YÖNETİM ÖZETİ

YÖNETİM ÖZETİ
Bu kısım Baku Tiflis Ceyhan petrol boru hattı hakkında üçüncü üç aylık çevresel ve sosyal
raporu özetlemektedir. Rapor projenin finansal Kreditörleri ile varılan antlaşma şartları altında
bir gereksinimdir. Rapor Temmuz, Ağustos ve Eylül 2004 aylarında gerçekleştirilen
gelişmeleri kapsar.
Üç aylık raporun önemli bir hedefi Çevresel ve Sosyal Eylem Planında (ÇSEP) özetlenmiş
olan rapor etme gereksinimlerini karşılamaktır. Ayrıca, rapor projenin tüm pozitif hususları
dahil düzenli bir esasta projenin çevresel ve sosyal bilgilerin yayımlanması ve raporun geniş
hisse sahiplerine sağlanabilmesi için projeye fırsat sağlar.
Bu bağlamda, rapor özellikleri itibarı ile projenin performansını geliştirebileceği alanlar
üzerinde odaklanan iç ve dış bağımsız incelemeleri ve denetimleri teşvik eder.
Bu raporun çıkarılmasının ve proje bültenleri ile dış denetimler ile izleme raporlarının Web
sitemiz www.caspiandevelopmentandexport.com üzerinde yayımlanmasının saydamlık
sağlayacağı ve projeye finansman sağlamış olanlar dahil tüm hisse sahiplerimiz ile diyalogun
mümkün olduğu bir ortam meydana getireceği ümit edilmektedir.
Üçüncü üç aylık rapor (Q3) ikinci üç aylık rapor ile aynı yapıyı benimser ve aynı yaklaşımı
kullanır. Proje üzerindeki geçmiş bilgileri azaltılırken projenin değişen özelliği ile paralel
olarak bazı alanlar genişletilmiş veya değiştirilmiştir.
Özetin temel unsurları şunlardır:
Rapor etme dönemi süresince meydana gelmiş olana gelişme ve faaliyetler ile yönelişler
(trendler), önemli hususlar projenin belirgin noktaları ve inisiyatiflerinin vurgulanması
Geçiş (yol) hakki güzergahı ve hendek kazılarının büyük oranda tamamlanmış olması ile
arazinin eski haline getirilmesi işlemlerine daha fazla önem verilmesi
Kültürel miras etkinlikleri üzerinde daha fazla durulması ile hem bu alandaki önemli
gelişmelerin hem de daha önceki raporlardaki sınırlı kapsamın kabul edilmesi
Değişiklik yönetimi konusunda daha fazla ayrıntı
Şikayetler ve izleyen süreçler üzerinde daha fazla ayrıntı
Son iki konu Kreditör Grubundan gelen talebe karşılık geri besleme şeklindedir.
Her zaman olduğu gibi , BTC geri beslemeleri memnuniyetle kabul eder böylece raporun
gelecek sayılarını geliştirebiliriz.
TEMEL GERÇEKLEŞTİRİLENLER
2004’ün üçüncü çeyreği sırasında önemli gelişmeler olmuştur. Aşağıdakiler öne çıkanlardır.
Proje :
İlave emniyet önlemleri konusunda BTC idaresi ve Gürcistan Hükümeti ile yapılan
antlaşmanın ardından Ağustos ayında boru hattının 17.6 km uzunluktaki Borjomi kısmında
inşaat çalışmaları yeniden başlamıştır.
İnşaat çalışmaları Azerbaycan-Gürcistan sınırına kadar ilerlemiştir.
Proje İş Günü Kaybına Yol Açan Olay (DAFWC) sıklığı konusunda ek iyileştirmeler
sağlanmıştır.
Azerbaycan ve Gürcistan için bir petrol sızıntısına karşılık verecek yüklenici seçilmiştir.
Türkiye’de petrol sızıntısına karşılık verecek şekilde aynı yüklenici ile bir ortaklığına
gidilmiştir.
Gürcistan’da 2.4 milyon dolarlık geliştirilmiş okul projesi başlatılmıştır.
Üç aylık dönem boyunca devamlı kültürel miras idaresi sağlanmıştır.
Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’de kış programları devam ettirilmiştir.
Türkiye’de sahada kullanılmak için Botaş ile birlikte bir proje biyo-restorasyon kılavuzu
meydana getirilmiştir.
Azerbaycan ve Gürcistan’da katı atık atış acil durum çözümleri işleme konmuştur.
Azerbaycan’da EU standartlarına göre inşa edilecek tehlikeli olmayan atıkların toprağa
gömülmesi için sermaye giderini finanse etmek amacı ile BP tarafından 5 milyon dolar
taahhütte bulunulmuştur ( BTC 750.000 dolar, ACG 4.250.000 dolar).
HEDEFLER
Gerçekleştirilenlere ilave olarak, proje üç aylık dönem boyunca çok sayıda hedef üzerinde
odaklanmıştır. Özellikle, proje :
Açık hendek uzunluğunu azaltmak çabalarını artırmış, yönetim ve hafifletme
gereksinimlerinden dolayı projenin açık emniyet standardını başlatmış ve toplum emniyet
mesajı desteklemiştir.
Gürcistan ve Azerbaycan’da komisyonlar ve atık yakma tesislerinin çalıştırılması konularını
ele almıştır.
Yüklenici çalışmaları ile Gürcistan ve Türkiye’deki kaynaklar üzerinde odaklanarak uzun
vadeli biyolojik restorasyon planlamasını başlatmıştır.
Türkiye’de A ve B kısımlarında arazinin eski haline getirilmesi konuları üzerinde durmuştur.
İnşaatın çevresel ve sosyal konularının proaktif ve reaktif olarak idare edilmesini sağlamak
amacı ile yüklenicinin çevresel ve sosyal kaynaklarının destekleyici çabalar artırılmıştır.
İNŞAATIN GELİŞİMİ
Üç aylık dönem süresince 1.760 km uzunluğundaki yol boyunca hızlı gelişme sağlanmıştır.
Eylül 2004’ün sonunda aslında bütün boru hattının geçeceği geçiş hakkı güzerhahı elde
edilmişti.
Azerbaycan’da temelde Şemkir, Çegam, Çay Tavus Çayı ve Hasan su nehirlerindeki inşaat
işlerinin tamamlanması ile nehir geçişlerindeki inşaat işlerinde önemli ilerleme kaydedilmiştir.
Şantiye işleri ve kamplar dahil tüm tesislerde çalışma devam etmiştir.
Gürcistan’da inşaat çalışması kışın büyük oranda erişilmez hale gelen yüksek irtifalı alanlar
üzerinde odaklanmıştır. Borjomi özel kısmında hendeklerin geri doldurulmasının ilk safhası
büyük oranda tamamlanmıştır. Blok vana programı üçte iki oranında bitirilmiş ve kontrol
vanası programı da dörtte üç oranında bitirilmiştir. Her iki pompalama istasyonundaki inşaat
devam etmiştir.
Türkiye’de Karasu, Boran ve Hüseyinli nehirlerindeki tesislerin tamamlanması ile 25 büyük
nehir geçişinden 19’unda gelişme sağlanmıştır. Tüm tesisler ve Ceyhan’daki deniz
terminalinde işler devam etmiştir.
Haziranda başlatılmış olan kaynak yeniden kontrol programı bu üç aylık dönem boyunca
devam ettirilmiştir. Elle yapılan toplam 3.106 kaynak işlemi çatlaklar olup olmadığı
konusunda yeniden kontrol edilmektedir. Eylül sonuna kadar bunların yarısından çok az bir
miktarı kontrol edilmiş ve kontrol edilenlerden 117’sinde çatlak tespit edilmiştir. Bu çatlak olan
117 sayısından 32’si tamir edilmiştir.
Arazinin eski haline getirilmesi tipik bir sırayı izlemektedir – Safha 1 (toprak altının eski haline
getirilmesi, asıl topografyanın düzeltilmesi geçici erozyon kontrolü), safha 2 (daimi erozyon
kontrolü, üstteki toprağın dağıtılması) ve safha 3 gerekli yerlere bitki dikilmesi /tohum
ekilmesi). Safha 1’deki toprağın eski haline getirilmesi boru hattında 460 km boyunca yada
hattın % 26’sı oranında gerçekleştirilmiş, safha 2’de arazinin eski haline getirilmesi boru
hattında 365 km boyunca veya hattın % 20’si oranında gerçekleşmiştir. (Not. Azerbaycan ve
Gürcistan’da bu sadece BTC için 12 metrelik şerittir. )
Eylül sonunda, Azerbaycan’da 3.963 işçi, Gürcistan’da 5.962 işçi ve Türkiye’de 10.510 işçi
olmak üzere BTC boru hattı projesi üzerinde toplam 20.435 insan çalışmakta idi. Her üç
ülkede ulusal personelin istihdamı hedeflerimizi aşmıştır.
İNŞAAT SAFHASI : ÇEVRESEL VE SOSYAL ETÜTLER VE İNCELEMELER
Üçüncü üç aylık dönem boyunca her üç ülkede etütler ve incelemeler yapılmaya devam
edildi. Tüm ev sahibi ülke hükümetleri şimdi tamamlanmış olan inşaat safhasına ilişkin
çevresel ve sosyal faaliyetleri istediler.
Azerbaycan’da beş sonraki çevresel ve sosyal etki değerlendirme (ÇSED) incelemeleri
devam etti. Bölgeye özel bir kaplumbağa türü ( vulnurable spur-thighed tortoises) çıkarıldı,
Geçiş Hakkı Güzergahının (GHG) bir kısmından yeniden yerleştirildi ve yeniden yerleştirme
öncesinde – Kırmız Veri Kitabında kaydedilmiş türler projesinin parçası olan Kura West’teki
Avrupa göl alanları tanımlandı. Karayazıda açılan kuyuların yer altı suyu düzeyi kontrolü aylık
esasa dayalı olarak yapıldı.
Gürcistan’da dört son-ÇSED incelemesi devam ediyordu. Özellikle geçiş hakkı güzergahı
içinde olan üç önemli mimari varlık boru hattının geçiş yeri değiştirilerek veya özel inşaat
teknikleri uygulanarak muhafaza edildi.
Türkiye’de kalan yedi ÇSED sonrası inceleme konusunda gelişme sağlandı. Bunlardan birisi
inşaattan önce boru hattının geçeceği yerlerde hassas hayvan (fauna) varlığının
tanımlanması sonuçlandırıldı. Hassas alanlarda arazinin eski haline getirilmesini, Ceyhan
terminalindeki görünümü, Ceyhan’daki 2004 Deniz kaplumbağaları incelemesini ve
Ceyhan’daki hava kalitesinin denetimini kapsayan diğer dört inceleme çalışması planlandığı
şekilde devam etti. Ceyhan terminali yakınında 12 yerde çökelti (sediment) örnekleri
toplamak için temmuzda bir proje başlatıldı.
Antik gömü yerleri, çanaklar ile Azerbaycan’daki yerleşim alanları dahil raslantısal bir çok
arkeolojik buluşlar yapıldı. Azerbaycan ve Gürcistan’da kazılara devam edildi. Muhafaza
edilme veya büyük çaplı kazılar gerektiren 40 yer dahil Gürcistan’da 260 potansiyel alan
veya özellik tespit edildi ve bunlardan 12’si hattın yeri değiştirilerek 57’si de kısmi kazı
yapılarak muhafaza edildi.
Türkiye’de üç kültürel miras incelemesi yapıldı. Temmuzda insan iskeleti parçaları bulundu
ve kalanlar kazı ile çıkarılarak Kars müzesine taşındı. Ağustosta antik bir duvarın kalıntıları
bulundu ve Gazi üniversitesi arkeologları tarafından incelendi. Eylül’de taş temeller bulundu
ve kazılara başlandı. Eylül sonuna kadar Bakü Tiflis Ceyhan boru hattının inşaatı için tüm
alanlar temiz idi.
DEĞİŞİKLİK İDARESİ
Potansiyel çevre ve sosyal etkileri olan proje değişiklikleri önemine göre- Sınıf I, II ve III
şeklinde değerlendirildi ( Sınıf III finansal Kreditörler Grubuna bildirilmeyi gerektiren en
belirgin grup idi) Üçüncü üç aylık dönem süresince üç ülkeden herhangi birisinde üçüncü
sınıf değişiklikler yoktu.
Üç aylık dönem süresince toplam 33 I. Sınıf ve 7 II. Sınıf değişiklik yapıldı. Bunlardan bir I.
Sınıf, ve bir II.sınıf değişiklik Azerbaycan’da; 10 I. Sınıf ve 2 II. Sınıf değişiklik Gürcistan’da
ve 22 I. Sınıf ve 4. II. Sınıf değişiklik Türkiye’de yapıldı.
Azerbaycan’daki II. Sınıf değişiklikler çifte yataklı Kura West nehir geçidindeki yöntemler ve
zamanlamadaki zorluklardan dolayı açık kazıdan mikro tünele geçiş şeklinde işin
kapsamındaki değişmelere ilişkin idi. Mikro tünel kazısı sözleşme dönemi içinde geçişin
sağlanmasına izin verecek ve çevresel olarak açık kazıya göre tercih edilebilecek alternatif
bir yöntem olarak düşünüldü.
Gürcistan’da yapılan II. Sınıf değişiklikler Gürcistan ÇSED’sinda ön görüldüğü gibi 15 km
yerine toplam 30 km açık hendeğe izin verilmesini kapsıyordu. Artış ülkede bir hat yerine iki
ana hat döşenmesini ve kış başlamadan yüksek irtifa alanlarında analarında inşaatın
tamamlanması gereksinimini yansıtıyordu.
Topluluk emniyet risklerinin asgariye indirilmesini sağlamak için projenin açık hendek
Emniyet Standardına sadık kaldındı. İkinci sınıf II değişikliği çürüyen malzemelerin geri
dolumu için acil durum çözümü olarak belediye sınırlarındaki çöp alanının kullanılmasına
ilişkin idi. Telafi için dengeleme önlemleri düşünülmektedir.
Türkiye’deki dört II. Sınıf değişiklik önemli arkeolojik buluşların yapılmasından sonra üç hattın
ve ve jeo-teknolojik nedenler ile bir hattın yerinin değiştirilmesini (yeniden çekilmesini)
kapsıyordu.
I. sınıf değişiklikler temelde küçük yol (hat) değişikliklerine (26) veya tasarım değişikliklerine
(4) ilişkin idi. Yol değişikliklerinin çoğu (Tamamı Gürcistan ve Türkiye’de ) kültürel miras
alanlarından yada jeolojik tehlike/yan yamaçlardan sakınılması ile ilişkili idi ve arazi
alınmasını asgariye indirerek projenin temellerinde düşüşleri kapsıyordu
ÇEVRESEL VE SOSYAL EĞİTİM ETKİNLİKLERİ
Müteahhidin çalışanları dahil tüm çalışanların işlerinde etkin olmalarını ve çevresel, sosyal
sorumluluklarını yerine getirebilmelerini sağlamak amacı ile pek çok kademede eğitim
verilmeye devam etti.
Üçüncü çeyrek (üç aylık) dönem sırasında çaba mevcut veya potansiyel zayıflıklar olarak
tanımlanan alanlardaki eğitime yönlendirildi. Toplum emniyeti Türkiye’de C kısmında su ile
dolu bir hendekte iki çocuğun boğulduğu bir hadiseden dolayı ilave olarak vurgu yapılan
alanlardan birisi oldu.
Eğitim oturumlarını ilginç ve bilgilendirici hale getirmek için değişik yöntemler kullanıldı.
İnşaat ekiplerinde pratik eğitim konuşmaları popülerdir ve nispeten gayri resmi, esnek ve
konuya ilişkin hususları kapsaması için kolaylıkla uyarlanabildikleri için yaygın olarak
kullanılırlar. Proje özellikle incelemeler, denetimler ve saha kontrolleri ile ortaya çıkan genel
konulara hitap eden bir dizi pratik eğitim konuşmalarını geliştirdi.
Azerbaycan’da asıl yükleniciler CCIC ve SPJV temmuz-Eylül arasını kapsayan dönemde atık
idaresi, kirliliğin engellenmesi toprak işleri, toz kontrolü, gürültü kontrolü, kültürel miras,
erozyon kontrolü arazinin eski haline getirilmesi ve suyun pompalanmasını içeren 17 konuyu
kapsayan toplam 2000 pratik eğitim (takım kutusu konuşması) çalışması gerçekleştirdi. Eylül
2004’e kadar hat boyunca kamplarda toplam 350 yüklenici çalışanı HIV/AIDS, cinsel yolla
bulaşan hastalıklar ve alkol/uyuşturucu kullanımının zararları konulu eğitimlere katıldı.
Gürcistan’da yüklenici, toprak idaresi, dökülmenin önlenmesi ve dökülme halinde müdahale
edilmesi, atık idaresi, kirlenmenin önlenmesi, bitkilerin nakledilmesi planları, araziye özgü
hassasiyetler, suların kirlenmesinin önlenmesi, erozyon kontrolü, yeniden yakıt sağlanması,
kültürel mirasın korunması, yeniden düzeltme standardı, genel temizlik ve bakım konularını
içeren 12 konuyu kapsayan pratik eğitime devam etti.
Bazı yenileme(tazeleme) kurslarına ilave olarak yeni istihdam edilen personel için sağlanan
eğitim Türkiye’de faaliyetin odağında idi. Üç aylık dönem içinde toplam 5.199 çalışan işe
başlamadan öncesi eğitimine tabi tutuldu. Bunlardan 2066’sı boru hattı üzerinde, 1.159’u
pompa istasyonu mahallerinde, ve 1794’ü Ceyhan terminalindeki inşaat alanında çalışıyordu.
Biyo-restorasyon ve arazinin eski haline getirilmesi konularında ilave çevre eğitimi verildi.
Biyo- restorasyon uzmanları tarafından verilen iki günlük saha eğitimi üç aylık dönemin
önemli bir faaliyeti idi. BTC kadrosu eğitim çalışmaları sırasında tartışılan uygulamaların
ayrıntılarını veren ve en uygun uygulamayı sağlaması amaçlanan Türkiye’nin
biyorestorasyon kılavuzu olarak göstermek için bu eğitimleri kullandı. Türkiyede boru hattının
geçeceği kısımlardaki yüklenicilerden her birisi üst toprak katmanın aşınması, bitkilerin
nakledilmesi ve nehir geçişlerini kapsayan arazinin eski haline getirilmesi ve biyorestorasyon
konularında muhtelif pratik eğitim çalışmaları gerçekleştirdiler.
Ağustosta bir sosyal ayarlama çalışması düzenlendi ve buna Botaş’ın ve asıl yüklenicilerin
her birisinin temsilcileri katıldılar. Bu çalışmada tecrübeler karşılaştırıldı ve bilgi alış verişi
yapıldı, temel konular üzerinde mutabakat (ayarlama) arandı, ve tüm tarafların sosyal
konulara ilişkin ilgilerini belirtmelerine izin verildi. Eğitim hendek emniyeti, trafik ve
sorumluluk, üçüncü taraf emniyetine ilişkin sorumluluk konuları üzerinde odaklandı. C
kısmında Temmuz ayında meydana gelen üçün taraf ölümlerini tartışmak ve gelecekteki
hadiseleri engellemek amacı ile usta başları, şefler ve işçilerin sorumluluklarını araştırma
amacı ile toplantılar düzenlendi. .
BOTAŞ çalışanlara çevresel ve sosyal konularda eğitim sağlamaya devam etti. Üçüncü üç
aylık dönemin sonundan önce, boru hattı üzerinde çalışan işçilerin % 95’i pompa istasyonu
mahallerinde çalışanların % 92’si ve Ceyhan’daki terminal alanında çalışanların % 92’si işe
başlamadan önceki gerekli çevre eğitimini almıştı. Arazinin eski haline getirilmesi
konusundaki rakamlar % 95, % 67 ve % 86; petrol dökülmesi konusunda % 95, % 65 ve %
87 idi. Halkla ilişkiler eğitimi Ceyhan terminalindeki çalışanların % 100’ü pompa istasyon
yerlerindekilerin % 76’sı ve boru hattı mahallerindekilerin % 92’si tarafından alınmıştı.
DANIŞMA VE İLETİŞİM
Daha önceki üç aylık özetler içinde açıklanan ülkeye özgü iletişim planları projenin hisse
sahipleri ile danışma ve iletişimin temelini meydana getirmeye devam etti. Genel olarak
bunlar proje etkinlikleri danışma toplantıları ve kontrol(gözetim) ziyaretleri hakkında bilgini
dağıtılmasını kapsıyordu.
Türkiye’deki boğulma hadisesinin ardından toplum emniyeti konularında projeden etkilenen
topluluklar ile konsültasyon (danışma) düzeyini artırmak için özel bir çaba gösterildi. Bu
girişimler rutin etkinliklere ilave olarak etkin konuya dayalı danışma yürütmedeki katkının
önemini vurgulamaktadır.
Azerbaycan : Azerbaycan’da yükleniciler düzenli olarak, projeden etkilenen topluluklar ile
görüşmüşlerdir. Konular inşaatın gelişmesi, erişim yollarının kullanılması, toplum emniyeti
istihdam olanakları sulama ve mülkiyete zararı içeriyordu. Temmuz ayında halkla toplam 77
toplantı, ağustos ayında 32 toplantı ve eylül ayında 40 toplantı düzenlendi.
Üç aylık dönem içinde çoğunlukla sulama ve tazminat konuları olmak üzere Azerbaycan’da
projeden etkilenen topluluklardan 85 kadar şikayet alındı. Bunların çoğunluğu hızla çözüldü.
Üç aylık dönem boyunca BTC pek çok sivil toplum kuruluşu (STK) ile toplantı yaptı. Bu
toplantılardaki tartışmalar sivil eğitim programları, toplumsal yatırım programları için
kullanılan en iyi uygulamalar kamulaştırma ve tazminat programı ile toplumsal bilgi
merkezleri oluşturulması gibi muhtelif projeleri kapsıyordu.
Azerbaycan coğrafi topluluğu ile yarı çöl koruma alanı teklifi hakkında ve Arkeoloji ve
Etnografya Kurumu Müdürü ile arkeolojik kazıların kabulü konularında toplantılar yapıldı.
BTC temsilcileri STK (sivil toplum kuruluşları) gözetim programını ve çevresel konuları
müzakere etmek için Çad/Kamerun sivil toplum temsilcileri ile bir araya geldi. Bu
Çad/Kamerun sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri tarafından projeye yapılan ikinci ziyaret
idi.
Proje ekibi bağış sahibi finansmanına ilişkin konuları tartışmak için Azerbaycan Bakanlar
kurulu ile de toplantı yaptı. Enerji idaresi konularını müzakere etmek için OSCE (Avrupa
Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) temsilcileri ve USAID temsilcileri dahil bağış yapan kurum
temsilcileri ile toplantılar düzenlendi..
Gürcistan : Gürcistan’da BTC ve SPVJ topluluğu irtibat ekipleri sahada yakın çalışmaya
devam etmektedir. Sosyal saha ekiplerinin genişlemesi her bir BTC CLO teşkilatının yaklaşık
15 topluluk için tahsis edilmiş kaynak şeklinde çalışmasına izin verdi. Etkilenen toplulukların
ortaya çıkan konularda kendilerine sağlanabilen yollardan haberdar olmasına doğru
yönlendirildi.
APLR (Arazi Sahiplerinin Haklarının Korunması Derneği) arazi ile bağlantılı konuları anlamak
ve bu konularda rapor sunmak için projeden etkilenen topluluklar ile birlikte çalışmaya devam
etti.
Gürcistan’da üç aylık dönem içinde toplam 642 şikayet alındı. Bunların çoğunluğu (264) tarım
alan olmaktan çıkan araziler ile ilgili idi. (yani asıl parselden ayrılan tarım arazileri) Diğer 44
şikayet ürün envanterlerine ve tazminat taleplerine ilişkin idi. Son olarak, projenin neden
olduğu tozun arılar üzerinde neden olduğu etkiye ilişkin 31 şikayet alındı. Bununla birlikte,
proje yönetimi bir araştırma yapılması için sözleşme yaptığında arılarla ilgili şikayetlerin
çoğunun geçerli olmadığı tespit edildi.
Bu üç aylık dönem süresince BTC GIOC, Çevre bakanlığı ve Hükümetin Teknik danışmanları
ve çevre konusundaki danışmanları ile haftalık koordinasyon toplantılarına devam etti. BTC
GTZ ile iş birliği içinde “Büyük Borjomi Girişimi” altındaki ilk projesini uygulamaya başladı.
“Büyük Borjomi Girişimi” BP’nin bölgesel kalkınma girişiminin bir parçasıdır ve daha geniş
Borjomi bölgesinin sosyo –ekonomik gelişmesi yönünde katkı yapmayı amaçlamaktadır. İlk
proje Borjomi ve Baurani kasabalarında atık idaresi gelişmeleri için fon sağlanması üzerinde
odaklanmıştır.
Türkiye: Türkiye’de danışma (konsültasyon) boru hattı boyunca değişik inşaat safhalarını
yansıttı. Bazı yerlerde hidrotest işlemi ile tarım alanlarının eski haline getirilmesi konusunda
danışmalarda bulunulurken, pompa istasyonları hakkında danışmalar (konsültasyonlar)
pompa sürücü motorlarının taşınmasını kapsıyordu. .
Toplumla irtibat düzeyleri A kısmında hem planlı hem de rast gele toplantılar konusunda arttı.
Üç aylık dönem süresince toplam 23 köy ile toplantı düzenlendi. HIv/AIDS önleme
programına yardım edilmesinde Halkla İlişkiler temsilcileri tarafından çok zaman ve çaba
harcandı. Bu üç aylık dönem içinde A kısmında toplam 28 sağlıkla bağlantılı bilinçlendirme
toplantısı yapıldı. Ayrıca, okul çocukları için bir çocukları trafik emniyeti konusunda
bilinçlendirme toplantısı düzenlendi. Ayrıca, A kısmında Halkla İlişkiler temsilcileri hasar
gören alt yapılar ve ürünler konusunda ani toplantılar düzenleyerek çok sayıda şikayete
karşılık verdiler.
B kısmında, çoğunluğu köy muhtarları polis, belediye temsilcileri ve ilçe kaymakamları ile
olmak üzere topluluk/belediyeye özgü sorunlara karşılık vermek amacı ile düzenli,
planlanmış toplantılar düzenlendi. Boru hattının geçiş yerlerindeki geçici yapıların yıkılması
arazi hasarları, yerel yolların kullanılması, taş ocağının kullanılması ve tarım arazilerinin eski
haline getirilmesi konular arasında idi.
İnceleme dönemi süresinde C kısmında 89 düzenli, planlanmış topluluk toplantısı kaydedildi.
Planlanmayan bir su bozulması, boru hattındaki bir değişmeyi, hidrotest işlemi, tarım
arazilerinin eski haline getirilmesi açık çukurların (hendeklerin) riskleri ile hendek bekçisinin
sorumluluklarını tartışmak için topluluklar ile konuya özgü toplantılar düzenlendi. Çok sayıda
emniyet brifingi düzenlendi ve bunlar brifingin sonunda “uyarı broşürü” dağıtılmasını
içeriyordu. Uyarı sayfası boru hattının inşaatı ile bağlantılı tehlikeleri açıklıyor ve çocuklar için
tehlikeler ile ebeveynlerin buna nasıl tedbir alabileceğini vurguluyordu.
Ceyhan’daki deniz terminalinde üç aylık dönem süresince, tamamı terminale yakın köylerde
olmak üzere toplum temsilcileri ile 18 toplantı yapıldı CLO’lar Kurtpınarı ve Gölovası
okullarında okullarda çocukların trafik güvenliği konusunda bilinçlendirilmesi için toplantılar
da yaptılar.
Atanmış Devlet Makamı (DSA) – Türkiye’deki arazi satın alma ve arazi tazminatlarından
sorumlu makam (birim) – Botaş’ın topluluklar ile ilişkiler ekipleri ile birlikte en büyük oranda
kamulaştırma bağlantılı etkinlikler ve inşaat etkilerinin olduğu köyler üzerinde odaklanarak üç
aylık dönem boyunca araziye ilişkin konuları çözmeye devam etti.
BTC adına arazi satın alma ve tazminat davaları ile toplumlar üzerinde inşaatın etkilerini
kontrol eden bir resmi teşkilat olan Kırsal ve Kentsel Geliştirme Vakfı (KKGV) tarafından
yapılan saha ziyaretleri yaz tatili dönemi olması ve fonun kontrolünün kapsamının aktarılması
nedeni ile sınırlı kaldı Arazi konularına ilişkin KKKF’nin (RUDF) danışmaları 42 köyde
gerçekleştirildi.
Atanmış Devlet makamı ile birlikte Ankara Üniversitesi dört köyden gelen şikayetleri çözmek
amacı ile genel arazi sahipleri ile danışma toplantıları düzenledi. Ankara Üniversitesi, BTC ve
Botaş temsilcileri Gölovası balıkçıları ile ayrı toplantılar yaptılar. 48 balıkçıdan 45’i tazminat
antlaşmaları imzaladı.
İnceleme dönemi boyunca Türkiye’de toplam 202 yeni şikayet kayıt edildi. Şikayetlerin
önemli bir kısmı (66) ürün veya mülkiyet zararı ile ilgili idi. Kırk beş (45) şikayet yükleniciler
tarafından hizmet sağlayanlara ödenmemiş ödemelerle ilgili ve 38 şikayet topluluk alt
yapılarındaki (yollar, sulama kanalları, içme suyu) hasarla ilgili idi.
TYP ekibi değişik projeler üzerindeki gelişmeleri gözlemlemek için köyleri ziyaret etmeye
devam etti. TYP projelerinin etkinliğini değerlendirmek ve kaydedilen gelişme ile çıkarılan
dersleri müzakere etmek amacı ile ulusal ve uluslar arası uzmanlar (BTC tarafından
sözleşme yapılan) ve TYP uygulama ortakları yerel makamlar ve köyler arasında ayrı
toplantılar düzenlendi.
Akademik teşkilatlar ile yapılan toplantılar ortak olarak BTC’nin sosyal etkilerini araştıran
Boğaziçi üniversitesi ve Londra Ekonomi Okulu (London School of Economics) ile yapılan bir
toplantıyı da kapsıyordu. TYP girişimleri eylül sonunda gelişmeleri ve çıkarılan dersleri
tartışmak için TYP ortaklarının katıldığı 4’üncü üç aylık TYP çalışmasını içeriyordu.
Projede güncellemeler sağlamak ve devletle ilgili hususları tartışmak amacı ile Enerji ve Tabi
kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm bakanlığı dahil Türk
Hükümetinin Bakanlıkları ile düzenli toplantılar yapıldı. Ortaya çıkan konular avlanma
yasalarındaki değişiklikler, kültürel miras, son buluşlar,ve idaresi, işletilen petrol dökülmesine
müdahale planı ve TYP/ÇYP idi.
HIV/AIDS bilinci ve koruma programını tartışmak için Sağlık Bakanlığı ile bazı toplantılar
yapıldı. Ankara’da BTC, TYP ekipleri ortaklık olanaklarını tartışmak amacı ile Köy İşleri Genel
Müdürlüğü ile toplantı yaptılar. ÇYP’nin küçük yatırım fonunun desteklenmesi konusunda
UNDP ile müzakereler yapıldı. Eylül ayında bir bağış antlaşması imzalandı.
Üç aylık dönemdeki medya faaliyetleri inşaat süresince çevresel etkileri azaltma önemlerini
göstermek amacı ile A kısmına medya temsilcilerinin bir ziyaretini (Ardahan, Kars; Erzurum)
içeriyordu. Yerel medya temsilcileri bir çalışma günü kaybedilmeden bir milyonuncu çalışma
gününü kutlamak için Posof’ta PT1’de ve Erzincan’da PT3’de kutlamaya katıldılar. ÇYP ekibi
medya temsilcilerini Sugözü plajındaki yeşil dişi kaplumbağaları izlemek için uydudan izleme
cihazlarının kurulduğunu bildirmek üzere davet etti.
KAMULAŞTIRMA VE TAZMİNAT
Kamulaştırma ve tazminat süreci arazinin geri verilmesi ve geçim restorasyonu projenin
Yeniden Yerleşim Eylem Planının (YYEP) önemli kısımlarını oluşturur.
Boru hattının Geçiş Hakkı Güzergahı
ve kamulaştırma ve tazminatının ödenmesi
Azerbaycan’da etkin olarak tamamlanmıştır. Çoğu işlemler pürüzsüz bitirilmiştir ve arazi
sahipleri/ kullanıcıları aldıkları tazminatlardan memnun kalmışlardır.
Gürcistan’daki kamulaştırma ve tazminat ödeme faaliyetleri özellikle Akhaltsikhe ve
Borjomi’deki yüksek dağ köyleri, Borjomi çevresi ve Sakire yakını, Tazdrisi ve Akjaltsikhe
yakınları olmak üzere inşaatın yakın olduğu alanlarda yoğunlaştırılmıştır. Boru hattı
koridorunun kestiği toplam 35 yüksek dağ köyünden 28’inde tazminatlar ödenmiş ve
yedisinde işlemler devam etmektedir.
Türkiye’de bütün boru hattı güzergahı Haziran sonunda inşaat müteahhitlerine devredilmiştir.
Üçüncü üç aylık dönemin sonuna kadar tüm kamu arazi sahipleri ve özel arazi sahiplerinin %
90’ı tazminatlarını almıştı. Tazminatlarını almamış olanlar mahkeme kararını bekliyorlar veya
arazilerinin sınırı inşaat öncesi arazi keşfi sırasında yerel mahkemeler tarafından yanlış
tanımlanmış olan geleneksel arazi sahipleridir.
Türkiye’de alınan tüm araziler arazi antlaşmasının imzalanmasından üç yıl sonra kullanılmak
üzere otomatik olarak geri sahiplerine iade edilecektir. Üçüncü üç aylık dönemde BOTAŞ
tarafından incelenmek üzere BTC şirketine bir Araziden Çıkma birinci plan taslağı
sunulmuştur. Bu taslak arazinin orijinal durumunda sahiplerine iadesini sağlamak için
düzenlemeleri kapsamaktadır.
Üçüncü üç aylık dönem sonundan önce Ceyhan’daki 48 balıkçıdan 45’ ile tazminat
konusunda antlaşmaya varılarak ve balıkçıların tazminatlarını alması ile ilerleme kaydedildi.
Gürcistan’daki CARE ve MERCY birimleri tarafından Muhtaç İnsanlara Yardım Girişimi
(VPI) çabaları devam etti. Geçim paketleri, kümes hayvanları ve sebze tohumları gibi muhtaç
insanlara para dışı destekler dağıtıldı ve ürün değiştirme teknikleri ile toprağın ekime
hazırlanması konularında bilinci ve niteliği artırmak amacı ile düzenli eğitim ziyaretleri yapıldı.
Bu programın bir parçası olarak hayvanlar da aşılanmaktadır. Muhtaç İnsanlara Yardım
Girişiminin (VPI) uygulanması konusunda belirgin sorunlarla karşılaşıldı ve 2005 için
değişiklik yapılmış bir program geliştirildi.
İÇ VE DIŞ DENETİM
İç ve dış izleme, taahhütler ve yasal yükümlülüklere uygunluğunu sağlamak ve olası
iyileştirme olanaklarını belirlemek bakımından Projenin başlıca öğeleridir.
İç ve dış denetim arasındaki fark her zaman açık değildir. Bu raporun amacına göre iç
denetim yükleniciler (müteahhitler), BTC şirketi Botaş veya üçüncü taraflarca yapılabilir. Bu
normal olarak yayımlanmaz. Dış denetim üçüncü taraflar- hükümetler ve borç verenler
tarafından tayin edilen taraflarca yapılır ve normal olarak kamuya açıklanır.
Etkin olarak 11 tip denetim vardır- bunlardan altısı iç denetim beşi dış denetimdir. Denetleme
günlük olacak kadar sık veya daha önceki antlaşmalara dayalı olarak yılda iki kez olacak
şekilde seyrek yapılır.
İlk üç aylık raporda kaydedildiği gibi bir üç kademeli derecelendirme sistemi uygunsuzlukları
derecelendirmek için kullanılır- Düzey I (Ani tehlike yoktur) Düzey II ( hızlı düzeltme eylemi
gerektirir) Düzey III (kritik durumdur). Düzey III’deki uygunsuzluklar borç veren finanse eden
gruba bildirilmemelidir..
İÇ DENETİM
Azerbaycan: İnceleme dönemi süresince Azerbaycan’da belirgin çevresel veya sosyal
hadiseler yoktu. Üç aylık dönemde muhtelif denetimler ve incelemeler yapıldı.
Uygunsuzluklar aşağıdaki gibi idi: Düzey III – yok ; Düzey II dokuz adet; Düzey I -15. Düzey
I’deki 15 uygunsuzluktan 12’si ile düzey II’deki yedi uygunsuzluk (tamamı Temmuz ayında)
atık idaresi ve kirlenme önlenmesi ile ilişkili idi.
Azerbaycan’daki kültürel miras programı konusunda Oxford Üniversitesi Arkeoloji bölümünün
yaptığı bağımsız inceleme özellikle kayda değer. İnceleme buluşlara kademeli yaklaşımı
sayesinde projenin “Azerbaycan’da karmaşık insan yerleşiminin azalması ve akımları ve
arazi kullanımının anlaşılmasına değerli bir katkı sağlayacak ve ( Eğer) Güney Kafkasya’ da
ve Doğu Anadolu’da etnik ve kültürel ilişkiler konusunda daha geniş bir perspektifin
benimsenmesine imkan verecek” bilgileri meydana getirdiği “ Bu anlamda uluslararası
önemde olduğu” sonucuna vardı.
Gürcistan: Üç aylık dönem süresince Gürcistan’da önemli çevresel hadise olmadı.
Uygunsuzluklar aşağıdaki şekilde idi: Düzey I- yok; Düzey II- üç adet; Düzey III- üç. Düzey
II’deki sorunlar toprağın çökmesi ve erozyonu, nehir geçişleri ve uygun işlem ile üçüncü taraf
kirli atıklarının atılmasında izinsiz kullanım konularını içeriyordu. Boru hattının geçtiği
yollardaki toprağın kazınması ve toprak depolama stratejisinin toprağın eski haline
getirilmesinde olumsuz etkisinin olmayacağı muhtelif azaltma önlemleri konusunda
tavsiyelerde bulunan Cranfield Üniversitesinden bir bilim adamı tarafından toprağın bir
incelemesi yapıldı.
Türkiye: Üç aylık dönem boyunca yapılan incelemeler geniş atık su ıslahı, temin, YYEP, ve
kültürel miras idaresini kapsıyordu. Atık su ıslahı konusunda teknik değişiklikler ve uygulama
işlemlerinde değişiklik tavsiyeleri yapıldı.
Uygunsuzluklar aşağıdaki gibi idi: Düzey I – yok,; Düzey II- 20; Düzey III-21. Düzey I’deki
uygunsuzluklar trafik ve üst toprak idaresi, topluluk emniyeti ve istihdam ile ilişkili idi. Düzey
II’deki uygunsuzluklar atık ve atık su idaresi, erozyon kontrolü, orman açıklık idaresi, toplum
emniyeti, toprak ve tarım idaresi, arazinin izinsiz kullanımı nehir kıyısının korunması ve
kültürel miras konuları ile ilişkili idi.
DIŞ DENETİM
Aşağıdaki özetler IEC, SRAP, CDAP ve Sivil toplum kuruluşları tarafından üç ülkede yapılan
incelemelere
ilişkindir1.
Dış
denetim
raporları
proje
web
sitesi
www.caspiandevelopmentandexport.com da verilmiştir.
IEC
Dört ziyaret yapılmıştır ( Kasım 2003; Şubat-Mart 2004, Haziran-Temmuz 2004, Ekim 2004).
Haziran –Temmuz 2004’de yapılan ziyaretin genel sonucunda Ç&S ve S&G kadroları
konusunda önemli gelişmeler görüldüğü ancak üç önemli hususa hitap edilmesi gerektiği –
bunların Azerbaycan ve Gürcistan’da ’da atık idaresi, özellikle Türkiye’de toprağın eski haline
getirilmesi ve boru hattı boyunca toplum emniyeti olduğu ifade ediliyordu.
Ziyarette tespit edilen uygunsuzluklar aşağıdaki şekilde idi: Düzey I-13 (Azerbaycan 4,
Gürcistan 3, Türkiye 6); Düzey II – 17 (Azerbaycan 5, Gürcistan 4, Türkiye 8); Düzey III- 5
(Azerbaycan’da 2, Gürcistan’da yok, Türkiye’de 3 ). Düzey III’deki uygunsuzluklar katı atık ve
boru hattı geçiş idaresi ile ilgili konuları içeriyordu. Düzey II’deki ortaya çıkan uygunsuzluklar
katı atık ve atık su idaresi, kirlenmenin önlenmesi, Geçiş Hakkı Güzergahı idaresi, teşkilat ve
kaynaklar, ekolojik idare ve üçüncü taraf eylemlerini kapsıyordu.
SRAP
Uzmanlardan oluşan bir panel temmuz-Ağustos 2004’de ziyaret yaptı. Bu ziyarette yapılan
tavsiyeler Q4 raporunda açıklanacaktır. Q3 rapor özeti daha önceki SRAP ziyaretinde (Şubat
2004) yapılan tavsiyeleri açıklamaktadır. Tavsiyeler ülkeye göre yüksek öncelikli orta öncelikli
veya düşük öncelikli olarak derecelendirilmiştir. Şubat 2004 ziyaretinde toplam 39 yüksek
öncelikli tavsiye ( Azerbaycan 9, Gürcistan 20, Türkiye 10) ve 16 orta öncelikli tavsiye
(Azerbaycan 2, Gürcistan 7, Türkiye 7) yapılmıştır. Yüksek dereceli tavsiyeler çoğunlukla
arazi alımları ve tazminatlar (10), inşaatın sosyal etkileri (10) toplumsal yükümlülük (9) ve
geçim restorasyonu (5) konularında idi. Orta dereceli tavsiyeler arazi satın alma ve
tazminatları geçim kaynaklarının restorasyonu ve inşaatın sosyal etkisi üzerinde
odaklanıyordu.
CDAP
BP idare heyetine bağımsız tavsiye ve danışmalarda bulunmak için kurulmuştur. CDAP’ın üç
yıl süreli bir görevi olup her yıl genelde proje mahalline iki kez ziyaret yapmaktadır. 2004’ün
üçüncü üç aylık dönemi süresince ziyaret yapılmamış ancak ekim ayında bir ziyaret
yapılmıştır. Panel üçüncü raporunu 2005 yılında çıkarmayı planlamaktadır ve vardıkları
sonuçların bir sonraki üç aylık raporda (2005, Q1) kayıt edilmesi ön görülmektedir.
Ülke hükümetinin denetimi
Ağustos ayında Azerbaycan Kültür bakanlığının temsilcileri BTC arkeolojik alanlarını ziyaret
ettiler. Çok pozitif bilgi alış verişi sağlandı. Gürcistan’da Hükümetin Denetçi Çevre Danışman
Ekibi düzenli uygunluk denetimleri yaptı Üçüncü üç aylık dönemde kapsanan özel konular
ağaç kesilmesi, nadir bitkilerin idaresi, nehir geçişleri, ekoloji idaresi, kirlenmenin önlenmesi,
üst toprağın aşınması, kaynaklama, arazinin eski haline getirilmesi ve eğitimi içeriyordu.
Denetimlerin genel bulguları tanımlanan önemli uygunsuzluk olmaksızın olumlu idi.
Türkiye’de Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan denetimler devam etti.
Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) denetimi
Üçüncü üç aylık dönem süresince – CDAP grubunun bir tavsiyesi olarak - projenin yerel sivil
toplum kuruluşları tarafından denetimi de geliştirildi. Bu girişim her üç ülkeyi kapsamaktadır
ve yerel sivil toplum kuruluşlarının kapasitelerini artırmayı, diğer projeleri denetlemek ve BTC
projesi için hedef ve inşaat raporları sağlayacak şekilde bunların vasıflarını aktarmalarına izin
vermeyi amaçlamaktadır.
Azerbaycan’da Açık Toplum Kurumu (ATK) yerel sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarını
koordine etmektedir. Hazırlık çalışmasından sonra Aralık 2004’de ilk raporlarını çıkarmak
amacı ile veri toplamaya ve ATK tarafından yapılan bir plan altında üçüncü üç aylık dönemde
şantiye ziyaretleri yapmaya başladılar. Gürcistan’da seçilen kolaylaştırıcı (aracı) olarak
Gürcistan Avrasya vakfı çalışmasını Azerbaycan ATK tarafından tespit edilen modele
dayandırdı. Kolaylaştırılan denetim programı üzerindeki çalışmanın il raporu 2005 ortalarında
çıkarma amacı ile sonbaharda başlatılması kararlaştırıldı.
Türkiye’deki sivil toplum örgütlerinin denetim rolünü üstlenme tecrübe ve kapasitesi
mevcuttur. Ancak, düzenli denetimi üstlenmek için herhangi bir tek kuruluşun varlığı,
uzmanlığı güvenilirliği, ve ilgisini bir arada toplayan bir teşkilat tespit edilemedi. Bunun yerine
proje yönetimi yerel sivil toplum kuruluşlarını kapsayan ve herkese açık olan düzenli
inceleme toplantılarını içeren kapsamlı bir paydaş katılım süreci düzenledi.
SAĞLIK VE EMNİYET
Bu üç aylık dönemde üzülerek Türkiye’de su dolu bir hendekte iki çocuğun boğulmasını ve
Azerbaycan’da bir proje çalışanının vefatını rapor etmek zorundayız. Bu trajik hadiseler
sağlık ve emniyet konusunda istisnai olan performansa gölge düşür Hadiseler tam olarak
soruşturulmuş ve bulgular ile temel dersler aşağıda not edilmiştir:
Genel olarak, projenin yıllık sağlık ve emniyet performansı İş Günü Kaybına Yol Açan Olay
Sıklığına (DAFWCF) göre, olarak endüstri ortalamasından çok daha iyidir.
2004’de Eylül sonuna kadar BTC projesi üzerinde toplam 46.7 milyon adam saat çalışma
yapılmış, toplam 20 gün çalışma kapsamı dışında kalmış 2003’deki 0.16 oranına kıyasla 0.09
bir DAFWC oranı elde edilerek % 43 gelişme sağlanmıştır. IPLOCA (Uluslar arası boru hattı
ve Offshore inşaatçılar birliği) DAFWC oranı ortalaması 0.55’dir.
Üçüncü üç aylık dönem süresince muhtelif gelişmeler ve aşamalar kaydedilmiştir. Her üç
ülkede SEÇ (Sağlık emniyet ve Çevre) hakkı öz değerlendirmeleri yapılması yapılmış,
yönlendirici gelişim programları devam ettirilmiş ve gözlemci emniyet liderliği bilinci
kampanyaları uygulanmıştır. Azerbaycan’da kıdemli müteahhit idarecileri ile bir sağlık ve
emniyet liderliği katılım çalışması yapılmıştır. Gürcistan’da bir kaynak kontrol programından
önce sınırlı alanlarda eğitim tatbikatları yapılmıştır. Türkiye’de DAFW vakası olmaksızın üç
şantiyede bir milyonuncu çalışma saati kutlanmıştır.
Yukarıda ifade edilen boğulma hadisesi 9 Temmuz 2004 tarihinde meydana gelmiştir. BP,
Botaş, Punji, Lloyd Lemak idare temsilcilerinden meydana gelen ortak bir ekip olayı
soruşturmuştur. Araştırma çocukların suya nasıl girdiklerini ortaya çıkaramamıştır , buna
karşılık, araştırmadan çıkarılan temel sonuçlar hendeğin suyunun zamanında boşaltılması ve
erişimin kontrolü olmuştur. Bu trajik hadisenin sonucu olarak gerçekleştirilen en kritik
eylemleri inşaat riskleri konusunda toplumun bilinçlendirilmesi, boru hattının geçiş yoluna
üçüncü tarafların girişini engellemek için artırılan güvenlik devriyeleri olmuştur. Çukurların
etrafında çit tasarımı ve yapılışı, suların boşaltılması ve açık hendeklerin sayısının
azaltılması konusunda da gelişmeler sağlanmıştır. Bu eylemler (önlemler ) her üç ülkede
gerçekleştirilmiştir.
27 Ağustos’ta Azerbaycan’da Yevlak kampında boru hattı inşaatında ikinci bir hadise
meydana gelmiştir. CCIC adına çalışan bir ağır vasıta kamyon sürücüsü kaporta kaldırılmış
vaziyette ve motor çalışırken kamyon üzerinde çalıştığı sırada kendi kamyonunun tekerlekleri
altında kalarak ezilmiştir. Sürücü ölümcül derecede yaralanmıştır. Bir soruşturma
tamamlanıncaya kadar işyeri kapatılmıştır.
Temel nedenleri bulmak ve bu hadiseden çıkarılacak dersleri tespit etmek amacı ile hadise
BP ve CCIC yönetim temsilcilerinden oluşan ortak bir komite tarafından araştırılmıştır. Temel
bulgular liderlik, hatalı teçhizat kullanılması, risk değerlendirmesi, ve usullere uyum konuları
üzerinde odaklanmıştır. Kredi veren Gruplara bildirimde bulunulmuştur.
Üç aylık dönem süresince diğer hadiseler düşüşler, trafik kazaları ve işçilerin üzerine makine
düşmelerinden kaynaklanan ciddi yaralanmaları içeriyordu. Bir kontrolörün ayağının üç
parmağı bakım işlemlerine yardım ederken yan taraftaki denge ağırlığının düşmesinden
dolayı kesilmek zorunda kalmıştır. Dokuz kişi sınırlı alanda çalışmadan dolayı yaralanmış ve
33 kişi karşılaşılan yaralanma olayları nedeni ile tıbbi tedavi görmüştür. Küçük yaralanmalar
nedeni ile toplam 186 kişiye ilk yardım almıştır.
İnceleme döneminde 41.4 milyon kilometre yol kat edilirken Kara yolu trafiği kazalarının
toplamı inceleme döneminde 57 olmuştur ( Nisan Temmuz döneminde 26.7 milyon kilometre
yol kat edilmiş 48 kaza meydana gelmiştir.) Emniyet kemerleri, başlıklar, ve yuvarlanmaya
karşı koruyucuların kullanılması ile birlikte yoğun sürücü eğitimi programı kara yolu trafik
kazalarının sayısını ve ciddiliğini azaltmaya devam etmektedir. Proje eğitim ve emniyet
programlarını düzenlemeye devam etmekte ve yüksek araç standartlarını sağlamak için
düzenli sürüş emniyeti denetimleri yapılmaktadır.
YATIRIM DENGELEME PROGRAMLARI
Bu projeler biyolojik farklılığı geliştirir ve muhafaza eder, yerel sürdürülebilen faydalar sağlar
ve yerel topluluklara sorunlarının çözülmesinde güç verir. Bireysel projelerin çoğunun
ayrıntıları daha önceki üç aylık özetler içinde verilmişti. Bu rapor yeni projeler ile üçüncü üç
aylık dönemdeki mevcut projelerin değişiklikleri üzerinde odaklanmıştır.
Azerbaycan’da Toplumsal yatırım programının başarısı üçüncü tarafları BTC ile ilave
projelere yatırım yapmaya teşvik etmiştir. Bunlar muhtaç insanlar için bedava göz bakımı ve
ameliyatını içeren Unocal, Hazar ve BTC/SCP tarafından ortaklaşa desteklenen hazar denizi
Vizyon programını kapsar. BTC/SCP, Unocal ve Stateoil tarafından finansman sağlanan
diğer bir proje üç okulda iyileşme sağlanmasıdır.
Her üç ülkede inşaat müteahhitleri yerel topluluklara destek vermek için pek çok gönüllü
girişim başlatmışlardır. Bu girişimler su sistemlerinin iyileştirilmesi, tıkanan kanalların
açılması, bir stadyumun yenilenmesi (Gürcistan’da Çalka stadı) ve yolları, sahaları ve
binaları iyileştirmek için teçhizat sağlanmasını içeren muhtelif etkinliklere kapsamaktadır.
Çevresel Yatırım Programları (ÇYP)
Teklif süreci için talep Trans Kafkasya projesinin bölgedeki biyolojik farklılığın muhafazası ile
bağlantılı konulara hitap edecek herhangi bir teklif sağlamamıştır. BTC bu ilgi eksikliğinin
nedenlerini araştırmaktadır.
Azerbaycan: Azerbaycan’da uygulama safhasında olan üç ÇYP projesi vardır. Son rapordan
beri durum değişmemiştir. BTC Kültür Bakanlığı adına Gobüstan’ın Kültürel Varlığını
açıklayan bir broşür yayımlamıştır. Koruma alanının geleceği hakkında tartışmalar devam
etmiştir. Tugay Ormanlık Alanı için bir taslak eylem planı çıkarılmış ve 2005 yılında
uygulamaya konacaktır. Önerilen eylemler ağaç dikilmesi, alanın insan müdahalelerinden
korunması denetim ve halkın bilinçlendirilmesini kapsamaktadır.
Gürcistan : Gürcistan’da şimdilik uygulama safhasında olan dört proje vardır. Bu son üç
aylık dönemden bir fazladır. Boru hattının geçtiği yol boyunca yerel sivil toplum kuruluşları
kapasitesinin meydana getirilmesi için küçük bağışlar sağlamak amacı ile Çocukları koruma
derneği görevlendirilmiştir. Projenin genel amacı yurttaşları çevre bilinci, eğitim ve sosyal
gelişme konusunda bilince ortak etmek amacı ile sivil toplum örgütü kapasitesini artırmaktır.
Diğer projelerde Kafkasya karatavuğu araştırma projesi için saha çalışması başlatıldı ve
kahve rengi ayı koruma programı yaşam alanı özelliklerinin analizi amacı ile uydudan
görüntü alma analizlerini içeren faaliyetleri başlattı. Nadir türler (sayı artırma programı) çok iyi
gitmektedir.
Borjomi Kharagauli Ulusal Parka bölgesi için finansman sağlama amacı ile iki konu seçilmiş
tir. Bunlar, çevre eğitiminin yaygınlaştırılması ve sürdürülebilir otlatma uygulamalarının
geliştirilmesidir. Orman eko dengeleme programının geliştirilmesine yardım etmek amacı ile
bir danışman görevlendirilirken başka bir danışman da sürdürülebilen orman pilot projesinin
erken idaresi için görevlendirilmiştir.
Türkiye : Türkiye’de şu anda uygulama safhasında olan yedi program vardır. Bu son üç aylık
dönemdekinden bir fazladır. En son proje UNDP tarafından uygulanacak olan bir küçük
yatırımlar fonudur. Bu projenin amacı çevre yönetimi ve enerji geliştirme alanlarında yerel
işletmelerde kapasite meydana getirmektir.
Uygulanan projelerin diğer öne çıkanları iki önemli ilave kuş alanının tanımlanması, önemli
kuş alanlarının (IBA) toplam sayısının 12’ye çıkarılmasını içermektedir. Türk Hükümeti ile
Kafkasya Dağ Horozu projesinin Ayder alanında ekolojik turizm faaliyetlerini başlatması ve
uydu ile görüntüleme ve sayısal yükseklik haritalarına erişim sağlanması konularında
protokoller imzalandı. Üç aylık dönem süresince yapılan ziyaretlerde toplam 31 dağ horozu
tespit edildi. Akdeniz fok projesi altında İskenderun körfezinde üç fok gözlemi kaydedildi. İki
önemli bitki alanı (IPA) teyit edildi ve 33 potansiyel önemli bitki alanı tanımlandı. Dört yeşil
kaplumbağaya uydu ile izleme araçları bağlandı.
Toplumsal Yatırım Programları (TYP)
Daha önceki üç aylık raporlarda açıklanan her üç ülkedeki toplumsal yatırım programlarının
temel unsurları üçüncü üç aylık dönemde de değişmedi. Tüm toplumsal yatırım programı
projeleri uygulama safhasındadır ve bu üç aylık dönemde başlatılan başka toplumsal yatırım
programı olmamıştır. Aşağıda her bir ülkeye ilişkin öne çıkan noktalar özetlenmiştir.
Azerbaycan: Azerbaycan’da toplumun harekete geçirilmesi ve kapasite oluşturulması
programı boru hattının batı yarım kısmında 48 topluluğu kapsarken doğu yarısında 34
topuluğu kapsamaktadır. Batı yarı kısmındaki 48 topluluktan yarısı şimdilerde tam etkin
toplumsal eylem gruplarıdır. (Lima grupları ). Bunlardan 24’ünde kapasite eğitiminin tamamı
tamamlanmıştır. 14 toplulukta alt yapı projeleri tamamlanmıştır ve 16’sında devam
etmektedir. 27 tarım eğiticisi tarafından 1.700’den fazla çiftçiye yardım yapılmaktadır.
verilmektedir.
Üç aylık dönem süresince boru hattının doğu yarısı boyunca 12 mikro proje tamamlanmış ve
ilaveden 16 proje uygulanmaktadır. Hedef topluluklarda belediye danışmanları, küçük
girişimciler, çiftçiler (büyük bir çoğunluğu kadın) için pozitif sonuçlar ile önemli oranda eğitim
sağlanmıştır. Spor alanlarının temizlenmesi ve donatılması gibi on belediye girişimi organize
edilmiştir.
Toplumun sağlık bakımını geliştirme projesi ilerleme göstermiştir. 250 kadına doğum öncesi
bakımı konusunda eğitim sağlanmış, 16 sağlık eğitimi kütüphanesi kurulmuş ve eğitim için 21
öğretmen seçilmiştir. Mikro finansman projesi de hızlı gelişme göstermiş ve Azerbaycan^da
asıl hedef olan 2.279 borç verme rakamı Eylül sonuna kadar 5 315 oraında aşılmıştır (7.172
borç verilmiştir). Yeniden ödeme oranları üç aylık dönemde % 100’de tutulmuştur.
Gürcistan : Gürcistan’da üç aylık dönem süresince gerçekleştirilen 12 girişim dahil üçüncü
dönemin sonundan önce 82 kadar alt yapı iyileştirme projesi tamamlanmıştır. Bazı topluluklar
üçüncü projelerini tamamlamışlar ve maliyetlerin % 40’ına kadar katkı sağlamışlardır. Toplam
olarak 12 km içecek su sistemi, 7 km sulama suyu ıslah edilmiş, 20 km yol , 9 km gaz boru
hattı iyileştirilmiştir. 20 okul, beş kütüphane ve dört sosyal klüp yeniden inşa edilmiştir. Çoğu
durumda Gürcistan Toplumsal girişim programı yıllardır eksik olan sosyal alt yapıyı tamir
etmiştir.
Üç aylık dönemdeki tarımsal destek ürün kontrolü ve evcil hayvan gösteri çiftlikleri ile bireysel
ve grup eğitimi sağlanması üzerinde odaklanmıştır. 85 sığır yetiştirme çiftliği ile 485 ürün
sergileme çiftliğine 550’den fazla ziyaret yapılmıştır. Eğitim oturumlarına 1.000’den fazla çiftçi
katılmıştır. Sergileme çiftliklerindeki patates veriminin başlangıçtaki tahmini daha önceki
verime kıyasla üretimin nerede ise ikiye çıktığını göstermiştir.
Üç aylık dönem boyunca, mikro kredi programı altındaki toplam borçlar 1.5 milyon
aşmıştır. Çoğunlukla bankalarda işlerin yapılabildiği büyük nüfus alanlarında olmak
6.634 şahsı kapsayan yaklaşık 1.490 grup bu kredilerden yararlanmıştır.
topluluklardaki enerji etkinlik projelerinin elektrik ve gaz sağlamadan meydana gelen
konulara hitap etmedeki yetersizliği kanıtlanmıştır.
doları
üzere
Kırsal
temel
Yaşlılar ve özürlüler için sosyal hizmet şebekeleri meydana getirme hareketleri ile doktor ve
hemşire eğitimi çabaları uluslar arası çatışmalar ve müzakereler merkezinin gözetimi altında
iki sorun çözücü çalışma grubunun kurulmasını ve sürdürülmesini içermiştir.Doğu
Gürcistan’daki köylerde 18000’den fazla okul takımının dağıtılması tamamlanmıştır. 230
şahıs için 50’den fazla eğitim oturumu ile kendi kendine yardımı kuvvetlendirme ve bağışların
idaresi için kapasite meydana getirme çalışması yapılmıştır. Özel önlemler ve bazı
yüklenicilerin seçilmesi ile okulları iyileştirmek için bir proje yaz sezonunda başlatılmıştır.
Türkiye : Türkiye’de şimdilik dört uygulama ortağı olup bunlardan her birisi boru hattı
boyunca ayrı bir alanı idare etmektedir. Bu son üç aylık dönemden bir fazla artış göstermiştir.
BTC projesinin etkilediği tüm toplulukların ihtiyaçlarını karşılamak için Geçiş Hakkı Güzergahı
dışında kalan ancak boru hattının kestiği topraklara sahip olan 51 ilave köy de toplumsal
Yatırım Programı (TYP) kapsamına alınmıştır. Bu ilave projeler için toplam maliyet 2005 yılı
sonuna kadar yaklaşık 1. milyon dolar olacaktır.
Ardahan ilinde TYP kapsamında 37 yerleşim biriminde projeler uygulanmaktadır. İlk
bültenleri yayımlanmış, ilçe kaymakamları ile antlaşmalar yapılmış, hayvan aşılama
programlarına devam edilmiş Damal’da bir kooperatif kurulmuş ve meyve kültürü ile sıhhi
sütçülük konularında eğitim sağlanmıştır. Kars ilinde (26 köy) saha ekipleri aşılama ve hasta
hayvanlarının tedavisi çalışmalarını devam ettirmişlerdir. Beş yeni proje konseyi kurularak
toplam sayı 13’ çıkmıştır. Erzurum ilinde benzer çalışmalar (63 köy) yapılarak orta okul
programına 238 yeni öğrenci kayıt ettirilmiştir.
Erzincan ve Gümüşhane illerinde (46 köy) aşılama programları, arıcılık faaliyetleri, tohum
değişim programı ve muhtelif eğitim programları yürütülmüştür. Topluma kadınların katılımını
sağlama çalışmaları yaygınlaştırma projesi kapsamında girişimcilik, pazarlama ve finansman
konusundaki seminerlere 105 kadın iştirak etmiştir.