Kanatlı Entegrasyonlarında Salmonellaya Karşı Çözüm Önerileri

Kanatlı
Kanatlı Entegrasyonlarında
Salmonellaya Karşı Çözüm Önerileri
KONU
Salmonella ve zoonoz serotiplerine karşı bütünsel bir çözüm programı
İLGİ
Kanatlı Entegrasyonlarında Salmonellaya Karşı Çözüm Önerileri
TERCÜME VE DEĞERLENDİRME
Trouw TR Kanatlı Özel Ürünler Teknik & Satış Müdürü Özgür Korkmaz
KAYNAKÇA
• Prof. Dr F. Van Immersel Ghent University, Department of Pathology,
Bacteriology and Avian Diseases
• Nutreco R&D
• Selko BV
• Agunos et al 2007
• Boyen et al.2008
• Group Sada 2011
• a: J. Coma, Ph. D. Salmonella Control In Pork: Effect of Animal Nutrition
and Feeding
• b: © European Communities, 1995-2005
YAYININ KAPSAMI
 Ürün tanıtımıdır
 Tercümedir
 Kişisel veya kurumsal değerlendirmedir
 Derlemedir
ÖZET
SONUÇ
Salmonellanın broylerlere bulaşma kaynakları olan su,
yem, insanlar, kemirgenler, altlık, hava yolu uçucu
böcekler ve nakliye gibi tüm etmenler, alınacak önlemler
ile kontrol altına alınmalıdır.
Salmonella Enteritis ve diğer zoonoz serotiplerin hem
canlı hayvan üretiminden gıda güvenliğine kadarki
zincirin tüm aşamalarında elimine edilmesi, hem de
Avrupa Birliği’nin koymuş olduğu mevzuatlara da
uyulması (gıda güvenliği) açısından oldukça önemlidir.
Kanatlılara Bulaşan Salmonella
Neden Risk İçermektedir?
«Salmonellanın zoonoz olan
serotipleri gıda
zehirlenmelerine yol
açtığından dolayı Avrupa
Birliği tarafından mevzuatlarla
kontrol altına alınması
sağlanmıştır.»
Kanatlılarda salmonellanın varlığı tüketici
açısından bir risk oluşturmaktadır. Özellikle
non-host spesifik salmonella olarak bilinen
serotip, hayvandan insana geçebilen zoonoz
özelliğe sahip olduğundan dolayı dünya
çapında gıda zehirlenmesine yol açtığı
bilinmektedir. Dünyanın çeşitli ülkelerinde
yaygın olarak görülebilen serotipler, hadar,
infantis, typhimurium ve virchow arasında
en ciddi ve yaygın risk taşıyan Salmonella
Enteritis’tir. İnsan sağlığına gıdadan bulaşan
ve bir tehlike arz ettiğinden dolayı, Avrupa
Gıda Birliği’nin (EFSA), önümüzdeki yıllarda
tüm kanatlı ürünlerinde salmonellayı
tamamen ortadan kaldırma hedefi
bulunmaktadır. Özellikle 01.01.2009’dan
itibaren Food Reg. (EC) No 2073/2005
mevzuatına göre salmonelladan tamamen
arındırılmış bir yumurta ve 01.12.2011’den
itibaren de 25 gram ette sıfır salmonella
miktarı hedeflenmektedir. Yan tabloda ise
canlı üretimde hedeflenen miktarlar ve
bunların mevzuatları görülmektedir.
Risk Piramidi
En Yüksek
Yüksek
Orta
Düşük
Tablo 1
Kanatlı
Mevzuat
Azaltma Hedefi
Kanatlı
Damızlık
Sürüleri
EC
1003/2005
Max 1% pozitiflik 31
Aralık 2009’dan
itibaren
S. enteritidis, hadar,
infantis, typhimurium &
virchow
Yumurta
Tavukları
EC
1168/2006
Max 1% pozitiflik 31
Aralık 2011
Salmonella enteritidis
& typhimurium
Broylerler
EC
646/2007
Max 1% pozitiflik 31
Aralık 2011
Salmonella enteritidis
& typhimurium
Kanatlı
Salmonella Enteritis
Nereden Bulaşır?
«Salmonella Enteritis en çok
yumurta tavuklarında görülür.
Yumurtaya yayılması dışarıdan
ve içeriden olmak üzere iki
farklı yerden olabilmektedir.»
Salmonella, yumurta tavuklarında yüksek
oranda görülür ve özellikle Enteritis,
serotipi çoğunlukla yine yumurta
tavuklarından ve bunların kontamine olmuş
yumurtalarından bulaşmaktadır. Burada
bizim için önemli olan dışkı ile yayılmayı
önlemektir.
Dışkı ile bulaşık bir yumurta kabuğu risk
oluşturuyorsa, yumurta oluşum aşamasında
yani içeriden bir bulaşma söz konusudur ve
bunu da engellemek gerekir.
Yumurta üretim aşamasında yumurta
kabuğuna ve membranına penetrasyon söz
konusudur. Diğer bir risk ise üreme
sisteminde salmonellanın kolonizasyonudur
ki buradan bulaşma söz konusu
olabilmektedir. Yumurta sarısına, beyazına
gibi nereye bulaştığı salmonellanın saçılımı
açısından önemlidir. Buradaki strateji ise
sistematik yayılmayı engellemektir.
Yumurtanın dış kabuğuna dışkı
bulaştığından dolayı kontaminasyon riski
taşımaktadır.
Üreme kanalındaki kolonizasyon yumurta
kabuğuna bulaşma riskine oradan da
yumurta kabuğundan yumurtanın içerisine
bulaşmasına sebep olur.
Kanatlı
Yumurta Tavuklarında Enteritis Bulaşmasını ve Yayılmasını
Engellemek İçin Aşı Yapılmalıdır
«Yumurta tavuklarında
S.Enteritis’in kontrol altına
alınması ve yayılmasının
engellenmesi için en uygun
yöntem canlı ve inaktif aşıların
düzenli olarak yapılmasıdır.»
Enteritisin yumurta tavuklarında kontrol
edilebilmesi için hayvan içinde sistemik
yayılma engellenmelidir. Bunun için aşılama
yapılmalıdır. Aşılama aktif ve pasif aşılama
olarak ikiye ayrılır. Aktif aşılama canlı ve
inaktif aşıları içerir. Pasif aşılama ise;
anneden gelen antikorların transfer edilmesi
ve antikor içeren toz yumurtaların
uygulanması ile yapılır.
Ağız yoluyla alım
İdeal bir aşı nasıl olmalıdır?
Sistemik ve bağırsak enfeksiyonuna karşı
yüksek bir koruma gücü olmalıdır. Önemli
serotiplere karşı da etkili olabilmelidir.
Seçilecek aşı büyüme ve gelişmeyi
engellememelidir. Yine seçilecek aşı
antibiyotiklere karşı dirençli olmamalıdır.
Aşının uygulamaları salmonellayı ortaya
çıkaran metotları önlememelidir. Bu tip
aşılamalar canlı ve inaktif aşılar olarak iki
türlüdür. Her bir uygulamanın değişik
avantajları ve dezavantajları olmasına
rağmen sonuçları ekonomiktir.
Gutta kolonizasyon
Sistematik yayılım
Artan enfeksiyon
Kanatlı
Broylerlerde
Salmonella
«Broylerlerin ömrü kısa
olduğu, daha fazla serotipler
görüldüğü ve de kümeslerde
yüksek kontaminasyon riski
bulunduğu için aşılama
yapmak yerine bulaşma
kaynakları ve bununla ilgili
önleme yöntemleri dikkate
alınmalıdır.»
Broylerlerde serotipler çeşitlilik gösterir.
Yumurta tavuklarında sadece enteritis
görülürken, broylerlerde hem enteritis hem
de Typhimurium türü görülebilmektedir.
Salmonella, broylerlerde dışkılarda ve et
ürünlerinde görülmektedir.
Etlerde bulaşmayı önlemek için
1.
2.
3.
4.
Yenmeden önce etler iyi pişirilmelidir.
Etlere bulaşması önlenmelidir.
Kesimhane hijyeni önemlidir.
En önemlisi salmonellanın kesimhaneye
girişini engellemektir.
Kesimhaneye salmonella girişini
engellemenin zorlukları
1. Hayvanların genç yaşta kesilmeleri
2. Yumurtacılara oranla daha fazla serotip
gözükmesi
3. Kümeslerin farklılığından dolayı kontrol
altına alınamaması
4. Civciv kuluçkadan çıkar çıkmaz
enfeksiyona karşı hassas olması
Salmonellanın broilerlere bulaşma
kaynakları:
1. Su
2. Yem
3. İnsanlar
4. Fareler (Kemirgenler)
5. Altlık
6. Hava yoluyla
7. Uçucu böcekler ve sinekler
8. Nakliye
Önleme Yöntemleri
1. Biyogüvenlik
2. Aşılama
3. Hijyen
4. Dezenfeksiyon
5. Yönetim
6. İzleme(monitoring)
7. YEM KATKILARI!
Salmonellaya karşı özellikle bazı yem
katkıları etkilidir.
Yukarıda ki ilk iki maddeden dolayı
broilerlerde klasik aşılama yöntemi
yapılamaz.
Kanatlı
Yem Katkıları İle
Kanatlılarda Önleme Stratejileri
1.Bariyer: Yemlere bulaşmayı önlemek
gerekir. Serbest organik asitler ve yem ile
gelebilen salmonella alımını azaltmak
önemlidir.
«Yem katkıları penceresinden
bakıldığında salmonellanın
kanatlı hayvan tarafından
alınmasından kana
karışmasına kadar olan
kısmındaki tüm kritik
noktalarda bariyerler
oluşturularak bir kombinasyon
hedeflenmelidir.»
2- Bariyer: Salmonellanın bağırsaklara
tutunması engellenmelidir. Salmonellanın
tutunmasını önleyen en iyi yapılar
mannobiozlardır.
3-Bariyer: Bağırsaklardaki çoğalmaya
müdahale edilmelidir. Çoğalma ve yayılma
bütratlar tarafından engellenir.
4.Bariyer: Vücut içerisinde sistematik
yayılmayı önlemeliyiz. Bu da bütratlarla ve
orta zincirli yağ asitleriyle mümkün
olabilmektedir.
1
Yem
Yem
kontaminasyonunu
kontaminasyonunu
azaltma
azaltma
2
Tutunmanın
Tutunmanın
önlenmesi
önlenmesi
3
4
Çoğalmanın
önlenmesi
Vücuda yayılmanın
önlenmesi
Kanatlı
1.Bariyer: Yem İle Alınabilen Salmonella Miktarını Serbest
Organik Asitler İle Engellemek Gerekir
Fysal Fit 4 yumurta yemlerinde oldukça etkilidir.
Salmonella azalma %
«Serbest organik asitler ile
yem veya yemi oluşturan ham
maddelerden gelebilecek
salmonellayı elimine etmek
açısından önemlidir.»
Yem ham maddeleri, salmonella açısından
bulaşık olabilir. Yemlerden kaynaklanan
bulaşmayı önlemek gerekir. Serbest organik
asitler ve yem ile gelebilen salmonella
alımını azaltmak önemlidir. Özellikle yüksek
miktarda yağ içeren yem ve yem ham
maddelerinin salmonella açısından daha çok
risk taşıdığı 2. tabloda görülmektedir.
Tablodan da görüleceği üzere alınan
numunelerde en yüksek salmonella tam
yağlı soyada bulunmuştur.
Diğer organik asit kombinasyonu
Tablo 2
a: J. Coma, Ph. D. Salmonella Control In Pork: Effect of
Animal Nutrition and Feeding
b: © European Communities, 1995-2005
C: Selko Feed Additive Laboratorium
Kanatlı
2.Bariyer: Salmonellanın En İyi Şekilde Bloke Edilmesini
Sağlayan Yapılar Mannobiozlardır
«Mannobiozların bloke etme
özelliği yapılan invivo
çalışmalarda mannozlardan ve
mannanlardan daha fazladır.»
Broylerlerde 0-14. günler arası mannobiozlu
yem verilmiş ve böylece dışkılarında
salmonella miktarı azaltılmıştır. Mannobioz,
ince bağırsaklarda ve sekumda yüksek
oranda çözülebilme ve daha düşük
emilebilme özelliğine sahiptir.
Mannobiozların bloke etme özelliği, yapılan
invivo çalışmalarda mannozlardan ve
mannanlardan daha fazladır. Salmonellanın
entoerositlere tutunmasının azaltılması için
invitro çalışma (Study Animal Science Group
Lelystad) da yapılmıştır.
------------- MANNOBIOSE
................ MANNOSE
_________ KONTROL
Mannobioz salmonellanın
Type I fimbriae çıkıntısına
bağlanır.
Kaynak: Agunos et al., 2007
Kanatlı
3.Bariyer :Bağırsaklardaki Çoğalma ve Yayılma Bütratlar
başlık
Tarafından
Engellenir
En düşük logaritmik sonuç bütirik asit ile
yapılan uygulamada görüldü. Daha sonra
yine benzer deneme bu sefer kaplanmış
ve kaplanmamış bütirik asit ile yapıldı
ancak bu sefer deneme 0 - 42. günler
arasında yapıldı. Denemenin 5. günü tüm
hayvanlara 5.10³ cfu S. Enteritidis
enfekte edildi. 42. gün öldürüldükten
sonra yapılan analiz sonuçlarına
bakıldığında en düşük logaritmik sonuç
kaplanmış bütirik asitte görüldü.
8
b
7
Salmonella log cfu/g
«Kaplanmış bütratlar,
bağırsaklardaki salmonella
invazyonunu başarılı bir
biçimde önlerler.»
Kısa zincirli yağ asitlerinin bağırsaklarda
salmonellanın çoğalmasını etkileyip
etkilemediği aşağıdaki deneme ile gösterildi.
Broylerlerde her grupta 20 hayvan olmak
üzere yapılan bu invivo denemede kullanılan
tüm organik asitler kaplanmış formdaydı ve
kontrol grubu hariç diğer tüm gruplara
kaplanış kısa zincirli yağ asitleri (SCFA)
verildi. Broyler denemesinin 5. günü tüm
hayvanlara 5.10³ cfu S. Enteritidis enfekte
edildi. Daha sonra 8. gün tüm hayvanlar
öldürülerek sekumları, ciğer ve dalakları
BGA test yöntemi ile salmonella miktarları
analiz edildi.
6
5
a
a
ac
4
3
c
2
KONTROL
KONTROL
CTRL
FORMİK
ASİT
FORMİK
ASİT
FOR
ASETİK
ASİT
ASETİK
ASİT
ACE
DENEME
BÜTİRİK
BÜTİRİK
ASİT PROPİYONİK
PROPİYONİK
BUTASİT
PROP
ASİT
ASİT
Kanatlı
4.Bariyer: Vücut İçerisinde Sistematik Yayılmayı Önlemek
Bütratlarla ve Orta Zincirli Yağ Asitleriyle Mümkündür
Yapılan denemelerde özellikle bütratlar
ve orta zincirli yağ asitleri (MCFA)
salmonellanın bu hastalık yapıcı gen
ifadesini ortadan kaldırarak bağırsaklara
tutunmasını ve oradan da kana karışıp
vücudu istila etmesi engellenmiş olur.
Karşılaştırmalı gen ifadeleri
«Özellikle bütratlar ve orta
zincirli yağ asitleri
salmonellanın hastalık yapıcı
gen ifadesini ortadan
kaldırarak vücut içerisinde
sistematik olarak yayılmasını
engellerler.»
Salmonella, bağırsaklara bir ataç yardımı ile
tutunur. Bu tutunmayı kendisinde var olan
hastalık yapıcı bir gen yardımının stimülesi
ile bir iğne oluşturarak sağlar. Bu iğne,
bağırsak duvarına tutunmayı ve duvarı delip
içeri girerek kana karışmasını ve oradan da
enfeksiyon başlamasına sebep olur.
Kaynak: Boyen et al., 2008
Kanatlı
Scfa, Mcfa, Bütratlar ve Mannobioz Kombinasyonu İle
Oluşturulan Fysal Fit 4 İle Güçlü Sinerjik Etki, İnvivo Deneme
«Kombine edilmiş bir yem
katkısı olan Fysal Fit 4 ile
salmonella miktarı önemli
ölçüde azaltılabilmektedir.»
Broylerlere, 7. gün ve 8. gün 10 6 cf/gr
Salmonella Enteritis ile enfekte edildi. Daha
sonra 22. gün, 31. gün ve 42. günlerde
sekumdan örnek alınarak yandaki tabloda
görüleceği üzere logaritmik olarak
salmonella sayımı yapıldı.
Deneme grupları :
1. Negatif kontrol.
2. Fysal Fit-4 grubuna 0 - 21. günler
1,5kg/ton ve 22 - 43. günler 1,5kg/ton
Fysal Fit 4 verildi.
3. Fysal Fit 4 grubuna 0 - 21. günler 3
kg/ton ve 22 - 43. günler 1,0 kg/ton
Fysal Fit 4 verildi.
Sonuç olarak 3. uygulamada salmonella
miktarı daha fazla azaltılmış oldu.
Fysal Fit 4’un broyler sekumundaki salmonella
miktarına etkisi
Salmonella miktarı log cfu/gr
AF-11: İnvivo Sekumda Salmonella
Kolonizasyon Denemesi
Nutreco AR&GE, 2010 (Deneyler; AF11 ve AF12)
Kanatlı
Sonuç: Nutreco/Selko BV İle Salmonellaya Karşı
Entegrasyon Bazlı Bütünsel Bir Çözüm Programı
• Aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere
Nutreco’nun bütünsel çözüm
yaklaşımı İspanya’da bulunan Sada
Entegrasyonu’nda başarı ile
uygulanmış ve kısa zaman içerisinde
salmonella seviyesi istenen seviyelere
düşürülebilmiştir.
Aşağıda 2010 ve 2011 yılları arasında
yapılan reel saha çalışmaları bütünsel
salmonella kontrol yaklaşımı ve Fysal Fit
4 ile beraber gerçekleştirilmiştir.
Fysal Fit 4 salmonellayı azaltmıştır.
Salmonella yayılma %ı log cfu/gr
«Kanatlılarda bütünsel bir
çözümü içeren yaklaşım ile
salmonella kontrol altına
alınabilir.»
• Salmonellanın broilerlere bulaşma
kaynakları olan; su, yem, insanlar,
kemirgenler, altlık, hava yolu, uçucu
böcekler ve nakliye gibi tüm etmenler
kontrol altına alınmalıdır.
• Biyogüvenlik, aşılama, hijyen,
dezenfeksiyon, yönetim, izleme
(monitoring) ve yem katkıları gibi tüm
önlemler ayrı ayrı dikkate alınmalı ve
birlikte uygulanmalıdır.
• Bahsedilen birden fazla kontrol stratejileri
kombinasyon halinde uygulanırsa daha
etkili sonuç alınır.
• Önlemler arasında yer alan yem katkıları
uygulamasında salmonellanın kanatlı
hayvan tarafından alınmasından, kana
karışmasına kadar olan kısmındaki tüm
kritik noktalarda bariyerler oluşturularak
bir kombinasyon hedeflenmelidir.
• Salmonella Enteritis ve diğer zoonoz
serotiplerin hem canlı hayvan
üretiminden gıda güvenliğine kadarki
zincirin tüm aşamalarında elimine
edilmesi, hem de Avrupa Birliği’nin
koymuş olduğu mevzuatlarada uyulması
açısından oldukça önemlidir.
Fysal Fit 4 ilaveli
Fysal Fit 4 ilavesiz
Kanatlı