Saadê Tertelê 38i Qemerê Cıvrailê Kheji Qeseykeno [4]

Saadê Tertelê 38i Qemerê Cıvrailê Kheji Qeseykeno [4]

Saadê Tertelê 38i Qemerê Cıvrailê Kheji Qeseykeno [4]
© By www.mamekiye.de İsmail Kılıç
Pilê Dersim u Aşıra Demenu Cıvrailê Khêji
Qemerê Lazê Cıvrailê Kheji
Gêwreke - Dewa Cıvrailê Khêji
Çêna Qemerê Cıvrailê Kheji Xeycane
Ca: Gewreke, Çê Cıvrailê Khêji
Tarığ: 1991, Asma Qortqırane
Saadê Tertelê 38i Qemerê Cıvrailê Khêji
Qaydkerdoğ: Ap Mursao Areyiz
Çhıme: Ap Mursao Areyiz
Qasete: 4
Link: http://www.mamekiye.de/08/1142521882/index_html
Qemerê Cıvrailê Khêji Ey vake, Qemerê Wuşênê Çhüli vake, o ca de, o Tavu de ma
nay pa, pa nênay ke, taê cıra kışay, taê ki cıra vozday, tayinê ki bese nêkerd zarê Tavu ra
raurzê vozdê. Vake, Yivıs tıfongê ho navera leê made na ro, vake, ey o kaşi tede niya
nenık kerd, vıra rê kerd, vıra rê kerd, nenık kerd şi, şi cêr koti bınê Tavu. Yi tıfongê ke
hurdimena Eskeru pêse ro niya nê ro wele ser, niya nêro Tavu ser, vake, destê huyo zu
est gılê yi tofongi, destê hoyo zu ki est gılê yi tıfongi ro, ho nata kaskerd, çıke yi
hurdimena Eskeri peydê ra-mêredae. A na domu niya ra-mêredae zoro ho, qeweta ho
baxsa, isu ke payra qeweta ho baxsa. Vake, Yivıs bê yi hurdimena tıfongu rê guret ke ho
nayma niya kaskerd ke desta nêamey. O teko bino Eskero ke lewê de ame ra zoni ser, leê
hode na sarrê Yivısi ra. Meyitê ho kaşi ra mend, meyitê ho kaşi ra mend. Hona vake, ma
hata yi Eskeri şimê, şimê meyitê Yivısi guret ameymê. Têpiya ae de oncia bıraê mı Hemed
herediya, oncia herediya doğriya Haqi.
Hemed vake, “Qemerê Wuşênê Çhüli ra vake, Qemer na mordemê mı, tu kıst”.
A o qesê koto wertê, o qesê koto wertê, vane ke Yivıs olvozunê ho peyra napa, kısto.
Hemed vake, “Qemer!, na derezaê mı to da kıstenê, mı tora va, ti şiya Tavu de
tıfong destê Eskeri ra wesa-wes gureto, Cêncê nianeni fam nêkenê, yi ki vanê,
Qemer Ağay şanê nianê kerdo, ma ki şanê nianê bıkerimê. Şi dest est gılê tıfong
Tavu de kışiya. Tu adırê ma dard wê, hetê maê zu tu kerd xıravê”.
Yane eyra,Yivısi ra ustın doğrena Haqi hona çhêri made bi.
O Qemerê Wuşênê Çhüli ke ez van eyra ustın çhêr vi,
O Hesê Khalo ke zamaê deyo, o ki mordemê deyo, Hesê Khalê Gonci, peê coy Wusvu
çê hode kıst, o ki qat-qat eyra ustın vi.
Hesê Gêwa Qere o ki çhêr vi.
Yane yi eyra ustın vi
Hama Yivıs Şair vi, semt vi, rındek vi, ma cıra has kerdenê.
O qesê zuro, tı mıra perse, ez hem ve ho wertê vi, sağa Xızıri, hem ki Xızırê Eley Selam zur
mıre nasiv nêke ro, guna mıre nasiv nêke ro. Zurekeri zof dısmenê Haqiye. Qesey! Çıke
xêlê serri qediye, qesey kêm van, baxse çêşito, mı vira şiyo baxsê çeşito
Peki Hemed Ağa çıtur amê kıstenê?
Qemerê Cıvrailê Khêji Hemed Ağay nêvan! Sata vine mı tora va, Sey Khêkil! Tu ni
derdunê mı kena têra. Sey Khêkil vatenê, zu Qaji amê, çıke yi vanê Qaji amê, teke Gao...
Tu nıka honde Gau koti ra ana danê mı ke her qesê tora vajine..(huyino)
Haq weşiya tu bıde ro, ma qe tu ho vira nêkemê, mıletê Dersim honde nankor
niyo, qatiyen tu ho vira nêkemê.
Qemerê Cıvrailê Khêji Nıka ma phonc-ses serri Kora mendi me, 38i ra têpiya tore van.
Hire serro pêsêro na verê İksori de mığarey estê, yemê, yemê yi mığaru. O bıraê mı! Tora
doğriya Haqi ke vajine, mıleto ke Haqi reê cırê vata, Haqo ho vira nêşiyo, her qesê zonenê,
her qesê!
Her waxt ma ke amenê pêser, mae ke uza Kora mendime, ma ke amenê pêser, vatenê,
„“Bıraenê, niade, çıke ma sonde amenê pêser, Sert kaykerdenê, ma yemeğ ardenê
werdenê, qarmey werdenê, dendıki ardenê, Sert kaykerdenê, çıke o waxt kar çine vi, hore
Sert kaykerdenê. Ma niya khêmerê guretenê, qersunê guretenê kerdenê binê yi paçumaçu ra, vatenê Sert kaykemê.
Tersê sıma endi çine vi?
Qemerê Cıvrailê KhêjiTersê ma çine vi.
Esker sıma sero?
Qemerê Cıvrailê Khêji Nê esker o waxt nêamenê, koti ra bêro esker o waxt, zımusto vi,
hemi ki esker jê nıkay nêvi. Nêamenê, Koy qapa vi, ma jê çêfê ho koli bırrne nê, jê çêfê ho
lawukw vatenê, jê çêfê ho şiyenê saydê Malê Pheski. Ma çêfê hode vimê.
Peki o waxt “Ef” vejiay vi!
Qemerê Cıvrailê Khêji “Ef“ vejia, ma nêamimê tesmil nê vime
Sima tesmil nêvi oncia
Qemerê Cıvrailê Khêji Ma tesmil nêvime, ma vatenê, mae ke ewk mê, benê kısenê,
hem ki mare saltanet vi o Ko de. . Ağaê mıke tı vine!
Hemed (Hemedê Civrailê Khêji) vatenê, “Bıraenê, muhaqaq Esker rozê dorme rê
ma cêno ita ni mığaru de. Dormê ma ve serê ma pêro Aşeo. Verê ma ki ma pêro
dês ontê, hire qor dêso. Sıma nêvo ke Esker ke dormê guret kês tever vo! Kês
tever mebê! Zerê mığaru de vındemê, ma çıke dapêro, dame pêro. Pesewe,
waxto ke lêl kot, heto zura kume ra cı, cıra welağê cêmê, bemê tever some!
Heya, vakê yinê”.
Hire serri ma uzari me, serra peena, eke bıraê mı Hemed tede kışino, o serra tore
qeseyken.
Usaro endi cêr biyê şiay, hona Koy zof vore pa esta. Ma ameymê şimê dı-hire cau ra hen
ma erzaqê ho amê, yiyeceğê ho amê. Ma heşiaymê pê ke têpiya milisê Avacuğe Rayvero
Qop yi amê, hurendiya ma dos kerda, xeverê da Hokmati. Hokmati ki tedarek kerdo ke
Esker bêro ma ser.
Ma ameymê pêser, Hemed vake, „bıraê mı vake, bıra sıma ha filan kês, ha filan kês,
na çor mordemi sıpede ra şêrê diarê ho, sate sewe, dı sate sewe ke menda
raurzê şêrê filan ca. Diarê ho bı-piyê, sewena ki ez ‘ve hiretenena some, sewena
bine ki Qemer ‘ve hire tenena şêro. Her rae çor teney niya somê, honde ke ma
na mığarade rime, some, hurendiya ma dos kerda, Esker yeno ma ser, hata ke
ma vejiay me. Vakê, Heya!
Mend sonde, yi amey! Mığarao ke ma teymê, ez ’ve bıraê hora, niya honde na oda niya
derg beno, a o hetê dote de bıraê mı lozıne wenta we tede adır keno we, ita ki ez adır ken
we. Niya, yane cılê ma pê nêresene. Yi amey, ma uza sert kay kerd, badana ma goji ard,
goz sıkıt, dendık werd, kay kerd, lawuki vati, sanık vati, sewe lete biye. Sewe ke lete bi,
uşti ra ke endi bi rast. Ae ke Hemed bölü kerdê, eke koti çêverê mığari, ho çarna, zu cıra
vakê, Hemed Ağa vake, hao hewr amo ra, vake, corde ki hurdi-hurdi xunevneno, vake, ma
ewru diarê ho nêsomê.
Eke heni va, Hemed niya uste ra herediya, vake, „ero ekena na peyde şêrê çê Sultan
Bavay ke zu rae ma qırr kerê! Ma vake, ez son diarê ho, sıma hen bıvatenê, ez
şiyenê diarê ho. Ma çıko diarê ho nêsonê. Mı sıma terif kerdê ke şêrê diarê ho,
çıko ti hen vana! . Sıpede ra hona dı sati sewe menda, vake, urze ra şêrê diarê ho, endi
şimê kotime ra, sewe lete biya, şimê kotime ra.
Sıpedi ra zerk ke sana cı, ez ustene ra, mı ho pist têra. O waxt cığare pistêy çine vi, tutın
vi. Mı niya cığarey pistê têra, adır lewê mıde ro, mı niya orğan corde onto hermê ho ser,
mı niya leê hode cığera nêpa, mı niada ke tıfong vake, taq, taq, taq, taq ataş kerd.
Çêverê mığarao bıneni rê ataş kerd, uza zuyo Demenız, Hemedê Mirzê Sili cıra vane, o
ke amê çêverê mığara, niya çêverê mığara rê ataş kerd. Eke ataş kerd, Hemed çingê serê
ho bi, yê mı zu çeketê ho pıra nêgureto, mi çeketê ho dest de vet tê. Hawa hem veziro
hem ki duma koto dê, zona! qe thoae beli nêbeno. Hem ki ataş kenê, ataşe sıpediyo, amê
qarşiyê çêverê mığaru niya gureto, qarşi niya gureto, ataş kenê. Milisu Makina qurmiş
kerda, dina tariya.
Dina tariya Hemed ho pist têra kerd hazır, çêverdê bi tever ke tever vo, peyra mı dest est
pêsê çeketi, pêsê çeketi mıde ame, mı vake, tu vatenê, ma zerê mığarade damê pêro,
tever nêvemê, o çıko bena tever! Mı seke hen va, zeke çiyê hêrs gınene ho, niya verê
Khêmeri ra khêmerê onti, khêmri ont, niya mızaxalele keme, zona, mızaxale kerd cı. Ey
(Hemed) verê coy zuya Demenıze arda, a bıra çêna Qemerê Heseni arda, bıraê dae leê
made nejikhê ko, o çêverê mığara hora çingê çêverê mığara ma bi. Eke pizik-miziki perre
dormê boji, dı-hire pizik ki perrê na vıle, goni cıra yena. Waa dey berve, berve, bıraê mı
parrnê ser, vake, o çıko tu bervena, ey vake,
Hermet ki uza estê?
Qemerê Cıvrailê Khêji Hermeti ki leê made rê, yê mı ki esta, yê bıraê mı ki esta. Ağaê
mıke tı vine!. Hemed vake, ça bervena, pizzikê perra cı goyn ama, seveno! Ey (bıraê
hermeta Hemedi) uza kerd qıstırmê… ey vake, “Hemed ça tede vıneta! “. Hemed vake,
ero, ez amune ke tever vi, Qemer nêverda. Goe vake, par ekena Seyd Hese, vakê!
Seyd Hese ki!
Seyd Hese ao ke Hesê Khalê Gonci ke Wusvu çê hode kıst, eyra vanê, zuyo Avasız, o ki
yi Avasu vi. Çê Hemed Ağayê Torni vane, Lazê Ali Ağaê Hemedê Tornê Seyd Hese.
Ey vake, “Seyd Hese! Tu di, amê wertê made xeleşiya, vake, iyê bini zerre de qırr
kerdi”.
Eke qırr kerdi, vake. Hemed ame ke oncia tever vo, ae de tever vo.
Mı va, Hemed!
Vake, Heya!
Mı va, çêve ri ra tever mevimê, mı oncia nêverda. Mı va, ekena a cao ke sandıqa tede, a
sandıqe uza ra rone, uzara zu khêmere rone, yi khêmeru ronê, uzara some. Bıraê Yivısê
Sey Khali Wuşê esto, Wuşênê Sey Khali ’ve Lazê Cıvrail Ağay (dewa Arekiye ra
Wuşên Ağa) uza a mığara binê de pêsorê. Mı va, somê a mığara, a mığara de bemê tever,
uza de bemê tever. Ez ki hen ken ke sola şêri uza, o Lazê Cıvrail Ağa Wuşên va-sola pê
Hemedi bıjê ro, cıra vazo ro, “tu weşat kerdo, vato, tever nêvemê, dormê mığara qapano,
koti de tever vimê! Adır vorono corde.
Hemedi a sandıqê fiştê hawa dê hardi ro, çi cıra nêperra, paskulê da pıro, qapağ ke sıkıti,
hermetura vake,. Çıke pangoneti ma serre, perrê çêliği ki yi pêro hermetu de rê. Ayre,
ayre dê cı. Ey hermetu ra vake, “ho vira mekerê, ho sas mekerê, çiyo binidê niamede rê,
her kês perunê ho, ho serrê bıjêro, ma ke kotide bimê tever, mara mevişiyê, ma dıme
tevervê!”
Eke sandıqe şikiye, ez ki yi tezvu, yi khêmeru, yi Şêmu-memu cen ken tıra, ken wertê wele
ra, ken wertê khêmeru ra, mı hond niada ke, ey (Hemedi) uza mızğala kerda açığe, eke
şiyo doym. O vıstewrê dey (Hemed) bıraê Veyva ma, o ki dımê şiyo. Eke na Cıvrailê
bırerzaê mı dest esto cı ke şêro doym, destê Cıvrail guret peyser est, mı dıma ho est
doym. Mı ho est doym ke thoae uza çino, Hemed uza çino. Ero mı va, çêvêsae Hemed
kuyo? Vakê, Hemed şi.
Mı va, wuy! sıma çıtur verde ra Hemed! Mendu verê çêverê mığara de, tene uza pırr vı, jê
ıta kı nıyo, hama tıro honde sae bena. Mı ho dımê est, ho dıme est, duma hen dü koto.
Heya bıyo roşt hama, dumê ho zeleqiyo hardi ra, dumanê usari, dumanê vore, dina tariya.
Hem hukmê qersunu ra, hem ki heni veşimser perrune, merem texminê mıra, ca şüne ca
şünê, jê ita u bırri honde ca niya kotune kosê bırri nêjidi. Uza seke khêmerê esta, gınonê
peê khêmere ro. Mı dest sana çhımunê ho vero, niya niadan, Hemed beli nêbeno, tariyo
zılemota, niya niadan Hemed beli nêbeno, çino, a khêmere de mendo. Nêzon ke kata şiyo.
nıka bızon ki kata şiyo, koti mıreno ve bımıro, heni cıra nêvan bıraê hora.
Khêmere de mendo, duma dariya wê. Duma dariya we ke niya şüye qarşiyê mığera de
niya derga-derg şüyê esta, eke yi pesewe amê a şüye heni gureta, eve khêlpıçê sıpe ra,
cao ke ewk kerdo hen khêlpıçê vore, çıke vora usari hen zemedaiya, khêlpıçe vore napa,
ozno tê, hen böliyo, hen dêmdae nêpa, uza nêpa. Axre mı dı-hire tıfon nay pa, o tıfong ke
napa, amey qarşiye mığera, yi eskeri ma sero onciay.
Ma sero onciay ki zerê mığera de bervenê. Mı veng fişti ra ho, veng, tersune mı va, çıke
Lazê Cıvrail Ağay Wuşê (dewa Arekiye ra) mısayivê mıno, uyo, Lazê Sey Khaliyo,
Qemerê Murexani ki amo a mığera, yi hiremena cüamerdi endi amê a mığerade rê. Mı
va, o çıko sıma bervenê? Mı vake ala kamo tede kışiyo, zona! Lazê Cıvrail vake, mısayivê
mı Wuşên Ağa dota vake, mao berveme mısayiv, mısayiv ezo berven, van, „hurdimena
bıray şiye, ma ewru heşir cenê! “.
Ez nêvan Hemed şiyo, sağa Haqi mı qalê Hemed nêkerd ke şiyo. Hemed ke şi, vaji,
tersenê. Lao mı va, niade tıfongo ke amo qarşiye mığera, niade tıfong ita çêverê mığera
nê-erjino, mae itari me, mı va. Hemed nao ita ro, mao itari mê. Ma ça sıma bervenê! Zerê
mığera de bi sıkut, uza de mendune, xêle waxt ke şi, mı pers kerd vake, çıxa sate şiya,
sate çıxaşi şiya!
Ez ki khêmera mı qıza, heni mı peê a khêmere de ho no ro merdenê, tek na zu destê ho
lewnen, destê ho kerdo wertê tıfongi ra, na zu destê ho fetelnen, paketu oncen wertê
duzme ra, deste ’ve deste oncen we. Endi zovina ho nê-lewnen, zeke çiye hen mıxkena,
heni pa-vıneteno.
Ağaê mıke tı vine.
Eke fisegê mıne ke taê na hetê mı de rê, çıke destê mı cı-nêsono, hermê ho ki nê-lewnen,
destê mı era cı-nêkot, fisegê mıne na heti biye senık. Mı va, Mısayiv (Lazê Cıvrailê Ağaê
Arekiye), tı yi fisegunê ho paçi de, pêskure de girede, bı-erzê leê mı, fisegê mı qediye.
Fisegê ho giredê, yoxro ke eve ho nino, pêskure de gıredano, fisegunê ho erzeno peê mı,
dano a mısayiva ho, a hermeta ke mı arda, dano dae, eke erzena ke…
Hermetê peeni Kora vi, hermetê vıreni rê sebi?
Qemerê Cıvrailê Khêji Yiyê vıreni qırr kerdi
Ağaê mıke tı vine!
Khêmerê niya peê mıde ra, niya khêmere cor qersuni gınenê dae, khêmeri peyra perrê mı,
haw ro ho nêvi, eke ita de na peê vıle mıra goni şiya, peê çeketê mıde perra cı, goni şiya,
eke xevera mı çina, riyê mı ki hora niya tıfongi rao, peyniya tıfongi rao. Terknena sona,
oncia bervena, zele-mele gına puro. Mı va, nê mısayiv o çıko, seviyo?
Mısayivê mı va, „mısayiva mı ama fisegi estê peê tu, ama vana, qersunê gına
sarre, hao biyo husk peê tıfongi de“.
Mı va, mısayiv, mısayiv destê mıno gonino, mı kerdo peê vılê hora, goni heni şiya. Destê
mıno gonino, qersunê çıka, gına sarrê mı, ma nu eskero ke tıfong erzeno sıma kuyo,
çêverê mığera de key tıfong erjino, key tıfong erjino mığera! Mı va, yi vejiyê rê pey, şiyê
heto seren. Mı va, ça qersunê sarrê mı gıno, ezo ke fisegu wazen nêwanê ça merdunê ke
fisegu sımara wazen. Mı ho vira kerd, waxto ke mı niya fisegi guret, yixbarci ez
doskerdunê, hata o waxt ez rınd dos-nê-kerdi vi. Uzade ez doskerdunê. Oncia mı thoae
nêkerd, qersuni era mı nêkoti. Sarrê tu nêdazni. Ma ke zuvini fiste ra verê soni,
Sıma hata lêlê soni dapêro yane?
Qemerê Cıvrailê Khêji Heya hata lêl hata pesewe dapêro. Tıji hona gerusu ra esta, na
waxti ra beno, tenena belkiya neyra têpiya, niya hetê mığera mawa sere de, tıfong uza
hen erjino Qula ra. Mı va, olay-bilay bıraê mı ke şiyo, ita de ke şiyo, hora yinu ke kısto,
şiax berdê leê ho. Mı va. Qemerê Muraxani bi ita leê mı. Qemerê Murexani leê mı nêame. Raa bine ke mı va, nero bêrê, ma dormê hode hiray vime, Şianê ma biyo tever.
Hemedê bıraê mı ki nika şiyo, niya şi, nika şi, ma tever vimê dormê hode pêro dime. O
nêamê, Wuşênê Sey Kahli amê. Qemerê Murexani nêamê, yane Qemerê Muraxani daha
tıfongi ra rınd vi. Qemer nêamê, Wuşên amê. Wuşê nafa hurendiya mıra nino, amê
hurendiya mı hama, nê-uste ra ma şima a Qula, a Qula ke ez van, nêjidikhê ke mara, hen
sero puliyo, zu khêmera naro pêser. Mı dı destey ont nay kosê tıfongi ra, destê vini ki nay
ve cıra tewsê hora mı nay a Qula ra, nay pa, nay pa, hem son hem ho dest de nay pa. Eve
o qeyde nay pa şine Qula ke
Tu ho est Qula!
Qemerê Cıvrailê Khêji Ez şine Qula, mı Qula gurete ke yi (Eskeri) cıra biyê tever, hukmê
qersunu ra. Eke thoae tede çino, ne bıraê mı tede ro, ne şiaxi tede rê, ne ki thoae tede
çino. Hurendiya hode mendo, lêl ke kot, bine tever mı gıra gojiye dê puro, gojiyê ke mı
nêamê, mı gıra veng da, va, Hemed, Hemed, Hemed, Hemed!, thoae çino. Tım ma çıke
sond serriyo dame pêro, waxto ke nejidi bi sonde, Hemed ho carneno vano, „ala bıra
hayde ma şime, nıka dırvetın kamo, kam kışiyo, kam dırvetıno, kam heşir
cêriyo, yemê wertê isoni”. Mı va, o ke koti vo nıka amo çê, amo mığera. Ez terkıto
amune mığera ke thoae çino, thoae çino. Reyna usteno ra şine, şine dormê mığera de
tene feteline, nafa pêt veng da, hen pesewa, vengê mıde nanê mıra, qersunê vane çhıp,
çhıp, gınenê cı, hem vora, era khêmeri nêgınene ke çhık vezo, vora, nêzonênê. Tıfong
cevısna, tede feteliyo, tede feteliyo doğriyena Haqi ez endi qarine, çıke ajiye ki esta, tene
yi diarê ho nêşiyê, ez qarine. Terkıt amune ke, kês tede çino
Mığerade kês çino?
Qemerê Cıvrailê KhêjiHermeti ki çinê?
Qemerê Cıvrailê Khêji Hermeti ki çinê. Mığarey niya verê khêmeri de niya têlewe de
(boydan-boyi) pêsenae cêre. Wertê bırruna tede vınetime, thoae kês mığarude çino, mı va
ez son nafa hora hete zu ra nan pa. Destê mı kerdo cı kiliti ra mı kerdo ra, corde amune
eke niya puşiye verê deri de, Derê İksori de corde niya uwe yena, xêle uwe yena. Eke hen
peê deri de çimiye huyo ke gureto, erzaqê huyo ke gureto hen her kês verdê vıneto. Tene
pêt persa, mı va, ero yi Hermeniye ke tım sıma ver feteliyenê, yi qeday, mı va, sıma ça
vinete ke, yane tede lınge bı-oncine. Mı ke hen va, yi Hemedê Mirzê Sili vake, “Çêvêsae
Aliyê (Aliyo Qız) mı ki bıraê to de biyo tever, Hemed Ağay de biyo tever kata ke
şiyê nêzon. Seke niya va, zeke mane ke çiye heni yeno ra ho, yahut hewn ra hêşinê pê,
hen ayıxê ho bine. Mı verê hode têpiya tıfong kilit kerd. Tıfong kilit kerd niya est ho ver, mı
va, Aliyê tu çıko? Hemedê Mirzê Sili vake, Aliyê mı bi tever, nêzon kam bi tever,
kêwraê mı ki bi tever şi“. Dêma ke ez hen têwerte kotune, mı ho sas kerdo çıke. Ez hen
zonen ke tey biyo tever, yoxro ke yi baxse şiyê, Hemed yi ki baxse şiyê, bıraê mı baxse
şiyo.
Cao ke sıma danê pêro name yi muhit çıva vi
Qemerê Cıvrailê Khêji Esketunê Olte cıra vanê, Esketena Olte, verêİksori de,
bıreniya İksori de, cêrê İksori Esketunê Olte cıra vane.
Uza danê pêro
Qemerê Cıvrailê Khêji Uza de ro, na kışena bıraê mı uzay sero qesey ken. Ağaê mıke tı
vinê! Ez cerune amune şine, eke taê dendikê ma estê, taê ki qavi estê. Ağaê mıke tı vine.
Mı yi têde tey berdi, yi dendiki, yi qavi. Ağaê mıke tı vine. Teliye genim esto, o ma ard,
nêjidikhê ko, uza ra ma ardi verê Deri. O cao ke tede xıvırmet kerdo, rêça ho böli nêbena,
uza ma da are, hen ma yi dendik ve qavu ra kerd cı. Hemedê Mirzê Sili vake, “endi Ali
(Aliyo Qız) şiyo, Mıstefa teyro. Mıstefa nıka weso, o ki bêçheko, hama hale çheke nêzono,
zovina lese ra honde na Xıdırê mı beno. Halê çheke nêzono. (Mıstefa bıraê Aliyo Qız, lazê
Hemedê Mirzê Sili)”
Mıstefaê?
Qemerê Cıvrailê Khêji Mıstefaê Lazê Hemedê Mirzê Sili, o nıka weso, Hêgao Pili de ro
(Uzun Tarla), o nıka weso (Mıstefaê Lazê Hemedê Mirzê Sili ki qırr kerdena Marçiğ
de dırvetın xeleşino)
Weso o lazek
Qemerê Cıvrailê KhêjiO na Qızılarslan esto, laze Apê deyo. Ağaê mıke tı vine. Hemedê
Mirzê Sili vake, o ki bıraê tuya, o ki tu dime bêro, endi ez şiyenê, mı o Mıstefa jê haza
vındarnene, yane des metrey, phonc metrey hora têpiya vındarnene, eke thoae uza çino,
mı ho dıme niya ya dare estene, ya ki khêmere estene, mı vatene bê. Ez uza ra şiyene, o
(Mıstefa) mı dıma amenê uza, yi Qelfê ki ey dıma amenê, o Qelfê zona. Yi ki ey dıma
amenê, zona, eve o çêşit thoae ma rastê Eskeri nêvimê, werte ra vet, terkıt şimê, şimê
dustê İksori de uza mığera esta, mığera Dı Çêvere cıra vane, şimê mığera.
Mığera Dı Çêvere?
Qemerê Cıvrailê Khêji Heya. Şimê uza mığera, uza de yi vındarnay, mı Wuşênê Sey
Khali guret amune nat diarê Gomê Khêremi. Mı diarê Gomê Khêremi ra pusula ra niada
ke, eke o Heseno ke biyo seve ve bıraê mı, o vıstewrê bıraê mıno ke bıyo sevev, niya
vato, “Ma mığera ra tevervime, Hemed cıra kerd tever ”, eke hao o nat de kışiyo.
Hesen hen kışiyo wertê bırri de. Qelfê şi ser, taê Miliso, tae ki Eskero. Dades, dades u
phonc teney nata şi ser, uza tey niada, vêrdi ra şi. Qelfê bin şi ser,
Yinu vinêna tavi?
Qemerê Cıvrailê Khêji Pusula ra niadan, pusula ma o waxt niadanê derjêni ana verê
çhimunê isoni hen nejidime, dürr nimê. Ağaê mıke tı vine.
Pusula ra yane Durbe ra niada?
Qemerê Cıvrailê Khêji Durbe ra niadan, durbe ra
Durbe ra vane Pusula?
Qemerê Cıvrailê Khêji Heya, ma durbe ra vatenê pusula.
Ağaê mıke tı vine.
A nao na durbe ma vi, zuyê jê ney vi. Zuyê jê neyvi, ma Eskeri sera gureti vi, hama
Derjêni ardenê verê ho, derjêni.
Ağaê mıke tı vine.
Qelfê bin ki şi, mı niada ke iye bini vêrdi ra şi,
cıra Bet vane,
o ki zuyo Kuresızo,
yi Bet mı niada ke peskıre cevê hora vete, leê hode nêro, kardi guretê vıle dey cıra kerd, a
peskıre de naro, terkıt şi. (vılê Hesenê vıstewrê Hemedê Lazê Cıvê Khêji cıra keno)
Sarrê yi Lazeki cıra kerd?
Qemerê Cıvrailê Khêji Sarrê yi lazeki cıra kerd.
Bet esker niyo, tavi?
Qemerê Cıvrailê Khêji Miliso.
Miliso?
Qemerê Cıvrailê Khêji Heya Miliso.
O kamiji Aşıre rao?
Qemerê Cıvrailê Khêji Aşıra Kuresu ra. Bet ki o waxt na dewa Mılu de vi,
Kuresızo?
Qemerê Cıvrailê Khêji Heya, piyê ao ke çhımê ho seqeto, piyê Wuşên yino. Wuşênê çık
cıra vanê, nıka Parti de başqano, Wuşê Seke vane, Wuşê çıke cıra vane bıra, bıra!
Neyse heya!
Qemerê Cıvrailê Khêji Ağaê mıke tı vine! O Bet şi, şi a hurendiya dendukunê ma ki uza
di, ey ki veti,
yi Qavê ma ki bi, yi ki uza ra veti,
o Gênim ki vet,
o Gênim verê hode kerd wertê uwe,
hora uwe verde ra.
O Kuresızo hen keno?
Qemerê Cıvrailê Khêji Ey hen kerd, kerd uwe. Sarê dey berd. Peê coy mılet mare qesey
kerd vake, „yi dendık waxto ke ard, o sarre ke ard leê Yüzbaşı, Yüzbaşı tü kerd cı,
vake, ninu Hukmati vato qırrke rê, nêvato sarre cıra kere biarê, ti ça şiya destê
ho kerdo ’ve na dendiku ra ardê, wena, nu ki islamo, ni islamê vato, sarre
islamu cıra kena, isan sarrê islamu cıra keno! Vake, Yüzbaşı tü kerd cı“
O Bet ke peê coy merd, berbat bi vi, hona merd. Na dewa Mılu de merd, sarê Mılu qesey
kerdenê, vatenê, „waxto ke mezalê dey sera benê rast, xafılde mezela dey de hen dü cıra
gıneno we, a mezele desınde vêsena gınena pıro“. O waxto ke kuno roy ver, hot-heşt roji,
kav-u-qezaxanê ho cêno mıji verdano cı, zof qefçileni kerda, vake, „waxto ke nêwes vi yo,
gê jê kutıki lowenê, ge jê vergi zurrenê, gê jê pısıngi miavkenê. O hetê Şixu ra vi, Bet
Şixu ra vi. Aslê ho Şıxızu,
Şıxunê koti ra vi?
Qemerê Cıvrailê Khêji Aslê dinê na hetê Tariye raê.
Hetê Tariye ra
Qemerê Cıvrailê Khêji Na aslê ho heniyo, deyra ewki vatenê, Wusê Zefe ha! Piyê
Wusê Zefe, Piyê Wusê Zefe vi. Wusê Zefe cıranê sımao, nıka mı hore derdê ho gureto,
hore ğaalê mı estê, çı isê ma esto bıra-bıra.
Rast vana, rast vana
Qemerê Cıvrailê Khêji Piyê Wusê Zefe vi (Bet piyê Wusê Zefê sarrê vıstewrê Hemedê
Cıvrailê Khêji cıra keno, beno dano yüzbaşı)
Ağaê mıke tı vine.
Tu meyitê dey uza di tavi, meyitê yi lazeki?
Qemerê Cıvrailê Khêji O meyitê dey ma hen di. Mı ki pusulara niada Esker taê cêra de,
eskerê Mamekiye hen amê Zağge ro amê, eskerê hetê Ovacığe ki Tilağe ro vêjiaro ser si.
Hona meyitê bıraê tu çino?
Qemerê Cıvrailê Khêji Meyıtê bıraê mı wertê de çino. Uza ra veng da Sılemanê
Sadıqi, ey ki destê Horani rae, Horanê Çê Sıleman Ağay. Mı veng da, yi Qelfê ma tek
zu tıfong cı nê-erjiay-vi, amey vêrdi ra, yi baxse mığerade vi, Mığera Pırtku cıra vane, yi
ki mığarunê Pırtku de vi cor. Esker dormê yinê nê-gureti-vi.
Mı veng da, va, Sılema?
Sıleman vake, ha!
Mı va, thoae Hemed amo uza?
Sıleman vake, nê!
Mı vake, Hemed ke nê-amo, Hemed çino. Mı va, ala kışiyo!, ae ke bover de bovver de
bêre, ma ki sıpede ra naverde şime, ala thoae cae de meyitê Hemedi vinême, dırvetıno,
kışiyo, heşir cêriyo sebiyo!
Endi ma terkıt şime, yi boverdê amey, ez ki naverde şüne. Şime ke dormê mığera pêro hen
biyo ke rêçe ra bölü nêbeno. Şüne tene dürr dormê mığera bırrna. Eke bıraê mı versora
şiyo, şiyo waxto ke şiyo na kaşi ra şiyo, qersune tade gına cı, a ita de gına cı, eke destê ho
esto cı , cıke honde vore biye, bınê ho yerxuçe vi ye, serê hode honde toze biye. Eke a
toze ra waxto ke niya destê ho esto cı, o waxt qersune ita de niya gına cı. Ez şiyo uza de
mı dest fiste hawa, vore mı niya kerde pake, yi puşiye goşt, puşiyê astıku peray ve cı niya
hurdkhêki, a niya neyra qız, deyra dıma ki mı destê bıraê ho fist hawa, qersuna ke gına cı
a ki mı vete, mı estê cêvê ho, bıraena ondêr, va bımano qersuna bıraê mı mıde.
Mı ke hen…yi Demenu vêrdi mıra, vêrdi mıra, mı va, bıraenê! Vake, ya!
Mı vake, sıma ke şêrê meyitê bıraê mıke çıturiyo, sıma ke bılewnê hurendi ra, yaki rêçê
sere şerê, dısmenê mı sımaê. Qeytan mevaze rê ke nêvato! Dürr vınde rê sıma ke meyit di,
qafa di, çı di, cıra dürr vınde rê, lewê meşêrê ala ez bêri, ala çı çeşit bıraê mı gıno waro. Yi
xêle ca şi, hata verê Oxani şi, ez ki po-son, nêşikin, yane lerze ken, va sola ez şerine
vıreniye bıjêrine, dê ez kota şerine, yi şi. Yi şi, dı-hire sur ke qedenay, dota mı niada ke, o
Sılemano ke ez van, dota cêra we qarşiyê mıde nê, niya peyra amê, vake, “La-lao, çı
merda, çı-merda, vake, rêça ho nao niya cêra, o nıka a het seri şiyo, weso”. Niya
peyra ke amê, eke amê niya qarşiyê mı, mı niada ke çıng bi, dest est ra mı, o tıfongê mı,
pakêtliyê mı ‘ve tıfongê mı guret.
Ey guret!
Qemerê Cıvrailê Khêji Ey guret, Sılemani guret. Qılıfra ont wê, Paketli ve mianê mıra, zu
ki hermê mıra tıfong guret. Sıleman kote ra mı ver, tavi, dıme terkit şine. Şine, eke
khêmerê niya esta, niya honde berz bena khêmere, niya honde, eke niya phoşta ho osno
khêmere ro, a destê ho ki niya rê, çhımê ho niya rakerde, yi Sultan Bavay rê qesey
ken, yi Dolu Bavay rê qesey ken. Waxto ke tene şüne biyo nêjidi, hona taxvinê mıra
resene ca esto..
(hona devam keno…)