TME (ANAT-FİZY

ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARIS
(ÇENE EKLEMİ)
DR.HÜSNÜ YAVUZYILMAZ
ÇİĞNEME SİSTEMİ
TME






KEMİKLER
KASLAR
GNATOLOJİ
DAMAR SİNİR SİSTEMİ
EKLEMLER
KAS - BAĞ
BAĞLAR
DİŞLER VE DİŞ DESTEK DOKULARI
DİŞ – D. DOKU
Vücudun ve başın
postur bozukluklarında
TME pozisyonu
etkilenir.
CRANİUM
TME
ÜST ÇENE
VERTEB
ALT ÇENE
OS HYOİDEUM
SACRO ILIAC
EKLEM
SCAPULA
STERNUM
Articulatio
Temporomandibularis;
Her iki temporal kemiğin Fossa Mandibularis (Fossa Articularis
- Fossa Glenoidalis) adı verilen çukur bölümleri ve bunların ön
uzantılarında yer alan Tuberculum Articulare (Eminentia
Articularis) adı verilen çıkıntılı bölgeler ile; mandibulanın her iki
ramusunun uzantısı olan Processus Condylaris üst ucunda
şekillenen Caput Mandibula (Kondil Başları) arasında yer alan
eklemlerdir.
KULAK
BEYİN
DİSK
KONDİL
1- Kondil, 2- Eminentia articularis, 3- Temporal kemik (Fossa mandibularis), 4- Diskin ön
bandı, 5- Disk orta bölümü(intermediate zone), 6-Diskin arka bandı, 7- Üst disk arkası
tabaka (superior retrodiscal layer), 8- Alt disk arkası tabaka(inferior retrodiscal layer), 9Damar ve sinirler, 10- Üst kapsüler bağlantı, 11- Alt kapsüler bağlantı, 12- Üst eklem
boşluğu, 13- Alt eklem boşluğu, 14- M.Pterygoideus lateralis in üst bölümü, 15M.Pterygoideus lateralis in altbölümü, 16- M.P.L in alt ve üst parçaları arası boşluk, 17Porus acusticus externus.
1-M.Pterygoideus lateralis
(üst bölüm)
2-M.Pterygoideus lateralis
(alt bölüm)
3-Fossa mandibularis
4-Eklem kıkırdağı
5-Discus articularis
(intermediate zone)
6-Disk arka bandı
7-Disk ön bandı
8-Eklem kıkırdağı
9-Condylus mandibula
10-Bilaminar (retrodiskal) zon
11-Arka kapsül
12-Ön kapsül (üst bağlantı)
13-Ön kapsül (alt bağlantı)
E.ARTICULARIS
M.TEMPORALIS
DISCUS
ARTICULARIS
P.CONDYLOIDEUS
M.P.LATERALIS
ATM; "Discus Articularis" ile ikiye ayrılmış olan
"Articulatio Synovialis (Diarthrosis)” gurubundan
bir eklem olup, "Articulatio Synovialis Cranii"
olarak tanımlanmaktadır.
ATM; Vücuttaki en komplike eklemdir. Menteşe
hareketi yapması ile “ginglomoid eklem” kayma
hareketi yapması ile “artroidal eklem” sınıfına
girer. Bu nedenle “ginglymo arthroidal” eklem
olarak da tanımlanabilir.
Rotasyon
Hareketi
Kayma
Hareketi
KOMŞULUKLARI




ÖNDE; İncisura mandibula, M.Masseter,
A.Masseterica,
YANDA; Parotis bezinin fasyası ve deri,
İÇTE; A.Maxillaris, V.Maxillaris ve
N.Auriculotemporalis,
ARKADA; Parotis bezinin glenoid çıkıntısı ve
Meatus acusticus externus un timpatik bölümü.
Articulatio Temporomandibularis (Articulatio
Synovialis Cranii - Ginglimo Arthroidal Eklem):
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Eklem kemikleri ve arasında şekillenen eklem boşluğu
(Cavitas Articularis),
Kıkırdak dokusu ile örtülü tüm eklem yüzü (Cartilago
Articularis),
Eklem boşlukları arasında yer alan fibröz yapıdaki disk
(Discus articularis-Meniscus),
Eklem boşluğunu kaplayan membrana synovialis ve
dolduran eklem sıvısı (Articulationes Synovialis),
Eklemi tümü ile saran eklem kapsülü (Capsula Articularis),
Eklem bağları (Ligamenta) yapılarını kapsar.
Mandibula tek kemik olduğundan sağ ve sol ATM’ler birlikte hareket
ederler (Bikondiler Eklem Gurubu).
1- Eklem kemikleri ve aralarındaki eklem
boşluğu (Cavitas Articularis):

Her iki temporal kemik ile caput mandibula
ların kondilleri arasında kalan boşluktur.
A-Fossa mandibularis (Fossa articularis fossa glenoidalis)
B-Processus condylaris (Caput mandibula).
Tuberculum articulare
Discus articularis
Üst sinoviyal kese
Fossa articularis
Ligamentum capsulare
Alt sinoviyal kese
Kondil
A- Fossa Mandibularis (Fossa Articularis Fossa Glenoidalis):




Os Temporale'nin pars squamosa parçasında, Processus
Zygomaticus'un altında yer alan Fossa Mandibularis,
önde dışbükey arkada içbükey olarak şekillenmiştir.
Ortalama değerlerde; 20-25mm genişlikte, 18-20mm
uzunluktadır,
Sentrik pozisyonda kondil başı ile eminentia articularis
arasında genelde 1.5-2.5mm olan aralık,fossa artikülaris in
en derin yerinde 2.5-3mm ye ulaşır,
Kondil başının arkası ile eklem boşluğunun arka duvarı
arasında 7.5-10mm boşluk bulunur.
FOSSA MAND
EMINENCIA ART
MASTOİD HÜCRELER
P.A.EXT
PROC.CONDYLEIDEUS
COLLUM MAND
ANGULUS
MAND
PROC.MASTOIDEUS
PROCESSUS ZYGOMATICUS
TUBERCULUM ARTICULARE
(EMİNENCIA ARTİCULARIS)
FOSSA MANDIBULARIS
PROCESSUS STYLOIDEUS
FISSURA PETROTYMPANICA
1-Crista supramastoidea
2-Foramen mastoideum
3-Fovea suprameatica
4-Porus acusticus externus
5-Fissura tympanomastoidea
6-Fossa mandibularis
A-Processus mastoideus, B-Sağ
fossa artikülaris in ön üst bölümü,
C-Archus zygomaticus, D-Sert
damağın arka bölümü, EPterygoid plak, F-Processus
styloideus.
FOSSA MANDİBULARİS İN SINIRLARI



ÖN DUVAR; "Tuberculum Articulare - (Eminentia
Atriculare) " adı verililen kemik çıkıntısı ile sınırlanmıştır.
Eklemin kapsülü Tuberculum Articulare üzerinde de
devam eder.
ARKA DUVAR; Fissura Petrotympanica'ya kadar uzanır.
Dışbükey yapıdaki arka duvara "Processus Post
Glenoideus" adı da verilir.
ÜST DUVAR; içbükey şekilde olup, önde Tuberculum
Articulare'den başlayarak Fissura Petrotympanica
yakınına kadar yoğun fibröz bağ dokusu ile kaplı olarak
uzanır.
Fossa glenoidalis
Ön duvar
Eminentia Articularis
EA
Arka duvar
İç Duvar
Üst Duvar
B- Processus condylaris – caput mandibula:

LATERAL
KUTUP
MEDİAL KUTUP

COLLUM
MANDIBULA
CAPUT MANDİBULA

Processus condylaris uç kısma
doğru “Collum Mandibula” ve
“caput mandibula” ile sonlanır.
Caput mandibula çene
eklemine katılan bölüm olup
“kondil” adını alır ve fossa
mandibularis içinde
konumlanır.
Kondil ve fossa articularis e
uygulanan ortalama basınç
0.6-1Mpa kadardır.
1- M.TEMPORALİS 2- OS TEMPORALE 3- PORUS A.EXTERNUS 4- ARCUS
ZYGOMATICUS 5- DİSCUS ARTİCULARİS 6- CONDYLUS MANDİBULA 7- CAPSULA
ARTİCULARİS 8- COMPACT KEMİK 9- M.MASSETER 10- COLLUM MANDIBULA
11- M.PTERYGOİDEUS EXTERNUS
M.PTERYGOIDEUS EXTERNUS
KONDİL BAŞI
ERKEK
KADIN
ERKEK
KADIN
FRONTAL D
SAGITTAL D
ERKEK
KADIN
HORİZONTAL D
2- Kıkırdak dokusu ile örtülü tüm eklem
yüzü (Cartilago Articularis):

Temporomandibular ekleme katılan temporal kemik ve
mandibula kondilinin yüzeyleri ortalama 2-2.5mm
kalınlığında yoğun fibröz bağ dokusu yapısındaki hyalin
kıkırdak ile örtülmüş durumdadır. Bu yapı eklemi oluşturan
kemik yüzeylerinin aşınmasını engeller, yıpranmaya karşı
daha dirençlidir ve tamiri daha kolaydır. Kondilin kıkırdak
ile kaplı yüzeyi 203mm² kadardır.
Fibröz (Artiküler) tabaka
Proliferatif hücre tabakası
Hipertrofik kondrosit
tabakası
Endokondral kemik tabaka
Sagittal kesit 16 hafta
3- Discus Articularis (Eklem diski-meniscus):
• Articulatio Temporomandibularis gibi eklem
yüzleri birbirine tam uymayan ve arada
fazla boşluk kalan eklemlerde bu boşluk
morfolojisine uyumlu fibröz yapıdaki
"Discus Articularis" adı verilen ara eklem
elemanı ile doldurulur.
4
5
3
6
2
8
1
7
1- Kondil boynu arkasına yapışan fibröz bağlar,
2- Bilaminar zone,
3- Fossaya tutunan elastik bağlar,
4- Diskin arka bölümü,
5- İntermediate zone,
6- Diskin ön bölümü,
7- M.Pterygoideus lateralisin üst bağlantısı,
8- M.Pterygoideus lateralisin alt bağlantısı
Discus articularis in komşulukları:
Önde; Lig capsulare ve M.Pterygoideus
lateralis in üst liflerine,
Yanlarda; Lig capsülare ile eklem kapsülüne,
Arkada; Fissura petrotympanica önündeki
retrodiskal fibroelastik dokuya retrodiskal
lamina (maniskotemporomandibuler lamina)
ile bağlanır.
Discus Articularis; eklem boşluğunu (Cavitas
Articularis) üst ve alt bölümlere ayıran yoğun fibröz yapıda bir ara
parça olup eklem yüzlerinin birbirleri ile temasını engeller.
Üst eklem boşluğu (Temporodiskal kavite); Eminentia
artikülaris ile disk arasında yer alır. Kondilin kayma hareketinin
gerçekleştiği bu bölüm, alt eklem boşluğuna oranla daha büyük ve
geniş yapıdadır. (580mm²).
Alt eklem boşluğu (Kondilodiskal kavite); Condylus mandibula
ile disk arasında yer alan daha küçük ve dar yapılanan bu
boşlukta kondilin dönme hareketi gerçekleşir. (395 mm²).
ÜST EKLEM
BOŞLUĞU
DİSCUS
ARTİCULARİS
ALT EKLEM
BOŞLUĞU
Discus Articularis; ortada ince, kenarlarda kalın olarak
şekillenmiştir. Disk şeklindeki yapının ince olan orta
bölümüne “Ara İnce Bant (Intermediate Zone)” adı verilir.
Discus Articularis'in kalın olan periferik kısmı çevresel
olarak eklem kapsülüne yapışır. Bu yapışık alan arkada;
"Retrodiskal Yastık" adı verilen, damar ve sinirden
zengin fibro elastik bir bağ dokusu ile desteklenerek
Fissura Pterygotympanica'ya tutunur.
Ağız kapalı durumda iken, Fossa Mandibularis ile Caput
Mandibula arasında bulunan Discus Articularis, ağız
açıldığında Tuberculum Articulare ile Caput Mandibula
arasında konumlanır
•Yoğun fibröz bağ dokusundan oluşan disk kan
damarları ve sinir lifleri taşımaz.
•Normal bir eklemde kondilin eklem yüzeyi diskin
intermediate bölümünde yer alır.
•Disk; sagital düzlemde kalınlığına göre üçe ayrılır;
1- En ince kısım iç bölümde 1mm kadardır,
2- Orta bölüm (intermediate zone) 2mm,
3- Ön bölüm 3mm kalınlıktadır,
• Diskin ön-arka boyutu yaklaşık 10 mm, iç - dış
boyutu 20 mm kadardır.
• Önden bakıldığında disk medialde laterale göre
biraz daha kalındır. Bunun nedeni; kondil ile artiküler
fossa arasındaki boyutun medial de daha fazla
olmasıdır.
Diskin şekli, kondilin ve mandibuler fossanın morfolojisine
bağlıdır. Hareket sırasında; disk esnektir ve eklem yüzeylerinin
fonksiyonel gereksinimlerine göre şekil değiştirir. İntermediate
zone normal mandibular hareketlerde temporal kemik ile kondil
başı arasında yer alır.
Disk, yapısal değişimler ve yıkıcı kuvvetler gelmedikçe
morfolojisini korur. Yapısal değişimler ve yıkıcı kuvvetler oluşursa;
disk geriye dönüşümsüz olarak şekil değiştirir ve patolojik olaylar
gelişebilir.
Üst eklem
boşluğu
Capsular
Lig.
Lateral
Discal lig.
Alt eklem
boşluğu
Discus
Art.
Medial
Discal Lig.
Diskin arka bölümü damar ve sinirden çok zengin
gevşek bağ dokusuna bağlıdır. Bu dokuya “retrodiskal
doku-bilaminar zone” adı verilir. [ Bilaminar zone (Rees
1954), retroarticular plastic pad (Zenker 1956), retroarticu-lar pad
(DuBrul 1988), retrodiskal fat pad (Murikami and Hoshino 1982 ].
Retrodiskal doku “retrodiskal lamina” ile bağlantı
kurar. Üstteki superior retrodiskal lamina artiküler diski
tympanic plağa bağlar. Alttaki inferior retrodiskal lamina
diskin posterior kenarının iç kısmını kondilin eklem
yüzeyinin posterioruna bağlar. [ Superior stratum ve infe­rior
stratum (Rees 1954, Griffin and Sharpe 1962) ].
Bilaminar
zone
KAPALI
Bilaminar
zone
AÇIK
Superior retrodiskal lamina; elastik ve kollagen
lif ağından, inferior retrodiskal lamina; yoğun
kollagen liflerden oluşur. İki tabaka arasında sinir ve
damar plexusları ile yağ dokusu bulunur. Bu kısım
kondilin öne hareketi sırasında kanla dolar.
Superior retrodiskal lamina; fossa glenoidalis e
bağlanır, ağız açıldığında discus articularis i arkaya
doğru çeker.
Superior retrodiscal lamina
(Elastik)
Discus Articularis
Retro diskal
doku
Inf. retrodiscal
lamina(Collogen)
M.Pterygoideus superior
M.Pterygoideus İnferior
retrodiskal doku-bilaminar zone
İleri protrusionda TME
diski
TME Diski
1
2
3
4
5
6
TME CORONAL KESİT:
1- GANG.TRİGEMİNALE VE A.CAROTİS İNTERNA
NIN a.a.PETROSUS TRANSVERSA DALI,
2- FOSSA CRANİALİS İN TABANININ ORTA
BÖLÜMÜ VE mm. rik SKALA, 3- ÜST VE ALT EKLEM
BOŞLUĞU- M. PTERYGOİDEUS MEDİALİS 4A.MAKSİLLARİS-KONDİLBAŞI, 5- KRANİAL FOSSA
NIN ORTA İNCE DUVARI, 6- KONDİL BOYNUGL.PAROTİS
TME OBLİK KESİT:
1- SİNUS MAKSİLLARİS, 2-M. ORBİTALİS VE
M.TEMPORALİS İN DERİN BÖLÜMLERİ,
3- A.MAKSİLLARİS VE M. PTERYGOİDEUS
LATERALİS İN ÜST BÖLÜMÜ,
4- M.PTERYGOİDEUS LATERALİS İN ALT
BÖLÜMÜ, 5- ÜST EKLEM BOŞLUĞUNUN ÖN
UZANTISI VE mm rik SKALA, 6- ÜST EKLEM
BOŞLUĞU, 7- CONDYLUS MANDİBULA,,
8- PORUS ACUSTİCUS EXTERNUS.
1- KEMİK VE MEDULLAR
BOŞLUKLAR, 2- KONDİLİN ARKA
YÜZÜNDEKİ KOLLAGEN
FİBRİLLER, 3- ALT EKLEM
BOŞLUĞU VE DİSKİN ARKA
BÖLÜMÜNDEKİ KOLLAGEN
FİBRİLLER, 4- KAN DAMARLARI.
1- M.PTERYGOİDEUS LATERALİS İN ÜST
BÖLÜMÜ, 2- DİSCUS ARTICULARIS İN ÖN
BÖLÜMÜ, 3- DİSKİN ARA İNCE BÖLÜMÜ
"Ara İnce Bant (Intermediate Zone)" ,
4- KONDİL-EKLEM KIKIRDAĞI VE mm rik
SKALA, 5-DİSKİN KALIN ARKA BÖLÜMÜ VE
UZANTISI.
DİSK ORTA BÖLÜMÜNDE İZOLE EDİLEN
KONDROİT HÜCRELER
1- M.PTERYGOİDEUS LATERALİS, 2- ÜST EKLEM BOŞLUĞU
KAPSÜLÜ, 3- ALT EKLEM BOŞLUĞUNUN ÖN REFLEKSİYONU, 4DİSKİN ÖN BÖLÜMÜ, 5- DİSKİN ARA İNCE BÖLÜMÜ "Ara İnce
Bant (Intermediate Zone)“ VE mm rik SKALA , 6- DİSKİN ARKA
BÖLÜMÜ, 7- GEVŞEK YAPIDAKİ RETRODİSKAL DOKU.
YÜZEYDEKİ KOLLAGEN FİBRİLLERİN
YANISIRA, DİSK ÖN SEGMENTİNDE SİYAH
OLARAK GÖRÜLEN ELASTİK FİBRİLLER
4- Articulationes Synovialis







Synovial sıvı;
Capsula articularis in iç tabakası olan membrana
synovialis tarafından üretilir ve gereğinde rezorbe
edilir.
Eklem yüzeylerine snoviyal sıvı gerekli metabolik
ortamı sağlar.
Fonksiyon sırasında yağlayıcı etki yapar.
Eklem yüzeyi üzerindeki sürtünmeyi azaltır.
Sarımsı renkte yumurta akı kıvamında olup yağ
granülleri ile az sayıda hücre ihtiva eder.
Ortalama 0.5 ml kadardır.
Synoviyal sıvı eklem yüzeylerinin
sürtünmesini iki mekanizma ile engeller:
1- “Sınırlı yüzey yağlaması (Boundary lubrication)”
Eklem hareket ettiğinde synoviyal sıvının bir kaviteden
diğerine hareket etmeye zorlaması ile oluşur ve
hareket eden eklemdeki yüzeysel sürtünmeyi önler.
2- “Dokudan sızan yağlama (Weeping lubrication)”
Eklem yüzeylerinin az bir miktarı synoviyal sıvı
absorbe etme özelliği vardır. Basma kuvveti sonucu
eklem yüzeyleri doku kompresyonu ile bu sıvıyı dışarı
verir ve yağlanmayı sağlar. Bu yağlanma hareketsiz
yapılarda baskı altında gelişen sürtünmeyi önler.
5- Capsula Articularis:


Articulatio Temporomandibularis'i oluşturan kemikler,
Capsula Articularis ve eklem bağları ile birbirlerine
bağlanmışlardır.
Capsula Articularis , eklem yüzleri arasındaki aralığı
dıştan sararak "Cavum Articulare" adı verilen eklem
boşluğunu şekillendirir. Bu boşlukta bağlar, disk ve
synovial sıvı bulunur.
1- Eklem kapsülü
2A- M.Pteryg.externus un üst
bölümü (Capsula articularis ve
discus articularis e yapışır),
2B- M.Pteryg.externus un alt
bölümü (Collum mandibula ya
yapışır)
Capsula Articularis synovial sıvının salınması ve
bası karşısında emilimi işlevini görür. dış ve iç olarak iki
tabakadan oluşur;
1- "Stratum Fibrosum (Membrana Fibrosa)" adı
verilen dış tabaka fibröz bağ dokusundan yapılmıştır. Bu
yapı kuvvete karşı uyum ve direnç açısından
önemlidir.Kemik periostuna yapışan fibröz membran
eklemin dış etkenlerden korunmasına yardımcıdır.
2- "Stratum Synoviale (Membrana Synovialis)"
adı verilen iç tabaka synovial sıvıyı üretir, iki bölümen
oluşur:
A- Eklem boşluğuna bakan “Synovial intima”
B- Damar ve sinirden zengin olan, elastik
bağ dokusu yapısında, çeşitli reseptörler
içeren “Synovial subintima”.
6- Eklem bağları (Ligamenta articularis):



Mandibulayı her iki maksilla bloğuna askılayan
yoğun kollagen yapısında oluşumlardır.
TME fonksiyonuna aktif olarak katılmazlar,
gerilemezler, hareketi sınırlarlar.
Bağların fonksiyon yetersizliğinde tek yada çift
taraflı kondil çıkıkları oluşur.
L,Sphenomandibula
re
L.Stylomandibulare
L,Sphenomandibulare
L.Pterygomandibulare
TME’de ; 3 fonksiyonel 4 yardımcı ligament
bulunur:
Fonksiyonel ligamentler:
F1- Lig. Collaterale (Diskal)
F2- Lig Capsulere
F3- Lig
Temporamandibulere
Os.Sphenoidale
L.Laterale
L.Capsulare
Capsula
Articularis
P.Styloideus
Yardımcı ligamentler:
Y1- Lig. Sphenomandibulare
Y2- Lig. Stylomandibulare
Y3- Lig. Retinaculare
Y4- Lig. Malleomandibulare
L.Sphenomandibulare
Foramen mandibulare
L.Stylomandibulare
Angulus mandibula
F1- Lig. Collaterale:


Eklem diskinin medial ve lateral kenarlarını kondil
ucuna birleştirir. Diskal ligament olarak da
adlandırılan bu yan bağlar 2 tanedir. Medialdeki
diskin medial kenarını kondilin medial ucuna ,
lateraldeki diskin lateral kenarını kondilin lateral
ucuna bağlar.
Bu ligamentler Mediolateral yönde, eklemi üst ve alt
iki eklem boşluğuna ayırır. Bunlar gerçek
ligamentlerdir ve kollojen bağ dokusu fiberlerinden
oluşurlar, esneme yetileri sınırlıdır, diskin kondilden
ayrı hareket etmesini önlerler.
F2- Lig. Capsulare:
Processus condylaris in collum bölümü ile üst
önde Eminencia articularis, üst arkada Fossa
artikülaris arasında uzanır. Eklem boşluğunu tümü ile
saran kapsüler ligament diski ve kondil i destekler,
içinde synovial sıvı bulunur.Lateral bölümde
Lig.Temporomandibulare tarafından desteklenir.
Disk; kapsüler ligamente, medial ve lateralinden
bağlanarak eklemi iki kaviteye böler:




Üst kavite (üst eklem boşluğu) Mandibuler fossa ve diskin üst
yüzeyi ile sınırlanmıştır (Kayma hareketini sağlar).
Alt kavite (alt eklem boşluğu) Mandibuler kondil ve diskin alt
yüzeyi ile çevrelidir (Rotasyon hareketini sağlar).
Bu boşlukların iç yüzeyleri, snoviyal bir katman oluşturan özelleşmiş
endotelyal hücre tabakası ile çevrelenmiştir.
Her iki eklem boşluğu da bu yağ granülleri ile az miktarda hücre ihtiva eden
sarımsı renkte, yumurta akı kıvamında synovial sıvı ile doludur.
L.C
ÜK
DİSK
L.TM
ÜK
AK
KONDİL
AK
M.PL
F3- Lig. Temporomandibulare:


Lig. Temporomandibulare çalışan tarafta rotasyon
yapan kondil başının lateral hareketlerini kısıtlayarak
saf rotasyon hareketine yönlenmesine yardımcı olur.
İki kısımdan oluşur: 1. Ligamentum laterale 2.
Ligamentum mediale
1. Ligamentum laterale; Geniş olan üst kısmı Arcus
zygomaticus un arka dış bölgesi ile Tuberculum
articulare nin alt dış kısmına tutunur. Alt kısmı oblik
olarak aşağı yönde daralarak uzanır ve Collum
mandibula nın iç bölümüne bağlanır.
2. Ligamentum mediale; Fissura petrotympanica nın
medial ucu ile Spina ossis sphenoidalis ten
başlayarak içte ve horizontal yönde devam ile eklem
kapsülüne bağlı olarak Collum mandibula nın iç
bölümünde sonlanır.
Tuberculum articulare
Capsula articularis
Capsula articularis
L.Temporomandibulare
Porus acusticus externus
L.Stylomandibulare
Lig.Temporo
mandibulare
Lig.Temporomandibul
are (Medial bant)
Lig.Temporomandibulare
Capsula
articularis
Lig.Temporomandibulare
(Lateral bant)
Capsula articularis
Tuberculum
articulare
1- Arcus zygomaticus, 2- Fossa temporalis, 3- Eminencia
articularis, 4- Lig.Mediale, 5- Lig. Laterale, 6- Lig.Capsulare, 7Collum mandibula, 8- Porus acusticus externus
Y1- Lig. Sphenomandibulere:
Foramen spinosum un yan duvarı ile Spina ossis
sphenoidalis den başlar, aşağı doğru genişleyerek
M.Pterygoideus externus ve M.Pterygoideus internus
arasından geçerek Ramus mandibula nın iç yüzünde yer
alan Foramen mandibulagirişi ile Lingula mandibula
arasında uzanır.Lig.Sphenomandibulare; mandibulanın
ileri hareketini ve maksimum açılımını engeller.
Capsula
articularis
L.Mediale
Capsula
articularis
L.Sphenomandibulare
Lingula mandibula
L.Stylomandibulare
Y2- Lig. Stylomandibulere:
Temporal kemikteki processus styloideus ile
angulus mandibulanın ramusa yakın iç arka bölümü
arasında uzanır. Bu bağ mandibulanın aşırı ileri
(protrusiv) hareketlerini sınırlandırır.
L.Laterale
Capsula
articularis
L.Stylomandibulare
4- Lig.Stylomandibulare, 5Processus styloideus, 6Angulus mandibula, 7- Arcus
zygomaticus, 8- Os Temporale
Y3- Lig. Retinaculare



Ramus mandibula ile glandula parotidea arasında
uzanır.
Yukarıda tuberculum articulare nin ön ve arka
yüzlerine, dış kulak yolu kartilajına, M.Pterygoideus
externus un arka ucuna, Lig.Temporomandibularinin
dışına, c kondile retrodiskal dokuya yapışarak başlar,
incelerek aşağıda M.Masseter in fasiyasına yapışarak
sonlanır.
M.Masseterin kontraksiyonunda oluşan kuvveti
ekleme ve retrodiskal dokuya iletir.
Y4- Lig. Malleomandibulare (Discomalleolar
ligament - Pino ligamenti):


Kulak kemiklerinden Malleus tan başlayarak, Discus
articularis in orta bölümü ve Lig. Sphenomandibulare
arasında uzanır.
Eklem fizyolojik limitler dışında zorlandığında duyu
iletimini etkilediği düşünülen bu bağın kesin
fonksiyonları bilinmemektedir.
Capsula
articularis
1
1- Malleus
2- Ligamentum
malleomandibulare
3- Condylus
mandibula
4- Fissura
petrotympanica
2
4
3
TME DAMAR SİSTEMİ
1- A.MAXILLARIS SUPERFICIALIS



A.FACIALIS TRANSVERSA
A.TEMPORALIS MEDIA
A.ZYGOMATICO-ORBİTALİS
2- A.MAXILLARIS PROFUNDA





1- V.TEMPORALIS SUPERFICIALIS
2- PLEXUS PTERYGOIDEUS
A.AURICULARIS PROFUNDA
A.TYMPANICA ANTERIOR
A.MENINGEA MEDIA
A.TEMPORALIS PROFUNDA POSTERIOR
A.MASSETERICA
A.Carotis Externa
A.Maxillaris
A.Temporalis
Superficialis
A.Tympanica
posterior
DORSAL
A.Facialis
Transversa
A.Alveolaris
İnferior
MEDİAL
LATERAL
VENTRAL
A.Meningea
Media
A.Temporalis Profunda
TME LENFLER
Nodi Lympatici preauricularis
Nodi Lympatici
occipitalis
Nodi Lympatici facialis
Nodi Lympatici parotidei
Nodi Lympatici
auricularis
posterior
Nodi
L.cervicalis
profunda
Nodi L.cervicalis
superficialis
Nodi Lymp. submaksillaris
Nodi Lympatici submentalis
Nodi Lympatici cervicalis
inferior
TME SİNİRLER
1- N.AURICULOTEMPORALIS
 2- N.MASSETERICA
 3- N.TEMPORALIS PROFUNDA

N.Auriculotemporalis
N.Auricularis Ant
N.Auriculotemporalis
N.Meatus Acust.Externus
N.N.Facialis
N.Mandibularis
N.Temporalis Profunda
N.Massetericus
N.Pterygoideus Lat
N.Massetericus
N.Temporalis Profunda
TME ETKİLEYEN FAKTÖRLER











Konjenital ve gelişimsel anomaliler (Vücudun ve başın postur
bozuklukları, kondiler hyperplasia,condylar aplasia),
Eklem bölgesine etken lokal ve sistemik hastalıklar (Gelişim
defektleri hipoplaziler, dejeneratif eklem rahatsızlıkları,
osteoartritis, artrozis. otoimmün hastalıklar, romatoid artrit,
sistemik lupus erythamatosis),
Tümörler ,kistler ve iltihaplar,
Travmalar, Kırık, ve çıkıklar,
Diş sıkma (bruxism),
Oklüzyon bozuklukları,
Kötü alışkanlıklar (Dirsek dayama, tek taraflı çiğneme, sakız
çiğneme, tek tarafa yatma, kalem,tırnak ısırma,pipo içme vb.,
Ağzın uzun süreli açık kalması (Tedavi ve genel anestezi
sürelerinde),
Diş eksiklikleri,
Hatalı protez uygulamaları,
Psikolojik stress,
TME FONKSİYON BOZUKLUKLARININ
BELİRTİLERİ:







FONKSİYON SÜRESİ VE SONRASINDA YORGUNLUK HİSSİ,
AĞRI (yüz, kulak, boyun, baş, fonksiyon süresince- çiğneme,
esneme, konuşma, yutkunma vb),
ÇENE KİLİTLENMESİ,
AĞIZ AÇMADA KISITLILIK,
AĞIZ AÇMA VE KAPATMADA SES (gıcırdama, klik, tıkırtı),
AĞIZ AÇMADA ORTA HATTAN KAYMA ,
YÜZ KOMPOZİSYONUNDA BOZULMA – ASİMETRİ.
Kapalı K
KLİK SESİ
Açık K
GERİ DÖNÜŞÜMLÜ (REDÜKSİYONLU)
GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ (REDÜKSİYONSUZ)
KONDİL KIRIKLARI
KIRIK LOKALİZASYONU
KONDİL BAŞI
- Kapsül içi
- Kapsül dışı
KONDİL BOYUNU
- Yukarı
- Orta
- Aşağı
ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARIS
(ÇENE EKLEMİ)
DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ