EN 1366-6-1 - Yükseltilmiş Döşeme

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
Bu standard metni 10 Nisan 2007 tarihli TSE Teknik Kurul toplantısında
kabul edilerek yürürlüğe girmiş olup metin üzerindeki redaksiyonel
düzeltmeler devam etmektedir.
TS EN 1366-6
ICS 13.220.50
HİZMET TESİSATLARI İÇİN YANGINA DAYANIKLILIK
DENEYLERİ BÖLÜM 6: YÜKSELTİLMİŞ VE ALTI BOŞ YER
DÖŞEMELERİ
Fire resistance tests for service installations Part 6: Raised access and hollow core floors
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ
Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
Ön söz
−
Bu tasarı, CEN tarafından kabul edilen EN 1366-6 (2004) standardı esas alınarak TSE Mühendislik
Hizmetleri İhtisas Grubu’nca hazırlanmıştır.
−
EN 1366 ‘Hizmet tesisatları için yangına dayanıklılık deneyleri’ standard serisi aşağıdaki bölümlerden
meydana gelmektedir:
Bölüm 1: Kanallar,
Bölüm 2: Yangın damperleri,
Bölüm 3: Nüfuz contaları,
Bölüm 4: Doğrusal ek contaları,
Bölüm 5: Hizmet kanalları ve şaftları,
Bölüm 6: Yükseltilmiş ve düşük tabanlı yer döşemeleri,
Bölüm 7: Konveyör sistemleri ve mahfazaları,
Bölüm 8: Duman boşaltma kanalları ,
Bölüm 9: Tek bölmeli duman boşaltma kanalları,
Bölüm 10: Duman kontrol damperleri,
Bölüm 11: Gerekli hizmetler için yangından koruma sistemleri.
- tst EN 1366 serisi standardların kabulü ile TS 7096 iptal edilecektir.
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
İçindekiler
0
1
2
3
4
5
Giriş ........................................................................................................................................................1
Kapsam...................................................................................................................................................1
Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar.....................................................................................1
Terimler ve tarifler .................................................................................................................................1
Deney teçhizatı ......................................................................................................................................2
Deney şartları.........................................................................................................................................2
5.1 Fırın sıcaklığı ........................................................................................................................................2
5.2 Fırın basıncı..........................................................................................................................................2
5.3 Yükleme şartları....................................................................................................................................3
6 Deney numunesi....................................................................................................................................3
6.1 Büyüklük ...............................................................................................................................................3
6.2 Sayı ......................................................................................................................................................3
6.3 Tasarım ................................................................................................................................................3
6.4 Yapım ...................................................................................................................................................4
6.5 Doğrulama ............................................................................................................................................4
7 Deney numunesinin montajı ................................................................................................................4
8 Şartlandırma...........................................................................................................................................4
9 Enstrümantasyonun uygulanması ......................................................................................................5
9.1 Isıl çiftler ...............................................................................................................................................5
9.2 Basınç...................................................................................................................................................5
9.3 Sapma ..................................................................................................................................................5
10
Deney prosedürü ...............................................................................................................................5
10.1 Genel................................................................................................................................................5
10.2 Yükün uygulanması ve kontrolü.......................................................................................................5
10.3 Fırının kontrolü .................................................................................................................................5
10.4 Deney esnasındaki gözlemler..........................................................................................................5
10.5 Deneyin sonlandırılması ..................................................................................................................5
11
Performans kriterleri .........................................................................................................................6
11.1 Yük taşıma kapasitesi ......................................................................................................................6
11.2 Diğer kriterler....................................................................................................................................6
12
Deney raporu......................................................................................................................................6
13
Deney sonuçlarının doğrudan uygulanması...................................................................................6
13.1 Genel................................................................................................................................................6
13.2 Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinin büyüklüğü....................................................................6
13.3 Sınır/kısıtlama şartları ......................................................................................................................6
13.4 Paneller ............................................................................................................................................6
13.5 Kaideler ............................................................................................................................................6
13.6 Kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi (sadece yükseltilmiş döşemeler) .........................................6
13.7 Birleştirme parçaları .........................................................................................................................7
13.8 Kesik paneller (sadece yükseltilmiş döşemeler) ..............................................................................7
13.9 Alt boşluk..........................................................................................................................................7
13.10 Yükleme ...........................................................................................................................................7
13.11 Sıcaklık zaman eğrisi .......................................................................................................................7
Ek A (Bilgi için) - Fırın içinde yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin desteklenmesi hakkında kılavuzluk
bilgileri ...........................................................................................................................................................8
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
Hizmet tesisatları için yangına dayanıklılık deneyleri Bölüm 6: Yükseltilmiş ve altı boş yer döşemeleri
0
Giriş
Bu standardda yükseltilmiş veya altı boş bir yer döşemesi numunesi belirtilen bir ısınma ve yüklenme
rejimine maruz bırakılır. Deney numunesinin performansı EN 1363-1’de belirtilen kriterlere göre izlenir.
Deneyden geçirilen yapının yangına dayanıklılığı uygun kriterlerin sağlandığı zaman olarak ifade edilir.
Uyarı
Yangın deneyinin tehlikeli olabileceği ve deney esnasında zehirli ve/veya zararlı dumanların ve gazların
meydana gelebileceği konusunda EN 1366-6 yangına dayanıklılık deneyini yöneten ve icra eden bütün
kişilerin dikkati çekilir. Deney elemanlarının veya yapılarının inşa edilmesi, deneyden geçirilmesi ve deney
artıklarının atılması esnasında da mekanik ve işletme tehlikeleri meydana gelebilir.
Sağlıkla ilgili bütün potansiyel tehlikelerin ve risklerin değerlendirmesi yapılmalı, emniyet tedbirleri
belirlenmeli ve alınmalıdır. Yazılı emniyet talimatları yayınlanmalıdır. İlgili personele uygun eğitim verilmelidir.
Laboratuar personeli her zaman yazılı emniyet talimatlarını uygulamalıdır.
1
Kapsam
Bu standard, yükseltilmiş ve altı boş yer döşemelerinin altlarındaki boşluktan yangına maruz bırakıldıkları
zaman yangına dayanıklılıklarını belirlemek için bir metodu kapsar. Deney numunesine uygulanan yangına
maruz bırakma durumu aşağıdakilerden biri olabilir:
a)
b)
Standard zaman sıcaklık eğrisi,
Standard zaman sıcaklık eğrisini sadece 500 °C’a kadar takip eden ‘azaltılmış’ zaman sıcaklık eğrisi. Bu
sıcaklığa erişildikten sonra fırının içindeki sıcaklık 500 °C’ta tutulur.
Bu standard, yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinin üzerine yerleştirildiği alt döşemenin yangına
dayanıklılığını belirlemez. Bu konu EN 1365-2’de verilmiştir.
2
Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin
içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra
yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır.
Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır.
EN, ISO, IEC
No
EN 1363-1:
1999
EN 12825:
2001
EN 13213:
2001
EN ISO 13943:
2000
3
TS No1)
Adı
(İngilizce)
Fire resistance tests - Part 1:
General requirements
Raised access floors
TS EN 12825
Adı
(Türkçe)
Yangına dayanıklılık deneyleri
Bölüm 1: Genel Kurallar
Yükseltilmiş Döşeme Sistemleri
Hollow floors
TS EN 13213
Düşük döşemeler
Fire safety - Vocabulary (ISO
13943:2000)
TS EN ISO 13943
Yangın güvenliği - Terimler ve
tarifleri
TS EN 1363-1
Terimler ve tarifler
Bu standardın amaçları için EN 1363-1:1999, EN 12825:2001, EN 13213:2001, EN ISO 13943:2000
standardlarında ve aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır.
1)
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. ∗ işaretli
olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.
1
ICS 13.220.50
3.1
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
Yükseltilmiş yer döşemesi
Kaidelerden ve/veya kirişlerden veya duruma uygun olarak başka bileşenlerden meydana gelen destek
yapıları ile desteklenen panellerden oluşan, binanın döşenmesinde yük taşıyıcı bir yüzey sağlayan, fabrikada
imal edilmiş döşeme sistemi (EN 12825).
Not – Destek yapısı yükseltilmiş yer döşemesinin bir parçasıdır.
3.2
Kiriş
Bir paneli destekleyen kaideleri birleştiren yatay bileşen.
3.3
Altı boş döşeme
Yük taşıyıcı yüzey ile taban döşemesi arasında telekomünikasyon hizmetleri, elektrik, ısıtma ve klima gibi
tesisatın yerleştirilmesi için boşluk bırakılacak şekilde özel bir destek yapısı (içinde kaideler bulunabilir) ile
desteklenen yük taşıyıcı yüzey.
3.4
Alt döşeme
Binanın yük taşıyıcı ve ayırıcı olarak iş gören yatay elemanı (Bina yer döşemesi).
3.5
Panel
Erişim döşemesinin yük taşıyıcı yatay elemanı. Destek yapısı (kaideler ve kirişler gibi) tarafından desteklenir
(EN 12825).
3.6
Kaide
Elemanın yükü alt yapıya ileten dikey bileşeni veya parçası (EN 12825).
3.7
Alt boşluk
Erişim döşemesinin panellerinin alt yüzleri ile alt döşeme arasında kalan boşluk (EN 12825).
3.8
Alt boşluk yüksekliği
Alt döşemenin en yüksek noktası ile erişim döşemesinin veya altı boş döşemenin alt yüzlerinin en alçak
noktası arasında kalan düşey mesafe.
3.9
İlgili yapı
Uygulamadakileri temsil edecek şekilde deney numunesinin etrafına yerleştirilen duvarlar.
3.10
Birleştirme parçaları
Yükseltilmiş veya altı boş döşeme sistemlerinde bulunan ve panelleri veya altı boş döşemeyi delerek geçen
nesneler (havalandırma ızgaraları, elektrik prizleri gibi).
3.11
Maruz kalmayan yüz
Yükseltilmiş veya altı boş döşemenin üst yüzü; yangına maruz kalan yüzün aksi tarafı.
4
Deney teçhizatı
Deney teçhizatı EN 1363-1’de belirtildiği gibi olmalıdır.
5
Deney şartları
5.1 Fırın sıcaklığı
Standard zaman sıcaklık eğrisini kullanarak deney yapıldığında fırın atmosferi ve ısıtma şartları EN 13631’de verilenlere uygun olmalıdır. Azaltılmış zaman sıcaklık eğrisini kullanarak deney yapıldığında fırın
atmosferi EN 1363-1’de verilen şartlara uygun olmalı ve fırın içindeki sıcaklık 500 °C’a ulaşılıncaya kadar
standard zaman sıcaklık eğrisini takip etmelidir.
5.2 Fırın basıncı
5.2.1 Alt boşluk yüksekliği 1,0 m’den büyük değilse
Alt boşlukta panelin veya döşemenin yatay bölümünün alt yüzünün en alçak noktasının 100 mm
aşağısındaki basınç fırının dışına göre (+5 ± 3) Pa değerinde tutulmalıdır.
2
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
5.2.2 Alt boşluk yüksekliği 1,0 m’den büyükse
Alt boşlukta panelin veya döşemenin yatay bölümünün alt yüzünün en alçak noktasının 100 mm
aşağısındaki basınç aşağıdaki gibi hesaplanan değerde tutulmalıdır:
p = 8,5 h – 3,5
Burada;
p = Basınç (Pa),
h = Alt boşluğun yükseklik (m)
değeridir.
5.3 Yükleme şartları
Deney numunesi EN 1363-1’e göre belirlenen yüklere maruz bırakılmalıdır. Yükün belirlenme şekli deney
raporunda açıkça gösterilmelidir.
Yükün büyüklüğüne ve dağılımına destekleyen kuruluş karar vermelidir. Yük düzgün şekilde dağıtılabilir veya
belirli alanlara uygulanabilir.
Not 1 –
Şekil 1’de yüklerin belirli alanlara uygulanması için tavsiye edilen bir düzen gösterilmiştir.
Not 2 – Gerekli yük seviyesi millî mevzuata tabi olabilir. Tavsiye edilen asgari deney yükü değeri 1,5
kN/m2’dir.
Yükün uygulanması ağırlık, hidrolik başlık veya diğer mekanik usuller kullanılarak yapılabilir. Yükleme
teçhizatının döşeme yüzeyi ile olan temas alanı her hangi bir münferit yükleme noktasında 0,09 m2’den
büyük olmamalı veya toplam olarak toplam yüzey alanının %20’sini geçmemelidir.
Eğer yük çelik levhalar gibi yüksek iletkenliğe sahip malzemeler vasıtasıyla uygulanıyorsa bunların deney
numunesinin yüzeyinden yalıtılması gerekir.
Yükleme teçhizatı deney numunesinin üst tarafında havanın serbest hareketini engellememeli ve yükleme
noktaları dışında yükleme teçhizatının hiçbir parçası deney numunesinin maruz kalmayan yüzüne 60
mm’den daha yakın olmamalıdır.
6
Deney numunesi
6.1 Büyüklük
a)
b)
Gerçek boyutlar fırının içine sığmayacak kadar büyük olmadıkça deney numunesi tam boy olmalıdır.
Gerçek boyutlar fırının içine sığmayacak kadar büyük ise deney numunesinin boyutları en azından
aşağıdaki boyutlar yangına maruz bırakılacak şekilde olmalıdır:
− Maruz bırakılan uzunluk : 4000 mm,
− Maruz bırakılan genişlik : 3000 mm.
6.2 Sayı
Belirtilen her destek/kısıtlama veya maruz kalma ve yükleme şartı için bir deney numunesi deneyden
geçirilmelidir.
Tek deney Madde 6.3’te verilen yapı değişikliklerini yeteri kadar kapsamıyorsa birden fazla deney gerekli
olur.
6.3 Tasarım
6.3.1 Genel
Deney numunesi gerçekte kullanılan yapıyı tam olarak temsil etmelidir.
Tek bir deney numunesinde farklı yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesi tipleri yer almamalıdır.
3
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
6.3.2 Ekler
Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinde montaj, inşaat veya genişletme amacıyla yer alan her tip ekin bir
örneği deney numunesine konulmalıdır. Gerçek yer döşemesini temsil etmek için gerekli olanların dışında,
farklı ekleme sistemleri tek bir deney numunesine konulmamalıdır.
6.3.3 Sınır şartları
Deney numunesi uygulamada karşılaşılan sınır ve kısıtlama şartları ile monte edilmelidir. Çok büyük bir
çoğunlukla, yükseltilmiş veya altı boş yer döşemeleri bütün kenarlarında kısıtlama ile monte edilir. Bu
durumda ısıl genleşmeyi tam olarak değerlendirebilmek için çerçeveler ve/veya paneller deney çerçevesine,
fırın duvarlarına veya ilgili yapıya (duruma uygun olarak) hiç boşluk bırakılmadan sıkıca geçirilmelidir.
Destek ve kısıtlama şartları deney raporunda tam olarak açıklanmalıdır.
6.3.4 Montaj ekseni
Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesi boyuna ve enine yönlerde farklı şekilde yapılmış ise, hangi
bileşenlerin boyuna eksenle hizalı olduğuna bağlı olarak deney numunesinin performansı değişebilir. Bundan
dolayı, en kritik bileşenleri boyuna eksene paralel olarak düzenlemek suretiyle deney numunesi en zor
durumu temsil edecek şekilde monte edilmelidir. Daha zor durum tespit edilemezse, bileşenler boyuna
eksene dik ve paralel olarak düzenlenerek iki ayrı deney yapılmalıdır.
6.3.5 Birleştirme parçaları
Birleştirme parçaları uygulamadaki adet ve aralıklarla dahil edilmelidir. Bu parçalar gerçekte olduğu gibi
monte edilmelidir.
6.3.6 Panel büyüklüğü (sadece yükseltilmiş yer döşemeleri için)
Panel büyüklüğü destekleyen kuruluş tarafından seçilmelidir. Bunun, sonuçların doğrudan uygulanma alanı
üzerinde bir etkisi olabilir.
6.3.7 Kaidelerin sabitlenmesi (destek yapıları)
Yükseltilmiş ve altı boş yer döşemeleri genellikle alt döşemeye tutkalla veya mekanik sabitleme usulleri ile
tespit edilmiş kaideler ile monte edilir. Yangına dayanıklılık deneylerinde alt döşemeyi temsil etmek üzere
yangına dayanıklı kirişleri veya duvar/beton elemanlarını kullanarak kaidelerin montajı gerçek durumu temsil
etmez ve bundan dolayı kaidelerin bu gibi yapılara yapışmasının değerlendirilmesinin bir anlamı yoktur. Bu
kaidelerin alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmemesi tavsiye edilir, zira bu en kötü durumu temsil eder.
Not – Kaidelerin alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmesi suretiyle yükseltilmiş yer döşemelerinin
deneyden geçirilmesi, sonucun doğrudan uygulama alanını sadece deneyde kullanılan sabitleme
metodu ile sınırlandırır.
6.3.8 Kesik paneller (sadece yükseltilmiş yer döşemeleri için)
Yükseltilmiş döşemede kesik paneller kullanılmışsa deney numunesinde en az bir kesik panel sırası
bulunmalıdır.
6.3.9 Yer döşemesi kaplamaları
Döşeme kaplaması yer döşemesinin ayrılmaz ve yapısal bir parçası olmadıkça, deney numunesi herhangi bir
döşeme kaplaması (halı gibi) olmadan deneyden geçirilmelidir.
6.4 Yapım
Deney numunesi EN 1363-1’de açıklandığı şekilde yapılmalıdır.
6.5 Doğrulama
Deney numunesi EN 1363-1’de açıklandığı şekilde doğrulanmalıdır.
7
Deney numunesinin montajı
Deney numunesi pratikte kullanma şeklini temsil edecek şekilde monte edilmelidir.
8
Şartlandırma
Deney numunesi EN 1363-1’e uygun olarak şartlandırılmalıdır.
4
ICS 13.220.50
9
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
Enstrümantasyonun uygulanması
9.1 Isıl çiftler
9.1.1 Fırın ısıl çiftleri (levha termometreler)
Levha termometreleri EN 1363-1’e uygun olarak temin edilmelidir. Deney yapısının her 1,5 m2 yangına
maruz yüzey alanı için en az bir termometre olmalıdır. Levha termometreler ‘A’ tarafı fırının tabanına
bakacak şekilde yerleştirilmelidir. Yangına maruz yüzey alanı 6 m2’den küçük olan deney numuneleri için en
az dört adet levha termometre kullanılmalıdır.
9.1.2 Maruz kalmayan yüzeye yerleştirilecek ısıl çiftler
9.1.2.1 Genel
Ortalama ve azami sıcaklık artışını ölçmek üzere deney numunesinin maruz kalmayan yüzeyine EN 1363-1’e
uygun tipte yüzey ısıl çiftleri yerleştirilmelidir. Bu ısıl çiftlerin yeri ve sayısı için EN 1363-1’e bakılmalıdır.
9.1.2.2 Ortalama sıcaklık artışını ölçmek için kullanılacak ısıl çiftler
a)
b)
c)
Ortalama sıcaklık artışı EN 1363-1’de belirtilen yerlerde (deney numunesinin merkezinde veya
yakınında ve her dörtte birlik bölümün merkezinde veya yakınında) beş adet ısıl çift ile ölçülmelidir.
Deney numunesinde kalınlıkları farklı olan yalıtımlı parçalar varsa, azami ve asgari kalınlıklarda eşit
sayıda ısıl çift sağlamak üzere maruz kalmayan yüzdeki ısıl çift sayısı arttırılmalıdır.
Farklı yalıtım performansı göstermesi beklenen ≥ 0,1 m2’den büyük ayrılmış alanlara sahip deney
numunelerinde her ayrılmış alan ortalama sıcaklık artışı bakımından izlenmelidir. Ortalama sıcaklık artışı
her ayrılmış alana düzgün şekilde dağıtılmış ısıl çiftlerle ölçülmelidir. Deney numunesinin her 1,5 m2
alanı veya bunun kesirleri için bir adet ısıl çift temin edilmelidir. Her ayrılmış alan için en az iki ısıl çift
temin edilmelidir.
9.1.2.3 Azami sıcaklık artışını ölçmek için kullanılacak ısıl çiftler
Daha yüksek sıcaklık artışı olması beklenen yerlere EN 1363-1’de belirtilen konumlarda ve her özellik için en
az iki adet olmak üzere ısıl çiftler yerleştirilmelidir.
9.2 Basınç
Fırın basıncı EN 1363-1’de belirtilen şekilde uygun yerlerde basınç sensörleri ile ölçülmelidir.
9.3 Sapma
Deney numunesi alanı boyunca çok sayıda noktadan desteklenen yükseltilmiş ve altı boş yer döşemelerinin
yapısından dolayı azami sapmanın meydana gelmesi beklenen yerin belirlenmesi mümkün değildir. Bundan
dolayı EN 1363-1’e göre deney numunesi üzerinde hassas sapma ölçümü yapılması gerekli değildir.
10 Deney işlemi
10.1 Genel
Deney, EN 1363-1’de belirtilen teçhizat ve prosedür kullanılarak yapılmalıdır.
10.2 Yükün uygulanması ve kontrolü
Yük, EN 1363-1’e uygun olarak uygulanmalı ve kontrol edilmelidir.
10.3 Fırının kontrolü
Fırının sıcaklığı ve basıncı EN 1363-1’e uygun olarak ölçülmeli ve kontrol edilmelidir.
10.4 Deney esnasındaki gözlemler
Deney numunesi deney esnasında EN 1363-1’e uygun olarak izlenmeli ve davranışı hakkında gözlem
yapılmalıdır.
10.5 Deneyin sonlandırılması
Deney, EN 1363-1’de belirtilen sebeplerden biri veya daha fazlası meydana geldiğinde sonlandırılmalıdır.
5
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
11 Performans kriterleri
11.1 Yük taşıma kapasitesi
Deney numunesi alanı boyunca çok sayıda noktadan desteklenen yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin
yapısından dolayı EN 1363-1’de verilen esneklik elemanlarıyla ilgili başarısızlık kriterleri uygulanmaz.
Deney numunesi uygulanan kuvveti destekleyemez hale geldiğinde, yani döşemenin kendisi veya destek
elemanlarından birisi çöktüğünde, yük taşıma kapasitesinin aşıldığı sonucuna varılır.
11.2 Diğer kriterler
Deney numunesinin performansı hakkında karar vermekte kullanılacak diğer bütün kriterler EN 1363-1’de
verilmiştir.
12 Deney raporu
EN 1363-1’de istenenlere ilâve olarak deney raporu aşağıdakileri içermelidir:
a)
b)
c)
d)
Deneyin EN 1366-6’ya uygun olarak yapıldığını belirten referans,
Standard zaman sıcaklık eğrisi ve azaltılmış zaman sıcaklık eğrisinden hangisinin kullanıldığı,
Alt boşluktaki basınç şartlarının detayları,
Yük ve yük dağılımının detayları.
13 Deney sonuçlarının doğrudan uygulanması
13.1 Genel
Deney sonuçları, aşağıdaki şartlarla, deneyden geçirilmemiş benzer şekilde yükseltilmiş ve altı boş yer
döşemelerine doğrudan uygulanabilir.
13.2 Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinin büyüklüğü
Deneyden geçirilen deney numunesinin boyutları 4 m x 3 m’den küçük ise sadece deneyden geçirilmiş
büyüklüğe kadar olan yapılara izin verilir.
Deneyden geçirilen deney numunesinin boyutları 4 m x 3 m ise, kaide merkezleri arasındaki uzaklıklar
deneyden geçirileninkine eşit veya daha az olmak kaydıyla, sınırsız boyut arttırımına izin verilir.
13.3 Sınır/kısıtlama şartları
Sınır/kısıtlama şartlarında değişikliğe izin verilmez.
13.4 Paneller
Panellerin malzemelerinde veya tasarımında değişikliğe izin verilmez.
Panellerin doğrusal boyutları (en/boy) arttırılabilir, fakat azaltılamaz.
Destekleyen yapıdaki (kaide/destek yapısıgibi) gerilme seviyesi arttırılmamak kaydıyla, panellerin kalınlıkları
arttırılabilir, fakat azaltılamaz.
13.5 Kaideler
Kaidelerin malzemelerinde veya yapımında değişikliğe izin verilmez.
Kaidelerin yüksekliği azaltılabilir, fakat arttırılamaz.
Kaidelerin merkezleri arasındaki mesafe arttırılabilir, fakat azaltılamaz.
Kaidelerin kesit alanları arttırılabilir, fakat azaltılamaz.
13.6 Kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi (sadece yükseltilmiş döşemeler)
Deneyde kaideler alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmemiş ise kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi
metodunda değişiklik yapılmasına izin verilir.
Deneyde kaideler alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmiş ise kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi
metodunda değişiklik yapılmasına izin verilmez.
6
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
13.7 Birleştirme parçaları
Birleştirme parçaları sadece Madde 6.3.5’e uygun olarak deneyden geçirilmiş ise yükseltilmiş veya altı boş
döşemeye dahil edilebilir.
13.8 Kesik paneller (sadece yükseltilmiş döşemeler)
Kesik panellerin kullanılmasına sadece Madde 6.3.8’e uygun olarak deney numunesine konulmuş ise izin
verilir.
13.9 Alt boşluk
Alt boşluğun yüksekliği azaltılabilir (kaidelerin yüksekliği azaltılmak suretiyle), fakat arttırılamaz.
13.10 Yükleme
Yükleme seviyesi azaltılabilir, fakat arttırılamaz. Deneyde yük ayrılmış alanlara uygulanmış ise, uygulamada
kullanılan yük ayrılmış olarak uygulanabilir, ancak bunun için toplam yükün ve herhangi bir ayrılmış alandaki
yükün deneyde uygulananları aşmaması gerekir.
13.11 Sıcaklık zaman eğrisi
Standard sıcaklık zaman eğrisi kullanılarak deneyden geçirilmemiş yükseltilmiş ve altı boş yer döşemeleri
azaltılmış sıcaklık zaman eğrisi gerektiren yerlerde kullanılabilir. Bunun tersine izin verilmez.
7
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
Ek A
(Bilgi için)
Fırın içinde yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin desteklenmesi
hakkında kılavuz bilgiler
A.1 Giriş
Bu ekte yükseltilmiş ve altı boş döşemeleri denemek isteyen laboratuvarlara bunları yatay bir fırın içinde
deneyden geçirmek için nasıl desteklemeleri konusunda kılavuzluk bilgileri verilmektedir. Çoğu yükseltilmiş
ve altı boş döşemelerin yüksekliği genellikle 500 mm’den az olmasına rağmen çoğu yatay veya döşeme
fırınlarının derinliği 1 m’den fazla olduğu için ilave desteğe ihtiyaç duyulur. Yükseltilmiş ve altı boş
döşemenin fırının tabanına yerleştirilmesi halinde deney numunesinin üst yüzeyi ocak hattının hizasında
veya aşağısında kalır. Kaidelerin yükseltilmesi veya diğer destek cihazlarının kullanılması ile döşeme doğru
seviyeye getirilebilir, ancak bu durumda destek elemanları uygulamadakinden çok daha uzun olacağı için bu
deney numunesinin değerlendirilmesi gerçekçi olmaz. Ayrıca, bu durum uygulamada kullanılan kaide
uzunluğuna göre daha kötü sonuçlar verebilir.
İki alternatif vardır. Birincisi tuğla veya beton bloklar kullanılarak küçük sütunlar yapmak ve bunların üzerinde
kaideleri normal şekilde desteklemek suretiyle fırının taban seviyesinin yükseltilmesidir. Diğeri, kaideleri
desteklemek için çelik kirişlerin kullanılmasıdır. Bunlar en azından deneyden geçirilen yükseltilmiş ve altı boş
döşemelerin beklenen yangına dayanıklılık süreleri boyunca yangına karşı korunmuş olmalıdır.
A.2 Direk kullanarak destekleme metodu
Her kaide veya destek elemanı için kenarları 200 mm ila 300 mm ve kesit alanı 0,04 ila 0,09 m2 olan bir
destek direği kullanılır. Direk tuğladan (içi boş olmamalı), beton bloktan (boşluklu olmayan) veya diğer
önceden dökülmüş yoğun betondan (> 1750 kg/m3) yapılmış olabilir ve bunlar fırının tabanına su esaslı harç
kullanılarak yerleştirilebilir.
Direk bileşenlerinin EN 1363-1’e göre şartlandırılmış olması kritik değildir. Ancak, fırın içinde ısıtma şartlarını
etkileyen fazla nem olmaması bakımından bloklar, tuğlalar veya diğer elemanlar kuru olmalıdır. Bu sebepten
dolayı, deneyde kullanılmadan önce tamamen kurumuş olmadıkça bu amaçla büyük beton blokların
kullanılması tavsiye edilmez. Direklerin yapımında veya fırın tabanına sabitlenmesinde kullanılan su esaslı
harçlar yeterli yapışma kuvvetinin oluşması için en az 3 gün kurumaya bırakılmalıdır. Deney esnasında
dökülme ve çatlamaya karşı direklerin 25 mm kalınlığında mineral elyafla sarılması tavsiye edilir.
Direğin tepesi gerçekte kullanılanı temsil etmelidir. Bunun için kaidenin tabanı ile direğin tepesi arasında
kullanılan yapıştırıcılar mümkün olduğu kadar gerçekçi olmalıdır.
Bu metot 600 mm’den uzun ve kesit alanları 0,04 m2’ye eşit veya daha küçük direkler ile 1,2 m’den uzun ve
kesit alanları 0,09 m2 olan direkler için tavsiye edilmez. 1,2 m’nin üzerinde desteklenmesi gereken
yükseltilmiş ve altı boş döşemeleri için aşağıda açıklanan yangına karşı korunmuş çelik kirişlerle destekleme
metodu tavsiye edilir.
A.3 Yangına karşı korunmuş çelik kirişlerle destekleme metodu
Her kaide veya destek elemanı sırası için fırın içinde uygun yüksekliğe yerleştirilmiş bir destek kirişi kullanılır.
Kiriş, fırında enine veya boyuna yerleştirilmiş olabilir. Kiriş, dönüşe karşı direnme dahil olmak üzere her türlü
hareketi engelleyecek şekilde sabitlenmiş olmalıdır. Çoğu amaçlar için asgari elastikiyet modülü 200 GN/m2 ,
asgari kesit genişliği 100 mm (veya kaidenin genişliği, hangisi büyükse) olan sıcak haddelenmiş “I” profil
çeliği yeterli olur. Çeliğin sınıfı inşaat sınıfı olmalıdır, mühendislik sınıfı kullanılmamalıdır.
Kirişlerin en azından deneyden geçirilen yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin beklenen yangına dayanıklılık
süreleri boyunca 200 °C’un altında kalması için kirişler yangına karşı korunmuş olmalıdır. Patentli yangına
karşı koruma malzemeleri ve teknikleri kullanılabilir. Alternatif olarak kirişin etrafına taş yünü veya seramik
elyafı sarılabilir. Üst yüzey için, kaidelere sağlam bir taban sağlamak üzere, mineral elyafı yerine kalsiyum
silikat levha gibi yangına dayanıklı bir sert malzeme kullanılmalıdır.
Not –
8
Asgari korumadan fazla koruma sağlanmış ise bu durumda deney gerekirse daha uzun süre devam
edebilir ve ayrıca kirişlerin yeniden kullanılması mümkün olur.
ICS 13.220.50
TÜRK STANDARDI
TS EN 1366-6
Şekil 1 - Yükün ayrılmış alanlara uygulanması için tavsiye edilen dağılım düzeni
9