FTR 207 Kinezyoloji I Eklemlerin Temel Yapısı ve Fonksiyonu

FTR 207 Kinezyoloji I
Eklemlerin Temel Yapısı ve Fonksiyonu
yrd.doç.dr. emin ulaş erdem
GİRİŞ
• İki ya da daha fazla kemiğin pivot
noktasına ya da kavşağına eklem
denir.
• Vücudun hareketi kemiklerin
bireysel eklemler etrafındaki
rotasyonundan meydana gelir.
ANATOMİK YAPI VE HAREKET
POTANSİYELİNE GÖRE SINIFLAMA
1-sinartroz
2-amphiartroz
3-diartroz
• Sinartrosis: yoğun düzensiz (irregüler) bağ dokusundan
oluşan eklemlerdir.
• Göreli olarak rijit eklemlerdir, çok az ya da hiç hareket
olmaz.
• Ör: kranium suturları, mandibula ve maksillaya gömülü
dişler, distal tibiofibular eklem, önkol interosseus
membranı
• Sinartroz eklemlerin görevi, kemikleri birarada tutmak
ve kuvveti bir kemikten diğerine minimum hareket ile
iletmektir.
• Sinartroz eklemler kuvvetleri geniş kontak yüzeylere
dağıtırlar, böylelikle yaralanma ihtimalini düşürürler.
SİNARTROZ EKLEMLER
AMPHİARTROZ EKLEMLER
• Amphiartroz: primer olarak fibrokartilaj ve/veya
hiyalin kartilaj’dan meydana gelir.
• Bu tip ekleme en iyi örnek intervertebral
eklemdir.
• Eklemdeki intervertebral diskin nukleus’u komşu
iki vertebra arasında sağlam ve esnek bir yastık
görevi görür.
• Manubriosternal eklem, sympisis pubis… kısıtlı
harekete izin verir, kemikler arası kuvveti iletirler
ve dağıtırlar.
DİARTROZ EKLEMLER; SİNOVYAL EKLEMLER
• Diartroz eklemler, kavitesinde eklem sıvısı olan
eklemlerdir.
• Sinovyal membran varlığından dolayı bu
eklemler “sinovyal eklem” olarak da
adlandırılır.
• Sinovyal eklemlerin çoğu ekstremitelerdedir.
• Bu eklemler hareket için özelleşmiş
eklemlerdir.
DİARTROZ EKLEMLER
• 7 komponenti vardır;
• (1)Sinovyal sıvı; beslenme ve lubrikasyon için
• (2)Eklem (artiküler) kartilajı; kemiklerin eklem yüzlerini
kaplar.
• (3)Eklem kapsülü; bağ dokusundan oluşan periferal bir
perdedir. Artiküler kapsül histolojik olarak iki farklı tabakadan
meydana gelir;
• İç tabaka ince (4)sinovyal membran’dan oluşur. Komşu
kapiller için bariyer oluşturur ve sadece çözünmüş kan
plazmasının geçişine izin verir. Kan hücreleri ve büyük
proteinler sinovyal boşlukta yer almazlar. Sinovyal membran
hücreleri hyoluronat ve lubrikant glikoproteinleri (ör;
lubrikin) üretir.
• Artiküler kapsülün eksternal ya da fibröz tabakası yoğun
düzensiz (irregüler) bağ dokudan oluşur.
DİARTROZ EKLEMLER
• Artiküler kapsül kemiklere ve eklem içeriğine
destek sağlar.
• Fibröz kapsülün belirli bölgeleri spesifik
hareketlerin sınırlanması ya da kontrolü için
daha kalındır.
• Bağ dokusunun kalınlaşmış bölgeleri
(5)kapsüler ligamentleri temsil eder. (ör; lig.
gleno-humerale ant., lig. collaterale mediale)
DİARTROZ EKLEMLER
• Eklem kapsülü fibröz kapsüle ve sinovyal
membrana penetre olan (6)kan damarları ile
desteklenir.
• (7)Sensöriyel sinirler ağrı ve proriosepsiyon
reseptörleri ile fibröz kapsülü destekler.
• Geniş spektrumlu eklem hareketlerine ve
fonksiyonlarına göre bazı sinovyal eklemlerde
bulunan yapılar;
•
•
•
•
İntra-artiküler disk (Menisci)
Periferal labrum
Fat padler
Sinovyal plikalar
DİARTROZ EKLEMLER
• İntraartiküler diskler sinovyal eklemlerin
eklem yüzleri arasında bulunan fibrokartilaj
padlerdir.
• Bu yapılar artiküler uyumu artırır ve kuvvet
dağılımına yardım eder.
•
•
•
•
•
tibio-femoral
Distal radio-ulnar
Sterno-klavikular
Acromio-klavikular
Temporo-mandibular
DİARTROZ EKLEMLER
•
•
•
•
İki büyük sinovyal eklemin fibrokartilaj labrum’u vardır.
Bu özel yapılar konkav elementi derinleştirir.
Eklem kapsülünün tutunduğu yeri kalınlaştırır.
Fat pad’ler fibröz kapsül ile sinovyal membran arasına
yerleşmiş değişik büyüklük ve pozisyonda olan
yastıklardır.
• Bu yapılar eklem kapsülünü kalınlaştırır, kapsülün iç
yüzeyini ve kemiklerin uyuşmayan yüzeylerini ve
reseslerini (girinti) doldurur.
• Bu bağlamda, Fat pad’ler uygun eklem fonksiyonu için
sinovyal sıvı volümünü azaltır.
DİARTROZ EKLEMLER
• Sinovyal plika (fold, fringes) eklem kapsülünün en
iç tabakasındaki gevşek ve birbiri üzerine binen
katlantılardır.
• Genelde diz ve dirsek gibi geniş kapsüler yüzeyleri
olan eklemlerde bulunurlar.
• Plikalar sinovyal yüzey alanını genişletirler,
sinovyal tabakanın gereksiz gerilimi olmaksızın
tam eklem hareketine izin verirler.
• Bu katlantılar çok genişler, kalınlaşır ya da
inflamasyona bağlı yapışır ise, ağrı yapar ve eklem
mekaniğini bozar.
SİNOVYAL EKLEM SINIFLAMASI
•
•
•
•
•
•
•
Menteşe eklem
Pivot (eksen) eklem
Elipsoid eklem
Top – soket tipi eklem
Planar tip eklem
Eyer tip (saddle) eklem
Kondiloid eklem
MENTEŞE EKLEM
PİVOT (EKSEN) EKLEM
ELİPSOİD EKLEM
TOP – SOKET TİPİ EKLEM
PLANAR TİP EKLEM
EYER TİP EKLEM
KONDİLOİD EKLEM