ısparta ve çevresı su kaynaklarının belırlenmesı, degerlendırılmesı

ısparta ve çevresı su kaynaklarının belırlenmesı, degerlendırılmesı

ISPARTA VE ÇEVRESI
SU KAYNAKLARININ
BELIRLENMESI,
DEGERLENDIRILMESI
VE KALITESININ KORUNMASI
Prof. Dr. Nevzat Özgür
& Çalisma Grubu
Süleyman Demirel Üniversitesi
Jeotermal Enerji, Yeraltisuyu ve Mineral
Kaynaklari Arastirma ve Uygulama Merkezi
32260, Isparta
Su hayat demektir!...
Dünyamizdaki SU miktari hiç degismez,
yalnizca SU yer degistirir, hal degistirir.
n 10000 birim suyun
n 9720 birimi TUZLU,
n 2140 birimi BUZ halinde,
n
610 birimi YERALTINDA,
n
9 birimi YÜZEYDE,
n
5 birimi TOPRAK NEMI
n
1 birimi HAVADAKI NEM
Bütün irmaklar denize akar,
ama deniz hiç dolmaz!..
Acaba neden?
Çünkü, denizdeki su buharlasip bulut olarak havaya çikar,
Bulut olur, yagmur olarak yagar, sel olup akar...
Bu dönüp durma isi sürüp gider.
SU DÖNGÜSÜ
Yogunlasma
Yagis
Buharlasma
Terleme
Depolanma
Akis
Süzülme
Depolanma
Süzülme
Bitki tarafindan
çekilen su
Buharlasma
YAST
Göl olusumu
Yeraltisuyu
K A R A D E N I Z
n
n
Q
Q
D E N I Z I
Mc
YALVAÇ
Q
α
HOYRAN
GÖLÜ
Mc
eol
α
Mof
eol
E G E
krep
GELENDOST
SENIRKENT
Q
n
Q
ULUBORLU
SARKIKARAAGAÇ
krep
A K D E N I Z
eol
Q
Mof
BARLA
KEÇIBORLU
ATABEY
Mof
EGIRDIR
GÖLÜ
Mc
Mc
n
Mc
EGIRDIR
Q
Q
eol
eol
Mof
α
BURDUR
GÖLÜ
Mof
n
Gölcük
α
Mof
Mc
AGLASUN
Q
Mof
Mof
Salda
Gölü
Q
n
Pm
Yarisli
Gölü
Mc
Kuvaterner
Q
SENOZOYIK
Neojen
n
KARAMANLI
Mc
TEFENNI
KOVADA
GÖLÜ
Mc
YESILOVA
Mof
Mc
Mof
Mc
Çorak G.
Q
Q
BURDUR
Mc
Mc
ISPARTA
Q
α
n
Mof
Karatas
G.
Kuvaterner alüvyon
Il merkezi
Neojene Serisi
(n=Neojene serisi, α=Volkanitler)
Ilçe Merkezi
Ofiyolitik Karmasik
Formasyon Siniri
Paleojen Flis-Konglomera
Fay
Paleojen
eol
n
Kretase Kireçtasi
Kretase
krep
Triyas-Jura
Mc
Triyas-Jura Kireçtasi
Permiyen
Pm
Permiyen Kireçtasi
MESOZOYIK
PALEOZOYIK
0
5
10
15 km
K A R A D E N I Z
Gy
Gç
Gç
YALVAÇ
Gç
D E N I Z I
Gy
Gy
HOYRAN
GÖLÜ
Gç
Gz
E G E
Gz
GELENDOST
SENIRKENT
ULUBORLU
Gy
Gç
SARKIKARAAGAÇ
A K D E N I Z
Gz
BARLA
ATABEY
KEÇIBORLU
Gz
EGIRDIR
GÖLÜ
Gç
Gç
EGIRDIR
Gz
Gç
Gz
Gz
Gç
ISPARTA
Gy
BURDUR
GÖLÜ
Gz
Gç
Gz
Gölcük
BURDUR
Gz
Çorak G.
AGLASUN
Gç
Gz
Gz
Gy
Yarisli
Gölü
Salda
Gölü
KOVADA
GÖLÜ
Gz
A Ç I K L A M A L A R
YESILOVA
Gy
Gz
KARAMANLI
TEFENNI
Karatas
G.
Gç
Geçirimli Birim
Il Merkezleri
Gz
Geçirimsiz Birim
Ilçe Merkezleri
Gy
Yari Geçirimli Birim
Sinirlar
Göller
Gç
Gy
0
5
10
15 km
SU BÜTÇESI
Gelirler
n
n
n
Bölgeye dü sen yagis
Bölgeye giren akarsular
Bölgeye dipten si zan
sular
Giderler
n
n
n
Bölgedeki buharlasma
Bölgeden çikan akarsular
Bölgeden dipten si zan
sular
Bölgedeki Su Haznesi Degismesi
SU BÜTÇESI
Su Bütçesini, yalnizca yüzeye göre düsünürsek
Gelirler : Yagis, Giren akarsu
n Giderler : Buharlasma, Çikan akarsu
n Hazne Degis mesi : Göl ve barajlardaki sular
n
olarak alinabilir.
Isparta Ili Su Bütçesi
(milyon metreküp /yil)
(uzun dö nem ortalamasi)
GELIRLER
n Yagis
5 360
n Giren Akarsu
-----------------------------TOPLAM
5 360
GIDERLER:
n Buharlasma
4790
n Çikan Akarsu
570
-----------------------------TOPLAM
5360
HAZNE DEGISMELERI
uzun dönemde birbirini dengeler
varsayimi ile SIFIR alindi
Yagisli Yil Su Bütçesi
(milyon metreküp /yil)
GELIRLER
n Yagis
5 480
n Giren Akarsu
-----------------------------TOPLAM
5 480
GIDERLER:
n Buharlasma
4720
n Çikan Akarsu
630
-----------------------------TOPLAM
5350
HAZNE DEGISMESI
130 Artis
Kurak Yil Su Bütçesi
(milyon metreküp /yil)
GELIRLER
n Yagis
5 000
n Giren Akarsu
-----------------------------TOPLAM
5 000
GIDERLER:
n Buharlasma
4610
n Çikan Akarsu
550
-----------------------------TOPLAM
5160
HAZNE DEGISMESI
160 Azalis
ISPARTA Ilindeki Aktif Su Hazneleri
( milyon metrekü p )
n
n
n
n
Egirdir Gölü
Gölcük
Kovada
Baraj ve göletler
Göl sulari
Toprak Nemi
Hava Nemi
-
3000
10
25
35
3070
890
45
===========================================
Aktif Su Hazneleri Toplami
4005
Isparta Ili
Kullanilabilir Su Kaynaklari
( milyon metrekü p / yil )
n
n
n
n
1.
2.
Egirdir Gölü
Gölcük
Kovada
Baraj ve göletler
Kullanilabilir YERÜSTÜSULARI
Kullanilabilir YERALTISUYU
TOPLAM
250,0
1,0
5,0
20,0
276,0
??
276+??
ISPARTA Ili Su kullanimi
( milyon metrekü p / yil)
Simdi
§ Tarimsal sulama
§ Iç me / kullanma suyu
§ Sanayi kullanma suyu
§ TOPLAM SU IHTIYACI
eksi Kullanilabilir Su
Su ihtiya ç açigi
(?) yeraltisuyu ile karsilaniyor olabilir.
240
30
16
286
276
10+?
Tasarlanan
360
50
50
460
276
184+?
SU KITLIGINA YOL AÇAN
TEMEL SÜREÇLER
1. Su miktarinin yetersizligi
2. Suyun kullanilamaz olusu
Suyu kullanilmaz yapan olaylar
Dogal kirleticiler
* Flor
n Yapay kirleticiler
* Tarimsal ilaçlar ve yapay gübreler
* Sivi atiklar (Kanalizasyon...)
* Kati atiklar (Çöp depolama...)
* Sanayi kirleticileri
n
Suyu kullanilmaz yapan olaylar
n
n
Dogal kirleticiler
* Flor
Yapay kirleticiler
* Tarimsal ilaçlar ve yapay gübreler
* Sivi atiklar (Kanalizasyon...)
* Kati atiklar (Çöp depolama...)
* Sanayi kirleticileri
Suyu kullanilmaz yapan olaylar
Dogal kirleticiler
* Flor
n Yapay kirleticiler
* Tarimsal ilaçlar ve yapay gübreler
* Sivi atiklar (Kanalizasyon...)
* Kati atiklar (Çöp depolama...)
* Sanayi kirleticileri
n
SONUÇLAR
?
Isparta ili ve çevresinde içme ve
kullanma sularý ile ilgili olarak
yaþam umut verici görülmektedir.
ANCAK
?
Geleceðe yönelik olarak en az 30 yýllýk
süre içinde nüfusun artacaðý ve yeraltý ve
yerüstü sularýnýn azalacaðý düþünülerek
planlamalar yapýlmalýdýr.
Bu planlar da:
(1) Yerüstü ve yeraltýsularýnýn çok
tasarruflu ve bilinçli kullanýlmasý
(2) Bunlarýn kirletilmemesi için
? Tarýmsal ilaçlarýn kontrollü
kullanýlmasý
? Kanalizasyon sularýnýn arýtýlmasý
? Endüstri atýklarýnýn kontrolü ve
sularýnýn arýtýlmasý
? Güvenli çöp depolama alanlarýnýn
belirlenmesi ve bunlarýn en son
teknolojiye uygun olarak yapýlmasý
titizlikle göz önüne alinmalidir.
?
DOLAYISIYLA
Ýçme ve kullanmada yaþamsal önemi
olan yerüstü ve yeraltý sularýnýn
kalitesinin kontrolünün saðlanmasý için
? devamlý olarak inorganik ve organik
içeriklerinin analizlerinin yapýlmasý,
? sonuçlarýnýn deðerlendirilmesi
ve böylece
? kalite kontrolünün saðlanarak
kamuoyunun bilgilendirilmesi
ilgili kurumlarin görevleri olmaktadir.