Slayt 1 - Reha KILIÇHAN

Erciyes Üniversitesi
Turizm Fakültesi
Gastronomi Turizmi: Türkiye’deki Güncel Destinasyonlar
Arş. Gör. Reha KILIÇHAN
Gastronomi Turizmi
Gastronomi turizmi, temel motivasyon faktörü, özel bir yemek
türünü tatmak veya bir yemeğin üretilmesini görmek amacıyla,
yiyecek üreticilerini, yemek festivallerini, restoranları ve özel
alanları ziyaret etmektir. Bununla birlikte özel bir yemeği
tatmak, yemeklerin farklı üretim süreçlerini görmek veya ünlü
bir şefin elinden yemek yemek yine bu kapsamda ele
alınmaktadır.
Gastronomi turizmi “yiyecek ve içecekleri tatmak amacıyla
seyahate çıkma en azından seyahatin bir kısmını bu amacı
gütme” olarak tanımlamaktadır.
2
Gastronomi Turizmi
Başka bir tanımda gastronomi turizmi, unutulmaz ve
eşsiz bir gastronomi deneyimi yakalamak amacıyla yeni
yiyecek ve içecekleri keşfetme olarak tanımlanmaktadır.
“Yiyecek turizmi” ve “gurme turizmi” kavramları
spesifik bir restoranı ziyaret etmek, spesifik bir yemeği
yemek marketine veya şarap mahzenine gitmek olarak
tanımlanmaktadır.
3
Üretim ve Tüketim Boyutu ile Gastronomi
Yiyecek-içecek hizmetlerinin önemi konuk açısından
ve işletme açısından olmak üzere iki farklı şekilde
değerlendirilebilir.
Yiyecek-içecek hizmetlerinin her şeyden önce konuk
açısından önemlidir.
Konuklar
ne
olursa
olsun
yiyecek-içecek
hizmetlerinin kaliteli olmasını arzu ederler.
Ayrıca bazı araştırmalarda “Seyahat ederken
dışarıda yemek yemenin insanlara birtakım sosyokültürel yararlar sağladığı” sonucuna ulaşılmıştır.
Bu yararlar yenilik, sosyalleşme, prestij, rahatlama,
entellektüellik, zenginleşme ve iyi ilişkilerin kurulması
olarak sıralanmıştır.
4
Üretim ve Tüketim Boyutu ile Gastronomi
Ancak bir restorana yapılacak sıradan bir ziyaret
gastronomi turizmi sayılmazken; özel nitelikli
bir yiyeceği tüketme arzusu, belli bir yöreye ait
bir ürünü tüketme arzusu, belirli bir aşçının
hazırladığı bir tabağı tatma arzusu gastronomi
turizmini güdüleyen nedenler arasında olabilir.
Böylece özel ilgi turizmi yapısında gerçekleşen
gastronomi turizmi yiyeceğe özel ilgi gösteren
tüketicilere hitap etmektedir.
5
Üretim ve Tüketim Boyutu ile Gastronomi
Örneğin şarap veya yerel ürünlerin üretilmekte olduğu yörelerde
oluşturulabilecek merkezler ziyaretçilere üretim süreci, ürünün doğası ve
yerel tarım hakkında da fikir sağlayabilmektedir. Amerika’nın Kaliforniya
eyaletinde bulunan Napa Vadisi’nde, bu konudaki en önemli örneği oluşturan
bir merkez bulunmaktadır.
İtalya ve Fransa’da da gastronomi turları, Toskana ve çevresinde pişirme
dersleri ile tatil imkanları bölgedeki mevcut acenteler tarafından
sunulmaktadır.
Avustralya’da Melbourne ve Sydney’de sık sık yiyecek ve şarap olarak
pazarlanan restoran destinasyonlarına da talep yüksekken,
Kostarika, Nikaragua, Peru, Panama, Brezilya ve Etiyopya’ya yapılan
kahve turları;
Sri Lanka, Japonya’ya yapılan çay turları; Belçika ve İsviçre’ye yapılan
çikolata turları da yerel ürünlerin üretilmekte olduğu yerler açısından
tüketicilere hitap etmektedir.
6
Yerel Ürünlerin Gastronomide Rolü
Dünyada hızla artan bir kitlenin gurme odaklı
seyahatleri tercih etmesi sonucunda yiyecek
turizmi ile turistik destinasyonlar etki alanlarını
genişletmeye çalışmakta ve destinasyon
pazarlamasında
çekicilik
faktörlerini
artırmaktadırlar.
Turistik
destinasyonların
tanıtımının yapılmasında ve benzerlerinden
farklı kılınmasında o yöreye ait yiyecekiçecekleri son derece önemli bir rol
oynamaktadır.
7
Yerel Ürünlerin Gastronomide Rolü
İtalya'da
Toscana
bölgesi,
Amerika’nın
Kalifoniya eyaletinde Napa Vadisi, Güney
Afrika, Avustralya ve Şili, Fransa'nın
Champagne ve Burgundy bölgelerinin uzun
yıllardır zevk için iyi yemeklere ve içeceklere
düşkün ziyaretçilerin destinasyonları olduğu
bilinmektedir.
8
Yerel Ürünlerin Gastronomide Rolü
Bu yüzden turizm davranışı ile yiyecek-içecek
ayrılmaz bir bütünün parçalarıdır denilebilir.
Yeni lezzetler tatmak ve farklı kültürlere ait
yiyecekleri denemek bazı turistlerin bir bölgeyi
tercih nedenleri arasında ilk sırada yer
almaktadır.
Örneğin Kuzey Avrupalı turistler, Chianti
şarabını, Truf mantarını, Floransa usulü et
yemeklerini ve Lucca'nın zeytinyağını tatmak
için İtalya'nın Toscana bölgesine akın
etmektedirler.
9
Yerel Ürünlerin Ekonomik
(Ticari) Boyutu
Türk mutfağının zenginliği ve yöresel
yiyecekler, yiyecek-içecek işletmelerinin
pazarlama faaliyetlerinde işletmecilere
önemli
avantajlar
sağlamaktadır.
Dolayısıyla, yiyecek-içecek işletmeleri
hangi yöre içerisinde faaliyet gösteriyorsa,
menülerinde, bulundukları yöreye ait
yemeklere yer vermektedirler.
Çünkü,
yöre kültürü turistlerin
seyahatlerinde çok önemli bir çekicilik
unsurudur ve yöresel mutfak da bu
10
Yerel Ürünlerin Ekonomik
(Ticari) Boyutu
Bir destinasyonun sahip olduğu yöresel
yiyecekler o bölgenin destinasyon olarak
seçilmesi açısından önemlidir. Yapılan
araştırmalar yiyeceğin, turistlerin o ülkeyi
ziyaret etme sebepleri arasında dördüncü en
önemli faktör olduğu sonucunu ortaya
koyarken o ülkeye ilk kez gelen turistlerin
tekrar gelme nedenlerinin daha çok o ülkenin
kaliteli yiyeceklerini tatmak istedikleri
sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Hu ve Ritchie (1993) çalışmalarında ise bir
11
Yerel Ürünlerin Ekonomik
(Ticari) Boyutu
Enright ve Newton (2005) ise turistler
açısından yiyecek faktörü Hong-Kong için
ikinci, Bang Kogk için dördüncü,
Singapur için ise beşinci çekicilik
unsuruna sahip olduğu sonucunu ortaya
koymuşlardır.
Yurt dışındaki potansiyel hedef kitlelerin
İstanbul’u
bir
destinasyon
olarak
değerlendirmelerine ilişkin yapılmış bir
çalışmada ise yiyeceğin turistler açısından
yine beşinci en önemli unsur olduğu tespit
12
Yerel Ürünlerin Ekonomik
(Ticari) Boyutu
Öte yandan Okumuş, Okumuş ve
McKecher (2007: 253)’e göre yiyecekler,
bir kişinin seyahati esnasında en eğlenceli
aktivitelerden birisini oluşturur ve
yiyecekler turistler açısından harcama
oranlarını en az düzeyde kısabileceği
hizmettir.
Telfer ve Wall (2000)’a göre seyahate
çıkmış olan bir kişi toplam tatil
harcamasının yaklaşık üçte birini
konakladığı yerin dışında yemek yiyerek
13
Güncel Haberler
Ankara Ticaret Odası ve Ankara Patent Bürosu tarafından
yapılan bir araştırmada “Türkiye”nin Lezzet Haritası”
ortaya konmuştur.
Türkiye’nin 81 ilini kapsayan bu haritaya göre, 2205 çeşit
yöresel yiyecek ve içecek çeşidiyle Türkiye gastronomi
turizmine geniş yer ayırabilecek lezzetli tatlara sahip bir
ülkedir.
Türkiye’nin en zengin mutfağına sahip ili, 291 çeşit
yiyecek, içecek ve tatlı çeşidiyle Gaziantep olarak
belirlenirken, 154 çeşit yiyecek, içecek ve tatlı çeşidiyle
Elazığ ikinci en zengin mutfağa sahip olan il olarak
belirlenmiştir.
Bölgeler arasında ise, 455 yiyecek-içecek çeşidiyle İç
Anadolu ilk sırada; 398 yiyecek-içecek çeşidiyle
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ikinci sırada; 397 çeşit 14
Güncel Haberler
T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından,
Gaziantep’in Türk ve Dünya mutfakları arasında
ayrıcalıklı bir yere sahip olduğu vurgulanarak,
gastronomi turizmi başlığı altında dünya gastronomi
pazarına alternatif bir destinasyon olarak sunulmaktadır.
Yine Bakanlık tarafından 2012 yılında yurt içinde ve
yurt dışında Türkiye’nin gastronomi unsurlarının
tanıtılması amacıyla çeşitli tanıtım broşürleri
hazırlanmıştır. Bu broşürde “Türk Çayı”, “Türk
Kahvesi” ve “İlk Görüşte Aşk Sloganıyla” “Türk
Lokumu” gibi Türk kültürlerine özgü gastronomik
unsurlar vurgulanmıştır.
15
Güncel Haberler
Antakya Belediyesi Antakya’nın, UNESCO
Yaratıcı Şehirler Ağı kapsamında oluşturulan
“Dünya Gastronomi Şehirleri’ne Çin’in
Chengdu,
İsviçre’nin
Östersund
ve
Kolombiya’nın Popoyan şehirlerinden sonra
4. Olarak girmek için başvuru yapmıştır.
Adaylık başvurusu kabul edilen Antakya
Belediyesi, Antakya’yı “Dünya Gastronomi
Şehirleri’nden biri yaparak, bir dünya mirası
olmayı hedeflemektedir.
Adana, Mersin ve Hatay’ı gastronomi turizmi
için bir destinasyon olarak sunmayı planlayan
Çukurova
Turistik
Otelciler
Birliği
16
Güncel Haberler
2000 TL’ye Türkiye'ye Yemek Turizmi
Türk mutfağının ünü turizme de yansıdı. Avustralya'nın en
büyük turizm şirketi WEG, kişi başı 12.000 liraya 13 günlük
Türk mutfağı turuna başlıyor.
Küba'dan Peru'ya, Hong Kong'dan Tayland'a dünya genelinde
sayıları 8.000’e ulaşan Türk restoranlarının menüsü
Anadolu'yu yeni bir turizm alanıyla tanıştırdı. Avustralya'nın
en büyük turizm şirketlerinden World Expeditions Group
(WEG), yabancıları Türk mutfağına sokuyor. 1 Eylül'de
İstanbul'dan başlayacak tur, 13 Eylül’de Bodrum'da sona
erecek. Uçak bileti dışında toplam 4000 sterline (yaklaşık 12
bin lira) mal olacak turistik gezide rehberliği ise
Avustralya'nın en ünlü şeflerinden Somer Sivrioğlu yapacak.
Rehber’ i Ödüllü Şef
Turizmde yedi şirketle hizmet veren WEG'in
organizasyonunda rehberlik yapacak olan ödüllü aşçı
Sivrioğlu, Avustralya televizyonlarında Somer'in Mutfağı
(Somer's Kitchen) ve SBS Radio'da da Lezzete Yolculuk
17
(Journey to Taste) adlı programlarıyla tanınıyor.
Güncel Haberler
Türk Yemekleri Kaliforniya'da Tanıtılıyor
Gaziantep yemeklerinin gastronomi turizmine
kazandırılması projesi kapsamında ABD,
Meksika, Malezya, İtalya, Fransa,
Azerbaycan, Arnavutluk, Şili, İngiltere ve
Yunanistan'dan gelen şef aşçılar geçtiğimiz
kasım (2012) ayında Gaziantep'te 90 çeşit
yemeği uygulamalı olarak öğrendi. Bir hafta
eğitim alan şeflerden biri Kaliforniya'daki
restoranında 4 Türk yemeğini orijinal ismiyle
servis ediyor (turizmdebusabah, 15.03.013).
http://www.turizmdebusabah.com/haberler/basa
ran-turkiyenin-gastronomi-turizminde-5-
18
Güncel Haberler
Ayvalık'taki sabun fabrikası Türkiye'nin ilk
gastronomi merkezi oluyor
Yemek Sanatları Merkezi'nin (YESAM) Başkanı Vedat
Başaran, vakıf olarak, Ayvalık'ın girişinde, deniz
kenarında yer alan tarihi sabun fabrikasını satın alarak
restorasyona başladıklarını, 20 odalı fabrikada bir eğitim
merkezinin kurulacağını söyledi. Başaran, merkezde
konaklayacak turistlerin, bölgenin mutfağını tanırken,
yerel rehberler eşliğinde mevsimine göre mandırada
peynir üretimine tanıklık edebileceğini, çam fıstığı
toplama, zeytin sıkımı ve taze baharat toplama gibi çeşitli
turlara katılabileceğini, balığa çıkabileceğini ya da
çevredeki pazarları dolaşabileceğini anlattı
(turizmdebusabah, 15.03.013). .
http://www.turizmdebusabah.com/haberler/basaranturkiyenin-gastronomi-turizminde-5-milyar-dolarlik-
19
Gurme Turları
Antep Urfa Gurme Turu (399 TL)
Tarih: 29-30 Mart 2014 / 5-6 Nisan 2014
(Bu tur ayrıca bayram tatil dönemleri hariç
en az 12 kişilik
kapalı gruplara özel olarak istenilen tarihte
de organize
edilebilmektedir)
Süre: 1 gece 2 gün
http://www.deepnature.com/gurmeturlari/Antep-Urfa-Gurme-Turu/416
20
Antep Urfa Gurme Turu
Program:
1. Gün: Şanlıurfa- Göbeklitepe
Halil-ür Rahman, Balıklı Göl, Ayn Zeliha
Gölü, İbrahim
Peygamber Makamı, Rızvaniye Cami,
Şanlıurfa Kalesi,
Bedesten, Sipahi Pazarı, Gümrük Hanı
gezisi..
Öğle Yemeği: Patlıcan Kebabı, Bostana ve
Ayran
Gümrük Han’da “Mırra” veya “Melengiç”
21
Antep Urfa Gurme Turu
22
Antep Urfa Gurme Turu
23
Antep Gurme Turu
24
Antep Gurme Turu
25
UNESCO Gastronomi Şehir
Adayı: HATAY
26
UNESCO Gastronomi Şehir
Adayı: HATAY
27
Teşekkür Ederim
28