Zamanda tekne yolculuğu - 360 Derece Araştırma Grubu

Zamanda tekne yolculuğu - 360 Derece Araştırma Grubu

15 Mart 2005
Zamanda tekne yolculuğu
Pazar günü Urla limanında bir teknenin ambarında yedim öğle yemeğini... Bir grup deniz tutkunuyla birlikte...
Ahşap masada balık vardı. Suteresi, gelincik, cibez, kekik, roka, dolma... Küpte Urla bağlarından şarap...
Kuzu postları üzerinde oturuyorduk.
Hamak raflarda küpler, amforalar...
Yemek bitince Mualla Erkurt "Kızımıza aşure de yaptım" dedi.
"Kızımız" dediği, içinde bulunduğumuz tekneydi:
Uluburun-2...
Dünyanın "en eski" teknesi...
***
Önce "Uluburun-1"i anlatmak lazım.
1982'de Bodrum'da bir süngerci bir tekne batığı buldu.
George Bass başkanlığında yüzlerce arkeolog ve dalgıçtan oluşan bir kazı heyeti 20 yıl çalışıp tekneden kalanları su
yüzüne çıkardı.
3300 yaşındaki bu tekne, dünyanın bulunan en eski ticaret aracıydı.
MÖ 1300'lerde, İskenderiye'den Girit'e 10 ton bakır, ve 1 ton da kalay taşıyordu.
Yükünü belki Likya limanlarına, belki Truva'ya götürecekti.
Kalay, Tunç Çağı'nda, bugünkü plutonyum kadar değerli bir stratejik savaş malzemesiydi. Bu alaşımdan yapılan kılıç,
bakır bir kalkanı kâğıt gibi ikiye bölebilirdi.
Deniz ticareti yeni yeni başlıyordu ve o talan döneminde gemi bir yaz günü Uluburun açıklarında bilinmeyen bir
nedenle batmıştı.
***
Arkeoloji okumuş, antik tekne yapımcısı Osman Erkurt'un büyük düşü, bu geminin bire bir aynısını inşa edip yarım
kalan yolculuğunu tamamlamaktı.
Batığı çıkaran Cemal Pulak'ın danışmanlığında, Hayfa ve Teksas üniversitelerinden heyetlerin gözetiminde bu antikçağ
teknesi önce bilgisayar üzerinde tasarlandı.
Bu tasarım bile başlı başına bir akademik çalışma oldu.
Çünkü teknenin ancak yüzde 3'ü bulunabilmişti. Gerisini tahmin etmek gerekiyordu:
Hiç çivi bulunmadığından, çivinin henüz kullanılmadığını varsaymak gerekiyordu: Teknenin gövdesi zıvana yöntemiyle
birbirine geçirilen ağaçlarla inşa edildi.
Dümen yoktu henüz... Mısır ikonografisi yardımıyla bir dümen tasarladılar.
Makara ve yelken küçültme aparatı yoktu. Elle dikilmiş keten yelkeni nasıl açacaklarını ve rüzgârda nasıl gideceklerini
düşündüler.
Pusula yoktu.
Uçsuz bucaksız bir denizde yönlerini nasıl buldukları konusunda navigatörlere danışıldı. Yıldız ölçme teknikleri
geliştirildi.
Ve geçen yıl nisan ayında bu bilgilerle yapımına başlanan 15'e 5 metrelik tekne, temmuzda Urla tersanesinden çıktı.
***
Gemi için tüm birikimlerini ortaya koyan deniz tutkunu Erkurt çifti, akademisyenler, gönüllüler, belgeselcilerden oluşan
360 Derece araştırma grubunun 12 kişilik mürettebatıyla büyük yolculuğa hazır...
Uluburun-2 haftaya İstanbul'da Rahmi Koç Müzesi'nde sergilenecek.
Sonra Marmaris Denizcilik festivaline katılacak.
Ve 1 Mayıs'ta antik rotası için Doğu Akdeniz'e yelken açacak:
Önce Uluburun önlerinde "atası için" saygı duruşu yapacak. Sonra Girne, Lazkiye, Trablus, Hayfa, İskenderiye
limanlarına girecek. İskenderiye'den Girit'e 300 millik bir açık deniz geçişi yapacak.
2.5 ayda 1600 mil yaptıktan sonra dönecek.
Turistik bir gezi değil bu, teknenin deneysel arkeoloji serüveni 6-7 bilimsel makaleye konu olacak. Tunç Çağı
teknolojisiyle ilgili uluslararası referans sayılacak. O yüzden sponsor seçiminde titiz davranıyorlar.
***
Yemekte espriler uçuşuyor.
Teknede tuvalet yok; "kova" var.
"Aman atarken rüzgâra karşı durmayın" diyor biri..
Bir başkası, sahilde gemiyi inceleyenlerin "Eski tekne, ama iyi korunmuş" dediğini anlatıyor.
Sürekli gelip "Boyayalım mı?" diye soranlardan yakınılıyor.
Uluburun-2, yarım kalmış çok eski bir yolculuğu tamamlamaya gidiyor.
Yolu açık olsun.
[email protected]