Guide to Immunisation for Babies

A guide to childhood immunisations
for babies up to 13 months of age. (TURKISH)
[p.1]
13 aylığa kadar olan bebekler için çocuk aşıları kılavuzu
Aşılar - çocuğunuzun hayatını korumak için en güvenli yol
[p.2]
‘Dünyada sağlık üzerine en büyük etkiyi yapan kamusal iki önlem temiz su ve aşılardır’
Dünya Sağlık Örgütü
[p.3]
Bu kılavuz, 13 aylığa kadar olan bebekler için tüm rutin çocuk aşılarını açıklamaktadır.
İçindekiler
4 Özet
6 Aşılar üzerine genel sorular
17 Çocuk aşısı programı
18 İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar
18 DTaP/IPV/Hib aşısı
22 Pnömokokal aşı (PCV)
23 MenC aşısı
24 12 ve 13 ay civarındaki aşılar
24 Hib/MenC aşısı
25 MMR aşısı
30 Pnömokokal aşı (PCV)
31 Diğer aşılar
32 BCG aşısı
33 Hepatit B aşısı
35 Menenjit ve septisemi
39 Seyahet eden çocuklar için tavsiyeler
42 Terimler sözlüğü
arka kapak
Rutin çocuk aşısı programı – Çocuğunuzun aşı zamanları için kısa bilgiler
[p.4]
Özet
Aşı, bebeğinizi ciddi hastalıklara karşı korumanın en güvenli ve en etkili yoludur. Önerilen
zamanlarda aşı yaptırarak, onları erken çocukluk dönemlerinde aşağıdaki hastalıklara karşı
korursunuz:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
difteri
tetanos
boğmaca (pertusis)
Hib (Hemofilus İnfluenza tip b)
çocuk felci
menenjit C (meningokokal grup C)
pnömokokal enfeksiyon
kızamık
kabakulak ve
kızamıkçık (Alman kızamığı).
Bu hastalıklar çok ciddi boyutlara varabilir. Çocuğunuza aşı yaptırarak hem onu korur, hem de
hastalığın yayılmasını önleyerek ciddi hastalıkları nedeniyle aşı olamayan diğer
çocukları korursunuz.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.5]
Tam rutin çocuk aşısı programı arka kapakta verilmiştir.
www.immunisation.nhs.uk adresinden tüm aşılarla ilgili ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.
Ayrıca doktorunuz, hemşireniz veya eve gelen sağlık elemanıyla konuşabilir veya 0845 4647
numaralı telefondan NHS Direct’i arayabilirsiniz.
[p.6]
Aşılarla ilgili genel sorular
[p.7]
Aşı nedir?
Aşı tehlikeli hastalıklara karşı bir korunma biçimidir. Bir kez aşılandıktan sonra, vücudumuz bu
hastalıklara karşı daha dirençli olacaktır.
Aşılar nasıl çalışır?
Aşılar bir hastalığa neden olan bakteri ya da virüsün küçük bir parçasını veya bakterinin ürettiği
kimyasalların çok küçük bir miktarını ihtiva ederler. Aşılar vücudun bağışıklık sisteminin antikor
(enfeksiyona ya da hastalığa karşı mücadele eden organizmalar) üretmesine neden olur.
Çocuğunuzun bu enfeksiyonla temas etmesi halinde, antikorlar enfeksiyonu tanıyacak ve bebeği
korumaya hazır olacaklardır. İngiltere'de aşı programları çok başarılı bir şekilde uygulanmış ve
bunun sonucunda çocuk felci ve difteri gibi hastalıklar ortadan kalkmıştır.
Çocukların ölümüne neden olabilen veya kalıcı sağlık hasarları bırakabilen bazı hastalıklar
vardır. Aşılar, bu hastalıklarla karşılaştığı zaman, çocuğunuzun bağışıklık sistemini hastalıkla
savaşmaya hazırlamak için yapılır.
Bebeğinize aşı ne zaman yapılmalı?
Bebeğinize aşılarının doğru yaşta yapılması çok önemlidir. İlk aşısı iki aylıkken yapılmalıdır. Üç
ve dördüncü aylarda bu aşıdan birer doz daha yapılır. Diğer aşılar yaklaşık 12 ve 13 aylık
olduğunda, daha sonra üç ile beş yaş arasında (çocuğunuz okula başlamadan önce) ve en son 1318 yaş arasında iken yapılır (kitapçığın arka sayfasındaki tabloya bakın).
Aşılarla ilgili genel sorular
[p.8]
Bebekler neden bu kadar erken aşılanır?
Bu hastalıklar, küçük bebekler için özellikle tehlike oluşturabilir. Hastalıklara yakalanmalarını
önlemek için, bebeklerin mümkün olduğu kadar erken korunmalarını sağlamak önemlidir.
Bebeğimin neden birden fazla aşı dozuna ihtiyacı var?
Pek çok aşı, çocuğunuzun bağışıklığını hazırlamak için bir kereden fazla yapılmalıdır. Örneğin,
bebeklerin korunmasını sağlamak için DTaP/IPV/Hib aşısı üç doz halinde verilmelidir. Ek
dozlar, yaşam boyu daha uzun süreli koruma sağlamak için uygulanır.
Bebeğinizin aşı zamanının geldiğini nasıl anlarsınız?
Doktoruzun muayenehanesinden veya kliniğinden bebeğinizin aşısı için size randevu verilecektir.
Çoğu muayenehane ve sağlık merkezinin özel aşı programları ya da bebek klinikleri vardır.
Kliniğe o gün gidemeyeceksiniz, bir başka gün için randevu alın. Çocuk hastalıkları ile ilgili
bütün aşılar ücretsiz yapılmaktadır.
Aşı randevusunda neler olur?
Doktor ya da hemşire aşı sürecini size açıklayacak ve olası sorularınıza cevap verecektir. Aşı,
iğneyle kalçada kasın içine yapılır.
Randevuyu kaçırırsam ne olur?
Randevuyu kaçırdıysanız veya aşıyı geciktirdiyseniz, yeni bir randevu alın. Baştan başlamaya
gerek kalmadan, aşı programına kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.9]
Bazı hastalıklar bu ülkede ortadan kaldırılmışsa, bunlara
karşı aşı olmamız gerekir mi?
İngiltere'de aşı programları çok başarılı bir şekilde uygulanmış ve bunun sonucunda çocuk felci
ve difteri gibi hastalıklar ortadan kalkmıştır. Dünyada her yıl 14 milyondan fazla insan
enfeksiyonel hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bunların yarısını beş yaşın altındaki
çocuklar oluşturuyor. Oysa aşı ile bu ölümlerin önemli bir kısmı engellenebilirdi.
Yurtdışına seyahat eden ve bu ülkeye gelen insanların sayısı arttıkça, hastalıkların Birleşik
Krallığa taşınması riski de artmaktadır.
Bu hastalıklar, bağışıklık azandırılmamış insanlara bulaşabilir; bu nedenle bebeğiniz aşılı değilse,
daha büyük risk altında demektir. Aşılar sadece çocuğunuzu korumakla kalmaz, ailenizi, toplumu
ve özellikle de tıbbi nedenlerle aşı olamayan diğer çocukları korur.
Unutmayın, çocuğunuza aşı yaptırmak için asla geç değildir. Çocuğunuz bir aşısını kaçırmış ve
aşı için önerilen yaşı geçmiş bile olsa, doktorunuzla, hemşirenizle ya da eve gelen sağlık
elemanıyla konuşarak çocuğunuzun aşı olmasını sağlayabilirsiniz.
Aşıların güvenli olduğunu nasıl anlarız?
Kullanımlarına izin vermeden önce, güvenli ve etkili olduklarından emin olmak için tüm ilaçlar
(aşılar dahil) ayrıntılı testlerden geçirilir. Lisans verildikten sonra da aşıların güvenirliği sürekli
kontrol edilmektedir. Çok ender ortaya çıkabilecek yan etkiler bundan sonra değerlendirilir.
Bütün ilaçların yan etkileri olabilir; ama ilaçlar arasında en güvenli olanlar aşılardır. Dünyadaki
araştırmalar aşıların, çocuğunuzun sağlığını korumak açısından en emin yol olduğunu gösteriyor.
Aşılarla ilgili genel sorular
[p.10]
Bebeğimin iğneden dolayı rahatsız olmasından çekiniyorum.
Bebeğiniz birkaç dakika ağlayabilir ve rahatsız olabilir; ama sevgiyle kucaklamanız bile
bebeğinizi sakinleştirecektir.
Aşının bebeğim üzerinde herhangi bir yan etkisi olacak mı?
Bazı bebeklerde aşağıdaki yan etkiler görülebilir:
• iğnenin girdiği noktada kızarıklık ve şişme (bu zaman içinde kendiliğinden yavaş yavaş
geçer),
• huzursuzluk ve halsizlik veya
• ateş. (Ayrıca sayfa 21’e bakın.)
Ateş nedir?
Ateş vücut ısısının 37.5ºC'yi aşması demektir. Çocuğunuzun yüzüne dokunduğunuzda size sıcak
geliyorsa ve yüzü kırmızı ise, ateşi olabilir. Ateşini bir termometreyle ölçebilirsiniz.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.11]
Ateş nasıl düşürülür
Çocuğunuzu aşağıdaki yöntemlerle serin tutun:
• üzerinde çok fazla giysi, battaniye vs olmamasına dikkat edin
• fazla miktarda soğuk sıvı almasını sağlayın
Bebek parasetamolü veya ibuprofen mayisi, çocuğunuzun ateşini düşürmeye yardımcı olabilir.
Şişenin üzerindeki talimatı dikkatle okuyun. 4-6 saat sonra ikinci bir doz verebilirsiniz.
Unutmayın. 16 yaşından küçük çocuklara kesinlikle aspirin vermeyin.
Çocuğunuz için endişeleniyorsanız, sezgilerinize güvenin. Doktorunuzla konuşun veya 0845 46
47'den NHS Direct'i arayın.
Çocuğunuzla ilgili aşağıdaki durumlarda, vakit kaybetmeden doktorunuzu arayın:
• çocuğunuzun ateşi 39ºC'nin üstünde ise, veya
• çocuğunuz havale geçiriyorsa.
Muayenehane kapalıysa ve doktora ulaşamıyorsanız, sezgilerinize güvenin ve en yakın
hastanenin acil servisine gidin.
Bebeğimin alerjisi olmasından endişeleniyorum. Yine de aşı olabilir mi?
Evet. Astım, egzema, saman nezlesi ve alerjiler çocuğunuzun rutin aşı programındaki herhangi
bir aşıyı olmasına mani değildir. Bu konudaki sorularınızı doktorunuzla, hemşirenizle veya eve
gelen sağlık görevlisi ile görüşebilirsiniz.
Aşılarla ilgili genel sorular
[p.12]
Bazı bebeklerin aşıya karşı alerjileri olabilir mi?
Çok ender olarak çocuklar aşıdan hemen sonra alerjik bir reaksiyon gösterebilirler. Bu reaksiyon,
vücudun tümünü ya da bir kısmını etkileyen döküntü veya kaşıntı şeklinde ortaya çıkabilir. Aşıyı
yapan doktor veya hemşire bunun tedavisiyle ilgili bilgi sahibidir. Bu durum, daha fazla aşı
yaptırmamak için geçerli bir neden değildir.
Daha seyrek görülmekle birlikte, aşıdan sonraki birkaç dakika içinde çocuklarda şiddetli
reaksiyonlar da ortaya çıkabilir; bu tip reaksiyonlar solunum güçlüğüne ve bilinç kaybına neden
olabilir. Buna anafilaktik reaksiyon adı verilir. Kısa bir süre önce yapılmış bir araştırma, yaklaşık
bir milyon aşıda bir, anafilaktik reaksiyon vakasına rastlandığını göstermiştir. Aşı yapan insanlar
anafilaktik reaksiyonla başa çıkma konusunda eğitimlidir ve tedaviyle çocuklar tamamen
iyileşmektedirler.
Anafilaktik reaksiyon çok şiddetli ve hızlı gelişen bir reaksiyondur ve acil tıbbi müdahale
gerektirir.
Bu çocuk aşıları etil cıva içeriyor mu?
Bu kitapçıkta anlatılan rutin aşılardan hiçbiri etil cıva içermez.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.13]
Bebeğimin aşı olmamasını gerektiren bir neden var mı?
Bebeklerin aşı olmamasını gerektiren birkaç neden vardır. Aşağıda gösterilen durumlarda
bebeklere aşı yapılmaz:
• aşının daha önce verilen dozuna anafilaktik reaksiyon gösterdiği kesin olarak bilinen
bebekler, veya
• neomisin, streptomisin, veya polimiksin B'ye (aşılara çok küçük miktarlarda eklenmiş
olabilecek antibiyotikler).
Genel olarak, ‘bağışıklık yetersizliği’ olan çocuklar, canlı aşı olmamalıdırlar. Bağışıklık
yetersizliği olan çocuklar şunlardır:
• organ nakli veya kanser tedavisi gibi bir nedenle bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar
• şiddetli birincil tipte bağışıklık sistemi yetersizliği gibi bağışıklık sistemini etkileyen herhangi
bir rahatsızlığı olanlar.
Çocuğunuzun durumu bunlardan birine uyuyorsa, bunu doktora, hemşireye veya eve gelen sağlık
görevlisine aşıdan önce mutlaka söylemeniz gerekir. Bu kişiler MMR ve BCG gibi canlı aşıların
kullanılması konusunda uzman doktorun tavsiyesini alacaklardır.
Bunlar dışında aşı yapılmasına engel olan başka bir neden yoktur.
Aşılarla ilgili genel sorular
[p.14]
Aşı randevusu olduğu gün bebeğim hastalanırsa ne yapmalıyım?
Bebeğiniz nezle gibi ateşe neden olmayan hafif bir hastalığa yakalandıysa, aşılarını normal
şekilde olmalıdır. Bebeğiniz ateşli bir hastalığa yakalandıysa, tamamen iyileşene kadar aşıları
erteleyin. Bu, ateşin aşı ile ilişkilendirilmesini veya aşının çocuğunuzun ateşini daha da
yükseltmesini önlemek için gereklidir.
Bebeğinizin:
•
•
kanamalı bir hastalığı varsa, veya
at eşle ilgisi olmayan bir havale geçiriyorsa;
aşısını yaptırmadan önce doktorla, hemşireyle veya eve gelen sağlık görevlisiyle konuşun.
Havale nedir?
Havaleye nöbet veya konvülsiyon adı da verilir. Bunlardan bazısı ateşle ilgilidir, bazısı ilgisizdir.
Ateşe bağlı havaleler (buna febril veya ateşli havale de denilmektedir), hayatın ilk altı ayında
nadiren görülür ve bunlar hayatın ikinci yılında en yaygın görülen türdür.
Bu yaştan sonra görülme sıklığı düşer ve beş yaşından sonra bu türe nadiren rastlanır. Febril
havale geçiren çocukların çoğu tamamen iyileşir. Aşıdan kısa bir süre sonra ortaya çıkan
havalenin nedeni aşı ya da ateş olmayabilir. Bu, önemli bir rahatsızlığın habercisi olabilir.
Bebeğiniz aşıdan sonra havale geçirmişse, doktorunuzla görüşün. Doktorunuz sizi daha ileri
tetkikler ve ilerki aşılar için bir uzman doktora yönlendirecektir.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.15]
Bebeğim erken doğdu. Prematüre bebekler ilk aşılarını kaç aylıkken olmalı?
Prematüre bebeklerde enfeksiyon riski daha yüksektir. Doğumdan iki ay sonra, bebeklerin kaç
aylık doğduklarına bakılmaksızın, önerilen programa göre aşılarına başlanmalıdır.
Bebeğim aşı olmak zorunda mı?
İngiltere’de çocuklarının aşı olup olmamasına anne-babalar karar verir. Aşı önerilmektedir, zira
kimileri öldürücü olabilen tehlikeli hastalıklara karşı en iyi korumayı aşılar sağlamaktadır.
Dünyada çocuklara artık rutin bir uygulama olarak aşı yapılmaktadır. Bu nedenle, dünyadaki en
tehlikeli hastalıkların çok yakın bir zamanda ortadan kalkması mümkündür.
Bebeğimi yüzmeye götürmek için ne kadar beklemeliyim?
Genel inanışın aksine, bebeğinizi aşı öncesi ve sonrasında yüzmeye götürebilirsiniz.
Bebeğimin bağışıklığını artırmak için başka yöntemler var mıdır?
Etkinliği ispatlanmış başka bir aşı yöntemi yoktur. Faculty of Homeopathy (Homeopati
Fakültesi) (homeopati alanında uzman doktorların kayıtlı birliği) Sağlık Bakanlığı’nın
tavsiyelerini izlemekte ve anne babalara, tıbben bir engel bulunmuyorsa, çocuklarına standart
aşıları yaptırmalarını önermektedir. Bu konuda daha fazla bilgi için www.trusthomeopathy.org
sitesine girin.
Aşılarla ilgili genel sorular
[p.16]
Aşı programı neden zaman zaman değişiyor?
Aşı programları, çocukları önlenebilen hastalıklara karşı korumak için düzenli olarak gözden
geçirilir. Yeni aşılar çıktıkça veya araştırma sonuçları mevcut aşıların farklı sürelerde
yapılmasının korunma düzeyini geliştirdiğini gösterirse, program değiştirilir.
İngiltere programındaki yeni değişiklikler şunlardır:
• iki ve dört aylık bebeklere ilk pnömokokal aşının (PCV) yapılması ve 13 aylık oldukları
zaman ek aşı uygulanması
• MenC aşılarının zamanının değiştirilmesi ve bebekler 12 aylık olunca ek doz uygulanması
• 12 aylık bebeklere ek Hib aşısı uygulanması.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.17]
Çocuk aşısı programı
[p.18]
Çocuk aşısı programı
Aşılar bebeklere iki, üç ve dört aylıkken yapılır ve ek dozlar 12 ve 13 aylık oldukları zaman
uygulanır.
Iki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar
Yaşamının ilk dört ayında, bebeğinize DTaP/IPV/Hib, MenC ve PCV aşısı yapılır. Sayfa 19’daki
tabloya bakın. Aşılar ve hangi hastalıklara karşı koruma sağladıkları aşağıda anlatılmaktadır.
DTaP/IPV/Hib aşısı
Bebeğinize DTaP/IPV/Hib aşısı doğumundan sonra ikinci, üçüncü ve dördüncü aylarda
yapılmalıdır.
DTaP/IPV/Hib aşısı, beş farklı hastalığa karşı bağışıklık sağlar – difteri, tetanos, pertusis
(boğmaca), çocuk felci ve Hemofilus influenza tip b (Hib). Çocuğunuza 12 aylıkken ek Hib
(MenC ile birlikte) aşısı; okula başlamadan önce 13-18 yaşları arasında tamamlayıcı nitelikte
difteri, tetanos, boğmaca ve çocuk felci aşıları yapılır.
Yeni DTaP/IPV/Hib aşısı ne kadar etkilidir?
Çalışmalar, DTaP/IPV/Hib aşısının bebeğinizi bu beş ciddi hastalığa karşı koruma konusunda
çok etkili olduğunu göstermektedir. Çocuğunuz büyüdükçe bu korumayı geliştirmek için ek
dozlar gerekir.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.19]
İki, üç ve dört aylık bebekler için rutin birincil aşılama programı
Her aşı, kalçada kas içine tek bir iğne şeklinde yapılır.
Aşı zamanı
İki aylık bebeklere
Üç aylık bebeklere
Dört aylık bebeklere
Koruma sağlanan hastalıklar
Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci,
Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve
pnömokokal enfeksiyon
Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci,
Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve
menenjit C
Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci,
Haemophilus influenzae tip b (Hib),
menenjit C ve pnömokokal enfeksiyon
Yapılan aşı
DTaP/IPV/Hib
ve PCV
DTaP/IPV/Hib
ve MenC
DTaP/IPV/Hib,
MenC ve
PCV
Difteri nedir?
Difteri tehlikeli bir hastalıktır; genellikle boğaz ağrısıyla başlar ve kısa sürede solunum
güçlüğüne neden olur. Kalp ve sinir sistemini tahrip eden hastalık, şiddetli vakalarda ölüme
neden olabilir. Difteri aşısı bulunmadan önce, yılda 70.000 difteri vakası görülmekte, bunun
5000’i ölümle sonuçlanmaktaydı.
Tetanos nedir?
Tetanos, sinir sistemini etkileyen ve kas spazmlarına, solunum sorunlarına neden olabilen bir
hastalıktır ve ölümle sonuçlanabilir. Hastalığa, toprakta ve gübrede bulunan bakterilerin yara ve
kesikler yoluyla vücuda girmesi yol açar. Tetanos insanlardan bulaşmaz.
İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar
[p.20]
Boğmaca nedir?
Boğmaca, çok uzun süren öksürük nöbetlerine ve nefes almayı güçleştiren tıkanmalara neden
olan bir hastalıktır. Boğmaca on hafta kadar sürebilir. Bir yaşından küçük bebeklerde boğmaca
riski daha fazladır. Bu bebekler için hastalık çok tehlikeli ve öldürücü olabilir. Büyük çocuklarda
genellikle tehlikeli değildir. Aşısı bulunmadan önce, bildirilen boğmaca vakaları İngiltere’de her
yıl ortalama 120.000’di ve aşı kullanılmaya başlamadan önce yılda 92 çocuk ölüyordu.
Çocuk felci nedir?
Çocuk felci, sinir sistemini tahrip eden ve kasları kalıcı şekilde paralize eden bir virüstür. Göğüs
kaslarını veya beyni etkilerse, öldürücü olabilir. Aşısı bulunmadan önce İngiltere’de, bir salgın
yılında yaklaşık 8000 çocuk felci vakası görülmekteydi. Çocuk felci aşısının başarısı sayesinde,
20 yıldan beri İngiltere’de doğal çocuk felci enfeksiyonuna rastlanmamıştır (en son vaka 1984’te
görülmüştür).
Hib nedir?
Hib, Haemophilus influenzae tip b bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Kan
zehirlenmesi (septisemi), zatürree ve menenjit gibi birçok önemli hastalığa neden olabilir. Hib
aşısı bebeğinizi yalnızca Haemophilus influenzae tip b bakterisinin neden olduğu menenjit türüne
(Hib) karşı koruyacaktır. Diğer menenjit türlerine karşı koruma sağlamaz. Hib’in neden olduğu
hastalıklar hızla tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Hib aşısı bulunmadan önce, her yıl küçük
çocuklarda yaklaşık 800 vaka görülüyordu.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.21]
Bakteriler ve virüslerin neden olduğu çok sayıda menenjit türü
vardır (menenjit ve kan zehirlenmesi ile ilgili bölüme bakın).
DTaP/IPV/Hib aşısından sonra neler olabilir
Bebeğiniz aşağıda açıklanan yan etkileri genellikle hafif atlatır.
• iğneden sonra bebeğinizin 48 saat biraz huysuz olması normaldir.
• hafif bir ateş görülebilir (bkz sayfa 10).
• Bebeğinizde iğnenin girdiği noktada küçük bir şişlik
görülebilir. Bu birkaç hafta içinde yavaş yavaş kaybolacaktır.
Bebeğinizin DTaP/IPV/Hib aşısına karşı başka reaksiyonları olduğundan endişe ediyorsanız,
doktorunuzla, hemşirenizle veya eve gelen sağlık görevlisi ile konuşun
Anne babalar ve bakıcılar, aşılar ve ilaçların yan etkileriyle ilgili şüphelerini Sarı Kart Programı
yoluyla da bildirebilirler. Bunun için www.yellowcard.gov.uk adresini ziyaret edin veya 0808
100 3352 numaralı ücretsiz telefondan Sarı Kart danışma hattını arayın (Pazartesiden Cumaya
saat 10:00-14:00 arasında).
İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar
[p.22]
Pnömokokal aşı (PCV)
Bebeğinize iki ve dört aylık olduğu zaman PCV aşısı yapılmalıdır.
Pnömokokal enfeksiyon nedir?
Pnömokokal enfeksiyon, menenjitin en yaygın nedenlerinden biridir, ancak aynı zamanda kulak
enfeksiyonlarına (orta kulak iltihabı), zatürreeye ve başka ciddi hastalıklara da neden olabilir.
PCV, en yaygın menenjit türlerinden birine, pnömokokal bakterilerin neden olduğu ciddi kulak
enfeksiyonlarına (orta kulak iltihabı) ve zatürreeye karşı koruma sağlar. Bu aşı tüm pnömokokal
enfeksiyon türlerine ve diğer bakteri ve virüslerin neden olduğu menenjite karşı koruma sağlamaz
(sayfa 35’te menenjit ve kan zehirlenmesi ile ilgili bölüme bakın).
PCV aşısından sonra
Aşı yapılan her on bebekten bir veya ikisinde, iğnenin yapıldığı yerde şişme, kızarıklık veya
hassasiyet olabilir veya hafif ateş görülebilir (ayrıca sayfa 10 ve 21’e bakın).
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.23]
MenC aşısı
Bebeğiniz üç ve dördüncü aylarında MenC aşısını olmalıdır.
Bu aşı ‘meningokokal grup C’ bakterisinin neden olduğu menenjit ve septisemiye (kan
zehirlenmesi) karşı koruma sağlar. Aşı bulunmadan önce, her yıl 1500 vaka ve 150 ölüm
meydana gelmekteydi. MenC aşısı diğer bakterilerin veya virüslerin neden olduğu menenjite
karşı koruma sağlamaz (sayfa 35’e bakın).
MenC aşısı ne kadar koruma sağlar?
Aşının bulunmasından bu yana, bir yaş altı çocuklarda görülen grup C hastalığı %95 azalmıştır.
Yaşamın ikinci yılında yapılan ek MenC dozu, daha uzun süreli koruma sağlamak için gereklidir.
Menenjit ve septisemi çok tehlikeli hastalıklardır. Hastalıkların açıklamaları, işaretleri ve
belirtileri, bu konuda yapılması gerekenler için sayfa 35’e bakın.
MenC aşısından sonra
Bebeğinizde iğnenin girdiği noktada kızarıklık, şişme ve hassasiyet olabilir. Aşı olan bebeklerin
yarısında huzursuzluk görülür; 20 bebekten birinde ateş hafifçe yükselebilir (ayrıca sayfa 10 ve
21’e bakın).
İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar
[p.24]
12 ve 13 ay civarındaki aşılar
Çocuğunuzun Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve meningokokal C enfeksiyonlarına karşı
korumasını güçlendirmek için 12 aylık olunca bir doz karma Hib/MenC aşısı olması gerekecektir.
Bu ek doz, çocuğunuzu erken çocukluk dönemi boyunca korur. Çocuğunuza, 13 aylık olduğunda
onu kızamık, kabakulak ve kızamıkçığa karşı korumak için ilk MMR aşısı dozu ve menenjit,
zatürree ve orta kulak iltihabı gibi pnömokokal enfeksiyonlara karşı daha uzun süreli koruma
sağlamak için ek PCV dozu yapılacaktır. Sayfa 25’teki tabloya bakın. Çocuğunuzun okula
başlamadan önce ikinci bir MMR aşısına ihtiyacı olacaktır.
12 ve 13 aylık bebekler için rutin birincil aşılama
Her aşı, kalçada veya üst kolda kas içine tek bir iğne halinde uygulanır.
Hib/MenC aşısı
Bebeğiniz 12 aylık olduğu zaman ek Hib/MenC dozuyla aşılanmalıdır.
Bu ek doz, menenjit ve kan zehirlenmesinin iki türüne karşı uzun süreli koruma sağlar.
Ek Hib/MenC aşısından sonra
Bebeğinizde iğnenin girdiği noktada kızarıklık, şişme ve hassasiyet olabilir. Aşı olan bebeklerin
yarısında huzursuzluk görülür; 20 bebekten birinde ateş hafifçe yükselebilir (ayrıca sayfa 10 ve
21’e bakın).
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.25]
Aşı zamanı
Yaklaşık 12 aylıkken
Yaklaşık 13 aylıkken
Koruma sağlanan hastalıklar
Haemophilus influenzae tip b (Hib)
meningokokal C enfeksiyonları
Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık,
pnömokokal enfeksiyonlar
Yapılan aşı
Ek Hib/MenC
aşısı
MMR ve ek
PCV aşısı
MMR aşısı
Bebeğinizin ilk MMR aşısını yaklaşık 13 aylıkken olması gerekir.
MMR aşısı çocuğunuzu kızamık, kabakulak ve kızamıkçık hastalıklarına karşı korur.
MMR aşısı nedir?
MMR aşısı canlı kızamık, kabakulak ve kızamıkçık virüslerinin zayıflatılmış tiplerini ihtiva eder.
Bu virüsler güçsüz oldukları için, aşı olan insanlar hastalığı diğer insanlara bulaştıramazlar.
Aşı ne zaman ve ne şekilde yapılır?
Aşı kalça veya üst kol kasına yapılır. Bebeğe, anneden aldığı bağışıklığın kaybolmaya başladığı
zaman, yaklaşık 13 aylıkken uygulanır. Aşı, çocuklarda üç ve beş yaşları arasında tekrarlanır.
MMR aşısı ne kadar etkilidir?
MMR oldukça etkilidir ve İngiltere’de kullanılmaya başlandığı 1988’den bu yana bu üç hastalığı
neredeyse silip atmıştır.
12 ve 13 ay civarındaki aşılar
[p.26]
Kızamık nedir?
Kızamığa çok bulaşıcı bir virüs neden olur. Kızamığa yakalananların hemen tümünde yüksek
ateş, döküntü ve genel bir rahatsızlık görülür. Çocuklar beş günü yatakta geçirirler; on gün ise
okula gitmemeleri gerekir. Yetişkinlerin hastalığı daha uzun sürer. Kimlerin kızamıktan ciddi
olarak etkileneceğini söylemek zordur. Kızamık komplikasyonları 15 çocuktan birini
etkilemektedir. Komplikasyonlar göğüs iltihabı, havale, ansefalit (beynin şişmesi) ve beyin
tahribatı olabilir. Ciddi vakalarda kızamık öldürücü olabilmektedir. 1987’de (MMR aşısının
İngiltere’de kullanılmaya başlanmasından önceki yıl) 86.000 çocuk kızamığa yakalanmış,
bunlardan 16’sı hayatını kaybetmiştir.
Nasıl yayılır?
Kızamık bilinen en bulaşıcı hastalıklardan biridir. Bir öksürük ya da hapşırık, virüsü geniş bir
alana yayabilir. Çocuğunuz aşılı değilse, bu hastalığa yakalanma ihtimali çok yüksek olacaktır.
[p.27]
Kabakulak nedir?
Kabakulağın kaynağı, ateş ve başağrısının yanısıra yüzde, boyunda ve çenede bezelere neden
olan bir virüstür. Kabakulak sağırlık, viral menenjit (beyin zarı enfeksiyonu) ve ansefalite yol
açabilir. Daha az görülmekle birlikte erkeklerde testislerin, kadınlarda ise yumurtalıkların
şişmesine neden olabilmektedir. Kabakulak 7-10 gün arasında iyileşir. MMR aşısı bulunmadan
önce, İngiltere’de her yıl ortalama 1200 kişi kabakulak yüzünden hastaneye yatmaktaydı.
Nasıl yayılır?
Kabakulak kızamık gibi yayılır. Bulaşıcılığı ise griple aynı düzeydedir.
Kızamıkçık nedir?
Virütik bir hastalıktır. Çocuklarda genellikle hafif, kimi zaman farkedilmeden geçirilir. Kısa
süreli döküntüler, bezeler ve boğaz ağrısı yapabilir. Kızamıkçık ana karnındaki bebekler için
tehlikelidir; bebeklerin görmelerinde, işitmelerinde, kalplerinde ve beyinlerinde ciddi hasara
neden olabilir. Buna konjenital kızamıkçık sendromu denir.
Hamileliğin ilk üç ayında yakalanılan kızamıkçık vakalarının onda dokuzu bebeklerde hasar
yaratmaktadır. Çoğu vakalarda hamile kadın kızamıkcığı kendi çocuklarından veya
arkadaşlarının çocuklarından kapmaktadır. MMR aşısı bulunmadan önce, İngiltere’de her yıl
ortalama 43 bebek konjenital kızamıkçık sendromu ile doğuyordu.
Nasıl yayılır?
Kızamıkçık kızamık ve kabakulak gibi yayılır. Bulaşıcılığı ise griple aynı düzeydedir.
12 ve 13 ay civarındaki aşılar
[p.28]
MMR aşısından sonra
Aşıdaki üç farklı virüs farklı zamanlarda etkilerini gösterir ve ilk dozdan sonra, aşağıda açıklanan
yan etkilere neden olabilirler.
• Aşıyı takip eden altı veya on gün içinde, aşının kızamık bölümü etkisini göstermeye başladığı
için her on çocuktan birinde ateş görülebilir ve bazı çocuklarda kızamık benzeri döküntüler ve
iştahsızlık olabilir (ateşin tedavisiyle ilgili öneriler için sayfa 11’e bakın).
• Aşılanan her 1000 çocuktan birinde ateşten kaynaklanan havale görülebilmektedir. Buna
febril konvülsiyon denir (Sayfa 14’a bakın). Ama, aşılanmamış bir çocuk kızamık olduğunda,
havale geçirme olasılığı beş kat fazla olacaktır.
• Aşının kabakulak bölümünün etkisini gösterdiği üçüncü haftada, çocuklarda kabakulak
benzeri semptomlar (ateş ve beze), nadiren de olsa, ortaya çıkabilir
• Çok nadir olarak ise aşıdan altı hafta sonra morumsu lekeler görülebilir. Bu, aşının kızamık
veya kızamıkçık bölümünün etkisi ile olur. Buna benzer noktalar görürseniz kontrol için
çocuğunuzu doktora götürün. Doktorunuz sorunun çözümü için size yol gösterecektir.
• MMR aşısından sonra milyonda bir çocukta ansefalis (beyinde şişme) görülmektedir; ancak
bunun aşı ile ilgili olduğuna dair pek bir kanıt yoktur. Ancak, kızamık olan bir çocukta
ansefalis olasılığı 200’de bir ile 5000’de bir arasında değişmektedir.
İkinci dozun ardından yan etkiler daha da nadir görülür ve bunlar daha hafif geçer (ayrıca sayfa
21’e bakın).
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.29]
Yumurta alerjisi
MMR aşısının yumurtaya karşı şiddetli alerjisi (anafilaktik reaksiyon) olan çocuklara yapılması
güvenlidir. Bu konuyla ilgili olarak doktorunuzla, hemşirenizle veya eve gelen sağlık görevlisi ile
görüşebilirsiniz.
MMR ve otizm
Son yıllarda medyada MMR ile otizm arasında bir bağlantı olduğu konusunda çok sayıda haber
yapıldı. Bu, bazı anne-babaların çocuklarına MMR aşısı yaptırmalarını engelledi ya da en
azından geciktirdi (bu durum kızamık salgınlarına neden oldu). Ancak tüm dünyadan bağımsız
uzmanlar, böyle bir bağlantının mevcudiyeti konusunda inandırıcı hiçbir bilimsel kanıt
bulamadılar. Şimdi böyle bir bağlantının bulunmadığı konusunda çok sayıda kanıt mevcuttur.
MMR çocuğunuzu kızamığa, kabakulağa ve kızamıkçığa karşı korumada en etkin yoldur.
12 ve 13 ay civarındaki aşılar
[p.30]
Pnömokokal aşı (PCV)
Çocuğunuza, 13 aylık olduğu zaman ek PCV aşısı yapılmalıdır.
Bu aşı, pnömokokal enfeksiyona karşı daha uzun süreli koruma sağlar.
Ek PCV aşısından sonra
Aşı yapılan her on bebekten bir veya ikisinde, iğnenin yapıldığı yerde şişme, kızarıklık veya
hassasiyet olabilir veya hafif ateş görülebilir (ayrıca sayfa 21’e bakın).
Bebeğime MMR ve PCV aşılarını birlikte yaptırmak bağışıklık sistemine aşırı yük
yüklemez mi?
Hayır. Doğumdan itibaren bebeklerin bağışıklık sistemleri onları çevrelerindeki mikroplardan
korur. Bu koruma olmasaydı, bebekler ciltte, burunda, boğazda ve bağırsaklardaki on binlerce
bakteri ve virüsle başa çıkamazlardı. Bu koruma, yaşam boyunca sürer. Teoride, bir bebek aynı
anda yapılan 10.000 aşıya etkili şekilde yanıt verebilir. Bebeğin bağışıklık sistemi aynı anda
yapılan MMR aşısı ve pnömokokal aşı ile rahatlıkla başa çıkar.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.31]
Diğer aşılar
[p.32]
BCG aşısı
Bebekleri tüberküloza (TB) karşı koruma
BCG aşısı, tüm çocuklar için aşı programı kapsamında değildir. BCG aşısı, tüberkülozlu biriyle
yakın ve uzun süreli temasta olma olasılığı yüksek olan bebeklere yapılır. Aşı yapılacaksa,
genellikle siz ve bebeğiniz henüz hastanedeyken yapılması önerilir, ancak daha sonra da
yapılabilir.
TB nedir?
Tüberküloz, genellikle akciğerleri etkileyen bir enfeksiyondur. Lenf bezleri, kemikler, eklemler
ve böbrekler gibi vücudun diğer bölümlerini de etkileyebilir. Vakaların çoğunda, tedaviyle tam
iyileşme mümkündür. Tüberküloz, ciddi menenjit türlerine de
neden olabilir.
Aşıdan sonra
Aşının yapıldığı yerde kabarcık veya acıyan bir şişlik oluşabilir. Bunlar zaman içinde geçecektir.
Aşı yapılan yerin üstünü kapatmamak en doğru davranıştır. Eğer çok endişeleniyorsanız veya aşı
yerinin mikrop kaptığını düşünüyorsanız doktorunuzla görüşün (ayrıca sayfa 21’e bakın).
İngiltere'de yaygın olmamakla birlikte, tüberküloz her yıl dünyada yaklaşık iki milyon insanın
ölümüne yol açmaktadır.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.33]
Hepatit B aşısı
Bebeklerin hepatit B’ye karşı korunması
Hepatit B aşısı çocuk aşı programında yeralan bir aşı değildir.Aşı, bebeklerin hastalığa
yakalanmalarını önlemek için anneleri hepatit B hastası olan bebeklere yapılmaktadır.
• İlk aşı doğumdan hemen sonra yapılır.
• Bebek bir aylık olduğunda ikinci aşı yapılır.
• Üçüncü aşı iki aylıkken yapılır.
• Bebek 12 aylık olduğunda daha uzun süreli koruma sağlamak için son bir aşı yapılır.
Bebeğin hepatit B hastalığına yakalanıp yakalanmadığını kontrol etmek için kan tahlili
gerçekleştirilir.
Hepatit nedir?
Hepatit birçok türü olan hepatit virüsünün neden olduğu bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit B
aşısı diğer virüs türlerinin neden olduğu hepatite karşı koruma sağlamaz.
Hepatit B virüsü, bu virüsü taşıyan annenin kanından bebeğe geçer.
Eğer hepatit B hastası ve hamileyseniz veya hamileyken bu hastalığa yakalanmışsanız hastalığı
bebeğinize geçirebilirsiniz. Bebeğiniz hastalığa hemen yakalanmayabilir; ama hepatit B taşıyıcısı
olma ve hayatının ileriki dönemlerinde ciddi karaciğer hastalıklarına yakalanma olasılığı
yüksektir. Bazı insanlar kanlarında bu virüsü taşıdıklarının farkında değillerdir.
Diğer aşılar
[p.34]
İngiltere'de kadınlara hamilelik dönemindeki tıbbi bakımları sırasında hepatit B testi yaptırmaları
önerilir. Eğer hepatit B hastasıysanız, bebeğinizin virüsü kapmasını önlemek için ona aşı
yaptırmanız gerekir. Bebeğinize aşıları zamanında yapıldığı sürece, emzirmenin bir sakıncası
yoktur.
Aşıdan sonra
Hepatit B aşısının yan etkileri genellikle çok hafiftir. İğnenin yapıldığı yer kızarabilir, acıyabilir
veya hassas olabilir. Bu birkaç gün sürer (ayrıca sayfa 21’e bakın).
Daha fazla bilgi için www.immunisation.nhs.uk sitesine girip arama kutusuna “hepatitis B”
yazınız.
[p.35]
Menenjit ve septisemiye karşı tetikte olun
Menenjit ve kan zehirlenmesi çok ciddi hastalıklardır. Bunlarla karşılaşırsanız ne yapmanız
gerektiğini bilebilmeniz için, işaretleri ve belirtileri tanımanız çok önemlidir. Menenjit ve kan
zehirlenmesinin ilk belirtileri nezle veya gribe benzer (ateş, kusma, hırçınlık ve huzursuzluk).
Ancak menenjit veya kan zehirlenmesine yakalanan kişiler birkaç saat içinde çok ciddi şekilde
hastalanabilirler; bu nedenle bu hastalıkların işaretlerini ve belirtilerini bilmek çok önemlidir.
Menenjit nedir?
Menenjit, beyin zarı enfeksiyonudur. Menenjite çeşitli türlerde bakteriler veya virüsler neden
olabilir.
Meningokokal bakterilerin neden olduğu enfeksiyon, menenjit, septisemi (kan zehirlenmesi),
perikardit (kalbin içinde bulunduğu kesenin zarının iltihaplanması) ve arterit (eklemlerin şişmesi)
gibi hastalıklarla sonuçlanabilir.
Kan zehirlenmesi nedir?
Kan zehirlenmesi, kan dolaşımında enfeksiyona neden olan çok ciddi bir hastalıktır. Eller ve
ayaklarda üşüme, ciltte solgunluk, derin uyku hali veya uyanma güçlüğü gibi belirtiler hemen
görülebilir. Kan zehirlenmesinden şüpheleniyorsanız, derhal yardım isteyin.
Menenjit ve kan zehirlenmesine dikkat edin
[p.36]
Bebeklerde, menenjitin temel belirtileri aşağıdakileri içerebilir:
• Acı çektiğini gösteren yüksek sesli ağlama kucağınıza aldığınızda huzursuzluk
• bıngıldakta şişme
• uyku hali ve tepki vermeme (uyanmada zorlanma)
• sarsak hareketlere eşlik eden gevşeklik ve halsizlik veya kasılma
• beslenmeyi reddetme, kusma
• ciltte solgunluk, leke veya morarma ve
• ateş.
Kan zehirlenmesinin temel belirtileri aşağıdakileri içerebilir:
• hızlı ve olağandışı solunum düzeni
• ciltte solgunluk, leke veya morarma ve
• eller ve ayaklarda üşüme ve ateş
• titreme
• kusma, beslenmeyi reddetme
• basınç altında kaybolmayan kırmızı veya mor lekeler (sayfa 38’de açıklanan bardak testini
yapın)
• ağrı veya kas ağrıları nedeniyle huzursuzluk ya da şiddetli kol-bacak ve eklem ağrıları
• gevşeklik ve
• şiddetli uyku hali.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.37]
Büyük çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde temel menenjit belirtileri aşağıdakileri içerebilir:
• boyun tutulması (çocuğunuz dudaklarını dizlerine veya dizlerini alnına dokundurabiliyor mu
diye bakın)
• şiddetli baş ağrısı (tek başına bu belirti tıbbi yardım alınmasını gerektirmez)
• Parlak ışıklardan rahatsız olma.
• kusma
• ateş
• uyku hali, tepki vermeme ve kafa karışıklığı
• döküntü
Kan zehirlenmesinin temel belirtileri aşağıdakileri içerebilir:
• uyku hali, tepki vermeme, düşünememe veya kafa karışıklığı (bu, kan zehirlenmesinin daha
ileri safhadaki belirtisidir)
• kollarda, bacaklarda ve eklemlerde şiddetli ağrılar ve sancılar
• eller ve ayaklarda şiddetli üşüme
• titreme
• hızlı nefes alma
• Basınç altında kaybolmayan kırmızı veya mor lekeler. (sayfa 38’de açıklanan bardak testini
yapın)
• kusma
• ateş
• ishal ve mide krampları.
Menenjit ve kan zehirlenmesine dikkat edin
[p.38]
Menenjit ve kan zehirlenmesinin belirtileri önceki sayfalarda listelenmektedir. Listelenen tüm
belirtilere herkeste rastlanmayabileceğini unutmayın. Bir kişi listelenen belirtilerden
bazılarını sergiliyorsa ve özellikle de kırmızı veya mor lekeler varsa, acil tıbbi yardıma başvurun.
Doktorunuza ulaşamıyorsanız veya tavsiye almanıza rağmen hâlâ endişeliyseniz, sezgilerinize
güvenin ve en yakın hastanenin acil servisine gidin.
”Bardak testi”
Şeffaf camdan bir bardağın kenar kısmını leke ve kızarıklığın üstüne sıkıca bastırın. Lekelerin
basınç altında solup solmadığına bakın. Lekelerin rengi değişmiyorsa hemen doktorunuza haber
verin.
Daha fazla bilgiyi nereden edinebilirim?
The Meningitis Research Foundation ve Meningitis Trust adlı kuruluşlar menenjit hakkında bilgi
vermektedirler.
Meningitis Research Foundation’ın 24 saat açık ücretsiz telefon yardım hattını 080 8800
3344'den arayın veya www.meningitis.org web sitesine bakın.
Meningitis Trust'ın 24 saat açık yardım hattını 0845 6000 800'den arayın veya www.meningitistrust.org sitesini ziyaret edin.
Bu konuda doktorunuza, hemşireye veya eve gelen sağlık görevlisine danışabilir ya da 0845 46
47’dan NHS Direct’i arayabilirsiniz.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.39]
Seyahat eden çocuklar için tavsiyeler
[p.40]
Eğer çocuğunuzla başka bir ülkeye gidiyorsanız rutin aşılarını mutlaka yaptırın. Çocuğunuzun
bazı ek aşılara ihtiyacı olabilir.
Yola çıkmadan epeyce önce doktorunuza veya seyahat kliniğine başvurup çocuğunuzun ihtiyaç
duyabileceği aşılar hakkında güncel bilgiler alın. Seyahat için gerekli aşıların çoğu dört haftada
tamamlanabilir ama birincil (ilk) DTaP/IPV/Hib aşısı için daha uzun bir süreye ihtiyaç vardır.
Bu aşının yapılması için gerekli süreden daha önce yola çıkacak olsanız bile, yurtdışında sağlık
risklerinin azaltılmasıyla ilgili mümkün olan en iyi korumayı ve gerekli bilgileri almak için bir
kliniğe başvurmakta fayda vardır.
Bazı ülkelere girebilmek için çocuğunuzun sarı humma gibi başka hastalıklara karşı da
aşılanması ve aşı belgesinin gösterilmesi gerekebilir. Belge aşının yapılmasından on gün sonra
geçerli hale gelir.
Sıtmaya dikkat edin
Sıtma sivrisinek ısırmasıyla bulaşan ciddi bir hastalıktır ve tropik ülkelerde önemli bir sorundur.
Sıtmanın görüldüğü bir bölgeye gidiyorsanız, çocuğunuzun korunmaya ihtiyacı olacaktır.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.41]
Daha fazla bilgi için
Çocuğunuzu sivrisinek ısırmasına karşı korumak için bütün önlemleri alın.
• Gece ve gündüz kolları ve bacakları örten giysiler kullanın.
• Cildinize böcek ve sivrisinek kovucu ilaçlar sürün, cibinliğinizi böcek öldürücü ilaçlarla
ıslatın.
Çocuklara uygun sivrisinek kovucu ilaçlar kullanın. Bu konuda eczacınıza danışın.
Sıtmanın aşısı yoktur ama doktorunuz size sıtmaya karşı kullanılan ilaçlar hakkında bilgi
verecektir.
Sıtmaya karşı kullanılan ilaçlar tam koruma sağlamazlar, ancak bazı ülkelere yapılan
seyahatlerde önemlidirler. Bunlar alınması güç ilaçlardır, ancak bazıları özellikle çocuklar için
üretilir.
Daha fazla bilgi için
Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılmış Health advice for travellers (Seyahet edenler için sağlık
öğütleri) adlı kitapçığı postaneden veya edinebilirsiniz; ayrıca, 08701 555 455 numaralı
telefondan DH Yayıncılık’ı istediğiniz zaman arayarak T7 sayılı Seyahat edenlere yönelik
kitapçığı isteyebilirsiniz.
Daha fazla bilgi için Sağlık Bakanlığının www.dh.gov.uk web sitesine de bakabilirsiniz.
Çocuklar için seyahat tavsiyeleri
[p.42]
Terimler Sözlüğü
Bu sözlükte, çocuğunuzun aşılarıyla ilgili bazı terimlerin açıklamaları bulunmaktadır.
Acellular pertussis (hücresel olmayan boğmaca) aşısı
Aşı yapılan kişiye bağışıklık kazandıracak pertusis bakterisinin hücrelerinin yalnızca parçalarını
içeren boğmaca aşısı.
Anafilaktik reaksiyon
Hemen ortaya çıkan ve tıbbi müdahele gerektiren şiddetli alerjik tepki.
DTaP/IPV aşısı
Difteri, tetanos, pertussis (boğmaca) ve çocuk felcinden oluşan dört hastalığa karşı koruyan bir
karma aşı. Acellular pertussis aşısı ve inaktif çocuk felci aşısı içerir. Okul öncesi dönemdeki
aşılar kapsamında bulunan üç yaş dört aylık çocuklardan, beş yaşa kadar olan küçük çocuklara
yapılır.
dTaP/IPV aşısı
Difteri, tetanos, pertussis (boğmaca) ve çocuk felcinden oluşan dört hastalığa karşı koruma
sağlayan karma aşı. Düşük dozda difteri aşısı, acellular pertussis aşısı ve inaktif çocuk felci aşısı
içerir. Üç beş yaş arası okul öncesi dönem çocuklarına verilen DTaP/IPV aşısına bir başka
seçenektir.
DTaP/IPV/Hib aşısı
Difteri, tetanos, pertussis (boğmaca), b tipi Hemofilus influenza (Hib) ve çocuk felcinden oluşan
beş hastalığa karşı koruma sağlayan karma aşı. Acellular pertussis aşısı ve inaktif çocuk felci
aşısı içerir. İki, üç ve dört aylık bebeklere verilir.
Bıngıldak
Bebeğin kafatasının üst kısmında kemikler arasındaki boşluk.
Hib/MenC aşısı
Haemophilus influenzae tip b enfeksiyonlarına ve meningokal C enfeksiyonlarına karşı koruma
sağlayan karma aşı.
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.43]
İnaktif çocuk felci aşısı (IPV)
Öldürülmüş virüslerden yapılmış çocuk felci aşısı.
MenC aşısı
Meningokokal C enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan tek aşı
Neomisin
Bakterilerin neden olduğu kirlenmeyi önlemek için aşılara konan bir antibiyotik.
Pnömokokal karma aşı (PCV)
Yedi pnömokokal bakteri türünün neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan aşı.
Polymiksin B
Bakterilerin neden olduğu kirlenmeyi önlemek için aşılara konan bir antibiyotik.
Streptomisin
Bakterilerin neden olduğu kirlenmeyi önlemek için aşılara konan bir antibiyotik.
Td/IPV aşısı
Tetanos, difteri ve çocuk felcinden oluşan üç farklı hastalığa karşı koruma sağlayan karma aşı.
Düşük doz difteri ve inaktif çocuk felci aşısı içerir. Bu hastalıklara karşı bağışıklıklarını
sürdürmeleri amacıyla 13 ile 18 yaş arası gençlere verilir.
Sözlük
[p.44]
Aşıdan zarar görme halinde tazminat ödenmesi
Çoğu aşı hiçbir sorun olmadan yapılır ama nadir de olsa sorunlar çıkabilir. Aşı Zararını Tazmin
Etme Programı, aşılanan kişinin ve ailesinin karşılaştığı veya ileride karşılaşabileceği zorlukları
azaltmak amacıyla tasarlanmıştır. Tazminat, hepatit B aşısı dışında bu kitapçıkta anlatılan bütün
aşıları kapsar. Ödeme yapılabilmesi için birçok koşulun yerine getirilmiş olması gerekir. Daha
fazla bilgi almak isterseniz lütfen aşağıdaki birime başvurun:
Vaccine Damage Payments Unit (Aşı Zararını Tazmin Etme Birimi)
Department for Work and Pensions (Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı)
Palatine House
Lancaster Road
Preston
PR1 1HB
Telefon: 01772 899944
e-posta: [email protected]
Ayrıntılı bilgi için www.immunisation.nhs.uk adresini ziyaret edin
[p.45]
Daha fazla bilgiye ihtiyacınız varsa doktorunuz, hemşireniz veya evinize gelen sağlık görevlisi ile
konuşun veya 0845 4647 numaralı telefondan NHS Direct’i arayın.
Daha fazla bilgi ve sorularınız için www.immunisation.nhs.uk ve www.mmrthefacts.nhs.uk
sitelerini ziyaret edin.
[p.46]
© Kraliyet telif hakkı 2006
275774 1p 2m Ağustos 2006
Sağlık Bakanlığı için COI tarafından hazırlanmıştır.
İlk yayınlanma tarihi: Ağustos 2006
Bu belgenin metni, kişisel veya ev içinde kullanım için herhangi bir resmi izne veya ücrete gerek
kalmadan çoğaltılabilir.
Bu kitapçığın daha fazla kopyasına gerek duyarsanız, lütfen bize başvurun ve 13 aylığa kadar
olan bebekler için çocuk aşıları kılavuzu’nu isteyin.
DH yayıncılık sipariş hattı
E-posta: [email protected]
Telefon: 08701 555 455
Faks: 01623 724 524
Metinli telefon: 08700 102 870 (Pazartesiden Cumaya saat 08:00-18:00 arasında)
www.immunisation.nhs.uk
[p.47]
[blank]
[p.48]
Çocuk aşılarında rutin program
Her aşı, kalçada veya üst kolda kas içine tek bir iğne halinde uygulanır
Aşı zamanı
İki aylık bebeklere
Koruma sağlanan hastalıklar
Difteri, tetanos, pertusis (boğmaca), çocuk
felci ve Haemophilus influenzae tip b (Hib)
Pnömokokal enfeksiyon
Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci ve
Haemophilus influenzae tip b (Hib)
Menenjit C (meningokal grup C)
Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci ve
Haemophilus influenzae tip b (Hib)
Menenjit C
Pnömokokal enfeksiyon
Yapılan aşı
DTaP/IPV/Hib ve
Pnömokokal karma
aşı (PCV)
DTaP/IPV/Hib
ve MenC
Hib/MenC
Yaklaşık 13 aylıkken
Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve
menenjit C
Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (Alman
kızamığı)
Pnömokokal enfeksiyon
Üç yaş dört aylıktan 5
yaşına kadar
Difteri, tetanos, boğmaca ve çocuk felci
Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık
DTaP/IPV veya
dTaP/IPV
ve MMR
On üç ile on sekiz yaş
arasında
Tetanos, difteri ve çocuk felci
Td/IPV
Üç aylık bebeklere
Dört aylık bebeklere
Yaklaşık 12 aylıkken
Rutin olmayan aşılar
Aşı zamanı
Doğumda
(genel nüfusa göre
tüberkülozla temas olasılığı
daha yüksek olan
bebeklere)
Doğumda
(anneleri hepatit B hastası
olan bebeklere)
Koruma sağlanan
hastalıklar
Tüberküloz
Yapılan aşı
BCG
Hepatit B
Hep B
DTaP/IPV/Hib,
MenC ve PCV
MMR ve PCV