Yazılı Anlatım Türleri III

Transkript

YAZILI ANLATIM
TÜRLERİ III
İÇİNDEKİLER
BAYBURT ÜNİVERSİTESİ
UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ
• Dilekçe,
• Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul
ve Esaslar
• Rapor,
• Tutanak,
• CV/Özgeçmiş
• Bilimsel Yazı Hazırlama Teknikleri
• Ödev/Makale/Tez
HEDEFLER
TÜRK DİLİ
Okt. Ahmet AKPINAR
• Bu ünitede amaçlanan kazımlar;
• Resmi ve özel yazışmaların formatını
öğrenir,
• Rapor türleri ve hazırlanma aşamalarını
öğrenir,
• Akademik yazma tekniklerini
(alıntılama, kaynak gösterme, özetleme,
intihal) kullanarak metin oluşturabilir,
• Ödev/makale/tez hazırlama tekniklerini
öğrenir.
ÜNİTE
11
YAZILI ANLATIM TÜRLERİ III
1. Resmî Yazılar
Edebî ve estetik kaygılar taşımayan fakat belge özelliği gösteren yazılardır. Bu tür
yazılarda amaç, açık ve net biçimde ifade edilmelidir. Dilekçe, Özgeçmiş, Rapor, Tutanak bu
tür yazılar arasında sayılır.
1.1. Dilekçe
Bir dileği bildirmek için resmî makamlara sunulan, imzalı ve adresli, pullu veya pulsuz
yazı çeşididir. Eskiden istida veya arzuhâl diye adlandırılırdı. Dilekçe anayasal bir hak olup
resmî nitelik taşır.
Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair 3071 Numaralı Kanunun Özeti
Amaç:
Madde 1 – Bu Kanunun amacı, Türk vatandaşlarının ve Türkiye’de ikamet eden
yabancıların kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, Türkiye Büyük
Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma haklarının kullanılma biçimini
düzenlemektir.
Kapsam:
Madde 2 – Bu Kanun, Türk vatandaşları ve Türkiye’de ikamet eden yabancılar
tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi ile idarî makamlara yapılan dilek ve şikâyetler
hakkındaki başvuruları kapsar.
Dilekçe hakkı:
Madde 3 – Türk vatandaşları kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri
hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve yetkili makamlara yazı ile başvurma hakkına
sahiptirler. Türkiye’de ikâmet eden yabancılar karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin
Türkçe yazılması kaydıyla bu haktan yararlanabilirler.
Dilekçede bulunması zorunlu şartlar:
Madde 4 – Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya
gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı- soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh
adresinin bulunması gerekir.
Gönderilen makamda hata:
Madde 5 – Dilekçe, konusuyla ilgili olmayan bir idari makama verilmesi durumunda,
bu makam tarafından yetkili idari makama gönderilir ve ayrıca dilekçe sahibine de bilgi
verilir.
Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi
2
İncelenemeyecek dilekçeler:
Madde 6 – Türkiye Büyük Millet Meclisine veya yetkili makamlara verilen veya
gönderilen dilekçelerden;
a) Belli bir konuyu ihtiva etmeyenler,
b) Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olanlar,
c) 4’üncü maddede gösterilen şartlardan herhangi birini taşımayanlar, İncelenemezler.
Dilekçenin incelenmesi ve sonucunun bildirilmesi:
Madde 7 – Türk vatandaşlarının ve Türkiye’de ikâmet eden yabancıların kendileri ve
kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların
sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç otuz gün
içinde gerekçeli olarak cevap verilir. İşlem safahatının duyurulması halinde alınan sonuç
ayrıca bildirilir.
Dilekçenin Şekil Özellikleri
1. Dilekçe yazılan makamın adı tam yazılmalı. Dilekçenin bu bölümünde zorunlu
olmadıkça kısaltma kullanılmamalıdır. Dilekçe sunulan makamın adının tamamı
ya da ilk harflerinin büyük olması gerekir.
2. Dilekçeler düz, çizgisiz, beyaz kâğıda yazılır.
3. Kâğıdın sol kenarından 4 cm, sağ kenarından 2 cm, yukarıdan 4 cm, aşağıdan 3
cm boşluk bırakılır.
4. Dilekçeler kâğıdın tek yüzüne yazılır.
5. Yazılar okunaklı olmalı, mümkünse yazı makinesi kullanılmalı.
6. Silinti, kazıntı bulunmamalıdır.
7. Dilekçenin tarihi ve yazılış yeri belirtilmelidir.
8. Dilekçelerde adres ve imza blokları son satırdan iki satır boşluk bırakılacak
şekilde düzenlenmelidir. İmza mutlaka ad ve soyadın üzerine atılmalı ve
mutlaka ad veya soyaddan birisi veya her ikisi de “okunaklı” olmalıdır.
9. Özellikle cevap gerektire dilekçelerde adres yazılmalıdır.
Dilekçelerin İçerik Özellikleri
İmza
kanununa
göre imza;
adın, soyadın
tamamı veya
adın ilk harfi
soyadın
tamamı,
soyadın ilk
harfi
okunacak
şekilde adın
tamamı
yazılarak
atılır.
1. Dilekçe belli bir konuyu kesin boyutlarıyla belirtmelidir.
2. Dilekçeye sorunla ilgilenecek kuruma (veya makama) hitap edilerek başlanır.
Hitap, kurumun idari yapısına uygun olarak (eğer büyük kurumda alt birimi
ilgilendiriyorsa
da)
ve
eksiksiz
yazılmalıdır
(örn.
Bayburt
3
Üniversitesi
Rektörlüğüne, Bayburt Meslek Yüksekokulu Müdürlüğüne, Eğitim Fakültesi
Dekanlığına, Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına vb.).
3. Konusu
ayrıntılı
olarak
sunulması
gereken
dilekçelerde
düşüncelerin
kümelendirilmesi dilekçe konusunun daha kolay anlaşılıp, anlatılması bakımından
önem taşır.
4. Dilekçelerde doğrudan doğruya konudan söz açılarak giriş yapılır.
5. Konusu ayrıntılı olarak sunulması gerekli olan dilekçelerde “Anayasa, kanun,
kararname, tüzük, yönetmelik” gibi mevzuat maddelerini kullanmak gerekir.
Gereksiz hatırlatmalar hoş olmayan durumlar yaratabilir.
6. Dilekçelerde kullanılacak kelimeler anlaşılır, cümleler doğru ve sade olmalı, yazım
ve noktalama kurallarına uyulmalıdır. Özetle, yazı dilinde bulunması gereken bütün
özellikleri taşımalıdır.
1.1.1. Dilekçe Örnekleri
Konu: Burs İsteği
18/12/2015
Mühendislik Fakültesi Dekanlığına
Fakülteniz 01000201532 numaralı öğrencisiyim. 2015-2016 öğretim yılında verilecek olan yemek
bursundan yararlanmak istiyorum.
İlgili burstan yararlanmam konusunda gereğini arz ederim.
(İmza)
Mehmet TOLAN
Adres:
Vatan Mah. Mutlu Sok.
Güzel Apt. 5/3
Bayburt
Tel. 0564 111 22 33
Konu: Sınav Notu Hatası
14/11/2015
İlahiyat Fakültesi Dekanlığına
08.11.2015 tarihinde yapılan yarıyıl sonu “Türk Dili I” dersi sınavından beklediğim notu alamadım.
Sınav evrakımın “maddî hatalar” yönünden tekrar incelenmesi hususunda gereğini arz ederim.
4
(İmza)
Mehmet TOLAN
Adres:
Güzel Apt. 5/3
Bayburt
________________________________________________________________________
Konu: Yeniden Burs Bağlanma İsteği
01/28/2016
KREDİ VE YURTLAR KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
ANKARA
Genel müdürlüğünüzden 0202015 kredi kod numarası ile kredi almakta iken başarısızlık sebebiyle
bursum Kasım 2014 tarihinde kesildi. 2015-2016 öğretim yılı birinci yarıyılı itibariyle bir üst sınıfa geçtim. İlgili
belge ektedir.
Bursumun devamı konusunda gereğini arz ederim.
(İmza)
Mehmet TOLAN
Adres:
Güzel Apt. 5/3
Bayburt
Ekler: I- Öğrenci Belgesi
Konu: Okul Durumu
14/07/2015
Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına
Üniversiteniz Eğitim Fakültesi 01000201521 numaralı öğrencisiyim. Kayıtlı bulunduğum Manisa
Askerlik Şubesi Başkanlığından 12/07/2015 tarih ve 23201-2015-14 sayılı “Yoklama Çağrı Belgesi” aldım.
Yoklama kaçağı durumuna düşmemem için adı geçen şubeye tecil belgesinin gönderilmesi konusunda
gereğini arz ederim.
(İmza)
Adres:
Mehmet TOLAN
Güzel Apt. 5/3
Bayburt
_________________________________________________________________________
5
Konu: Hastalık Nedeniyle Sınava Girememe
14/07/2015
Eğitim Fakültesi Dekanlığına
Fakülteniz Sınıf Öğretmenliği Bölümü birinci sınıf …………… numaralı öğrencisiyim. 12/07/2015
tarihinde yapılan Türk Dili I dersi vize sınavına rahatsızlığım nedeniyle giremedim. Bayburt Devlet
Hastanesinden aldığım 3 (üç) günlük istirahat raporu ekte sunulmuştur. İlgili dersin mazeret sınavına girmek
istiyorum.
Gereğini arz ederim.
(İmza)
Adres:
Mehmet TOLAN
Güzel Apt. 5/3
Bayburt
Ekler:
I- Sağılık Raporu (1 Adet)
1.1.2. Dilekçe Formatı
4 cm
2 cm
a) (Tarih)
b) (Dilekçenin verildiği makam)
c) (Yer-Şehir)
(2 Aralık)
d) Giriş
………………………………………………………...
……………………………………….
e) Gelişme
……………………………………………………….
………………………..
6
f) Sonuç
………………………………………………………..
(2 Aralık)
g) İmza
h) Adı-Soyadı
ı) Adres:
i)
Ekler:
I. (……...)
3 cm
1.2. Resmî Yazılar
Resmî yazılar kamu kurum ve kuruluşları arasında veya özel ve tüzel kişilerle iletişimi
sağlamak amacıyla yazılan yazılardır. Bu tür yazışmalar biçim ve içerik yönünden kurallara
bağlanmıştır. Belirli ilkeler çerçevesinde hazırlanan bu kurallar kamu kurumları arasında
düzenli, etkili yazışmayı sağlar, yasalar çerçevesinde gereksiz ve yanlışsız yazışma ve
kırtasiyeciliği önler. Kamu kurumları arasında eşgüdüm içerisinde düzenli iletişimi sağlamak
amacıyla anayasada yer alan ilgili kanun maddesine dayanarak Resmî Yazışmalarda
Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’i düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre;
Belgelerin Şeklî Özellikleri
a) A4 (210mm-290mm) boyutundaki kâğıda çıktı alınacak şekilde hazırlanmalıdır.
b) Üst yazılar için kâğıdın sadece ön yüzü kullanılırken ekleri için kâğıdın her iki yüzü
de kullanılabilir.
c) Elektronik ortamda hazırlanan belgelerde “Times New Roman” veya “Arial” normal
yazı tipi kullanılır. Ancak gerekli hâllerde metinde harf büyüklüğü 9 puntoya,
iletişim bilgilerinin yazımında ise 8 puntoya kadar düşürülebilir. Farklı form,
format veya ebatlarda hazırlanan rapor, analiz ve benzeri metinlerde farklı yazı tipi
ve harf büyüklüğü kullanılabilir.
d) Metin içindeki alıntılar tırnak işareti içinde ve eğik (italik) olarak yazılabilir.
Belgelerin Bölümleri
7
a) Belgenin yazı alanı sayfanın üst, alt, sol ve sağ kenarından 2,5 cm boşluk
bırakılarak düzenlenir. Yazı alanı dışına sayfa numarası ve varsa ek numarası hariç
hiçbir ifade veya ibare yazılmaz.
b) Başlık (antet), belgeyi gönderen idarenin adının belirtildiği bölümdür. Belgenin
yazı alanının üst kısmına ortalanarak yazılır. İlk satıra T.C. kısaltması, ikinci satıra
idarenin adı büyük harflerle, üçüncü satıra birimin adı ilk harfleri büyük diğerleri
küçük harflerle ortalanarak yazılır. Ancak, bağlı veya ilgili idarelerde ilk satıra T.C.
kısaltması, ikinci satıra bağlı veya ilgili olunan bakanlığın adı büyük harflerle,
üçüncü satıra idarenin adı ilk harfleri büyük diğerleri küçük harflerle ve dördüncü
satıra da birimin adı ilk harfleri büyük diğerleri küçük ortalanarak yazılabilir (bk.
Şekil I).
8
Şekil I: Başlık Örnekleri
a) Belgelerde sayı bulundurulması zorunludur. “Sayı” sırasıyla Türkiye Cumhuriyeti
Devlet Teşkilatı Numarası, standart dosya kodu ile belge kayıt numarasından oluşur
ve bunların arasına kısa çizgi işareti (-) konur. Elektronik ortamda güvenli
elektronik imza ile hazırlanan belgelerin kayıt numarası başına “E” ibaresi
konularak yazılır. (örn. 694771-902-E.4752)
9
Şekil II: Belgelerde Sayı Örneği
a) Tarih, fiziksel ortamda belgeye ilgili birimden sayı verildiği zamanı belirtir.
Fiziksel ortamlarda hazırlanan belgelerde tarih, sayı ile aynı satırda olmak üzere
yazı alanının en sağında yer alır (bk. Şekil II). Tutanak, rapor, tebliğ ve tebellüğ
belgesi vb. belgelerde ise tarih, metnin bitiminde yer alabilir. Tarih, gün, ay ve yıl
olarak rakamla yazılır. Ay ve gün iki haneli, yıl ise dört haneli olarak düzenlenir
(örn. 01.09.2015, 04/09/2015). Ay adları, harfle de yazılabilir. Bu durumda gün, ay
ve yıl arasına herhangi bir işaret konulmaz (10 Ekim 2015, 09 Ocak 2015).
b) Elektronik ortamda güvenli elektronik imza ile hazırlanan belgelerde tarih bilgisine
belge üstverisinde veya üzerinde yer verilir. Belge üzerinde bulunan güvenli
elektronik imzaların uzun vadeli doğrulamaya imkân verecek nitelikte olması ve bu
imzalarda zaman damgası bulunması zorunludur. Belgelerin en son yetkili
tarafından güvenli elektronik imza ile imzalandığı zamanı gösteren damgasındaki
tarih bilgisi belge tarihi olarak esas alınır.
10
c) “Konu:” yan başlığı, “Sayı:” yan başlığının bir alt satırına yazılır. Belgenin konusu,
yazı alanının dikey orta hizasını geçmeyecek biçimde kelimelerin baş harfleri
büyük olarak ve sonuna herhangi bir noktalama işareti konulmaksızın yazılır (bk.
Şekil II). Konu bir satırı geçerse ikinci satır “Konu:” yan başlığının altı boş
bırakılarak yazılır.
d) Muhatap, belgenin gönderildiği idareyi ya da kişiyi belirtir. Bu bölümde konunun
son satırından itibaren, belgenin uzunluğuna göre iki ila dört satır boşluk
bırakılarak ve sayfa ortalanarak yazılır. Muhatabın idare ya da özel hukuk tüzel
kişisi olması durumunda adı büyük harflerle yazılır. İhtiyaç duyulması hâlinde
muhataba ilişkin birim adı bilgileri parantez içinde ilk harfleri büyük diğerleri
küçük harflerle bir alt satıra yazılır.
e) İdare dışında gönderilen belgelerde, gerekiyorsa belgenin gideceği yerin adresi,
muhatap satırının altına satır ortalanarak, ilk harfleri büyük diğerleri küçük harflerle
yazılır. Adres bilgisi, uzun olması hâlinde birden fazla satıra yazılabilir. Muhatap
gerçek kişi ise muhatap bölümüne “Sayın” kelimesinden sonra muhatabın adı ilk
harfi büyük diğerleri küçük harflerle, soyadı ise büyük harflerle yazılır (bk. Şekil
IV).
11
Şekil III: Muhatap Örnekleri
a) İlgi, belgenin bağlantılı olduğu diğer belge ya da belgelerin belirtildiği bölümdür.
“İlgi” yan başlığı, muhatap bölümünün son satırından itibaren iki satır boşluk
bırakılarak ve yazı alanının solundan başlanarak yazılır. “Sayı”, “Konu” ve “İlgi”
yan başlıklarından sonra kullanılan iki nokta (:) işareti aynı hizada yazılır. İlgide
yer alan bilgiler bir satırı geçerse, devamı “ilgi” yan başlığının ve sıralamayı
gösteren harflerin altı boş bırakılarak alt satıra yazılır. İlginin birden fazla olması
durumunda, belgeler önceki tarihli olandan başlanarak tarih sırasına göre sıralanır.
Sıralamada, Türk alfabesinde yer alan bütün küçük harfler, kendilerinden sonra
kapama parantez işareti “)” konularak kullanılır. İlgide, ilgi tutulan belgeyi
gönderen idarenin daha önce gönderdiği bir belge veya muhatap idareye daha önce
gönderilen bir belge olması durumunda idare adı belirtilmez. İlgide, “…tarihli ve
… sayılı…” ibaresi kullanılır ve ilginin sonuna nokta işareti konulur. İlgide,
belirtilen belge gerçek kişiden geliyorsa ilgi bölümü “…tarihli başvurusu”
biçiminde yazılır (bk. Şekil IV).
12
Şekil IV: İlgi Örneği
a) Metin, “ilgi” ile “imza” arasındaki kısımdır. İlgi ile metin başlangıcı arasında bir
satır, ilgi yoksa belgenin muhatabı ile metin başlangıcı arasındaki iki satır boşluk
bulunur. Metindeki kelime aralarında ve noktalama işaretlerinden sonra bir karakter
boşluk bırakılır. Noktalama işaretleri kendinden önce gelen harfle bitişik yazılır.
Paragrafa 1.25 cm içeriden başlanır ve metin iki yana hizalanır. Paragraflar arasında
satır boşluğu bırakılmaz. İhtiyaç duyulduğu hâlinde paragraflar harf veya rakam ile
sıralanabilir. Birden fazla sayfa tutan üst yazılarda sayı, tarih, konu, muhatap ve ilgi
bilgilerine sadece ilk sayfada; imza, ek, dağıtım ve iletişim bilgilerine ise sadece
son sayfada yer verilir. Metin içinde geçen sayılar rakamla veya harfle yazılabilir.
Gerekli görülmesi hâlinde sayılar rakamla yazıldıktan sonra parantez harflerle de
gösterilebilir. Dört ve dörtten çok haneli sayılar sonran sayılmak üzere üçlü
gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta işareti konulur. Sayılarda kesirler virgül ile
ayrılır. Belge, Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan Yazım Kılavuzu ve Türkçe
Sözlük esas alınarak dil bilgisi kurallarına göre anlamlı ve özlü olarak yazılır. Belge
içinde anlamı olmadıkça yabancı kelimeye yer verilmez, verildiği durumda ise
parantez içinde anlamı belirtilir. Ancak muhatabı yabancı ilke veya uluslararası
kuruluş olan resmî yazışmalarda yabancı dil kullanılabilir. Bu durumda belge varsa
uluslararası yazışma usullerine göre oluşturulabilir. Ayrıca yabancı dille yazılan
13
belgenin el yazısıyla imzalı ya da güvenli elektronik imzalı Türkçe karşılığı da
oluşturulur ve idarede kalan nüshasına eklenerek saklanır. Metin içinde
kullanılacak ise ifadenin ilk kullanıldığı yerde açık biçimi, sonra parantez içinde
kısaltma yazılır [örn.Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)].
b) Metnin son bölümünde yazışma yapan kurumlar arasındaki hiyerarşi yönünden, alt
makamlara “Rica ederim”, üst ve aynı düzeydeki makamlara “Arz ederim”
ibaresiyle bitirilir. Üst, aynı düzey ve alt makamlara birlikte dağıtımlı olarak
yapılan yazışmalarda “Arz ve rica ederim.” Birlikte bitirilir. Gerçek kişileri
muhatap alan yazışmalarda “Saygılarımla.”, “İyi dileklerimle.” veya “Bilgilerinize
sunulur.” İbareleriyle bitirilir.
Şekil V: Metin Örneği
14
a) Metnin bitiminden itibaren iki ila dört satır boşluk bırakılarak belgeyi imzalayacak
olan makam sahibinin adı, soyadı ve bunların altına unvanı yazı alanının en sağına
ortalanarak yazılır. İmza, ad ve soyadın üzerinde bırakılan boşluğa atılır. El
yazısıyla atılan imza, kaybolmayacak ve kâğıda işlemesini sağlayacak kalemle
atılır. Elektronik ortamda yapılacak resmî yazışmalarda, imza yetkisine sahip kişi
belgeyi, güvenli elektronik imzası ile imzalar. Belgeyi imzalayanın adı ilk harfi
büyük diğerleri küçük, soyadı ise büyük harflerle yazılır. Unvan, ad ve soyadın
altına ilk harfleri büyük diğerleri küçük harflerle yazılır. Akademik unvanlar veya
rütbeler adın ön tarafına ya da bir satır altına ilk harfleri büyük diğerleri küçük
harflerle açık ya da kısaltılarak yazılabilir.
b) Belgeyi imzalayacak olan makam, belgeyi hazırlayan idarenin imza yetkileri
yönergesine veya yetkili makamlarca verilen imza yetkisine uygun olarak belirlenir.
Belgeyi, imza yetkisi devredilen makam imzaladığında, imzalayanın adı ve soyadı
birinci satıra, yetki devreden makamı gösteren “Başbakan a.”, “Bakan a.” veya
“Rektör a.” biçimindeki ibare ikinci satıra, imzalayan makamın unvanı ise üçüncü
satıra yazılır. İdare birimleri arasındaki iç yazışmalarda yetki devredenin unvanı
kullanılmaz. Belge vekâleten imzalandığında, imzalayanın adı ve soyadı birinci
satıra, vekâlet olunan makam “Müsteşar V.” veya “Rektör V.” biçiminde ikinci
satıra yazılır. Belgenin iki yetkili tarafından imzalanması durumunda üst unvan
sahibinin adı, soyadı, unvanı ve imzası sağda yer alır. Belgenin ikiden fazla yetkili
tarafından imzalanması durumunda en üst unvan sahibinin adı, soyadı, unvanı ve
imzası en solda olmak üzere yetkililer unvan sırasına göre soldan sağa doğru
sıralanır.
Şekil VI: İmza Örnekleri
15
a) Ek, belgede ek olması hâlinde “Ek:” başlığı imza bölümünden sonra uygun satır
boşluğu bırakılarak veya yazı alanının solundan başlanarak yazılır. Belgenin sadece
bir eki olması durumunda “Ek:” başlığının sağında eki belirtecek ibareye yer
verilir. Belgede birden fazla ek varsa “Ek:” başlığının altında ekler numaralandırılır
ve ekleri belirtecek ibarelere yer verilir. Eklerin sayfa sayısı parantez içinde
belirtilir. Birden fazla ek olması durumunda eklerin üzerinde ek numarası yazı
alanının sağ üst köşesinde belirtilir (ör. EK-1, EK-2). Ek listesi yazı alanına
sığmayacak kadar uzunsa ayrı bir sayfada “EK LİSTESİ” başlığı altında gösterilir
ve üst yazıya eklenir.
__________________________________________________
_________________________________________________
16
Şekil VII: Ek Listesi Örneği
a) İletişim bilgileri; belgeyi gönderen idarenin adresi, posta kodu, telefon ve faks
numarası, e-posta adresi, internet adresi ile bilgi alınacak kişinin adı, soyadı, unvanı
ve telefon numarasını içerecek şekilde sayfa sonuna yazılır ve çizgi ile ayrılır.
Şekil VIII: İletişim Bilgisi Örnekleri
b) Birden fazla sayfa tutan belgelere sayfa numarası verilir. Sayfa numarası iletişim
bilgilerinin altında ve sayfanın ortasında toplam sayfa sayısının kaçıncısı olduğunu
gösterecek şekilde belirtilir.
17
1. Sayfa
2. Sayfa
Şekil IX: Birden Fazla Sayfalı Belge Örneği
1.3. Rapor
Herhangi bir işte, bir konuda yapılan inceleme, araştırma sonucunu, düşünceleri veya
tespit edilenleri bildiren yazılara denir (TDK Sözlük). Kurumlarda rapor, etkin bir iletişim,
denetleme ve bilgi sunma aracı olarak kullanılmaktadır. Raporlar genel olarak, yönetimde
karar vermek, uzmanlardan ve danışmanlardan bilgi ve görüş almak, alt birimlerin çalışma
ve faaliyetlerini izlemek ve kontrol etmek, yapılan uygulamaları ve çalışmaları ölçmek ve
değerlendirmek, iş görenleri denetlemek amacıyla sık kullanılan bir yönetim aracıdır.
Birçok kurumda, alt birimlerden ve şubelerden periyodik bir şekilde rapor almak
suretiyle bu birimlerin çalışmaları izlenir, denetlenir ve değerlendirilir. Ayrıca, kurumlarda
çalışan danışmanlar ve uzmanlar tarafından da belirli konularda inceleme ve araştırmalar
yapılarak, sorunları çözümleyici ve geliştirici raporlar hazırlanır. Belirli bir yerde veya
görevde geçici olarak görevlendirilen iş görenden de görev dönüşünde, yapılan işe/hizmete
ilişkin rapor istenebilir. Bu yüzden, yönetimin her kademesinde rapor yazma ve rapor
18
Raporlar
şekilleriyle
kabul,
içerikleriyle
takdir
edilirler.
Prof. Dr.
Niyazi
Karasar
sunma önemli bir etkinliktir.
Rapor Yazma Aşamaları: Rapor yazmayı şu aşamalarda ele almak ve açıklamak
mümkündür.
a) Verilerin ve/veya fikirlerin toplanıp sentez edilmesi,
b) Raporun ana hatlarının (planının) hazırlanması,
c) Raporun taslak hâlinde yazılması,
d) Rapor taslağının incelemesi ve geliştirilmesi,
e) Rapora son biçiminin verilerek yazılması ya da yazdırılması,
f) Raporun kontrolü.
1.3.1. Rapor Hazırlanırken Sorulacak Sorular

Raporun amacı nedir?

Bir sorunu çözmek için mi? Bir öneride bulunmak için mi?

Raporun türü nedir?

Raporun süresi nedir? Ne zaman istenmektedir?

Raporu okuyacak olan kimdir? Özellikleri nelerdir?

Raporu istemiş olanın konuya ilişkin bilgisi ne kadardır? İstenilen bilgiler nasıl
anlatılmalı?

Raporun belirlenen amaca göre şekli ve uzunluğu ne olmalıdır?

Hangi kaynaklardan yararlanabilirim?
1.3.2. Rapor Türleri
Raporlar genel olarak çalışma ve faaliyet raporu, değerlendirme raporu, araştırma
geliştirme raporu, teftiş (denetleme) raporu, iş/görev raporları, bilgi veren raporlar, irdeleyen
(tahlil-analiz eden) raporlar, şekle bağlı (formel) raporlar, şekle bağlı olmayan (informel)
raporlar gibi türlere ayrılırlar. Bunun yanında, tespit raporu, hekim raporu, arıza raporu,
muayene raporu, hakem raporu, kaza raporu vb. gibi çeşitli rapor türleri uygulamada
mevcuttur.
A. Hazırlanışlarına Göre Rapor Türleri
1. Kişisel Raporlar: Tek kişi tarafından hazırlanırlar.
2. Ortak Raporlar: Uzman kişiler tarafından hazırlanan ortak görüşlerdir.
B. Konularına Göre Rapor Türleri
Rapor türleri şu başlıklar alında toplanabilir:
1. Çalışma ve Faaliyet Raporları,
2. İnceleme ve Araştırma Raporları,
19
3. İş / Görev Raporları,
4. İstatistik Raporları,
5. Durum Raporları,
6. Soruşturma / tahkikat Raporları,
7. Genel Denetim / Teftiş Raporları,
8. İrdeleyen (Tahlil-Analiz Eden) Raporlar (fizibilite raporları, mali analiz raporları,
sağlık raporları, bilirkişi raporları )
9. Eğitim Raporları,
10. Dönemsel / Periyodik Raporlar.
1. Çalışma ve Faaliyet Raporları
Çalışma ve faaliyet raporları kurumlarda, belli bir dönem içinde (haftalık, aylık, üç
aylık, altı aylık veya yıllık olmak üzere), kurumda veya birimlerinde gerçekleştirilen çalışma
ve faaliyet sonuçlarını veya çalışma planı ve programlarının uygulama durumlarını gösteren,
uygulamada karşılaşılan zorlukları ve sorunları içeren ve bunların çözüm yollarını öneren,
planlandığı ve programlandığı hâlde uygulanamayan veya sonuçlandırılamayan ve bunların
nedenlerini ortaya koyan raporlardır.
Çalışma ve faaliyet raporunun biçimi ve içeriği, bu raporu isteyen üst makam tarafından
daha önceden belirlenir ve rapor bu bildirilen yönergeye uygun olarak hazırlanır. 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 41 inci maddesine
dayanılarak hazırlanan Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında
Yönetmelik esaslarına göre hazırlanır.
2. İnceleme ve Araştırma Raporları
Örgütte, var olan problemleri belirlemek ve çözmek; uygulanan işlem ve yöntemleri
basitleştirmek ve yeniden düzenlemek; hizmetleri geliştirmek; kaliteyi ve verimliliği artırmak
amacıyla daha çok uzmanlarca hazırlanan raporlardır. Kapsamlarında örgütün mevcut
durumu, uygulamada karşılaşılan problemler ve bunların çözüm yolları yer alır.
2.1. İnceleme - Araştırma Yapma ve Rapor Yazma Yöntemleri (Ar, 1994:156)
1. Veriler toplanır. Verilerin toplamasında şu yöntemler uygulanır:
a) Yetkililerle ve ilgililerle görüşme (mülakat) yapılır,
b) Yerinde gözlem yapılır,
c) Konuyla ilgili mevzuat incelenir,
d) Konuyla ilgili yazılı kaynaklar (bilimsel yayınlar ve raporlar) incelenir,
20
e) Soru kâğıdı yöntemi uygulanır (ilgili personelin ve gerekirse müşterilerin/
vatandaşların yazılı olarak görüş ve önerileri alınır),
2. Toplanan veriler sentez edilir. Sorunlar saptanır; nedenleri ve sonuçları analiz edilir (
değerlendirilir) ve çözüm önerileri geliştirilir.
3. Rapor planı hazırlanır ve taslak rapor yazılır.
4. Geliştirilen öneriler (çözüm yolları) yetkililerle ve ilgililerle tartışılır.
5. Rapora son şekli verilir.
6. Yazılan rapor kontrol edilir, gerekli düzeltmeler yapılır.
7. Raporun kapağı yaptırılır (spiral kapak takılır veya ciltlenir).
8. Rapor (süresi içinde, bir üst yazıyla ve randevu alınarak), hazırlanınca yöneticiye
sunulur.
3. İş / Görev Raporları
Kurumlarda en çok hazırlanan raporlardan biri de iş ya da görev raporudur. Yurt içinde
veya dışında belirli bir süre ve belirli bir görev ya da hizmet için görevlendirilen kişiler, görev
dönüşlerinde birimlerine veya üstlerine bir rapor sunarlar. Ancak çoğu kişi, rapor yazmayı
bilmediğinden ya rapor yazmaz ya da kendine göre bir rapor yazar. Fakat rapor yazmayı
bilmeyen kişi, biçim ve içerik yönünden hazırladığı olumsuz bir raporla kendisini de olumsuz
veya önemsiz olarak yansıtır.
Bir iş ya da görev raporunun biçimi ve içeriği konusunda aşağıdaki yöntem
önerilmektedir.
1. Kapak
2. Sunuş (Bu bölümde, görevin dayanağı, yeri, amacı, türü, süresi ve yöntemi belirtilir ve
yardımcı olanlara teşekkür edilir. Altına tarih atılır. Raporu hazırlayan adını, soyadını
ve unvanını yazıp imzalar.)
3. Konu
 Yapılan çalışmalar
 Karşılaşılan güçlükler ve problemler
 Öneriler
4. Sonuç (Konu, önemli sorunları ve önerileri içerecek şekilde kısaca özetlenir.)
5. Ekler
4. Durum (Bilgi Veren) Raporları
Bir konuda, mevcut duruma ilişkin dosya bilgilerine dayanılarak hazırlanan ve makama
sunulan kısa özet raporlardır. Bir rapor belli bir konuyla ilgili olarak ilk bilgileri (verileri)
21
veriyorsa, bu çeşit kısa raporlara bilgi veren raporlar denir. Bilgi veren raporlar, daha çok
kuruluş içi yazışmalarda kullanılır. Raporun baş kısmına kuruluş içi rapor veya kuruluş içi
yazışma başlığı yazılır. Bunun altına raporu gönderilenin adı-soyadı, çalıştığı bölüm, raporun
konusu; sağ tarafa gönderenin adı-soyadı, çalıştığı bölüm, tarih yazılır. Raporda, gönderilen
ve gönderen ile ilgili bilgiler değişik şekillerde düzenlenebilir ve bunlar form halinde basılır.
Bunlara “Andıç” veya “ Bilgi Notları” da denir.
Andıç, Bir konuda iş ve işlem yapabilmek için ilkece, yöneticinin iznini ya da onayını
almak amacıyla ilgili birimce hazırlanan kısa bir rapor türüdür. Bilgi Notu, Bir konunun
öncesine ilişkin; dosya bilgilerinin ve gelişmelerin sırayla özetlendiği bir sayfalık bir
rapordur. Örgütlerde, öncesi (dosyası ve evveliyatı) olan bir konuda, yöneticinin
bilgilendirilmesini sağlar. Toplantı, görüşme, görev seyahati öncesinde, yönetici bilgi sahibi
olma ve hazırlanma konularında bu notu ister.
5.
Teftiş, Soruşturma Raporları
Kişi, kurum veya durumun denetlenmesi sonucunda ilgili kişi veya kurumlara durumu
arz etmek için hazırlanan raporlara teftiş (denetleme) raporu denir. Bunlar, sorunları ve
bunların altında yatan nedenleri bulmaya çalışarak, onları değerlendiren ve ortada gerçek bir
sorun (suç, usulsüzlük, gecikme, ihmal vb.) olup olmadığını saptayan dokümanter raporlardır.
6.
İrdeleyen (Tahlil-Analiz Eden) Raporlar
Bu tür raporlar özel (teknik) bazı konularda belli makamlara ya da kişilere bilgi vermek
amacı ile hazırlanır. Bunlar, muayene, tahlil ve eğitim raporları vb. olabilir. İrdeleyen rapor,
tahlil raporu veya analitik rapor olarak da isimlendirilir. Bu raporlar esas itibariyle raporu
hazırlayanın sunduğu bilgiler hakkında kişisel görüşlerinin ve yorumunun da yer aldığı bilgi
veren raporlardır. Burada raporu hazırlayan, vardığı sonuç ve irdelemesi sonunda gerekli
gördüğü tavsiyeleri de belirtir. İrdeleyen raporu alan kimse raporu hazırlayanın düşünce ve
tavsiyelerini öğrenecek, kendi kararını belirleyecek bilgilere sahip olacaktır.
İrdeleyen raporlar belli bir şekle bağlı olarak veya şekle bağlı olmadan düzenlenebilir.
Bunlarda önemli olan konunun irdelenmesidir.
22
Deney Raporu Yazım Kılavuzu
KAPAK
Web sitesinde verilen şablon doğrultusunda hazırlanır.
1. DENEYİN AMACI:
Bu başlık altında kısa, sade ve net bir biçimde deneyin amacı yazılır.
2. TEORİK BİLGİLER:
Bu bölümde deneyin anlam ve önemi üzerinde durulur, Kimya Mühendisliğindeki kullanım amaçlarından,
faydalarından ve
diğer gerekli temel bilgilerden bahsedilir. Bu bölüme yazılanlar konunun temelini teşkil etmeli, fazla, gereksiz ve
tekrar bilgilerden kaçınılmalı, sade ve net bir şekilde yazılmalıdır. Bu bölüme deney hakkında bilinmesi gereken temel
bilgiler de yazılabilir.
3. DENEY İÇİN GEREKLİ MALZEMELER
Deneyde kullanılan aletlerin isimleri yazılır. Var ise deney düzeneğinin şekli bu kısımda verilir. Deneyde kullanılan
kimyasal maddeler kimyasal formülleri ile birlikte verilir.
4. DENEYİN YAPILIŞI:
Deneyin Yapılışı düz metin şeklinde gerekirse maddeler halinde yazılabilir veya şematik olarak gösterilebilir.
5. VERİLER VE HESAPLAMALAR:
Bu bölüme gerekirse deney sırasında elde edilen veriler ve yapılmasına ihtiyaç duyulan hesaplamalar yapılır. Gerekli
olduğunda grafikler ve tablolarla desteklenebilir.
6. DEĞERLENDİRME VE YORUM:
Deney sırasında yapılan gözlemler neden sonuç ilişkisi içerisinde anlatılabilir. Deney yapılırken kafalarda oluşan
soruların cevapları aranır ve yazılır.
7. KAYNAKLAR
Raporda kullanılan tüm bilginin kaynağı bu başlık altında belirtilmelidir.
Kitap için:
Yazarların adı (kısaltılarak) ve Yazarların soyadı, “Eser adı”, baskı numarası, Yayınevi, Yayın yılı.
Örnek:
R. E. Collin, “Foundations for Microwave Engineering”, 2nd ed., McGraw Hill, 1992
Makale için:
Yazarların adı (kısaltılarak) ve Yazarların soyadı, “Eser adı”, Dergi adı, cilt no., sayfa no., ay ve yılı.
Örnek
Costa ve S. Pupolin, “MiQAMiOFDM system performance in the presence of a nonlinear amplifier and phase noise,”
IEEE Transactions on Communications, vol. 50, pp. 462-472, Mart 2002.
İnternet veya uygulama notları için:
Hazırlayan kurumun veya biliniyorsa hazırlayan kişinin adı, “dökümanın adı”, alındığı internet kaynağının adresi, yılı.
Örnek:
B.Nelson,“PowerLineCarrierResearchProject”,venus.ece.ndsu.nodak.edu/~ronelson/Presentations/Mipsycon_final.ppt,
Şubat 2007
Not: Forum sitelerinden alıntılar kaynak olarak kabul edilemez.
23
Deney Raporunun
Değerlendirilmesi
Puan
Hesapla
Hesapla
ma
ma
Varsa
Yoksa
Kapak
5
5
Teorik bilgi
25
25
Deneyin Yapılışı
30
30
Hesaplama
15
-
Değerlendirme ve
20
35
5
5
(Edilgen dil)/ Veriler
Yorum
Kaynaklar
TOPLAM
100
Şekil XI: Örnek Eğitim Raporu
6.1. Şekle Bağlı (Formel) Raporlar
Kapak sayfası, özet, önsöz, içindekiler, tablolar listesi, grafikler ve şekiller listesi,
kısaltmalar ve simgeler gibi bölümleri belli şekillere göre hazırlanmış raporlara şekle bağlı
raporlar denir. Şekle bağlı raporlar formel raporlar olarak da adlandırılır.
Şekle bağlı raporların belli bölümleri vardır. Bu bölümlerin hepsinin her raporda
mutlaka bulunması gerekmez. Bunlar konunun özelliğine göre seçilir, irdeleme şekline göre
sırası değişebilir.
Bir raporun ana bölümleri şunlardır:
 Kapak Sayfası
 Özet
 Önsöz
 İçindekiler
 Tablolar Listesi
 Grafikler ve Şekiller Listesi
 Kısaltmalar ve Simgeler
 Giriş
 Kaynak Taraması: Konuyla İlgili Açıklamalar
 Yöntem
 Birinci Bölüm: Genel Yapı Teorik Açıklamalar
24
 İkinci Bölüm
 Üçüncü Bölüm
 Verilerin Analizi ve Yorumu
 Araştırmanın Sonuçları
 Öneriler
 Ekler
 Kaynakça
6.2.
Şekle Bağlı Olmayan (İnformel) Raporlar
Bölümleri belli şekillere göre hazırlanmayan raporlara şekle bağlı olmayan raporlar
denir. Bunlar informel rapor olarak da isimlendirilirler. Genellikle kısadır. Anlatım yönünden
kişisel, hemen hemen konuşma tarzında yazılmış raporlara da informel (resmi olmayan)
raporlar denilmektedir.
Şekil XII: Şekle Bağlı Araştırma Raporu Kapağı Örneği
25
Şekil XIII: Araştırma Kapağı İçindekiler Sayfası
1.4. Tutanak
Her hangi bir olayın ortaya çıkışını, sonucunu olay anında ya da olaydan hemen sonra
anlatmak için yazılan yazılara tutanak denir. Yasama meclislerinde, mahkemelerde,
kongrelerde, kurul toplantılarında, bir kaza yerinde tutanak yazılır. Yazılış nedenine göre
toplantı tutanağı, olay tutanağı... gibi türleri vardır. Tutanak yazmak için olumsuzluk
yaşamaya gerek yoktur; tutanak olaysız biten bir sınavdan sonra da yazılır. Tutanak da bir tür
rapordur, fakat tutanak olay anında ve olayı olduğu gibi betimlemek için yazılır.
Konuşmacıların söyledikleri, söz alış sıralarına göre eksiksiz yazılır. Temize geçirildikten
sonra konuşması olan herkese okutulup imzalattırılır. Tutanak yazan, kullandığı dilde yetkin
olmalı fakat konuşmacıların konuşmalarını düzelterek yazmamalı, dilbilgisi yanlışları
yapmamalıdır.
Yazım
kurallarını
doğru
uygulamalı,
noktalama
işaretlerini
kullanmalıdır.
26
doğru
1.4.1. Tutanak Tutma İlkeleri
1. Tutanaklar, tarih ve saatle başlar, yine tarih ve saatle biter.
2. Tutanaklar da mümkünse 2 şâhit (2 yoksa 1 de olur), tutanağı tutan kişi ve amirin
imzalarıyla beraber 4 imza olmalıdır.
3. Tutanaklar kâğıdı temiz olmalı, yazılarda silinti veya kazıntı olmamalıdır.
4. Tutanaklarda kâğıdın sadece bir yüzüne yazı yazılır. Eğer birden fazla sayfaya
yazılacaksa, üst tarafa sayfa numaraları yazılır. Her sayfası tutanağı tutan kişi veya
kişilerce paraflanmalıdır.
5. Tutanaklar, aynı kalemle ve aynı kişi tarafında yazılmalıdır. Daktilo veya bilgisayarda
da hazırlanabilir.
6. Tutanak kâğıdının boş kalan kısımlarına sonradan yazı eklenmemesi için çizgi
çekilebilir.
7. Tutanaklar 3 nüsha hâlinde düzenlenmeli, 3 nüshada da ıslak imzalar olmalıdır.
Tutanak Örneği-1
OLAY TUTANAĞI (veya TUTANAK)
10/10/2010 Salı Günü saat 11.00–11.20 saatleri arasında nöbet görevini yürüttüğüm
Atatürk İlköğretim Okulu 2. katında, tuvaletlerin hemen önünde bir kargaşa farkedilmiş, 8.
sınıf öğrencisi Ahmet'in 7. sınıf öğrencisi Cemal'i darp edip kafasını duvara vurmasıyla
Cemal bayılıp yere düşmüş ve alnında yaklaşık 10 cm’lik bir yarık oluşmuştur. Hemen ilk
müdahalesi yapılıp yakındaki sağlık ocağına sevk edilmesi sağlanmıştır.
İşbu olay tutanağı tarafımdan olay yerinde tanzim edildikten sonra imza altına
alınmıştır. 10/10/2010 saat 11:15
(İmza)
(İmza)
(İmza)
Ad-SOYAD
Ad-SOYAD
Ad-SOYAD
Ad-SOYAD
Okul Müdürü
Nöbetçi Öğretmen
Şahit 1
Şahit 2
(İmza)
27
Tutanak Örneği-2
2. CV / ÖZGEÇMİŞ
Özgeçmiş Nedir?
Potansiyel işverene kısaca kendinizi sunacağınız bir kısa tarihçenizdir. Özgeçmişin
amacı sizi iş görüşmesine ulaştırmaktır. Hedefe uygun bir CV yararlı, kolaylaştırıcı
olabilirken, kötü bir CV olası fırsatları bir anda yok edebilmektedir. Bu yüzden CV
hazırlamak, sunmak çok önemlidir. Genel olarak yazılı metin şeklinde olmakla beraber, son
yıllarda başvurulacak işlerin niteliklerine göre, yaratıcı, farklı, çeşitli formattaki CV
uygulamaları da kullanılmakta, kabul görmekte, beğenilmekte hatta işverenler talep
edilmektedir.
Özgeçmiş Nasıl Oluşturulur?
 Güçlü yanlarınızı öne çıkarın!
 Tamamladıklarınızı yazın!
28
 Özgeçmişiniz temiz ve düzenli olsun!
 Kısa tutun!
 Özgeçmişinizi kendiniz yazın!
 Fotoğraf olmalı mı?
Tamamladıklarınızı yazın!
Yeni mezunsanız, deneyimlerinizden önce eğitimi öne çıkarın.
Mesela, “Sinema kulübü başkanlığı yapmak” şeklinde yazmak yerine “45 üyesi bulunan
sinema kulübünün 2 yıl boyunca başkanlığını yapmak”, “Bölüm birincisi” yerine “120 kişilik
bölümde birinci oldu” gibi somut ifadeler kullanmanız daha belirleyici olacaktır.
Özgeçmişiniz temiz ve düzenli olsun!
Özgeçmişinizi resmi bir belge olarak düşünebilirsiniz. Temiz, düzenli olmalıdır. Kahve
lekesi, harf hataları özgeçmişinizin dolayısıyla sizin olumsuz algılanmanıza neden olacaktır.
Kısa tutun!
Ustaca bir özgeçmiş oluşturmak için işverenin hangi bilgileri görmek istediğini sezip,
mevcut özelliklerinizden işveren tarafından değer taşıyabilecek olanları yazın. İşvereni
ilgilendirmeyen bilgilerle dolu 3–4 sayfalık bir özgeçmiş, gerekli bilgilerle oluşturulmuş tek
sayfalık bir özgeçmişten daha etkili değildir.
Özgeçmişinizi kendiniz yazın!
Özgeçmiş, kişisel bir belgedir ve de kendinizi başkalarının sizi tanıdığından çok daha
iyi tanır, ifade edersiniz.
Fotoğraf olmalı mı?
Özellikle fotoğraf istenmemiş ise koymakta ısrar etmenize gerek olmayabilir. Eğer
fotoğraf eklemeniz istenmişse fotoğrafınızın sizin en doğal hâlinize yakın ve formal olmasına
dikkat edin.
Özgeçmişinizi öne çıkarmak için…
 Öne çıkarmak istediğiniz bilgiyi büyük harf kullanarak veya koyu yazın Paragrafları
kısa tutun ve aralarında boşluklar bırakın.
 Başarıları ifade ederken; aktif, pozitif, etkileyici fiiller kullanın.
 “Yaptım‐ettim” gibi ben merkezli ifadeler yerine, “yaptı‐etti” gibi ifadeler kullanın.
 Sağladı, organize etti, koordine etti gibi başkalarının da desteğini içeren, ekiple
birlikte çalışıldığını bildiren ifadelere yer verin.
Genel düzen:
 İsminizi en üste yazın. Adresinizi farklı satırda yazın.
29
 Tablo, grafik, dikey‐yatay çizgilerin kullanımından kaçının
 Basit bir harf karakteri kullanın.
 Özgeçmişinizin tümünü tek harf karakterinde yazın.
 11 ya da 12 punto kullanarak oldukça okunaklı bir şekilde yazın.
 Kâğıdın tek yüzünü kullanın.
 Word ya da PDF formatında hazırlayın.
İçerik:

İş aradığınız alanda işverenin aradığı beceriler ve deneyimlerle ilgili kelimelerin
bulunmasına dikkat edin.

Dininiz, tuttuğunuz futbol takımı gibi işverene gerekmeyecek kişisel bilgileri
yazmaktan sakının.
Yeni Mezunsanız ve Tecrübeniz Yoksa…
Böyle bir durumda o güne kadar yaptıklarınızı bir iş tecrübesi olarak düşünün.
Yaptığınız diğer faaliyetlerden, sosyal sorumluluk projelerinden, başvurduğunuz pozisyonla
ilgili aldığınız derslerden, eğitimlerden, part‐time, gönüllü işlerden projelerden ve stajların
size sağladığı bilgi ve becerilerden söz edin.
Referanslar
Başvuruda özellikle referans istenmemişse referanslarınızı yazmanız gerekli değildir.
Referanslar genellikle firmalarca, işe alımın daha sonraki aşamalarında dikkate alınır. Bu
yüzden referanslarınız özgeçmişinizi etkili hâle getirmiyor ise, başvurduğunuz sektör/alanla
ilgili çok önemli bir isim yoksa bu aşamada belirtmemeniz önerilir. Daha sonraki yıllarda
vereceğiniz referansları, özellikle eski işyerinizden, staj yaptığınız yerden seçmeniz karşı taraf
için daha etkileyici olabilir.
Özgeçmişin Bölümleri
1. İletişim Bilgileri
İletişim bilgilerini özgeçmişinizin üst kısmının ortasına konulmuş bir kartvizitiniz
olarak varsayın. İlk önce yazılmasının nedeni de budur. İletişim bilgilerini yazarken “Adı: ,
Soyadı: , Adres: , Tel: “ gibi başlıklar koymanıza gerek yoktur. Bilgilerinizi bir kartvizitteki
gibi yazabilirsiniz. Bu kısımda e‐mail adresinizi de yazabilirsiniz.
2. Eğitim
Eğitim bölümüne; okul eğitimleri, kurslar, seminerler, tez ve proje çalışmaları, burs ya
da ödüller yazılabilir.
Okul eğitimlerinde aşağıdaki bilgileri vermenizde yarar vardır:
30
 Tarihler
 İsimler
 Fakülte Adı/Bölümü/Sınıfı (mezun iseniz sınıf eklenmez)
 Not/ yüksek puan ortalamaları (eğer yüksek puan varsa)
 Ödüller /Burslar
 İstediğiniz işle ilgili kurs eğitimleri
Yüksek lisans/doktora eğitimine devam ediyorsanız, bunu da mezuniyet tarihini boş
bırakarak belirtebilirsiniz.
Böylece eğitiminizin sürekliliğini de göstermiş olursunuz

Katıldığınız kurs ve seminerlerde ise aşağıdaki bilgileri verebilirsiniz:
 Kurs/seminerin konusu,
 Kurs/semineri veren kurum veya kuruluşun adı ve yeri,
 Kurs/semineri bitirme tarihi, süresi.
3. İş Deneyimi
Kronolojik özgeçmişte iş deneyimi yazılırken aşağıdaki bilgilere yer verilir:

Çalışma tarihleri (ay ve yıl olarak),

Pozisyonun adı (görev, unvan),

Firmanın adı ve yeri (firma adresine gerek yoktur, şehri belirtmek yeterlidir),

İş pozisyondaki sorumluluklar,

İş pozisyondaki başarılar.

Pozisyondaki başarılar kısmını yazmak isteğe bağlıdır. Ancak o pozisyondaki
somut başarılarınızın işverenin ilgisini çeken ve işe uygunluğunuz yönünde en etkili bölüm
olduğunu gözden uzak tutmayın.

Pozisyondaki başarılarınızı yazarken de,
 “Satışları artırdı.”
 “Eğitim verdi.” gibi açık olmayan ifadeler yerine,
 Satışları %15 artırdı.”
 “16 eğitim düzenleyerek, 2000 kişiye toplam 34 saat eğitim verilmesini organize etti.”
ifadeleri kullanın.
4. Bilgisayar
 Donanım,
 Programlama dilleri,
31
Eğitimler ve
iş deneyimi
ile ilgili
yazılan
bilgiler en
son tarihten
geriye doğru
yazılır.
 İşletim/ağ sistemleri,
 Ofis programları,
 Veri tabanı programları
 Özel amaçlı programlar,
 Web uygulamaları gibi alt‐bölümlerde hangilerini, ne düzeyde kullandığınızı yazın.
5. Diğer Yetkinlikler
Bu bölüme, o pozisyon ile ilgili önceki bölümlerde belirtilmeyen her türlü bilgi, beceri,
deneyim ile bunları destekleyen verileri yazabilirsiniz. Bu bölümde belirtilebilecek bilgilere
örnek olarak;
 Yabancı dil ve seviyeleri,
 Kullanılan ofis araçları,
 Kullanılan özel nitelikli cihazlar ve araçlar,
 Özel nitelikli bir üretim, yapım veya hizmet tekniği,
 Kullanılan araç veya iş makineleri (sürücü belgesi vb.),
 Her türlü mesleki yeterlik belgesi (diploma, sertifika, ruhsat vb.),
 Çok özel bir alanda uzmanlık derecesinde bilgi,
 Fiziksel üstünlükler ve beceriler verilebilir.
Dikkat edilmesi gereken,
 Belirttiğiniz etkinlikler başvurduğunuz pozisyonla ilgili olmalı ve işin yapılmasına
katkı sağlamalıdır.
 Belirtilen yetkinlikleri yazarken sizleri diğer adaylardan öne çıkaracak, ayırt edici
özellikleri seçin.
6. Üye olunan Dernek/Kuruluşlar:
Başvurduğunuz pozisyonla ilgili olabilecek ‐özellikle mesleki‐ dernekler yazılabilir.
7. Hobiler/Aktiviteler
“Televizyon seyretmek”, “Sinemaya/tiyatroya gitmek”, “futbol maçı izlemek” gibi
sıradan ifadeleri kullanmanızın görüşmeye çağrılmanız için hiçbir artısı olmayacaktır.
Özgeçmişinizi inceleyen kişi, boş zamanlarınızı değerlendirirken uğraştığınız hobi ve
aktivitelerden, sizin kişilik özellikleriniz hakkında çok önemli ipuçları çıkarabilir. Örneğin,
Bungee jumping, yamaç paraşütü gibi heyecan düzeyi yüksek aktivitelerle uğraşan bireylerin
ofis ortamındaki rutin işlerden sıkılabilecekleri varsayılabilir.
32
Takım sporları ile zamanını geçiren bireylerin ekip çalışmasına da yatkın olduğu
düşünülür. Hobilerinizi de yazarken de “basketbol oynamak” şeklinde yazmak yerine
“Üniversite takımında 3 yıl yer almak” gibi ifadeler kullanın.
1.1. CV Çeşitleri
Fonksiyonel ve Kronolojik olmak üzere iki tip cv şekli daha sık olarak kullanılmaktır:
Kronolojik (zaman sıralı), Bu tür özgeçmişlerde iş deneyimi, eğitim vb. bilgiler, tarih
sırası ile sondan başlayarak yazılır. Böylece okuyanın sizin gelişiminizi görmesi mümkün
olur. Günümüzde en sık kullanılan CV şeklidir. Bu formatta kişi aldığı tüm eğitimi ve iş
tecrübelerini, en son iş tecrübesinden ve eğitiminden geriye doğru bir tarih sırasında yazar.
Fonksiyonel (işlevsel), özgeçmişlerde o güne kadar yapılanlar, uzmanlık alanlarına göre
belirli gruplar (Örneğin, pazarlama, insan kaynakları, halkla ilişkiler vb.) altında toplanarak
yazılır. Ancak bu özgeçmişten hangi deneyimin hangi işyerinde kazanıldığı açıkça görülmez.
Hedefe Yönelik, Spesifik olarak başvurulan pozisyonlar için düzenlenebilir. Pozisyonun
talep ettiği nitelikler ön plana çıkarılmalıdır.
Görüntülü CV, Profilinizin 60–90 saniyelik bir video sunumudur. Bu sunum, ne tarz bir
iş aradığınızın, ne tür bir eğitime ve deneyime sahip olduğunuzun ve neden özel bir çevrede
çalışmak veya çalıştırılmak üzere dikkate alınmanız gerektiğinin görüntülü olarak ifadesidir.
Ön Mektup
Başvurulan işe yönelik istek, hedef ve niyeti kısaca ifade etmek için yazılır.
Özgeçmişinizle birlikte bir ön mektup mutlaka gönderin. Bu mektupta altını çizmekte fayda
gördüğünüz kişisel ve profesyonel özelliklerinizi vurgulayabilirsiniz. Ön mektup aynı
Yaş,
medeni
göstergesidir. Sahip olduğunuz niteliklerin, okuyucu için neden önemli olduğunu anlattığınız
durum gibi
yerdir.
kişisel
bilgiler
Ön mektupta;
özgeçmişin
 Kısaca kendinizi tanıtın ve kariyer hedefinizden söz edin.
izde
 Akademik geçmişten bahsedilebilir.
mevcut
olduğu için
 Bu iş için neden uygun olduğunuzu kısaca ifade edebilirsiniz.
ön yazıda
 Mülakat talebinizi belirtin.
belirtmek
Portfolyo
gerekmiyor
Kişinin bireysel ve mesleki başarıları ve gelişimini düzenli bir şekilde sergileyen bir
zamanda fikirlerinizi nasıl organize ve kendinizi ne netlikte ifade edebildiğinizin
kariyer belgesidir. Kişinin kendini sunabilmesi için geçerli olabilecek her türlü dokümanı
33
içerir. Örneğin, görüşmeciye sunabilmek amacıyla yapılan çizimler, sanatsal çalışmalar veya
içinde yer alınan projeler, bir mankenin fotoğraflarının yer aldığı çalışmalar vb.
Kontrol Listesi
Özgeçmiş oluştururken ve iş başvurusu yaparken son bir kontrol listesi:
 Kendime en uygun CV biçimini belirledim
 Önceki her iş deneyimim ile ilgili için birkaç başarımı tanımladım
 CV’lerimde güçlü anahtar kelimeler kullandım.(CV bankalarında çok aday olduğu için
işverenler bu kelimeleri girip
 diğerlerini eliyorlar. Bu yüzden anahtar kelimeleri kullanmak çok önemli)
 Diğer adayların CV’lerine göre kendini öne çıkaran bir CV’ye sahibim
 Kendi özelliklerimi anlatabileceğim sunuş biçimini geliştirdim;
 Artık kendimi ve nasıl bir iş aradığımı ifade etmekte güçlük çekmiyorum.
 Tüm ön mektuplarımda karşı şahıs ismi varsa mutlaka belirttin.
 Şirketlerin bana ulaşmasını oturup beklemek yerine daha aktif yöntemler denedim.
 Şirketin bana olan faydasından çok, benim şirkete olan faydamı anlatabildim.
 Ön mektuplarımda ve CV’lerimde yer alan hataları gidererek onları güncelleştirdim.
Özgeçmış Hazırlarken En Çok Yapılan Hatalar!
 Başlık olarak “ÖZGEÇMİŞ” yazmak,
 Komik e‐mail adresleri kullanmak ( Örn: sweetgirl@...; [email protected].),
 3‐4 sayfalık özgeçmiş oluşturmak ve büyük yazı karakteri kullanmak
 “Kişisel Bilgiler” ile “İletişim Bilgilerini” karmaşık yazmak,
 Kariyer hedefini spesifik olarak belirtmemek, geniş çaplı hedefler yazmak,
 Okul ve bölüm adını tam yazmamak (Örn, Elektrik‐Elektronik Mühendisliği gibi),
 “Eğitim Bilgileri” bölümüne ilkokuldan itibaren başlayarak tüm okul bilgilerini
yazmak,
 Eğitim Bilgileri, iş ve staj deneyimleri bölümlerine tarih aralığı ve süreyi eklememek,
 Kısa süreli iş deneyimlerini önemsemeyerek özgeçmişe eklememek (Aile şirketi,
tanıdıkların şirketlerinde yaz dönemlerinde çalışmak vb.),
 Sosyal faaliyetler, hobiler bölümünde genel ifadeler kullanmak (sinema, müzik, tiyatro
vb.), somut çalışmaları tarih, içerik ve bağlı bulunan dernek/kulüp adı olarak
yazmamak,
 İş ve Staj Deneyimleri bölümlerine “iş tanımlarını” eklememek,
34
 Sertifika bilgilerini; tarih / süre, alınan kurum, sertifika adı vb. gibi bir sıralama ile
yazmamak, genel ifadeler kullanmak,
 “Referanslar” bölümüne yazılan kişilerin çalıştığı kurum, unvan ve iletişim bilgilerini
eklememek,
 Ön yazı oluşturmadan CV’yi göndermek.
Peki, Özgeçmişimi Nasıl Hazırlayacağım?
 Kendini tanımalısın! Şimdiye kadar neler yaptın?
 Ne var ne yok ortaya dökmelisin!
 Taslak oluşturmalısın!
 Taslaktan gereksiz bilgileri çıkarmalısın!
 Gerekli bilgileri hedefe göre düzenlemelisin!
 Reklamcılık, Web Tasarımı, Sinema TV, Mimarlık gibi yaratıcılık özelliklerin daha ön
planda olduğu alanlarda daha farklı, alışılmışın dışında bir CV oluşturmalısınız.
 Özgeçmişinizi hazırlayınca başka bir kişinin okumasını sağlayın ve yorumlarını alın!
 Fırsat kapıyı çaldığında, kapıyı özgeçmişiniz açar!
 Aklınızda bulunsun; işin ve sizin amacınıza uygun ve sizi öne çıkaracak bir özgeçmiş
oluşturmanızın önemli olduğudur!
2. BİLİMSEL YAZI HAZIRLAMA TEKNİKLERİ
2.1. Kaynak Gösterme Kuralları

APA Yöntemi

MLA Yöntemi
Yalnızca akademik çalışmalarda değil, bilgi paylaşımı amacıyla kamusal ortama
sunulan her türlü yazılı ve sözlü çalışmada yararlanılan kaynakları eksiksiz olarak belirtmek,
hukuki ve ahlaki yükümlülüklerdir. Bilginin sağlıklı bir şekilde ortaya çıkması, yayılması,
düzeltilmesi, geliştirilmesi ve bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi için çalışmaların
sorumluluğunun bireysel olarak üstlenilmesi, bunun için de öncelikle, diğer bilgi üreticilerinin
hakkının verilmesi gerekir.
Yararlanılan kaynakların belli bir düzen içinde belirtilmesi için farklı disiplinlerin
gereksinimlerini karşılayan birçok uluslararası standart geliştirilmiştir. Bunlar arasında
görünüş özellikleri açısından önemli farklılıklar vardır; ancak hepsinde temel ve ortak olan bir
ilke vardır: kaynağın yazarının, başlığının, yayın bilgisinin, tarihinin ve sayfa numaralarının
eksiksiz olarak belirtilmesi. Dolayısıyla, mevcut uluslararası kaynak gösterme kurallarından
herhangi birini doğru kullanmayı öğrenen bir araştırmacı, o standarttan başka bir standarda
35
kolaylıkla geçiş yapabilir. Tehlikeli olan ise, kamusal ortamda bilgi paylaşan çalışmalarda
hiçbir standarda bağlı kalmamak, kaynak sunumunu ihmal etmek ya da kaynakları gelişigüzel
sunmaktır.
Kullanılan kaynakların sunumu konusunda iki temel yaklaşım vardır: dipnot ya da
sonnotlarda sunumu; kaynakçada sunumu. Türk Dili Birimi’nce yönlendirilen çalışmalarda,
metin içinde kısa göndermeler yapılan kaynakların kaynakçada topluca sunumu temel
alınmıştır. Bu konuda sosyal bilimlerde yaygın olarak kullanılan APA (American
Psychological Association) yöntemi ile dil ve edebiyat alanında yaygın olarak kulanılan MLA
(Modern Language Association) yöntemlerinin temelleri öğretilmekte ve çalışmalarda
uygulanması beklenmektedir (ikinci yöntem yalnızca Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nün
öğrencileri tarafından kullanılacaktır).
Her iki yöntemin de iki temel öğesi bulunur: metin içinde kaynaklara kısa göndermeler
yapmak ve metin sonunda kaynak bilgilerinin ayrıntılarını veren bir kaynakça düzenlemek.
Metin içinde gönderme yapılan kaynakların kaynakçada eksiksiz olarak yer alması,
kullanılmayan kaynakların ise yer almaması gerekir. Bu konudaki eksiklik ve fazlalıklar
çalışmanın özensizliğini gösterir.
2.1.1. APA Yöntemi (Yazar-Tarih Yöntemi)
Sosyal bilimlerde yaygın olarak kullanılan bu yöntem, diğer kaynak gösterme
yöntemlerinden bazı farklılıklar taşımakta, yazar soyadlarını ve yayın yılını (bazen sayfa
numarası/numaraları) öne çıkarmaktadır, örneğin, (Barlas, 2004) ya da (Barlas, 2004: 14).
I.
Metin İçinde Kaynaklara Gönderme Yapmak
APA yönteminde metin içinde kaynak gösterilirken yazarın soyadı (ya da yazarların
soyadları), yapıtın yayın tarihi ve alıntı yapılan sayfanın numarası (ya da sayfaların
numaraları) belirtilir. Aşağıda hangi durumlarda, nasıl kaynak gösterileceği örneklerle
anlatılmaktadır.
1.
Tek Yazarlı Yapıt
Metinde alıntı yapıldıktan sonra, parantez içinde, yazarın soyadı, yayın tarihi ve sayfa
numarası, virgüllerle ayrılarak yazılır. Okuyucu dilerse “Kaynakça” kısmında eser ve yazarlar
hakkında detaylı bilgi edinebilir.
Yazar adı metinde geçmiyorsa, alıntı sonunda parantez içerisinde yazar soyadı ve yayın tarihi
(kitap alıntılarında sayfa numarası/numaraları) gösterilir:
Yapıtta “gerçekçiliği bazıları daha çok yöntem bakımından benimsemiştir, bazıları ise konu
bakımından” (Moran, 1994, 36) denmesine rağmen...
36
Yazar adı metinde geçiyorsa, yazar adından sonra parantez içerisinde makalelerde yayım tarihi;
kitaplarda ise tarih ve sayfa numarası gösterilir.
Berna Moran (1994) “gerçekçiliği bazıları daha çok yöntem bakımından benimsemiştir, bazıları
ise konu bakımından” diyerek “gerçekçilik” kavramının farklı anlamlarına dikkat çeker.
Berna Moran (1994, 36), “gerçekçiliği bazıları daha çok yöntem bakımından benimsemiştir,
bazıları ise konu bakımından” diyerek “gerçekçilik” kavramının farklı anlamlarına dikkat çeker.
Eğer yazar adı uzunsa, cümle içerisinde verilir:
Bayburt Üniversitesi, Bayburt Dede Korkut Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından yapılan
bir araştırmada (2016) vurgulandığı üzere … ya da Bayburt Üniversitesi … (2016, 14) vurgulandığı
üzere…
2.
İki ya da Daha Fazla Yazarlı Yapıt
Eğer eser iki yazarlı ise, gönderme yapılırken her iki yazarın soyadı da verilir: Tekin ve Alpay
(1983, 86) farklı sonuçlara… ya da Tekin ve Alpay (1983) farklı sonuçlara… ya da (Tekin ve Alpay,
1983) ya da (Tekin ve Alpay, 1983, 86).
Eser ikiden fazla yazarlı ise, sadece birinci yazarın soyadı yazılır sonra “ve diğerleri”
anlamındaki (vd.) kısaltması konur.
Tekin vd. (1983, 86) farklı sonuçlara… ; Tekin vd. (1983) farklı sonuçlara… ya da (Tekin vd.,
1983) ; (Tekin vd., 1983, 86).
3.
Yazarın Aynı Yıl Yayımlanan Yapıtları
Aynı yazara ait iki ya da daha fazla yapıta gönderme yapılıyorsa yayın yılına alfabetik sırayı
izleyen harfler eklenir:
… (Memet Fuat, 2000a); … (Memet Fuat, 2000b). Bunlardan ilki, kaynakçada yer alan İkinci
Yeni adlı kitaba, ikincisi ise Orhan Veli kitabına gönderme yapar.
4.
Yazarı Belli Olmayan Yapıt
Yapıtın yazarı belirtilmemişse alıntı yaparken yapıtın adının ilk birkaç sözcüğü kullanılır. Bu tür
bir yapıta gönderme yapılırken kitabın adı eğik (italik) olarak yazılır ve ardından tarih belirtilir:
Diğer bir kaynakta (College Cost Book, 1983) belirtildiği gibi...
College Cost Book’ta (1983) belirtildiği gibi...
5.
Aynı Soyadı Taşıyan Yazarlar
Eğer aynı soyadına sahip birden fazla yazara gönderme yapılıyorsa yapıtların yayın yılları farklı
olsa bile, cümle içinde yazarların adları da belirtilmelidir: Jale Parla (1989); Taha Parla (1993).
6.
İki ya da Daha Fazla Yapıt
İki ya da daha fazla yapıta gönderme yapılıyorsa alıntı yapılan yapıtların yazarlarının soyadları,
alfabeye göre sıralanır ve araya noktalı virgül (;) konur: (Feigenbaum ve McCurduck, 1983; Roszak,
1989, 1991).
37
7.
Kişisel Görüşme
Kişisel görüşmeler metinde belirtilmeli ama kaynakçada yer almamalıdır: (Vüs’at O. Bener,
kişisel görüşme, Aralık 2001).
8.
Alıntılayan ya da Aktaran Kaynak
Çalışmalarda birincil kaynaklara ulaşmak esastır, ama bazı güçlükler nedeniyle
ulaşılamamışsa, göndermede alıntılanan ya da aktarılan kaynak belirtilir. Alıntılanan ya da
aktarılan yapıttaki kaynak bilgilerine yer verilmez: (Alıntılayan Gürbilek, 2004, 115) ; (Aktaran
Johnson, 2007b, 37-38).
II. Kaynakçanın Hazırlanması
Metinde alıntı yapılan bütün kaynaklar, “Kaynakça” başlıklı yeni bir sayfada gösterilir.
Bu bölümde, çalışmada kullanılan bütün kaynaklar doğru ve tam olarak listelenir. Metinde
gönderme yapılmayan kaynaklara “Kaynakça”da yer verilmez. Bizzat görülmeyen ve
yararlanılmayan kaynaklar “Kaynakça”ya alınmaz. Böyle bir uygulama “çalıntı” sayılır.
Kaynaklar yazarların soyadına göre alfabetik olarak sıralanır. Eğer yazar adı yoksa yapıt
adı esas alınır. Bir yazarın birden çok yapıtı kullanılmışsa kaynaklar kronolojik sırayla yazılır.
Bir yazarın aynı yıl yayımlanmış birden fazla yapıtı kullanılmışsa yapıt adlarının alfabetik
sırasına göre “2008a”, “2008b” şeklinde sıralanır.
1.
Kitaplar
“Kaynakça”da sırasıyla yazarın soyadı, ilk adının (bazen ilk iki adının) baş harfleri,
(parantez içinde) yayının yılı, yapıtın adı, yayın bilgileri, noktalarla ayrılarak yazılır. Kitap
adları başlığın ilk harfinden sonra (özel adlar dışında) bütünüyle küçük ve eğik harflerle
yazılır.
a. Tek Yazarlı ya da Editörlü Kitap
Gürbilek, N. (2004). Kör Ayna, Kayıp Şark. İstanbul: Metis.
Kalpaklı, M. (ed.). (1999). Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler. İstanbul: YKY
b. İki ya da Daha Fazla Yazarlı ya da Editörlü Kitap
Taner, R. Ve Bezirci, A. (1997). Seçme Romanlar. İstanbul: Evrensel.
c. Gözden Geçirilmiş ya da Genişletilmiş Baskılar
Alpay, N. (2004). Türkçe Sorunları Kılavuzu (Gözden geçirilmiş ikinci baskı). İstanbul:
Metis.
d. Yazarı Belirsiz Kitaplar
The 1995 NEA almanac of higher education. (1995). Washington DC: National
Education Association.
38
e. İki ya da Daha Fazla Ciltten Oluşan Kitaplar
Moran, B. (1995). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış (3 cilt). İstanbul: İletişim.
f. Çeviri Kitaplar
Bahtin, M. M. (2004). Dostoyevski Poetikasının Sorunları (C. Soydemir, çev.) İstanbul:
Metis.
g. Derlenmiş Bir Kitaptaki Yazı
Karasu, B. (1997). İmge Üretiminde Roman Hâlâ İlk Sırada. Ne Kitapsız Ne Kedisiz
(13-22). İstanbul: Metis.
h. Derlemede Yer Alan Bir Yazı ya da Bölüm
Irzık, S. (2004). Öznenin Vefatından Sonra Kadın Olarak Okumak. Parla ve Irzık (ed.),
Kadınlar Dile Düşünce (35-56). İstanbul: İletişim.
k. Başvuru Kitaplarındaki Bölüm ya da Yazı
Akün, Ö. F. (1992). Divan edebiyatı. Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (398-422).
İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
2.
Makaleler
Dergilerde yer alan makalelere kaynakçada yer verirken sırasıyla yazarın soyadı, ilk
adının (bazen ilk iki adının) baş harfleri, (parantez içinde) yayının yılı, yapıtın adı, yayın
bilgileri, noktalarla ayrılarak yazılır. Günlük, haftalık ya da aylık bir yayın kullanılmışsa
parantezin içinde yıldan sonra gün ve ay belirtilir. İlk harften sonra makale adının tamamı
normal stilde yazılır (eğik yazılmaz ya da tırnak içine alınmaz). Yayın bilgileri bölümünde
derginin / yayının adı ve sayısı eğik olarak yazılır. Sayfa sayısı ise eğik yazılmaz.
Turan, G. (2005, Haziran). İkinci Yeni’den sonra olan biten ne? Varlık, 1173, 3-5.
3.
Diğer Kaynaklar
a. Film
Demirkubuz, Z. (Yönetmen). (2006). Yazgı [Film]. İstanbul: Mavi.
b. Elektronik Kaynaklar
Kaynakçada yazar, yayın tarihi, kaynağın adı ve derginin ya da yapıtın adı yer alır. Bu
bilgilerden sonra elektronik kaynağın tipi (çevrimiçi, CD-ROM), cilt sayısı ve gerekli sayfa
ya da varsa paragraf numarası yazılır. Eğer kaynağa internetten ulaşılabiliyorsa, adres ve
erişim tarihi belirtilir.
Dr. Abel Scribe PhD. (2006, 3 Ekim). Dr. Abel Scribe’s guides to research writing and
style. Erişim tarihi: 31 Ekim 2006, http://www.docstyles.com/index.htm
39
2.2. Alıntılama ve Özetleme
Ödev ya da tez hazırlarken öncelikle Alıntılama ve Kaynak Gösterme konularına
uyulmalı, bu kurallar titizlikle uygulamalıdır. Yazılı ya da görsel kaynaklardan alıntı
yapılırken yapılması gereken ilk şey çalıntı “intihal” suçu işlememektir. Akademik dünyanın
tamamında ciddi bir suç olarak görülen aşırmacılık, bir yazarın cümlelerini tırnak işareti ya da
kaynak göstermeden aynen aktarmaktır. Bir makale/tez ya da ödev hazırlanırken aynen
alınması düşünülen cümleler tırnak işareti (“”) içerisinde ve italic verilmeli ve parantez ile
kaynağı gösterilmelidir. Eğer yazarın cümleleri aynen değil fakat düşünceleri aktarılacaksa
kendi cümleniz dahi olsa yine kaynak gösterilmelidir.
2.2.1. Alıntılama Tekniği
Araştırmada yararlandığınız, size ait olmayan düşüncelerin kaynağını tam ve doğru
olarak belirtmek, alıntıların kusursuz olmasına dikkat etmek, mekanik zorunluluklar değil,
yapılan çalışmanın dürüstlüğünün ve bilimselliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Alıntılama
tekniği konusunda aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

“Alıntı”, tanımı gereği, başkasına ait ifadelerden oluşur; içeriği başkasına aittir;
başkasının “malı”dır. Bu yüzden, çift tırnak içinde, sonunda (başladığı ve bittiği) sayfa
numaraları belirtilerek sunulur.

Başkalarına ait görüşleri çift tırnak içinde vermemek ne kadar büyük bir hataysa,
onlara ait görüşleri bozarak vermek de o kadar büyük bir hatadır. Dolayısıyla alıntılar,
kendi sözcüklerinizi araya katmadan, ekleme ve çıkarma yapmadan, özetlemeden,
uyarlamadan verilmelidir. Alıntıları bozmamaya, “olduğu gibi” metninize almaya
azami özen göstermelisiniz.

Hazırlanan metnin yetkin olabilmesi için yanlış alıntılama, yersiz ya da isabetsiz
alıntılama, aşırı alıntılama ve yeterince alıntılamama gibi kusurlardan kaçınılmalıdır.

Kaynakların farklı kısımlarından yapılan alıntılar tek bir alıntıda birleştirilmemelidir.
Alıntılar peş peşe dizilmemeli, geçiş ifadeleri ve yorum sözleriyle birbirinden
ayrılmalıdır.

Alıntılanacak cümleler metninize katkıda bulunmalıdır. Çok uzun ve anlatım hataları
içeren cümleleri olduğu gibi alıntılamak zorunda değilsiniz. Oluşturduğunuz metin
açısından anlamlı kısımlarını ayırarak alıntılayabilirsiniz.

Alıntıladığınız cümlelerin alınmayan kısımlarını çift tırnakların başında ve sonunda üç
nokta ile belirtmeniz gerekmez. Çift tırnak işareti zaten bir “kesip alma” işleminin
yapıldığını gösterir. Ancak cümle ortasından yapılan eksiltmeler [...] işaretiyle
40
belirtilmelidir. Anlamı netleştirmek için alıntıya yapacağınız eklemeleri de köşeli
parantez içinde belirtmelisiniz.

Alıntının sonunda parantez içinde verilmesi gereken sayfa numaralarını alıntı
tırnaklarının içine koyma hatasına düşmemelisiniz.

Okunurluğu kolaylaştırmak açısından, alıntı cümleleri “X şöyle der:” gibi ifadelerle
sunulabilir. Dört satırı geçen alıntılar, giriş komutunu izleyen iki sekmeden sonra alıntı
bloguyla sunulmalıdır (http://tk.bilgi.edu.tr).

Alıntı birkaç satırdan uzun ise (4 satır, yaklaşık “40 kelime”), sağ ve soldan içeri
girilerek (1 cm) bloklanır ve italik dizilir:
Örn., Berber (2008: 86) son çalışmasında, Atatürk dönemi Türk Dış Politikası üzerine,
şu değerlendirmeyi yapmaktadır:
Atatürk Dönemi’nde izlenen dış politika, daha 1930’ların başında, Türkiye
Cumhuriyeti’ni uluslararası alanda saygı duyulan, itibarı yüksek bir devlet
yapmıştı. Türkiye’nin Cemiyet-i Akvam’a üye oluş biçimi, Yunanistan
Başbakanı Venizelos’un, 1934 yılında Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday
göstermesi ve Türkiye hakkında Batıda çıkan övücü yayınların çokluğu bunun
somut göstergeleriydi.

Paragraf İçinde Kaynak Gösterme Yönteminde (APA) Açıklayıcı Notlar gerekli olan
yerlere, ya numara ya da işaret (yıldız “*”) konur. Açıklayıcı notlar daha sonra, ya
ilgili sayfanın altında ayrı ayrı ya da metin sonunda, kaynaklar listesinden önce
topluca yazılırlar (Berber, tarih yok).
2.2.2. Çalıntı (İntihal)
Çalışmalarda bazı kaynaklardan yararlandığınız hâlde bunları belirtmemeniz, ahlaki
bakımdan utanç vericidir; hukuki açıdan ise suç oluşturur. Yazılı ödevler ve sözlü sunuşlar,
hangi görüşün kime ait olduğu açıkça belli olacak şekilde hazırlanmalıdır. Alıntılama,
aktarma ve kaynak gösterme konularındaki temel kurallar öğrenildikten sonra bunların doğru
öğrenildiğinden emin olmak için aşağıdaki uyarılar dikkate alınmalıdır.
 Diyelim ki yazılı ödeviniz ya da sözlü sunuş metninizde belli bir düşünce için kaynak
gösterdiniz, ancak aynı kaynaktan aldığınız başka bir düşünce için kaynak
göstermediniz. Böyle bir durumda “çalıntı” suçu işlemiş olursunuz.
 Alıntı, aktarma, yorum ve özet cümleleri arasında geçişler yaparken başkalarına ait
düşünceler (yanlışlıkla) size aitmiş gibi görünüyorsa “çalıntı” suçu işlemiş sayılırsınız.
41
 Diyelim ki uzunca bir paragrafın sonunda kaynak gösterdiniz. Ancak paragraftaki
hangi görüşlerin belirttiğiniz kaynaktan alındığı tam belli olmuyor. Ya da kendi
görüşlerinizi, kısmen de olsa, kullandığınız kaynağa atfettiniz. Bu tür durumlarda da
“çalıntı” suçu işlemiş olursunuz.
 Kullandığınız kaynağı ya da kaynakları ilk cümlelerden itibaren belirtmeyip en sona
bırakmanız, düşüncelerin kime ait olduğu konusunda bir belirsizlik yaratacağından
hakkaniyetli olmaz. Kullandığınız kaynaklara paragrafların ilk cümlelerinde
değinmeniz yerinde olur (http://tk.bilgi.edu.tr/?m=4).
2.2.2.1.
Çalıntı Türleri (http://psk.baskent.edu.tr)
 “İnternet üzerindeki kaynaklardan bir metnin kopyalanması ve yapıştırılması,
 Herhangi bir internet sitesinden bir metnin kopyalanması,
 İnternet sitelerinden hazır ödevlerin alınması,
 Kitap, dergi, ansiklopedi ve dergiler gibi yazılı materyallerden bir metnin
kopyalanması,
 Yukarıda sözü edilen kaynaklardan bir metnin basitçe değiştirilerek alınması (seçilmiş
bazı kavramlar dizini veya sözcükler yerleştirilmesi ile orijinal bir çalışma gibi
gösterilmesi).
 Kaynak gösterilmeden veya izin alınmadan fotoğraf ve/veya video kullanılması,
 Bir başka öğrencinin çalışmasının izin alınmadan kullanılması ve kendisine ait
olduğunun iddia edilmesi,
 Ticari kaynaklardan (araştırma servisi veya ödev hazırlayan kuruluşlar gibi) elde
edilen bir çalışmanın satın alınması,
 Bir dilden diğerine tercüme etme kişinin kendi kelimeleri değildir.
 Tercüme; alıntı yapma, özetleme ve açıklama için oluşturulan prensipler dahilindedir.
 Yapılan bir çalışmayı izin almadan başka bir amaç ya da başka bir ders için kullanma.
Aşırmacılık Örnekleri
Orijinal Metin:
“Bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve sırasının belirlenmesi birçok disiplinde üzerinde
daha çok durulan bir konu haline gelmiştir. Bu eğilimin profesyonel açıdan çok önemli olan
yayın yapma ve yazarlık haklarının korunması ile olan ilişkisi açıktır. Ancak bu eğilimin
görece yeni ve bariz bir nedeni olduğu da söylenebilir.”
42
Aşırılmış hali - 1:
Bilindiği gibi bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve sırasının belirlenmesi birçok
disiplinde üzerinde daha çok durulan bir konu haline gelmiştir. Bu eğilimin profesyonel
açıdan çok önemli olan yayın yapma ve yazarlık haklarının korunması ile olan ilişkisi açıktır.
Ancak bu eğilimin görece yeni ve bariz bir nedeni olduğu da söylenebilir.
Aşırılmış hali - 2:
Yazarlık haklarının ve sırasının belirlenmesi, birçok bilimsel disiplin için üzerinde çok
durulur bir konu haline gelmiştir. Söz konusu eğilimin yayın yapma ve yazarlık haklarının
korunması ile ilişkisi gayet açıktır. Diğer yandan bu eğilimin oldukça açık ve yeni bir nedeni
olduğunu söylemek mümkündür.
Kabul edilebilir hali - 1:
Bilimsel çalışmalarda yazarların haklarının korunması ve yazarlık sıralamasının
belirlenmesi, birçok disiplinin üzerinde durduğu bir konudur. Oldukça yeni olduğu
söylenebilecek bu eğilimin yazar haklarının korunması ile ilişkisi açıktır ve bariz bir nedeni
olduğu da söylenebilir.
Kabul edilebilir hali - 2:
Değirmencioğlu ve Demirutku’ya (1999) göre “bilimsel yayınlarda yazarlık hakkı ve
sırasının belirlenmesi birçok disiplinde üzerinde daha çok durulan bir konu” (s. 111) olmaya
başlamıştır. Bu durumun profesyonelliğin önemli bir parçası olan yayın yapma ve yazarların
haklarının korunması ile ilgisi olduğu açıktır.
Dikkat edilirse aşırmacılık örneklerinde yazarlara ve yayına ait tanımlayıcı bilgiler
verilmemiştir. Bir ödev ya da araştırma raporunda orijinal metindeki bilgi veya düşüncenin
kaynak belirtilmeden kullanılması durumunda okuyucu, bu bilgilerin yazarın kendisine (bir
başka deyişle ödev ya da raporu yazan kişiye) ait olduğunu düşünecektir. Sonuç olarak ödevin
ya da raporun yazarı, başkasının bilgilerini kendi bilgileriymiş gibi göstermiş ve aşırmacılık
yaparak suç işlemiş olacaktır.
Aşırmacılık etik bir ihlaldir ve öncelikle yazarların özdenetimine bırakılmıştır. Ancak
farklı kurumlar, belirledikleri takdirde aşırmacılığa farklı yaptırımlar uygulayabilmektedirler.
Aşırmacılık nedeniyle geçmişte akademik dereceleri ya da çalışma izinleri iptal edilen
bilimciler olduğu bilinmektedir. Birçok üniversitede, öğrencilerin, ödevlerinde veya
projelerinde aşırmacılık belirlenmesi durumunda da disiplin soruşturması açılmaktadır.”
2.2.2.2.
Özetleme Tekniği
“İyi Bir Özet Nasıl Yapılır?
43
A. Her şeyden önce bazı temel kurallara uymak gerekir:
 Özet, asıl metnin temel düzenine doğru ve sadık bir şekilde uymalıdır, özette genel
olarak metnin düzeni takip edilmelidir. Ancak bu kural, özeti kendi planınız içinde
yapma hakkınızı elinizden almaz. Özet yapmak, bir bakıma metni tekrar yazmaktır.
Metni tekrar yazarken hem metnin düzenine bağlı kalabilir, hem de konunun
gerektirdiği düzenlemeleri yapabilirsiniz.
 Özetinize metinde bulunmayan fikirleri sokmayınız, metinde söylenen şeylerle
ilgili de hiçbir yargıda bulunmayınız. Yani tarafsız, nesnel olunuz.
 Özetinizde metinden alınmış cümlelere yer vermeyiniz. Kendi kelimelerinizi ve
cümlelerinizi kullanınız.
B. Sonra şu kuralları da göz önünde bulundurunuz :
 Metnin esasına saygı gösteriniz:
- Özetlenen metnin mantığını kavrayınız ve yansıtınız. Özetin başarısı buna bağlı
olacaktır.
- Çeşitli fikirler arasındaki bağları fark ediniz ve bunları özetinize yansıtınız.
- Özetlenen metnin temel fikirlerini bulunuz.
- Özet için verilen uzunluk ölçüsüne uyunuz, kelime yahut sayfa sayısı sınırlarını
aşmayınız. Yahut amacınıza en uygun kısaltma oranını kendiniz belirleyiniz.
 Kendi özet metninizi oluşturunuz ve tarafsız olunuz:
- Uygun ifadeler, terimler, deyimler kullanınız.
- Tarafsız bir anlatım şekli kullanınız. (Mesela, “metnimizde” yerine “metinde”
deyiniz.)
- Kişisel kelimelerinizi kullanınız. Dil ve anlatım size ait olsun.
- Kişisel fikirlerinizi belirtmeyiniz.
- Özetlenen metinden örnek alıntılar yapmayınız. Bu yolu, çok önemli bir sebep
varsa çok az kullanınız.
- Metinde geliştirilen fikirlere bağlı kalınız.
C. Nihayet, çok zaman kaybetmemek için şu şemaya uyunuz:

Metni dikkatle okuyorum.

Metnin önemli kelimelerini bulmaya dikkat ediyorum ve anahtar-kelimeleri
buluyorum.

Önemli fikirleri buluyorum ve yalnızca açıklayıcı ve tasvir edici örnekleri vb. bir
kıyıya bırakıyorum.
44

Yazıdaki mantıkî bağları dikkatle buluyorum.

Metnin somut, görsel bir şemasını yapıyorum ve önemli fikirlerin birbirine nasıl
bağlandığını gösteriyorum.

İlk taslak yazımı yazıyorum, metnin boyutunu hesaplıyorum.

Taslak yazımı düzeltiyorum (imlâ, dil, anlatım, vb.)

Özetime son şeklini veriyorum (http://www.ege-edebiyat.org)”.
3. ÖDEV / MAKALE
Bir ödev, makale ve araştırma/tez genellikle üniversitelerin Tez Yazım Kılavuzuna göre
hazırlanır. Bu kılavuzlarda ortak başlıklar şunlardır:
3.1. Ödev/Makalenin Başlığı
Başlık ödevin, makalenin ve araştırmanın/tezin içeriğini okuyucuya yeterli şekilde
sunacak uzunlukta olmalıdır. Ne çok kısa ne çok uzun bir başlık tercih edilmelidir. Kesin
olarak bir başlıkta kullanılacak kelime sayısı belirtilmese de 10 ila 20 kelime arasında
yazılmış bir başlık nicel olarak yeterli görülebilir. Kelime sayısından daha da önemlisi içeriği
yeterince açıklayabilecek nitelikte olmasıdır.
3.2. Özet
Özet çalışmanız hakkında okuyucuya genel bir bilgi verecek nitelikte olmalıdır. Genel
olarak özetlerde giriş olarak 2-3 cümle ile konu hakkında bilgi verilir. Arkasından çalışmanın
amacı, yöntemi, veri toplama teknikleri ve verilerin çözümleme şekli, kısaca bulgular ve
sonuç şeklinde olur. Özetin uzunluğu ve kısalığı kuruma ve dergilere göre değişebilir. Genel
olarak bir kısa özet 150-350 kelime arasında, uzun özet denebilecek özetleme ise en az 750
kelimeden oluşabileceği söylenebilir.
3.3. Giriş/Kavramsal Çerçeve/Kuramsal Çerçeve
Araştırmanızla ilgili literatür taraması ve araştırmanın amaçları doğrultusunda bu
kaynakların düzenlenmesi, sınıflandırılması ve tartışılmasıdır. Sizin çalışmanız literatür
taramasında eksik gördüğünüz bir noktaya odaklanmalıdır. Yapılmış bir çalışmanın aynısını
yapmak bilimsel bilgiye katkı sağlamaz. Bu alanın etkili olabilmesi için araştırmacının
öncelikle konu hakkında en az yüzde 60-70 düzeyinde konu ile ilgili okuma yapmış olması
gerekir.
 Bu bölümde araştırmanızla ilgili olan çalışmaları incelerken Alıntı Yapma Kurallarına
uymalısınız.
45
3.4. Amaç
Ödevinizi/makalenizi yazma amacını açıklayacağınız aşamadır. Kısaca bu bölümde
araştırmayı neden yaptığınızı açıklamış olacaksınız.
Örneğin, “Bu çalışmanın amacı, anne-babaların ve öğretmenlerin disiplin kavramını
algılama biçimlerini ortaya koymaktır.”
3.5. Yöntem
Araştırmada hangi yöntemin kullanıldığı belirtilir. Sosyal bilimler genellikle kullanılan
yöntemler Tarama modelinde betimsel çalışmalar ve deneysel çalışmalardır. Betimleme de
var olan durumu ortaya koymak amaçlanırken, deneysel çalışmalarda etkisi araştırılan bir
değişken vardır. Deneysel çalışmalarda araştırmacı bağımsız değişkeni kontrol altına alır ve
etkisini test eder. Sosyal bilimlerde deneysel çalışma yapmak oldukça güçtür. Çünkü deneysel
ortama etkisi engellenemeyen pek çok değişken olabilir.
3.5.1. Evren ve Örneklem
Araştırmada evren genellikle, yapılacak grubu veya kümeyi temsil eder. Örneklem ise
evreni temsil etme koşuluyla zamandan, paradan, emekten tasarruf etmeyi sağlar. Ancak
araştırmalarda amaç tasarruf değil, doğru bir yolla veri toplamaktır.
3.5.2. Veri Toplama Araçları
Ödevinizin verilerini anket, çoktan seçmeli testler, görüşme, gözlem yoluyla
toplayabilirsiniz. Geçerli ve güvenilir bir araçla bilimsel bilgi toplanabilir.
3.5.3. Verilerin Çözümlenmesi
Hangi istatistiki teknik kullanılarak veriler çözümlenecektir. Sosyal bilimlerde sıklıkla
kullanılan yüzde ve frekans, t-testi, varyans analizi vb.
3.6. Bulgular
Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesi, sınıflandırılması, yorumlanması,
tablolaştırılması gereken bir bölümdür.
3.7. Tartışma
Araştırma sonunda elde edilen bulgularla ilk bölümde (giriş, kuramsal çerçeve, problem
durumu) ele alınan kaynakların ulaştığı bulguların karşılaştırılarak tartışıldığı bölümdür.
Araştırmada elde edilen bu bulgu Temur’un (2008) bulgularıyla benzerlik
göstermektedir/bulgularını/görülerini destekler niteliklerdir.
Araştırmada elde verilen SED’e dayalı bulgu Temur’un (2008) bulgularıyla
çelişmektedir. Bu durum ………… dan kaynaklanmış olabilir.
46
3.8. Sonuç ve Öneriler
Sonuçlar araştırma bulgularına dayalı olarak yazılır. Öneriler ise sonuçlara dayalı olarak
(araştırmacılara, eğitimcilere, yöneticilere vb.) bulunulur.
3.9. Kaynaklar
Kaynaklar ödev/makale/araştırmanız sırasında kullandığınız dokümanların listesidir.
Alfabetik olarak hazırlanmalıdır. Kaynakçaya ekleyeceğiniz dokümanın kitap, dergi gibi
farklı özellikleri de olabilir. Bu durumda kaynak gösterimi de farklı olmak zorundadır. Farklı
türlerde kaynak gösterimi olsa da genelde tercih edilen APA’nın benimsediği kurallardır
(Temur, 2015, 54-59).
4.1. Ödev Kapağı
Ödev/Tez/Rapor resmi nitelik taşıyan belgelerdir. Bu belgelerden tez ve raporlar
standart yapıdadır. Ödevlerde “kapak sayfası” giriş sayfası içerisinde ya da ayrı bir sayfa
olarak da hazırlanır. Ayrı sayfa olarak hazırlanan kapaklara sayfa numarası eklenmez.
ÖDEV FORMATI
Hazırlanan ödevler, görünüş bakımından ilk sayfada örneklenen özellikleri
taşımalıdır. Bu özellikler aşağıda açıklanmaktadır.
1. A4 boyutundaki sayfanın bütün kenarlarında 2,5 cm. boşluk bırakılmalı,
metnin tamamı bu sınırlar içinde kalmalıdır.
2. Metin, Times New Roman ya da Arial yazı tipiyle, 12 yazı tipi
boyutuyla yazılmalıdır.
3. Öğrencinin adı ve soyadı, öğrenci numarası, teslim edilen öğretim
elemanının (varsa unvanı ve) soyadı, dersin kodu ve teslim edileceği
günün tarihi, ilk sayfanın en üst solunda alt alta, tek satır aralığıyla
yazılmalıdır.
47
4. Asıl metnin tamamı ve kaynaklar çift satır aralığıyla yazılmalıdır.
5. Bir sayfayı geçen ödevlerde mutlaka sayfa numarası bulunmalıdır. Sayfa
numarası sayfanın sağ üst köşesinde “üstbilgi” kısmının içinde yer
almalıdır. Sayfa numarasının önünde öğrencinin soyadı bulunmalıdır.
6. Metnin sağ tarafı hizalanmamalıdır.
7. Konu başlığı sayfanın ortasında, (varsa) alt başlıklar paragraf girintisi
hizasında yer almalıdır. Başlık ve alt başlıklarda yazı tipi ve boyutu
değiştirilmemeli, yalnızca kalın yazı seçeneği kullanılmalıdır.
8. Paragraf girintisi uygulanmalı, paragraflar arasında fazla boşluk
bırakılmamalıdır.
Alt
bölümler
varsa
aralarında
bir
boş
satır
bulunmalıdır.
9. Ayrı bir kapak sayfasına gerek yoktur. Sayfalar tel zımba ile
tutturulmuşsa ayrıca poşete koymak gerekmez. Çok-poşetli dosyalar
kullanıldığında ödevin sayfaları ayrı poşetlere değil, tek poşete
koyulmalıdır (http://tk.bilgi.edu.tr).
Ödev Kapağı Örneği-I
48
T.C.
…………….. YÜKSEKOKUL/FAKÜLTE/ENSTİTÜ
…………….. ANA BİLİM DALI
…………….. BİLİM DALI
TÜRK MASALLARINDA AİLE YAPISI
Çocuk Edebiyatı Dersi
DERS ÖDEVİ/YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ
Hazırlayan
Mehmet TOLAN
Ders Öğretim Elemanı-Üyesi/Tez Danışmanı
Unvan ……………..
Bayburt-2016
Ödev Kapağı Örneği-II
49
Özet
•YAZILI ANLATIM TÜRLERİ III
•1.RESMÎ YAZILAR
•Edebî ve estetik kaygılar taşımayan fakat belge özelliği gösteren yazılardır. Bu tür yazılarda
amaç, açık ve net biçimde ifade edilmelidir. Dilekçe, Özgeçmiş, Rapor, Tutanak bu tür
yazılar arasında sayılır.
•1.1.Dilekçe: Dilekçeye sorunla ilgilenecek kuruma (veya makama) hitap edilerek başlanır.
Hitap, kurumun idari yapısına uygun olarak (eğer büyük kurumda alt birimi ilgilendiriyorsa
da) ve eksiksiz yazılmalıdır. Dilekçelerde kullanılacak kelimeler anlaşılır, cümleler doğru
ve sade olmalı, yazım ve noktalama kurallarına uyulmalıdır. Özetle, yazı dilinde bulunması
gereken bütün özellikleri taşımalıdır.
•1.2.Rapor: Raporlar genel olarak, yönetimde karar vermek, uzmanlardan ve
danışmanlardan bilgi ve görüş almak, alt birimlerin çalışma ve faaliyetlerini izlemek ve
kontrol etmek, yapılan uygulamaları ve çalışmaları ölçmek ve değerlendirmek, iş görenleri
denetlemek amacıyla sık kullanılan bir yönetim aracıdır. Konularına göre rapor türleri
şunlardır:
•Konularına Göre Rapor Türleri
•Rapor türleri şu başlıklar alında toplanabilir:
•Çalışma ve Faaliyet Raporları,
•İnceleme ve Araştırma Raporları,
•İş / Görev Raporları,
•İstatistik Raporları,
•Durum Raporları,
•Soruşturma / tahkikat Raporları,
•Genel Denetim / Teftiş Raporları,
•İrdeleyen (Tahlil-Analiz Eden) Raporlar (fizibilite raporları, mali analiz raporları, sağlık
raporları, bilirkişi raporları )
•Eğitim Raporları,
•Dönemsel / Periyodik Raporlar.
•1.3. Tutanak
•Her hangi bir olayın ortaya çıkışını, sonucunu olay anında ya da olaydan hemen sonra
anlatmak için yazılan yazılara denir.
•1.4. CV / Özgeçmiş
•Hedefe uygun bir CV yararlı, kolaylaştırıcı olabilirken, kötü bir CV olası fırsatları bir anda
yok edebilmektedir. Bu yüzden CV hazırlamak, sunmak çok önemlidir. İyi bir CV'de şunlar
olmalıdır:
•Güçlü yanlarınızı öne çıkarın!
•Tamamladıklarınızı yazın!
•Özgeçmişiniz temiz ve düzenli olsun!
•Kısa tutun!
•Özgeçmişinizi kendiniz yazın!
•Fotoğraf olmalı mı?
50
•1.5. Akademik Yazma Teknikleri
•Akademik yazılarda alıntılama ve kaynak gösterme son derece önemlidir. Alıntılarda
doğrudan alıntılar tırnak içerisinde ve kaynak gösterilerek verilir. Dolaylı anlatımlarda
düşüncesinden yararlanılan yazarın eserine yine gönderme yapmak gerekir.
Göndermelerde en sık kullanılan kaynak gösterme şekli APA'dır. Yazar-Tarih yöntemi
olarak bilinen bu metotta paragraf içerisinde yararlanılan kaynağın künyesi verilerek
kaynakçaya gönderme yapılır. Doğrudan ya da Dolaylı alıntılarda kaynağın
gösterilmemesi ya da yanlış alıntı İntihal (Çalıntı) olarak adlandırılır. Dolaylı alıntılarda
düşüncelerinden yararlanılan yazarın fikirleri bozulmadan özetleme tekniğine uygun
yapılır.
•1.6. Ödev/Tez/Makale Formatı
•Ödev/Tez/Makaleler belli ana başlıklara göre hazılrlanır. Genellikle üniversitelerin Tez
Yazım Kılavuzlarına göre hazırlanılan bu çalışmalarda olmazsa olmaz başlıklar
şunlardır:
•1.Başlık: Başlık çalışmanın içeriğini sunacak uzunlukta olmalıdır.
•2. Özet: Çalışmalarda özet okuyucuya çalışmanın geneli hakkında tam bilgi vermeklidir.
150-350 kelime arasında olan özetler çalışmanın uzunluğuna göre 750 kelime de olabilir.
•3. Giriş/Kavramsal Çerçeve/ Kuramsal Çerçeve: Çalışmanın literatür taraması
sonucunda ilgili konunun hangi tarafı hakkında çalışma yapılacağına karar verileceğinin
belirlendiği bölümdür. Konu hakkında en az %60-70 düzeyinde ilk okuma yapıldıktan
sonra karar verilir. Bu kısımda doğrudan ya da dolaylı alıntılarla çeşitli kaynaklardan
tanıklar gösterilir ve bu kaynaklara gönderme yapılır.
•4. Amaç: Çalışmanın yazılma amacının nedeni üzerinde konuşulduğu bölümdür.
•5. Yöntem: Çalışmanın türüne göre izlenecek olan yola karar verilecek olan bu kısımda
ya betimsel ya da deneysel yöntemden biri tercih edilir.
•6. Bulgular: Araştırmanın yapılması ardından elde edilen bulguların analiz edildiği,
sınıflandırıldığı ve yorumlandığı kısımdır. Bu kıısmda elde edilen bilgiler tablolarla
gösterilir.
•7. Tartışma: Çalışmada elde edilen bulgularla literatürdeki sonıuçların karşılıştırıldığı
kısımdır.
•8. Sonuç ve Öneriler: Bu kısımda araştırmada elde edilen bulguların maddeler halinde
sıralandığı ve çeşitli önerilerin sunulduğu bölümdür.
•9. Kaynaklar: Hazırlanan çalışmada doğrudan ya da dolaylı alıntılarla yapılan
göndermelerdeki kaynakların sıralandığı ve sadece yararlanılan kaynakların yer aldığı
kısımdır. Bu kısım APA stile göre hazırlanabileceği gibi ilgili Tez Yazım Kılavuzunda
belirtilien şekle göre de hazırlanabilir.
51
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. I. Kişiler tarafından idareye yazılan dilekçelerin: "... arz ederim." şeklinde
bitirilmemesi durumunda dilekçe işleme alınmaz.
II. "KİŞİYE ÖZEL" ibaresi taşıyan belge üzerinde yalnızca ilgili kişi tasarruf hakkına
sahiptir ve ilgilinin talebi olmadan kayda alınmaz.
III. İdareye muhatabı olmadığı hâlde fiziksel ortamda gelen bir belge, asıl muhatabı
anlaşılamıyorsa gönderene iade edilir.
2/2/2015
tarihinde
Resmi
Gazetede
yayımlanan
Resmi
Yazışmalarda
Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe göre aşağıdakilerden
hangisi ya da hangileri doğrudur?
b) I ve II
d) I ve III
c) II ve III
e) I, II ve III
2. 2/2/2015 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Resmi Yazışmalarda
Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe göre, idareler, ilgili
mevzuattaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, süre belirtilmeyen belge
taleplerini, talebin kendilerine ulaşmasından itibaren ne kadarlık bir süre içinde
yerine getirmelidirler?
a) En geç yirmi iş günü
b) En geç kırkbeş iş günü
c) En geç otuz iş günü
d) En geç beş iş günü
e) En geç onbeş iş günü
3. Resmi yazılarda kullanılacak yazı tipi ve karakter boyutu ile ilgili olarak aşağıda
verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
a) Bilgisayarla yazılan yazılarda “Times New Roman” yazı tipinin kullanılması
esastır.
b) Bilgisayarla yazılan yazılarda 12 karakter boyutunun kullanılması esastır.
c) Resmi yazılarda yazı tipi ve karakter boyutu ile ilgili bir kısıtlama yoktur,
istenilen yazı tipi ve karakter boyutu kullanılabilir.
d) Rapor, form ve analiz gibi özelliği olan metinlerde farklı yazı tipi ve karakter
boyutu kullanılabilir.
e) Bilgisayarla yazılan yazılarda “Comic Sans MS” yazı tipinin kullanılması
esastır.
52
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
a) Yalnız I
4. Kâğıt kullanılarak hazırlanan resmi yazılar en az kaç nüsha olmalıdır?
a) 1
b) 2
c) 3
d) 4
e) 5
5. Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmeliğe göre, yazılan
yazının önceki bir yazıya ek ya da karşılık olduğunu veya bazı belgelere başvurulması
gereken bölüme ne ad verilir?
a) Gönderilen makam
c) İlgi
b) Metin
d) Konu
e) Sayı
6. Rapor kapak sayfasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
b) Raporu hazırlayan grup veya kuruluşun adı
c) Raporun hazırlandığı ya da basıldığı yer
d) Raporun hazırlandığı ya da basıldığı tarih
e) Kaynakça
7. “Herhangi bir olayın ortaya çıkışını, sonucunu olay anında ya da olaydan hemen
sonra anlatan yazılara ....... denir.” Bu cümlenin boş kalan yerine aşağıdakilerden
hangi sözcük gelmelidir?
a) Rapor
b) Tutanak
c) Mektup
d) Karar
e) Belgegeçer (Faks)
8. İyi bir CV’ de aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
a) Uzun olmalı.
b) Güçlü yanlar öne çıkarılmalı.
c) Eğitimler sıralanmalı.
d) Özgeçmişinizi kendiniz yazın!
e) Yerine göre fotoğraf olmalı.
53
ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
a) Raporu hazırlayan kişi
9. Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmeliğe göre,
üst ve aynı makamlara yazılan yazılar aşağıdakilerden hangisiyle bitirilir?
a) Arz ve rica ederim
b) Rica ederim
c) Arz ederim
d) Takdim ederim
e) Saygılar sunarım
10. Akademik araştırmalarda ilgili literatür (alan) araştırmasının okunmasından sonra
üzerinde çalışılması düşünülen konuya karar verildiği bölüm aşağıdakilerden
hangisidir?
a) Kavramsal Çerçeve
b) Bulgular
c) Yöntem
d) Kaynaklar
e) Başlık
CEVAPLAR
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
c
d
c
b
c
e
b
a
c
a
54
KAYNAKLAR
Akademik Yazım Kuralları Kılavuzu (4.bs.), Ankara: Başkent Üniversitesi
(http://psk.baskent.edu.tr/docs/AYKK_04.pdf, 21/06/2016).
Ar, A.F. (1994). Dosyalama-Arşiv, Resmi Yazışma, Rapor Yazma Teknikleri, (3. bs.), Ankara:
TODAİE yayım No: 254.
Berber, E. (tarih yok). Akademik Yazımda Dipnot Verme Kuralları.
Deney Raporu Nasıl Yazılır?. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya
Mühendisliği
Bölümü,
Samsun,
(http://mf.omu.edu.tr/kimya/wp-
content/uploads/sites/9/2015/01/DENEY-RAPORU-NASIL-YAZILIR.pdf, 21/01/2016).
Filizok, R. İyi Bir Özet Nasıl Yapılır. (http://www.egeedebiyat.org/modules.php?name=News&file=article&sid=301, 21/01/2016).
Göker, O. (2001) Uygulamalı Türkçe Bilgileri III (3 Cilt). Ankara: MEB Yayınları
http://personel.gtb.gov.tr (Strateji Geliştirme Başkanlığı “Şube Müdürü Unvanı” Yazılı Sınav Soruları,
11.04.2015).
http://www.ibb.gov.tr/sites/teftiskurulu/seminerler/Documents/Rapor_Türleri_ve_Raporlardaki_Ortak
_Özellilkler.swf (30/12/2015).
http://www.pergen.gov.tr/icerik/duyurular/sinav/19Ekim2014_GorevdeYukselmeSinavi(Memur)_Sor
u_ve_Cevaplari_B.pdf, 30/12/2015).
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150202-1-1.pdf, (10/10/1984 tarihli ve 3056 sayılı
Kanunun 2’nci ve 33’üncü maddelerine göre, Bakanlar Kurulu’nca 15/12/2014 tarihinde
kararlaştırılarak 2/2/2015 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Resmi Yazışmalarda Uygulanacak
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 30/12/2015).
http://www.tdk.gov.tr, 30/12/2015).
İleri, C. (?)Yazılı Anlatım Türleri III-Yazışmalar (Ünite 9). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Karasoy vd. (2013) Uygulamalı Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri. Konya: Aybil Yayınları.
Kaynak Gösterme Kuralları, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Türk Dili Birimi (http://tk.bilgi.edu.tr/?m=6,
http://tk.bilgi.edu.tr/?m=4, 21/01/2016)
Megep (Meslekî Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) Büro Yönetimi ve Sekreterlik
“Raporlama” Ders Notu, Ankara, 2008.
Olay Tutanağı Örneği, (mebk12.meb.gov.tr/meb_iys.../27/06/.../19040949_ rnek_tutanak.doc,
21/01/2016)
Özgeçmiş
Oluşturma
Rehberi,
İstanbul:
Bahçeşehir
Üniversitesi,
CO-OP
Kariyer
Ofisi
(http://www.cvornekleri.com/tr/cvrehberi.pdf, 21/06/2016).
Rapor Örneği,
(http://www.dogakoleji.com/ikformlar/ikpdf/TUTANAK%20%C3%96RNE%C4%9E%C4%B0.pdf,
21/01/2016)
55
Temur, T. (2015). Etkinliklerle Yazılı ve Sözlü Anlatım (3. bs.). Ankara: PEGEM Akademi Yayınları.
56

Yazılı Anlatım Türleri III

Transkript

Benzer belgeler

Coşku Ve Heyecana Bağlı (Lirik) Anlatım

şarjlı ampul

UzaktanEgitim_2011

MCH539 - Bursa Teknik Üniversitesi