Dağlık Kilikya Arkeolojik Yüzey Araştırması Projesi: Paleo

Dağlık Kilikya Arkeolojik Yüzey Araştırması Projesi: Paleo

Dağlık Kilikya Arkeolojik Yüzey Araştırması Projesi:
Paleo-Çevre Araştırması 2007
The Rough Cilicia Archaeological Survey Project:
Paleo-Environmental Research 2007
NicholasRAUH–HülyaCANER–ÜnalAKKEMİK
GüneyAnadolu’dakiTorosDağlarıormanlarıson4,000
yıldainsankökenliciddisorunlaryaşamıştır.Bozulmamış
ormanlara bugün yalnızca dağların en yüksek kesimlerindekidikeğimlibölgelerderastlıyoruz.DağlıkKilikya
ArkeolojikYüzeyAraştırmalarıProjesiüyeleribuormanın Antik Çağ’dan bu yana hangi hızda kaybolduğunu
ölçmeye çalışıyor. 2007 sezonu yüzey araştırmasında
Gazipaşa arkasında Sugözü, Maha ve Mevlüt Yaylası
mevkilerindeormansızlaşmaylailgiliyeniveritoplamayaodaklandı.SugözüYaylası’ndaşanseserikarşılaşılan
açık kazı çukurunda Rauh ve Caner, bölgenin yüksek
rakımlı kesimlerindeki paleo-çevre tarihi araştırmaları
için mükemmel polen örnekleri topladı. Ayrıca, Rauh
aynıbölgedeAkkemik’indendrokronolojikaraştırmalarınayardımcıoldu.
Gazipaşa Orman İşletme Müdürlüğü’nden orman
mühendisi Y. Akşahin’in eşliğinde Akkemik ve Rauh,
yöredekieneskiçam,sedirveardıçağaçlarının15’inden
ağaç halkası örneği alabildi. Ekteki çubuklu grafikte
Res.12007SezonunAraştırmaBölgesi
Fig.1Areasurveyedin2007
Due to anthropogenic forces the forests in the Tauros
Mountains of southernTurkey have experienced severe
degradation during the last 4000 years. Pristine forests
existtodayonlyalongthesteepslopezonesofthehighestelevationofthemountains.MembersoftheRough
Cilicia Archaeological Survey Project are attempting to
measure the rate at which this forest has disappeared
sinceantiquity.Theworkofthe2007surveyseasonfocusedonobtainingfreshdataconcerningdeforestationin
the highland region of the Sugözü, Maha, and Mevlüt
YaylasıbehindGazipaşa.Achancediscoveryofanopen
excavation pit at Sugözü Yaylası enabled Rauh and
H. Caner to obtain excellent pollen samples for the
paleo-environmentalhistoryofthehighaltitudeforestof
the region. In addition, Rauh assisted Ü.Akkemik with
dendrochronologicalresearchinthesamevicinity.
Guided by Y. Akşahin, Forestry Engineer for the T.C.
OrmanBakanlığıinGazipaşa,AkkemikandRauhwere
abletoobtaintreeringsamplesfromfifteenoftheoldest
survivingpine,cedar,andjunipertreesintheregion.In
theaccompanyingbargraphchart(Fig.2)thetopfour
trees are juniper, the second four trees are cedar, the
bottomfourtreesareblackpine.Accordingtothedendrochronology results, the oldest surviving trees in this
regiontendtobeblackpine(seechart:Fig.2,MEV09).
The oldest sampled black pine tree, for example, was
765 years old (Fig. 3); whereas, the oldest cedar tree
wasonly409yearsold,andtheoldestjuniperwas364
yearsold.Thissuggestspreliminarilythatinrecenttimes,
treefellingoperationsinthisregionhavefocusedprimarilyuponcedarandjunipertrees.Thetreeringdatasuggests that the most destructive period of cedar felling
occurred around 1600 A.D., juniper felling around
1650-1750A.D.,andpinefellingessentiallythroughout
117
YÜZEYARAŞTIRMARAPORLARI
(Res.2)enüstdörtağaçardıç,ikincidörtlüsedirvealt
dörtlü ise karaçamdır. Dendrokronoloji sonuçlarına
göre, yörenin en eski ağaçları karaçamdır (bk.: Grafik:
Res. 2, MEV09). Örnek alınan en eski karaçam ağacı
765yaşındadır(Res.3);eneskisedir409yaşındaveen
eskiardıçise364yaşındadır.Buradançıkarılabilecekön
sonuçlardanbirisonzamanlardaburadakiağaçkesimininsedirveardıcaodaklanmışolduğunusöyleyebiliriz.
Ağaç halkaları verilerine göre sedir kesiminin en korkunçdönemi1600yılıcivarındagerçekleşmiş,ardıcınki
1650–1750 civarında gerçekleşmiş ve çam kesimi ise
modernçağınbaşlangıcındagerçekleşmiş.Sedirağaçlarıdahaçabukbüyüdüğündenvekaraçamveardıcagöre
çokdahaçabukşekildedahabüyükgövdeçapınaulaştığından,ağaçhalkasıverilerinegörediğerikitürdençok
daha çabuk kesime maruz kalıyordu. Günümüzdeki
ormanın en eski ağaçlarının ikincil büyümeyi temsil
ettiği artık kesindir.Tahribata uğramadığı takdirde sedir
ağaçları1000yılyaşayabilir.Mevcut“eskiağaçlar”ınbu
kadargençolması,bugünküormanınasıl“eski”ormanlahiçbirsüreklilikarzetmediğianlamınagelir.Polenve
aşağımevkilerdekialüvyonbirikimörneklerianalizlerindensaptanmasıgerekenhusus,eskiormanınnezaman
yokolduğudur.
SURVEYREPORTS
Res. 2 Ağaç halkası örneklerinin grafiği. İlk dört çubuk (SUG15,
AKC03,AKC04,MEV07)ardıçağacı,ikincidörtlü(AKC01,AKC02,
AKC05,MEV08)sedirağacı,vesondörtlüise(MAH10,MAH11,
MAH12,MEV09)çamağacıdır.
Fig.2Bargraphchartofthetreeringsamples.Thefirstfourbar
graphs(SUG15,AKC03,AKC04,MEV07)arejuniper,secondfour
bargraphs(AKC01,AKC02,AKC05,MEV08)arecedarandthelast
four bar graphs (MAH10, MAH11, MAH12, MEV09) are pine
trees.
the early modern era. Since cedar trees tend to grow
fasterandtoobtainwiderdiametersmorerapidlythan
blackpineorjuniper,thetreeringdataconfirmsthatthe
cedarforestwasdepletedmuchearlierthanthoseofthe
othertwospecies.Thattheoldesttreesofthecurrently
surviving forest represent secondary growth is equally
certain. If left undisturbed cedar trees can survive for
more than 1000 years.The fact that the surviving “old
growth”forestissoyoung,suggeststhatthecurrentforestbearsnocontinuitywiththeoriginal“ancient”forest.
Whatremainstobedeterminedfromanalysisofpollen
samples and alluvial deposition in the lowlands is the
timingofthedisappearanceoftheancientforest.
Res. 3 Bölgede saptanan en yaşlı ağaç, 9 numaralı ağaç (pinus
nigra)olupyaşı765’tir.
Fig.3Theoldesttree(Pinusnigra)determinedintheregion(Tree
no:9).Itsageis765years.
The team’s paleo-environmental research was likewise
advancedbytheinvestigationofa6meterdeepexcavation pit encountered at an altitude of 1700 m. in the
SugözüYaylası.LocalresidentstoldRauhandCanerthat
this pit had been excavated and had been abandoned
yearsearlierbyavillagerseekingspringwater.Oneface
ofthepitexhibiteda6m.deepscarpofwet,black,claylike soil, rich with pollen and ideal for analysis. After
cleaninganddressingthescarptoexposefreshsoil,the
teamcuta“step-trench”ofsevenlevels,extractingpollensamplesevery5cm.ateachstep.Oncecleaned,the
soil of the deepest 2 m. of the trench exhibited sandy,
118
YÜZEYARAŞTIRMARAPORLARI
SURVEYREPORTS
SUGÖZÜ SONDAJI
Res.4Sugözü’ndekibırakılmışsondaj
Fig.4AbandonedsoundingpitatSugözü
Ekibin paleo-çevre incelemeleri de benzer şekilde,
SugözüYaylası’nda 1700 m. rakımda karşılaşılan 6 m.
derinliğindebirkazıçukurusayesindeilerlemekaydetti.
KöylülerinRauhveCaner’everdiğibilgiyegörebuçukur
senelerceöncekuyuaçmakamacıylabirköylütarafından açılmıştır. Çukurun bir yüzünde 6 m. derinliğinde
ıslak,siyah,polencezenginveanaliziçinideal,killigibi
birtoprakgörülüyor.Buyarıtemizleyip,tazetoprakiçin
tıraşladıktan sonra ekibimiz yedi basamaklı bir açma
kazdı.Herbasamaktaher5cm.debirpolenörneğialındı.Temizlendikten sonra açmanın en alt 2 metresinde
kumlu,sarıveorganikmaddeiçermeyentoprağarastlandı. Caner ve Rauh’a göre bu tabaka muhtemelen
Pleistosen çağdaki toprak birikimini temsil ediyor. Bu
açmadanalınantoprağınlaboratuaranalizlerivekarbon
örnekleri ile bölgenin paleo-çevre tarihinin ayrıntılı bir
polenkaydıeldeedilecektir.
Res.55cm.’liktoprağınörnekleri
Fig.5Samplesofearthtakenevery5cm.
yellow, inorganic soil. Caner and Rauh agreed that this
layer probably represented soil deposition during the
PleistoceneEra. Laboratoryanalysis ofthe soiland carbonsamplesofthistrenchwillmostlikelyrevealadetailedpollenrecordforthepaleo-environmentalhistoryof
thisregion.
119