TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 2012

Transkript

TÜRKİYE
KIŞ ORTASI SU KUŞU
SAYIMLARI
2012
Hazırlayanlar: Kiraz ERCİYAS YAVUZ1, Süeyya İSFENDİYAROĞLU2
Samsun
Aralık 2012
1
2
Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ornitoloji Araştırma Merkezi, 55139 Kurupelit Samsun
Doğa Derneği, Hürriyet cad. No 43/12, Dikmen Ankara
ÖZSÖZ
2012 Kış Ortası Su Kuşu Sayımları her yıl olduğu gibi yine çok sayıda gönüllü kuş
gözlemcisi tarafından, sivil toplum kuruluşlarının ve devlet kuruluşlarının desteği ile gerçekleştirildi.
2012 yılı bazı alanların iki defa sayılmasından, raporun bu denli geç basılmasına kadar uzanan
organizasyonel ve yöntemsel sorunların gündemi önemli ölçüde işgal ettiği bir sayım dönemi oldu.
Tüm bunlara rağmen raporun sonunda tamamlanabilmiş olması, pozisyonları ne olursa olsun
tarafların KOSK sayımlarına ve verilerin yayımlanmasına verdikleri önemin bir göstergesi olarak
değerlendirilmelidir.
KOSK sayımlarının hem küresel, hem de bölgesel ve yerel su kuşu popülasyonlarının
izlenmesi ve sonucunda su kuşu türlerinin ve sulak alanların korunmasında çok önemli araçlar
olduğu herkes tarafından bilinmektedir. Bu derece önemli bir izleme aracının da organizasyonel
problemleri en aza indirgenmeli, yöntemsel açıdan da geçerli, güvenilir ve tekrarlanabilir veri elde
edilebilmesi sağlanmalıdır. 2012 yılı sorunlarından çıkarılması gereken ders hem organizasyon,
hem de sayım metodolojisi üzerinde daha fazla düşünülmesi ve planlama yapılması gerekliliğidir.
Örneğin, madem ki ancak çok sayıda gönüllü yanısıra STK ve devlet kuruluşu katkısı ile sayım
yapılabilmektedir, o zaman organizasyon ve planlamanın tek bir kuruluş yerine, tüm tarafların bir
araya geleceği ya da temsil edileceği bir kurul tarafından üstlenilmesi en doğru yaklaşım olacaktır.
Metodolojik açıdan da hem yapılan sayımların geçerliliklerinin hem de farklı yıllarda yapılan
sayımların karşılaştırılabilmeleri için de sayım zaman, yer, kapsam ve yöntemlerinin standardize
edilmesine, bu tür bir beceriyi geliştirmek ve yaygınlaştırmak için de doğrudan sayımı yapacaklara
ulaşan bilgilendirme-değerlendirme çalışmalarına gerek vardır.
2012 yılı sonunda KOSK
sayımlarında deneyime sahip kişi ve kuruluşlar arasında bir ulusal kurul oluşturulması için görüş
birliği oluşturulmuştur; oluşan ilk kurulun 2013 sayımlarını organize etmesi, ulusal kurulun oluşumu
ve çalışması hakkında ilke ve kuralları belirlemesi ve sayımların organizasyonel ve yöntemsel
sorunlarını gidermek üzere çalışmalar yapması öngörülmektedir. Geldiğimiz bu nokta etkili bir
vatandaş bilimi (citizen science) projesi yürütmek için önemli fırsatlar sağlamaktadır ve bu fırsatları
değerlendirebildiğimiz ölçüde gönüllülerin emek ve enerjisi kuşların ve yaşama alanlarının
korunmasına katkıda bulunacaktır.
Prof. Dr. Y. Sancar Barış
Ornitoloji Araştırma Merkezi Müdürü
1. GİRİŞ
Türkiye Avrupa ve Orta Doğu’nun en zengin biyolojik çeşitliliğe sahip ülkesi olup, Avrupa
kıtasında biyolojik çeşitlilik açısından dokuzuncu sıradadır. Dünya ölçeğinde yer alan 34 sıcak
bölgenin (hot spot) üçü – Akdeniz, Kafkasya ve İran-Anadolu - ülkemizde temsil edilmektedir.
Neredeyse tüm Avrupa’nın toplamından daha fazla tür çeşitliliğine ve endemizme sahip ülkemiz,
farklı hayvan ve bitki coğrafyası bölgelerinin kesişim noktasında bulunmaktadır. Türkiye, 160
memeli, 465 kuş türü, 150 kadar sürüngen, 345 kelebek, 400’e varan balık türü, yaklaşık 9000 bitki
türü ile biyolojik çeşitliliği açısından çok zengindir (Eken ve ark., 2006). Bu bilgiler Türkiye’nin
dünya genelinde ne kadar önemli bir konumda olduğunu kanıtlamanın yanında koruma açısından
da öncelikli olduğunu göstermektedir.
Dünya ölçeğinde doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin korunması her geçen gün daha
da önem kazanmaktadır. Bu kapsamda doğal alanların izlenmesi, bu alanların durumu ve
barındırdıkları biyoçeşitlilik durumu hakkında bize fikir verecek temel yöntemlerden birisidir. Kuşlar
besin zincirinin önemli halkalarını oluşturdukları için, sıklıkla ekosistemin sağlık ve işlerliğinin
belirlenmesinde biyoindikatör olarak kullanılmaktadır. Sulakalanlar söz konusu olduğunda, kuşlar
en sık kullanılan göstergeler arasında yer almaktadır.
Kış Ortası Su Kuşu Sayımları, su kuşu popülasyonlarındaki değişiklik yanı sıra, sulakalan
ekosistemlerindeki değişimlerin uzun dönemde izlenebilmesi için kullanılan temel yöntemlerden
biridir.
2. GENEL BİLGİLER
2.1.
Sulakalanların önemi
‘Sulakalan’ terimi 1971 yılında imzalanan Uluslararası Ramsar Sözleşmesiyle belirlenmiştir. Buna
göre: “doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu,
denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan,
başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık,
sazlık ve turbalıklar ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik
açıdan sulakalan kalan yerlerine” sulakalan denmektedir (Tapan, 2008). Ülkemiz 1994 yılından bu
yana Ramsar Sözleşmesi’nin taraftarıdır.
Sulakalanlar ekosistem ve biyolojik çeşitliliğin önemli parçalarıdır. Türkiye, sulakalanlar açısından
hem Avrupa, hem de Orta Doğu’nun en önemli ülkelerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Bunun iki
temel sebebinden birincisi, Türkiye farklı ekolojik karakter ve fonksiyonlara sahip çok çeşitli
sulakalanlara sahiptir; ikincisi, bu sulakalanların çoğu coğrafi olarak Batı Palearktik kuşların göç
yolları üzerinde yer almaktadır. Bu sulakalanlardan en az 135 tanesi Ramsar kriterlerine göre
uluslararası önemde sınıflandırılmışlardır. Bunlardan 13 tanesi, Ramsar Sözleşmesi çerçevesinde
“Ramsar Sulakalanı” statüsüne alınmıştır (Tapan, 2008).
Türkiye sulakalanları aşırı kullanım yüzünden ciddi hasarlar görmüş ve özellikle son yirmi yılda
birçok sulakalan kurumuştur. Bazı uluslararası öneme sahip sulakalanlar ve bunlarla beraber
içerdikleri flora, fauna ve ekolojik fonksiyonlar da yok olmuştur. Sulakalanların hasar görmesi
birçok ekonomik ve sosyal kayıplara sebep olmuştur.
Sulakalanlar, tropik ormanlardan sonra biyolojik çeşitliliğin en yüksek olduğu ekosistemlerdir. Pek
çok tür ve çeşitteki canlılar için uygun beslenme, üreme ve barınma ortamı olan sulakalanlar,
yalnız bulundukları ülkenin değil, tüm dünyanın doğal zenginlik müzeleri olarak kabul edilmektedir.
Yakın çevresinde yaşayan halkın yaşamında önemli yer tutan, bölge ve ülke ekonomisine katkılar
sağlayan sulakalanlar; doğal dengenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması yönünden de diğer
ekosistemler içinde önemli ve farklı bir yere sahiptirler. Sulakalanların önemini aşağıdaki şekilde
özetlemek mümkündür:
1. Yeraltı suyu reşarjı ve deşarjı, taşkın kontrolü, taban suyunun dengelenmesi gibi işlemleri
ile bulundukları bölgenin su rejiminin dengelenmesine katkı sağlarlar.
2. Bulundukları çevrenin nem oranını yükselterek başta yağış ve sıcaklık olmak üzere iklim
elemanları üzerine olumlu etki yaparlar.
3. Tortu ve zehirli maddeleri alıkoyarak ve besin maddelerini kullanarak suyu temizlerler.
Özellikle suların yoğun olduğu sulakalanlar, atık sulardaki organik ve inorganik maddelerin
arıtılmasında önemli rol oynarlar.
4. Tropikal ormanlarla birlikte yeryüzünün en fazla biyolojik üretim yapan ekosistemleridir.
5. Sulakalanlar yüz binlerce yıllık doğal süreçler sonucu meydana gelmiş ve ortama
karakterize olmuş zengin bitki ve hayvan türleri ile yoğun organizma koleksiyonuna sahip
yeryüzünün en önemli genetik rezervuarlardır.
6.
Sulakalanlar başta balıkçılık olmak üzere, hayvancılık, saz kesimi ve rekreasyonel
faaliyetlere sağladığı imkânlar nedeniyle yüksek bir ekonomik değere sahip olup, bölge ve ülke
ekonomisine katkı sağlarlar (Yeniyutr ve Hemmami, 2011)
Bütün bu özellikler; sulakalanların mutlak surette gelecek için korunması gerekli alanlar olduğunu
ortaya koymuştur. Kış Ortası Su Kuşu sayımları da sulakalanlardaki su kuşu değişimlerini izleyerek
önemli ölçüde veri elde edilmesini sağlamakta, sayımlar sırasında alanlar hakkında toplanan tehdit
unsurları ile alanlar hakkında veriler güncellenebilmektedir.
2.2.
Su Kuşu Nedir?
Ramsar Sözleşmesi’nde yer alan tanıma göre ‘su kuşu’, ekolojik olarak sulakalanlara bağlı olan
kuşlar olarak tanımlanmaktadır. Uluslararası Su Kuşları Sayımları için Wetlands International
tarafından su kuşu olarak kabul edilen familyalar şu şekildedir: Gaviidae
(Dalgıçlar),
Podicipedidae (Batağanlar), Pelecanidae (Pelikanlar), Phalacrocoracidae (Karabataklar),
Anhingidae (Yılanboyunlar), Ardeidae (Balabanlar ve balıkçıllar), Scopidae (Çekiçbaşlıgiller),
Ciconiidae (Leylekler), Balaenicipitidae (Pabuçgagalıgiller), Threskiornithidae (Aynaklar ve
kaşıkçılar), Phoenicopteridae (Flamingolar), Anhimidae (Çığlıkçıllar), Anatidae (Ördekler, kazlar
ve kuğular), Gruidae (Turnalar), Aramidae (Bataklıkkuşu turnasıgiller), Rallidae (Suyelveleri, ve
mekeler), Heliornithidae (Dalgıç sutavuğugiller), Eurypygidae (Güneş balabanları), Jacanidae
(Jakanagiller),
Rostratulidae
(Boyalıçulluklar),
Dromadidae
(Yengeç
yağmurcunları),
Haematopodidae
(Poyrazkuşları),
Ibidorhynchidae
(Aynakgagalar),
Recurvirostridae
(Kılıçgagagiller), Burhinidae (Kocagözler), Glareolidae (Bataklıkkırlangıcıgiller), Charadriidae
(Yağmurcunlar), Scolopacidae (Çullukgiller), Pedionomidae (Kırkoşanıgiller), Thinocoridae (Kum
çulluğugiller), Laridae (Martıgiller), Sternidae (Sumrular) ve Rynchopidae (Makasgagalar)(Delany
& Scott, 2006).
Son yıllarda diğer bazı familyaların da listeye dahil edilmesi tartışılmaktadır. Ülkemizde,
sulakalanlara bağlı olarak yaşayan Circus aeruginosus (saz delicesi), Pandion haliaetus (balık
kartalı) türleri ile Alcidae (Yalıçapkınları) ve Procellaridae (Yelkovanlar) familyasına ait türler de su
kuşu olarak değerlendirilmekte olup hedef türler arasında yer almaktadır.
2.3.
Önemli Kuş Alanları (ÖKA) Nedir?
Kuşlar yaşamları boyunca çok sayıda alanda bulunmaktadırlar. Dolayısıyla tüm bu alanların etkili
bir şekilde korunabilmesi imkânsızdır. Önemli Kuş Alanı (ÖKA) yaklaşımında, korunmaları ve iyi
yönetilmeleri durumunda, kuşların ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına en verimli katkıyı
sağlayacak öncelikli alanlar belirlenmektedir.
Önemli Kuş Alanları kavramı, Dünya Kuşları Koruma Kurumu (BirdLife International) tarafından
ortaya konulmuş olup, bu alanlar kuşların korunmasına yönelik bölgesel ya da küresel ölçekte
öneme sahip alanlar olarak tanımlanmaktadır. ÖKA’lar kuşların korunmasına yönelik pratik araçlar
olup geniş bilim çevrelerinde kabul görmüş standart kriterlerce belirlenmektedirler. ÖKA’lar bununla
birlikte sadece kuşlar için değil, doğal yaşam ortamları (habitatlar) açısından da büyük bir çeşitlilik
göstermekte ve Türkiye’nin doğal yaşam ortamlarını en iyi şekilde temsil etmektedirler.
ÖKA’lar iki ana kriter kullanılarak belirlenmektedir: ‘Hassaslık’ ve ‘benzersizlik’. Önemli kuş alanı
kriterleri (Tablo 1) nesli tehlike altında olan türler hakkında bilgileri kullanarak “hassas” coğrafyaları
belirlemektedir. Bu hassas coğrafyalar nesli tehlike altında olan kuş türlerinin önemli
popülasyonlarını arındıran alanlardır. Nesli tehlike altında olan canlıların pek çoğu olağan koşullar
altında geniş bir coğrafyaya yayılma eğilimi gösterse de, bu canlılar bugün insan baskısı nedeniyle
birbirinden kopuk ve çoğunlukla kendisini çevreleyen alanlardan kolayca ayrılabilen coğrafyalarda
sıkışıp kalmışlardır.
Yeryüzündeki bazı “benzersiz” alanlar insan baskısı olmasa da çevreleyen geniş coğrafyadan farklı
özellikler taşımaktadır ve bu fark çoğu zaman belirgin doğal sınırlarla kendini göstermektedir. Bu
nedenle sahip oldukları benzersiz doğal özellikleri nedeniyle bu alanlar ayrı bir kategori altında
sınıflandırılır.
ÖKA kriterlerinde, dört ayrı kategoriye giren kuş topluluklarıyla ilgili veriler değerlendirilir. Bunlar:
a) Nesli tehlike altında türler,
b) Dar yayılışlı türler,
c) Tek biyoma bağlı türler,
d) Yoğunlaşan türlerdir.
Her bir kategorinin uygulanması için çoğunlukla rakamsal eşik değerler belirlenmekte, ancak bu
eşik değerlerine denk veya daha büyük popülasyonları düzenli olarak barındıran alanlar ÖKA
olarak tanımlanmaktadır. Bu kriterler, dünyanın pek çok yerinde önemli kuş alanlarının belirlenmesi
için kullanılmaktadır (Onmuş, 2007).
Tablo 1. ÖKA kriterlerinin özeti (Yarar & Magnin, 1997)
Avrupa ölçeğinde önemli alanlar
Küresel ölçekte önemli alanlar
ÖKA Kriter Özeti
A1
Alan, nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan kuş türlerinden bir ya da daha fazlasını
önemli sayılarda ve düzenli olarak barındırır
A2
Alan, dünya dağılışı 50 bin kilometreden daha küçük olan bir ya da daha çok dar yayılışlı
türün önemli bir popülasyonunu barındırır.
A3
Alan, dünya popülasyonlarının tamamı ya da büyük bir bölümü tek bir biyom içinde
yaşayan kuş türlerinin önemli birliklerini içermektedir.
(i)
Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç sukuşu
türünün, dünya veya biyocoğrafik popülasyonunun %1’inden fazlasını düzenli
olarak barındırır.
(ii)
Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç deniz
kuşu türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1’inden fazlasını düzenli olarak
barındırır.
(iii)
Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç karasal
kuş türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1’inden fazlasını düzenli olarak
barındırır.
(iv)
Alan, göç sırasında 5000’den fazla leylek ya da 3000’den fazla yırtıcı kuş,
pelikan veya turna için “göç geçidi” işlevi görür.
(i)
Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç sukuşu
türünün, göç yolu ya da başka bir belirgin alt popülasyonunun %1’inden
fazlasını düzenli olarak barındırır.
(ii)
Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç deniz
kuşu türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1’inden fazlasını düzenli olarak
barındırır.
(iii)
Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç karasal
kuş türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1’inden fazlasını düzenli olarak
barındırır.
(iv)
Alan, göç sırasında 5000’den fazla leylek ya da 3000’den fazla yırtıcı kuş,
pelikan veya turna için “göç geçidi” işlevi görür.
A4
B1
B2
Alan, nesli Avrupa ölçeğinde tehlike altında olan (SPEC kategori 1,2 ve 3) bir tür için
ülkedeki en önemli alanlardan biridir.
B3
Alan, Avrupa’da yoğunlaşmış (SPEC Kategori 4) bir tür için ülkedeki “en önemli alanlardan”
biridir.
2.4.
Türkiye’de Sayımlar
Ülkemizde yapılan Kış Ortası Su Kuşu Sayımları (KOSKS), Uluslararası Su Kuşu Sayımlarının
(USS) bir parçasıdır. Bu sayımlar sukuşu popülasyonlarını belirlemek amacıyla alan bazında
yapılan ve Wetlands International (Uluslararası Sulakalan Kurumu) tarafından organize edilen
küresel bir sayım organizasyonudur. Sayımlar her yılın Ocak – Şubat aylarında, su kuşlarının
mevsimsel göç hareketlerinin en az olduğu ve sulakalanlarda kümelendikleri zaman
gerçekleştirilmektedir (Çağlayan ve ark., 2005).
Batı Palearktik ve Güneybatı Asya’da 20.000 alan, kış ortasında sayılmaktadır. Çoğunluğu
gönüllülerden oluşan yaklaşık 11.000 kişi sayımların gerçekleşmesi için çalışmaktadır. Ortalama
175 tür ve 20 milyon sukuşu her yıl düzenli olarak sayılmaktadır. Sayımların en önemli özelliği
sahip olduğu uzun dönemli bakış açısıdır. Aynı alanlarda aynı noktalardan yapılan standart
sayımlar, uzun dönemde popülasyon trendlerinin analiz edilmesinde oldukça yararlı olmaktadır
(Çağlayan ve ark., 2005).
Türkiye’de sayımlar 1967 – 1973 ve 1986 – 1989 yılları arasında çoğunlukla yabancı kuş
gözlemcilerinin oluşturduğu ekipler tarafından gerçekleştirilmiştir. 1990, 1992, 1993, 1996, 1999,
2002 sayımlarını Doğal Hayatı Koruma Derneği yürütmüştür. 2002 yılında, ilk defa tüm
Türkiye’deki kuş gözlem topluluklarından oluşan ekiplerle sayımlar yapılmaya başlanmıştır. 2005
yılında, bu sayımları Doğa Derneği yürütmeye başlamıştır. Sayım yapılacak sulakalan yakınlarında
bulunan kuş gözlemcileri, kendilerine yakın alanlardaki sayımları gerçekleştirmiş ve gözlem
sonuçlarını Doğa Derneği ile paylaşmıştır (Çağlayan ve ark., 2005). Doğa Derneği gözlem verilerini
toparlayarak rapor haline getirmiş ve herkesin kullanımına sunmaktadır.
2012 yılında gerçekleştirilen sayımlar, çok sayıda kuş gözlem topluluğu, STK ve kuş gözlemcisinin
desteği ile gerçekleştirilmiştir. Veriler Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi
tarafından derlenerek rapor haline getirilmiştir.
Her yıl yapılan KOSK Sayım sonuçlarının derlenerek bir araya getirilmesi ve bu sonuçların
yayınlanmasının ardından, Doğa Derneği bu sonuçları Dünya Sulakalanları Koruma Kurumu
(Wetlands International)’na aktararak küresel ölçekte bir rapor hazırlanmasına katkıda
bulunmaktadır. Bu ülkemizdeki su kuşu popülasyonlarının durumunun izlenmesi ve Önemli Kuş
Alanlarının Korunması açısından son derece önemlidir.
Dünya Sulakalanları Koruma Kurumu’na gönderilen bu bilgiler sonucunda belli aralıklarla “Dünya
Su Kuşu Popülasyonları Tahmini ‘World Waterbird Population Estimates’ isimli yayın
hazırlanmaktadır. Yayın, bu kurumun sayfasında tüm paydaşlar tarafından ücretsiz olarak
indirilebilir. Bu yayındaki veriler, bir coğrafi birimdeki su kuşu popülasyonlarının kullandığı alanların
belirlenmesinin ardından, bu alanların Önemli Kuş Alanı ya da Önemli Doğa Alanı olarak
tescillenmesine altlık sağlar.
2.5.
Sayımların Amacı
Sayımların amacı, alanlar ve türler bazında su kuşu popülasyonlarının, kısa ve uzun vadede
gösterdikleri eğilimleri ortaya koymaktır. Türlerin kış aylarındaki dağılımını belirlemek ve ortaya
çıkan veriler ışığında alanlar ve kuş türleri için koruma önceliklerini oluşturmaktır.
Avrupa’da 1960’lı yıllardan beri yapılan bu sayımlarla su kuşlarının nüfus hareketlerini ortaya
koymak ve azalmalarını engelleyici tedbirler almak mümkün olmuştur. Ülkemizde de 1967’den bu
yana aralıklı olarak yapılan bu sayımlar, Türkiye sulakalanlarının su kuşları açısından taşıdığı
önemin ortaya konmasında önemli katkılarda bulunmuştur. Tüm ülkelerde yapılan sayımların
sonuçları Wetlands International’da toplanarak analiz edilmektedir (Çağlayan ve ark., 2005).
Su kuşları açısından oldukça önemli bir ülke olan Türkiye’de bu sayımların yapılması şu açılardan
önem taşımaktadır:
-
Uluslararası bir araştırmanın Türkiye bölümünü gerçekleştirerek, birçok su kuşu türünün
küresel popülasyonları hakkında bilgiye sahip olmak,
-
Doğa korumacılar tarafından sık ziyaret edilemeyen sulakalanların son durumları hakkında
bilgilerimizi güncellemek
-
Türkiye’de yürütülen sulakalan koruma çalışmalarına bir temel oluşturması için su
kuşlarının sayılarını ve sulakalanların durumlarını belirlemek,
-
Avcılık, yapılaşma, su düzeni değişiklikleri gibi faaliyetleri
uygulamalarındaki eksiklikleri belirleyerek ilgili birimlere iletmek,
-
Ülkemizdeki kuş gözlemcilerine uygulamalı eğitim olanağı sunmak,
-
Sulakalanlar, su kuşları ve çevre konularında kamuoyunu bilgilendirmek.
izlemek,
koruma
2.6.
Türkiye’de Sayımların Geçmişi
Türkiye’de 1967 – 2012 yılları arasında 25 kez Kış Ortası Su Kuşu Sayımları gerçekleştirilmiştir.
Sayım yapılan yıllar ve sayım yapılan alan sayısına göre toplam su kuşu sayısı Tablo 2’de
gösterilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi 1967 – 1996 yılları arasında yeterli sayım ekibinin
olmaması ve maddi kaynak eksiklikleri nedeniyle az sayıda sulakalanda sayımlar yapılabilmiştir.
1996 yılından itibaren sayım yapılan alan sayısı giderek artsa da son yıllarda maddi kaynak
sağlanamamış olması nedeniyle düşüş gözlenmiştir. Günümüze kadar en fazla su kuşu 1968
yılında sayılmıştır. En az su kuşu ise 1988 yılında sayılmıştır. Sayım yapılan alan sayısı yıldan yıla
değişkenlik göstermekte olup finansal kaynak yaratıldığı takdirde daha fazla alanda sayımlar
gerçekleştirilebilmiştir.
Tablo 2. 1967 – 2012 yılları arasında gerçekleştirilen sayımlar (Veriler önceki yıllarda yayınlanan
raporlardan derlenmiştir, bkz. kaynaklar)
#
Sayım Yılı
Sayım yapılan alan sayısı
Toplam sukuşu sayısı
1
1967
37
1.008.522
2
1968
35
3.939.837
3
1969
47
1.608.246
4
1970
52
1.668.359
5
1971
47
864.209
6
1972
39
732.057
7
1973
32
521.914
8
1986
32
1.323.007
9
1987
38
637.796
10
1988
46
303.389
11
1989
34
578.379
12
1990
47
368.859
13
1992
38
702.425
14
1993
33
559.094
15
1996
67
1.879.068
16
1999
81
1.657.076
17
2002
82
864.970
18
2005
86
1.323.007
19
2006
79
1.410.868
20
2007
94
1.653.284
21
2008
72
1.248.906
22
2009
57
886.780
23
2010
33
696.537
24
2011
68
1.252.959
25
2012
75
1.498.166
Yıllara göre sayım yapılan alan sayısı ve sayılan su kuşu ilişkisine bakıldığında (Şekil 1), toplam su
kuşu sayısındaki artışın, sayılan alan sayısındaki artışla bağlantılı olmadığı görülmektedir. Toplam
su kuşu sayısındaki değişiklikte, sayılan alanların sayısal çokluğunun yanı sıra sayım yapılan
alanların büyüklüğü ve niteliği ile sayım gününün hava koşullarının da etkili olduğu bilinmektedir.
Sayım sonuçlarının yıldan yıla karşılaştırılabilir olabilmesi için, sayım yapılan her alanın, her sene
aynı noktalardan ve bütün alanı kapsayacak şekilde sayılmasına özellikle dikkat edilmesi
gerekmektedir. Birkaç yıldır böyle bir standart oluşturmak için uğraşılsa da, yıllardır aynı ekipler
tarafından sayılan alanlar dışında, bir standart oluşturulamamıştır.
Şekil 1. Yıllara göre sayılan alan sayısı ve sukuşu sayısı
3. 2012 SAYIMLARININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
3.1.
Alanlar
Tüm sayımlar 15 Ocak – 15 Şubat 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Sayım yapılacak
alanların yakınında bulunan kuş gözlemcileri ile iletişime geçilerek hangi alanların sayılacağı
belirlenmiştir. Başlangıçta 84 sulakalanın sayılması planlanmıştır. Ancak ekip yetersizliği ve
organizasyon eksikliği nedeniyle bazı alanlar sayılamamıştır. Bu nedenler dolayısıyla toplam 75
sulakalanda sayım yapılabilmiş ve bu sulakalanlara ait gözlem verileri değerlendirilebilmiştir.
Don nedeniyle Tödürge, Hafik, Çalı, Aygır, Beyşehir, Kuyucuk Gölleri sayılamamıştır. Çıldır
Gölü’ne gidilmesine rağmen don nedeniyle çok az sukuşu sayılabilmiştir. Ekip yetersizliği
nedeniyle Hirfanlı Barajı, İğneada, Seyfe Gölü, sayılamamıştır. Yine ekip yetersizliği nedeniyle
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan barajların bir kısmı ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde Van ve
Erçek Gölü sayılamamıştır. Kulu, Tuz Gölü, Akşehir Gölü sayılamayan diğer önemli alanlar
arasındadır. Sayım yapılan alanları gösterir harita Şekil 2’de verilmiştir.
2012 sayımlarında toplamda 75 alanda, 125 kuş gözlemcisinin katılımlarıyla sayımlar
gerçekleştirilmiştir. Ek 1’de sayım yapılan alanlar ve sayım ekipleri verilmiştir. Ek 1’de verilen
topluluk adı kısaltmalarına ilişkin açıklamalar Ek 2’de belirtilmiştir.
Şekil 2. 2011 yılı KOSK sayımları gerçekleştirilen alanlar
3.2.
Yöntem
Kış Ortası Su Kuşu Sayımları kapsamında her ekip kendisine ayrılan bölgedeki sulakalanları
ziyaret etmektedir. Sayım noktaları, önceki yılların bilgileri, alan haritaları ve GPS yardımıyla
belirlenmektedir. Sayım ekiplerinin büyük bir kısmı sayımları kendi kişisel çabaları ve özverileri ile
gerçekleştirmişlerdir. Birkaç topluluk ise İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden araç ve ekipman
desteği alarak sayımları gerçekleştirmiştir.
Sayımlar, çoğunlukla daha önceki KOSK sayımlarında kaydedilen noktalarda, normal şartlarda tüm
göl alanı taranacak şekilde ve standart sayım teknikleri kullanılarak yapılmaktadır. Kuşların gece
hareketleri, sayımı farklı günlerde yapmayı geçersiz kıldığından, herhangi bir sulakalandaki sayım,
aynı günde tamamlanmıştır.
KOSK sayımı yapılacak öncelikli alanların belirlenerek mutlaka o alanların her yıl sayılması
gerekmektedir. Ekip ve finansal kaynak yetersizliği nedeniyle mutlaka sayılması gereken bazı
alanlar birkaç yıl arayla sayılmaktadır. İlk olarak öncelikli alanlar belirlenmelidir. Sayım yapılacak
alanlar olabildiğince her yıl aynı dönemde, aynı noktalardan, olabildiğince alanın tamamı
kapsanacak şekilde, aynı sırayla sayılmalıdır.
Her yıl alanların aynı noktalardan sayılabilmesi için ya aynı ekiplerin her yıl aynı alanları sayması
ya da sayım noktalarının işaretlendiği ve herkes için başvuru kitapçığı olarak kullanılabilecek
alanlarla ilgili haritalar içeren bir rehber hazırlanması ve sayım ekiplerinin o rehberi kullanarak
sayımı gerçekleştirmesi gerekmektedir. Şu an sayımlar, maalesef bir çok alan için her yıl aynı
noktadan yapılmamaktadır. Sayımların her yıl aynı noktalardan yapılmaması durumunda elde
edilen gözlem verilerinin karşılaştırılması sağlıklı sonuçlar imal etmeyecektir.
2012 KOSK sayımlarında bazı alanlar 2 kez sayılmıştır. Bu durumda elde edilen verilerde en
yüksek sayı alınmıştır. Örneğin her iki ekip de alanda yeşilbaş saymış, bir ekip 1.000, diğer ekip
15.000 saymış olsun. Bu durumda 15.000 sayan ekibin verileri değerlendirmeye alınmıştır. Toplam
6 alan bu şekilde değerlendirilmiştir.
Sayım yöntemleri:
Kuşlar, grup yoğunluğu ve gözlem koşulları olanak verdiğinde tek tek sayılmışlardır. Tek tek
saymanın, hava ve ışık şartlarının kötü olması, alanın yeterince görülememesi, zamanın
daralması, kuşların çok kalabalık ya da hareketli olmaları gibi nedenlerle mümkün olmadığında ise,
5’er, 10’ar, 50’şer ya da 100’er bireylik gruplar halinde sayım yapılmıştır. Tanımlanamayacak kadar
uzak olan ya da olumsuz hava koşullarının tanımlamayı mümkün kılmadığı durumlarda ise,
sayımlar tanımsız su kuşu olarak kaydedilmiştir (Çağlayan ve ark., 2005). Genel olarak nokta
sayım yöntemi kullanılmıştır. Belli bir noktadan, göl alanı taranacak şekilde sayım yapılmış, daha
sonra bir sonraki noktaya gidilmiştir. Sayım yapılan her bir noktanın GPS yardımı ile koordinatları
kaydedilmiştir.
4. SONUÇLAR
2012 yılında, ülkemizde bulunan kuş gözlemcilerin desteğiyle Kış Ortası Su Kuşu Sayımları
kapsamında 75 sulakalan sayılabilmiştir. Bu kapsamda Türkiye genelinde 102 türden 1.498.166 su
kuşu sayılmıştır. Her bir alana ait sayım sonuçları Ek 4’te verilmiştir.
2012 yılı KOSKS sonuçlarına göre ÖKA kriterini sağlayan alanlar Ek 3’te tablo halinde verilmiştir.
2012 yılı sayımlarında;
 Ziyaret edilen alan sayısı:
75
 Toplam sayılan su kuşu:
1.498.166
 Toplam sayılan su kuşu türü: 102
2012 yılı KOSK sayımlarında en çok sayılan beş su kuşu sırasıyla sakarmeke (Fulica atra)
580.655, çamurcun (Anas crecca) 168.327, elmabaş patka (Aythya ferina) 90.943, flamingo
(Phoenicopterus roseus) 751.257 ve karabaş martı (Larus ridibundus) 69.768. En çok sayılan on
tür Şekil 3’te yer alan grafikte verilmiştir. Önceki yıllarda da olduğu gibi en çok sayılan su kuşu
sakarmeke olmuştur (bkz. Tablo 3).
Şekil 3. 2012 yılı sayımlarında en yüksek sayıda gözlenen ilk 10 tür
Tablo 3. 2010, 2011 ve 2012 yıllarında en yüksek sayıda gözlenen ilk üç tür
2010
2011
2012
Sakarmeke
(Fulica atra)
355.119
Sakarmeke
(Fulica atra)
472.457
Sakarmeke
(Fulica atra)
580.655
Elmabaş patka
(Aythya ferina)
55.811
Çamurcun
(Anas crecca)
67.653
Çamurcun
(Anas crecca)
168.327
Flamingo
(Phoenicopteru
s roseus)
44.176
Yeşilbaş
(Anas
platyrhynchos
)
45.173
Elmabaş patka
(Aythya ferina)
90.943
2012 yılı sayım sonuçlarına göre en fazla su kuşu Eğirdir Gölü’nde sayılmıştır (Şekil 4). Kızılırmak
Deltası (160.169) ve Akyatan Gölü (152.391) en çok su kuşu sayılan ikinci ve üçüncü alanlardır.
Önceki yıllarda da yine Kızılırmak Deltası ve Eğirdir Gölü’nde yüksek sayılarda su kuşu sayılmıştır
(Tablo 4).
Şekil 4. 2012 yılı sayımlarında en çok su kuşu sayılan ilk 10 alan
Tablo 4. 2010, 2011 ve 2012 yıllarında en fazla sukuşu sayılan ilk 3 alan
2010
2011
2012
Eğirdir Gölü
286.547
Kızılırmak
Deltası
124.182
Eğirdir Gölü
280.237
Bafa Gölü
64.814
Eğirdir Gölü
122.712
Kızılırmak
Deltası
160.169
Gediz Deltası
39.001
Burdur Gölü
80.574
Akyatan Gölü
152.391
2012 yılı KOSK sayım sonuçlarına göre en fazla tür tespit edilen alanın Kızılırmak Deltası olduğu
görülmektedir. Kızılırmak Deltası’nı Gediz Deltası, Meriç Deltası takip etmektedir. En çok tür tespit
edilen ilk 10 alan Şekil 5’te verilmiştir. Tablo ’te de 2010 ve 2011 yıllarında da deltaların tür
çeşitliliğinin fazla olduğu görülmektedir.
Şekil 5. 2012 yılı sayımlarında tür çeşitliliği en fazla olan ilk 10 alan
Tablo 5. 2009, 2010 ve 2011 yıllarında en fazla tür çeşitliliği olan ilk 3 alan
2010
2011
2012
Uluabat Gölü
63
Kızılırmak Deltası
52
Kızılırmak
Deltası
62
Gediz Deltası
45
Büyükmenderes
Deltası
50
Gediz Deltası
52
Hersek Lagünü
42
Göksu Deltası
40
Meriç Deltası
49
2012 Kış Ortası Su kuşu Sayımları ve Bazı Türlerin Son 14 Sayımdaki Değişimleri
Aşağıda bazı su kuşlarına ait kışlayan popülasyonların yıllar içindeki değişimleri tartışılmıştır. Her
bir tür için 1990 yılından 2012 yılına dek yıllık sayım değerleri ile, o türün toplam yıllık su kuşu
sayısına göre yüzde değeri grafik olarak verilmiştir.
Sakarmeke (Fulica atra)
Kış ortası su kuşu sayımları sırasında en çok sayılan su kuşu sakarmekedir. Şekil 6’ya
baktığımızda yıllar içinde sakarmeke sayısında bir dalgalanma olduğunu görmekteyiz. 1996 ve
1999 yılları sayımlarında oldukça yüksek sayılarda sakarmeke sayılmış, sonraki yıllarda da az da
olsa bir düşüş gözlenmiştir (Şekil 6). Ancak toplam sayılan su kuşu sayısındaki sakarmeke oranı
yüksektir ve yıldan yıla az değişiklik göstermektedir (Şekil 7). Toplam sayılan su kuşlarının
ortalama %40’ını sakarmeke oluşturmaktadır.
Şekil 6. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre sakarmekenin yıllık değişimi
Şekil 7. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde sakarmekenin
sayılma yüzdesi
Dikkuyruk (Oxyura leucocephala)
Dikkuyruk, Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi’nde kışlama kategorisi tehlike altında olan bir türdür.
Türün ülkemizdeki en önemli kışlama alanı Burdur Gölü olarak bilinmektedir. Ancak son yıllarda
Kuş Gölü Milli Parkı’nda da sayısının önemli ölçüde arttığını görmekteyiz. Burdur Gölü’ndeki sayı
yıllık değişimler gösterse de genel olarak bir azalma olduğu görülmektedir (Şekil 10). Türkiye
genelindeki sayımlarda sayısının oldukça düşüş gösterdiği (Şekil 8, 9) ve neredeyse sadece
Burdur Gölü ile Kuş Gölü popülasyonları sayesinde kışlama popülasyonunun var olduğunu
görmekteyiz.
Şekil 8. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre dikkuyruğun yıllık değişimi
Şekil 9. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde dikkuyruğun
sayılma yüzdesi
Şekil 10. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre dikkuyruğun Burdur Gölü’ndeki yıllık değişimi
Bahri (Podiceps cristatus)
2005 yılında itibaren bahri sayısında belirgin bir artış olmuş, daha sonra 2009 yılında sayı düşüş
göstererek sonraki yıllarda yine artışa geçmiştir. Bu sayım sonuçlarında bahri sayısında dönemsel
bir dalgalanma olduğu görülmektedir (Şekil 11, 12). Bu değişime bazı yıllar sayılıp bazı yıllar
sayılamayan alanların mı neden olduğunu anlayabilmek için bütün alanların her yıl sayılması
konusuna özen gösterilmelidir. Popülasyon değişiminden kaynaklı mı yoksa sayım yapılamayan
alanlara bağlı bir dalgalanma olduğunu zamanla anlamak mümkün olacaktır.
Şekil 11. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre bahrinin yıllık değişimi
Şekil 12. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde bahrinin
sayılma yüzdesi
Macar ördeği (Netta rufina)
Bahridekine benzer şekilde Macar ördeğinde de dönemsel dalgalanmalar olduğu görülmektedir.
2005 yılından itibaren Macar ördeği sayısında belirgin bir artış gözlenmiş ardından da tekrar artışa
geçmiştir (Şekil 13, 14).
Şekil 13. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre macar ördeğin yıllık değişimi
Şekil 14. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde macar
ördeğin sayılma yüzdesi
Elmabaş patka (Aythya ferina)
Elmabaş patka KOSK sayımları sonuçlarına göre her zaman en çok sayılan ilk 5 su kuşu arasında
yer almaktadır. Ortalama olarak her yıl 50.000 kadar elmabaş patka sayıldığı Şekil 15’te
görülmektedir. 1996 yılında olağan dışı bir sonuçla yaklaşık 250.000 elmabaş patka sayılmıştır.
1990 – 1999 yılları arasında türün toplam sukuşu sayısı içinde önemli bir orana sahip olduğunu
(Şekil 16), 2002 yılından sonra da bu oranın yaklaşık % 5’lerde olduğunu görüyoruz. 2002 yılı
sonrasında kışlayan popülasyon büyüklüğü çok değişiklik göstermemiştir.
Şekil 15. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre elmabaş patkanın yıllık değişimi
Şekil 16. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam sukuşu içersinde elmabaş
patkanın sayılma yüzdesi
Yeşilbaş (Anas platyrhynchos)
Yeşilbaşın kışlayan popülasyonunda büyük dalgalanmalar görülmektedir (Şekil 17). 2010 yılında
toplam yeşilbaş sayısı oldukça düşmüş, ancak 2012 yılında bu sayı 2007 ve sonrasındaki yıllardaki
sayıya ulaşmıştır. 2005 yılında toplam su kuşu popülasyonunun % 8’ini yeşilbaş oluştururken,
1999 ve 2010 gibi bazı yıllarda bu oran % 1,5’lara kadar düşmüştür (Şekil 18). Bu değişimleri iyi
yorumlayabilmek için bu türün, ülkemizde kışlayan popülasyonunun mevsimsel ve günlük
hareketlerinin iyi bilinmesi gerekmektedir.
Şekil 17. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre yeşilbaşın yıllık değişimi
Şekil 18. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde yeşilbaşın
sayılma yüzdesi
Tepeli pelikan (Pelecanus crispus)
Tepeli pelikan küresel ölçekte nesli tehlike altında olan bir türdür ve tehdit kategorisi VU
(Vulnarable) – Hassas’tır. 2012 yılındaki sayımlarda tepeli pelikan sayısında artış gözlense de
(Şekil 19) toplam su kuşu içindeki artışa yüzde olarak bakıldığında çok büyük değişiklik olmadığı
görülmektedir (Şekil 20). Ülkemiz için son derece önemli olan bu türün kışladığı alanların mutlaka
yıldan yıla dikkatle izlenmesi ve popülasyon değişiklikleri tespit edilmesi durumunda nedenlerinin
belirlenerek önlem alınması önemlidir.
Şekil 19. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre tepeli pelikanın yıllık değişimi
Şekil 20. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde tepeli
pelikanın sayılma yüzdesi
Boz ördek (Anas strepera)
Boz ördek ülkemizdeki KOSK sayımlarında az sayıda gözlenen ördekler arasındadır. Ancak 2012
yılında boz ördek sayısında belirgin bir artış gözlenmiştir (Şekil 21, 22). Son iki yıla ait sayımda
popülasyonda görülen artışın sadece Kızılırmak Deltası’nda olduğu görülmektedir. Son yıllarda
Kızılırmak Deltası’ndaki sayımlarda boz ördek sayısında belirgin bir artış görülmektedir. Diğer
alanlarda önceki yıllara göre herhangi bir farklılık görülmemektedir. Kızılırmak Deltası’ndaki boz
ördek popülasyonundaki artış nedenlerinin değerlendirilmesi önemlidir.
Şekil 21. 1990 – 2012 yılları KOSK sayımlarına göre boz ördeğin yıllık değişimi
Şekil 22. 1990 – 2012 yılları KOSK sayım sonuçlarına göre toplam su kuşu içersinde boz ördeğin
sayılma yüzdesi
5. DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER
1967 yılından bu yana ülkemizde 25 kez Kış Ortası Su Kuşu Sayımları gerçekleştirilmiştir. 2002
yılından günümüze kadar da sayımlar ülkemizde bulunan kuş gözlemcilerinin büyük özveri ve
çabaları ile gerçekleştirilmektedir. 2012 sayımları da toplamda 125 kuş gözlemcisinin katılımıyla
gerçekleştirilmiştir.
Her yıl sayılan alan sayısı değişkenlik gösterse de 1990’lı yıllara oranla sayılan alan sayısında
büyük artış gözlenmiştir. Ancak bu yıl olduğu gibi bazı yıllarda önemli büyük sulakalanlar ekip
yetersizliği ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle sayılamamıştır. Finansal kaynak sağlandığı yıllarda
öncelikli alanlar belirlenerek, o alanlar mutlaka sayılmıştır. Ancak gönüllülük esaslı yürütülen bu
sayımlarda her ekip kendi bulunduğu şehre yakın sulakalanlarda sayımlar gerçekleştirmektedir.
Sayım sonuçlarını bütüncül olarak ele alıp değerlendirmek, popülasyon değişikliklerini doğru
yorumlayabilmek için ülkemizde Kış Ortası Sukuşu Sayımlarının mutlaka bir bütçe ile
desteklenmesi ve önemli alanları mutlaka kapsayacak şekilde yapılması gerekmektedir.
Sayım yapılan alanları yıldan yıla çoğunlukla aynı ekipler saysa da bazı alanlarda sayım ekipleri
değişmektedir. Bu değişikliğe bağlı olarak da sayım yapılan alandaki sayım noktaları da
değişebilmektedir. Her ekibin, sayım yapacağı alanda daha önceki kullanılan sayım noktalarını
kullanması ve bunu bir standart haline getirmesi sayım sonuçlarının doğru değerlendirilmesi
açısından önemlidir. Birçok zahmetle gerçekleştirilen, kar kış demeden sayılan alanlardan elde
edilen sonuçların güvenilir bir şekilde değerlendirilmesi sayımı gerçekleştiren herkes için önemli
olmalıdır. Daha sistematik ve tekrarlanabilir bir sayım yöntemiyle alanlarımızı saymak elde edilen
verilerin kalitesini de arttıracaktır. Bunu standart bir hale getirebilmek için alanların haritalarını ve
sayım noktalarını içeren bir kitapçık hazırlanması herkes için faydalı olacaktır.
Sayımlar ülke genelinde yapıldığı ve sonuçlar toplanarak bütüncül olarak değerlendirildiği zaman
anlamlıdır. Bir alanın sayım sonuçlarının kendi içinde değerlendirilmesi o alan için değerli bilgi
sağlayabilirse de, ÖKA statüsündeki önemli bazı alanların sonuçlarının genel değerlendirme
dışında kalması ülkemizde kışlayan su kuşu popülasyonunun dinamiğini anlamayı amaçlayan
KOSK sayımlarının amacına uygun düşmemektedir. Uzun vadede ülkemiz sulakalanlarında su
kuşları popülasyon değişimlerini izlemek ve değerlendirmek tüm doğa korumacıların ve kuş
gözlemcilerinin ortak amacı olmalı ve ortak çalışma ve bilgi paylaşma öncelikli ilkelerimizden
olmalıdır. O nedenle öncelikli alanların belirlenerek mutlaka o alanların saymasına öncelik
verilmesi gerekmektedir.
6. TEŞEKKÜR
Büyük bir özveri ve çaba ile zor kış koşullarına rağmen 2012 yılı Kış Ortası Su Kuşu Sayımlarını
gerçekleştiren ve Ek 1’deki tabloda adı geçen tüm gönüllü kuş gözlemcilerine, ayrıca sayımları
kendi bünyeleri içinde organize ederek kurumsal katkı sağlayan Ayvalık Çevre Platformu (AYÇEP),
Çorum Kuş Gözlem Topluluğu (ÇKGT), Doğa Araştırmaları Derneği (DAD), Doğa Derneği (DD),
Dokuz Eylül Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu (DEKUŞ), Doğa Kültür ve Yaşam Derneği
(DKYD), Ege Üniversitesi Doğa Gözlem Topluluğu (EDGT), Erzurum Kuş Gözlem Topluluğu
(EKGT), Erzurum Turizm Elçileri Derneği (ERTUEL), İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu (İKGT), İzmir
İleri teknoloji Enstitüsü (İYTE), İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği (İzkuş),
KuzeyDoğa Derneği (KuzeyDoğa), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kuş Gözlem Kulübü (OMÜKUŞ),
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi (OMÜ/OAM), Ortadoğu Teknik
Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu (OKGT), Pamukkale Kuş Gözlem Topluluğu (Pamukkuş),
Uzundere Doğa Gençlik ve Spor Kulübü (UDOSK), Uludağ Kuş Gözlem Topluluğu (ULUKUŞ) üye
ve çalışanlarına teşekkür ederiz.
Ayrıca sayımların gerçekleşmesi için araç ve ekipman desteği sağlayan Samsun Şube
Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Adana Şube Müdürlüğü, Bursa Şube
Müdürlüğü, Çorum Şube Müdürlüğü, İzmir Şube Müdürlüğüne teşekkür ederiz.
7.
KAYNAKLAR
Çağlayan, E., Kılıç, D.T., Per, E. ve Gem, E. 2005. Turkiye Kıs Ortası Sukusu Sayımları 2005.
Doğa Derneği, Ankara, Turkey
Delany, S., Scott, D. 2006. Waterbird population estimates. Fourth Edition. Wetlands International.
Netherlands.
Dijksen L.J. ve Koning F.J. 1986. Mid-winter waterfowl census Turkey, January 1986. With a
review of the previous counts. WIWO Report 13
Dijksen L.J. ve van der Wolf P. 1987. Mid-winter waterfowl census Turkey, January 1987. WIWO
Report 18
Dijksen, J. L. 1988. Midwinter Waterfowl Census Turkey, Wiwo report 21. Netherlands
Dijksen L.J. ve Blomert A.M. 1989. Midwinter waterfowl census. Turkey, January 1989. WIWO
Report 31
Dijksen L.J. ve Blomert A.M. 1993. Midwinter waterfowl census Turkey January 1990. WIWO
Report 37
Doğal Hayatı Koruma Derneği. 1992. Results of the international waterfowl census Turkey 1992.
Bird Section Report 6, Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul.
Doğal Hayatı Koruma Derneği. 1993. Results of the international waterfowl census Turkey 1993.
Bird Section Report 7, Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul.
Doğal Hayatı Koruma Derneği. 1996. International waterfowl census. Turkey 1996. Bird & Wetland
Section Report 9, Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul.
Doğal Hayatı Koruma Derneği. 1999. MidWinter Waterfowl Counts in Turkey, Doğal Hayatı
Koruma Derneği, İstanbul.
Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu S., Kılıç, T., Lise, Y., 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa
Alanları, Doğa Derneği, Ankara, Turkiye
Kurt, B., Ozbağdatlı, N., Bozkurt, A.K., Arslangundoğdu, Z. ve Gursoy, A. 2002. Turkiye
Sulakalanları Kıs Ortası Sukusu Sayımı, Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul, Turkiye.
Onmus, O. 2007. Turkiye Kıs Ortası Sukusu Sayımları 2007, Doğa Derneği, Ankara, Turkiye.
Suseven, B., Onmus, O. ve İsfendiyaroğlu, S. 2006. Kıs Ortası Sukusu Sayımı (KOSK) Raporu,
Doğa Derneği, Ankara, Türkiye.
Tapan, D.Ş. 2008. Türkiye'deki Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu. WWF -Türkiye (Doğal
Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul
The Ornithological Society of Turkey. 1968. Bulletin. 1. Bedfordshire, England.
The Ornithological Society of Turkey. 1975. Bird Report 1970-1973.
Yarar, M., Magnin, G. 1997. Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. Doğal Hayatı Koruma Derneği,
İStanbul, Türkiye
Yeniyurt, C., Hemmami, M. 2011. Türkiye’nin Ramsar Alanları Kitabı. Doğa Derneği, Ankara
Ek 1. Sayım yapılan alanlar ve sayımı gerçekleştiren gözlemciler
No
Alan adı
Sayım tarihi
1
Mogan Gölü
18.01.2012
Sayımı
gerçekleştiren
kurum, topluluk
DAD - DD
Gözlemciler
2
Sarıyar Barajı
21.01.2012
DAD - DD
3
Çöl Gölü
18.01.2012
DAD
4
Balıkdamı
29.02.2012
DAD
Riyat Gül, Soner Oruç, İlker Özbahar, Başak
Şentürk, Pemra Kahraman
5
Obruk Barajı
12.02.2012
ÇKGT
Sönmez Yanardağ, Mustafa Demirel, Mustafa
Aslan
6
Sultansazlığı
05.02.2012
Gönüllü ekip
Halil Fırat, Mehmet Ünlü, Mustafa Bahşi
7
Salda Gölü
28.01.2012
DD
Evrim Tabur, Ferdi Akarsu, Süreyya İsfendiyaroğlu
8
Yarışlı Gölü
31.01.2012
DD
Evrim Tabur, Fatih Taşkıran, Ferdi Akarsu
9
Karamanlı Barajı
31.01.2012
DD
10
Karataş Gölü
31.01.2012
DD
11
Burdur Gölü
01.02.2012
DD
Ahmet Özeren, Can Yeniyurt, Evrim Tabur, Fatih
Taşkıran, Ferdi Akarsu
12
Eğirdir Gölü
29.01.2012
DD
Evrim Tabur, Fatih Taşkıran, Ferdi
Akarsu,Barbaros Sarıcı, Süreyya İsfendiyaroğlu
13
Kozanlı Gökgöl
18.01.2012
DAD
Riyat Gül, Soner Oruç, İsmail Şenel, D.Eylül
Dizdaroğlu
14
Işıklı Gölü
29.01.2012
Pamukkuş
Merve Tepe
15
Acıgöl
28.01.2012
Pamukkuş
Merve Tepe
16
Gerze Kıyıları
28.01.2012
OAM, OMUKUŞ
17
Sarıkum Gölü
28.01.2012
OAM, OMUKUŞ
18
Sinop Yarımadası
28.01.2012
OAM, OMUKUŞ
Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Ömral
Ünsal Özkoç, Cemal Özsemir, Burcu Genç,
Sercan Kaynak, Nazlı Boyraz, Ayşenur Pulu, Can
Yeniyurt, Arzu Gürsoy, Ayşegül Çatak, Özgün
Derecik, Mehmet Gazioğlu, Erdoğan Yalçın, Esin
Eser, Murat Kaya
Eser, Murat Kaya
Eser, Murat Kaya
Riyat Gül, Soner Oruç, İsmail Şenel, D. Eylül
Dizdaroğlu Dicle Tuba Kılıç, Cem Orkun Kıraç,
Cavit Bilen, Özgür Karcı
Süleyman Ekşioğlu, İlker Özbahar, Başak Şentürk,
Burcu Kahraman, Riyat Gül, Soner Oruç, Elçin
Ekşi, Emre Yıldız, Jennifer Kalvenas , Dicle Tuba
Kılıç, Cem Orkun Kıraç, Cavit Bilen, Özgür Karcı,
Eda Tunçer, Mustafa Doğan, Adem Akyol
Riyat Gül, Soner Oruç, İsmail Şenel, D. Eylül
Dizdaroğlu
19
Samsun Kıyıları
29.01.2012
OAM, OMUKUŞ
Ünsal Özkoç
20
Yeşilırmak Deltası
13.02.2012
OAM, OMUKUŞ
Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Cemal
Özsemir
21
30.01.2012
OAM, OMUKUŞ
22
Suat Uğurlu Barajı
14.02.2012
OAM, OMUKUŞ
Özsemir, Arzu Gürsoy, Esin Eser, Ömral Özkoç,
Ayşegül Çatak, Burcu Genç
Özsemir
23
Hasan
Barajı
14.02.2012
OAM, OMUKUŞ
Özsemir
24
Yedikır Barajı
04.02.2012
OAM, OMUKUŞ
25
Küçük
Deltası
29.01.2012
İzkuş, DEKUS,
EDGT
Özsemir, Okan Nohut, Esin Eser, Ömral Özkoç,
Burcu Genç
Ömer Döndüren, Mutlu Salman, Meltem Ünal,
Ozan Arslan
26
Gebekirse Gölü
29.01.2012
İzkuş, DEKUS,
EDGT
Ozan Arslan
27
Çatal
Gölü
29.01.2012
İzkuş, DEKUS,
EDGT
Ozan Arslan
28
Belevi Sazlıkları
29.01.2012
İzkuş, DEKUS,
EDGT
Ozan Arslan
29
Bakırçay Deltası
14.02.2012
DEKUS, EDGT
Meltem Ünal, Melis Çolak, Murat Gel
30
Yeni Şakran Gölü
14.02.2012
DEKUS, EDGT
Meltem Ünal, Murat Gel, Melis Çolak
31
İzmir Körfezi
28.01.2012
İzkuş, DEKUŞ
32
Gediz Deltası
28.01.2012
İzkuş, DEKUS,
EDGT
33
Çaltıdere
14.02.2012
DEKUS, EDGT
Ömer Döndüren, Deniz Güler, Meltem Ünal, Ozan
Arslan,Özlem Çelik Döndüren, Burçin Taner, Bilgi
Ginebakan, Bulut Okumuşoğlu, Elif Kamalıoğlu,
Güldan Aykanat
Ömer Döndüren, Deniz Güler, Meltem Ünal, Ozan
Arslan, Özlem Çelik Döndüren, Burçin Taner, Bilgi
Günebakan, Bulut Okumuşoğlu, Elif Kamalıoğlu,
Güldan Aykanat
Meltem Ünal, Melis Çolak, Murat Gel
34
Demirköprü Barajı
01.02.2012
EDGT
Dilara Kızıl, Meltem Ünal
35
Marmara Gölü
31.01.2012
İzkuş, EDGT
Ömer Döndüren, Meltem Ünal
36
Büyük
Deltası
05.02.2012
DEKUŞ, EDGT,
İYTE
37
Bafa Gölü
04.02.2012
DEKUŞ, EDGT
Deniz Güler Meltem Ünal, Ozan Arslan, Cansu
Küçükköse, Deniz Güler, Meltem Ünal, Özlem
Çelik Döndüren
Ayşegül Atalay, Cansu Küçükköse, Deniz Güler,
Meltem Ünal, Özlem Çelik Döndüren
38
Uluabat Gölü
07.02.2012
Ulukuş
Soner Bekir, Franzi Arıcı, Gözde Coşkunserçe
39
Kocaçay Deltası
15.02.2012
Ulukuş - DD
Evrim Tabur, Tuğba Gözükara
40
Ayvalık Tuzla
02.02.2012
AYÇEP
Kadri Kaya, Şükrü Kaygusuz, Salih Akkuzu
41
Gönen Çayı Deltası
25.01.2012
DAD
Süleyman Ekşioğlu, Kadri Kaya
Uğurlu
Menderes
(Barutçu)
Menderes
42
Manyas (Kuş) Gölü
26.01.2012
DAD - DD - AYÇEP
Süleyman Ekşioğlu, Kadri Kaya, Şükrü Kaygusuz,
Evrim Tabur
43
Meriç Deltası
24.01.2012
IKGT
Cemil Gezgin, Emre Konuk, Oğuz Mülayim
44
Riva – Şile Kıyıları
29.01.2012
IKGT
Hürmüz Yeniceli, Merve Ünal, Özge Karaca,
Sercan Bilgin
45
Boğaziçi
25.01.2012
IKGT
Akdoğan
Özkan,
Cemil
Karafazlıoğlu, Özge Karaca
46
Büyükçekmece
Gölü
29.01.2012
İKGT
47
Küçükçekmece
Gölü
29.01.2012
İKGT
Canan Atay, Dilek Şahin, Emine Nurhan Tekin,
Ergün Bacak, Fikret Can, Görkem Aktan, Nevzat
Aktan
Fatih Seyhan, Hürmüz Yeniceli, Özge Karaca,
Merve Ünal, Sercan Bilgin
48
Terkos Gölü
24.01.2012
İKGT
Kerem Ali Boyla, Ergün Bacak, Sercan Bilgin
49
Kamil Abduş Gölü
24.01.2012
IKGT
Cemil Gezgin, Dilek Geçit, Tunç Geçit
50
Sapanca Gölü
05.02.2012
İKGT
Dilek Şahin, Ergün Bacak, Hürmüz Yeniceli, Merve
Ünal, Sercan Bigin
51
Sakarya Deltası
28.01.2012
İKGT
Özür
Ekincioğlu,
Özge
Karafazlıoğlu, Seda Kendir
52
Hersek Lagünü
28.01.2012
İKGT
Fatih Bülbül, Melike Bortacina, Ali Serkan Gökçe,
Cemil Gezgin
53
İznik Gölü
05.02.2012
Ulukuş / İKGT
Canan Atay, Tuğba Gözükara, Voral Türümen,
Özge Türümen
54
İzmit Körfezi
29.01.2012
İKGT
Özgür Ekincioğlu,
Kendir
55
Amik Ovası
21.01.2012
SubaşıKuş
Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Ali Atahan
56
Yarseli Barajı
21.01.2012
SubaşıKuş
Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Ali Atahan
57
Balık Gölü
02.02.2012
SubaşıKuş
Ali Atahan, Mehmet Gül, Süleyman Gül
58
Hatay Kıyıları
11.02.2012
SubaşıKuş
Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Gül, Mehmet
Ali Atahan
59
Seyhan Barajı
04.02.2012
SubaşıKuş
Ali Atahan, Utku Erinç Yeğenoğlu
60
Yumurtalık Lagünü
03.02.2012
DAD - DD
61
Akyatan Gölü
04.02.2012
DAD - DD
62
Ağyatan Lagünü
02.02.2012
DAD
Süleyman Ekşioğlu, Mustafa Kırseven, Ece Avcım,
Can Yeniyurt, Evrim Tabur, Fatih Taşkıran, Ferdi
Akarsu
Süleyman Ekşioğlu, Mustafa Kırseven, Ece Avcım,
Uygar Özesmi, Oya Ayman, Evrim Tabur, Fatih
Taşkıran
Riyat Gül, Soner Oruç, Emre Öztürk
63
Çatalan Baraj Gölü
03.02.2012
DAD
Süleyman Ekşioğlu, Riyat Gül, Mustafa Kırseven
64
Tuzla Gölü
03.02.2012
DAD – DD
Riyat Gül, Soner Oruç, Emre Öztürk, Uygar
Özesmi, Oya Ayman
65
Göksu Deltası
02.02.2012
İKGT
Uygar Özesmi, Oya Ayman
66
Köyceğiz Gölü
26.01.2012
DD
Alp Giray, Evrim Tabur, Ferdi Akarsu, Süreyya
İsfendiyaroğlu
67
Milas Tuzla
27.01.2012
DD
Evrim Tabur, Ferdi Akarsu, Süreyya İsfendiyaroğlu
Meryem
Gezgin,
Karaca,
Altıparmak,
Kübra
Kübra
Seda
68
Güllük Deltası
26.01.2012
DD
Alp Giray, Evrim Tabur, Ferdi Akarsu, Süreyya
İsfendiyaroğlu
69
Hazar Gölü
??
??
??
70
Birecik Barajı
03.02.2012
DKYD
Pınar Gündoğdu, Salih Aloğlu, Hayat Karaaslan,
Nuri Kılıç
71
Karkamış Barajı
04.02.2012
DKYD
Nuri Kılıç
72
Atatürk Barajı
05.02.2012
DKYD
Nuri Kılıç, Yusuf Özbey
73
Çıldır Gölü
11.02.2012
KuzeyDoğa
Emrah Çoban, Ayşegül Karaahmetoğlu
74
Aralık Sazlıkları
07.02.2012
KuzeyDoğa
Önder Çırık, Sedat İnak
75
Tortum Barajı
14.02.2012
ERTUEL, UDOSK,
EKGT
Mikail Topdaş, Musa Han, Musa Gizlen, Turgut
Keleş, Mümin Gökhan Şenocak
*Topluluk kısaltmalarına dair açıklama EK 2’de yapılmıştır.
EK 2. Topluluk ve Kurum Kısaltmaları
AYÇEP:
Ayvalık Çevre Platformu
ÇKGT:
Çorum Kuş Gözlem Topluluğu
DAD:
Doğa Araştırmaları Derneği (Kuş Araştırmaları Derneği)
DD:
Doğa Derneği
DEKUŞ:
Dokuz Eyllül Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu
DKYD:
Doğa ve Kültür Yaşam Derneği
EDGT:
Ege Üniversitesi Doğa Gözlem Topluluğu
EKGT:
Erzurum Kuş Gözlem Topluluğu
ERTUEL:
Erzurum Turizm Elçileri Derneği
İKGT:
İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu
İYTE:
İzmir İleri teknoloji Enstitüsü
İzkuş:
İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği
KuzeyDoğa: KuzeyDoğa Derneği
OAM:
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi
OKGT:
ODTÜ Kuş Gözlem Topluluğu
OMÜKUŞ:
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kuş Gözlem Kulübü
Pamukkuş:
Pamukkale Kuş Gözlem Topluluğu
SubaşıKuş:
Subaşı Kuş Gözlem Topluluğu
UDOSK:
Uzundere Doğa Gençlik ve Spor Kulübü
Ulukuş:
Uludağ Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu
Ek 3. ÖKA Kriterlerini Sağlayan Alanlar
Alan Adı
Türkçe Adı
Latince Adı
Sayı
ÖKA Kriteri
Acı Göl
Angıt
Tadorna ferruginea
505
A4i
Akyatan Gölü
Flamingo
Phoenicopterus roseus
25650
A4i, A4ii
Akyatan Gölü
Suna
Tadorna tadorna
1610
A4i
Akyatan Gölü
Fiyu
Anas penelope
3850
A4i
Akyatan Gölü
Çamurcun
Anas crecca
27320
A4i
Akyatan Gölü
Turna
Grus grus
1174
A4i
Akyatan Gölü
Sukuşu
152391
A4iii
Ayvalık Tuzla
Flamingo
956
A4i
Ayvalık Tuzla
Angıt
Tadorna ferruginea
235
A4i
Bafa Gölü
Küçük Karabatak
Phalacrocorax pygmeus
793
A4i
Bafa Gölü
Pasbaş Patka
Aythya nyroca
33
A1, A4i
Bafa Gölü
Sukuşu
81291
A4iii
Belevi Sazlıkları
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
53
A1, A4i
Boğaziçi
Karabaş Martı
Larus ridibundus
18345
A4i
Boğaziçi
Sukuşu
27521
A4iii
Burdur Gölü
Angıt
Tadorna ferruginea
1088
A4i
Burdur Gölü
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
507
A1, A4i, A4ii
Burdur Gölü
Sukuşu
25461
A4iii
Büyük Menderes Deltası
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
86
A1, A4i
Flamingo
9994
A4i, A4ii
Angıt
Tadorna ferruginea
3876
A4i, A4ii
Sukuşu
40339
A4iii
Çatal (Barutçu) Gölü
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
45
A1, A4i
Demirköprü Barajı
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
59
A1, A4i
Eğirdir Gölü
Küçük Karabatak
341
A4i
Eğirdir Gölü
Fiyu
Anas penelope
5259
A4i
Eğirdir Gölü
Macar Ördeği
Netta rufina
7706
A4i, A4ii
Eğirdir Gölü
Elmabaş Patka
Aythya ferina
35350
A4i, A4ii
Eğirdir Gölü
Sukuşu
280237
A4iii
Gediz Deltası
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
114
A1, A4i
Gediz Deltası
Flamingo
17031
A4i, A4ii
Gediz Deltası
Angıt
Tadorna ferruginea
2902
A4i, A4ii
Gediz Deltası
Suna
Tadorna tadorna
2155
A4i
Gediz Deltası
Kılıçgaga
Gediz Deltası
Sukuşu
Işıklı Gölü
Tepeli Pelikan
Işıklı Gölü
Sukuşu
İzmir Körfezi
Tepeli Pelikan
İzmir Körfezi
Recurvirostra avosetta
1286
A4i
48641
A4iii
142
A1, A4i, A4ii
23303
A4iii
Pelecanus crispus
97
A1, A4i
Flamingo
756
A4i
Karataş Gölü
Angıt
Tadorna ferruginea
1914
A4i, A4ii
Karkamış Barajı
Küçük Karabatak
356
A4i
Karkamış Barajı
Pasbaş Patka
Aythya nyroca
69
A1, A4i
Karkamış Barajı
Sakarmeke
Fulica atra
42414
A4i
Karkamış Barajı
Sukuşu
46875
A4iii
Küçük Karabatak
922
A4i
Ötücü Kuğu
Cygnus cygnus
135
A4i
Boz Ördek
Anas strepera
4818
A4i
Çamurcun
Anas crecca
26777
A4i
Macar Ördeği
Netta rufina
1020
A4i
Saz Horozu
Porphyrio porphyrio
604
A4i
Sakarmeke
Fulica atra
83835
A4i
Sukuşu
160169
A4iii
Kocaçay Deltası
Macar Ördeği
Netta rufina
300
A4i
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
1181
A1, A4i, A4ii
Fiyu
Anas penelope
6050
A4i
Çamurcun
Anas crecca
16160
A4i
Elmabaş Patka
Aythya ferina
8380
A4i
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
1545
A1, A4i, A4ii
Sukuşu
96636
A4iii
Manyas Gölü
Karabatak
Phalacrocorax carbo
25005
A4i
Marmara Gölü
Karabatak
Phalacrocorax carbo
4023
A4i
Marmara Gölü
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
339
A1, A4i, A4ii
Marmara Gölü
Boz Ördek
Anas strepera
1139
A4i
Marmara Gölü
Sakarmeke
Fulica atra
26670
A4i
Marmara Gölü
Sukuşu
43539
A4iii
Meriç Deltası
Tepeli Pelikan
Pelecanus crispus
126
A1, A4i
Meriç Deltası
Kuğu
Cygnus olor
1051
A4i
Meriç Deltası
Ötücü Kuğu
Cygnus cygnus
637
A4i
Meriç Deltası
Küçük Kuğu
Cygnus columbianus
456
A4i
Obruk Barajı
Angıt
Tadorna ferruginea
320
A4i
Salda Gölü
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
6
A1
Sapanca Gölü
Macar Ördeği
Netta rufina
389
A4i
Sapanca Gölü
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
12
A1
Sapanca Gölü
Sukuşu
25775
A4iii
Sarıkum Gölü
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
49
A1
Sarıyar Barajı
Küçük Kuğu
Cygnus columbianus
82
A4i
Sarıyar Barajı
Angıt
Tadorna ferruginea
6813
A4i, A4ii
Sarıyar Barajı
Elmabaş Patka
Aythya ferina
10850
A4i
Pelecanus crispus
Sarıyar Barajı
Sukuşu
Sultansazlığı
Çamurcun
71303
51.486
A4iii
Sultansazlığı
Sukuşu
52138
A4iii
Tuzla Milas
Flamingo
1462
A4i
Uluabat Gölü
Elmabaş Patka
Aythya ferina
9903
A4i
Yedikır Barajı
Angıt
Tadorna ferruginea
912
A4i
Yeşilırmak Deltası
Küçük Karabatak
712
A4i
Flamingo
12520
A4i, A4ii
Angıt
Tadorna ferruginea
651
A4i
Suna
Tadorna tadorna
8680
A4i, A4ii
Fiyu
Anas penelope
4870
A4i
Turna
Grus grus
1145
A4i
Sukuşu
45664
A4iii
Anas crecca
A4i
Ek 4. Alanlar Bazında Sayım Sonuçları Tablosu (Tür isimleri http://www.worldbirdnames.org/ sayfasından güncellenmiştir)
TR
Geneli
Kod
Türkçe
Mogan
Gölü
1.498.166
191
5.182
487
Sarıyar
Barajı
Çöl
Gölü
Balıkdamı
Obruk
Barajı
9
2.198
4.832
71.303
Sultansazlığı
52.138
Salda
Gölü
Yarışlı
Gölü
985
4.111
30
Kara gerdanlı dalgıç
Latince
Gavia arctica
70
Küçük batağan
Tachybaptus ruficollis
90
Bahri
Podiceps cristatus
24.197
100
Kızıl boyunlu batağan
Podiceps grisegena
1
120
Kara boyunlu batağan
Podiceps nigricollis
3.796
462
Yelkovan
Puffinus yelkouan
4.702
670
Sümsük
Morus bassanus
1
720
Karabatak
Phalacrocorax carbo
55.439
800
Tepeli karabatak
Phalacrocorax aristotelis
500
820
Küçük karabatak
Microcarbo pygmeus
4.913
880
Ak pelikan
Pelecanus onocrotalus
47
890
Tepeli pelikan
Pelecanus crispus
2.330
950
Balaban
Botaurus stellaris
3
1010
Gece balıkçılı
Nycticorax nycticorax
17
1110
Sığır Balıkçılı
Bubulcus ibis
28
1190
Küçük ak balıkçıl
Egretta garzetta
886
1210
Büyük ak balıkçıl
Ardea alba
1.119
1220
Gri balıkçıl
Ardea cinerea
1.601
1310
Kara leylek
Ciconia nigra
6
1340
Leylek
Ciconia ciconia
6
1360
Çeltikçi
Plegadis falcinellus
12
1440
Kaşıkçı
Platalea leucorodia
297
1470
Flamingo
71.257
1480
Küçük flamingo
Phoenicopterus minor
2
1520
Kuğu
Cygnus olor
1.568
1
1530
Küçük kuğu
Cygnus columbianus
562
82
1540
Ötücü kuğu
Cygnus cygnus
802
1590
Sakarca
Anser albifrons
994
1610
Boz Kaz
Anser anser
401
1710
Angıt
Tadorna ferruginea
20.184
1
6.813
120
1730
Suna
Tadorna tadorna
14.981
4
54
1
1790
Fiyu
Anas penelope
32.485
1
137
130
1820
Boz ördek
Anas strepera
7.183
1840
Çamurcun
Anas crecca
168.327
335
5.108
1.365
103
51.486
155
1860
Yeşilbaş
Anas platyrhynchos
59.801
60
9.041
53
1.266
213
1890
Kılkuyruk
Anas acuta
8.330
102
250
34
1940
Kaşıkgaga
Anas clypeata
17.801
2.052
6
269
Karamanlı
Barajı
Burdur
Gölü
Eğirdir
Gölü
3.881
25.461
280.237
3
643
215
6
8879
192
100
341
174
24
1
1.691
21
16
23
1.531
Karataş
Gölü
1
1.229
170
79
2109
2
3
341
Kozanlı
Gökgöl
350
Işıklı
Gölü
23.303
419
142
1
47
2
53
7
70
2
4
31
287
5
3
6
4
1
13
5
27
54
1
1
17
418
6
9
17
9
262
8
63
320
86
48
5
67
5259
7
120
1914
1088
45
1
526
26
100
862
34
52
819
39
1726
1062
92
142
55
232
1712
3
91
320
359
2634
98
6
1
10
23
42
23
8
3
47
6
6
22
102
112
18
16
1960
Macar ördeği
Netta rufina
9.977
68
36
31
1980
Elmabaş patka
Aythya ferina
90.943
10.850
23
8
2020
Pasbaş patka
Aythya nyroca
107
2030
Tepeli patka
Aythya fuligula
11.091
2040
Karabaş Patka
Aythya marila
292
2130
Kara ördek
Melanitta nigra
34
2150
Kadife ördek
Melanitta fusca
48
2180
Altıngöz
Bucephala clangula
994
2200
Sütlabi
Mergellus albellus
771
2210
Tarakdiş
Mergus serrator
124
2230
Büyük tarakdiş
Mergus merganser
4
2260
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
2.123
2600
Saz Delicisi
Circus aeruginosus
454
3010
Balık kartalı
Pandion haliaetus
1
4070
Su kılavuzu
Rallus aquaticus
47
4240
Saztavuğu
Gallinula chloropus
804
4270
Sazhorozu
Porphyrio porphyrio
614
4290
Sakarmeke
Fulica atra
580.655
4330
Turna
Grus grus
2.669
4500
Poyrazkuşu
Haematopus ostralegus
33
4550
Uzunbacak
Himantopus himantopus
1
4560
Kılıçgaga
1.693
4700
Halkalı cılıbıt
Charadrius hiaticula
140
4770
Akça cılıbıt
Charadrius alexandrinus
494
4850
Altın yağmurcun
Pluvialis apricaria
380
4860
Gümüş yağmurcun
Pluvialis squatarola
584
4930
Kızkuşu
Vanellus vanellus
6.117
4960
Büyük kumkuşu
Calidris canutus
8
4970
Ak Kumkuşu
Calidris alba
216
5010
Küçük kumkuşu
Calidris minuta
887
5020
Sarı bacaklı kumkuşu
Calidris temminckii
2
5120
Kara karınlı kumkuşu
Calidris alpina
7.549
5170
Döğüşkenkuş
Philomachus pugnax
53
5180
Küçük suçulluğu
Lymnocryptes minimus
1
5190
Su çulluğu
Gallinago gallinago
174
5290
Çulluk
Scolopax rusticola
16
5320
Çamurçullğu
Limosa limosa
745
5380
Sürmeli Kervançulluğu
Numenius phaeopus
15
5410
Kervançulluğu
Numenius arquata
1.030
5450
Kara kızılbacak
Tringa erythropus
25
5460
Kızılbacak
Tringa totanus
1.346
5470
Bataklık düdükçünü
Tringa stagnatilis
2
5480
Yeşilbacak
Tringa nebularia
50
3
7706
4
142
554
35350
112
39
6
530
1
255
20
270
24
6
1
507
28
3
60
1
16
1
20
14.630
250
318
1.208
629
142
2
784
17550
127225
225
18730
27
7
10
5
16
45
28
27
1
41
50
3
3
2
2
8
6
2
12
2
5530
Yeşil düdükçün
Tringa ochropus
143
5560
Dere düdükçünü
Actitis hypoleucos
55
5610
Taşçeviren
Arenaria interpres
1
5730
Büyük karabaş martı
Larus ichthyaetus
562
5750
Akdeniz martısı
Larus melanocephalus
860
5780
Küçük martı
Larus minutus
322
1
5820
Karabaş martı
Larus ridibundus
69.768
3.600
5850
İnce gagalı martı
Larus genei
753
5880
Ada martısı
Larus audouinii
1
5900
Küçük gümüş martı
Larus canus
1.078
5910
Kara sırtlı martı
Larus fuscus
7
5921
Van gölü martısı
Larus armenicus
4.736
9
5925
Gümüş martı
Larus michahellis
23.599
25
5927
Hazar martısı
Larus cachinnans
46
6050
Gülen sumru
Gelochelidon nilotica
3
6060
Hazar sumrusu
Hydroprogne caspia
27
6110
Kara gagalı sumru
Sterna sandvicensis
200
6150
Sumru
Sterna hirundo
11
6260
Bıyıklı sumru
Chlidonias hybrida
20
8270
İzmir Yalıçapkını
Halcyon smyrnensis
9
8310
Yalıçapkın
Alcedo atthis
136
8330
Alaca Yalıçapkın
Ceryle rudis
39
Tanımsız ördek
Tanımsız sukuşu
3
67
2
2
23
17
1
6
2
301
1521
1571
14
141
396
63
32
104.493
15.000
58.032
2
83
3
301
631
45.600
464
50
250
41154
224
Acı
Göl
Kod
Türkçe
Latince
Gerze
Kıyıları
4.084
Sarıkum
Gölü
862
Sinop
Yarımadası
6.885
Samsun
Kıyıları
2.039
Yeşilırmak
Deltası
17.980
16.732
Kızılırmak
Deltası
Suat Uğurlu
Barajı
Hasan
Uğurlu
Barajı
Yedikır
Barajı
450
104
9.862
121
3
7
6
51
90
160.169
2
330
35
11
3
71
244
26
52
390
3
2
78
63
7
103
52
1.766
189
862
30
Gavia arctica
70
Küçük batağan
90
Bahri
Podiceps cristatus
100
Podiceps grisegena
120
462
Yelkovan
Puffinus yelkouan
670
Sümsük
Morus bassanus
720
Karabatak
Phalacrocorax carbo
800
Tepeli karabatak
820
Küçük karabatak
Microcarbo pygmeus
880
Ak pelikan
890
Tepeli pelikan
950
Balaban
1010
Gece balıkçılı
1110
Bubulcus ibis
1190
Egretta garzetta
60
1
1210
Ardea alba
10
29
1220
Gri balıkçıl
Ardea cinerea
13
18
1310
Kara leylek
Ciconia nigra
1340
Leylek
Ciconia ciconia
1360
Çeltikçi
1440
Kaşıkçı
Platalea leucorodia
12
1470
Flamingo
443
1480
Küçük flamingo
1520
Kuğu
Cygnus olor
1530
Küçük kuğu
Cygnus columbianus
1540
Ötücü kuğu
Cygnus cygnus
1590
Sakarca
Anser albifrons
399
1
3
1610
Boz Kaz
Anser anser
15
14
17
1710
Angıt
Tadorna ferruginea
505
1730
Suna
Tadorna tadorna
51
129
1790
Fiyu
Anas penelope
104
253
1820
Boz ördek
Anas strepera
6
12
1840
Çamurcun
Anas crecca
800
876
1860
Yeşilbaş
Anas platyrhynchos
310
1.041
1890
Kılkuyruk
Anas acuta
106
12
1940
Kaşıkgaga
Anas clypeata
42
17
1960
Macar ördeği
Netta rufina
1980
Elmabaş patka
Aythya ferina
2
61
4
9
2
8
78
9
62
7
82
8
Küçük
Menderes
Deltası
Gebekirse
Gölü
785
Çatal
(Barutçu)
Gölü
221
552
2
1
13
3
1
2
1
137
1
10
81
1
4
712
922
Pelecanus crispus
4
2
Botaurus stellaris
1
1
10
2
8
45
15
4
1
8
32
81
3
71
68
25
37
63
12
2
2
10
7
2
1
17
1
5
1
2
1
16
28
346
15
135
170
912
5
5
1.804
88
32
1.492
10
19
161
8
2.397
10
3
4.818
3
4
2
1.404
26.777
1.212
35
18
6.996
2.825
8
884
43
15
11
102
2
6.100
1.876
264
16
157
1.020
30
24
940
6.785
110
7
118
16
18
2020
Pasbaş patka
Aythya nyroca
2030
Tepeli patka
Aythya fuligula
2040
Karabaş Patka
Aythya marila
17
2130
Kara ördek
Melanitta nigra
34
2150
Kadife ördek
Melanitta fusca
2180
Altıngöz
Bucephala clangula
2
2200
Sütlabi
Mergellus albellus
13
2210
Tarakdiş
Mergus serrator
1
2230
Büyük tarakdiş
Mergus merganser
2260
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
2600
Saz Delicisi
Circus aeruginosus
3010
Balık kartalı
Pandion haliaetus
4070
Su kılavuzu
4240
4
216
451
33
2.937
173
782
29
48
2
6
702
2
7
5
41
1
18
77
23
1
49
32
12
1
2
Rallus aquaticus
8
1
6
4
2
Saztavuğu
Gallinula chloropus
55
3
29
134
1
4270
Sazhorozu
Porphyrio porphyrio
4290
Sakarmeke
Fulica atra
4330
Turna
Grus grus
4500
Poyrazkuşu
4550
Uzunbacak
4560
Kılıçgaga
4700
Halkalı cılıbıt
17
2
4770
Akça cılıbıt
10
3
4850
Altın yağmurcun
Pluvialis apricaria
4860
Gümüş yağmurcun
4930
Kızkuşu
Vanellus vanellus
4960
Büyük kumkuşu
Calidris canutus
4970
Ak Kumkuşu
Calidris alba
5010
Küçük kumkuşu
Calidris minuta
5020
Calidris temminckii
5120
Calidris alpina
165
5170
Döğüşkenkuş
Philomachus pugnax
1
5180
5190
Su çulluğu
Gallinago gallinago
5290
Çulluk
Scolopax rusticola
2
5320
Çamurçullğu
Limosa limosa
37
5380
Numenius phaeopus
5410
Kervançulluğu
Numenius arquata
5450
Kara kızılbacak
Tringa erythropus
5460
Kızılbacak
Tringa totanus
5470
Tringa stagnatilis
5480
Yeşilbacak
Tringa nebularia
5530
Yeşil düdükçün
Tringa ochropus
5560
Dere düdükçünü
Actitis hypoleucos
604
675
450
1.780
536
555
732
1
8
79
83.835
112
232
109
108
2
361
31
36
52
26
4.502
2
6
6
6
18
3
6
2
1.045
32
3
158
21
1
144
3
24
1
1
20
1
5610
Taşçeviren
Arenaria interpres
5730
Larus ichthyaetus
2
5750
Akdeniz martısı
273
5780
Küçük martı
Larus minutus
5820
Karabaş martı
Larus ridibundus
5850
Larus genei
5880
Ada martısı
Larus audouinii
5900
Larus canus
5910
Larus fuscus
5921
Larus armenicus
5925
Gümüş martı
Larus michahellis
5927
Hazar martısı
Larus cachinnans
6050
Gülen sumru
6060
Hazar sumrusu
Hydroprogne caspia
6110
Kara gagalı sumru
Sterna sandvicensis
6150
Sumru
6260
Bıyıklı sumru
8270
8310
Yalıçapkın
Alcedo atthis
8330
Alaca Yalıçapkın
Ceryle rudis
136
11
43
690
6.093
160
5
31
423
315
208
1
3
52
96
30
160
24
102
38
25
105
179
6
1
5
31
14
189
378
1
2.850
927
214
7
71
24
3
1
Sterna hirundo
Chlidonias hybrida
Halcyon smyrnensis
Tanımsız ördek
Tanımsız sukuşu
20
1
125
210
49
1
150
1.000
710
16.050
20
1.500
1.500
1
2
Belevi
Sazlıkları
Kod
Türkçe
Bakırçay
Deltası
634
Latince
1.822
30
Gavia arctica
70
Küçük batağan
17
2
90
Bahri
Podiceps cristatus
6
14
100
Podiceps grisegena
120
462
Yelkovan
Puffinus yelkouan
670
Sümsük
Morus bassanus
720
Karabatak
Phalacrocorax carbo
800
Tepeli karabatak
820
Küçük karabatak
Microcarbo pygmeus
880
Ak pelikan
İzmir
Körfezi
Gediz
Deltası
6.562
48.641
104
136
55
23
390
Çaltıdere
Yeni
Şakran
Gölü
848
Demirköprü
Barajı
183
2
14
Marmara
Gölü
Büyük
Menderes
Deltası
43.539
40.339
848
202
405
457
Uluabat
Gölü
Kocaçay
Deltası
Ayvalık
Tuzla
17.211
11.663
6.743
81.291
27
605
3
592
79
20
38
23
1244
157
4017
1641
4
33
1
1521
184
9
59
61
467
203
229
1021
1
12
27
275
Bafa
Gölü
174
27
17
30
4023
580
244
180
1
133
1
139
1
890
Tepeli pelikan
Pelecanus crispus
Bubulcus ibis
1190
Egretta garzetta
1
7
1210
Ardea alba
3
10
1220
Gri balıkçıl
Ardea cinerea
2
5
1310
Kara leylek
Ciconia nigra
1340
Leylek
Ciconia ciconia
1360
Çeltikçi
1440
Kaşıkçı
Platalea leucorodia
1470
Flamingo
1480
Küçük flamingo
1
1520
Kuğu
Cygnus olor
14
1590
Sakarca
Anser albifrons
1610
Boz Kaz
Anser anser
1710
Angıt
Tadorna ferruginea
1730
Suna
Tadorna tadorna
19
1790
Fiyu
Anas penelope
97
1820
Boz ördek
Anas strepera
1840
Çamurcun
Anas crecca
328
1603
2731
140
1860
Yeşilbaş
Anas platyrhynchos
10
405
1877
10
1890
Kılkuyruk
Anas acuta
1940
Kaşıkgaga
Anas clypeata
1960
Macar ördeği
Netta rufina
1980
Elmabaş patka
Aythya ferina
2020
Pasbaş patka
Aythya nyroca
2030
Tepeli patka
Aythya fuligula
2150
Kadife ördek
Melanitta fusca
2180
Altıngöz
Bucephala clangula
4
97
114
12
793
6
4
1110
53
42
1
59
339
12
8
86
1
41
3
3
12
67
2
4
2
18
7
50
22
4
3
1
110
4
11
2
11
34
65
8
6
21
25
83
2
8
30
2
30
1
1
1
5
108
359
756
17031
18
141
9994
1
109
99
956
43
1
116
2902
1
80
2155
19
669
25
1
20
393
120
895
115
31
235
966
7
22
139
10
900
1555
753
523
1
1139
52
2
219
2570
684
14
420
48
268
2121
573
4664
768
1359
1370
22
454
62
6
992
229
5
3102
71
2
300
9903
1001
527
218
32
2
166
10
3
594
3876
34
16
3
816
7139
33
12
19
2200
Sütlabi
Mergellus albellus
2210
Tarakdiş
Mergus serrator
2230
Büyük tarakdiş
Mergus merganser
2260
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
2600
Saz Delicisi
Circus aeruginosus
3010
Balık kartalı
Pandion haliaetus
4070
Su kılavuzu
Rallus aquaticus
4240
Saztavuğu
Gallinula chloropus
4270
Sazhorozu
Porphyrio porphyrio
4290
Sakarmeke
Fulica atra
4330
Turna
Grus grus
4500
Poyrazkuşu
4550
Uzunbacak
4560
Kılıçgaga
1286
4700
Halkalı cılıbıt
25
4770
Akça cılıbıt
4850
Altın yağmurcun
Pluvialis apricaria
4860
Gümüş yağmurcun
61
4930
Kızkuşu
Vanellus vanellus
29
4960
Büyük kumkuşu
Calidris canutus
4970
Ak Kumkuşu
Calidris alba
2
5010
Küçük kumkuşu
Calidris minuta
369
1
5020
Calidris temminckii
5120
Calidris alpina
4464
323
5190
Su çulluğu
Gallinago gallinago
5290
Çulluk
Scolopax rusticola
5320
Çamurçullğu
Limosa limosa
5380
Numenius phaeopus
5410
Kervançulluğu
Numenius arquata
5450
Kara kızılbacak
Tringa erythropus
5460
Kızılbacak
Tringa totanus
5470
Tringa stagnatilis
5480
Yeşilbacak
Tringa nebularia
5530
Yeşil düdükçün
Tringa ochropus
5560
Dere düdükçünü
Actitis hypoleucos
5610
Taşçeviren
Arenaria interpres
5730
Larus ichthyaetus
5750
Akdeniz martısı
5780
Küçük martı
Larus minutus
5820
Karabaş martı
Larus ridibundus
5850
Larus genei
5880
Ada martısı
Larus audouinii
5900
Larus canus
3
24
41
4
1
27
2
6
62
10
106
440
5055
1
1
92
12
478
26670
12
1
19252
4
3
4
1
61496
3321
22
811
11
177
1
1
30
279
5
11
30
4
4
7
1
1
197
8
2
6
9
9
194
6
12
7
2
2
47
15
3
2
324
7
15
571
2
2
223
1
63
2
5
72
1
56
1
1
7
2
1
1
2
3
8
1
13
1
13
232
7
129
25
267
1902
1170
7
160
20
79
10
174
17
14
21
6
103
485
6
1
3
4
5910
Larus fuscus
5921
Larus armenicus
5925
Gümüş martı
Larus michahellis
5927
Hazar martısı
Larus cachinnans
6050
Gülen sumru
6060
Hazar sumrusu
Hydroprogne caspia
6110
Kara gagalı sumru
Sterna sandvicensis
6150
Sumru
6260
Bıyıklı sumru
8310
Yalıçapkın
1
1
181
4
Sterna hirundo
761
3091
59
85
16
3
1
3
48
874
111
281
133
1473
5
11
Chlidonias hybrida
Alcedo atthis
3
6
Tanımsız sukuşu
1
3
2
10
2540
Tanımsız ördek
30
1000
30
Kod
Türkçe
Latince
Gönen
Çayı
Deltası
Manyas
(Kuş)
Gölü
1.032
7
19
96.636
Meriç
Deltası
1
17.205
1
31
1520
42
Riva - Şile
Kıyıları
3.306
30
Gavia arctica
70
Küçük batağan
90
Bahri
Podiceps cristatus
100
Podiceps grisegena
120
462
Yelkovan
Puffinus yelkouan
670
Sümsük
Morus bassanus
720
Karabatak
Phalacrocorax carbo
800
Tepeli karabatak
820
Küçük karabatak
Microcarbo pygmeus
880
Ak pelikan
34
890
Tepeli pelikan
Pelecanus crispus
1181
126
950
Balaban
Botaurus stellaris
1010
Gece balıkçılı
1110
Bubulcus ibis
1190
Egretta garzetta
3
4
2
1210
Ardea alba
1
16
32
2
1220
Gri balıkçıl
Ardea cinerea
7
54
34
1
1310
Kara leylek
Ciconia nigra
1340
Leylek
Ciconia ciconia
1360
Çeltikçi
1440
Kaşıkçı
Platalea leucorodia
1470
Flamingo
1480
Küçük flamingo
1520
Kuğu
Cygnus olor
1530
Küçük kuğu
Cygnus columbianus
1540
Ötücü kuğu
Cygnus cygnus
4
1590
Sakarca
Anser albifrons
109
1610
Boz Kaz
Anser anser
59
1710
Angıt
Tadorna ferruginea
1730
Suna
Tadorna tadorna
1790
Fiyu
Anas penelope
1820
Boz ördek
Anas strepera
1840
Çamurcun
1860
Yeşilbaş
1890
Kılkuyruk
Anas acuta
1940
Kaşıkgaga
Anas clypeata
1960
Macar ördeği
Netta rufina
1980
Elmabaş patka
Aythya ferina
2
Boğaziçi
Büyükçekmece
Gölü
27.521
Küçükçekmece
Gölü
13.559
9.823
Terkos
Gölü
Kamil
Abduş
Gölü
Sapanca
Gölü
Sakarya
Deltası
Hersek
Lagünü
4.653
2.542
25.775
2.335
3.295
İznik
Gölü
2.396
4
142
17
26
140
111
10
14
20
87
1847
23
225
127
2
37
5
26
15
16
35
4
677
88
220
120
9
460
1
9
85
37
4
3
12
4500
25005
2
63
258
466
228
45
146
287
1
13
4
17
20
33
47
2
4
27
10
2
10
1
3
15
43
106
46
1
7
2
5
2
12
2
2
7
25
85
315
3
381
335
1
32
1051
3
1
1
456
637
14
2
16
1
98
25
6050
42
69
163
Anas crecca
16160
3312
Anas platyrhynchos
1815
402
20
86
2
3
415
945
56
29
8
19
5
363
38
18
8380
6
10
20
50
1
71
66
2
42
10
255
22
41
5
323
30
1072
3
40
1
462
215
62
699
1
41
430
215
960
143
129
7
11
389
12
2325
81
142
2020
Pasbaş patka
Aythya nyroca
2030
Tepeli patka
Aythya fuligula
2040
Karabaş Patka
Aythya marila
2130
Kara ördek
Melanitta nigra
2150
Kadife ördek
Melanitta fusca
2180
Altıngöz
Bucephala clangula
2200
Sütlabi
Mergellus albellus
2210
Tarakdiş
Mergus serrator
2230
Büyük tarakdiş
Mergus merganser
2260
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
1545
2600
Saz Delicisi
Circus aeruginosus
6
69
3010
Balık kartalı
Pandion haliaetus
4070
Su kılavuzu
Rallus aquaticus
4240
Saztavuğu
Gallinula chloropus
33
1
1
4270
Sazhorozu
Porphyrio porphyrio
4290
Sakarmeke
Fulica atra
1049
8591
96
4330
Turna
Grus grus
4500
Poyrazkuşu
4550
Uzunbacak
4560
Kılıçgaga
55
1
4700
Halkalı cılıbıt
7
4770
Akça cılıbıt
4850
Altın yağmurcun
Pluvialis apricaria
4860
Gümüş yağmurcun
4930
Kızkuşu
Vanellus vanellus
4960
Büyük kumkuşu
Calidris canutus
4970
Ak Kumkuşu
Calidris alba
5010
Küçük kumkuşu
Calidris minuta
5020
Calidris temminckii
5120
Calidris alpina
5170
Döğüşkenkuş
Philomachus pugnax
5180
5190
Su çulluğu
Gallinago gallinago
5290
Çulluk
Scolopax rusticola
5320
Çamurçullğu
Limosa limosa
5380
Numenius phaeopus
5410
Kervançulluğu
Numenius arquata
5450
Kara kızılbacak
Tringa erythropus
5460
Kızılbacak
Tringa totanus
5470
Tringa stagnatilis
5480
Yeşilbacak
Tringa nebularia
5530
Yeşil düdükçün
Tringa ochropus
5560
Dere düdükçünü
Actitis hypoleucos
15
1
30
676
2
2
2
39
28
2064
1
1
1
9
2
16
4
3
12
2
1
12
1
1
55
2
877
2296
3636
3855
15
1560
18639
95
550
1
1
2
9
57
385
31
12
2
107
7
1
9
90
65
141
81
3
1
60
332
2
1
2
3
5
3
1
40
3
7
20
40
14
66
1
1
2
3
2
3
835
5610
Taşçeviren
Arenaria interpres
5730
Larus ichthyaetus
5750
Akdeniz martısı
5780
Küçük martı
Larus minutus
5820
Karabaş martı
Larus ridibundus
5850
Larus genei
5880
Ada martısı
Larus audouinii
5900
Larus canus
5910
Larus fuscus
5921
Larus armenicus
5925
Gümüş martı
Larus michahellis
5927
Hazar martısı
Larus cachinnans
6050
Gülen sumru
6060
Hazar sumrusu
Hydroprogne caspia
6110
Kara gagalı sumru
Sterna sandvicensis
6150
Sumru
6260
Bıyıklı sumru
8270
8310
Yalıçapkın
Alcedo atthis
8330
Alaca Yalıçapkın
Ceryle rudis
20
7
105
4
1
460
5
1
11415
517
2
285
18345
1
2
2
7436
110
4
3189
46
30
228
1147
285
3
13
5
7
285
10
7
367
40
1
13
23
1383
6
3
22
1
251
1908
207
2333
7
3
4
3335
246
175
27
2
4
1
85
1
Sterna hirundo
Chlidonias hybrida
Halcyon smyrnensis
Tanımsız ördek
Tanımsız sukuşu
241
28
1
11500
5800
1
1
1
Kocaeli
kıyıları
Kod
Türkçe
Amik
ovası
3.064
Latince
Yarseli
Barajı
1.583
30
Gavia arctica
70
Küçük batağan
20
90
Bahri
Podiceps cristatus
48
100
Podiceps grisegena
120
462
Yelkovan
Puffinus yelkouan
670
Sümsük
Morus bassanus
720
Karabatak
Phalacrocorax carbo
12
800
Tepeli karabatak
3
820
Küçük karabatak
Microcarbo pygmeus
12
880
Ak pelikan
890
Tepeli pelikan
Pelecanus crispus
950
Balaban
Botaurus stellaris
1010
Gece balıkçılı
1110
Bubulcus ibis
1190
Egretta garzetta
1210
Ardea alba
1220
Gri balıkçıl
Ardea cinerea
1310
Kara leylek
Ciconia nigra
1340
Leylek
Ciconia ciconia
1360
Çeltikçi
1440
Kaşıkçı
1470
Flamingo
1480
Küçük flamingo
1520
Kuğu
Cygnus olor
1530
Küçük kuğu
Cygnus columbianus
1540
Ötücü kuğu
Cygnus cygnus
1590
Sakarca
Anser albifrons
1610
Boz Kaz
Anser anser
1710
Angıt
Tadorna ferruginea
1730
Suna
Tadorna tadorna
100
1790
Fiyu
Anas penelope
96
1820
Boz ördek
Anas strepera
1840
Çamurcun
Anas crecca
310
694
1860
Yeşilbaş
Anas platyrhynchos
235
11
1890
Kılkuyruk
Anas acuta
11
1940
Kaşıkgaga
Anas clypeata
7
1960
Macar ördeği
Netta rufina
3
1980
Elmabaş patka
Aythya ferina
Balık
Gölü
Hatay
Kıyıları
Seyhan
Barajı
67
1.132
8.193
57
47
31
18
1
Yumurtalık
Lagünü
45.664
Akyatan
Gölü
Ağyatan
Lagünü
Çatalan
Baraj Gölü
7.662
2.243
152.391
13.273
63
8
7
8
7
85
491
37
4
4
3410
253
4
285
Tuzla
Gölü
Göksu
Deltası
Köyceğiz
Gölü
17.342
19.628
37
32
293
537
1
1
2
8
876
1885
1
167
2
7
1
153
1
2442
1
1
5
2
40
29
5
6
17
24
3
3
78
197
2
2
20
63
13
2
29
28
20
2
7
30
98
7
Platalea leucorodia
20
51
3
39
12520
25650
93
108
3
13
2
6
2
6
6
7
6
155
2
2
10
6
5
1
651
5
15
8
8
8680
1610
63
28
10
4870
3850
835
1147
2
35
924
4086
27320
311
1240
2520
3
3480
840
1
85
1930
3
13
50
3600
776
16
2
3
2
145
898
9980
33
119
2850
20
324
14
482
34
3
9
2020
Pasbaş patka
Aythya nyroca
2030
Tepeli patka
Aythya fuligula
2040
Karabaş Patka
Aythya marila
2130
Kara ördek
Melanitta nigra
2150
Kadife ördek
Melanitta fusca
2180
Altıngöz
Bucephala clangula
2200
Sütlabi
Mergellus albellus
2210
Tarakdiş
Mergus serrator
2230
Büyük tarakdiş
Mergus merganser
2260
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
2600
Saz Delicisi
Circus aeruginosus
3010
Balık kartalı
Pandion haliaetus
4070
Su kılavuzu
Rallus aquaticus
2
4240
Saztavuğu
Gallinula chloropus
5
4270
Sazhorozu
Porphyrio porphyrio
4290
Sakarmeke
Fulica atra
4330
Turna
Grus grus
4500
Poyrazkuşu
4550
Uzunbacak
4560
Kılıçgaga
4700
Halkalı cılıbıt
4770
Akça cılıbıt
4850
Altın yağmurcun
Pluvialis apricaria
4860
Gümüş yağmurcun
4930
Kızkuşu
Vanellus vanellus
4960
Büyük kumkuşu
Calidris canutus
4970
Ak Kumkuşu
Calidris alba
5010
Küçük kumkuşu
Calidris minuta
45
5020
Calidris temminckii
2
5120
Calidris alpina
5170
Döğüşkenkuş
Philomachus pugnax
5180
1
5190
Su çulluğu
Gallinago gallinago
2
5290
Çulluk
Scolopax rusticola
5320
Çamurçullğu
Limosa limosa
5380
Numenius phaeopus
5410
Kervançulluğu
Numenius arquata
5450
Kara kızılbacak
Tringa erythropus
5460
Kızılbacak
Tringa totanus
5470
Tringa stagnatilis
5480
Yeşilbacak
Tringa nebularia
5530
Yeşil düdükçün
Tringa ochropus
5560
Dere düdükçünü
Actitis hypoleucos
1919
3
1
3
6
3
4
5
52
7
1
4
5
10
1102
55
1
9
1862
26
68660
1
1145
1174
14
139
30
26
7
12
50
6418
1091
9000
1013
322
80
30
13
31
10
14
1
1
7
1
11
2
6
27
812
20
34
83
27
61
20
35
170
24
1
47
90
265
45
8
8
200
60
100
46
1
1
8
28
635
12
60
72
11
17
36
5
22
1
11
4
22
60
45
2
1
5
1
1
3
6
1
1
1
13282
5610
Taşçeviren
Arenaria interpres
5730
Larus ichthyaetus
11
5750
Akdeniz martısı
13
5780
Küçük martı
Larus minutus
5820
Karabaş martı
Larus ridibundus
5850
Larus genei
5880
Ada martısı
Larus audouinii
5900
Larus canus
5910
Larus fuscus
1
5921
Larus armenicus
46
5925
Gümüş martı
Larus michahellis
5927
Hazar martısı
Larus cachinnans
6050
Gülen sumru
6060
Hazar sumrusu
Hydroprogne caspia
6110
Kara gagalı sumru
Sterna sandvicensis
6150
Sumru
6260
Bıyıklı sumru
8270
8310
Yalıçapkın
Alcedo atthis
8330
Alaca Yalıçapkın
Ceryle rudis
8
23
64
3325
372
825
2
133
6
30
1
7
8
114
257
53
3
15
71
787
558
21
206
6
2
203
116
433
11
43
140
27
16
15
44
215
84
57
2
3
20
6
15
2
5
80
31
18
Sterna hirundo
Chlidonias hybrida
19
Halcyon smyrnensis
1
1
1
3
4
3
2
1
5
6
1
Tanımsız ördek
85
3630
4750
Tanımsız sukuşu
25
962
5250
2
3
5
1
831
35
148
2
833
Milas
Tuzla
Kod
Türkçe
Güllük
Deltası
3.350
Latince
563
Hazar
Gölü
Birecik
Barajı
4.888
Karkamış
Barajı
3.451
Atatürk
Barajı
Çıldır
Gölü
5.109
39
46.875
Aralık
Sazlıkları
Tortum
Barajı
707
289
30
Gavia arctica
70
Küçük batağan
3
321
90
Bahri
Podiceps cristatus
11
1
100
Podiceps grisegena
120
462
Yelkovan
Puffinus yelkouan
670
Sümsük
Morus bassanus
720
Karabatak
Phalacrocorax carbo
800
Tepeli karabatak
820
Küçük karabatak
Microcarbo pygmeus
880
Ak pelikan
890
Tepeli pelikan
Pelecanus crispus
950
Balaban
Botaurus stellaris
1010
Gece balıkçılı
1110
Bubulcus ibis
1190
Egretta garzetta
1
5
16
1210
Ardea alba
14
6
4
3
18
4
5
5
1220
Gri balıkçıl
Ardea cinerea
413
19
15
54
9
32
9
49
1310
Kara leylek
Ciconia nigra
1340
Leylek
Ciconia ciconia
1360
Çeltikçi
1440
Kaşıkçı
Platalea leucorodia
1470
Flamingo
1480
Küçük flamingo
1520
Kuğu
Cygnus olor
1530
Küçük kuğu
Cygnus columbianus
1540
Ötücü kuğu
Cygnus cygnus
1590
Sakarca
Anser albifrons
1610
Boz Kaz
Anser anser
1710
Angıt
Tadorna ferruginea
1730
Suna
Tadorna tadorna
1790
Fiyu
Anas penelope
1820
Boz ördek
Anas strepera
1840
Çamurcun
Anas crecca
1860
Yeşilbaş
Anas platyrhynchos
1890
Kılkuyruk
Anas acuta
1940
Kaşıkgaga
Anas clypeata
1960
Macar ördeği
Netta rufina
1980
Elmabaş patka
Aythya ferina
49
85
333
49
115
24
29
215
5
95
2
5
2
113
20
3
860
33
44
860
9
220
5
356
220
11
47
25
1
17
2
1462
2
4
3
2
21
58
2
57
6
279
5
18
77
272
868
77
4
74
332
400
57
332
17
25
10
27
10
531
126
146
41
36
36
93
11
17
29
108
451
29
2
37
2020
Pasbaş patka
Aythya nyroca
2030
Tepeli patka
Aythya fuligula
2040
Karabaş Patka
Aythya marila
2130
Kara ördek
Melanitta nigra
2150
Kadife ördek
Melanitta fusca
2180
Altıngöz
Bucephala clangula
2200
Sütlabi
Mergellus albellus
2210
Tarakdiş
Mergus serrator
2230
Büyük tarakdiş
Mergus merganser
2260
Dikkuyruk
Oxyura leucocephala
2600
Saz Delicisi
Circus aeruginosus
3010
Balık kartalı
Pandion haliaetus
4070
Su kılavuzu
Rallus aquaticus
4240
Saztavuğu
Gallinula chloropus
4270
Sazhorozu
Porphyrio porphyrio
4290
Sakarmeke
Fulica atra
4330
Turna
Grus grus
4500
Poyrazkuşu
4550
Uzunbacak
4560
Kılıçgaga
4700
Halkalı cılıbıt
4770
Akça cılıbıt
4850
Altın yağmurcun
Pluvialis apricaria
4860
Gümüş yağmurcun
4930
Kızkuşu
Vanellus vanellus
4960
Büyük kumkuşu
Calidris canutus
4970
Ak Kumkuşu
Calidris alba
5010
Küçük kumkuşu
Calidris minuta
5020
Calidris temminckii
5120
Calidris alpina
5170
Döğüşkenkuş
Philomachus pugnax
5180
5190
Su çulluğu
Gallinago gallinago
5290
Çulluk
Scolopax rusticola
5320
Çamurçullğu
Limosa limosa
5380
Numenius phaeopus
5410
Kervançulluğu
Numenius arquata
5450
Kara kızılbacak
Tringa erythropus
5460
Kızılbacak
Tringa totanus
5470
Tringa stagnatilis
5480
Yeşilbacak
Tringa nebularia
5530
Yeşil düdükçün
Tringa ochropus
5560
Dere düdükçünü
Actitis hypoleucos
69
32
3
980
3
32
10
79
91
1463
1.798
42.414
74
1.463
7
285
2
3
3
23
25
13
8
31
6
5
7
5
12
17
12
74
2
1
2
5610
Taşçeviren
Arenaria interpres
5730
Larus ichthyaetus
5750
Akdeniz martısı
5780
Küçük martı
Larus minutus
5820
Karabaş martı
Larus ridibundus
5850
Larus genei
5880
Ada martısı
Larus audouinii
5900
Larus canus
5910
Larus fuscus
5921
Larus armenicus
5925
Gümüş martı
Larus michahellis
5927
Hazar martısı
Larus cachinnans
6050
Gülen sumru
6060
Hazar sumrusu
Hydroprogne caspia
6110
Kara gagalı sumru
Sterna sandvicensis
6150
Sumru
6260
Bıyıklı sumru
8270
8310
Yalıçapkın
Alcedo atthis
8330
Alaca Yalıçapkın
Ceryle rudis
1
441
96
16
5
66
245
1486
107
4
16
14
245
380
403
17
35
1.486
7
20
3
8
10
6
11
19
Sterna hirundo
Chlidonias hybrida
Halcyon smyrnensis
Tanımsız ördek
Tanımsız sukuşu
1
3
1

TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 2012

Transkript

Benzer belgeler

mıchael hearst

Mart sayımızda atık malzemeler kullanarak bir kuş

burdur - salda bisik

Devamını Oku

KOSKS Raporu 2013 - Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

İndir

The Earth-Keeper Chronicles

trb2 bölgesi mevcut durum analizi

ged z deltası 2008 yılı kı ş ortası sukuşu sayımı

14 - Hoşap Kalesi

KUŞ GRİBİ NEDİR? NASIL BULAŞIR? HANGİ HAYVANLARDA