Untitled - Zeynep Aycan

“Bu doküman Sabancı Vakfı Hibe Programı’nın mali katkısı ile hazırlanmıştır. Bu belgenin içeriğinden sadece
Altı Nokta Körler Vakfı sorumludur ve bu içerik herhangi bir şekilde Sabancı Vakfı’nın görüş veya tutumunu yansıtmaz”
Hayatımızı Zenginleştiren Engelliler
Bu fırsatı yaratmak elimizde;
bilgilendikçe ve fark ettikçe…
Bu bilgilendirme broşürüyle
engelliler hangi işlerde
çalışabilir, nitelikli adaylar
nasıl bulunur ve işe alınır,
motivasyonu nasıl sağlanır gibi
konularda pratik bilgileri sizlerle
paylaşmak istiyoruz.
Sunduğumuz kısa bilgilerin
ve CD’de izleyeceğiniz gerçek
başarı öykülerinin engellilerin
istihdamına katkıda bulunmak
için istek ve heyecan yaratması
dileğiyle.
01
Ludwig van Beethoven
Besteci
İşitme Engelli
Eşref Armağan
Ressam
Görme Engelli
Prof. Dr. Stephen Hawking
Fizik Profesörü
Psikiyatrik Engelli
Prof. Dr. John F. Nash
Nobel Ödüllü Ekonomist
Bedensel Engelli
Onlar gibi pek çok engelli potansiyelini açığa çıkartmak ve
hayatımızı zenginleştirmek için fırsat bekliyor…
Görme Engelliler ve İstihdam
Her 5 saniyede bir dünyamızda bir insan kör oluyor...
Her dakika bir çocuk kör oluyor...
Trendler böyle giderse 2020 itibariyle 75 milyon insan kör olacak...
Dünyadaki körlerin yüzde 90’ı gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor...
Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı
kapsamında desteklenen ve Altı Nokta Körler Vakfı’nın
proje ortağı Türk Psikologlar Derneği’yle birlikte hayata
geçirdiği Görme Engellilerin İş Yaşamına Entegrasyonu
Projesinin amacı görme engellilerin iş hayatına
katılımını teşvik etmektir.
Dünya genelindeki körlük yılda 28 milyar dolar ekonomik kayba neden oluyor...
Bunun için toplam 4 ilde 240 yönetici, çalışan
ve görme engelliye ücretsiz eğitimler verilmiştir.
Eğitimler sonucunda yönetici ve çalışanların engelli
istihdamı konusundaki görüş ve tutumları olumlu
yönde değişmiş, engellilerin ise bu konudaki bilgi ve
özgüvenleri artmıştır.
Elinizdeki broşürdeki bilgiler eğitimlerden derlenmiştir.
03
Katılanların Gözünden Eğitim
04
“Seminer sayesinde engellilere bakış
açım değişti. Öncesinde birçok insan
gibi ben de onların iş hayatında başarılı
olamayacağı düşüncesindeydim sanki onları
sürekli koruyup kollamamız gerektiğini
tek başlarına hiç bir iş yapamayacaklarını
düşünüyordum. Fakat şu an daha
farklı düşünüyorum. Onların da hayat
mücadelesinde kendi ayakları üzerinde
durabilmek, kimsenin yardımına ihtiyacı
olmadan yaşamak istediklerini, iyi niyetli de
olsa bazı davranışlarımızla onları rencide
ettiğimizi fark ettim. Onların bizim maddi,
manevi yardımımızı değil de onları kendi
içimize almamızı istediklerini ve engelli
olarak görmememiz herhangi biriymiş gibi
davranmamız gerektiği bilincine vardım”
Özel Sektör – İşe Alım Uzmanı
“Eğitim sayesinde, doğru
zannettiğim birçok şeyin yanlış
olduğunu anladım. Görme
engellilerin yapabileceklerinin
bir sınırı olmadığını öğrendim.
İstekliliklerine azimlerine
hayran kaldım ve şirketimiz
bünyesinde çıkacak fırsatlarda
önyargıların kırılmasına
önayak olarak istihdamlarının
gerçekleşmesi için çaba
göstereceğim.”
Özel Sektör - İK Yöneticisi
“Engelli olmak her sağlam
bireyin başına gelebilecek
bir durumdur, onlara
acımayı bırakıp birlikte
uyum içinde yaşamayı
öğrenelim.”
Özel Sektör– Satış ve
Pazarlama Uzmanı
“Seminer öncesinde,
yapabileceğimiz işlerin
sadece santral operatörlüğü
ve çağrı merkezi olduğunu
düşünüyordum. Seminerde
görme engellilerin çok farklı
alanlarda çalışabileceklerini
öğrendim. İş başvurusu
yaparken nelere dikkat
etmemiz gerektiği konusunda
bilgi sahibi oldum. Drama
çalışması, kendi niteliklerimin
farkına varmamı sağladı.”
Görme Engelli
“Görmeyen olarak
potansiyelimin farkında
değildim. Beynimdeki
duvarların yıkılmasına çok
etkisi oldu. Kendimi Türkiye
gibi hissettim. Nasıl Türkiye
kaynaklarından habersizse
körler de kendilerinin farkında
değiller”
Görme Engelli
Kurumlar Engellileri Neden İşe Almalı?
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) İstihdam ve Engelliler ile ilgili olarak
hazırlamış olduğu bilgilendirme belgesi özel sektörün engellileri işe almasının
şirketlerin karlılığını arttırdığı tezini savunmaktadır. Buna göre:
Engelliler iyi ve güvenilir çalışanlardır. Engellilerin işverenleri, işe aldıkları kişilerin
en az engeli bulunmayan çalışanlar kadar iyi bir performans gösterdiklerini ifade
etmektedir.
Engellilerin girdikleri işte kalma olasılığının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Çalışanların işten ayrılma oranlarının yarattığı verim kaybı, işe alım ve eğitim
maliyetleri işverenler tarafından iyi bilinmektedir.
Engellilerin istihdam edilmesinin çalışanların moralini yükselttiği görülmüştür.
Birçok işveren ekip çalışması ve moralinin engelli çalışanlar personele dahil
olduğunda arttığını ifade etmişlerdir.
Engelliler kullanılmamış bir beceri ve yetenek kaynağıdır.
Engelliler gözardı edilmiş milyarlarca dolarlık bir pazar segmentiyle ilgili içgörüye
sahiptir. Bu pazar engelliler, aileleri ve arkadaşlarından oluşmaktadır.
05
Önyargılar – Gerçekler (Bilimsel Araştırma Verilerine Dayalı Bulgular)
Önyargılar
• Özürlü işçiler, sık sık mazeret izni alırlar ve sürekli hastalanırlar.
• Verimli ve iyi çalışamazlar.
• Hissidirler, alıngan, kırılgan olurlar ve çabuk kızarlar.
• Diğer çalışanları rahatsız eder ve genel çalışma temposunu düşürürler.
• Daha çok iş kazalarına maruz kalırlar.
• Halkla ilişkiler açısından olumsuz bir manzara oluştururlar.
• İşyerinde özel düzenlemelerin yapılması masraflıdır.
• İşten atmak ve geri bildirim vermek daha zordur.
Gerçekler
• İş bırakma ihtimalleri daha az olmaktadır.
• Sorumluluk sahibidirler ve disiplinli çalışırlar.
• Daha az iş kazalarına sebep olurlar.
• İşlerini daha çabuk kavrarlar.
• Daha çok iş bilincine sahip olurlar.
• Normal işçiler kadar verim gösterirler.
• İşlerine zamanında gelirler.
Nitelikli Engelli Eleman Nasıl Aranır?
Eleman arama sürecinde ilan verilebilen ve engelli ilanı bulunan siteler:
http://iskur.gov.tr/
http://www.kariyer.net/JobSearch/detayliarama.kariyer#AramaSonuclari
http://www.yenibiris.com/IsIlanlari/Ilanlar.aspx?AdTitle=Engelli+Personel
http://www.engelsizengelliler.com/
http://www.engelsizkariyer.com/
http://www.engellilersitesi.com/haberler/40-ozel-sektor.html
Bunun dışında engellilerle ilgili çalışmalar yapan dernek ve vakıflarla temasa geçilebilir.
Altı Nokta Körler Vakfı 38 yıldır görme engellilerin istihdamını kolaylaştıracak rehabilitasyon ve ön eğitimleri
kursiyerlerine vermektedir. Görme engellilerin istihdamıyla ilgili soru ve taleplerinizde Altı Nokta Körler Vakfı ile
temasa geçebilirsiniz. www.6nokta.org.tr.
ÖNEMLİ
Adayları engellerine göre değil, eğitim ve yetkinliklerine göre değerlendirmeniz daha doğru
olacaktır. CV üzerinden değerlendirmek yetersizdir. Yaratılabilecek imkanları görüşmek için adayları
mülakata davet etmenizi öneririz.
07
06
Görme engelliler eğitimini aldıkları her işte çalışabilirler! İşte bazıları:
Telefon Operatörlüğü
Bilgisayar Operatörlüğü
İş Yönetimi Eğitimi Uzmanlığı
Pazarlamacılık / Tele Marketing
Bilgisayar Kullanılan Tüm Ofis İşleri
Beslenme Uzmanlığı
Sekreterlik
Resepsiyonistlik
Müşteri İlişkileri Temsilciliği
Bilgisayar Programcılığı
Gazetecilik / Radyoculuk
Muhasebecilik
Fizyoterapistlik
Aşçılık
Deri Ütüleme İşçisi
Diğer Debbağlar Ve Deri İşçileri
Tuzlayıcı Ve Fümeci (Et)
Yıkama Ve Ayıklama İşçisi
Tad Bakıcı (Kahve, Çay, İçki)
Puro İmal İşçisi (Elle)
Şemsiye İşçisi
Sayacılar,Dikişçiler Ve İlgili İşçiler
ÖNEMLİ
Deri Eşya Montajcısı
Mobilya Monte İşçisi
Sandalye Monte İşçisi (Ağaç)
Ağaç Mobilya Cilacısı
Pipo Ve Ağızlık İmalat İşçisi (Ağaç)
Kesici Aletler Bileyicisi
Çilingir
Metal Mamuller Montaj İşçisi
Elektrik Montörü
Cam Kenarı Perdahlayıcısı, Perdahlama Makine
Operetörü
Çömlek Ve Porselen Şekillendirme, Montaj İşçisi
Çömlek Ve Porselen Taşlama İşçisi (Elle)
Karton Ve Mukavva Kutu İmal İşçisi (Elle)
Kağıt Torba Ve Zarf İmal İşçisi (Makineyle)
Müzik Aletleri Akortçusu
Diğer Müzik Aletleri İmalat İşçileri
Sepet, Fırça, Süpürge İmal İşçisi
Oyuncak İmal İşçisi
Düğme İmal İşçisi
Ambalajcı (Elle)
Telefon Operatörlüğü
Görme Engelliler Hangi İşlerde Çalışabilir?
Bilgisayar Operatörlüğü
İş Yönetimi Eğitimi Uzmanlığı
Pazarlamacılık / Tele Marketing
Bilgisayar Kullanılan Tüm Ofis İşleri
Beslenme Uzmanlığı
Sekreterlik
Resepsiyonistlik
Müşteri İlişkileri Temsilciliği
Bilgisayar Programcılığı
Gazetecilik / Radyoculuk
Muhasebecilik
Fizyoterapistlik
Aşçılık
Deri Ütüleme İşçisi
Diğer Debbağlar Ve Deri İşçileri
Tuzlayıcı Ve Fümeci (Et)
Yıkama Ve Ayıklama İşçisi
Tad Bakıcı (Kahve, Çay, İçki)
Puro İmal İşçisi (Elle)
Şemsiye İşçisi
Sayacılar,Dikişçiler Ve İlgili İşçiler
Deri Eşya Montajcısı
Mobilya Monte İşçisi
Sandalye Monte İşçisi (Ağaç)
Ağaç Mobilya Cilacısı
Pipo Ve Ağızlık İmalat İşçisi (Ağaç)
Kesici Aletler Bileyicisi
Çilingir
Metal Mamuller Montaj İşçisi
Elektrik Montörü
Cam Kenarı Perdahlayıcısı, Perdahlama Makine
Operetörü
Çömlek Ve Porselen Şekillendirme, Montaj İşçisi
Çömlek Ve Porselen Taşlama İşçisi (Elle)
Karton Ve Mukavva Kutu İmal İşçisi (Elle)
Kağıt Torba Ve Zarf İmal İşçisi (Makineyle)
Müzik Aletleri Akortçusu
Diğer Müzik Aletleri İmalat İşçileri
Sepet, Fırça, Süpürge İmal İşçisi
Oyuncak İmal İşçisi
Düğme İmal İşçisi
Ambalajcı (Elle)
Görme engellilerin yapabileceği işler listedekilerle sınırlı değildir. Görme engelli adayın kurumunuzda geçireceği yarım gün bile çok farklı çalışma alanlarının farkında olmanızı
sağlayacaktır. Görme engellilerin listelenmiş işleri en iyi şekilde yapabileceğini varsaymak da yanlıştır. Tüm adayları, eğitim, beceri ve yetkinliği doğrultusunda değerlendirmek gerekir.
09
Görme Engellilerle İş Görüşmesi Nasıl Yapılır?
Engelli bir adayla görüşme gerçekleştirilirken yetkinlikler, eğitim, beceriler ve iş deneyimiyle ilgili tüm sorular sorulmalıdır.
Bunlara ek olarak aşağıdaki soruların sorulması hem görüşmeci hem de adayın işe uygunluğu doğru değerlendirmek için
yararlı olacaktır.
• Önerdiğimiz işteki performansınız engelinizden ne oranda etkilenebilir ?
• Önerdiğimiz işin dışında daha fazla verimli olabileceğinize inandığınız başka işler nelerdir?
• Engeliniz nedeniyle size anlatmış olduğum görevlerinizde herhangi bir değişiklik veya düzenleme yapmak gerekir mi?
• Önerdiğimiz işin yapılması için ne tür teknik ve diğer destek sistemlerine ihtiyaç var?
• Başvurunuz kabul edilirse kurumumuzdan engelinize ilişkin olarak diğer özel talep ve beklentileriniz neler olur?
10
Sorulması uygun OLMAYAN sorular:
• Neden engelli oldunuz ?
• İşe gelmeden maaş almayı ister misiniz ?
• Başka bir geliriniz var mı ?
• Daha basit bir işte çalışmak ister misiniz ?
• Doğrudan görme engelliyle konuşun ve sorularınızı ona yöneltin
ÖNEMLİ
Görüşme ve adayı değerlendirme sonucu olumsuzsa MUTLAKA adayı bilgilendirin! ‘Biz sizi ararız’ deyip
aramamak özellikle engellilerin motivasyonunu kıran bir unsurdur.
Görme Engelliler
Bilgisayar Kullanabilir mi?
Ekran Okuyucu adı verilen yazılımlar sayesinde
ekrandaki tüm bilgileri rahatlıkla okuyabilir ve
bilgisayarı mükemmel kullanabilirler.
Görme engelliler için özel bir bilgisayara veya
klavyeye ihtiyaç yoktur.
Görme Engellilerden Performans Beklentisi Ne Olmalıdır?
Görme engellileri en iyi motive etmenin yolu onlardan
herkesten beklediğimiz performansı beklediğimizi ifade
etmektir.
İşleri basitleştirmek ve performans beklentimizi düşürmek
engellileri rencide eder.
Performans değerlendirme sonuçlarını olduğu gibi ve doğrudan
paylaşmak gerekir. Performansı artıracak planlamayı birlikte
yapmak yararlı olur.
Beklentilerimizi yüksek tutmak ve onlara ulaşmaları için destek
olmak, engellileri motive edecek ve geliştirecek en önemli
unsurdur.
Görmezlerin fırsat verilince inanılmazları
başardığını unutmayalım!
11
Ekibi Görme Engelliyle Çalışmaya Nasıl Hazırlanır?
Engelli elemanın çalışacağı birimdeki arkadaşları ve yöneticiler önceden hazırlanmalı ve aşağıdaki bilgiler paylaşılmalıdır:
• Özellikle ilk zamanlarda engeliyle ilgili kendisiyle konuşulabilir (ne oldu, nasıl oldu
vs.). Bu onun hakkında başkalarıyla fısıldaşmaktan çok daha iyidir.
• Engelliler herkes gibidir; normal davranılmalıdır.
12
• Günlük dilde kullanılan terimler engeliyle ilgili olabilir – çekinilmemelidir. Örneğin
görmeyen birine ‘gördün mü bak, yazıcı yine basmadı!’ demek ayıp veya yanlış
değildir.
• Engelli kişi yardım istemedikçe, her işi onun için yapmaya çalışmamak gerekir.
Örneğin kendi talep etmedikçe yemekhanede tepsisini taşımak veya yürürken
koluna girmek gerekmez.
• Görme engelliyle konuşurken yanınızda birisi varsa yanınızdaki kişiyi ona tanıtın –
‘nasılsa görmüyor, tanıştırmama gerek yok’ diye düşünmeyin.
• Normal tonda ve sesle konuşun. Görme engelliler genellikle duyma engelli
değildir. Çoğu zaman farkında olmadan yüksek sesle konuşan bir çok kişiye
rastlamak mümkündür.
• Doğrudan kendisine bakarak konuşun. Görmezler başka yöne baktığınızı hemen
hisseder.
• Çevrede olan değişiklikleri tanımlamak çok önemlidir. Engeller, basamaklar, düz
olmayan yüzeyler görme engelliye çalışma mekanı tanıtılırken tanımlanmalıdır.
• Eğer görme engelli birisiyle yürüyorsanız ve yardım talep ederse, sizin onun değil,
onun sizin kolunuza girmesi gerekir.
Reşitpaşa, Tuncay Artun Cd. No: 69 Emirgan, Sarıyer - İstanbul
T 0212 277 62 28 F 0212 323 21 54
[email protected] www.6nokta.org.tr