KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ

KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
Kitle İmha Silahları (KİS)
Etkileme özellikleri göz önüne alınarak, toplu ölüm ve
yaralanmalara yol açmak amacı ile kullanılan,
Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) silah veya
maddelerdir.
AFADEM KBRN Grubu
3
KBRN tehdidi sadece savaş ile sınırlı değildir
Terör Saldırılarında;
AFADEM KBRN Grubu
4
KBRN tehdidi sadece savaş ile sınırlı değildir
Endüstriyel Kazalarda;
AFADEM KBRN Grubu
5
KBRN tehdidi sadece savaş ile sınırlı değildir
Nükleer Reaktörlerden Kaynaklanan Kazalarda;
Ermenistan’da bulunan “Metsamor Nükleer Santrali” Türkiye
sınırına 16 km uzaklıkta,
Bulgaristan’da bulunan “Kozloduy Nükleer Santrali” Türkiye
sınırına 200 km uzaklıkta,
Romanya’da bulunan
“Cernovoda Nükleer Santrali”
Türkiye sınırına 370 km uzaklıkta
bulunmaktadır.
AFADEM KBRN Grubu
6
KBRN tehdidi sadece savaş ile sınırlı değildir
Afetlerde;
AFADEM KBRN Grubu
7
KBRN tehdidi sadece savaş ile sınırlı değildir
Teknolojinin Taşınması Sırasında Yaşanan Kazalarda
Yer kalmadı, serumlar ağaçlara asıldı.
(20 Aralık 2011)
Mersin'in Silifke İlçesi Küçük Sanayi
Sitesi'nde klor tankından sızan gazdan
etkilenen yaklaşık 100 kişi hastanede tedavi altına alındı.
Hastanede boş yatak kalmayınca gazdan etkilenen bazı
vatandaşlara takılan serumlar, bahçedeki ağaçlara asıldı.
AFADEM KBRN Grubu
8
KİMYASAL SAVAŞ
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
Kimyasal Savaş
Kimyasal özelliklerinden dolayı; öldürücü, yaralayıcı, tahriş
edici ve aynı zamanda yangın çıkartıcı, insanlara, bitki ve
metallere etkisi olan katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerle
yapılan savaştır.
AFADEM KBRN Grubu
10
Kimyasal Silahların Vücuda Giriş Yolları
Vücuda Giriş Yolları
Göz Yoluyla
Deri Yoluyla
Solunum Yoluyla
Sindirim Yoluyla
AFADEM KBRN Grubu
11
Kimyasal Silahların Sınıflandırılması
Fizyolojik Etkilerine Göre;
Zehirleyici
Kimyasal Savaş Maddeleri
Saf Dışı Edici
Kimyasal Savaş Maddeleri
Sinir Gazları
Yakıcı Gazlar
Uyuşturucu - Kapasite Bozucu
Maddeler
Boğucu Gazlar
Kargaşa Kontrol Maddeleri
Kan Zehirleyici Gazlar
Kusturucu Gazlar
Göz Yaşartıcı Gazlar
AFADEM KBRN Grubu
12
Sinir Gazları
Fizyolojik Etkileri
Sebepsiz burun akması ve aşırı terleme
tabun
Görüşün zayıflaması ve gözbebeklerinin küçülmesi
Adalelerin kasılması
Göğüs sıkışması ve nefes almada güçlük
Koma ve ölümün meydana gelmesi (1-10 dk.)
sarin
AFADEM KBRN Grubu
13
Sinir Gazları
Korunma
Gazın olduğu ortamdan uzaklaş
Hızlı hareket et
Maskeni tak
Göze gaz bulaşmış ise bol su ile yıka
Cilde bulaşan sıvıyı su ile yıka
Gaz bulaşmış elbiselerini çıkar ve poşetle
Atropin iğnesini sağlık personeline yaptır.
AFADEM KBRN Grubu
14
Yakıcı Gazlar
Fizyolojik Etkileri
Gözlerde sulanma ve yanma
Göz kapaklarının şişmesi
Öksürük ve boğulma hali
Gözlerde, boğaz ve nefes
borularında iltihaplanma
Ciltte kızarıklıklar ve kabarcıklar
Bulantı ve kusma
AFADEM KBRN Grubu
15
Yakıcı Gazlar
Korunma
Gazın olduğu ortamdan uzaklaş
Hızlı hareket et
Maskeni tak
Göze gaz bulaşmış ise bol su ile yıka
Cilde bulaşan sıvıyı sürtmeden temizle ve su ile yıka
Gaz bulaşmış elbiselerini çıkar ve poşetle
Derhal bir sağlık kuruluşuna başvur
AFADEM KBRN Grubu
16
Boğucu Gazlar (Akciğer İritanları)
Fizyolojik Etkileri
Göğüste darlık ve solunum güçlüğü
Öksürük ve gözlerde yaşarma
Ağızdan köpük ve kan gelmesi
Burun ve boğazlarda tahriş ve akıntı
Dudaklarda morarma
Yüksek dozlarda ölüm
AFADEM KBRN Grubu
17
Boğucu Gazlar (Akciğer İritanları)
Korunma
Maskeni tak
Gazın bulunduğu ortamdan uzaklaş
En yakın sağlık kuruluşuna başvur
AFADEM KBRN Grubu
18
Kan Zehirleyici Gazlar
Fizyolojik Etkileri
Baş dönmesi
Baş ağrısı
Sersemleme
Bulantı ve kusma
Boğazda ve nefes borusunda şiddetli acı
Dudaklarda, kulaklarda, tırnak altlarında ve ciltte parlak kırmızı
veya pembe renk görülür.
AFADEM KBRN Grubu
19
Kan Zehirleyici Gazlar
Korunma
Maskeni tak
Gazın olduğu ortamdan uzaklaş
En yakın sağlık kuruluşuna başvur
AFADEM KBRN Grubu
20
Tehlikenin olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Havada anormal sis, yoğun ve fark edilir bir buhar bulunması
durumunda
Uçaktan yayılan bir sis veya duman görülmesi durumunda
Atılan mermi veya bombalardan çok az bir patlama sesi
duyulduğunda
AFADEM KBRN Grubu
21
Tehlikenin olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Bulunduğumuz ortamda
(caddelerde, çimenlerde, ağaçlarda
vb.) kuşkulu yağ veya su
damlacıklarının görülmesi
Sarımsak, hardal, badem veya çimen
kokuları gibi değişik, alışkın
olunmayan kokuların çevreye
yayılması
AFADEM KBRN Grubu
22
Tehlikenin olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Sebebi bilinmeyen bir nedenden dolayı hasta ve ölü
hayvanların (kuş, fare gibi) görülmesi,
İnsanlarda göz yaşarması, burun akıntısı, boğaz yanması,
ciltte kızarıklık, kusma, halsizlik gibi rahatsızlık belirtilerinin
ortaya çıkması
AFADEM KBRN Grubu
23
Tehlikenin olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Sirenlerle
Televizyon, radyo haberleri ve
anonslarla halka yapılacak
duyurulardan kimyasal saldırı
tehlikesinin olup olmadığını anlarız.
AFADEM KBRN Grubu
24
Kimyasal Silahlara Karşı
Evlerde veya İşyerlerinde Alınacak Tedbirler
Evlerde kırık cam, kapı ve pervaz gibi yerler onarılmış
olmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
25
Kimyasal Silahlara Karşı
Evlerde veya İşyerlerinde Alınacak Tedbirler
Cam kırıklarının önlenebilmesi için
camların iç yüzeylerine kalın bantlar
yapıştırılmalıdır.
Cam ve kapı aralıklarını sızdırmayı
önleyecek şekilde mümkün olduğunca
sıkı kapatılmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
26
Kimyasal Silahlara Karşı
Evlerde veya İşyerlerinde Alınacak Tedbirler
Evlerde bol miktarda arındırma (dekontaminasyon) için
çamaşır suyu, deterjan ve sabun bulundurulmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
27
Kimyasal Silahlara Karşı
Evlerde veya İşyerlerinde Alınacak Tedbirler
Su ve yiyecekler kapalı ve sızdırmaz
kaplara konulmalıdır. Bunun için
cam kaplarda bulunan ve konserve
yiyecekler tercih edilmelidir.
Giyecekler kapalı yerlerde ve
üzerleri birkaç kat naylonla sarılı
bulundurulmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
28
Kimyasal Saldırı Sırasında
İkaz ve alarm işaretleri verildiğinde
veya olağan dışı koku hissedildiğinde
önceden hazırlanmış olan sığınma
odasına girilmelidir.
Kimyasal saldırılarda, evin iç tarafında
ve genellikle dışarıya açılan penceresi
olmadığı için banyoları veya tuvaletleri
sığınma odası olarak kullanabilirsiniz.
AFADEM KBRN Grubu
29
Kimyasal Saldırı Sırasında
Banyoda küveti ve
kapları su ile doldurun
büyük
Muslukları açın
AFADEM KBRN Grubu
30
Kimyasal Saldırı Sırasında
Kimyasal saldırı sırasında koruyucu
teçhizat (elbise, maske, eldiven)
kullanılmalıdır.
Koruyucu kıyafetimiz
yapmalıyız?
yoksa
ne
AFADEM KBRN Grubu
31
Kimyasal Saldırı Sırasında
Açıkta kalan cilde bolca yağlı krem sürün.
Pudra, un gibi maddeler serpin.
Üstünüzde yağmurluğunuz varsa giyin yoksa geçirgenliği az olan
muşamba, naylon örtü veya büyük çöp poşeti örterek
kendinize basit korunma kıyafeti yapabilirsiniz.
AFADEM KBRN Grubu
32
Kimyasal Saldırı Sırasında
Vücudun açık yerleri kapatılmalı
Bulaşık eldiveni giyilmelidir.
Islak bir havlu ile burun ve ağız kapatılarak; soluk alınıp
verilmelidir.
AFADEM KBRN Grubu
33
Kimyasal Saldırı Sırasında
Kitle iletişim araçları (radyo, tv vb.) takip edilmeli ve
açıklamalara uyulmalıdır.
Radyodan veya benzer iletişim araçlarından talimat gelmedikçe
dışarıya çıkılmamalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
34
Kimyasal Saldırı Sırasında
Dışarıda
İkaz
ve
alarm
işaretleri
verildiğinde veya olağan dışı
koku hissedildiğinde;
dışarıda kalınmamalı,
bu zehirli maddelerin ciltten,
giysilerden
ve
eşyaların
çoğundan (deri, yün vb.) hızla
geçtiği unutulmamalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
35
Kimyasal Saldırı Sırasında
Gaza karşı korunması sağlanmış
sığınaklara, sığınma yerlerine
veya kapalı yerlere girilmelidir.
Rüzgarı arkana al!
Sığınaklara girmeden önce gaz
bulaşmış olma ihtimaline karşı;
derhal elbiseler çıkartılıp bir
poşet içine konulmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
36
Kimyasal Saldırı Sırasında
Taşıtlarda;
Pencere, kalorifer ve havalandırma
sistemleri kesinlikle kapatın
Hızlı şekilde
girilmelidir.
sığınma
yerine
AFADEM KBRN Grubu
37
Kimyasal tehlike geçtikten sonra ne yapmalıyız?
Kirli Elbiselere Yapılacak İşlem;
Kirli (gaz bulaşmış) olan tüm elbiseler çıkarılmalı ve naylon
poşetlere konarak izole edilmelidir.
Elbiseler çıkarılırken çıplak elle dokunulma!
Varsa eldiven kullanılmalıdır.
Elbiseler çıkarılırken kirlilik içte kalacak biçimde çıkarılmalıdır.
Elbiseler iç içe iki tane naylon poşete konularak ağızları
kapatılmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
38
Kimyasal tehlike geçtikten sonra ne yapmalıyız?
Gözler ve cilt bol su ile yıkanmalı,
Yetkililerin ikazlarına göre hareket
edilmelidir.
AFADEM KBRN Grubu
39
Kimyasal maddelere maruz kalan
Kişilere ne yapmalıyız?
Konuşturulmamalı,
Rahat ve sıcak tutulmalı,
Yürütülmemeli ve giysiler
gevşetilmelidir.
Kalp ile ilgili ilk yardım derhal
yapılmalı fakat suni teneffüs
yapılmamalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
40
Kimyasal maddelere maruz kalan
Kişilere ne yapmalıyız?
Maruz kalan kişinin üstündeki elbisenin derhal çıkartılması
gereklidir. Böylece daha fazla kimyasal gaza maruz kalması
önlenmiş olur.
Gözlere kimyasal madde bulaşmış ise gözler bol su ile
yıkanmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
41
Kimyasal maddelere maruz kalan
Kişilere ne yapmalıyız?
Kimyasal maddelere maruz kalan
kişilerin sağlık durumları iyi olsa bile
kalp atışları ve solunum durumları
kontrol altında tutulmalıdır.
Süratle
hastaneye
götürülmelidir.
AFADEM KBRN Grubu
42
BİYOLOJİK SİLAHLAR
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
Biyolojik Ajan/Savaş Maddesi
Biyolojik savaş amacıyla kullanılan
maddelere genel olarak biyolojik
savaş maddesi veya biyolojik
ajan adı verilir.
AFADEM KBRN Grubu
Biyolojik Silah
İnsanlarda, evcil hayvanlarda, tarım bitkilerinde; ölüm,
hastalık meydana getiren, malzemelere zarar verebilen
biyolojik ajanları, kasıtlı olarak kullanmak suretiyle
yapılan savaş ya da terörist saldırılara “biyolojik savaş
/biyoterörizm” denilmektedir.
AFADEM KBRN Grubu
Biyolojik Ajanların Vücuda Giriş Yolları
İnsanlarda
Solunum Yoluyla
Sindirim Yoluyla
Deri Yoluyla
Enjeksiyon Yoluyla
Göz Yoluyla (Konjonktiva)
Üreme Organları Yoluyla
AFADEM KBRN Grubu
Biyolojik Saldırı Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
VAKA SAYISI
HASTALIK
ÖLÜM
ŞÜPHELİ
DURUM
ZAMAN
ETKİLENEN
GRUP
AFADEM KBRN Grubu
İSTİHBARAT
VEKTÖR
Biyolojik Saldırıya Yönelik Korunma Önlemleri
AFADEM KBRN Grubu
Biyolojik Saldırı Öncesinde Alınması Gereken Genel Tedbirler
Kamu personelinin ve halkın, biyolojik
saldırı hakkında bilgilendirilmesi,
Bütün yurtta zamanında aşı olunması,
serum, ilaç, hastane, doktor ve sağlık
personeli yeterliliği sağlanması,
Gerekli sıhhi tedbirlerin alınması,
Biyolojik
saldırı
maddelerine
karşı
koruyuculuk
sağlayan
malzemelerin
(maske, koruyucu elbise, kitler) temin
edilmesi ve kullanımının öğretilmesi,
AFADEM KBRN Grubu
49
Biyolojik Saldırı Öncesinde Alınması Gereken Genel Tedbirler
Hijyen kural ve esaslarının öğrenilmesi,
Şahsi ve çevresel temizliğe dikkat edilmesi,
Su ve besin maddelerinin temiz olarak kapalı
kaplarda bulundurulması ve gerektiğinde
kaynatılması,
Hastalıkların, ilgili yerlere derhal haber
verilmesi,
Yetkililerin emir ve talimatlarına uyulmasıdır.
AFADEM KBRN Grubu
50
Biyolojik Saldırı Sırasında Alınması Gereken Tedbirler
1. Kişisel Korunma
Biyolojik silahlarla yapılan saldırılara karşı
kişisel korunmada en etkin yol koruyucu
maske ve vücudu örtecek şekilde giysi
kullanmaktır.
Normal elbiseler iliklenip, vücudun açık
olan yerleri (özellikle açıkta kalan yaralar)
mümkün olduğunca kapatıldığı takdirde
gerekli korunma sağlanmış olur.
AFADEM KBRN Grubu
51
Biyolojik Saldırı Sırasında Alınması Gereken Tedbirler
1. Kişisel Korunma
Genel olarak hijyen kurallarına ve sağlık
tedbirlerine riayet etmek önemlidir (örn.
besin maddeleri ve malzeme bulaşığına karşı
dikkatli
olunmalı,
dekontaminasyonu
yapılmadan kullanılmamalı).
Biyolojik ajanların olay yerinde çalışacak
görevliler ve laboratuvar çalışanları için
seçilecek kişisel korunma teçhizatları çalışma
koşullarına uygun olmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
52
Biyolojik Saldırı Sırasında Alınması Gereken Tedbirler
2. Toplu Korunma
Uygun, güvenli ve yeterli havalandırma ve filtre
sistemlerinin kurulu olduğu sığınaklar, toplu korunma
alanlarıdır.
AFADEM KBRN Grubu
53
Biyolojik Saldırıdan Sonra Alınması Gereken Tedbirler
Biyolojik saldırıdan sonra kişilerin, eşyaların,
yiyeceklerin, suların, bina ve arazilerin
temizlenmesinin sağlanmalıdır. Yiyecekler ve
içecekler tıbbi kontrole tabi tutulmalıdır.
Salgın hastalıkların görüldüğü binalar ve
bölgeler karantinaya alınmalıdır.
Biyolojik saldırıda kullanılan madde
tanımlandıktan
sonra
tedavi
planı
hazırlanmalıdır. Bağışıklık devam ettirilmeli
ve bilinen sağlık tedbirleri uygulanmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
54
Biyolojik Saldırıdan Sonra Alınması Gereken Tedbirler
Biyolojik saldırı durumunda, besin ve su kaynakları zincirinin de
biyolojik ajan açısından izlenmesi gereklidir.
Hastalık taşıyıcı olarak kullanılan haşereler ve hayvanlar kontrol
altına alınmalıdır.
Biyolojik saldırı sonrasında gelişen salgında enfeksiyon zincirinin
kırılması ve duyarlı popülasyonun sayısının azaltılması amacıyla
koruyucu önlemlere başvurulmalıdır. Ek olarak, hastanın enfekte
çıkartılarının kontamine eşyalarının dekontaminasyonu,
dezenfeksiyonu, ölü defin işlemleri ile enfekte hayvanların
imhası sağlanmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
55
Biyolojik Saldırı Maddesi ile Kirlenen
Kişi ve Eşyaların Arındırılması
Bütün teknolojik gelişmelere rağmen, sabunlu su ile
vücudun ve ellerin yıkanması, halen oldukça geçerli olan
ve kolayca ulaşılabilen bir korunma yöntemidir.
AFADEM KBRN Grubu
56
Biyolojik Saldırıdan Sonra Alınması Gereken Koruyucu Tedbirler
Kişilerin arındırılması
Biyolojik maddelere maruz kalan kişiler, sıcak sabunlu su ile
yıkanarak temizlenir, varsa mikrop öldürücü sabunlar
kullanılmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
57
Biyolojik Saldırıdan Sonra Alınması Gereken Koruyucu Tedbirler
Biyolojik madde ile kirlenen yiyecek ve içecekler temizleme
işlemleri yapıldıktan sonra yenilebilir ve içilebilir.
Taze sebze ve meyvelerin kirli kısımları kesilerek atılır ve bol su
ile yıkanarak temizlenir. Gerekirse 15-30 dk. klorlu suda bekletilir.
Et ve benzeri maddelerde koku ve renk atımı varsa, kesinlikle
kullanılmamalıdır. Kuru yiyecek maddelerini kaynatarak pişirme
en iyi temizleme yoludur.
Ambalajlı yiyecek maddeleri: Sağlam ve dayanıklı ambalajların dış
kısımları sıcak su ve deterjanla yıkanmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
58
Biyolojik Saldırıdan Sonra Alınması Gereken Koruyucu Tedbirler
Kural olarak açıktaki bütün sular dökülmelidir. Ancak bu gibi
suları kullanmak mecburiyetinde kalınırsa, su iyice kaynatılmalı
(en az 30 dakika) ve içine su arıtma tabletleri atılmalıdır.
Kapalı kap ve su şişelerindeki su, dış yüzeyleri temizlenmek
suretiyle içilecek hale getirilir.
Çeşme ve akarsular tıbbi kontrolden geçirilmeden içilmemeli ve
kullanılmamalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
59
ŞÜPHELİ POSTA
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
Şarbon Şüpheli Posta Saldırıları
ABD’de 11 Eylül 2001 tarihinde Dünya Ticaret Merkezi ve
Pentagon’a yapılan terörist saldırılardan bir hafta sonra bir
medya kuruluşu yöneticisine içinde şarbon tozu bulunan bir
mektup gönderilmiştir.
AFADEM KBRN Grubu
Neden Şarbon (Antraks)?
Çok küçük, kolayca dağılan ve aşırı
ısıya dayanıklı sporlar
Hemen ortaya çıkmayan belirtiler
Yüksek ölüm oranı
Enfeksiyon oluşturabilme
AFADEM KBRN Grubu
Bulaşma şekline göre şarbon
DERİ ŞARBONU
BAĞIRSAK ŞARBONU
AKCİĞER ŞARBONU
AFADEM KBRN Grubu
Posta Hizmetlerindeki Etkisi
Posta hizmetlerinde çalışanları, posta
hizmetlerinden yararlananları, acil
hallere müdahale eden personeli!
hasta eder, öldürür
Lokal posta kutularından, bölgesel
posta ayırım tesislerine kadar tüm
posta hizmeti veren yerlerin
kapatılmasına sebep olur.
AFADEM KBRN Grubu
Posta Hizmetlerindeki Etkisi
Posta akışına sekte vurur.
Kamunun posta hizmetlerine olan
güvenini sarsarak iş hayatında
zarara yol açar.
Korku nedeniyle lüzumsuz tedbirler
alınmasına sebep olur.
Kasıtlı hilelere ve kasıtsız sahte
uyarı ve alarmlara sebep olur.
AFADEM KBRN Grubu
Şüpheli Postanın Özellikleri
Dışında tozlu bir madde, yağ lekeleri,
uçuk renkler ve/veya kokusu olan
zarf/paket
Çıkıntı yapmış alüminyum folyo, tel gibi
cisimlerin olduğu zarf/paket
Boyutlarına uymayan ya da bir tarafa
doğru
dengesiz
ağırlıkta
olan
zarf/paket
Garip şekilli, aşırı şişkin veya orantısız
zarf/paket
AFADEM KBRN Grubu
Şüpheli Postanın Özellikleri
Aşırı miktarda bantlanmış ya da açılıp
kapatılmış zarf/paket
Elle ve kötü yazılmış tarzda yazıların
olduğu zarf/paket
“Kişiye Özel” veya “Gizli” gibi sınırlı
ifadelerin bulunduğu zarf/paket
Hatalı unvanların (ya da unvan var-isim
yok) olduğu zarf/paket
İade adresinin bulunmadığı zarf/paket
AFADEM KBRN Grubu
Şüpheli Postanın Özellikleri
Üzerinde
“Kırılacak
Eşya–Dikkat”,
“İvedi-Geciktirmeyin”, “Kişiye Özel” ya
da “Gizli” yazılı zarf ya da paket
Tanımadığınız ya da beklenmeyen
birinden gelen zarf/paket
Artık sizinle ilgisi kalmamış, daha
önceden birlikte çalıştığınız birine
gönderilmiş zarf/paket
AFADEM KBRN Grubu
Şüpheli Postanın Özellikleri
Gönderici adı ve/veya adresi olmayan
ya da mantıklı görünmeyen (örneğin;
genel ifadelerin hatalı yazıldığı) veya
üzerinde tehditkâr yazıların bulunduğu
zarf/paket
Gönderenin adresi ile pul ya da
damgasındaki adresin farklı olduğu
zarf/paket
AFADEM KBRN Grubu
Saldırı Durumunda Yapılacaklar
Varsa, ağız ve burunu kapatan toz
maskesi ve plastik eldiven kullanın
Şüpheli zarf veya paketi sallamayın ya
da boşaltmayın
Mümkünse
(koruyucu
önlemler
alındıysa) postayı, akma veya sızıntıyı
engelleyecek bir poşet veya kabın içine
koyun, aksi halde dokunmayın.
AFADEM KBRN Grubu
Saldırı Durumunda Yapılacaklar
Zarf veya paketi dengeli bir yüzeye koyun, koklamayın, tadına
bakmayın ve yakından incelemeyin
Toz yüzeye dökülmüşse temizlemeye çalışmayın. Üzerini
kapatın ve bunu açmayın (elbise, gazete kağıdı veya çöp
bidonu vb. ile)
Diğer kişileri uyarın ve mümkünse oda ile ilgili güvenlik
önlemlerini
aldıktan
sonra
odayı
terk
edin
(Vantilatörleri/havalandırmayı, kapı/pencereyi kapatın)
AFADEM KBRN Grubu
Saldırı Durumunda Yapılacaklar
Bulaşmayı engellemek için kişisel
arındırmayı gerçekleştirin (kıyafetleri ve
eldivenleri ters/yüz ederek çıkarın,
özellikle el/yüz, ağız ve burun içini,
kulaklarınızı yıkayın vb.),
Teşkilatınızın böyle durumlar için kabul
edilen kurallarını izleyin. Binanızın
güvenlik birimine ve ilk amirinize bildirin,
AFADEM KBRN Grubu
Saldırı Durumunda Yapılacaklar
Uzmanla ekiplere haber verin,
Eğer mümkünse; odada/bölgede
bulunanların
listesini
çıkarın,
hatırlayabildiğiniz her şeyi not edin
ve listeyi uzman ekiplere iletin.
AFADEM KBRN Grubu
Tıbbi Müdahale
Hastalık şarbon sporlarına maruz kalındıktan sonra uygun
bir antibiyotikle erken tedavi edilirse önlenebilir.
İnsandan insana bulaşmaz
AFADEM KBRN Grubu
KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
AFADEM KBRN Grubu
75
RADYOLOJİK RİSKLER
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
AFADEM KBRN Grubu
77
Radyasyon nedir?
Radyasyon;
Elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçimindeki enerji
yayımı veya aktarımıdır.
İyonlaştırıcı Radyasyon,
İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyon
olmak üzere ikiye ayrılır.
AFADEM KBRN Grubu
78
Radyasyon Çeşitleri
RADYASYON
İYONLAŞTIRICI
OLMAYAN
RADYASYON
İYONLAŞTIRICI
RADYASYON
PARÇACIK TİPİ
Alfa, Beta ve
Nötron Parçacıkları
16:31
DALGA TİPİ
X ve Gama Işınları
DALGA TİPİ
Radyo ve Mikrodalgalar
Kızıl ve Mor Ötesi Işınlar
Görünür Işık
79
İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları Nelerdir?
AFADEM KBRN Grubu
16:31
80
İyonlaştırıcı radyasyon nasıl tespit edilir?
İyonlaştırıcı radyasyon;
Duyu organları ile tespit edilemez.
Tespit için inceleme aletlerinin kullanılması gerekir.
Kokusunu alamazsınız
Göremezsiniz
AFADEM KBRN Grubu
81
Radyoaktif Risklerin Etkileri
Radyoaktif kirleticiler, insanlara, hayvanlara, bitkilere zarar
vererek çevreyi ve ekolojik dengeyi bozar.
Radyasyonun etkisi; cinsiyet, yaş ve organa göre
değişir.
Çocuklar ve büyüme çağındaki gençler en fazla
etkilenen gruptur.
Göz en fazla etkilenen organdır.
Kontrolsüz hücre çoğalması meydana getirir.
Aynı zamanda genleri olumsuz etkiler veya
canlılarda genetik değişikliklere yol açar.
AFADEM KBRN Grubu
82
Radyoaktif Risklerin Doğuracağı Sonuçlar
Doğuracağı Sonuçlar;
Kanser oluşması
Ömrün kısalması (erken ölümler)
Katarakt oluşması
Sakat ve ölü doğumlar
AFADEM KBRN Grubu
83
Radyasyon Tehlikesinden Korunmak
MEZ Kuralı
Mesafe – Uzak durma
Engel – Zırhlama (Perdeleme)
Zaman – Az zaman geçirme
AFADEM KBRN Grubu
84
NÜKLEER RİSKLER
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
AFADEM KBRN Grubu
86
Nükleer Silahlar
Nükleer Silahlar;
patlama özelliğinin dışında çok
kısa bir sürede büyük bir yeryüzü
parçasını etkileyebilen,
ısı, radyasyon ve basınç gibi
ölümcül etkileri olan çok güçlü bir
silah çeşididir.
AFADEM KBRN Grubu
87
Nükleer Patlama
AFADEM KBRN Grubu
88
“GADGET” İlk Nükleer Bomba
16 Temmuz 1945 tarihinde patlatıldı.
AFADEM KBRN Grubu
89
Hiroşima’ya Atom Bombası Saldırısı
Atom bombası atıldıktan sonra Hiroşima
AFADEM KBRN Grubu
90
Nükleer Silahların Etkileri
Nükleer Silahların Etkileri
AFADEM KBRN Grubu
91
Nükleer Silahların Etkilerinden Korunmak
I. AŞAMA (1 dakika)
Parlak ışık görülür görülmez;
YAT (Çukur bir yere veya duvar dibine ya da kuytu bir yere yatar
pozisyon alınmalıdır. Kollar, baş üstünde kavuşturulmalı, ışık
girmeyecek şekilde gözler kapatılmalıdır.)
KAPAN (Dizler karna doğru çekilip hacim küçültülmelidir.)
ÖRTÜN (Açık yerler örtülmelidir.)
Bu durum ışık, yakıcı hava hareketi ve yıkımlar sona erene kadar
korunmalıdır (yaklaşık 1 dakika).
Panik yapmayın! Sığınağa girmek için 30-60 dakika zamanınız var!
AFADEM KBRN Grubu
92
Nükleer Silahların Etkilerinden Korunmak
II. AŞAMA (Serpinti Etkisinden Korunma)
Patlamadan sonraki I. aşamayı takip eden ilk 30-60 dakika sonra
başlar.
Bu nedenle gerekli hazırlıklar için
yeteri kadar vakit vardır.
Acele
etmeden
gidilmelidir.
sığınağa
AFADEM KBRN Grubu
93
İKAZ VE ALARM İŞARETLERİ
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
İkaz ve Alarm İşaretleri
“İkaz ve Alarm Sistemi” aracılığıyla; olağanüstü durumlarda,
düşman hava saldırılarının varlığı
radyoaktif serpintinin veya kimyasal silah tehlikesinin varlığı
ve bu tehlikelerin geçtiği haberleri halka duyurulur.
Böylece, halkın gerekli önlemleri alması sağlanır.
Bu haberlerin bildirilmesinde kullanılan işaretlerin ve
çeşitlerinin bütün yurttaşlar tarafından çok iyi bilinmesi
gerekmektedir.
AFADEM KBRN Grubu
95
İkaz ve Alarm İşaretleri
SARI İKAZ!
Üç dakika devamlı siren sesi ile verilir.
Hava saldırısı olasılığı var!
Alarma hazır ol!
ÜÇ DAKİKA DEVAMLI SİREN SESİ
AFADEM KBRN Grubu
96
İkaz ve Alarm İşaretleri
Sarı ikaz duyulunca neler yapılmalıdır?
Hemen bir sığınak veya sağlam bir bodrum, duvar dibi veya bir
çukur yere sığınılmalıdır.
Mümkünse hemen evlere veya iş yerlerine gidilmelidir.
Bina içindeki doğalgaz, hava gazı, elektrik ve su ana vanaları
kapatılmalıdır.
Yanan ocak ve soba söndürülmeli, kapı ve pencereler kapatılıp,
perdeler çekilmelidir.
Sığınağa/sığınma yerine gerekli malzemeler taşınmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
97
İkaz ve Alarm İşaretleri
KIRMIZI İKAZ!
Üç dakika yükselen alçalan dalgalı siren (canavar düdüğü)
sesi ile verilir.
Hava saldırı tehlikesi var.
Derhal sığınağa/sığınma yerine gir!
ÜÇ DAKİKA DEVAM EDEN ALÇALAN YÜKSELEN SİREN SESİ
AFADEM KBRN Grubu
98
İkaz ve Alarm İşaretleri
Kırmızı ikaz duyulunca neler yapılmalıdır?
Sarı ikaz sırasında eksik kalanlar tamamlanmalı,
Gerekli olan malzemeler alınarak hemen sığınağa girilmelidir.
Tehlike geçti ikazı (beyaz ikaz) verilinceye kadar sakin bir şekilde
sığınaklarda beklenmelidir.
ÜÇ DAKİKA DEVAM EDEN ALÇALAN YÜKSELEN SİREN SESİ
AFADEM KBRN Grubu
99
İkaz ve Alarm İşaretleri
GRİ VEYA SİYAH İKAZ!
Radyoaktif serpinti tehlikesi var! / Kimyasal silah tehlikesi var!
Üçer saniyelik kesik kesik siren sesi ile veya radyo, hoparlör ya
da megafonla yapılacak yayınlarla verilir.
ÜÇER SANİYE SÜRE İLE KESİK KESİK SİREN SESİ
AFADEM KBRN Grubu
100
İkaz ve Alarm İşaretleri
Gri veya siyah ikaz duyulunca neler yapılmalıdır?
Bu ikazla hemen diğer ikazlarda olduğu gibi gereken malzeme ve
yiyecek maddeleri ile birlikte sığınak ve sığınma yerlerine
gidilmelidir.
Yetkililerin yapılacağı uyarılara hazırlıklı olunmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
101
İkaz ve Alarm İşaretleri
BEYAZ İKAZ!
(TEHLİKE GEÇTİ İKAZI)
Hava saldırısı, radyoaktif serpinti veya kimyasal silah
tehlikesi kalmadığı anlamına gelir.
Radyo, hoparlör, megafon gibi araçlarla halka
duyurulur.
RADYO, HOPARLÖR VE MEGAFON ANONSU
AFADEM KBRN Grubu
102
İkaz ve Alarm İşaretleri
Beyaz ikaz duyulunca neler yapılmalıdır?
“Tehlike geçti!” haberi duyulunca sığınaklardan çıkılarak normal
yaşam alanlarına dönülmelidir.
Yardıma muhtaç olanlara yardım edilmelidir.
RADYO, HOPARLÖR VE MEGAFON ANONSU
AFADEM KBRN Grubu
103
SIĞINAKLAR
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
Sığınaklar
“Özellikle hava bombardımanlarından korunmak için
yapılmış yer” (TDK, 2013)
Nükleer ve konvansiyonel
silahlarla, kimyasal ve biyolojik
savaş maddelerinin
etkilerinden ve afetlerden
korunmak amacıyla inşa edilen
ve bu amaçla kullanılan güvenli
yapılardır.
AFADEM KBRN Grubu
105
Sığınaklar
Sığınaklar, yapılması bir zorunluluk olmakla beraber, çok pahalı
yapılardır.
Maliyetini azaltmak ve barış ortamında da bakımını sağlamak
için sığınaklar:
Metro, garaj, otopark, kapalı çarşı, pasaj, spor salonu gibi
birden çok amaca hizmet eder şekilde yapılabilir.
AFADEM KBRN Grubu
106
Sığınaklar
Kişi başına en az 1 m2 yer
Serpinti sığınaklarında her 100 kişi için erkek ve kadın olmak
üzere ayrı ayrı birer tuvalet ve lavabo
Sığınakların iç yüksekliği net 2,40 metreden aşağı olamaz.
AFADEM KBRN Grubu
107
Sığınaklar
Sığınağı Çevreleyen Bina Dış Duvar Kalınlığı:
Sığınağın bina dışına rastlayan duvar ve tavan döşeme
kalınlıkları en az 60 cm beton, 75 cm tuğla veya taş ya da 90 cm
sıkıştırılmış topraktan olmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
108
Sığınaklar
Giriş Yeri
Sığınağın girişi demir kapılı ve en az bir adet dik açı dönüşlü
olmalıdır. Net alanı tuvalet, duş ve mutfak nişi hariç 100
metrekareden büyük sığınaklarda iki çıkışın sağlanması
zorunludur.
Havalandırma
Mekanik havalandırma
AFADEM KBRN Grubu
109
Sığınaklarda Hijyen Tedbirleri
Sığınak biriken çöplerin ve diğer atıkların
uzaklaştırılmasını sağlayıcı özellikte tasarlanmalı,
kolayca
Tuvalet taşı yerine klozet kullanılmalı
Mümkünse radyoaktif sızıntıya karşı ilave tedbirler de alınarak
atık su gideri kanalizasyona bağlanmalıdır
AFADEM KBRN Grubu
110
Sığınaklar
Sığınaklarda Bulundurulması Gereken Malzemeler
pilli bir radyo
ikili ve üçlü ranzalar
piknik tüpü
küçük bir gaz sobası
pilli bir el feneri
plastik torbalar
AFADEM KBRN Grubu
111
Sığınaklar
Sığınaklarda Bulundurulması Gereken Malzemeler
En az 14 günlük gıda maddesi ve su stoku
Günde kişi başına en az 2 litre üzerinden yapılacak içme suyu
stoku için gerekli malzemeler
Su, süt, konserve, hazır çorba, bisküvi, et, bakliyat, peynir,
zeytin, yağ, çay, şeker, tuz, vb.
Pens, makas, enjektör, plaster, çengelli iğne, sabun, sargı bezi,
hidrofil pamuk, tentürdiyot, alkol, oksijenli su, yanık merhemi
AFADEM KBRN Grubu
112
Sığınaklar
Sığınaklarda Bulundurulması Gereken Malzemeler
Yangın söndürme cihazı, su varili veya kovası, hortum, iki
parçalı merdiven, kum torbası, kazma, kürek.
Telefon, telsiz, battaniye, temizlik malzemeleri, kova, çöp
bidonu,
Pilli radyo, pilli el feneri, yedek pil,
Gaz maskesi, saat, kitap, makas, sedye,
Hijyenik malzemeler, çatal, kaşık, bıçak, ilkyardım çantası,
kibrit, mum.
AFADEM KBRN Grubu
113
SIĞINMA YERLERİ
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
Sığınma Yerleri
Sığınak bulunmayan ev veya işyerlerinin bazı bölümleri sığınma
yeri olarak kullanabilir.
Kimyasal ve Biyolojik Maddelerden Korunmak İçin;
Sığınma yerleri üst katlarda ve penceresi az olan yerlerden
seçilmeli (banyo vb.),
Gaz girişini önlemek amacıyla pencere ve kapı aralıkları macun,
bant veya çamaşır suyuna batırılmış bezlerle kapatılmalıdır.
Kırık cam ve kapılar önceden onarılmalıdır.
AFADEM KBRN Grubu
115
Sığınma Yerleri
Klasik ve Nükleer Silahlardan Korunmak İçin;
Sığınma yerleri mümkünse bordum katlarında, dışarıya
penceresi az tavan ve duvarları sağlam yerlerden seçilmeli,
kapı ve pencereleri kum torbaları ile takviye edilmelidir.
Sığınma yerlerinde sığınakta bulunması gereken malzemeler
bulunmalıdır.
Sığınma yeri olarak seçilecek yerin, sığınak kadar koruyucu
olamayacağı açıktır. Ancak seçilecek bu yerin mümkün olduğu
kadar sığınaktaki özellikleri taşımasına özen gösterilmelidir.
AFADEM KBRN Grubu
116
KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
Öğretmenler
Ayşenur YAŞAR
Özlem GÖKDEMİR
Sultan BOĞAZPINAR
Tülay YILDIRIM BAYINDIR
H. Gökay KIRMIZIGÜL
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU
KBRN FARKINDALIK EĞİTİMİ
Katılımınız için teşekkürler…
Ayrıntılı bilgi için: www.afad.gov.tr
AFET VE ACİL DURUM EĞİTİM MERKEZİ
(AFADEM)
KBRN GRUBU