prenatal tarama testleri - Düzen Laboratuvarlar Grubu

PRENATAL
TARAMA TESTLERİ
Dr.Murat Öktem
Düzen Laboratuvarlar Grubu
Riskler
•
•
•
•
•
•
Down sendromu
Spina bifida
Anensefali
Trizomi 18
Omfalosel
Gastroşizis
1/800
1/1800
1/1800
1/3800
1/6000
1/10000
Türkiye’de her yıl yaklaşık 1700
Down Sendrom’lu çocuk doğma
ihtimali var.
Ne kadarını önceden tespit
edebiliriz?
İkili/üçlü test raporunu aldığınızda
bilgileri mutlaka kontrol edin!
•
•
•
•
•
İsim
Yaş
SAT
Kan alma tarihi
USG bilgileri
Elime iki ayrı rapor geldi.
Hangisini dikkate almalıyım?
• Gebelik yaşının 1-2 hafta yanlış verilmesi
riski 5-10 kat değiştirir.
• CAP’e katılan merkezlerin çok büyük bir
kısmı çift rapor vermektedir.
• Bunların %51’i 7 günden fazla fark varsa
çift rapor vermektedir.
MoM
Prenatal tarama yapan bir laboratuvarın en
önemli sorumluluğu taramada kullandığı her
bir parametre için kit ve popülasyon spesifik
median değerlerin hesaplanması, sürekli
güncellenmesi ve kullanılmasıdır.
MoM değerlerindeki çok küçük
değişimler bile hesaplanan risk ve pozitif
verilen sonuçlarda büyük değişimlere
neden olabilir.
Aynı örnekte parametrelerden elde edilen
sonuçlar arasındaki fark %5-200 arasında
değişmektedir.
Bu nedenle median
değerler bir cihazdan veya
bir laboratuvardan diğerine
aktarılamaz.
İkinci trimester tarama testi ile
hastaların %8’ine yüksek risk verilir.
–%3 NTD
–%5 Down sendromu
Daha önce Down Sendrom’lu
bebek sahibi olan hastaya yaklaşım
• Bu hastaların sonraki çocuklarında DS’lu
bebek sahibi olma riski yaklaşık 2 kat
artmıştır.
• Bazı merkezlere göre yaş kaç olursa olsun
risk 1/100’dür ve amniyosentez gerekir.
• Risk hesaplamasına katılmadığından
raporda mutlaka belirtilmelidir.
Aynı Annede
Birinci Gebelik
Riskler düşük
İkinci Gebelik
%91,2 düşük risk
Down Sendromu riski yüksek %28,2 DS riski yüksek
NTD riski yüksek
%9,5 NTD riski yüksek
İkiz Gebeliklere Yaklaşım
• İkiz gebeliklerin 1/3’ünde (monozigotik)
her iki bebek de etkilenir.
• Dizogotik olan 2/3’ünde ise sadece bir
bebek etkilenir.
• İkiz gebeliklerde DS riski 1,67 kat daha
fazladır.
• Yaşa bağlı risk aynıdır.
• AFP
• uE3
• hCG
•
•
•
•
2,23
1,65
2,01
Hesaplanan risk “pseudo” risk olarak anılır.
%5 FPR için DR %44’dür.
Amniyosentez sonrası kayıp 2 kat fazladır.
Selektif tek fetüs terminasyonu sonrası
etkilenmeyen fetüsün kayıp riski %13’tür.
Üç veya daha fazla fetüs
varlığında tarama testi yapılması
önerilmez.
NTD
• Daha önce NTD’li çocuk sahibi olanlarda
risk 5-15 kat fazladır (%2).
• 15 haftanın altında ve 18 haftanın üstünde
DR düşer.
• 15-21 hafta arasında NTD riski verilmekte.
• Amniyon mayii için 15-20 hafta arasında
MoM değeri verilmekte.
>2.0
Screen
Positive Rate
(%)
3-5
Detection
Rate
(%)
70-75
>2.5
1-3
80-85
AFP MoM
Laboratuvarımız Uygulaması
Raporda: 1,7-2,55 MoM Borderline
>2,55 MoM Yüksek
Yorum:
>2,0 MoM veya risk >1/1000
AFP MoM
•
•
•
•
Spina bifida
Anensefali
Gastroşizis
Omfalosel
3,5
7,7
7,8
4,5
NTD riski yüksek,
ne yapmalıyım?
•
•
•
•
Gebelik yaşını kontrol et
İkiz?
USG
Amniyosentez
Amniyon Mayiinde AFP Ölçümü
• Amniyon mayi AFP sonuçlarının yanlış
pozitiflikleri yüksektir.
• Fetal kan kontaminasyonu yanlış pozitiflik
oranını arttırır.
• Bu nedenle pozitif sonuçlar
asetilkolinesteraz ölçümü ile mutlaka
doğrulanmalıdır.
• Amniyon mayi AFP düşük ise bu DS için
spesifik değildir.
İkinci
trimester
AFP MoM
Amniyon
Mayii
AFP MoM
7,2
Asetilkolinesteraz
Pozitif
1,4
Negatif
0,7
Negatif
0,9
Negatif
2,6
Negatif
0,6
Negatif
1,3
Negatif
2,7
1,1
Negatif
5,7
5,7
Negatif
2,2
Negatif
1,5
Negatif
12,1
Pozitif
1,6
Negatif
8,2
Pozitif
2,3
Negatif
2,4
11,9
İkiz Gebeliklere Yaklaşım
•
•
•
•
•
İkizlerde NTD görülme riski 2,3 kat fazladır.
AFP MoM tek gebeliklerin yaklaşık 2 katıdır.
NTD için cut-off nasıl belirlenmeli?
2x2 / 2,5x2 / 1+2,5
CAP’e katılan laboratuvarların %46’sı ikiz
gebeliklerde AFP MoM cut-off değerini 4,0
olarak kabul etmektedir.
AFP MoM
Cut-off
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
DR (%)
FPR (%)
OAPR
96
89
80
69
58
48
39
46
30
19
12
7,8
5,0
3,3
1/420
1/300
1/210
1/150
1/120
1/90
1/75
• Üç ve daha fazla fetüs varlığında AFP MoM
değerinin 1 x fetüs sayısı kadar olması
beklenir.
• Bu hastalarda tarama hassasiyeti zayıf
olduğundan tarama yapılması önerilmez.
AFP MoM
• <0,5
– DS riski artmıştır.
• >3,0
– Prematürite,
– Düşük doğum ağırlığı,
– Ölü doğum riski artmıştır.
hCG MoM
• >2,5 MoM
–
–
–
–
Preeklempsi,
İntrauterin ölüm,
Erken doğum,
Düşük doğum ağırlığı riski artmıştır.
Smith-Lemli-Opitz Sendromu
• OR
• 7-dehidrokolesterol redüktaz gen defekti,
multiple konjenital anomali.
• 1/20000, Türkiye’de her yıl 65 yeni vaka.
• Özellikle uE3 <0,5 MoM
• AFP ve hCG MoM’ları da düşük.
Bu hastada ne düşünürsünüz?
• AFP
• uE3
• hCG
0,61 MoM
0,12 MoM
0,18 MoM
Bu hastada ne düşünürsünüz?
• AFP
• uE3
• hCG
<0,07 MoM
<0,09 MoM
0,01 MoM
Bu hastada ne düşünürsünüz?
• AFP
• uE3
• hCG
1,21 MoM
15,47 MoM
0,95 MoM
İkili Tarama Testi
Elime iki ayrı rapor geldi,
hangisini dikkate almalıyım?
Laboratuvarımız Verileri
• Riskli verilen rapor oranı %7,2
– Sadece biyokimyasal verilere göre riskli
– Sadece NT değerine göre riskli
– Biyokimyasal + NT riskli
%3,7
%0,6
%2,9
NT
• USG ile aynı gün kan alınmalıdır.
• NT ile biyokimyasal markerlar arasında
korelasyon yoktur.
• Genelde 1,3-1,9 mm arasındadır.
MoM
• Bilgisayar programı tarafından verilen
MoM değerleri kullanılmaktadır.
• MoM değerlerindeki değişim düzenli olarak
takip edilmektedir.
NT
Free
PAPP-A
beta-hCG
DR (%)
Trizomi 21
2,67
2,15
0,51
90
Trizomi 18
2,87
0,50
0,25
90
Trizomi 13
3,27
0,28
0,18
89
45,X
4,76
1,11
0,49
90
Riske Katılan Faktörler
• Daha önce Down Sendrom’lu bebek sahibi
olma öyküsü
• İkiz gebelik
• Mesane çapı
• Sigara*
• Nasal bone varlığı riske katılmaz ama
raporda belirtilir.
İkiz Gebeliklere Yaklaşım
•
•
•
•
İki ayrı NT ölçümü yapılmalı.
FPR %6,9
DR %75
OAPR 1/3
Sigara
• Free beta-hCG
• PAPP-A
0,97 MoM
1,02 MoM
• İçilen sigara sayısı değil, sigara içilmesi
dikkate alınır.
Nasal Bone
•
•
•
•
DS varsa %60-70 görülemez.
Normal karyotipte %1 görülemez.
Trizomi 21 DR %97’ye çıkar.
FPR %3
IVF gebelik
FPR %1,2 artar
Mesane çapı
• >7 mm (fetal megacystis)
• 7-15 mm arasında kromozom anomalisi
(özellikle trizomi 13 ve 18) riski %25
artmıştır.
• Mesane çapı artmış olan hastalarda
kromozomal bir defekt olmasa da,
obstrüktif üropati riski artmıştır.
İkili tarama testi
• PAPP-A düşük (<0,3 MoM)
– Preeklampsi
– Düşük doğum ağırlığı
– Erken doğum
YAŞ
PAPP-A
MoM
hCG
MoM
NT
36
0.28
1.27
2.7
6
31
0.08
0.07
2.1
174
14 (T18)
39
1.40
0.01
502
252
37
0.05
0.05
1.5
60
25
0.40
2.26
1.1
94
29
0.65
0.46
25
1.30
2.30
34
0.04
0.08
26
0.44
2.40
1.2
4.9
BİYOKİMYASAL
RİSK
4570
1400
BİYOKİMYASAL
RİSK + NT
6
302
102
47 (T18)
Triploidi
Sonlandırıldı
328
36 (T18)
Sonlandırıldı
658
Down Sendromu
6398
Sonlandırıldı
(Renal agenezi)
26
USG alt ekstremite
anomalisi
6
2.2
Down Sendromu
(T18)
5 (T18)
SONUÇ
Düşük
161
Yarık damak