Coğrafi değişiklikler var…
• Erkek 62,7; Kadın 65,0
Kaçınılmaz- Doğal süreç
• Fiziksel-ruhsal: işlev kaybı
• Sosyal: ilişkilerde azalma-kayıp
• Sağlık: kronik hastalıklar
• Hukuk ve çalışma: performans ve verimde
azalma, emeklilik
• Kronolojik: 65 ve üstü
Dünya yaşlanıyor!
• Women tend to live longer than men.
Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı %
Nüfus yapısı projeksiyonu (Av-27)
Nüfus Tipleri
65 yaş ve üstü nüfusun tüm nüfusa oranı:
• < %4 → genç
• %4-7 → olgun
• %7-10 → yaşlı
• > %10 → çok yaşlı
Yaş
Erkek
1. Evre
Kadın
2. Evre
3. Evre
4. Evre
Türkiye’de yaş gruplarının toplam nüfus içinde
dağılımı 1940-2010
%20
2050
%10
2025
Yıllara Göre yaşlı nüfus
Geriatrik popülasyonun tüm nüfusa
oranı (%)
40
34,3
35
30
28
25,7
23,2
25
20
17,1
17,2
15
24,5
22,4
20,6
18,2
12,4
10
14,6
13,2
10,8
6
7,8
6,9
4,6
5
0
Japonya
İsveç
ABD
Türkiye
Çin
Hindistan
2000
2025
2050
2011 Adrese Dayalı NKS
Ne durumdayız?
(65+)
• % 60’ı kentte
• % 42’si batıda
• Yarısı eğitimsiz, %39’u ilkokul
• % 31’inin geliri yok
• % 7,3’ü yemek yemede sıkıntı yaşıyor
• % 40’ının bakımından başkaları sorumlu
Aktif Yaşlanma (DSÖ)
«insanların yaşlandıkça hayat kalitelerini
iyileştirmek amacıyla bu kişilere yönelik sağlık,
katılım ve güvenlik konusundaki fırsatların en üst
düzeye çıkarılması süreci»
Yaşlıların;
• çalışabilmeleri,
• sağlıklı kalmaları,
• topluma katkıları için
• fırsat sunulması
Yaşlılık Dönemi
Sorunları
1. Sağlık
2. Sosyal ve ekonomik
3. Barınma
4. Yaşlılığa uyum
1. Sağlık Sorunları
• Kronik, Dejeneratif, yeti kaybı...
% 23,5’inin Banka/hastaneye gitmesi imkansız
% 90’ında 1,
% 73’ünde 2 ve daha fazla hastalık var.
• İlk üç ölüm nedeni: Kalp, beyin-damar, akciğer has.
• Kazalara bağlı ölüm (%60’ı evde düşme)
• % 12’sinin sağlık güvencesi yok
Çoğu önlenebilir, geciktirilebilir,
yaşam kalitesi yükseltilebilir hastalıklar..
Diğer sorun: BUZDAĞI
• Sosyal Güvence yokluğu
• Sağlık kurumuna az başvuru
• Hastalık korkusu
• Yakınmaları olağan kabul etme
• Göz ardı
• Sağlık kuruluşlarının ilgisizliği
• Yeterli tıbbi inceleme yapılmaması- tanı
yetersizlikleri
Yaşlılık Sorunları
2. Sosyal ve ekonomik sorunlar
(emekli- çalışamaz)
gelir az, sosyal güvenlik kaybı,
3. Barınma sorunları
% 44’ü çocuklarıyla birlikte
4. Yaşlılığa uyum sorunları
fizyolojik kapasite kaybı nedeniyle uyum açığı
Önümüzdeki 25 yıl…
• 65+ nüfus %88
• Çalışan nüfus %45 artacak
• Çalışanların bakmakla yükümlü olduğu
emekli sayısı artacak.
2010 Fransa
• Sarkozy’nin ilan ettiği
emeklilik reformu
• Emeklilik yaşı
• Prim gün sayısı
Neden?
•Nüfus hızla
yaşlanıyor…
Sorunların çözümünde halk
sağlığı yaklaşımı
Yaşlılara yönelik 2 temel politik (DSÖ)
1. Yeti yitiminin önlenmesi/ertelenmesi
2. Bağımsızlıklarını korumaları, ekonomik
üretkenliklerini sürdürebilmeleri
• Toplumu yaşlı nüfusa hazırlamak
Dikkatiniz için teşekkür ederim…
[email protected]