Pansuman Uygulama - İzmir Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri

Pansuman Uygulama
AMAÇ
Kanamanın durdurulması, hücre çoğalmasının sağlanması, yara bölgesinin ısısının ve nemliliğinin sağlanması, enfeksiyonun önlenmesi, eksudanın absorbe edilmesi, özel tedavi uygulanması, doku travmasının izlenmesi,
ödem gelişmesinin engellenerek ağrının azaltılması, dokunun tamiri ve rejenerasyonunun sağlanarak deri bütünlüğünün eski hale gelmesinin sağlanmasıdır.
TEMEL İLKELER
• Pansuman uygulama, kurum kararı ile belirlenmiş ise hekim istemi beklemeden hemşire kararı ile yapılır.
Tanımlar
Depridman: Yara iyileşmesinin sağlanabilmesi için, iskemik, diyabetik,
enfekte ve kabuklu/ nekrotik yaraların üzeri veya kenarında canlılığını kaybetmiş dokuların, kontamine veya yabancı maddelerin kaldırılması işlemine
debridman denir.
Kuru Pansuman: Epidermisin sağlam olduğu yaralarda kullanılan pansumandır. Bu pansumanda gazlı bezin yaraya yapışma ihtimali bulunduğundan gaz bezine pomat sürülebilir.
Islak Pansuman: Epidermisin bozulduğu, özellikle geniş yaralanmalarda kullanılan pansumandır. Yara yerinin nemli kalmasını, nekrotik dokuların debridmanı için uygun ortam oluşmasını, hücre büyüme ve gelişiminin
hızlanmasını, yarada kurumayı, dehidratasyonun ve enfeksiyonun önlenmesini sağlar.
425
Hemşirelik Bakım Standartları
Islak-Kuru Pansuman: Debrisin yumuşatılması ve nekrotik dokunun
çabuk çıkarılmasında kullanılır. Açık biçimde uygulanan ıslatılmış gazlı
bezlerin kurumasına izin verilir böylece debris ve nekrotik doku kuruyan
komprese yapışır ve yaradan uzaklaşır.
Dikkat Edilecek Noktalar
• Pansuman mümkünse ayrı odada (pansuman odası) yapılmalıdır.
• Hastaya yara bölgesine göre pozisyon verilmeli, mümkünse hasta yatar
pozisyonda olmalıdır.
• Pansuman öncesi ve sonrası eller el yıkama standardına göre yıkanmalıdır.
• Yara bakımında eldiven ve pansuman yapılırken steril eldiven giyilmelidir.
• Hastanın yaşam bulguları kontrol edilmelidir.
• Pansuman öncesinde yara görünüm/ renk, kanama, koku, eksüda, yabancı cisim varlığı açısından değerlendirilmelidir.
• Yarada duyusal/ motor fonksiyon kaybı değerlendirilmelidir.
• Kan damarı, tendon, sinir ve kemik hasarı varlığı kontrol edilmelidir.
• Birden fazla yara varsa, pansumana aseptik olan yaradan başlanmalıdır.
• Açık yara bakımında aseptik teknik kullanılmalıdır.
• Septik yara ve açık yara bakımı yapılırken önlük giyilmeli ve maske takılmalıdır.
• Enfeksiyon gelişmiş yaralarda, tam/ kısmi izolasyon uygulanmalıdır.
• Yara tipine göre uygun malzeme seçilmelidir (Bkz. Tablo 1).
• Yara temizliğinde kullanılacak antiseptik solüsyonların yaraya toksik ve
tahriş etkisi olmamalıdır (Bkz. Tablo 2).
• Yaranın çabuk iyileşmesi, fibrin ve kollajen oluşumunu sağlamak için
yara bölgesinin hareketi sınırlandırılmalıdır.
• Açık yarada serum fizyolojik dışında hiçbir solüsyon kullanılmamalıdır.
Açık yaranın etrafı antiseptikli solüsyonlarla (povidon iyot) temizlenmelidir.
• Yara akıntısının olduğu durumlarda, emici pansuman yapılmalıdır.
• Dren vb. araçlar yerçekimine uygun olarak yerleştirilmeli ve iyi tespit
edilmelidir.
• Kullanılmış pansuman materyali uygun biçimde ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
• Eldiven pansuman sonunda çıkarılmalı, eller kirli malzeme ile temas etmemeli, malzemelerin fırçalanması, yıkanması için yeni eldiven giyilmelidir.
426
Pansuman Uygulama
Tablo 1. Yara Tipine Uygun Pansuman Malzemesinin Seçimi (1)
Yara Tipi
Kullanılan Malzeme
Etkisi
Nekrotik yara
• Hidrojeller
• Hidrokolloidler
• Köpükler
• Transparan filmler
• Yaranın nemlenmesini ve debride
Kabuklu yara
• Hidrofiber
• Alginatlar
• Kabuklu/ nekrotik dokuların
Orta veya yüksek eksüdalı
granülasyon kaviteli yara
• Alginatlar
• Hidrofiber
• Köpükler
• Eksüdayı absorbe eder.
Az eksüdalı, granülasyonlu
düz yüzey yaralar
• Hidrokolloid levha
• Yapışkanlı ya da yapışkansız düz • Koruyucu olarak kullanılır.
Epitelize yaralar
• Hidrokolloid
• Yarı geçirgen transparan örtüler
• Silikonlar
• Koruyucu olarak enfeksiyon
Enfekte yaralar
• Povidon iyot emdirilmiş
• Lokal enfeksiyonu tedavi eder.
edilmesini sağlar
• Yara yüzeyindeki nemi
tutarak nekrotik dokuların
yumuşamasını sağlar
debride olmasını sağlar.
köpükler
pansumanlar
• Ballı pansumanlar
riskini azaltmak amacıyla
kullanılır.
Tablo 2. Yara Temizlemede Sıklıkla Kullanılan Solüsyonlar (1)
Solüsyon adı
Etkisi
Povidon- iyodin
solüsyonları (İodophor)
Solüsyon 1: 1000 olarak sulandırıldığında stafilakok için bakteriyosidal
etkiye sahiptir.
Serum fizyolojik /SF / %0,9
NaCl / Salin solüsyon
Sıklıkla debride yaralarda alanı temizleme ve alana ıslak pansuman
uygulamak için kullanılır. Bakteriyosidel etkisinin olmamasına karşın,
doku toksiditesine yol açmadığından ve normal yara iyileşmesinin devam
etmesini sağlayan fizyolojik bir ortam oluşturduğundan tercih edilecek en
iyi solüsyondur.
Dakin solüsyon
Dakin solüsyonu % 0,45- % 0,5 sodyum hipoklorid ve % 0,4 borik asit
bileşiminden oluşur. Stafilakok ve streptekoklara karşı bakteriyosidal etkiye
sahiptir. Solüsyon % 0,25- % 0,5 oranında dilüe edilerek kullanılmalıdır.
Hidrojen peroksit
Hidrojen peroksit öncelikle depridant bir ajan olarak etki gösterir. Solüsyon
yaraya uygulandığında, bütünlüğü bozulmuş doku hücrelerinden çıkan
katalaz enzimi hidrojen peroksidin parçalanmasına ve oksijen açığa
çıkarmasına neden olur. Sonuçta oksijen gaz halinde dokudan uzaklaşırken,
enfekte ve ölü dokuyu da beraberinde sürükler. Hidrojen peroksit,
granülasyon dokusuna uygulandığında sağlıklı yeni gelişen dokuların
yıkımına neden olduğu için granülasyon dokusuna uygulanmamalıdır.
Asetik asit solüsyonu
%0,5’lik asetik solüsyonu gram (+) ve gram (-) bakterilere etkin olmasına
karşın, doku iyileşme sürecini arttırdığına yönelik bir kanıt yoktur.
427
Hemşirelik Bakım Standartları
• Ağrılı pansuman değişimlerinde işlemden 30 dakika önce analjezik yapılmalıdır.
• Sigara, prostoglandin ve fibrinojen üretimini azalttığı ve vazokontrüksiyona neden olduğu için yara iyileşene kadar kullanılmamalıdır.
• Yara iyileşmesinde; hastanın yeterli ve dengeli beslenmesi sağlanmalı,
hastanın doku perfüzyonunun arttırılmasına yönelik hareketliliği sağlanmalı, dokular üzerine olan mekanik basılar ortadan kaldırılmalıdır.
İŞLEM BASAMAKLARI
Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1’de yer verilmiştir.
Pansuman Değiştirme
1. İşlem hakkında hastaya bilgi verilir. Hastanın pansuman materyali açısından alerji durumu sorgulanır.
2. Yatak etrafına perde ya da paravan çekilir, kapı kapanır, oda içindeki
ziyaretçiler dışarı çıkarılır.
3. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
4. Malzemeler için uygun alan seçilir. Kolay ulaşılabilecek yere kirli torbası
ya da kirli atık kutusu yerleştirilir. Malzemeler pansuman arabasına, steril malzemeler pansuman arabasının üst rafına yerleştirilir.
5. Hastanın yara alanına rahatça ulaşabilecek bir pozisyon verilir ve bölgeyi açıkta bırakacak şekilde giysileri çıkartılır. Mümkünse hasta yatağının
altına koruyucu ped konur ve yatak rahat çalışılabilecek yüksekliğe getirilir.
6. Tek kullanımlık önlük giyilir. Eksüdası fazla ve enfekte yaraların pansumanında koruyucu gözlük takılır.
7. Steril olmayan eldiven giyilir.
8. Pansumanı çıkarmadan önce varsa dren, tüp ve diğer bağlantıların pozisyonunu kontrol edilir.
9. Pansumanı çıkartırken önce flaster serum fizyolojik ile ıslatılarak yumuşatılır ve pansuman kılların büyüme yönüne doğru çekilerek çıkarılır.
Eğer pansuman malzemesi kendinden yapışkanlı ise serum fizyolojik
kullanmadan çıkartılır.
10. Çıkarılan malzeme eksüda, miktarı, rengi ve kokusu yönünden değerlendirilerek kirli torbasına atılır.
428
Pansuman Uygulama
11. Yara bölgesi eksüda, kanama, koku, enfeksiyon belirtileri, yara ve çevre
dokunun durumu, yaranın görünümü yönünden gözlenmelidir. Yara
yerinin kırmızı olması iyileşmenin proliferatif aşamasında olduğunu
gösterir ve yara yeri normal granülasyon dokusu rengindedir. Yara yerinin sarı renk olması eksüda varlığını ve kabuklanmayı gösterir, bu
yaralarda ıslak pansumanlar ve topikal antibiyotik ajanlar kullanılmalıdır. Yara yerinin siyah olması nekrotik dokunun olduğunu gösterir, bu
dokunun yara iyileşmeye başlamadan önce çıkarılması gerekir.
12. Eldiven çıkarılır ve eller antiseptikli solüsyonla ovulur.
13. Sterilliği bozulmadan steril paket açılır, ek malzemeler de sterilliği bozulmadan steril alana bırakılır. Steril serum fizyolojik açılır (pansumanı
iki kişi yapıyor ise bir kişi bu işlemleri yapmalıdır).
14. Steril eldiven giyilir.
15. Cerrahi (kapalı) yaraların pansumanı için; steril forsepsle tutturulmuş
steril gazlı bezi küvet üzerinde tutarak üzerine povidon iyot dökülür.
Gazlı bezle yaranın etrafındaki sağlam doku dairesel hareketle silinir.
Yeni bir gazlı beze serum fizyolojik dökülür ve insizyon bölgesi temizlenir. Silme işlemi yapılırken gazlı bez forsepsle tutturulur. Önce insizyon
bölgesi daha sonra çevresi insizyon alanına paralel ya da dik doğrusal
çizgiler yapacak şekilde silinir. Eğer insizyon yerinde dren varsa yara
yeri merkezden başlayarak dairesel hareketler yapılarak temizlenir (Bkz.
Şekil 1). Her bir silme işlemi için ayrı steril gazlı bez kullanılır.
Şekil 1. Cerrahi Yaranın Pansumanı
16. Yara bölgesi temizlendikten sonra yaranın boyutları değerlendirilir. Bunun için yaranın fotoğrafı çekilebilir, cetvel ya da ölçekli asetat kağıdı
kullanılabilir.
17. Gerekirse yara yerinin derinliğinin ölçümü, steril serum fizyolojik ile
ıslatılmış kültür çubuğunun yara içine 90o lik açıyla ilerletilmesi, yara
yüzeyindeki noktanın işaretlenmesi ve cetvelle ölçülmesiyle yapılabilir.
429
Hemşirelik Bakım Standartları
18. Gerekirse yaranın irrigasyonu yapılır. İrrigasyon, steril serum fizyolojikle ve yavaş bir akımla yarayı temizleme metodudur. 24 saatte bir yapılmalıdır. İrrigasyon işleminde, kullanılacak solüsyonun ısısının vücut
sıcaklığına uygun olmasına ve yaradan temiz solüsyon gelene kadar işleme devam edilmesine dikkat edilmelidir. İrrigasyon solüsyonu yaranın temiz kısmından kirli kısmına doğru yapılır, böylece yaranın temiz
kısmının kontaminasyonu önlenir.
19. Yaradan kültür alınacaksa; laboratuvar testleri için örnek alma standardına
uygun olarak işlem gerçekleştirilir.
20. Yara yeri deprite edilecek ise; yara bölgesi üzerinde ölü doku, kalıntı varsa, steril pens, makas ya da bistüri ile temizlenir. İşlem sırasında,
canlı ve sağlam dokulara zarar vermemeye dikkat edilir. Cerrahi yaralar dışındaki yaralardaki ölü dokuların deprite edilmesi için hidrojel,
hidrokolloid ve köpüklü pansuman malzemeleri gibi otolitik ajanlar,
enzimatik jeller, enzimatik solüsyonlar ve biyolojik ajanlar (larvalar) da
kullanılır (Bkz. Tablo 1).
21. Yaranın Kapatılmasında Kuru Pansuman Uygulaması: Kuru steril gazlı
bez steril pens yardımıyla yara üzerine konulur. Yaranın akıntı ve büyüklük durumuna göre birden fazla gazlı bez konabilir. Pansuman materyali yara kenarlarını her yönden 2,5 cm geçecek şekilde uygulanır.
Önerilmiş ise yara üzerine pomad sürülür ve steril tamponla kapatılır.
Alerjik olmayan bir flasterle kapatılır. Yaşlı hastaların derileri esnek olduğu için kağıt bantlar veya montgomery bağları kullanımı derinin zarar görmesini engelleyebilir.
22. Yaranın Kapatılmasında Islak Pansuman Uygulaması: İyice temizlenmiş yara yüzeyine, vazelin emdirilmiş steril gazlı bez/ tülgren yerleştirilir. Hidrofil özellikteki gazlı bez serum fizyolojik ya da reçete edilmiş solüsyonla ıslatılır. Fazla solüsyon uygun şekilde sıkılır. Steril gazlı
bez, yara boşluğunu tamamen dolduracak biçimde yara içine yerleştirilir. Yara çok büyük ve derin ise çok sayıda gazlı bez nazikçe yara içine
tüm kaviteyi dolduracak şekilde yerleştirilir. Islak materyal yara dışına
taşmamalıdır. Yara içine konan ıslak bezlerin üzerine kuru gazlı bezler
konur. Islak gazlı bezlerin kurumasını önlemek için kuru gazlı bezler
sıkı veya üzeri buhar geçirmeyecek bir malzeme (oklusif pansuman malzemesi) ile kapatılır. (Bkz Tablo 3). Alerjik olmayan flasterle pansuman
sabitlenir. Kullanılan ıslak gazlı bezin kurumaması için pansuman sekiz
saatte bir değiştirilir.
23. Yaranın Kapatılmasında Islak- Kuru Pansuman Uygulaması: Islakkuru pansuman yalnızca ölü/ nekrotik hücre/ doku bulunan yaralara,
debride etmek amacıyla uygulanır. Islak- kuru pansuman canlı granü430
Pansuman Uygulama
lasyon dokusu olan yarada kullanılmaz. İşlem basamakları ıslak pansumanın yapılmasındaki gibidir. Ancak ıslak- kuru pansumanda amaç
ölü dokuların depride edilmesi olduğundan yaraya vazelin emdirilmiş
steril gazlı bez/ tülgren kullanılmaz, pansumanın tamamen kurumasına
ve yaraya yapışmasına izin verilir.
24. Kullanılan malzemeler atılır, dezenfekte edilecek malzemeler uygun şekilde dezenfekte edilir. Eller kirli malzeme ile temas etmemeli, malzemelerin fırçalanması, yıkanması için tekrar eldiven giyilmelidir.
25. Eldiven çıkarılır.
26. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
27. Hastanın giysileri giydirilir ya da yara bölgesi nevresim takımı ile kapatılır.
28. Hastaya rahat edeceği şekilde pozisyon verilir.
29. Eller tekrar el yıkama standardına göre yıkanır.
30. Yapılan işlem ve gözlemler kayıt edilir.
Yaraya Vakum Yardımlı Kapatıcı (VAC) Uygulanması:
Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1’de yer verilmiştir.
1. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
2. Kullanım talimatına göre VAC cihazı hazırlanır, isteme göre 25- 200
mmHg arasında basınç uygulanır.
3. Steril eldiven giyilir.
4. Steril tekniğe uygun olarak tüm malzemeler hazırlanır. Steril kabın içine
ılık, steril irrigasyon sıvısı dökülür.
5. Steril tekniğe uygun olarak yara yeri yıkanır.
6. Serum fizyolojik ile yara etrafındaki deri temizlenir, steril gazlı bez ile
alan kurulanır.
7. Yara etrafındaki dokuya koruyucu merhem sürülür ve kuruması beklenir.
8. Sterillik bozulmuş ise yeni steril eldiven giyilir.
9. Steril makas kullanılarak yaranın şekline ve ölçüsüne göre köpük kesilir,
kesilen köpük yaranın içine yerleştirilir.
10. Köpük yarayı doldurmalı, çevre doku üzerine taşmamalıdır. Siyah köpük düşük negatif basınç, beyaz köpük yüksek negatif basınç gerektirir.
11. Köpüğün merkezine doğru tek lümenli tüp yerleştirilmelidir. Köpük
tüp ve yara tabanı arasında olmalıdır. Hava geçirgen transparan kapatıcı
pansuman ile köpük ve tüp örtülür. Örtü, çevre sağlam dokuyu en az 5
cm geçecek şekilde yapıştırılmalıdır (Bkz. Resim 2).
431
Hemşirelik Bakım Standartları
12. Tek lümenli tüpün serbest ucu boşaltma deposu ile birleştirilir.
13. Vakum düğmesi açılır.
14. Transparan pansumanın ve köpüğün yaraya yaklaşıp yaklaşmadığı gözlemlenir.
15. Eldiven çıkarılır ve eller el yıkama standardına göre yıkanır.
16. Yapılan işlem ve bulgular kaydedilir.
Resim 2. VAC Yardımlı Pansuman Kapatıcının Uygulanması
Kaynak: Wilkinson JM, Treas LS. (2012). Pocket Skills Nursing, What Are You Need to Know
Now. F.A. Davis Company, Philadelphia, p. 230-231.
Yara Alanından Stapler ve Süturların Çıkarılması
Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1’de yer verilmiştir.
1. Sütur ve stapler ekstremite, gövde ve skalpteki düzgün/ keskin kenarlı
yaralarda yara dudaklarını birleştirmek için kullanılırlar. Metal stapler
kozmetik olmayan alanlarda ve doğrusal yaralarda kullanılırlar. Yüz, boyun, el ve ayakta kullanılmazlar.
2. Sütur ve staplerin dokudan çıkarılması kurum politikasına göre hekim
ya da hekim istemine bağlı olarak hemşire tarafından yapılabilir.
3. Süturların alınma süresi yaranın durumuna göre değişir. Genel olarak
yüzdeki süturlara 5. günde alınır ya da 3. gün süturlardan biri alınır, biri
432
Pansuman Uygulama
alınmaz, kalan süturlar 5. günde alınır. Ekstremiteler veya gövdenin ön
yüzeyindeki süturlar genellikle 7. günde, skalp, sırt, ayak, el ve eklem
üzerindeki süturlar 10- 14 günde alınırlar.
4. Stapler yaranın yerine göre uygun zamanda alınır ve alım için de özel
cihaz gereklidir.
5. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
6. Süturların çıkarılmasında; Her bir sütur yara kenarının iyileştiğinden emin
olunduktan sonra çıkarılmalıdır. Steril tekniğe uygun olarak alan ve malzemeler hazırlanır. Steril eldiven giyilir. Steril forseps ile ilk süturun düğümü
tutulur ve nazik bir şekilde düğüm kaldırılır. Steril makas kullanarak, düğümün deriye yakın olan alt kısmından süturün bir tarafı kesilir. Kesik sutürün düğümü forsepsle tutulur derinin içinden yavaşça ve nazikçe çekilir.
7. Staplerin çıkarılması; Her bir stapler yaranın iyileştiğinden emin olunduktan sonra çıkarılır. Steril stapler çıkarıcı, staplerin altına nazikçe yerleştirilir. Stapler çıkarıcı, stapler üzerinde kapalı hale getirilir. Kapalı stapler çıkarıcı insizyon alnından dikkatli bir şekilde yukarı doğru kaldırarak
stapler çıkarılır (Bkz. Şekil 2). Bu işlem her bir stapler için uygulanır. Yaraya yeni kuru steril bir pansuman uygulanır.
A
Şekil 2.
A: Yaradan Sütur Alınması
B: Staplerin Çıkarılması
B
Şekil 3.
A: Hidrokolloid Pansuman Malzemesinin Uygulanması
B: Transparan/ Şeffaf Pansuman Malzemesinin Uygulanması
Kaynak: Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing, Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins, 10th Edition, p. 826, 828.
433
434
dressing
• Yumuşatıcı özelliğine sahiptir,
• -Aquasorp
• -Biolex
• -Carrasyn
• -Hidrogel
Hidrojeller
• Eksüdası olmayan
dokuyu travmatize etmez
kuru yaralar için
• Yaraya mikroorganizmaların
önerilmez.
girmesini önler.
• Deri korunmazsa
• Uygulaması ve kaldırması
çevrelediği dokuyu
kolaydır.
yumuşatabilir.
• Orta düzeydeki eksüdayı
• İkinci bir pansuman
absorbe eder.
ve flaster kullanımı
• Yara yüzeyinin nemliliğini sağlar.
gereklidir.
• Basınç altında kullanılabilir.
• Allevyn
• Eksüda miktarı azdan
• Allevyn cavity
ortaya kadar olan kısmi
• Epi-lock
ve tam kalınlıktaki
• Flexzan
yaralar
• Lyofoam
• Emilimi arttırmak için
• Mitraflex
ikinci bir pansuman
• Nu-Derm
gerekli olduğu
Köpükler
durumlar
kalınlıktaki yaralar
• Eksuda miktarı az olan
derin kraterli yaralar
• Nekrotik dokulu ve
eksudalı yaralar
• Kısmi ve tam
drenajın emilmesi
gereken durumlar
• Dren etrafındaki
ağrıyı azaltır.
• Yara yatağını nemlendirir.
• Debridmanı sağlar.
• Ölü boşlukları doldurur.
• Belirli düzeyde emilim sağlar.
• Yapışkan değildir, çevrelediği
ortadan fazlaya kadar
olan yaralar için
kullanımı önerilmez.
• İkinci bir pansuman
kullanımını gerektirir.
• Eksuda miktarı
• Eksüda miktarı
kontaminasyonlara karşı
fazla olan yaralarda
geçirgen değildir.
kullanımı önerilmez
• Depritmana yardımcı olur
• Pansuman yüzeyi
• Yaradan sıvı kaybını önler, nemli
yapışkan olduğu için
bir ortam sağlar
sağlam derinin olması
• Yaranın dışarıdan görülmesini
gerekir.
sağlar
• Elle manuplasyonu
• Çıkarılırken yarayı travmatize
güçtür.
etmez
• Eksüda miktarı
• Kendinden yapışkandır,
fazla olan yaralarda
sabitleme gerektirmez
yerleştirilmesi güçtür.
• Bakteri ve diğer
kalınlıktaki yaralar
• Nekrotik veya kabuklu
yaralar
• Eksüda miktarı az ya
da hiç olmayan yaralar
• Evre I ve Evre II basınç
yarası, yüzeyel yanıklar
gibi küçük yüzeyel
yaralar
• Yüzeyel kısmi
• Acu-derm
• Bioclusive
• Blister- Film
• Mefilm
• Op-site
• Epi-fix
Transparan
(şeffaf) örtüler
Dezavantajları
Avantajları
Endikasyonları
Ticari ismi
Malzeme adı
Tablo 3. Oklusif Pansuman Malzemeleri ve Özellikleri (1)
8-48 saat
arasında
değiştirilir.
1- 7 günde bir
değiştirilir.
24- 72 saat
arasında
değiştirilir.
Değiştirme
sıklığı
Hemşirelik Bakım Standartları
• Algosteril,
• Curasorb,
• Kaltostat,
• Sorbsan
• Comfeel,
• Cutinova
Hydro,
• DuoDERM
• Restore,
• Replycare,
• Tegasorb,
• ULTEC
Kalsiyum
Aljinatlar
Hidrokolloidler
veya kuru yaralar için
kullanımı önerilmez.
• İkincil pansuman
kullanımını gerektirir.
4 gün içinde
değiştirilir.
• Eksuda miktarı az olan 12 saat ile
• Eksuda miktarı fazla
3- 7 günde bir
kontaminasyonlara karşı
olan yaralar, sinüs
değiştirilir
geçirgen değildir.
boşlukları veya enfekte
• Debridmana yardım eder.
yaralarda ve yakın
• Kendinden yapışkandır.
takip gerektiren kemik
• Orta düzeyde bir emilim sağlar.
ve tendona kadar
• Bir hafta kadar yerinde kalabilir,
ilerlemiş yaralarda
böylelikle çok sık pansuman
kullanımı önerilmez.
değişiminden kaynaklanan doku • Transparan değildir,
travması ve yara iyileşmesinin
yara görünmez.
bozulması önlenmiş olur.
• Eksuda miktarı fazla olan
• Basınç altında kullanılabilir.
yaralarda pansumanı
tutmak güçtür.
• Yara ve atmosfer
arasındaki gaz
değişimini sınırlayan
oklusif bir pansuman
tipidir.
• Pansuman kenarları
kıvrılabilir.
• Kaldırılırken
çevrelediği dokunun
travmatize olmasına
neden olabilir.
• Bakteri ve diğer
• Yüzeysel ve kısmi
kalınlıktaki yaralar
• Yüzeysel yan
kalınlıktaki yaralar
• Nekrotik veya kabuklu
yaralar
• Eksuda miktarı azdan
ortaya kadar olan
yaralar
miktarda
• eksudayı emebilir.
• Yara üzerinde jel formuna
dönüşür.
• Debridmanı sağlar.
• Ölü boşlukları doldurur.
• Uygulaması ve kaldırılması
kolaydır.
• Ağırlığından 20 kat fazla
ortadan fazlaya kadar
olan kısmı ve tam
kalınlıktaki yaralar
• Aşınma ve sinüs
boşlukları olan yaralar
• Nekrotik dokulu ve
eksudalı yaralar
• Enfekte yaralar
• Eksuda miktarı
Pansuman Uygulama
435
Hemşirelik Bakım Standartları
Kaynaklar
1. Akça Ay F. (2013). Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler. Nobel Tıp
Kitabevleri, 4. Baskı, s. 265-312.
2. Danış B, Nurülke B, Dindar B. (2008). Hemşirelik Bakımında Kalite. Meta Basım ve
Matbaacılık, İzmir, 2. Baskı, s. 114.
3. Güneş ÜY, Eşer İ. (2006). Nemli Yara İyileşmesi ve Oklusif Pansumanların Nemli Yara
İyileşmesindeki Önemi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,
10 (2), s. 57-65. http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1374.pdf. (Erişim Tarihi
17.07.2013).
4. Jane C, Rothroch /Alexander’s (2011). Care of The Patient in Surgery. ELSEVIER
(MOSBY) 14 th Edition, p. 258-265.
5. Lynn P, LeBon M. (2011). Skill Checklists for Taylor’s Clinical Nursing Skills A Nursing Process Approach. Lippincott Williams and Wilkens, Third Edition, p. 284-285.
6. Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing, Wolters Kluwer Health/
Lippincott Williams & Wilkins, 10th Edition, p. 826- 828.
7. Sabuncu N, Akça Ay F. (2010). Klinik Beceriler Sağlığın Değerlendirilmesi Hasta Bakım ve Takibi. Nobel Tıp Kitabevleri, s. 805- 851.
Hazırlayan
Uzm. Hem. Esma GÜNEY KIZIL (Güney Genel Sekreterliği Sağ. Bak. Hiz. Koor.)
Danışman
Yrd. Doç. Dr. Gülay OYUR ÇELİK (İKÇÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği A.D.)
436