docFinal Raporu, 5. Dünya Su Forumu
download 
Şikayet Transkript
Final Raporu, 5. Dünya Su Forumu
TEŞEKKÜRLER Koordinatörlüğünü Ayşen NERGİZ’in üstlendiği bu rapor, 5. Dünya Su Forumu Sekretaryası çalışanlarının özveri ve emekleriyle ortaya çıkmıştır. George JACQUES, Dr. Terry HARDT, Lindy WOLNER, ve Daniel ZIMMER kıymetli görüşleri ve yorumlarıyla raporun içeriğine katkıda bulunmuşlardır. Türkçe Final Raporu’nun hazırlanması Didem ÖZATAY yöneticiliğinde Duygu TUNA ve Yunus ÖZLEYEN tarafından gerçekleştirilmiştir. İpek ERZI ise raporun İngilizce-Türkçe tercümesinde katkıda bulunmuştur. IISD hem habercilik çalışmalarında, hem de fotoğraf çekimlerinde başarılı bir hizmet sunmuştur. Pab Mimari Tasarım ve İsmail Görkem ÖZKAN raporun tasarım ve sunumu için özveride bulunurken; kitabın editörlüğünü ise Yasin BOZDEMIR üstlenmiştir. Son olarak, İKON takımına, Grafiboy Creative Studio’ya ve Promat Basım Yayın A.Ş.‘ye yardımları için teşekkür ederiz. İÇİNDEKİLER 1. 2. 3. Önsöz.................................................................................................................................................. 4 Foruma Genel Bakış............................................................................................................................ 10 Tematik Süreç..................................................................................................................................... 14 Tema 1..................................................................................................................................................... 15 Tema 2..................................................................................................................................................... 26 Tema 3..................................................................................................................................................... 39 Tema 4..................................................................................................................................................... 50 Tema 5..................................................................................................................................................... 62 Tema 6..................................................................................................................................................... 68 4. Üst Düzey Paneller.............................................................................................................................. 82 5. Siyasi Süreç......................................................................................................................................... 88 Devlet Başkanları Zirvesi......................................................................................................................... 88 Bakanlar Süreci.......................................................................................................................................... 89 Parlamenterler Süreci................................................................................................................................. 97 Yerel İdareciler Süreci ............................................................................................................................... 98 Yerel İdareciler ve Parlamenterler Diyaloğu ................................................................................................ 102 104 6. Bölgesel Süreç..................................................................................................................................... Afrika....................................................................................................................................................... 105 Amerika.................................................................................................................................................... 106 Asya.......................................................................................................................................................... 107 Avrupa...................................................................................................................................................... 108 Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile Arap Ülkeleri ............................................................................................... 109 Akdeniz..................................................................................................................................................... 110 Türkiye ve Çevresi ..................................................................................................................................... 111 7. Temel Gruplar..................................................................................................................................... 112 Kadınlar................................................................................................................................................... 113 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Sivil Toplum Örgütleri................................................................................................................................ 115 İşçiler ve Sendikalar................................................................................................................................... 117 117 İş ve Sanayi Dünyası.................................................................................................................................. Çiftçiler..................................................................................................................................................... 118 Serbest Kürsü............................................................................................................................................ 119 121 Çocuk Forumu.......................................................................................................................................... Gençlik Forumu........................................................................................................................................ 122 Su Fuarı.................................................................................................................................................... 123 Sergi ve Su Fuarı................................................................................................................................. 128 Çevre Dostu Forum..............................................................................................................................130 Sanatsal Etkinlikler..............................................................................................................................134 Ödüller................................................................................................................................................ 138 Yan Etkinlikler..................................................................................................................................... 140 Medya ve İletişim ...............................................................................................................................160 E –Forum............................................................................................................................................ 162 Forum Mekanları ve Programı............................................................................................................. 166 Raporlar ve Yayınlar ........................................................................................................................... 170 Ek .............................................................................................................................................. 172 Abdullah GÜL TÜRKİYE CUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANI Uluslararası Su Topluluğu 16 Mart 2009 tarihinde; kıtaların, kültürlerin ve medeniyetlerin buluştuğu muhteşem şehir İstanbul’da bir araya geldi. 5. Dünya Su Forumu, 185 ülkeden 30.000’in üzerinde katılımcı için; “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” hakkındaki deneyimlerini, fikirlerini açık ve herkesin katılımına olanak sunan bir diyalog ortamında paylaşma şansı sağladı. Güvenli içme suyuna ve sanitasyona evrensel erişimin sağlanması, hiç şüphesiz, dünya gündemindeki en zorlu unsurlardan biridir. Ayrıca, azalan su kalitesiyle birlikte su kıtlığı, gezegenimizdeki pek çok insanın ve ekosistemin yüzleşmekte olduğu hayati bir konudur. İklim değişikliğinin ve su kaynaklarının üzerindeki diğer küresel değişikliklerin olumsuz etkilerinin yanı sıra, bunların sürdürülebilir olmayan kullanımı ve kötü yönetimi suyu dünya çapında daha hassas bir konuma getirmektedir. Bu bağlamda, 5. Dünya Su Forumu suyla ilgili sorunlara çözüm aramak amacıyla büyük bir paydaş kitlesini, toplu deneyimlerini ve eylemlerin koordinasyonu için duydukları motivasyonu paylaşabilmeleri için harekete geçirmiştir. İstanbul’dan çıkan mesajlar ve öneriler, samimiyetle inanıyoruz ki; küresel su güvenliğine ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik çabaları kolaylaştıracaktır. Bu nedenle, tüm bireylere, kurum ve kuruluşlara 5. Dünya Su Forumu’nun başarıya ulaşması için göstermiş oldukları özveri ve çok değerli katkılarından dolayı minnettarlığımı sunmak isterim. 5. Dünya Su Forumu, ilk kez İstanbul’da, devlet ve hükümet başkanlarına, uluslararası kuruluşların üst düzey temsilcilerine ev sahipliği yapmıştır. Bu toplantının sonucunda ortaya çıkan, devlet başkanlarının İstanbul Su Bildirgesi, tüm ülkeleri dünyanın su sorunlarını yanıtlayan küresel bir çözüm geliştirmeye ve 21. yüzyılda su güvenliği olan, sürdürülebilir bir dünya yaratabilmek adına çabalarını birleştirmeye davet etmektedir. Ayrıca, 5. Dünya Su Forumu Bakanları, Parlamenterleri ve Yerel Yönetimleri, bir başka deyişle siyasi iradenin üç düzeyini, hem kendi siyasi grupları içerisinde, hem de paydaşlarını da dahil ederek kendi aralarında kapsamlı bir etkileşim sağlamak için bir araya getirdi. Bu verimli diyalog, yerel ve bölgesel gerçeklerin de katkısıyla, dünyamızın su sorunlarına yeni ve somut yanıtlar sağlamaya yardımcı olacak önemli siyasi dokümanlar üretmiştir. Buna ek olarak, 5. Forum Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ve uluslararası kabul edilen diğer kalkınma hedeflerine ulaşmak için bir an önce harekete geçilmesine yönelik siyasi iradenin de altını çizmiştir. İstanbul Bakanlar Bildirgesi, pek çok önemli unsurun yanı sıra, kurumsal reformlar, güçlendirilmiş yasal ve yönetimsel çerçevelerle birlikte bunların etkili uygulanışı, karar alma sürecinin şeffaflığı ve yolsuzluğun engellenmesi aracılığı ile iyi yönetimin önemini vurgulamıştır. Katılımcıların İstanbul’da unutulmaz bir hafta geçirebilmeleri için 5. Dünya Su Forumu sırasında tematik ve bölgesel toplantılar, üst düzey paneller, yan etkinlikler, su fuarı, kültür-sanat aktiviteleri de düzenlenmiştir. Son olarak, kazanılan ivmeyi koruyabilmek ve küresel su sorunlarına çözüm üretmek amacıyla, 5. Dünya Su Forumu’nun çıktılarını tanıtmak ve doğru kullanabilmek adına uluslararası toplulukla birlikte çalışma konusundaki karlılığımızı vurgulamak isterim. Prof. Dr. Veysel EROĞLU ÇEVRE ve ORMAN BAKANI 16-22 Mart 2009 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen ve suyla ilgili en büyük etkinlik olan 5. Dünya Su Forumu, yaklaşık 30.000 kişinin katılımıyla bir rekora imza attı. İstanbul, 5. Dünya Su Forumu’nun ev sahibi seçildiğinde, İstanbul’un, kültürleri, ekonomileri, coğrafyaları birleştirmedeki rolünden ve “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” temasından esinlenerek; 5. Dünya Su Forumu’nu her yönden daha özel yapmaya söz verdik. Ayrıca, bu Forum’un emsalsiz bir organizasyon olacağına; “İstanbul’dan önce ve sonra” şeklinde anılacağına dair de söz vermiştik. Şimdi verdiğimiz bu sözü tutmanın eşsiz mutluluğunu taşımaktayız, çünkü; su dünyasına çok büyük hizmetlerde bulunduk. Elinizdeki rapor 5. Dünya Su Forumu’nun temel öğeleri hakkında bilgiler vermektedir. Raporda, Devlet Başkanları Zirvesi, Yerel İdareciler Toplantısı, Bakanlar Konferansı, Parlamenterler Toplantısı, tematik ve bölgesel oturumlar, yan etkinlikler, kültürel ve sanatsal etkinlikler, Çocuk Forumu, Gençlik Forumu, öğrenme merkezi, fuar ve sergi gibi etkinliklerin hepsi anlatılmaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ile birlikte Bakanlar Konferansı’na ev sahipliği yapmıştır. Bakanlar Konferansı, 169 ülke ve 19 uluslararası kuruluştan; 85 bakan, 19 bakan yardımcısı da dâhil olmak üzere 500’den fazla temsilcinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Bakanlar Konferansı sırasında katılımcılar ve temel paydaş grupların temsilcileri sekiz farklı konu üzerine Yuvarlak Masa Toplantısı’nda bir araya gelme imkânı yakalamıştır. Bu sürecin ana sonucu İstanbul Bakanlar Bildirgesi’dir. Buna ilave olan İstanbul Su Rehberi ise her düzeyde su yönetimi ve su güvenliğini iyileştirmek için somut tavsiyelerde bulunan kapsamlı bir belgedir. Bu dokümanların bir bağlayıcılığı olmamasına rağmen; katılımcı paydaşların üzerlerinde mutabakata varmış olmaları nedeniyle, küresel düzeyde bir öneme sahiptirler ve uluslararası gündemi belirlemede çok önemli rolleri vardır. Bu dokümanlar, önümüzdeki günlerde suyla ilgili stratejileri ve alınacak tedbirleri daha ileri düzeye taşıyabilmemiz için bizlere rehberlik edeceklerdir. Son olarak, Forum’a katılan herkese değerli katkıları ve destekleri için teşekkür etmek isterim. Bu katkılar sayesinde ileride yapılacak etkinlikler için büyük bir katılım ve enerji sağlanmıştır. Oluşturulan bu sinerjinin, düzenleyeceğimiz İstanbul Su Forumları sayesinde daha da ileriye taşınacağını temenni ederim. 2011 de İstanbul’da tekrar buluşmak dileğiyle… Prof. Dr. Hasan Zuhuri SARIKAYA ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI MÜSTEŞARI İstanbul, mart ayında 21. yüzyılın suyla ilgili sorunlarını tartışmak ve bunlara çözüm bulabilmek için çok önemli bir etkinliğe, 5. Dünya Su Forumu’na, ev sahipliği yaptı. Dünyanın çeşitli yerlerinden birçok insan, dünya gündeminin çok önemli ve kritik bir konusu üzerine çok paydaşlı bir diyaloğa ve etkileşime dâhil olabilmek için kıtaların kesiştiği İstanbul’da buluştu. İstanbul’daki bu Forum, aktif bir bilgi paylaşımı ve görüş alışverişi atmosferi oluşturabilmek için olabildiğince farklı görüş, deneyim ve kültürden insanı bir araya getirecek şekilde tasarlanmıştır. Sadece tematik oturumlar değil; somut bilidirler ve raporlar ile sonuçlanan Forum’un Bölgesel ve Siyasi Süreç Toplantıları’da, önümüzdeki süreçte uluslararası siyasi gündemde yer alacak olan zirveler ve toplantılar için önemli bir girdi oluşturmuştur. 5. Dünya Su Forumu’nun Tematik Sürec’inde, su konularını değişik bakış açılarıyla ele alması amaçlanmıştır. Bu süreç; finans, eğitim, yönetim, gıda, uyum, sanitasyon, çevresel ihtiyaçlar ve değişimler gibi başlıkları kapsamaktadır. 23 konu altında gruplanan, 111 oturum, “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” ortak temasını yansıtmak için toplanmıştır. Hükümetler, sivil toplum örgütleri, iş ve sanayi dünyası, çiftçiler, akademisyenler, kadınlar, gençler ve çocuklar uluslararası su konularını ve sorunlarını tartışabilmek için Forum’a katılım sağladılar. Bu sayede tartışmalar her seviyede etkileşimin mümkün olduğu açık ve şeffaf bir platformda meydana gelmiştir. Forum iki yıllık bir hazırlık sürecinin sonucudur ve daha önceki Forumlar’dan elde edilen deneyimler üzerine inşa edilmiştir. Forum’un etkileri İstanbul’da yapılan bir haftalık bir etkinlik olmanın ötesine geçecek ve gelecek politikaları derinden etkileyecektir. 5. Dünya Su Forumu’nun hem katılıma, hem de dünya gündemine yaptığı sürdürülebilir katkılar bakımından başarılı olduğuna inanıyoruz. Katılım bu kadar farklı kesimlerden olmasaydı, Forum’un başarıyla yapılması mümkün olamazdı. Forum’un başarılı bir şekilde düzenlenmesi için gayret gösteren ve içtenlikle çalışan Türkiye’den ve dünyadan herkese teşekkürlerimi sunarım. Loïc FAUCHON DÜNYA SU KONSEYİ BAŞKANI İstanbul’dan alınan dersler; Günümüzde gezegenimizde yaşayanlar, finansal ve ekonomik krizin yanında gıda, enerji ve sosyo-kültürel krizlerle de karşı karşıyalar. Su bütün bu krizlerin tam merkezinde yer almakta ve insani kalkınma için çok gerekli bir noktada durmaktadır. Eşitsizliklerin gittikçe arttığı bir ortamda giderek artan çocuk sayısıyla birlikte; çocuklar, kadınlar ve erkekler temel ihtiyaçlarından özellikle de su ve sanitasyona erişimden mahrum kalmaktadırlar. Şimdi, “Suyun Sesinin” her zamankinden daha fazla duyurulması gerekmektedir. Dünya Su Forumları, suyun sesinin kamu yararı çerçevesinde dünyaya duyurulmasında, refahın ve huzurun sağlanmasında her zamankinden daha fazla rol oynamaktadır. 5. Dünya Su Forumu, geçen mart ayında İstanbul’da düzenlendi. Türkiye, Forum’un hazırlanmasında çok önemli bir rol oynadı ve çok büyük bir su ülkesi olduğunu bir kez daha gösterdi. Dünya Su Konseyi, 300 üye kuruluş ve üye ülke ile uluslararası su topluluğu içerisindeki bu iş birliğinin verimli olmasından memnuniyet duymuştur. Bu Forum bizlere değişik mesajlar içeren pek çok ders vermiştir. Öncelikle Forum kesinlikle birleştiriciydi. 192 ülkeden bakanlar, parlamenterler, yerel idareciler, sivil toplum temsilcileri, gazeteciler, uzmanlar, bilim adamları, BM kuruluşları ve meslek kuruluşlarından oluşan 25.000’in üzerinde katılımcı Forum’da bir araya gelmiştir. Bu Forum dostluğun, hoşgörünün ve şeffaflığın Forum’u olmuştur. Forum hiçbir ayrıcalığa mahal vermeden tüm su ailesine ve bunun yanında tüm vatandaşlara, tekniğin ve siyasetin, kurumsallığın ve gayri resmiyetin kesiştiği yerde bir araya gelme fırsatı sunmuştur. Forum’da, zaman zaman yüksek tansiyonlu tartışmalar gerçekleşse de, her zaman karşılıklı saygı ve anlayış çerçevesinde kalınmıştır. Son olarak bu Forum kesinlikle siyasi bir Forum olmuş ve suyun her zamankinden daha fazla siyasi tartışmaların merkezinde yer almasını sağlamıştır. Forumda yer alan devlet başkanları, bakanlar, parlamenterler ve yerel idareciler bu tartışmaları İstanbul Su Mutabakatı gibi somut taahhütlere dönüştürmüşlerdir. Konuşmaların, bildirilerin ve raporların ötesinde geleceğe birlikte bakmalıyız. Suya ve sanitasyona erişim hakkını sadece yazılı metinlerde bırakmayıp; uygulamaya geçirmeliyiz. Suyun geleceği ve dolayısıyla gelecek nesillerin geleceği, insanların suyla ilişkilerini yeniden keşfetmelerine bağlıdır. Bu değişim, herkesi tüm gerçek siyasi seferberlikleri, sürdürülebilir çözümlere dönüştürmeye çağırmaktadır. Forum’un ötesinde, her birinizin suyun gelişmesi hedefini gerçekleştirmek için bu değişimin bir parçası olma zorunluluğunuz vardır. Tekrar Türkiye’ye teşekkür ediyoruz. Türkiye, Dünya Su Konseyi ve tüm uluslararası camia hep birlikte bu hedefi gerçekleştirmek için çalışmaya devam edeceğiz. Oktay TABASARAN 5. Dünya Su Forumu GENEL SEKRETERİ Ahmet Mete SAATÇİ 5. Dünya Su Forumu GENEL SEKRETER VEKİLİ Diyalog daha iyi bir dünya için eşsiz bir öneme sahiptir. 5. Dünya Su Forumu, daha sorunsuz bir çevre için çözümler bulmak amacıyla çok paydaşlı diyaloğa açık bir platform oluşturmuştur. Forum’da yaklaşık 30.000 katılımcı dünya gündeminin en önemli konularından biri üzerine tartışmak için iki kıtayı birleştiren şehirde, İstanbul’da, bir araya gelmişlerdir. Forum’da rekor düzeyde katılımcı sayısının ötesinde, Gündem 21 Temel Grupları’nı da içeren geniş katılımcı yelpazesi ile herkese açık bir etkileşim imkânı sağlanmıştır. Siyasi ve Bölgesel Süreçler ile birlikte sivil toplumu da bir araya getiren Forum’un birleştirici yapısı, önümüzdeki yıllarda dünya su siyasetinin önemli çıktıları olması beklenen birçok bildirinin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. 5. Dünya Su Forumu su dünyasında önemli izler bırakmıştır. Böylesine büyük bir organizasyonun çevresel etkilerini göz önünde bulundurarak; Çevre Dostu Forum İnisiyatifi, Forum’un bütün süreçlerinin çevre dostu bir şekilde düzenlenmesinin yanı sıra, doğaya salınan karbonun ve oluşan su kirliliğinin azaltılmasını sağlamaya çalışmıştır. 5. Dünya Su Forumu’nun kendine has yapısı, Forum’a hazırlık amacıyla geçen iki yılda yapılan yoğun çalışmalar ve gerçekleştirilen tüm etkinliklerle Final Raporu’nda ortaya konmuştur. 5. Dünya Su Forum’u Sekretaryası, tarafından hazırlamakta olan ve önümüzdeki günlerde çıkarılacak olan Sentez Raporu kitabı; suya erişim hakkı, iklim değişikliğine uyum, finans, yönetim, afet yönetimi ve etkilerinin azaltılması, tarım ve enerji gibi konularla Forum’da kaydedilen gelişmeleri katılımcıların bakış açısıyla verecektir. Forum öncesinde, sırasında ve sonrasında edindiğimiz engin tecrübe, topladığımız bilgiler ve geliştirdiğimiz yetenekler kurulacak Türkiye Su Forumu ve 2011’de düzenlenecek İstanbul Su Forumu için önemli bir altyapı oluşturmaktadır. Türkiye’nin “ilk su platformunun” ve düzenli olarak İstanbul’da yapılacak “Uluslararası Su Etkinliğinin” bu altyapıyla; 5. Dünya Su Forumu Sekretaryası temelleri üzerinde başarıyla yükseleceğini ümit ediyoruz. Forum’un en mükemmel şekilde gerçekleşmesi için bizimle iş birliği yapan ve ellerinden gelen tüm çabayı gösteren; Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi’ne, Forum Hazırlık Komiteleri’ne, Dünya Su Konseyi’ne, Çevre ve Orman Bakanlığı’na, Dışişleri Bakanlığı’na, İstanbul güvenlik güçlerine ve gönüllülere şükranlarımızı iletiyoruz. Hepsine ayrı ayrı teşekkür ederiz. Uzun ve yorucu bir aşamadan sonra; öğretici bir hazırlık sürecinin ardından gerçekleşen Forum tartışmasız büyük bir başarıyla neticelenmiştir. Forum sonrası süreç, Forum’u takiben atılacak adımlar için uygun bir zemin hazırlanması ve ilerisi için çizilecek yol haritasının oluşturulması amacıyla gerçekleştirilecek çalışmaları içerecektir. Forum Sekretaryası’nın, inançlı, çalışkan, genç ve yetenekli üyeleri, bahsedilen bu çalışmaların, atılacak adımların ve gelecekte hayata geçirilecek projelerin şüphesiz en önemli dayanak noktası olacaktır. SEKRETARYA İDARİ OFİS SEKRETARYA Ali Rıza KİREMİTCİ Aylin KÜLTÜREL Esra TÜRKMENOĞLU Nezih YALÇINKAYA Ayşen NERGİZ Gamze ARTUN Özlem ASLAN Burcu DAĞÜRKÜDEN SERVANTİE Gökçe Işık İNCE Perihan YÜCEL Canan AYDIN Günnur TAŞKAN Rezzan HASANBEŞEOĞLU Colin HERRON Gürkan BİRGÜCÜ Seçil BAŞKAYA Çiğdem DEMİRCİOĞLU KUŞ İdil YILMAZ Sezgin MİNSİN Didem ÖZATAY İnci GÜNER ÖZAY Suzan ÖZSEVEN Dilek KAYIŞ GÜLHAN İsmail Görkem ÖZKAN Thad MERMER Dilek TUNA Janine TABASARAN Yaşar Adnan ADANALI Duygu TUNA Kader DAİMAGÜLER Yaşar KAYA Elçin DEMİRHAN Kübra YANIKOĞLU Yeşim DODANLI Elif AYNUR Lindy WOLNER Yunus ÖZLEYEN Emel ÇAKIR M. Özgür BOZÇAĞA Zehra TONBUL Emine YILMAZ Murat DEMİREL Zeynep DAVAZ Engin ÇITAK Naz ORBAY Zeynep SAĞLAM Esra ATEŞ Neşe GÜRCÜ Dr. Sami DEMİRBİLEK Cafer UZUNKAYA Cüneyt GEREK Tevfik GÖKSU Halil İbrahim PERÇİNKAYA Behram AYAZDIR Cengiz Taylan BAYKARA Seddar ATEŞ Türker EROĞLU Komite Üyeleri ULUSLARARASI YÖNLENDİRME KOMİTESİ (ISC) ÜYELERİ PROGRAM KOMİTESİ Prof. Necati Ağıralioğlu, Paul Reiter Prof. Dr. Hasan Zuhuri Sarıkaya Prof. Dr. Oktay Tabasaran Loic Fauchon Benedito Braga Prof. Dr. Ahmet Mete Saatçi Celalettin Kart Prof. Dr. Lütfi Akça Mevlüt Vural Haydar Koçaker Prof. Dr. Necati Ağıralioğlu İrfan Aker Ger Bergkamp Daniel Zimmer Mokhtar Bzioui Paul Reiter Kenneth Reid Jerome Delli Priscoli Andras Szollosi-Nagy Members: Prof. Dr. Ahmet Mete Saatçi Prof. Dr. Doğan Altınbilek Prof. Dr. İbrahim Gürer Bertrand Charrier Khungeka Njobe Patrick Cairo Paul van Hofwagen Hamza Özgüler Danielle Gaillard-Picher POLİTİK SÜREÇ KOMİTESİ Vural Altay, Andras Szollosi – Nagy İLETİŞİM KOMİTESİ İrfan Aker, Kenneth Reid Members: Sibel Algan Muammer Erol Prof. Dr. Ilter Turan Jerome Delli Priscoli Margaret Pageler Pierre Victoria Adem Avni Ünal Daniel Zimmer Members: Cemal Nogay Adnan Baycar Houria Tazi Sadeq Şebnem Aksoy Açıkalın Melanie Giard FORUMA GENEL BAKIŞ Foruma Genel Bakış “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” ana temasıyla, 16-22 Mart 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen 5. Dünya Su Forumu’nda, 192 ülkeden toplam 33.058 kişi, günümüzde insanoğlunun karşı karşıya kalmış olduğu en mühim sorunlardan bazılarına çözüm önerileri geliştirebilmek ümidiyle bir araya gelmiştir. Kıtaların buluştuğu şehir olan İstanbul, farklı bölgeler, farklı ülkeler ve farklı fikirler arasında köprü olma özelliğini Forum sürecinde de göstermiş, karşı karşıya kaldığımız sorunları daha iyi anlayabilmek ve çözüm yolunda ortak bir yol haritası belirleyebilmek amacıyla yapılan tartışmalara ideal bir ortam hazırlamıştır. FORUMA GENEL BAKIŞ 5. Dünya Su Forumu, suya böylesine yakın bir mekânda gerçekleştirilen ilk Dünya Su Forumu olma özelliğini de sahip olmuştur. Forum mekânını oluşturan Haliç Kongre ve Kültür Merkezi ile Feshane binaları, Haliç’in karşılıklı iki yakasında yer almaktadır. Tarihi Galata Köprüsü, Forum mekânının iki yakasını birleştirmek amacıyla, Sütlüce ve Feshane arasında yeniden kurulmuştur. 5. Dünya Su Forumu, su camiasının, siyasetçilerin, sivil toplum kuruluşlarının ve bireylerin bir araya gelerek, içme suyu ve sanitasyon konularında sürdürülebilir çözümler geliştirilebilmesi amacıyla yapılan tartışmaları ve fikir teatilerini destekleyerek, suyla ilgili konuların uluslararası gündemde daimi bir konuma oturtulabilmesini sağlayan bir platform oluşturmuştur. Ümit ediyoruz ki, Forum süresince yapılan tartışmaların içerikleri ve Forum çıktıları, 5. Dünya Su Forumu’nun dünya su gündeminde bir dönüm noktası olarak uzun süre hafızalarda kalmasına vesile olur. İki sene süren hazırlık döneminde, Forum’a geniş katılım, temsil, farklı seviyeler ile farklı süreçler arasında etkileşim ve diyalog desteklenerek eşitlikçi ve açık bir platform oluşturulmuştur. Tematik, Bölgesel ve Siyasi Süreçler arasında kesintisiz olarak devam eden iletişim, Gündem 21 Temel Grupları’nın sürece sistematik katılımına olanak sağlamış ve böylece paydaşların süreçlere çoklu katılımı sonucunda oluşan tek sesin yankısı olma özelliğini taşıyan Forum bildirilerinin, dünya kamuoyu açısından anlam taşıması sağlanmıştır. Siyasi Süreç, 4. Dünya Su Forumu sırasında başlatılan ve yerel yönetimler ile parlamenterlerin sürece katılımını ve Bakanlar Süreci ile ilişkilendirilmesini sağlayan yapının üzerine inşa edilmiştir. Dünya Su Forumlar’ında ilk defa, özel olarak organize edilen Zirve Toplantısı’na, sınırlı sayıda devlet başkanı davet edilmiştir. Siyasi Süreçler’in her birinden önemli sonuçlar elde edilmiştir. Bu sonuçların takibi gelecek aylar ve seneler boyunca devam edecektir. • Devlet Başkanları Zirvesi, su konusunda birlik ile su güvenliği konularına ve iklim değişikliği ile başa çıkabilmek için gerekli araçlara odaklanan “Devlet Başkanları İstanbul Su Bildirisi” ile sonuçlanmıştır. • Bakanlar Süreci’nin sonucu olarak , “İstanbul Bakanlar Bildirisi” ile su güvenliği ve su yönetimi konularında rehber olması amacıyla maddeler halinde 140 önerinin yer aldığı “İstanbul Su Rehberi” yayınlanmıştır. • Yerel Yönetimler Süreci neticesinde ortaya çıkan “İstanbul Su Mutabakatı”, kentsel alanlarda su ile ilgili sorunların çözümüne yönelik stratejiler ve uygulama planları geliştirilmesi sonuçların 2012’de yapılacak Dünya Su Forumu’nda sunulması için verilmiş bir taahhüttür. Forum öncesi ve Forum süresince, aralarında İstanbul, Paris, Viyana ve Buenos Aires’in de bulunduğu 59 şehir, İstanbul Su Mutabakatı’nın amaçlarını benimsemiştir. İstanbul Su Mutabakatı’nın devam eden bir süreç olması, yeni şehirlerin de İstanbul Su Mutabakatı’na katılmasına olanak sağlamaktadır. Şu an için katılımcı şehir sayısı 200’ün üzerindedir. 10 FİNAL RAPORU Forum’un Tematik Süreci altı ana tema; Küresel Değişimler ve Risk Yönetimi, İnsani Kalkınmanın ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin Geliştirilmesi, İnsani ve Çevresel İhtiyaçlar Dikkate Alınarak Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetimi, İdare ve Yönetim, Finans ve Eğitim, Bilgi ve Kapasite ve bu temaların altında belirlenen 23 konu başlığından oluşmuştur. Bu konu başlıkları ise söz konusu küresel sorunlarla başa çıkabilmek için ne gibi faaliyetlerde bulunulması gerektiğinin tartışıldığı 111 tematik oturumun temelini oluşturmuştur. Gerçekleştirilen beş Üst Düzey Panel’de; su, finans, sanitasyon, doğal afetler, iklim değişikliğine uyum, gıda ve enerji konularının özüne inilmiştir. Afrika, Asya, Avrupa, Amerika kıtaları ve Akdeniz, “Ortadoğu-Kuzey Afrika-Arap ülkeleri”, Türkiye ve çevresi, bölgesel toplantılarında, Forum katılımcıları ile bölgelerin kendilerine özel su ile ilgili bakış açıları paylaşılmıştır. Her bölgenin kendine ait farklı öncelikleri olsa da bütün bölgeler, su kaynaklarının yönetimi, iklim değişikliği, nüfus artışı, göç gibi sorunlara uyum sağlanması hususlarında, sınır aşan sularda iş birliğine ihtiyaç duyulduğuna dair hemfikirdirler. Her bölge, kendi içinde önceliklerini belirleyen kişileri bir araya getirerek hazırlamış olduğu bölgesel raporunu, Forum sırasında sunmuştur. Farklı konularda gerçekleştirilen “Yan Etkinlikler”, Forum’un tartışmalara zenginlik katan bir parçası olmuştur. Resmi oturumların tam olarak kapsamına girmeyen konular, 113 yan etkinlik içerisinde tartışılabilmiştir. Yan etkinliklerde tartışılan konular farklı olduğu gibi, toplantı modelleri de çalıştaydan sunuma, belgesel gösteriminden merasime, kokteylden yayın sunumuna kadar farklılık göstermiştir. Dünya Su Sergi’si ve Fuar’ı, dünyanın her yerinden gelen yüzlerce kurum, kuruluş ve şirketin su ile ilgili faaliyetlerini ve çözümlerini sunmaları için bir platform sağlamıştır. Katılımcılar, ister ürünlerini ve hizmetlerini satıyor olsunlar, ister bilgilerini ve tecrübelerini paylaşsınlar, su tartışmasına farklı bir bakış açısı getirmişlerdir. Sanatsal etkinlikler programı, suyun kültür üzerindeki etkisini ortaya koymuştur. Su ile medeniyet arasındaki ilişkinin altını çizen sanatsal etkinlikler aracılığı ile Forum mekânına ev sahipliği yapan İstanbul’da farklı bir atmosferin yaratılması hedeflenmiştir. FORUMA GENEL BAKIŞ • Su için Parlamentolar Toplantısı, su ile ilgili politikalar için bir dizi öneriyle sonuçlanmıştır. Sonuç dokümanı, su mevzuatı ve uygulaması konularında siyasi iş birliği oluşturulmasına yardımcı olmak amacıyla bir “Parlamenterler Yardım Masası” oluşturulmasının gerekliliğine de değinmektedir. Bir haftaya sığdırılan bu oturumlar, raporlar ve bildiriler aslında Sanal Buluşma Alanı (VMS) üzerinden gerçekleştirilen, paydaşlar arası iki yıllık bir iletişim sürecinin ürünüdür. Web tabanlı temel teknolojilerden biri olan ve ilk defa kullanılan bu sanal platform aynı zamanda Forum sonrasındaki süreçte de kullanımına devam edilmektedir. İçerik Yönetim Sistemi (CMS) sayesinde tüm katılımcılara Forum belgeleri, fotoğrafları, sunumları ile birlikte katılmak istedikleri oturum ve aktivitelere göre düzenleyebilecekleri haftalık kişisel bir program verilmiştir. Ayrıca, Forum alanında yollarını kolayca bulabilmeleri için de interaktif bir kroki sağlanmıştır. 5. Dünya Su Forumu’na katılan herkes, dünyanın su gündemine katkıda bulunabilecek, uzun soluklu ve etkin sonuçlar üretmeyi hedeflemiştir. Bu bağlamda, gençler ve çocuklar sadece yarının liderleri değil, aynı zamanda bugünün paydaşları olarak görülmüş, çocukların ve gençlerin Forum’a katılımına önem verilmiştir. Gençlik Bildirisi, gençliğin su krizine bakışını sergilemiş, bildiride, daha iyi bir gelecek sağlayabilmek için küresel iş birliğinin önemi vurgulanmıştır. Buna paralel olarak, çocuklar kendi bildirilerinde, uluslararası iş birliğinin ve iklim değişikliğine karşı alınması gereken tedbirlerin üzerinde durmuşlardır. Medeniyetler ve kültürler arasında bir köprü olma özelliği taşıyan İstanbul, insanlığın günümüzde karşı karşıya kaldığı birçok soruna çözüm oluşturabilmek bir fırsat sunmuştur. 5. Dünya Su Forumu deneyimini yaşama şansını elde etmiş katılımcıların ve bu yazıyı okumakta olan sizlerin, İstanbul’da yapılan 5. Dünya Su Forumu’nu, “herkes için su güvenliği sağlama” konusunu uluslararası gündemin üst sıralarına taşıyan bir toplantı olarak hatırlamasını diliyoruz. Forum’a katılan herkese, iki sene süren hazırlık süreci boyunca deneyimleri ve bağlılıkları ile ortak bir amaç uğruna çalışan, 5. Dünya Su Forumu’nu böylesine büyük bir başarıya kavuşturan onbinlerce kişiye teşekkürü bir borç biliriz. FİNAL RAPORU 11 FORUMA GENEL BAKIŞ Günlük Program 16 Mart 2009: 17 Mart 2009: Soldan Sağa: BM Genel Sekreter Yard. Sha Zukang, Hollanda Prensi WillemAçılış seremonisinden. 5.Dünya Su Forumu, Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül, 8 devlet başkanının yanı sıra bazı yüksek seviyeli kişilerin de katılımıyla, dünya basının büyük ilgisini de çekerek başladı. Açılış seremonisine basının ilgisi büyüktü. Açılış konuşmalarının ardından, 3.Dünya Çocuk Forumu’na katılmak için 21 ülkeden gelen çocuklar kültürel iş birliğini sembolize etmek üzere sahneye çıktı. Oturum; Hazar ve Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki 23 farklı ülkeden gelen müzisyenlerden oluşan Tekfen Filarmoni Orkestrası’nın verdiği konserle sona erdi. Açılışta iki adet ödül de verildi. Basına yönelik bir ödül olan Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Su Ödülü, yerli ve yabancı gazeteciler arasında paylaştırılarak ilk kez takdim edildi. Ayrıca, Kral II. Hassan Büyük Dünya Su Ödülü’nün üçüncüsü de sahibini buldu. Öğleden sonra tematik oturumlar ve Gençlik Forumu’nun açılışı yapıldı. Çırağan Sarayı, Devlet Başkanları Zirvesi’ne ev sahipliği yaptı. Uzun süredir beklenen Üçüncü Dünya Su Gelişim Raporu (WWDR-3) açıklandı. Katılımcılar ayrıca; küçük adalardaki su sorunları, kuraklık ve T.C. Başbakanlık Su Ödülü’nden. sağlık, itibar ve ekonomik kalkınmanın ele alındığı oturumlara katıldı. Temel gruplar ilk defa bu Forum’da bir araya geldiler. Gün boyu farklı konularda yan etkinlikler yapıldı. Açılış günü, “Suyun Melodisi” adlı konserle sona erdi. 12 FİNAL RAPORU Alexander, Japon Prensi Han Seung-Soo, Kore Başbakanı Hong-Soja ve eşi. İklim ve afetler konulu Üst Düzey Paneli’nde günün konuşmasını Japon Veliahtı yaptı. Veliaht, afet yönetimi, sanitasyon ve su temini konuları arasında uygarlıkların öncelik sıralaması yapması gerektiğine dikkat çekti. Teknik Uzmanlar Paneli’nin gündemi ise; su ve ekonomik krizdi. Yüksek Seviyeli Memurlar Toplantısı’nda “Siyasi Süreç Bakanlar Bildirisi’ne” son şekli verildi. “Herkes için Su Yönetimi, OECD Açısından Fiyatlandırma ve Finansman” adlı OECD raporuyla açıklandı ve raporda siyasetçilerin tatlı su kaynaklarına daha fazla ilgi göstermeleri istendi. Bölgesel Sürec’in ilk sunumları Amerika ve Avrupa bölgelerinindi. Katılımcılar “Küresel Değişimler ve Risk Yönetimi” (Tema 1) ve “İdare ve Yönetim” (Tema 4) konulu tematik oturumlara katıldı. Gün boyunca gençlik koordinasyon toplantıları, temel grup çalıştayları ve yan etkinlikler düzenlendi. Öğleden sonra dünya gündeminin en üst sırasında bulunan kriz nedeniyle Finans konulu Üst Düzey Panel oldukça ilgi çekti. Ayrıca değişen dünyada 2020 sonrası su yönetimi gibi konularda özel oturumlar düzenlendi. Çevre ve Orman Bakanı tarafından Dünya Su Sergisi’nin ve Fuarı’nın açılışı yapıldı. Günün unutulmaz finali, dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say’ın konseriyle yapıldı. 18 Mart 2009: Parlamenterler Toplantısı’ndan. Günün odak noktasında politik süreç vardı. Parlamenterler ve yerel yöneticiler bir araya gelerek final belgelerini hazırladı. Afrika bölgesi de raporuyla Forum’a katkıda bulundu. Yapılan iki Üst Düzey Panel’in konuları: “Su, Gıda ve Enerji” ile “Sanitasyon”du. Tematik oturumlar yoğunlaştı, sentez oturumları da başladı. “Küresel Değişimler ve Risk Yönetimi (Tema 1)”, “İnsani Kalkınmanın ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin Geliştirilmesi (Tema 2)”, “İdare ve Yönetim (Tema 4)” ve ayrıca “Finans (Tema 5)” temaları ele alındı. Gün boyunca gençlik koordinasyon toplantıları, temel grup çalıştayları ve yan etkinlikler düzenlendi. Öğleden sonra özel alt bölgelerden Türkiye içi ve çevresine ilişkin raporun sunumu yapıldı. Yerel İdareciler Toplantısı’ndan. Ayrı ayrı yapılan toplantıların ardından parlamenterler ve yerel yöneticiler ademi merkeziyetçilik, su ve sanitasyon hakkı konularını görüşmek üzere ortak bir oturumda buluştu. Politik Süreç toplantıları devam ederken, Bölgesel Sürec’in odak noktasında Akdeniz Grubu vardı. Gün boyunca tema 1, tema 2, tema 4 ve tema 5’in tematik oturumları düzenlendi. Sonuç oturumlarıyla 1. ve 4. temaların toplantıları sona erdi. Gençlik Forumu katılımcıları, Haliç’in iki yakasında bulunan iki Forum mekânını birbirine bağlayan köprü üzerinde yürüdü. Yerel yöneticiler İstanbul Su Mutabakatı’nı görüştü ve kabul etti. Ortadoğu-Kuzey Afrika/Arap ülkelerinin bölgesel oturumu yapıldı. Ayrıca, “Arap Ülkeleri Bakanlar Toplantısı” da düzenlendi. Günün özel oturumunun konusu, “Büyük Doğal Felaketler”di. 20 Mart 2009: FORUMA GENEL BAKIŞ 19 Mart 2009: 22 Mart 2009: Bakanların kapanış oturumunda, bir önceki günün sekiz Yuvarlak Masa Toplantısı’nın özetleri sunuldu ve İstanbul Bakanlar Bildirisi kabul edildi. BM Dünya Su Günü kutlamasına katılan katılımcılar daha sonra kapanış töreni için Kapanış seremonisindeki Kyoto Ödül Töreni’nden bakanlarla bir araya geldi. Birleşmiş Milletler Dünya Su Günü’nün teması “Sınır Aşan Sular”idi. Rakamlarla Forum Forum’a 192 ülkeden toplam 33.058 kişi katıldı. Bu katılımcılar içerisinde: • Devlet Başkanları Zirvesi’ne 9 cumhurbaşkanı, prens ve başbakan katıldı. • Bakanlar Konferansı’na aralarında 85 bakanın bulunduğu, 169 farklı ülke delegasyonu katıldı. • 250 parlamenter, • Aralarında 59 belediye başkanının bulunduğu 200 yerel yönetici, • Dünya Çocuk Su Forumu için 21 ülkeden, 135 çocuk, (11-16 yaşları arasında.) • Dünya Gençlik Su Forumu’na 200’den fazla genç, (16-25 yaşları arasında.) • 1027 akredite gazeteci, • 2671 Su Fuarı ziyaretçisi ve 6269 Su Sergisi ziyaretçisi katılmıştır. Bakanlar Konferansı açılış töreninden Politik Süreç; bakanlar, parlamenterler ve yerel yöneticiler arasındaki Üçlü Diyalog Toplantısı’yla devam etti. Bölgesel Süreç, Asya-Pasifik Bölgesi oturumuyla sona erdi. Tema 5 için sonuç oturumu yapılırken; “İnsani ve Çevresel İhtiyaçlar Dikkate Alınarak Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetilmesi (Tema 3)” ve “Eğitim, Bilgi ve Kapasite Geliştirme (Tema 6)” oturumları başladı. Öğleden sonra Bakanlar Konferansı başladı. Bakanlar Konferansı Süreci’nin başkanı, Büyükelçi Sumru Noyan, İstanbul Bakanlar Bildirisi ve İstanbul Su Mutabakatı’nın 5. Dünya Su Forumu’nun temel sonuçları olduğunu belirtti. İslam Konferansı Örgütü (OIC) Müslüman ülkelerdeki su sorunlarını görüşmek üzere toplandı. Üst Düzey Panel’in sonuncusunun konusu iklim değişikliğine uyumdu. Gençlik Forumu bir deklarasyonla sona erdi. 21 Mart 2009: Tema 2, 3 ve 6’nın sonuç oturumlarıyla birlikte, tematik süreç noktalanmış oldu. Bakanlar Süreci dâhilinde Yuvarlak Masa Toplantıları düzenlendi. Bölgesel süreç çerçevesinde özel alt bölgeler; Ortadoğu ve Kuzey Afrika/Arap ülkeleri, Akdeniz, Türkiye ve çevresi temsilcileri ortak bir oturumda buluştular. Kyoto Su Ödülü’nün 10 finalisti jüriye sunumlarını yaptı. Diğer günlerde olduğu gibi alternatif olarak yan etkinlikler ve temel grup çalıştayları düzenlendi. Paydaş kurumların çabasıyla yürütülen “Cinsiyet Eşitliği” ilkesi doğrultusunda, katılımcıların yaklaşık % 25’ini kadınlar oluşturmuştur. Kadın-erkek eşitliği üzerine hala yapılacak çok şeyler olmasına rağmen, 5.Dünya Su Forumu’nda bu konuda gerçekten çok iyi bir ilerleme kaydedilmiştir. Ayrıca, katılımcıların % 52.5’ini yerli katılımcılar oluştururken, % 47.5’ini çeşitli ülkelerden gelen katılımcılar oluşturmaktadır. Hafta boyunca (7 gün) yoğun etkinliklerin ve oturumların yapıldığı Forum’a katılanların %86.7’si tüm hafta boyu kayıt yaptırmıştır. FİNAL RAPORU 13 TEMATİK SÜREÇ Hazırlık Süreci 5. Dünya Su Forumu’nun Tematik Süreci “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” ana temasına odaklanacak şekilde “piramit” yaklaşımdan faydalanmıştır. Bütün temalar, konular ve oturumlar; aktörlerin, sektörlerin, bugünkü nesillerin ve gelecek nesillerin arasında bulunan sudaki farklılıkların bir araya gelmesi hedefiyle; tecrübelerin, tavsiyelerin ve taahhütlerin başarılmasına rehberlik etmişlerdir. Birçok organizasyonun temsilcileri Mart 2007 tarihinde gerçekleşen, 5. Dünya Su 1 Ana Forumu, “Başlangıç Toplantısı’nda Hedef bir araya gelmişlerdir. Bütün 2 Ana Konu sektörlerden, kıtalardan ve farklı uzmanlık alanlarından 6 Tema gelen katılımcılar, Forum’un ana amacı olan “Farklılıkların Suda 23 Konu Başlığı Yakınlaşması”yla ilgili olarak; çözülmesi gereken altı temel 111 Oturum sorun belirlemişlerdir. Bu sorunlar, 5. Dünya Su Forumu’nun altı ana teması olmuş ve her bir temanın altında üç ila beş konu olacak şekilde toplamda 23 konu başlığı belirlenmiştir. Bu temalar: 1. Küresel Değişimler ve Risk Yönetimi 2. İnsani Kalkınmanın ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin Geliştirilmesi 3. İnsani ve Çevresel İhtiyaçlar Dikkate Alınarak Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetimi 4. İdare ve Yönetim 5. Finans 6. Eğitim, Bilgi ve Kapasite Geliştirme Farklılıkların Suda Yakınlaşması TEMATİK SÜREÇ Tematik program her bir konu başlığının altında üç ila beş oturum olacak şekilde farklı bakış açılarını incelemek üzere tasarlanmıştır. Böylece 5. Dünya Su Forumu’nda her bir konu başlığının altında temel sorunlara odaklanacak şekilde toplam 111 oturum gerçekleştirilmiştir. Bu oturumlar; paydaşlarla sektörlerin, farklı bölgelerin ve farklı ekonomik gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin, erkekle kadının, bugün ile geleceğin arasındaki farklılıkların yakınlaşmasını sağlayacak açık bir etkileşim ve diyaloğa imkân verecek şekilde tasarlanmıştır. Bu yaklaşım ile her bir konuda ortaklaşa çalışılarak, bu temel sorulara somut çözümler önerilmiş ve geliştirilmiştir. Genel amaç, dünyanın su kaynakları ve bu kaynaklara ihtiyaç duyan nüfus için daha iyi bir gelecek sağlama sürecinde bu çözümlerin uygulanmasıdır. Her bir tema için tematik koordinatörler belirlenmiştir. Koordinatörlerin görevi temaları, temaların altında bulunan konu ve oturumları resmi ve sivil kurumlarla, üniversitelerle ve diğer kuruluşlarla iş birliği içerisinde; tecrübeleri, eylemleri belirleyerek ayrıca paydaşlar, sektörler ve bölgeler arasındaki farklılıkları yakınlaştırıp, bu farklılıklar arasında köprü oluşturacak tavsiyeleri, taahhütleri ve eylemleri kesin ve açık olarak ortaya koymaktadır. Bu yaklaşım ile 6 temel soruna iş birliği ortamında somut çözümler önerilmiştir. 14 FİNAL RAPORU Yaklaşık 500 temel paydaşın katılımıyla Kasım 2007 ve Şubat 2008 tarihlerinde gerçekleşen iki adet Tematik Koordinasyon Toplantısı boyunca hem Forum’un ana temaları tartışılmış hem de bu temaların en geniş çeşitlilikteki katılımla geliştirilebilmesi için yenilikçi yollar aranmıştır. Böylece, katılımcı bir yaklaşımla, temaların ve konu başlıklarının geliştirilmesi mümkün olmuştur. Her bir konuyla ilgili temel sorunlar, ilgili bir soruya dönüşmüş ve oturumlar bu sorular etrafında geliştirilmiştir. TEMATİK SÜREÇ Tema 1: Küresel Değişimler ve Risk Yönetimi Koordinatörler: Su ve İklim Ortak Programı (CPWC), Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Küresel değişimler ve risk yönetimi başlığı altında; iklim değişikliği ve iklim değişikliğine uyum, göç ve afet yönetimi gibi konulara odaklanarak, bu küresel sorunlar arasında köprü oluşturmuştur. Su sorunlarının çözümünde bir yaklaşım değişikliğinin gerekli olduğu vurgulanmış, yerel problemler disiplinler arası bütüncül bir yaklaşımla ele alınmıştır. 2008 Stockholm Su Haftası’nda, devam etmekte olan süreç hakkında geniş katılımlı bir dinleyici kitlesiyle fikir alışverişinde bulunmak üzere; 5. Dünya Su Forumu Konu Semineri ve yan etkinliği düzenlenmiştir. Yuvarlak Masa Toplantısı şeklinde gerçekleşen bu seminerde katılımcılardan bugünün suyla alakalı temel sorunlarına çözümler getirmeleri beklenmiştir. Tartışma grupları altı tema ve 23 konu başlığını ele almıştırlar. Ayrıca katılımcıların bölgesel koordinatörler ile de bilgi alışverişinde bulunma imkânları olmuştur. Seminer, çeşitli disiplinleri ve uzmanları bu sorunlar çerçevesinde farklı bakış açılarını yakınlaştırarak; 5. Dünya Su Forumu’nda ortak ve yenilikçi katkılar oluşturmak için bir araya getirmiştir. Gelişme sürecinin bu noktasında oturum düzenleyicileri, oturumları koordine etmek için görevlendirilmiştirler. Her bir oturumun katılım açısından dengeli olmasını sağlamak için oturum düzenleyicilerden 5. Dünya Su Forumu Sanal Buluşma Alanı (VMS)’nda bulunan 700’den fazla katkı teklifini değerlendirmeleri ve eksik paydaşları belirleyerek, temsillerinin sağlanması istenmiştir. Akabinde bu paydaşların görüşlerini de dâhil edebilmek amacıyla bunlara ulaşılmak için gayret sarf edilmiştir. Oturumların gelişme sürecinde, gönderilen tüm katkı teklifleri değerlendirilmiştir. Oturum düzenleyiciler, katkı teklifi sunanlarla birlikte her bir oturumun yapısını ve içeriğini 2008 yılı sonunda kesinleştirmişlerdir. İnteraktif diyalog formatı (Müzakere, panel, sorucevap oturumları, interaktif tartışmalar v.b.) mümkün olduğunca teşvik edilmiş ve bu doğrultudaki toplantı taleplerine destek sağlanmıştır. Buna ilave olarak, her bir konu çalışma grubu için düşüncelerini geliştirmek, açıklamak ve çözüm sunmak üzere Sanal Buluşma Alanı’nda alanlar oluşturulmuştur. Bu ortaklaşa sürecin sonunda oluşturulan Oturum Durum Raporları, Konu ve Tema Raporları, Forum haftasında 111 oturumdaki tartışmalar esnasında gelecekteki eylemler için temel tavsiyelere ve mümkün çözümlere ulaşmaları için altyapı oluşturmuştur. Aşağıdaki tema, konu ve oturum özetleri, güncel ve gelecekteki suyla alakalı sorunlar hakkında geniş bir bilgi ve veri sunmaktadırlar. Sonuç Oturumu’ndan bir kare. Konu 1.1: İklim Değişikliğine Uyum Sağlamak Koordinatörler: Su ve İklim Ortak Programı (CPWC),Dünya Bankası Bu konudaki asıl mesaj, iklim değişimine uyum kapasitesini arttırabilmek için toplumların; yenilikçi bir su yönetimi, stratejik planlar, yeni finansman mekanizmaları ve teknolojiler geliştirmek zorunda olduklarıdır. Uyum sorunları ve iklim değişikliği ile artan risklerin su sektörü dışındaki paydaşlarla da bir araya gelinerek; yenilikçi hükümet modelleri, plan ve kapasite geliştirme programları ile çözümlenmesi gerekmektedir. Oturum 1.1.1: İklim Değişikliğine Uyum Sağlama Paneli Su, Uyum Sağlama ve İklim Üzerine Bölgesel Perspektifler Konulu Diyalog Oturum Düzenleyicileri: Su ve İklim Ortak Programı (CPWC), Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN), Uluslararası Su Birliği (IWA), Dünya Su Konseyi (WWC) Bu oturumda bölgesel perspektiflerin ve bölgelerin su kaynakları yönetimi için daha geniş kapsamlı taahhütlerde bulunmaları gerektiği konuşulmuştur. İklim değişikliğinin etkileri; Bölgesel, Ulusal ve Yerel Acil Uyum Sağlama planlarının yapılmasının gerekliliğini beraberinde getirmektedir. FİNAL RAPORU 15 TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Pam Yako, Güney Afrika Dışişleri ve Turizm Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler William J. Cosgrove, Üçüncü Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişme Raporu (WWDR-3) Mehmet Çağlar, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMI) Roland Schulze, Natal Üniversitesi, Güney Afrika Ravi Narayanan, Asya – Pasifik Su Forumu (APWF) Frits Holzwarth, Almanya Federal Çevre Bakanlığı Tefera Woudeneh, Afrika Su Hizmeti, Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) Sunum Henri-Luc Thibault, Yapanlar/ Mavi Plan Bölgesel Faaliyet Merkezi, Akdeniz Panelistler Polioptro Martinez Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Safwat Abdel Dayem, Arap Su Konseyi (AWC) Sara Ahmed, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Joel Whitaker, Birleşik Devletler Barış Enstitüsü (USIP) Oturum 1.1.2: İklim Değişikliğine Uyum Sağlamaya Giden Yolumuzu Planlayabilir miyiz? Oturum Düzenleyicileri: Küresel Su Ortaklığı (GWP), Birleşmiş Milletler Çevre Programı aracılığıyla; UNEP-DHI Su ve Çevre Merkezi Altyapı çalışmaları için yatırımlar yapılırken iklim değişikliğine uyum sağlama planlarının ulusal uyum programlarına entegre edilmesi gerekmektedir. Bu oturumda, proje bazlı yaklaşımların iklim değişikliğinin etkilerine karşı direnç oluşturduğu ve uyum sağladığı örnekler de verilmiştir. 16 Oturum Başkanı Letitia A. Obeng, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Moderatör Torkil Jonch Clausen, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Sunum Yapanlar/ Panelistler Roberto Lenton, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Claudia Pahl-Wostl, NeWater, Avrupa Rob Verheem, Çevre Değerlendirme Komisyonu, Hollanda Giasuddin Ahmed Choudhury, Çevre ve Coğrafya Bilgi Servisleri Merkezi, Bangladeş Poul Nielson, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Renske Peters, Hollanda Ulaştırma, Bayındırlık ve Su Yönetimi Bakanlığı José Luis Luege Tamargo, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Güleda Engin, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Türkiye Rodrigo Oliveira, Lizbon Teknik Üniversitesi, Portekiz Jos Timmerman, RWS Su Yönetimi Merkezi, Hollanda Jean Boroto, InWent Kapasite Geliştirme FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Andreas Schild, Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi (ICIMOD), Nepal Anil Mishra, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) Aurélie Vitry, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Kurt Morck Jensen, Uluslararası Geliştirme Ajansı, Danimarka Jean Philippe Torterotot Tarım ve Çevre Mühendisliği Araştırma Merkezi, Fransa Sara Ahmed, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Mike Muller, Küresel Su Ortaklığı Teknik Komitesi (GWP TEC) Roger Pulwarty, Ulusal Okyanusa ait ve Atmosferik İdaresi’nde Ulusal Entegre Kuraklık Bilgi Sistemleri, Colorado, ABD Driss Ennaanay, Yerli Sermaye Projesi, Stanford Üniversitesi, ABD TEMATİK SÜREÇ Oturum 1.1.3: Yerel Eylemler Su Sektörü Dışında Küresel ve İklim Değişikliği için Uyum Sağlama Nedir? Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği (IWA), Su ve İklim Ortak Programı (CPWC), Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Bu oturum, iklim değişikliğine uyum sağlamada yerel eylemleri desteklemek için küresel koalisyonu güçlendirme yönünde imkânlar sunmuştur. Bu oturumda ayrıca; deltalar, küçük adalar, çorak bölgeler, yeraltı suları, dağlar ve gelişmekte olan ülkeler iklim değişikliğinden en fazla etkilenecek yerler olarak tanımlanmış, bu yerlerin iklim değişikliğine uyum sağlamasını kolaylaştırıcı stratejiler ve mekanizmalar üzerinde durulmuştur. Oturum Başkanı Henk van Schaik, Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Moderatör Åse Johannessen, Uluslararası Su Birliği (IWA) Sunum Yapanlar/ Panelistler Marc Overmars, Güney Pasifik Bilim Komisyonu, Fiji Toon Segeren, Tatlı su Sistemleri, Deltares, Hollanda Safwat Abdel Dayem, Arap Su Konseyi (AWC) Richard Taylor, Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Mats Eriksson, Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi (ICIMOD), Nepal Meena Palaniappan, Uluslararası Su ve Toplum İnisiyatifi, Pasifik Enstitüsü Jean-Marc Faures, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Rocio Cordoba, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Joppe Cramwinkel, Sürdürülebilir Kalkınma için Dünya İş Konseyi (WBCSD) Paul Reiter, Uluslararası Su Birliği (IWA) Jon Lane Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) (WSSCC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Mike Muller, Küresel Su Ortaklığı Teknik Komitesi (GWP TEC) Will Logan, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Margaret Pageler, Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler (ICLEI), Dünya Su Konseyi Yönetim Kurulu Marloes Bakker, Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Alfred M Duda, Küresel Çevre Girişimi (GEF) Jos Timmerman, RWS Su Yönetimi Merkezi, Hollanda Arunima Guha, Gençlik Su Forumu Michael van der Valk, Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Ramesh Vaidya, Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi (ICIMOD), Nepal Mark Smith, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Sylvain Lhôte, Borealis Grubu FİNAL RAPORU 17 TEMATİK SÜREÇ Oturum 1.1.4: Ne Yapılması Gerektiği ve Bunun Nasıl Yapılabileceği Arasındaki Finansal Uçurum İklim Değişikliğine Uyum Sağlama Yeterli Şekilde Finanse Edilebilir mi? Oturum Düzenleyicileri: Dünya Bankası, KfW Bankalar Grubu, Almanya, Avrupa Yatırım Bankası (EIB), Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Finansmanların etkin kullanımı, iklim değişikliği yoksulları etkilerken ve bilinmeyenler çok fazlayken mevcut projeler için hayati önem taşımaktadır. Bu oturumda, risk yönetimi gibi önleyici mekanizmalarının hükümetler ve finansörler tarafından değerlendirmeleri önerilmiştir. Özel mali kaynaklar, iklim değişikliğinin yanı sıra hasarları azaltmak amacıyla da kullanılmaktadır. Ayrıca, kapasite geliştirme için alttan üste doğru yaklaşımlar mutlaka gerekmektedir. 18 Oturum Başkanı Juergen Welschof, KfW Bankalar Grubu, Almanya Moderatör (Bölüm1) Michael Jochen Harnisch, KfW Bankalar Grubu, Almanya Moderatör (Bölüm2) Ron Hoffer, Dünya Bankası Moderatör (Bölüm3) Henk Van Schaik, Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Sunum Yapanlar/ Panelistler William Cosgrove, Üçüncü Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişme Raporu (WWDR-3) Christoph Gleitsmann, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Mohamed Ben Sakka, Tunus Tarım ve Su Kaynakları Bakanlığı Pavel Puncochar, Çek Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı Niels Vlaanderen, Hollanda Su Yönetimi Bakanlığı FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Eberhard Goll, Tunus Tarım ve Su Kaynakları Bakanlığı Vahid Alavian, Dünya Bankası Nanki Kaur, Deniz Aşırı Kalkınma Enstitüsü (ODI), İngiltere Roger Calow, Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü (ODI), İngiltere Nadia Abdou, Alexandria Su Şirketi, Mısır Joppe Cramwinkel, Sürdürülebilir Kalkınma için Dünya İş Konseyi (WBCSD) Marloes Bakker, Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Jan J. Schrijen, Roer en Overmaas Su İdaresi, Hollanda Vasile Pintilie, Su İdaresi, Romanya Tefera Woudeneh, Afrika Su Tesisi, Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) Rafael Lazaroms, Hollanda Su İdaresi Birliği Konu 1.2: Su Kaynaklı Göç ile Değişen Arazı Kullanımı ve İnsan Yerleşimi TEMATİK SÜREÇ Koordinatörler: Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS), Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Bu konu başlığı altında, su kaynağı talebi ile kırsal alandaki gelişmeler ve göç arasında bir ilişki yaratılmış olup, kente göç edenlerin yaşam standartlarının iyileştirilmesi ve uluslararası göçün karşı karşıya olunan su sıkıntısı için nasıl bir uyum sağlama stratejisi olabileceği konularına değinilmiştir. Oturum 1.2.1: Kırsaldan Kırsala Göç “Su, Arazi ve İnsanlar Arasındaki Dengesizlikler Kırsal Göçün Faktörleri” Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS), Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Bu oturumda, “Göç sosyo-ekonomik dengesizlikleri düzeltip düzeltebilir mi, arazi kullanımındaki değişim ve su talepleri nedeniyle ortaya çıkan anlaşmazlıklar için bir çözüm yolu olabilir mi?” sorusu tartışılmıştır. Yeniden yerleşim programları ele alınmıştır. Yerel halka bilgi vermenin gerekli ve bir ihtiyaç olduğu, çünkü; bütün bu projelerin asıl olarak insanlara hizmet etmek amacıyla yapıldığı vurgulanmıştır. Moderatör Janos Bogardi, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS) Moderatör Janos Bogardi, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS) Panelistler Ton Bresser, UNESCO – IHE Su Eğitimi Enstitüsü Sergio Zelaya-Bonilla, Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (UNCCD) Galina Stulina, Orta Asya’da Su Koordinasyonu için Eyaletler Arası Komisyonun Bilimsel Bilgi Merkezi (SIC ICWC) Tim Kasten, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Panelistler Mohamed Ait Kadi, Tarımsal Kalkınma Konseyi, Fas Tim Kasten, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Jon Martin Trondalen, COMPASS Vakfı, İsviçre Wasim Wagha, DAMAAN Kalkınma Organizasyonu, Pakistan Pieter van der Zaag, UNESCO - IHE Su Eğitimi Enstitüsü Panel 1 İklim Değişikliği Moderatör İlhami Bayramin, Ankara Üniversitesi, Türkiye Panelistler Parviz Koohafkan, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Ahmet Nuri Mermut, Harran Üniversitesi, Türkiye Rudolf Cleveringa, Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) Zafar Adeel, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Uluslararası Su, Çevre ve Sağlık Ağı (UNU-INWEH) Panel 2 Arazi Değişimi Panel 3 Kaynak Anlaşmazlıkları Moderatör Reza Ardakanian, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Panelistler Xiaotao Cheng, Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin Mohamed Ait Kadi, Tarımsal Kalkınma Konseyi, Fas Birsen Gökçe, Sosyoloji Derneği, Türkiye Turan Hazar, Kırsal ve Kentsel Gelişme Vakfı, Türkiye José Antonia Rodriguez Tirado, Meksika Ulusal Su Vakfı (CONAGUA) Panel 4 Kırsal Yeniden Yerleşim Programları FİNAL RAPORU 19 TEMATİK SÜREÇ Oturum 1.2.2: Kırsaldan Kente Göç “ Kent Gecekondularında Kırsal Göçmenler” Rüyalar Gerçekleşti mi ya da Kâbusların Başlangıcı mı?” Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS), Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Özellikle kıyı şeridinde bulanan mega kentler, gelecekte çok büyük bir göç baskısıyla karşı karşıya kalacaktır. Bu bağlamda, oturumda artan kentsel nüfusun su ve sanitasyon hizmetlerini en hızlı şekilde geliştirecek ve yönetecek yeni modeller ele alınmıştır. Küçük şehirlerde ve kırsal alanlarda su konusunda yapılacak yatırımların, mega kentlerin kontrolsüz gelişimini azaltmak için bir yöntem olup olamayacağı tartışılmıştır. Moderatör Azime Tezer, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye Panelistler Chizoba Chinweze, Chemtek Anonim Şirketi, Nijerya Boshra Salem, Panel 1 İskenderiye Üniversitesi, Mısır Kırsal/Kentsel Su Alberto Tejada-Guibert, Mücadelesi UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO- IHP) Kuntala Lahiri-Dutt, Avustralya Ulusal Üniversitesi, Avustralya Moderatör Marc Baltes, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (OSCE) Panelistler Xiaotao Cheng, Su Kaynakları ve Hidroenerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin Nilgün Görer Tamer, Gazi Üniversitesi, Türkiye Emre Tepe, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye Jürgen Welschof, KfW Bankalar Grubu, Almanya Panel 3 Aşırı Yüklenmiş Altyapı Tesisleri Moderatör André Dzikus, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Moderatör Jonas Bogardi, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS) Panelistler Robert Gakubia, Su Hizmetleri Düzenleme Kurulu, Kenya Kalanithy Vairavamoorthy, Birmingham Üniversitesi, İngiltere Aygül Fazlıoğlu, Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Türkiye Kuntala Lahiri-Dutt, Avustralya Ulusal Üniversitesi, Avustralya Panelistler Sadrettin Karahocagil, Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Türkiye Reza Ardakanian, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Luc Gnacadja, Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (UNCCD) Philippe Boncour, Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Margareta Wahlstrom, Birleşmiş Milletler Felaketlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji Sekretaryası (UN/ISDR) Hama Arba Diallo, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Panel 2 Kent Gecekonduları Panel 4 Üst Düzey Panel Oturum 1.2.3: Sınırları / Denizleri Aşmak “Sınırlar ve Deniz Ötesinde Suya Erişebilirlik Sınır Ötesi Göçü Arttırıyor mu?” Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS), Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Bu oturum, insanların sınırları /denizleri aşarak göç etmelerine sebep olan etkenler incelemiştir. Göçün altyapıya olan etkisinden çok yasal, politik ve ekonomik tavsiyeler ile beraber su yönetimi ve su kurumları ana tartışma konuları olarak ele alınmıştır. 20 FİNAL RAPORU Houria Tazi Sadeq, İnşaat Mühendisliği Okulu (EHTP), Fas 2. Dr Philippe Boncour, Moderatör Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Vahid Alavian, Açılış Dünya Bankası Konuşmacısı Panelistler Ignacio Sanchez-Cohen, Ulusal Orman Araştırma Enstitüsü, Tarım ve Hayvancılık (INIFAP) Humaira Daniel, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS) Marc Baltes, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (OSCE) Ahmed Bugri, Marsa Açık Merkezi, Malta TEMATİK SÜREÇ 1. Moderatör Oturum 1.2.4: Konu 1.2’nin Sonuç Oturumu Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS), Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı), Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Panelistler Janos Bogardi, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS) Birsen Gökçe, Sosyoloji Derneği, Türkiye Turan Hazar, Kırsal ve Kentsel Gelişme Vakfı, Türkiye Reza Aradakanian, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Philippe Boncour, Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Panelistler Jacob Mabusetsa Lenka, Değişim Kaynağı Merkezi, Lesoto Matt Hare, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Konu 1.3: Afet Yönetimi Koordinatörler: Japon Su Forumu (JWF), Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi (ICHARM) Su ile ilgili afetler sürdürülebilir bir kalkınma için ciddi engeller teşkil ederken; güçlü politik taahhütler de su ile ilgili felaketleri azaltma (WRDRR) ve önlemede mevcut kaynakların en iyi şekilde kullanılması için önem arz eder. İşte bu konu su ile ilgili felaketleri azaltma ve önlemede (WRDRR) politik liderlere farklılıklarının yakınlaşması için yeni bir hareket gücü sağlamayı amaçlamıştır. Oturum 1.3.0: Konu 1.3’ün Açılışı Oturum Düzenleyicileri: : Japon Su Forumu (JWF), Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi (ICHARM) Konu 1.3 altındaki oturumların açılış konuşmaları sunulmuştur. Oturum Başkanı Yoshiro Mori, Japon Su Forumu (JWF) Sunum Yapanlar/ Panelistler Margareta Wahlström, Birleşmiş Milletler Felaketlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji Sekretaryası (UN/ISDR) Sunum Yapanlar/ Panelistler Michel Jarraud, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Kuniyoshi Takeuchi, Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi (ICHARM), Japonya FİNAL RAPORU 21 TEMATİK SÜREÇ Oturum 1.3.1: Üçlü Diyalog Oturumu Hükümet, Bilim ve Sivil Toplum Arasında Köprü Oluşturma Oturum Düzenleyicisi: Royal Haskoning, Hollanda Bu oturumda, su ile ilgili afetleri önlemek amacıyla sivil toplumların, hükümetlerin ve bilim insanlarının ortak temel bilgiyi paylaşıp, uygulamaları tartışılmıştır. Oturum Başkanı Margareta Wahlström, Birleşmiş Milletler Felaketlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji Sekretaryası (UN/ISDR) Moderatör Tom Smit, Royal Haskoning, Hollanda Sunum Yapanlar/ Panelistler Harry Keereweer, Gelderland İl İdaresi Mostafa Mohaghegh, Birleşmiş Milletler Felaketlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji Sekretaryası (UN/ISDR) Sunum Yapanlar/ Panelistler Şenay Özden, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Kusum Athukorala, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Khin Ni Ni Thein, Yeni Burma için Su Araştırması ve Eğitimi Merkezi (WRTC) Reid Basher, Birleşmiş Milletler Felaketlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji Sekretaryası (UN/ISDR) Jetze Heun, UNESCO – IHE Su Eğitimi Enstitüsü Oturum 1.3.2: Su ile İlgili Afetlerin Yönetimine İlişkin Teknolojiler Oturum Düzenleyicisi: Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı Bu oturumda, kullanılmakta olan veya halen araştırılmakta olan farklı teknolojilerin, su ile ilgili afetlerin yönetimi için kullanılması ve yeni teknolojilerin tanıtılarak tüm ülkelere yönlendirilmesi için nasıl bir yöntem izleneceği tartışılmıştır. Oturum Başkanı Minoru Kuriki, Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Açılış Hiroaki Taniguchi, Konuşmacısı Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Panelistler 22 Phaknakhone Rattana, Lao PDR Bayındırlık ve Ulaşım Bakanlığı (MPWT) Akira Terakawa, Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi (ICHARM), Japonya FİNAL RAPORU Panelistler Hüseyin Gündoğdu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Ramesh Ananda Vaidya, Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi (ICIMOD), Nepal Yosuke Yamashiki, Kyoto Üniversitesi, Japonya Toon Segeren, Tatlı Su Sistemleri, Deltares, Hollanda Ali Shafqat Akanda, Tuffts Üniversitesi, ABD Jeff Harris, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Oturum 1.3.3: Değişen İklimlerde Su ile İlgili Risklerin Yönetimi TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Kore Arazi, Ulaşım ve Denizcilik Bakanlığı (MLTM) ve Kore Su Forumu Bu oturumda, su ile ilgili afetlerin azaltılması için somut adımların atılmasına öncülük etmek amacıyla; küresel iklim değişikliğinden su kaynaklarının nasıl etkilendiğinin genel bir resmi çizilmiştir. Moderatör Sunum Yapanlar/ Panelistler Panel 1 Panel 2 Zafar Adeel, Birleşmiş Milletler Üniversitesi Uluslararası Su, Çevre ve Sağlık Ağı (UNU-INWEH) Kwon Do Youp, Kore Arazi, Ulaşım ve Denizcilik Bakanlığı (MLTM) Avinash Tyagi, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Toshio Okazumi, Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Chris Zevenbergen, UNESCO – IHE Su Eğitimi Enstitüsü Sayid Narizi, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Mary-Jeanne Adler, Romanya Çevre Bakanlığı Soontak Lee, Yeungnam Üniversitesi (IHES), Kore Cees van de Guchte, Tatlı Su Sistemleri, Deltares, Hollanda Basanta Shrestha, Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi (ICIMOD), Nepal Oturum 1.3.4: Afetler / Uyuşmazlıklar Sırasında ve Sonrasında Su Yönetimi Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Kızılhaç Komitesi, Japonya Uluslararası İş Birliği Kurumu(JICA), Arap Birliği (LAS), Filistin Su İdaresi (PWA), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Bu oturumda, özellikle Orta Doğu’dan örnek çalışmalar verilerek, afet sırasında ve sonrasında su yönetimi tartışılıp; yerel hükümetlerin, finanse edenlerin, kamu hizmetlerinin ve kurumların aralarında uyuşmazlıklar bulunan çevrelere karşı müdahalelerinin geliştirilmesi için yollar aranmıştır. Moderatör Jon Martin Trondalen, COMPASS Vakfı, İsviçre Sunum Robert Mardini, Yapanlar/ Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Panelistler Sunum Yapanlar/ Panelistler Rebhy Al Sheikh, Filistin Su İdaresi (PWA) Stephanie Oudot, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) FİNAL RAPORU 23 Oturum 1.3.5: Konu 1.3’ün Sonuç Oturumu TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Japon Su Forumu (JWF), Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi (ICHARM) Moderatör Kuniyoshi Takeuch, Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi (ICHARM) Sunum Yapanlar/ Panelistler Kotaro Takemura Japon Su Forumu (JWF) Tom Smit, Royal Haskoning, Hollanda Sunum Yapanlar/ Panelistler Minoru Kuriki, Akarsu ve Havza Entegre İletişim Vakfı (FRICS), Japonya Joachim Zaalmueller, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Robert Mardini, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ODAKLANILACAK KONULAR Oturum: Su Bitiyor! Daha İyi Yönetimle Kuraklıktan Nasıl Yeni Fırsatlar Elde Edilebilir? Oturum Düzenleyicisi: İspanya Su İdaresi – Çevre, Tarım ve Denizcilik Bakanlığı Bu oturum, İspanya, Brezilya, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nden vaka analizleri sunularak, çölleşme problemleri ile ilgili teknik önerilerin, sonuçların, bilgilerin ve deneyimlerin paylaşılmasını sağlamıştır. Oturum Başkanı Teodoro Estrela, İspanya Çevre, Tarım ve Denizcilik Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler Jean-Paul Rivaud, Fransa Ekoloji, Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma ve Arazi Planlama Bakanlığı Donald A. Wilhite, Nebraska Üniversitesi, ABD Erkan Eminoğlu, Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler Carlos Motta Nunes, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Javier Ferrer, Júcar Akarsu Havzası Kurumu, İspanya Juan Antonio Arrese Luco, Şili Bayındırlık Bakanlığı José Salvador Fuentes Zorita, Segura Sular İdaresi, İspanya Oturum: Küçük Adalarda Yaşanan Su Sıkıntıları Oturum Düzenleyicisi: Pasifik Ekonomik İş Birliği Konseyi (PECC), Fransa Bu oturumda, artan su ihtiyacı, su kaynaklarının korunması, sanitasyon ve en öncelikle suya erişimin PECC adalarının en kritik sorunları olduğu belirtilmiştir. Küçük adaların, su sıkıntısı, doğal afetler ve iklim değişikliğine karşı zayıflıkları ele alınmış ve daha da artmakta olan bu sıkıntılar ile başedebilmeleri için yeni teknolojilere ve gelişen stratejilere acil olarak ihtiyaç duydukları vurgulanmıştır. Oturum Başkanı/ Moderatör Charles E. Morrison, Pasifik Ekonomik İş Birliği Konseyi (PECC), Fransa Michel Rocard, Açılış Konuşmacısı Eski Fransız Başbakanı Sunum Yapanlar/ Panelistler 24 Mark Overmars, SOPAC, Pacific Islands Applied Geoscience Commission FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Gaston Tong Song, Eski Fransız Polenezyası Başbakanı Horace Chang, Jamaika Yerleşim ve Su Bakanlığı Hideaki ODA Asya Pasifik Su Forumu (APWF) Frédérique Olivier, DS Avukatları, Fransa Oturum: Büyük Doğal Felaketler İle İlgili Su Altyapı Projelerinde Risk Yönetimi TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Çin Halk Cumhuriyeti Su Kaynakları Bakanlığı, Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin Bu oturumda, büyük felaketlerden sonra insanlığın sürdürülebilmesi için daha güvenilir ve emniyetli su altyapılarının gelişimi ve yönetiminin gerektiği katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Moderatör (Bölüm1) Liu Zhiguang, Çin Su Kaynakları Bakanlığı Moderator (Bölüm2) Jerome Delli Priscoli, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Sunum Yapanlar/ Panelistler Sunum Chen Lei, Yapanlar/ Çin Su Kaynakları Bakanlığı Panelistler Yasushi Kaneko, Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Djoko Kirmanto, Endenozya Bayındırlık Bakanlığı Kwon Do-Youp, Kore Arazi, Ulaşım ve Denizcilik Bakanlığı (MLTM) Madam Tineke Huizinga, Hollanda Ulaşım, Bayındırlık ve Su Kaynakları Bakanlığı Sergio Soto, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Robert Van Antwerp, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Luis Berga, Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD) Thierry Facon, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Oturum: İklim Değişikliği ile İlgili Suya Bağlı Afetlerin Yönetimi Oturum Düzenleyicisi: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) Oturum, su ile ilgili afetlerin yönetimi için proje modellemesi, gerekli veri paylaşımı, daha yoğun iklim bilgisinin önemi, meteoroloji ve su sektörü arasındaki koordinasyonun etkisine odaklanmıştır. Daha fazla araştırma ve daha kesin iklim bilgisi için katılımcı ülkelerin kamu ve özel sektörleri de işin içine katarak yapacağı iş birliğinin gerekliliği konuşulmuştur. Oturum Başkanı/ Moderatör Bülent Yağcı, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) Sunum Yapanlar Mahmut Kayhan, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) Dieter Klaes, Avrupa Meteoroloji Uyduları İşletme Teşkilatı (EUMETSAT) Ömer Lütfi Şen, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü (AYBE) Sunum Yapanlar Hayati Çetin, Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı A. Ünal Şorman, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Tolga Gezgin, Thames Water, Türkiye Ali Uymaz, Su Vakfı ve İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye Füsun Gülmez, Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP İdaresi Başkanlığı) Müge Yeğin, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) FİNAL RAPORU 25 TEMATİK SÜREÇ Tema 2: İnsani Kalkınmanın ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin Geliştirilmesi Koordinatör: Birleşmiş Milletler Su Programı / Gıda ve Tarım Örgütü (UN –Water/ FAO) Tema 2 oturumlarında, sektörlerin ayrı ayrı kalkınma potansiyellerini ele almak yerine, tüm sektörlerin bir bütün olarak kalkınmasının gerekliliği vurgulanmıştır. İlk üç konu başlığı altında düzenlenen oturumlarda belirli sektörlerin sorunlarına ( Su Temini ve Sanitasyon, Su ve Enerji, Su ve Gıda) odaklanılmış olsa da sonuç oturumlarında sorunlar daha entegre bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Diğer bir konu olan suyun çoklu kullanımı ise temel yönetim boyutu ile ele alınmış olup, eğer su uygun bir şekilde yönetilir ve sektörler arasındaki iş birliği artırılırsa çoklu kullanımın mümkün olabileceği belirtilmiştir. Konu 2.1: Herkes için Su, Sanitasyon ve Hijyen Sağlanması Koordinatörler: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), Dünya Bankası Herkesin güvenli ve sürdürülebilir suya, sanitasyona ve hijyene (WASH) ulaşmasına yardımcı olma vizyonuyla Konu 2.1 başlığı altında, temelde 5 soru ele alınmıştır: 1) Bilgi sistemlerinin güçlendirilmesi. 2) Reform ve yönetimin hızlandırılması. 3) Hedefe ulaşma. 4) Sanitasyona odaklanma. 5) Eylem için küresel çerçeve inşa etmek. Oturum 2.1.1: Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ni ve Ötesindeki İlerleyişi Takip Etmek için Tutarlı İzleme Oturum Düzenleyicisi: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Bu oturumun, ilk bölümünde ülke düzeyinde izleme araçlarının geliştirilmesi ve deneyimlerin paylaşılması üzerine odaklanılmıştır. İkinci bölüm de ise, mevcut küresel izleme araçları ve bunların sorunları tartışılmıştır. 26 Oturum Eş Başkanları Gerard Payen, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Franz Birget Marre, Almanya Federal Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Bakanlığı (BMZ) Sunum Yapanlar/ Panelistler Disan Ssozi, Su Geliştirme Müdürlüğü (DWD) , Uganda Kerstin Danert, İsviçre Araştırma Merkezi ve Kalkınma Danışmanlığı (SCAT) Mutaekulwa Mutegeki, Enerji ve Su Kamu Hizmetleri Düzenleme Kurumu (EWURA) FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Tefera Woudeneh, Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) Khaled Abu-Zeid, Arap Su Konseyi (AWC) Alix Zwane, Google Clarissa Brocklehurst, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Jaehyang So, Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Jamie Bartram, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Dirk Schaefer, Alman Teknik İş Birliği (GTZ) TEMATİK SÜREÇ Oturum 2.1.2: WASH (Su, Sanitasyon ve Hijyen) Sektör Reformunun Hızlandırılması ve Yönetimin Geliştirilmesi Oturum Düzenleyicisi: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Bu oturum vaka analizleri üzerine inşa edilmiştir. Panelistler, Teknik Yönetim Kurumsal Faaliyetleri ve Finansal Sürdürülebilirlik konu başlıkları altında kendi deneyimlerini ve WASH Sektör Yönetimi Modeli hakkındaki görüşlerini sunmuşlardır. Oturumda, özellikle etkin ve sürdürülebilir hizmetler geliştirme ve bu hizmetleri korumak amacıyla hizmet işletmeleri ve uygulayıcılar tarafından su ve sanitasyon yönetim modellerine odaklanılmıştır. Oturum Başkanı Cumali Kınacı, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye Açılış Konuşmacıları Mevlüt Vural, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Guy Fradin, Normandiya Su Ajansı (AESN), Paris Sunum Yapanlar/ Panelistler M.Tevfik Göksu, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Jean Duchemin, Normandiya Su Ajansı (AESN), Paris Masahiro Matsunae, Tokyo Büyükşehir Belediyesi Mosleh Sadeque, Mikro-finansman Enstitüsü, Bangladeş Sunum Yapanlar/ Panelistler Orhan Cemal Göktaş, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Philippe M. Laurent, Paris Bölgesi İçin Sanitasyon Birliği (SIAAP) Atsushi Hanatani, Uluslararası İş Birliği Ajansı (JICA), Japonya Chris Williams, Flinders Kamu Politikası ve Yönetimi Enstitüsü (FIPPM) Erasmo De Alfonso De Janer, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Rosa Castizo, İspanyol Kalkınma İş Birliği Laila Smith, Mvula Vakfı Steinmetz Heidrun, Stuttgart Üniversitesi, Almanya FİNAL RAPORU 27 TEMATİK SÜREÇ OTURUM 2.1.3: WASH’ın (Su, Sanitasyon ve Hijyen) Yaygınlaştırılması Oturum Düzenleyicileri: Su ve Sanitasyon Programı (WSP), Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Bölüm A (Erişimin Yaygınlaştırılması): Bu bölümde WASH girişimlerinin yaygınlaştırılması konulu deneyimler sunulmuştur. Bölüm B (WASH’ın Okullarda Yaygınlaştırılması): İkinci bölümde, öğrencilerin, özellikle de kızların okullarda tutulmasını sağlamak için çocuk dostu okullara ulaşmak amacıyla okullarda WASH’ın uygulanışına ilişkin bazı deneyimlere değinilmiştir. Bölüm C (Katılımı Artırmak için Yeni Stratejiler): Bu bölümde erişimi genişletmek ya da WASH sektörünün unutulmuş alanları için yeni fikirlerin sunulduğu bir oturum düzenlenmiştir. Bölüm A Oturum Başkanı Jae So, Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Katılımcılar/ Disan Ssozi Panelistler Uganda Su Bayındırlık Bakanlığı (DWD) Glenn Pearce-Oroz, Uluslararası Su Birliği (IWA) Nirmala Pandit, Barınak Derneği, Hindistan Manuel Alvarinho, Su Denetleme Konseyi (CRA), Mozambik Part B: Oturum Başkanı Clarissa Brocklehurst, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Katılımcılar/ Lizette Burger, Panelistler Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Roy Kunjappy, Vatandaş İnsan Hakları Komisyonu (CCHR) Mary Namwebe, Kalkınma İçin Gönüllü Hareketi (VAD), Uganda José Antonio Rodríguez Tirado, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Sarah Bramley, Üretim için Su (WFP) Katılımcılar/ Caroline Gathoni, Panelistler Çevre ve Su Enstitüsü, Kenya Julia Rosenbaum, Hijyen Geliştirme Enstitüsü (HIP), Etiyopya Bölüm C Oturum Başkanı Olivia L. Castillo, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Katılımcılar/ Carola Bjoklund, Panelistler Norveç Dışişleri Bakanlığı Denise Knight, Coca-Cola Şirketi Alan Nicol, Etiyopya ve Nil Bölgesi’nde Araştırma Kaynaklı Politika ve Uygulama Öğrenimi (RiPPLE) Projesi, Etiyopya Andrew Hudson, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Jonathan Nash, Milenyum Sorunları İş Birliği (MCC) Poul Nielson, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Oturum 2.1.4: Sanitasyonun Gündemde Üst Sıralarda Tutulması Oturum Düzenleyicileri: Normandiya Su Ajansı (AESN), Paris, Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) Bölüm A (Kentsel Sanitasyon Sorunu): Bu oturumda kentsel sanitasyonun karmaşık sorunları ele alınarak, önde gelen kamu kuruluşlarının ve yerel yönetimlerin deneyimleri paylaşılmıştır. Paris kentsel sanitasyon gelişimini sağlayan yaklaşımlardan yola çıkılarak; stratejiler, paydaşların katılımı ve yönetim konularında edinilen deneyimler üzerinde durulmuştur. Ayrıca kentsel sanitasyon için destekleyici ağlar geliştirmek gerektiği ön plana çıkmıştır. 28 FİNAL RAPORU Bölüm A: Jean-Pierre Elong-Mbassi, Moderatör Afrika Birleşik Kentler ve Yerel İdareler (UCLGA) Sunum Raif Mermutlu, Yapanlar/ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Panelistler Ozoulias Maclé, Paris Bölgesi için Sanitasyon Birliği (SIAAP) Arba Jules Quedraogo, Ulusal Su ve Sanitasyon Kurumu (ONEA), Burkina Faso Michel Vampouille, Musevi Kurumları Temsilci Konseyi (CRIF), Fransa Samir Bensaid Ulusal İçme Suyu Kurumu(ONEP), Fas M.Y. Ishimoto, Tokyo Büyükşehir Belediyesi M. Benedito BRAGA, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Guy Fradin, Normandiya Su Ajansı (AESN), Paris Bölüm B: Moderatör Margaret Catley-Carlson, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Sunum Yapanlar/ Panelistler Kenza Robinson, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Bölümü (UNDESA) Laurent Sedogo, Burkina Faso Tarım, Su ve Balıkçılık Bakanlığı Jean-Pierre Elong-Mbassi, Afrika Birleşik Kentler ve Yerel İdareler (UCLGA) Barbara Frost, Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid), Birleşik Krallık Peter Newborne, Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü (ODI), Birleşik Krallık Jon Lane, Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) TEMATİK SÜREÇ Bölüm B (Sanitasyon Savunuculuğunun Geleceği, Uluslararası Sanitasyon Yılı üzerinde Gelişim): Bu oturum 2008 Uluslararası Sanitasyon Yılı’nın değerlendirilmesi ile başlamıştır. Oturumda paydaşlar (Politikacılar, yerel liderler, önde gelen sivil toplum örgütü savunma kuruluşları) sanitasyonu gündemin üst sıralarında tutabilmek için neler yapılabileceğini ele almışlardır. Oturum 2.1.5: Sonuç Oturumu ve Sentez Küresel Eylem Çerçevesi Ve Kapanış Toplantısı Oturum Düzenleyicisi: Dünya Bankası Bölüm A (Küresel Eylem Çerçevesi (GF4A)’nin Güncelleştirilmesi ve WSS Sektörü için Yardım): Bu oturum, WASH sektöründe liderlik, etki ve yardım verimliliğini geliştirmek için küresel bir eylem çerçevesinin güncelleştirilmesine yönelik katkılar sunulmuştur. Bölüm B (Konu 2.1 Sonuç) Konu 2.1 ‘ deki oturum özet raporları anahtar konu ve ana çıktılarıyla sunulmuştur. Oturum Başkanı Sunum Clarissa Brocklehurst, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Yapanlar/ Panelistler Sunum Bai Mass Taal, Yapanlar/ Afrika Bakanlar Su Konseyi (AMCOW) Panelistler Oliver Cummings, Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid), Birleşik Krallık Anne Joselin, Avustralya Hükümeti Denizaşırı Yardım Programı (Aus Aid ) Peregrine Swann, Uluslararası Kalkınma Başkanlığı (DFID), Birleşik Krallık Valerie Gaveau, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Barbara Evans, Kamu Sağlığı Sektörü Dick Van Ginhoven, Uluslararası İş Birliği Genel Müdürlüğü (DGIS), Hollanda Mihriban Hacı, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Piers Cross, Dünya Bankası Saskia Castelein, Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) FİNAL RAPORU 29 TEMATİK SÜREÇ Konu 2.2: Enerji için Su, Su için Enerji Koordinatör: Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Enerji için su, su için enerji konusu, sorunları; teknoloji, sürdürülebilirlik ve politika dahil olmak üzere temel bileşenleri üzerinden analiz edilmiştir. Ele alınan temel yönler: 1) Yenilikçi teknolojiler aracılığıyla enerji ve suda bıraktığımız izlerin azaltılması ve bunların ilerlemesinin engellenmesi. 2) Su ve enerji bağlamında sürdürülebilirlik, performansı ölçmek için hangi araçların bulunduğu ve sürdürülebilirliğin gelecekteki gelişime nasıl dahil edileceği. 3) Daha fazla entegrasyon yoluyla negatif sonuçları önlenme politikası. 4) Önceki oturumlardan edinilen gözlemleri kapsayacak şekilde gelecekteki eylemler için öneriler sunulması. Oturum 2.2.0: Açılış Oturumu Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Bu oturumda, konunun içeriği ve oturumların hedefleri tanımlanmış, teknoloji, sürdürülebilirlik ve politika oturumlarının ön tanıtımı yapılmıştır. Oturum Başkanı Reza Ardakanian, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Moderatör Richard Taylor, Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Dipak Gyawali, Nepal Su Koruma Vakfı (NWCF) Tom Vereijken, Avrupa Su Ortaklığı (EWP) Daryl Fields, Dünya Bankası Nathalie Chartier-Touzé, Fransız Su Ortaklığı (FWP) Oturum 2.2.1: Voltaj ve Hacim Su ve Enerji Politikaları Bir Arada Yürütülebilir mi? Oturum Düzenleyicisi: Fransız Su Ortaklığı (FWP) Bu oturumda “Su ve enerji ayak izleri hangi teknolojiler ile azaltılabilir? Hangi engeller bu teknolojileri sınırlar ve hangi politika ve teşvikler gereklidir?” soruları tartışılmıştır. Su ve enerji politikaları entegrasyonunun artırılması için tartışma ortamı yaratmak ve çözümler bulmak adına; akademik çevre, kamu kuruluşları, bankalar, sivil toplum örgütleri ve su kaynakları operatörlerinin dünya çapındaki temsilcileri bir araya gelmişlerdir. Oturum Başkanı Nathalie Chartier-Touzé, Fransız Su Ortaklığı (FWP) Moderatör/ Raportör Patrick Lavarde, Fransız Ulusal Su ve Akuatik Ekosistem Kurumu (ONEMA) Açılış Henrik Larsen, Konuşmacısı DHI Su Politikası, Danimarka Sunum Yapanlar/ Panelistler 30 Kenneth Konga, Zambiya Enerji ve Su Kalkınma Bakanlığı Henri-Luc Thibault, Mavi Plan (Blue Plan) FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Martin Geiger, Doğal Hayatı Koruma Vakfı Tatlı Su Programı, Almanya B. Gül Göktepe, Karadeniz Sivil Toplum Kuruluşları Konfederasyonu (KASTOB) Maher Salman, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) André Flajolet, Ulusal Su Komitesi, Fransa Parlamentosu Robin Martin Kåss, Norveç Petrol ve Enerji Bakanlığı Georges Fadi Comair, Lübnan Enerji ve Su Bakanlığı Doğan Altınbilek, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Oturum 2.2.2: Su ve Enerji Gelişimine Sürdürülebilirlik İlkelerinin Entegre Edilmesi TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Dünya Bankası, Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Bu oturumda, “Su ve enerji bağlamında sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için önemli konular, sorunlar ve politikalara” odaklanılmıştır. Oturumda, yaklaşımlar, yenilikler ve gelişme konuları, sürdürülebilir kalkınma parametrelerinin ışığında belli başlı su ve enerji alt sektörleri olan: 1) Endüstriyel su ve atık su. 2) Enerji ve hidrolik enerji. 3) Tarım ve bio enerji. 4) Su temini ve içme suyu kapsamında incelenmiştir. Oturum Başkanı Vahid Alavian, Dünya Bankası Sunum Yapanlar / Panelistler Sunum Peter Bosshard, Yapanlar / Uluslararası Nehirler Ağı Panelistler Washington Mutayoba, Tanzanya Su ve Sulama Bakanlığı Nick Hepworth, Uluslarası Su Tanıklığı John Briscoe, Harvard Üniversitesi, ABD Daryl Fields, Dünya Bankası Karin Krchnak, Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Frederic Gourdin, SUEZ Çevre (SUEZ) Katherine Cross, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Helen Locher, Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Mustafa Assaf, Ürdün Su Hükümeti (WAJ) Oturum 2.2.3: Hangi Teknolojiler Su ve Enerjide Bıraktığımız Ayak İzlerini Azaltabilir? Oturum Düzenleyicisi: Avrupa Su Ortaklığı (EWP) Bu oturumda, enerji ve su sektörünün nasıl bir araya getirileceği ve su ve enerjide bıraktığımız ayak izlerini azaltacak teknolojiler için hangi politika ve önlemlerin alınması gerektiği konuları 3 bölümde ele alınmıştır. Bunlar: 1) Teknolojideki boşlukların belirlenmesi. 2)Enerji ve sudaki ayak izlerini azaltacak politika önerileri. 3) Sonuç ve önerilerin kabulü. Oturum Tom Vereijken, Başkanı ve Avrupa Su Ortaklığı (EWP) Moderatör Sunum Olivind Johansen, Yapanlar/ Norveç Petrol ve Enerji Bakanlığı Panelistler Olcay Ünver, BM Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Miguel Lopez, İspanyol Su ve Sulama Teknoloji Platformu (STPWI) Thierry Mallet, Sunum Yapanlar / Degremont Teknolojileri Panelistler Greg Claydon, Su ve Havza Şubesi, Avustralya Torkil Jonch-Clausen, DHI Danimarka Su Politikası Peter Glas, Hollanda Bölgesel Su Makamları Derneği Bölüm 2 Sunum Yapanlar / Panelistler Bölüm 1 Bölüm 3 Sunum Yapanlar / Panelistler Arjen Hoekstra, Twente Üniversitesi, Hollanda Henrik Larsen, DHI Su Politikası, Danimarka Adriana Hulsmann, KWR Su Döngüsü Araştırma Enstitüsü, Hollandads Jamie Pittock, Ulusal Avustralya Üniversitesi Heather Cooley, Pasifik Enstitüsü Jean Boroto, Dünya Su Konseyi (WWC) Amar Jibi Ghimire, Bağımsız Güç Üretme Derneği, Nepal Nadine McCormick, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Haakon Thaulow, Norveç Su Araştırma Merkezi (NIVA) Walid Abderrahman, King Fahd Üniversitesi, Suudi Arabistan FİNAL RAPORU 31 Oturum 2.2.4: Sonuç Oturumu ve Sentez TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Moderatör Richard Taylor, Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Sunum Kenneth Konga, Yapanlar/ Zambiya Enerji ve Su Kalkınma Bakanlığı Panelistler Robin Martin Kåss, Norveç Petrol ve Enerji Bakanlığı Olivind Johansen, Norveç Petrol ve Enerji Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler Karin Krchnak, Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Patrick Lavarde, Fransız Ulusal Su ve Akauatik Ekosistem Kurumu (ONEMA) Chantal Jouanno, Fransa Ekoloji Bakanlığı Konu 2.3: Açlık ve Fakirliğin Giderilmesi için Su ve Gıda Koordinatör: Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) “Açlık ve Yoksulluğun Giderilmesi için Su ve Gıda” konu başlığı altında, büyümekte olan dünya nüfusunu besleme sorunları, gıda pazarlarının kırsal kalkınma ve yoksulluğun azaltılmasını desteklemedeki rolü, gıda veya bio enerji için su konusu ve “yaşadığımız sürece açlığın olmamasını” sağlamada suyun rolü ele alınmıştır. Oturum 2.3.1: Artan Talebi Karşılamak için Gerekli Gıda Üretimine Nasıl Ulaşılır? Oturum düzenleyicisi: Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Kurak Alanlarda Uluslararası Tarımsal Araştırması Merkezi (ICARDA) Bu oturumda “2035’e kadar bugünkü dünya nüfusunun iki katına çıkacak olan nüfusu nasıl besleyeceğiz?” sorusu ele alınmıştır. Moderatör Victor Dukhovny, Eyaletlerarası Koordinasyon Su Komisyonu Bilimsel Bilgi Merkezi Sunum Yapanlar/ Panelistler 32 Henri Tardieu, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Bart Schultz, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Jippe Hoogeveen, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Theib Oweis, Kurak Alanlarda Uluslararası Tarımsal Araştırması Merkezi (ICARDA) M. Gopalakrishnan, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) A.K. Bajaj, Merkezi Su Komisyonu, Hindistan Hükümeti Anthony Oakes, Rubicon Sistemleri, Avustralya Atef Hamdy, Su Kaynakları Yönetimi Ciheam/IAMBari Ronit Golovaty, İsrail İhracat ve Uluslararası İş Birliği Enstitüsü FİNAL RAPORU Shiney Varghese, Sunum Yapanlar/ Tarım ve Ticaret Politikası Enstitüsü Panelistler Esther de Jong, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) I. K. Musa, Ulusal Entegre Su Kaynakları Yönetimi Komisyonu, Nijerya Boris David, Veolia Su Safwat Abdel Dayem, Arap Su Konseyi (AWC) Ajay Vashee, Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu (IFAP) Ganesh Pangare, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) S.A Kulkarni, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) TEMATİK SÜREÇ Oturum 2.3.2: Gıda Pazarında Alınan Önlemler Kırsal Kalkınmayı ve Yoksulluğun Azaltılmasını Nasıl Destekleyebilir? Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD ) Ortak Oturum Düzenleyicisi: UNESCO-IHE Su Eğitim Enstitüsü Bu oturumda, 4F’in (Gıda, yakıt, gübre ve finans.) ve su kıtlığının gelişmekte olan ülkelerdeki yoksul aileler üzerindeki etkileri tartışılmıştır. Arazi ve su yönetimi konularını içeren suyun doğasını vurgulayarak tartışma devam etmiştir. Su konusu, arazi ve su yönetimi konuları alanlarınıda içeren farklı boyutlarıyla ele alınmıştır. Yoksulluğu azaltacak piyasa mekanizmaları üzerinde durulmuştur Sunum Yapanlar/ Panelistler Catharien Terwisscha van Scheltinga, Wageningen Üniversitesi, Hollanda Chandra Madramootoo, McGill Üniversitesi and Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Crispino Lobo, Güven Su Örgütü (WOTR) Jean-Marc Faurès, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Giasuddin Ahmed Choudhary, Çevre ve Coğrafi Bilgi Hizmetleri Merkezi (CEGIS) Janos Bogardi, Birleşmiş Milletler Üniversitesi, Çevre ve İnsan Güvenliği Enstitüsü (UNU-EHS) John Mutunga, Tarımsal Üreticiler Federasyonu (KENFAP), Kenya Joke Muijlwijk, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Kajetan Hetzer, SNS Reaal Bankası Md. Moshiur Rahman, Su Sektörü Projesi, Bangladeş Sunum Yapanlar/ Panelistler Pauline Nantongo, EcoTrust Peter Vos, Rabo Bankası Sue Drummond Haley, Uluslararası Kalkınma İşletmeleri (IDE) Uygun Aksoy, Uluslararası Organik Tarım Vakfı (IFOAM) Teshome Atnafie Guyo, Etiyopya Su Kaynakları Bakanlığı Abraham Mehari Haile, UNESCO-IHE Su Eğitim Enstitüsü Oturum 2.3.3: Su Bio Enerji için mi, Gıda için mi? Oturum Düzenleyicisi: Hindistan Çiftçiler Birliği Konsorsiyumu (CIFA) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Bu oturumda, “Su Bio enerji için mi gıda için mi?” rekabetine yanıt aranmıştır. Moderatör Jippe Hoogeveen, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Panelistler Antonio Felix Domingues, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Henri Tardieu, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Vineet Raswant, Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) Panelistler Alexendar Müller, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Isobel Van Der Stoep, Güney Afrika Sulama Enstitüsü FİNAL RAPORU 33 TEMATİK SÜREÇ Oturum 2.3.4: Sentez Daha İyi Bir Su Yönetimi Yoksulluğu ve Açlığı Nasıl Azaltabilir? Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) ve Mc Gill Üniversitesi Ortak Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Tarımsal Araştırma Danışma Grubu Su ve Gıda Sorunları Programı (CGIAR CPWF) Moderatör Khalid Mohtadullah, Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Sunum Chandra Madramootoo, Yapanlar/ McGill Üniversitesi ve Uluslararası Sulama ve Drenaj Panelistler Komisyonu (ICID) Jonathan Woolley, Uluslararası Tarımsal Araştırma Danışma Grubu Su ve Gıda Sorunları Programı (CGIAR CPWF) Salh Abdin, Arap Su Konseyi (AWC) Henri Tardieu, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Annette Huber Lee, Uluslararası Tarımsal Araştırma Danışma Grubu Su ve Gıda Sorunları Programı (CGIAR CPWF) Sunum Yapanlar/ Panelistler Parviz Koohafkan, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Nathalie Chartier-Touze, Fransız Su Ortaklığı (FWP) Mohamed Ait-Kadi, Tarımsal Kalkınma Konseyi, Fas S.A.Kulkarni, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Teshome Atnafie Guyo, Etiyopya Su Kaynakları Bakanlığı Isobel van der Stoep, Güney Afrika Sulama Enstitüsü 2.3 /5.2 Ortak Oturum: Mahsuller ve Damlalar Tarımda Su Talebi Yönetimi Oturum Düzenleyicileri: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) , Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Oturumda, öncelikle gelişmiş sulama hizmetlerinin sulama suyu talebi yönetimine nasıl katkılarda bulunacağı ele alınırken; ikinci olarak da tarımsal su talep yönetimindeki fiyatlandırma ve ekonomik araçların rolleri ele alınmıştır. Moderatör Jean-Marc Faurès, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Bölüm 1 Mohamed Ait Kadi, Tarımsal Kalkınma Konseyi, Fas Sunum Gao Zhanyi, Yapanlar/ Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü Panelistler (IWHR), Çin Enrique Dominguez Lucero, Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu (IFAP) Aditi Mukherji, Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Daniel Renault, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 34 FİNAL RAPORU Bölüm 2: Sunum Yapanlar/ Panelistler François Molle, Kalkınma ve Araştırma Enstitüsü(IRD), Fransa Kevin Parris, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) James Horne, Su, Miras ve Sanat Wouter T. Lincklaen Arriens, Asya Kalkınma Bankası (ADB) Thierry Facon, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Chris Perry, Cranfield Üniversitesi, Birleşik Krallık David Molden, Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Konu 2.4: Su Hizmetlerinin Birden Çok Kullanımı ve İşlevleri TEMATİK SÜREÇ Koordinatör: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Birden çok kullanım ve işlevler için aynı su veya altyapının kullanılması, yaygınlaşmış bir yerel uygulamadır. Bu insanlar ve toplum için daha fazla fayda sağlamaktadır. Birinci oturumda; geçim, sulama, ev sistemleri, hidrolik enerji ve ekosistem hizmetleri bağlamında çoklu kullanım uygulamaları ve maliyet fayda ilişkileri ele alınmıştır. İkinci oturumda ise; insanlara daha düşük maliyetlerle daha fazla su hizmeti ve faydası sağlamak amacıyla çoklu hizmetlere ilişkin kapsamlı strateji geliştirmeye yönelik farklı su sektörlerinin birleştirilmesine odaklanılmıştır. Oturum 2.4.1: Suyun Çoklu Görevi Çoklu Kullanım ve İşlevlerden Damla Başına Nasıl Daha Fazla Fayda Elde Edilir? Oturum Düzenleyicileri: Çeltik Tarlalarındaki Su ve Ekosistem için Uluslararası Ağ (INWEPF), Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Oturumun, ilk bölümünde konuya giriş yapılmış ve çoklu kullanım kavramı yapılan sunumlarla tanıtılmıştır. Bu sunumlar, MUSF‘un (Çoklu Kullanım ve İşlevler) insanların çoklu su ihtiyaçlarının karşılanması için yardımcı bir su hizmeti olarak görüldüğünü ve havza düzeyinde entegre su kaynakları yönetimi kapsamına dahil edilen bir yaklaşım olarak algılandığını göstermiştir. Çoklu kullanım hizmetlerinin sağlanmasının tartışılmasının ardından oturumun ikinci kısmında çoklu kullanımın fiyatlandırılması, yararları ve etkileri üzerinde durulmuştur. Oturum Başkanı Tamene Chaka, Etiyopya ve Nil Bölgesi’nde Araştırma Kaynaklı Politika ve Uygulama Öğrenimi (RiPPLE) Projesi, Etiyopya Sunum Yapanlar/ Panelistler Mitsukuni Watanabe, Japonya Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı Daniel Renault, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Chris Perry, Danışman Stef Smits, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) ve MUS Ağı Ian Thorpe, PumpAid Jonathan Chisaka, SADC/DANIDA IWRM programı Sunum Yapanlar/ Panelistler Gerardo van Halsema, Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi (WUR) Lee Haeng Woo, Çeltik Tarlalarındaki Su ve Ekosistem için Uluslararası Ağ (INWEPF), Japonya Kazumi Yamaoka, Çeltik Tarlalarındaki Su ve Ekosistem için Uluslararası Ağ (INWEPF), Japonya Christophe Castaner, PACA Fransa Bölgesel Konseyi Mary Renwick, Uluslararası Winrock Zemede Abede Zewdie, Etiyopya ve Nil Bölgesi’nde Araştırma Kaynaklı Politika ve Uygulama Öğrenimi (RiPPLE) Projesi, Etiyopya FİNAL RAPORU 35 TEMATİK SÜREÇ Oturum 2.4.2: Su Hizmetlerinin Çoklu Kullanım ve İşlevlerini Güçlendirmek Amacıyla Sektörlerin Bir Araya Getirilmesi Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD ), IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) ve MUS Ağı Bu oturumda, engelleri tartışmak için çoklu kullanım hizmet ve işlevleri etrafında yönetim konularında mevcut deneyimlere değinilmiştir. Oturum Başkanı Alain Vidal, Uluslararası Tarımsal Araştırma Danışma Grubu Su ve Gıda Sorunları Programı (CGIAR CPWF) Sunum Stef Smits, Yapanlar/ IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) ve Panelistler MUS Ağı Ines Restrepo-Tarquino, CINARA Enstitüsü, Columbia Valley Üniversitesi Daniel Renault, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Kailash Sharma, IDE Nepal Barbara van Koppen, Sunum Yapanlar/ Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Panelistler Dick van Ginhoven, Uluslararası İş Birliği Genel Müdürlüğü(DGIS), Hollanda Gérard Payen, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Mohd Azhari bin Ghazalli, Çeltik Tarlalarındaki Su ve Ekosistem için Uluslararası Ağ (INWEPF), Japonya Kwame Frempah-Yeboah, Kırsal Su Müdürlüğü, Gana Oturum 2.4.3: Damla Başına Daha Fazla Bin Yıl Kalkınma Hedefi için Birden Çoklu Kullanım Hizmetleri Nasıl Gerçekleştirilebilir? Oturum Düzenleyicisi: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Sonuç oturumunda, bulguları siyasi düzeye çekmek, siyasi programın uygulanmasında çoklu kullanım yaklaşımına uyum sağlanması ve bunu artırmak için nelerin gerektiği üzerinde durulmuştur. Oturum Başkanı Paul van Koppen, Kop Consult, Hollanda Sunum Basavaraj Bommai, Yapanlar/ Hindistan Karnataka Eyaleti Su Kaynakları Bakanlığı Panelistler Pasquale Steduto, Birleşmiş Milletler Su Programı/ Gıda ve Tarım Örgütü (UN –Water/ FAO) Wouter T. Lincklaen Arriens, Asya Kalkınma Bankası (ADB) Gérard Payen, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed), Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) 36 FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Mohd Azhari Bin Ghazalli, Malezya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (MOA) Dick Van Ginhoven, Uluslararası İş Birliği Genel Müdürlüğü(DGIS), Hollanda Barbara Van Koppen, Wageningen Üniversitesi Ines Restrepo-Tarquino, Cinara Enstitüsü, Columbia Valley Üniversitesi Kwame Frempah-Yeboah, Gana Su Kaynakları, Çalışma ve İskan Bakanlığı ODAKLANILACAK KONULAR TEMATİK SÜREÇ Oturum: Sağlık, İtibar ve Ekonomik Kalkınma Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Giden Yol Oturum Düzenleyicileri: BM Toplumsal Cinsiyet ve Su Görev Gücü UN-DESA, Ortak Bir Gelecek için Avrupa’daki Kadınlar (WECF) Bu üst düzey oturumda, Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin 7.’sinin 10. amacına ulaşmak için ilerleyişi hızlandıracak, cinsiyet hassasiyetli sürdürülebilir sanitasyon programlarının ve göstergelerinin geliştirilmesine odaklanılmıştır. Moderatörler Kenza Kaouakib-Robinson, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal işler Bölümü (UNDESA) Uschi Eid, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Sunum Yapanlar/ Panelistler Tartışma Sascha Gabizon, Moderatörü Ortak Bir Gelecek İçin Avrupa’daki Kadınlar (WECF) Sunum Yapanlar/ Panelistler Bertrand Charrier, Chirac Vakfı Elmira Joldosheva, Orta Asya Su İttifakı / WECF, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan Nimet Çubukçu, Türkiye Kadından ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı Gonca Coşkun, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye Horace Chang, Jamaika Su ve İskân Bakanlığı Asfaw Dingamo, Etiyopya Su Kaynakları Bakanlığı Santha Sheela Nair, Hindistan Kırsal Kalkınma Bakanlığı Charlotte Van Der Schaaf, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Jon Lane, Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) Lorena Aguilar, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Cecilia Ruben, Çevre Enstitüsü, Stockholm Piers Cross, Dünya Bankası Linnette Vassell, Kadın Dayanışma ve Yardım Merkezi, Jamaika Roger Aertgeerts, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Sara Ahmed, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Oturum: Yurtiçi Su Yolu Taşımacılığı Yurtiçi Su Yolu Taşımacılığı Sürdürülebilir Bir Gelecek mi? Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Navigasyon Birliği (PIANC) İlk defa Dünya Su Forumu’nda yurt içi taşımacılık konusu bir oturum konusu olarak ele alınmıştır. Bu oturumda su yollarının geliştirilmesi konusunda uzman olan konuşmacılara konuşma fırsatı verilmiştir. Ayrıca, yurtiçi sularının nasıl basit ve sürdürülebilir bir taşımacılık sistemi sağladığını gösteren vaka analizleri yardımıyla kısa ve öz bilgi sunulmuştur. Sunum Eric Van den Eede, Yapanlar/ Uluslararası Navigasyon Birliği (PIANC) Panelistler Narikuni Nakao, Japonya Arazi, Altyapı, Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Harald Koethe, Uluslararası Navigasyon Birliği (PIANC) Zaneta Ostojic-Barjaktarevic, Yurtiçi Su Yolu Taşımacılığı, Plovput Thanatip Jantarapakde, Tayland Ulaştırma Bakanlığı Benjamin Ndala, Uluslararası Kongo, Oubanqui ve Shanga Nehirler Komisyonu Sunum Yapanlar/ Panelistler Gernot Pauli, Ren Navigasyon Komisyonu Robert A.Pietrowsky, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Shobhanlal Bonnerjee, Kolkata Çevre Merkezi Tatsuhiko Ikeda, Yokohama Ulusal Üniversitesi, Japonya FİNAL RAPORU 37 TEMATİK SÜREÇ Oturum: Suyun Tarımda Verimli Kullanımı Oturum Düzenleyicileri: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA), Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin Bu oturumda, üç ülkenin, (Türkiye, Meksika ve Çin) tarımda suyun etkin kullanımı konusunda bugüne kadar sahip olduğu deneyimlerinin tüm dünya ile paylaşması sağlanmıştır. Diğer sektörlerdeki talep artışını da göz önüne alarak, miktar ve nitelik bakımından tarımda uygun suyun sağlanması amacıyla, gelecekteki potansiyel sorunlar ele alınmıştır. Suyla ilgili kamu ve sivil toplum kuruluşlarına olanak sağlayan, 3 ülke tarafından bir takım dersler çıkarılmıştır. Sunum Mehdi Eker, Yapanlar / Türkiye Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Panelistler Chen Lei, Çin Su Kaynakları Bakanlığı Akif Özkaldı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) José Antonio Rodríguez Tirado, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Sergio Soto Priante, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Mario Gallegos Acosta, Su Kullanıcıları Derneği, Meksika Zhanyi Gao, Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin 38 FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler Li Yuanhua, Çin Su Kaynakları Bakanlığı Pei Yuansheng, Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin Hasan Özlü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Hüseyin Akbaş, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) A.Fikret Kasalak, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Eduardo Mestre Rodríguez, İspanya Su Tribünü TEMATİK SÜREÇ Tema 3: İnsani ve Çevresel İhtiyaçlar Dikkate Alınarak Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetimi Koordinatörler: Amerika Su Kaynakları Derneği (AWRA), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü(DSİ), Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Tema 3 oturumları boyunca; insanların gelecekteki su ihtiyaçlarını karşılamak için bağlı oldukları ekosistemleri korumalarını sağlayacak, sürdürülebilir yönetim mekanizmaları üzerine interaktif tartışmalar yürütülmüş, deneyimler paylaşılmış, yaşanılan sorunlara uygulanabilir çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Sürdürülebilir ve entegre su kaynakları yönetimi için; yasal, kurumsal, sosyoekonomik, politik ve katılımcı bakış açıları arasında bir köprü oluşturulmaya çalışılmıştır. Konu 3.1: Havza Yönetimi ve Sınır Aşan Sularda İş Birliği Koordinatörler: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Deneyimlerden yola çıkılarak oluşturulan oturumlar boyunca; havza yönetimi konusu ele alınmış, sınır aşan sular konusunda iş birliğinin nasıl daha güçlü bir hale getirilebileceği tartışılmıştır. “Su dayanışması nasıl sağlanır? Paydaşlar karar alma süreçlerine nasıl dâhil edilebilir? Bu alandaki hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için ne tür araçlara ve mekanizmalara ihtiyaç duyulmaktadır?” gibi sorular, oturumlar boyunca yanıtı aranan önemli sorulardan öne çıkanlar olarak sıralanabilir. Oturum 3.1.1: Sınırsız Havzalar Su Dayanışmasının Başarıları ve Başarısızlıkları Nelerdir? Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Oturum boyunca yerel, ulusal ve uluslararası alanda iş birliğinin başarıları ve eksiklikleri, bu eksikliklerin nedenleri ele alınmış, iş birliği önündeki teknik ve yasal engellerle birlikte havza yaklaşımının önemi değerlendirilmiştir. Her düzeyde iş birliği kalitesinin izlenmesi ve değerlendirilmesi yönünde faydalı olabilecek önerilerde bulunulmuştur. Oturum Eş Başkanları Anders Jägerskog, Stockholm Uluslararası Su Enstitüsü (SIWI) José Antonio Rodríguez Tirado, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Konuşmacılar Jean-Marc Fragnoud, Rhone-Akdeniz Havza Komitesi/Fransa Su Ajansları ve Havza Komiteleri Lynette De Silva, Oregon State Üniversitesi & Uluslararası Su Kaynakları Birliği (IWRA) Chara Ksia, Arap Birliği Marwa Daoudy, Londra Su Araştırmaları Grubu (LWRG) Konuşmacılar Thomas Chiramba, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Fadi Comair, Lübnan Su Kaynakları Bakanlığı Ovidiu Gabor, Orta ve Doğu Avrupa Havza Organizasyonları Ağı (CEENBO) & Tuna Nehri Uluslararası Koruma Komisyonu (ICPDR) Aysegül Kibaroğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ),Türkiye, FıratDicle İş Birliği İnisiyatifi (ETIC) Kyle Schilling, Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası (ASCE) Çevre ve Su Kaynakları Enstitüsü (EWRI) FİNAL RAPORU 39 Oturum 3.1.2:Paydaşlar Havza Yönetimi ve Sınır Aşan Sularda İş Birliğine Nasıl Dâhil Edilebilir? TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Oturum boyunca paydaşların tanımlanması, karar alma süreçlerine katılımlarının arttırlaması ve organize edilmesi ile ilgili stratejilerin geliştirilmesi için, gerekli olan mekanizmalara ve şartlara odaklanılmıştır. Oturum Eş Başkanları Max Campos, Hidrolik Kaynaklar Bölgesel Komitesi (CRRH) & Orta Amerika Entegrasyon Sistemi (SICA) Madeleine de Grandmaison, Martinique Adası Havza Komitesi, Karayipler Konuşmacılar Grégoire Alé, Mono Nehri Togo-Benin İş Birliği Çalışması Shang Hongqi, Sarı Nehri (Hwang Ho) Koruma Komisyonu Mike Muller, Witwatersrand Üniversitesi Konuşmacılar Vadim Sokolov, Su Kordinasyonu için Eyaletler Arası Komisyon (ICWC) Mochammad Amron, Asya Nehirleri Havza Organizasyonları Ağı, Endonezya Bayındırlık Bakanlığı Mitja Brilly, Ljubljania Üniversitesi Daniel Chacon, Sınır Çevre İş Birliği Komisyonu (COCEF) Jean Landry, Küba Havza Komiteleri Organizasyonu (ROBVQ) Oturum 3.1.3: Sınır Aşan Yüzey ve Yeraltı Su Kaynakları Konusunda Sürdürülebilir ve Eşitlikçi Bir İş Birliğine Nasıl Ulaşılabilir? Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Oturum boyunca havza yönetiminin geliştirilmesi ve sınır aşan sular konusunda iş birliğinin güçlendirilmesi için gerekli olan yasal araç ve mekanizmalar değerlendirilmiş, farklı bölgeler ve disiplinler arasında bilgi ve deneyim paylaşımının nasıl daha gelişmiş bir düzeye çıkarılabileceğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur. 40 FİNAL RAPORU Alfred Duda, Küresel Çevre Girişimi (GEF) Mohamed Salem Ould Merzoug, Uluslararası Sınır Aşan Havza Organizasyonları ve Komisyonları Ağı ve Senegal Nehir Kalkınma Organizasyonu Konuşmacılar Jeremy Bird, Mekong Nehri Komisyonu Mario Cerutti, Maas Uluslararası Komisyonu Ousmane Diallo, Sahara ve Sahel Gözlemevi (OSS) Dipak Gyawali, Nepal Su Koruma Kurumu Victor Arqued, Akdeniz Havza Organizasyonları Ağı (MENBO) Didier Pennequin, Sürdürülebilir Dünya için Yerbilimleri (BRGM) Flavia Rocha Loures, Uluslararası Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF), Dundee Üniversitesi, Uluslararası Yeşilhaç Örgütü (GCI) Konuşmacılar TEMATİK SÜREÇ Oturum Eş Başkanları Shammy Puri, Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (IAH), Uluslararası Ortak Akifer Kaynakları Yönetimi (ISARM) Marc Baltes, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (OSCE) Michel Dimbele-Kombe, Uluslararası Çad Gölü Havzası Komisyonu (LCBC) Bart Fokkens, Avrupa Nehir Restorasyonu Merkezi (ECRR) Abdou Guero, Nijer Havza Kurumu (ABN) Alejandro Iza, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Tauhidul Anwar Khan, Bangladesh Su Ortaklığı (BWP) Neno Kukuric, Uluslararası Yeraltı Su Kaynakları Değerlendirme Merkezi (IGRAC) Oturum 3.1.4: Sınır Aşan Sularda İş Birliği ve Sağlıklı Havza Yönetiminin Elde Edilmesine Yönelik İşlevsel Araçlar Nelerdir? Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Oturum boyunca, havza bazında su yönetiminin (Yüzey ve yeraltı suyu) geliştirilmesi için kritik öneme sahip olan işlevsel araçlara odaklanılmış ve deneyimler sonucu başarılı oldukları ispatlanan örnekler sunulmuştur. Oturum Eş Başkanları Shammy Puri, Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (IAH),Uluslararası Ortak Akifer Kaynakları Yönetimi (ISARM) Jean-Yves Grosclaude, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD / FFEM) Konuşmacılar Ahmed Khater, Arap Su Konseyi (AWC) Ünal Öziş, Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkiye William Struckmeier, Almanya Federal Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Bakanlığı (BMZ/BGR) Gangyan Zhou, Yangse River Koruma Komisyonu, Çin Konuşmacılar Edgar Alfonso Bejarano Mendez, Latin Amerika Havza Organizasyonları Ağı (LANBO) Lauren Adams, Yale Üniversitesi, ABD Patrick Lavarde, Fransız Ulusal Su ve Akuatik Ekosistem Kurumu (ONEMA) Arnould Lefebure, Uluslararası Scheldt Nehri Komisyonu Paul Violette, Asya Çevresel İş Birliği (Eco-Asia) FİNAL RAPORU 41 TEMATİK SÜREÇ Oturum 3.1.5: Sonuç Oturumu ve Sentez Yaşamı Ortak Su Kaynaklarına Bağlı Çeşitli Kullanıcılar Arasındaki Boşluk Nasıl Birbirine Bağlanabilir, ve Bunu Başarmak için Ne Yapılabilir? Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Oturum Eş Başkanları Laszlo Kóthay, Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Muhammad Zamir, Büyükelçilik-Bangladeş Konuşmacılar Mauri Cesar Barbosa Pereira, Brezilya Havza Organizasyonları Ağı Jon Martin Trondalen, COMPASS Vakfı, İsviçre, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Siva Thampi, Birleşmiş Milletler Asya - Pasifik Ekonomik ve Sosyal Konuşmacılar Kalkınma Komisyonu (UNESCAP) Peter Van Niekerk, Afrika Havza Organizasyonları Ağı (ANBO) Slavko Bogdanovic, Novi Sad Üniversitesi Ben Vandewedering, Ren Nehri Uluslararası Koruma Komisyonu (ICPR) Frederik Pischke, Birleşmiş Milletler Su Sekretaryası Vadim Sokolov, Bilimsel Bilgi Merkezi (ICWC), Aral Denizi Uluslararası Koruma Fonu Konu 3.2: Tarımsal, Enerji ve Kentsel Su İhtiyacının Karşılanması için Yeterli Su Kaynağı ve Depolama Altyapısının Temini Koordinatörler: Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD), Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Bu konu başlığı altında düzenlenen oturumlar boyunca; tarımda, enerji alanında ve kentlerde artan su ihtiyacının karşılanabilmesi için yeni altyapı sistemlerinin geliştirilmesinin gerekliliği vurgulanmış, bununla birlikte suya karşı artan talebi karşılarken, bunun ortaya çıkarabileceği negatif etkileri göz önünde bulunduran dengeli ve daha sürdürülebilir yaklaşımlara ihtiyaç duyulduğunun üzerinde durulmuştur. Oturum 3.2.1: Sürdürülebilir Kalkınma için Yeterli Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetiminin (Miktar ve Kalite) Yeterli Miktarda Sağlanması Oturum Düzenleyicileri: Japonya Su Kurumu (JWP), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Oturum boyunca; “Su Miktarı ve Kalitesi” nin sağlanması için havza bazında entegre su kaynakları yönetiminin acil olarak uygulanmasının gerekliliği vurgulanmıştır. 42 FİNAL RAPORU Michio Ota, Japonya Su Kurumu (JWA) Moderatör Hasan Özlü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Hüseyin Gündoğdu, Açılış Konuşması Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Sunum Yapanlar/ Panelistler Peter H. Van Niekerk, Su İşleri ve Orman Departmanı (DWAF), Güney Afrika Adem Şanlısoy, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Sunum Yapanlar/ Panelistler Kazuya Kumagai, Japonya Su Kurumu (JWA) Felix Bogliolo, Via Marine Tadahiko Sakamoto, Japon Büyük Barajlar Komisyonu (JCOLD) Angel Garcia Canton, Hidrolojik Planlama ve Çalışmalar Departmanı, İspanya TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Sonuç ve Ryosuke Kikuchi, Kapanış Japonya Su Kurumu (JWA) Konuşması Oturum 3.2.2: Bir İleri Adım Değişimi Öngörerek Su Yönetimi Geliştirilir mi? Entegre Su Kaynakları Yönetimi ile İnsan ve Çevre İhtiyaçları Sağlanabilir mi? Oturum Düzenleyicileri: : Küresel Çevre Girişimi (GEF), Küresel Su Ortaklığı (GWP), Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Oturumda; “Küresel değişiklikler ışığında su, gıda ve enerji güvenliğinin elde edilmesine yönelik en iyi yaklaşımlar hangileridir? Entegre Su Kaynakları Yönetimi ve Entegre Nehir Havzası Planlaması, altyapı taleplerinin karşılanması ve tatlı su sistemlerinin korunması için farklı ülkelerde ne şekilde uygulanabilir?” gibi sorular tartışılmış ve yanıtlanmaya çalışılmıştır. Oturum Başkanı Ivan Zavadsky, Küresel Çevre Girişimi (GEF) Sunum Yapanlar/ Panelistler Housseini Maiga, Entegre Su Kaynakları Yönetimi Grubu(GIRE) Paul Taylor, Entegre Su Kaynakları Yönetimi İçin Kapasite Geliştirme Ağı Masaki Hirowaki, Shiga Valiliği Biwa Gölü Departmanı, Japonya Gheorghe Constantin, Romanya Çevre ve Su Bakanlığı Polioptro Martínez Austria, Uluslararası Su Kaynakları Birliği (IWRA) Luiz Gabriel T. de Azevedo, Sunum Yapanlar/ Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu Brezilya Panelistler Bölümü(ICOLD) Ayşegül Yılmaz, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Kevin Wall, Güney Afrika Bilimsel ve Endüstriyel Araştırmalar Konseyi Pier Carlo Zingari, Avrupa Toprak Sahipleri Organizasyonu (ELO) ) Jeff Opperman, Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Jean Boroto, Küresel Su Ortaklığı-Güney Afrika (GWP-SA) FİNAL RAPORU 43 TEMATİK SÜREÇ Oturum 3.2.3: Duvarın Arkasında veya Toprağın Altında Depolama İhtiyaçlarımız Nasıl Karşılanır? Oturum Düzenleyicileri: Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu/ Çin (ICOLD) Oturumda; kırsal topluluklardan, ulusal ekonomik kalkınma planlarına kadar uzanan her türlü ihtiyaca yönelik, güvenilir su ve enerji kaynaklarının sağlanması için, sürdürülebilir altyapı gelişimi konusunda kapsamlı bir yaklaşımın gerekli olduğu vurgulanmıştır. Oturum Başkanı Jia Jinsheng, Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin Sunum Yapanlar/ Panelistler Arthur H Walz, Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD) Chen Lei, Çin Su Kaynakları Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler Chandra A. Madramootoo, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Michael Fink, Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği (IHA) Martin Geiger, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) Michio Ota, Japon Su Kurumu (JWA) Oturum 3.2.4: Yeşil Altyapı Mühendislik Sayesinde Ekosistemler Nasıl Korunabilir ve Geçim Yolları Nasıl Emniyete Alınabilir? Oturum Düzenleyicileri: Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC), Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE), Tetra Tech Oturumda; “İnsani ihtiyaçlar ve ekolojik ihtiyaçlar arasında, bozulan çevresel akışı düzenlemeye yönelik yenilikçi mühendislik ve su yönetim teknikleri bir denge kurmayı başarabilir mi? Bu dengeyi kurmaya yönelik deneyimler ve yeni bilimsel, teknolojik ve politik yaklaşımlar nelerdir? Tüm paydaşların görüş ve endişeleri ne şekilde dikkate alınacak, projelerin tasarlanması sürecine nasıl dahil edilecektir?” gibi sorular üzerinde tartışmalar yürütülmüş ve bu sorulara yanıtlar aranmaya çalışılmıştır. Oturum Başkanı John Butler, Tetra Tech Sunum Yapanlar Robert A. Pietrowsky, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Brian Richter, Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Sunum Yapanlar Yongxuan Gao, Tufts Üniversitesi Andrew Parker, Tetra Tech David Molden, Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Oturum 3.2.5: Sonuç Oturumu ve Sentez Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD), Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Oturum Eş Başkanları Konuşmacılar 44 Karin Krchnak, Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Luis Berga, Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD) Michio Ota, Japonya Su Kurumu (JWA) FİNAL RAPORU Konuşmacılar Ivan Zavadsky, Küresel Çevre Girişimi (GEF) Jia Jinseng, Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü (IWHR), Çin John Butler, Tetra Tech TEMATİK SÜREÇ Konu 3.3: Doğal Ekosistemlerin Korunması Su ve Yaşam için Ekosistemler Koordinatörler: Hollanda Tarım, Doğa ve Gıda Bakanlığı, Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi Ekosistemlerin insanların su ihtiyaçlarının karşılanmasında çok önemli bir yeri vardır; dolayısıyla korunmaları insan yaşamı açısından çok önemlidir. Bu konu başlığı altında düzenlenen interaktif oturumlar dünyanın tüm bölgelerinden örnekleri ve katılımcıları bir araya getirmiş, şu temel soruyu yanıtlamaya çalışılmıştır: Doğal ekosistemlerin korunması su yönetiminin temel hedefi haline nasıl getirilebilir? Oturum 3.3.1: Su için Ekosistemler, İnsanlar için Su, İnsanlar için Ekosistemler Oturum Düzenleyicileri: İsviçre Çevre, Orman ve Peyzaj Kurumu, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) Oturum boyunca yapılan sunumlarda ve tartışmalarda; su yönetiminin ekosistemlerin korunmasını da kapsaması gerektiği ve su için hayati öneme sahip ekosistemleri korumak adına ekonomik araçların kullanılmasının gerekliliği vurgulanmıştır. Başkan Bruno Oberle, Federal Çevre Ofisi, İsviçre Wim Cofino, Açılış Konuşması Wageningen Üniversitesi Sunum Yapanlar Missaka Nandalochana, Moratuwa Üniversitesi Jayati Chourey, Güney Asya Disiplinler Arası Su Kaynakları Çalışmaları Konsorsiyumu (SaciWATERs) Sunum Yapanlar Makoto Tani, Kyoto Üniversitesi, Japonya Stanley Liphadzi, Güney Afrika Su Araştırmaları Komisyonu Sedat Kalem, Doğal Hayatı Koruma Vakfı-Türkiye (WWF Türkiye) Marco Antonio Adame Castillo, Morelos Eyaleti, Mesika Oturum 3.3.2: Bolluğun Yayılması Doğanın Sundukları Nasıl Paylaşılmalıdır? Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Ortak Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Noord-Brabant Bölgesi ve Mısır-Hollanda Danışma Paneli Su Yönetimi Projesi İki bölümden oluşan oturumun ilk kısmında; farklı sektörlerin artan su ihtiyaçlarının dengelenmesi, ikinci kısmında ise; çevresel akışın hem insanlar hem de ekosistemler açısından faydaları üzerinde durulmuştur. FİNAL RAPORU 45 TEMATİK SÜREÇ Oturum Mark Smith, Başkanları / Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Moderatörler Katherine Cross, Sunum Yapanlar Brian Richter, Doğayı Koruma Teşkilatı (TNC) Harrison Pienaar, Su İlişkileri ve Orman Departmanı, Güney Afrika Stanley Liphadzi, Su Araştırmaları Komisyonu, Güney Afrika Thomas Chiramba, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Anna Forslund, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) Birgitta Renöfält, İsveç Su Evi Ceren Ayas, Doğal Hayatı Koruma Vakfı-Türkiye (WWF Türkiye) Champa Navaratne, Net Water Amadou Matar Diouf, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Mark Smith, Açılış Konuşmacısı Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Sunum Yapanlar Frank Waegemans, Noord-Brabant Bölgesi ve Mısır-Hollanda Danışma Su Yönetimi Panel Projesi Amelie Moort, Noord-Brabant Bölgesi ve Mısır-Hollanda Danışma Su Yönetimi Panel Projesi Mohammed H. Amer, Mısır Ulusal Sulama ve Drenaj Komitesi (ENCID) Ganesh Pangare, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Reba Paul, Bangladeş Su Ortaklığı Clement Lewsey, Amerikan Ticaret Bakanlığı, Ulusal Okyanus ve Atmofer İdaresi & Ulusal Okyanus Servisis (NOAA/ NOS) Oturum 3.3.3: Yerel Hareket, Global Düşünce Hangi Eylemler Ekosistemlerin Korunmasına Yardımcı Olur? Oturum Düzenleyicisi: Ramsar Sözleşmesi Ortak Oturum Düzenleyiciler: Uluslararası Sulak Alanlar Örgütü, Wageningen UR, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) İnteraktif bir biçimde gerçekleştirilen oturum boyunca doğal veya insan ürünü ekosistemlerdeki yerel su yönetimi sorunları ve eylemleri tartışılmıştır. Nicholas Davidson, Başkan/ Moderatör Ramsar Sözleşmesi Sekretaryası Sunum Yapan Kim Ik-Jae, Kore Çevre Enstitüsü Açılış Ritesh Kumar, Konuşması Uluslararası Sulak Alanlar Örgütü Oturum 3.3.4: Sonuç Oturumu ve Sentez Doğanın Önceliği Su ve Çevre Güvenliğini Sağlamak için Değişim Nasıl Uygulanmalıdır? Oturum Düzenleyicileri: Hollanda Tarım, Doğa ve Gıda Kalitesi Bakanlığı, Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi 46 FİNAL RAPORU Wim Cofino, Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi, Hollanda Mathieu Pinkers, Hollanda Tarım, Doğa ve Gıda Kalitesi Bakanlığı Sunum Sibylle Vermont, Yapanlar ve Federal Çevre Ofisi, İsviçre Panelistler Katharine Cross, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Nicholas Davidson, Ramsar Sözleşmesi Sunum Francesca Bernardini, Yapanlar ve Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Panelistler (UNECE) Filiz Demirayak, Doğal Hayatı Koruma Vakfı – Türkiye (WWF-Türkiye) Jane Madgwick, Uluslararası Sulak Alanlar Örgütü Bruno Oberle, Federal Çevre Ofisi, İsviçre Anada Tiega, Ramsar Sözleşmesi TEMATİK SÜREÇ Oturum Eş Başkanları Konu 3.4: Yüzey Suyu, Yeraltı Suyu, Toprak ve Yağmur Suyunun Korunması ve Yönetimi Koordinatörler: : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (IAH) Oturumlar boyunca geleceğe yönelik sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için somut öneriler sunulmaya çalışılmıştır. Sürdürülebilirlik kavramı; teknik, yasal, kurumsal, sosyo-ekonomik, politik ve katılımcılık boyutlarıyla ele alınmıştır. Oturum 3.4.1: Gizli Kaynak Gelecek için Sürdürülebilir Yeraltı Suyu Yönetimi Oturum Düzenleyicileri: Oregon Devlet Üniversitesi Su ve Boşaltma Havzaları Enstitüsü, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Yeraltı suyuna erişim ve yeraltı suyu kullanımındaki devrim, dünyanın pek çok bölgesinde bu kaynakların aşırı tüketimine ve hızla kirletilmesine yol açtı. Bu oturum boyunca; günümüzde ve gelecekte bu gizli kaynağın sürdürülebilir bir biçimde kullanımını sağlamak için gerekli olan bilimsel stratejiler ve yaklaşımlar ele alınmış, uygulanması gereken politikalar belirlenmeye çalışılmıştır. Oturum Başkanı Micheal Campana, Oregon State Üniversitesi Su ve Boşaltma Havzaları Enstitüsü Moderatör (Bölüm 2) Moderatör (Bölüm 1) Alice Aureli, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) Konuşmacılar Elena Lopez-Gunn, / Sunum Londra Ekonomik ve Politik Bilimler Akademisi, Yapanlar Coğrafya ve Çevre Bölümü Konuşmacılar William Struckmeier, / Sunum Almanya Federal Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Yapanlar Bakanlığı (BMZ/BGR) Shrikant D Limaye, Yeraltı Su Kaynakları Enstitüsü, Hindistan Müfik Şefik Doğru, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Hamza Sadiki, Pangani Havzası Su Ofisi Halil Önder, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye William Alley, Amerika Yer Bilimleri Araştırmaları Merkezi (USGS) Tetsuo Kuyama, Küresel Çevre Stratejileri Enstitüsü (IGES) Carlos Motto Nunes, Brezilya Ulusal Su Ajansı (ANA) Greco Francesca, Ulusal Araştırma Konseyi, İtalya Neno Kukuriç, Almanya Federal Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Bakanlığı (BMZ/BGR) FİNAL RAPORU 47 TEMATİK SÜREÇ Oturum 3.4.2: Etkili ve Sürdürülebilir Bir Su Kaynakları Yönetimi ve Koruması için Stratejik Çerçeve Oturum Düzenleyicileri: Dokuz Eylül Üniversitesi, Amerika Su Kaynakları Derneği (AWRA)/ Texas A&M Üniversitesi, AgriLife Araştırması Oturum boyunca; su kaynaklarının sürdürülebilir bir biçimde yönetilmesinin ve korunmasının sağlanması için, Entegre Su Kaynakları Yönetimi Yaklaşımı’nın ve Havza Bazlı Planlamalar’ın gerekliliği vurgulanmıştır. Sürdürülebilir su kaynakları yönetiminin güçlü yasal ve finansal kaynaklar ile gerçekleştirilebileceğinin üzerinde önemle durulmuştur. Oturum Eş Başkanları Nilgün Harmancıoğlu, Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkiye Ari Michelsen, Amerikan Su Kaynakları Birliği (AWRA) Konuşmacılar/ Gerald Sehkle, Sunum Amerikan Su Kaynakları Birliği (AWRA) Yapanlar Annette Huber-Lee, Su ve Gıda Programı John Wilson, Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID Konuşmacılar/ Micheal Campana, Sunum Oregon Devlet Üniversitesi Su ve Boşaltma Havzaları Yapanlar Enstitüsü Fadi Shraideh, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Andrew Parker, TetraTech Murat Hatipoğlu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Recep Şahin, Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı Oturum 3.4.3: Sürdürülebilir Su Kaynakları Yönetimi için Güncel Sorunlar, Kamuoyu Farkındalığı ve Paydaşların Katılımı Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Katılımcı Sulama Yönetimi Ağı (INPIM), Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD) Oturum boyunca; sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için kamu bilinci ve paydaşların katılımının önemi üzerinde durulmuş, dünyanın farklı bölgelerinden katılımcı yönetim örnekleri sunulmuş, farklı paydaşların yönetim mekanizmalarına katılımlarını güçlendirecek işlevsel ve sürdürülebilir çözüm önerileri üretilmeye çalışılmıştır. 48 FİNAL RAPORU Muhammad Ashfaq, Uluslararası Katılımcı Sulama Yönetimi Ağı (INPIM) Peter Mulvihill, Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD) Oturum José Luis Luege Tamargo, Düzenleyicileri Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) TEMATİK SÜREÇ Oturum Eş Başkanları Margriet Reinders, Toplumsal Cinsiyet ve Su Birliği (GWA) Jan Scherfig, Kentsel Su Araştırmaları Merkezi (UWRC) Anna Osann Jochum, Castilla-La Mancha Üniversitesi, İspanya Oturum Johann Gnadlinger, Düzenleyicileri Brezilya Yağmur Suyu Toplama Birliği Adem Kaya, Altıntekin Kaymakamlığı, Konya, Türkiyey Oturum 3.4.4: Sonuç Oturumu ve Sentez Yüzey, Yeraltı, Toprak ve Yağmur Suyunun Daha İyi Yönetilmesi ve Korunması İhtiyacı Oturum Düzenleyicileri: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü(DSİ) Başkan Hasan Akyar, Oregon Devlet Üniversitesi Su ve Boşaltma Havzaları Enstitüsü Konuşmacılar Konuşmacılar Michael Campana, Oregon Devlet Üniversitesi Su ve Boşaltma Havzaları Enstitüsü Nilgün Harmancıoğlu, Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkiye Ari M. Michelsen, Amerikan Su Kaynakları Birliği (AWRA) Peter Mulvihill, Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu (ICOLD) ODAKLANILACAK KONU Oturum: Değişen Dünyada 2020 Sonrası Su Yönetimi Oturum Düzenleyicileri: Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Uluslararası Su Kaynakları Birliği (IWRA) Su yönetimi uygulamaları ve süreçleri, geçen 2000 yılla karşılaştırıldığında önümüzdeki 20 yılda çok daha fazla değişecek, bugün su konusunda çalışan profesyonellerin yeteri kadar önem göstermemelerine rağmen bu değişikliklerin pek çoğu önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde kritik bir önem teşkil edecektir. Geleceğe ağırlık verilen bu oturumda, değişikliklere yol açacak faktörlerin neler olabileceği masaya yatırılmış, bu faktörlerin su sektörünü nasıl etkileyeceği ve bu değişikliklerin nasıl yönetileceği tartışılmıştır. Oturum Eş Başkanları Konuşmacılar Doğan Altınbilek, Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Cecilia Tortajada, Uluslararası Su Kaynakları Birliği (IWRA) Asit K. Biswas, Su Yönetimi Enstitüsü (TWCWM), Meksika James Horne, Avustralya Çevre Bakanlığı Konuşmacılar Saifuddin Soz, Hindistan Su Kaynakları Bakanlığı Aalt Leusink, Filtrix, Hollanda Ahmed Bozer, Coca-Cola Şirketi, Avrasya ve Afrika Alfredo Bone, İspanya Çevre Bakanlığı K. E. Seetharam Su Politikaları Enstitüsü, Singapur FİNAL RAPORU 49 TEMA 4: İDARE VE YÖNETİM TEMATİK SÜREÇ Koordinatör: : Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Bu tema kapsamındaki konular ve oturumlarla su yönetiminde şeffaf ve sorumlu uygulamaların güvence altına alındığı yasal çerçeve ve denetim mekanizmaları tanımlanmaya çalışılmıştır. Bu tema, su idaresi ve yönetiminin farklı yönlerine değinmeyi amaçlamıştır. Tema altında akıllıca bir su yönetiminin anahtar öğeleri olarak görülen su sektöründeki gelişen bilgi sistemlerine olan ihtiyaç, sivil toplumun, daha fazla kadının ve marjinal grubun temsiliyeti ile katılımı, kamu sektörünün sorumlu bir özel sektör katlımı ile birlikte güçlendirilmesi, etkili bir siyasi irade meseleleri tartışılmıştır. Konu 4.1: Su ve Sanitasyon Hakkına Daha İyi Erişimin Uygulanması Koordinatörler: Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE), Tatlı Su Eylem Ağı (FAN) Su ve sanitasyon hakkı uluslararası insan hakları hukukunda da somut olarak belirtildiği üzere tüm insanlar için geçerlidir. Bu konu altında su ve sanitasyon hakkının faydaları ve temel hizmetlere erişimin arttırılmasına katkısı araştırılmıştır. Konu başlığı altındaki dört oturumda bu konu farklı perspektiflerden ele alınmıştır. Bu oturumlarda bu hakkın anlam kazanması için tanınmasının özellikle yoksul ve marjinal kesimlerin çatışma süreçleri de dâhil olmak üzere su ve sanitasyona erişiminin artışı ile sonuçlanması gerektiği savunulmuştur. Oturum 4.1.1: Haktan Gerçeğe İnsanların Su ve Sanitasyon Hakkının Uygulanmasına Yönelik İyi İdare Uygulamaları Oturum Düzenleyicileri: Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE), İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu Etxea (UNESCO Extea) Bugün 30’a yakın devlet, su hakkını anayasasına, yasamasına, politikalarına ve programlarına dâhil etti ya da etmek yönünde önemli adımlar attı. Hükümetler için sıradaki adım su ve sanitasyon hakkına pratikte de işlerlik kazandırmaktır. Bu nedenle bu oturumda hükümetlerin somut su ve sanitasyon hakkı pratikleri sunulmuştur. Oturum Başkanı Uschi Eid, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Oturum Eş Virginia Roaf, Başkanı Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE) Açılış Santha Sheela Nair, Konuşması İçme Suyu Temin Birimi (DDWS), Hindistan Kırsal Kalkınma Bakanlığı Sunum Yapanlar / Panelistler 50 Kerubo Okioga, Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE) Lucinda O’Hanlon, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Celestine Kaseve, Nairobi Su Şirketi Vibhu Nayar, Hindistan Tamil Nadu Eyaleti Su Bakanlığı V. Suresh, Hukuk, Politika ve İnsan Hakları Çalışmaları Merkezi, Chennai Ivan Lanegra, Peru Ombudsman Ofisi FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler Cyprian Mazubane, Su İşleri ve Orman Departmanı (DWAF) , Güney Afrika Simone Klawitter, Alman Teknik İş Birliği (GTZ) Henry Smets, Fransa Su Akademisi Francesca Bernardini, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) Lucinda O’Hanlon, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Kerubo Okioga, Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE) Sabin Intxaurraga, Bask Su Kurumu (URA) Francois Muenger, İsviçre Kalkınma ve İş Birliği Kurumu (SDC) Shaddad Al Attilli, Filistin Su idaresi (PWA) Adriana Marquisio, Su ve Yaşamı Savunma Ulusal Komitesi, Uruguay TEMATİK SÜREÇ Oturum 4.1.2: Hakların Uygulanması Sivil Toplumun Su ve Sanitasyon Hakkını Dar Gelirli ve Marjinalleştirilmişlere Yönelik Daha İyi Erişim Sağlanması Aracı Olarak Nasıl Kullandığına Dair Deneyimlerin Paylaşılması Oturum Düzenleyicisi: Tatlı Su Eylem Ağı (FAN) Bu oturumun amacı, halkların haklarını anlamaları ve talep etmeleri için bir araç olarak su ve sanitasyon hakkını tartışmak ve deneyimleri paylaşmaktır. Tartışma, halkların su ve sanitasyon hakkını, suya erişimi kolaylaştıracak, hükümetlerin ve diğer aktörlerin hesap vermesini sağlayacak bir araç olarak kullanabilmeleri için gerekli adımları ve bu süreçteki problemleri içermiştir. Konu üzerine yürütülen bilinçli bir tartışma sonunda su ve sanitasyon hakkını yararlı bir savunuculuk aracı olarak geliştirilmesi yönünde bir dizi tavsiye ortaya koyulmuştur. Oturum Başkanı Sunum Clarissa Brocklehurst, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Yapanlar / / Küresel Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH) Kümesi Panelistler Projesi Sunum Yapanlar / Panelistler Mario Martínez Ramos, Madene Karşı Birleşik Cephe (FAO), Meksika Heidi Murillo, Tatlı Su Eylem Ağı, Orta Amerika (FANCA), Kosta Rika Suzana de Anda, Toplum Su Merkezi, ABD Nadjiam Djirabaye, Tüketici Hakkını Savunma Derneği (ADC), Chad Hilda Coelho, Kırsal Araştırmalar ve Kalkınma Merkezi, Hindistan Hameeda Deedat, Güney Afrika (toplumsal cinsiyet, ticaret, su aktivisti) Abel Mejia, Dünya Bankası Neil McLoud, Tekhwini Belediyesi’nde Su ve Sanitasyon Bölümü, Güney Afrika Vibhu Nayar, Hindistan Tamil Nadu Eyaleti Su Bakanlığı Oturum 4.1.3: Sanitasyon Hakkına İşlerlik Kazandırılması Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid) , Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT), İsviçre Kalkınma ve İş Birliği Ajansı Sanitasyon krizinin ciddi boyutlara vardığı günümüzde, 2008 yılı, Uluslararası Sanitasyon Yılı olarak seçilmiş, böylece sanitasyona odaklanan faaliyetler ve sanitasyona yönelik ilgi artmıştı. Bu oturumu oluşturan 3 panel, farklı bölgelerden ve çeşitli uzmanlık alanlarından geniş bir paydaş grubu (Hükümetler, yerel yöneticiler, sivil toplum, bağış kuruluşları, küçük ölçekli tedarikçiler/özel sektör vb. ) bir araya getirmiştir. Sanitasyon konusu, çok yönlü doğasını yansıtan bir biçimde farklı perspektiflerle ele alınarak, deneyimler paylaşılmıştır. FİNAL RAPORU 51 TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Oliver Cumming, Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid), Birleşik Krallık Açılış Lucinda O’ Hanlon, Konuşmacıları Birleşmiş Milletler Su ve Sanitasyon Üzerine Bağımsız Uzman Ofisi François Muenger, İsviçre Kalkınma ve İş Birliği Kurumu (SDC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Bölüm 1: Ulusal Hükümet Deneyimleri Sunum Yapanlar/ Panelistler Bölüm 2: Yenilikçi Yaklaşımlar Sunum Yapanlar/ Panelistler Laila Smith, Mvula Trust Politika Birimi, Güney Afrika Bölüm 3: Jamillah Mwanjisi, Uluslararası Su ve Sanitasyon Üzerine Afrika Sivil Toplum Ağı Yaklaşımlar (ANEW) Cyprian Mazubane, Su İşleri ve Orman Birimi Sanitasyon Destek Programı, Güney Afrika Noupheuak Virabouth, Su Temin Kurumu (WASA) Konut ve Kent Planlaması Birimi MCTPC, Vientiane, Lao PDR Ragav Chandra, Madhya Pradesh Eyaleti Kent Yönetimi ve Kalkınma Birimi, Hindistan Ifeoma Charles, Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid), Nijerya Wilson Bezwada, Dışkı Toplayıcılığı Karşıtı Hareket (SKA - Safai Karamchari Andolan), Hindistan Abha Bahadur, Sulabh Uluslararası Sosyal Hizmet Örgütü, Hindistan Andre Dzikus, Birleşmiş Milletler İskan Programı (UN-HABITAT) Rose George, ‘Büyük İhtiyaç: İnsan Dışkısınının Konuşulmayan Dünyası ve Neden Önemli Olduğu (The Big Necessity: The Unmentionable World of Human Waste and Why it Matters)’ kitabının yazarı Oturum 4.1.4: Acil Su Hakkı İlkeli mi Yoksa Pratik mi Olmalı? Oturum Düzenleyicisi: Açlığa Karşı Eylem (Action contre la Faim) İnsan hakları temelli bir yaklaşımın kalkınma sürecine yapacağı katkılar ele alınmıştır. İnsan haklarının daha iyi yerleşmesi için insan hakları savunucularının ne tür adımlar atması gerektiği tartışılmıştır. Oturumda acil müdahalede uzmanlaşan örgütlerin yanında savunuculuk ve insan hakları alanında çalışan örgütler de yer almıştır. Tartışmalarda ülke programlarından kazanılan verilere, alandaki çalışmalar sonucunda çıkarılan derslere ve savunuculuk yapan öznelerin deneyimlerine odaklanılmıştır. 52 Oturum Başkanı Jean Lapegue, Açlığa Karşı Eylem (Action contre la Faim) Sunum Yapanlar / Panelistler Clarissa Brocklehurst, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) /Küresel Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH) Kümesi Projesi Julie Aubriot, Küresel Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH) Kümesi Projesi Cyril Laucci, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) Antoine Delepierre, İnsanların Dünyası (Tdh) FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler Jakaranda Neptune, MINUSTAH Sensitizasyon Kampanyası, Birleşmiş Milletler Barış Gücü, Haiti Lara El Jazairi, Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE), Filistin Cyril Laucci, Uluslararası Kızılhaç Komitesi Hukuk Danışmanı (ICRC) Fuad Bateh, Filistin Su idaresi (PWA) Antoine Delepierre, Terre des Hommes Julie Aburiot, Küresel Su, Sanitasyon ve Hijyen (WASH) Kümesi Projesi TEMATİK SÜREÇ Oturum 4.1.5: Sonuç Oturumu Oturum Düzenleyicileri: Barınma Hakkıları ve Tahliye Merkezi (COHRE), Tatlı Su Eylem Ağı (FAN) Oturum Başkanı Lucinda O’Hanlon, Bağımsız Su ve Sanitasyon Uzmanı Ofisi Sunum Yapanlar / Panelistler Kerubo Okioga, Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi(COHRE), Kenya Gabriela Legorreta, Çevre Araştırma ve Hukuk Merkezi, Kosta Rika Wilson Bezwada, Dışkı Toplayıcılığı Karşıtı Hareket (SKA - Safai Karamchari Andolan), Hindistan Sunum Yapanlar / Panelistler Lara El Jazairi, Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi (COHRE) Andre Dzikus, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN HABITAT) Hilda Coelho, Kırsal Araştırmalar ve Kalkınma Merkezi, Hindistan Konu 4.2: Düzenleyici Yaklaşımlar Yoluyla Verimin Artırılması Koordinatörler: Dünya Su Enstitüsü (WWI), Birleşmiş Milletler İskân Yerleşimleri Programı/ Küresel Su İşletmecileri Ortaklığı (UN-HABİTAT/ GWOPs), Küresel Su Ortaklığı (GWP), Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Bu konu başlığı altında düzenlenen beş oturumda; ulusal kalkınma planlarında suya yer verilmesini sağlayacak bir planlama, federal devletlerdeki farklı idari kademeler arasındaki entegrasyon da dahi olmak üzere kurumsal düzenlemeler, etkili su hizmeti ve sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için düzenleme ve katılım konuları tartışılmıştır. Oturum 4.2.1: Büyük Resmi Kurumların ve Planların Gelişim Kaydetmesi Nasıl Sağlanır? Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği (IWA), Küresel Su Ortaklığı (GWP) Diğer destek veren kurumlar: Afrika Kalkınma Bankası (ADB), Dünya Bankası Su ve Sanitasyon Programı, Delhi, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA), Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi (CIEL), Su İşleri ve Orman Departmanı (DWAF Güney Afrika), Güneydoğu Asya Küresel Su Ortaklığı (GWP-SEA), Hollanda Erasmus Üniversitesi, Myanmar Su Kaynakları ve Nehir Sistemleri Müdürlüğü, İsrail İhracat ve Uluslararası İş Birliği Enstitüsü (FICC), Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Bölümü (UNDESA) Bu oturumda, su hizmeti ve daha iyi bir su kaynakları yönetimi için başarı faktörleri tanımlanarak, ulusal ve yerel düzeyde kurumsal yapılar ve planlama sistemleri gözden geçirilmiştir. FİNAL RAPORU 53 TEMATİK SÜREÇ Oturum Eş Başkanları Michael Rouse, Uluslararası Su Birliği (IWA) Martin Walshe, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Sunum Yapanlar / Panelistler Tefera Woudeneh, Afrika Kalkınma Bankası (AfDB) Aly Kerdany, Küresel Su Ortaklığı, Entegre Su Kaynakları Yönetimi (GWP-IWRM) ve Ulusal Kalkınma Planı Nick Pilgrim, Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Geert R. Teisman, Erasmus Üniversitesi, Rotterdam, Hollanda Gabriele Borla, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Birimi (UNDESA) Eustathia Bofilatos, Su İşleri ve Orman Departmanı (DWAF), Güney Afrika Sunum Yapanlar / Panelistler Dao Trong Tu, Küresel Su Ortaklığı (GWP), GD Asya Esther Koopmanschap, Wageningen Uluslararası Kapasite Geliştirme ve Kurumsal Değişim Programı Sofia Plagakis, Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi (CIEL) Sein Tun, İsrail Belediyesi Su işleri Yönetimi ve Su ve Kanalizasyon Şirketleri Müdürlüğü, Myanmar Ahmet F. Kasalak, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Luiz Firmino Martins Pereira, Havza Kurulları Ulusal Forumu Silas Mbedzi, Su İşleri ve Orman Departmanı (DWAF), Güney Afrika Hana Sichel, İsrail Belediyesi Su işleri Yönetimi ve Su ve Kanalizasyon Şirketleri Müdürlüğü, Myanmar Oturum 4.2.2: Su Hizmetlerinin Optimizasyonu ve İyileştirilmesi Su Sektörü için Önemli Olan Düzenleme ve Şeffaflık Oturum Düzenleyicileri: Meksika Su ve Sanitasyon Hizmetleri Ulusal Birliği (ANEAS), Veolia Water Bu oturumda; ulusal makamlar ve meslek örgütleri tarafından su hizmetlerinin değerlendirilmesi için geliştirilmiş olan araçlar, su araçlarının eşitlik, verimlilik ve etkililik açısından değerlendirilmesini sağlayan göstergelerin uygulanışı, ademi merkeziyetçi su yönetim sistemlerinde şeffaflığın ve kullanıcıların katılımının değerlendirilmesi, su hizmetlerinin hesap verebilirliğinde ulusal ve yerel makamların rolü konuları tartışılmıştır. Sunum Yapanlar / Panelistler Bernard Barraque, Ulusal Yollar ve Köprüler Okulu, Fransa Dominique Olivier, Fransız Su Ortaklığı (FWP) Dominique Lefebvre, CERGY Hizmet Genel Müdürlüğü Sylvain Rotillon, Fransız Ulusal Su ve Akuatik Ekosistem Kurumu (ONEMA) Sunum Yapanlar / Panelistler Moon SUK, Cheonggyeecheon Nehri Restorasyon Projesi, Seoul Ricardo Toledo Silva, Su Hizmetleri İdaresi için Brezilya Örgütü Alireza Daemi, Su Kaynakları Yönetimi Örgütü, İran Ricardo Sandoval Minero, Devlet Su Komisyonu, Guanajuato, Meksika Oturum 4.2.3: Federe Ülkelerde Nehir Havzası Yönetimi Bu Gerçekçi mi? Oturum Düzenleyicileri: Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Entegre Su Kaynakları Yönetim Merkezi (UNESCO/ICIWARM) Bu oturumda; federal ülkelerde entegre su kaynakları yönetiminin fırsatları ve sınırları, federal ülkelerde kullanılan entegre su kaynakları yönetimi alternatifleri ve havza modelleri ile bu uygulamaların sonuçları tartışılmıştır. 54 FİNAL RAPORU Benedito Braga, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) ve Dünya Su Konseyi (WWC) Moderatör Eugene Z. Stakhiv, Uluslararası Entegre Su Kaynakları Yönetimi Merkezi (ICIWaRM/UNESCO) Sunum Yapanlar / Panelistler Açılış Evan Vlachos, Konuşmacısı Kolarado Devlet Üniversitesi, ABD Sunum Yapanlar / Panelistler John Briscoe, Harvard Üniversitesi, ABD George Anderson, Federasyonlar Forumu, Kanada Antonio Embid, Zaragoza Üniversitesi, İspanya Alfredo Boné, Aragon Bölgesel Çevre Bakanı, İspanya Jaap van der Schroeff, Meuse Nehri Havzası, Noord-Brabant İli, Hollanda Jerome Delli Priscoli, Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği (USACE) Kerry Olsson, Su Reformu Grubu, Avustralya Ulusal Su Komisyonu Rodrigo Flecha, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) José Luis Luege Tamargo, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Teodoro Estrela, İspanya Çevre, Kırsal ve Deniz İşleri Bakanlığı Mochammad Amron, Endonezya Bayındırlık Bakanlığı TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Oturum 4.2.4: Su Güvenlik Planları (WSP’ler) ve Suyun Güvenli Bir Şekilde Yeniden Kullanımı Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği (IWA), Dünya Su Enstitüsü (WWI) Bu oturumda, atık su ya da güvenli olmayan suyun tarım ve gıdada kullanılması arasındaki ilişki tartışıldı. Birinci bölümde, Su Güvenlik Planlarının (WSP’ler) uygulamasında katedilen ilerlemeler üzerinde duruldu. Ayrıca, Su Güvenlik Planlarının (WSP’ler) kurumsallaşması ile bu planların geliştirme programları ve planlamanın bir parçası haline getirilmesi tartışıldı. İkinci bölümde ise; tarım ve gıda üretimi, kamu sağlığı ve düzeni açısından atık su ve güvenli olmayan suyun kullanımı tartışıldı. Oturum Başkanı/ Açılış Konuşmacısı Daniel Wilus, ABD Dışişleri Bakanlığı, Çevre Sekreterliği Sunum Yapanlar / Panelistler Tom Williams, Uluslararası Su Birliği (IWA) Ganesh Pangare, Bölgesel Su ve Bataklık Programı, Asya ve Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Vasudha Pangare, Dünya Su Enstitüsü (WWI) Fiona Marshall, Bilim ve Teknoloji Politikası Araştırma Merkezi,Sussex Üniversitesi (SPRU) Mufleh Al Abbadi, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Jacques Labre, Suez Çevre (SUEZ) Sunum Yapanlar / Panelistler Margriet Samwel, Ortak Bir Gelecek için Avrupa’daki Kadınlar (WECF) David Sutherland, Uluslararası Kalkınma Başkanlığı (DFID), Birleşik Krallık Roger Aertgeerts, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Dominque Gatal, Avrupa Ulusal Su ve Atık Su Hizmetleri Birlikleri Federasyonu (EUREAU) Rose Lang, Çevre İş Birliği (ECO-Asia) Lee Feldman, Uluslararası Sermaye Piyasası Birliği (ICMA) Daniel Wilusz, ABD Dışişleri Bakanlığı Amy Leung, Sosyal Sektörler Bölümü, Doğu Asya Departmanı ve Asya Kalkınma Bankası Su Komitesi FİNAL RAPORU 55 TEMATİK SÜREÇ Oturum 4.2.5: Cam Kapıların Açılışı Hangi Düzenlemeler Dürüstlük ve Şeffaflığı Arttırabilir? Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Kalkınma Araştırma Merkezi (IDRC-WaDlmena), Arap Su Konseyi (AWC), Birleşmiş Milletler İskan Programı (UN-HABITAT) Bu oturumda, yeraltı suyu ve yüzey suyu kullanıcılarının sesini güçlendirmek için gerekli uygulama araçları, kurumsal ve düzenleyici mekanizmalar tartışıldı. Oturumda ayrıca, paydaşların katılımı, su hizmetlerinde şeffaflık, yeraltı ve yüzey suyu yönetimi konuları da ele alındı. Oturum Hammou Laamrani, Başkanı/Açılış Uluslararası Kalkınma Araştırmaları Merkezi (IDRC) Konuşmacısı Moderatör Ziyad Musa Sunum Yapanlar / Panelistler Ek Sonkon, Phnom Pen Su Hizmetleri, Kamboçya Houria Tazi Sadeq, Su için Maghreb-Machrek İttifakı (ALMAE), Fas Laila Smith, Mvula Trust, Güney Afrika Sunum Yapanlar / Panelistler Nathalie Seguin, Tatlı Su Eylem Ağı (FAN), Meksika Moon-Suk, Kore Su Forumu Rober Kenya, Düzenleme Kurumu, Kenya Gerard Lichtenberg, Alman Teknik İş Birliği (GTZ) S. Bashueib, Yemen Su ve Çevre Bakanlığı Abdelkader Hamdane, Tunus Oturum 4.2.6: Sonuç Oturumu ve Sentez Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği (IWA), Küresel Su Üyeliği (GWP) Oturum Başkanı Ania Grobicki, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Konuşmacılar Alan Hall, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Michael Rouse, Uluslararası Su Birliği (IWA) Suresh Prabhu Küresel Su Ortaklığı (GWP), Hindistan 56 FİNAL RAPORU Konuşmacılar Maria Mutagamba, Uganda Su ve Çevre Bakanlığı Benedito Braga, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Paul Reiter, Uluslararası Su Birliği (IWA) Andre Dzikus, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Vasudha Pangare, Dünya Su Enstitüsü (WWI), Hindistan TEMATİK SÜREÇ Konu 4.3: Etik, Şeffaflık ve Paydaşların Güçlendirilmesi Koordinatör: UNESCO Suyla İlgili Kanun, Politika ve Bilim Merkezi - Dundee Üniversitesi Bu konu başlığı altında yapılan üç oturumda, bir kaynak olarak su ve bir hizmet olarak su arasında ayrım yapma ihtiyacı üzerinde durulmuştur. Tartışmalar sırasında, katılımcılar sektörde giderek gelişen şeffaflık ve yolsuzlukların cezalandırılması arasındaki ilişkiye vurgu yapmışlardır. Ayrıca, bir yandan iyi bir idare ve hakların uygulanması için paydaşların ve sivil toplumun desteğinin güçlendirilmesi tartışılırken; bir yandan da su makamları ve su şirketlerinin hesap vermesini ve şeffaflık mekanizmalarının geliştirmesini sağlayacak caydırıcı cezai önlemler üzerinde durulmuştur. Doğrudan dış yatırım ile su sektöründe özel sektörün önemine ve tarafsızlığına özel olarak vurgu yapılmıştır. Oturum 4.3.1: Karar Sizin! Halkın Katılımı Daha İyi Su Yönetimi Sağlayabilir mi? Oturum Düzenleyicisi: : Fransa Su Ortaklığı (FWP) Bu oturumda, su idaresinde şeffaflık üzerinde durulmuştur. Su sektöründe şeffaflığın sınırları ve standartları tartışılmıştır. Sunum Yapanlar / Panelistler Nathalie Chartier-Touze, Fransa Su Ortaklığı (FWP) Michael Hantke Domas, UNESCO Suyla İlgili Kanun, Politika ve Bilim Merkezi - Dundee Üniversitesi Margaret Catley-Carlson, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Laurel Firestone, Toplum Su Merkezi, ABD Lisa Manley, Coca-Cola Şirketi, ABD Sunum Yapanlar / Panelistler Daniel Marcovitch, Su ve Su Arıtma Hizmetlerinin Performansı için Ulusal Gözlemevini’nin Yönlendirme Grubu, Fransa Peter Gleick, Pacifik Enstitüsü, ABD Miguel Solanes, Latin Amerika için Birleşmiş Milletler Latin Amerika Ekonomik Komisyonu, Şili Oturum 4.3.2: Su Sektöründeki Şeffaflık ve Hesap Verebilirliğin Yakından Takip Edilmesi Oturum Düzenleyicisi: UNESCO Suyla İlgili Kanun, Politika ve Bilim Merkezi - Dundee Üniversitesi Bu oturumda, su sektöründe şeffaflık düzeyini geliştirmek için gerekli mekanizmalar, şeffaflık ile ilgili sorunlar ve şeffaflığın faydaları ele alınmıştır. Ayrıca bir kaynak olarak su ve bir hizmet olarak su ayrımının üzerinde durulmuştur. Katılımcılar, su düzenleyicilerini ve su şirketlerini faaliyetlerinden sorumlu tutmak için şeffaflık mekanizmalarına caydırıcı ve cezai yaptırımların da eşlik etmesi gerektiğini özel olarak vurgulamışlardır. FİNAL RAPORU 57 TEMATİK SÜREÇ Açılış Michael Hantke-Domas, Konuşmacıları UNESCO Suyla İlgili Kanun, Politika ve Bilim Merkezi - Dundee Üniversitesi Margaret Catley-Carlson, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Sunum Yapanlar / Panelistler Sunum Yapanlar / Panelistler Laurel Firestone, Toplum Su Merkezi, ABD Lisa Manley, Coca-Cola Şirketi, ABD Daniel Marcovitch, Su ve Su Arıtma Hizmetlerinin Perfonması için Ulusal Gözlemevi’nin Yönlendirme Grubu, Fransa Peter Schulte, Pasifik Enstitüsü Küreselleşme Programı ve Su Programı Miguel Solanes, Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu için Su ve Kamu Hizmetleri (ECLAC) Oturum 4.3.3: Rüşvetin Ötesini Görebilmek: Yolsuzluğa Direnebilen Bir Su Sektörü Nasıl İnşa Edilir? Oturum Düzenleyicisi: Su Entegrasyon Ağı (WIN) Ortak Oturum Düzenleyicileri : Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Küresel Su Ortaklığı (GWP), BMKP Su İdare Tesisi, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Bu oturumda, su sektöründeki yolsuzluğa dair güncel araştırmalara, dolaylı verilere ve tanıklıklara odaklanılmıştır. Etik, dürüstlük ve sorumluluğun geliştirilmesi için tedarik süreçlerindeki Dürüstlük Antlaşmaları ve toplumsal sorumluluk için Vatandaş Rapor Kartları da dahil olmak üzere birçok aracın ve stratejinin üzerinde durulmuştur. Yoksullara ulaşma yöntemleri, yolsuzluk karşıtı inisiyatiflerin su hizmetlerinin en hassas kullanıcılarına verdikleri zararın en aza indirilmesini sağlayacak yaklaşımlar tartışılmıştır. 58 Oturum Başkanı Letitia Obeng, Küresel Su Üyeliği (GWP) Sunum Yapanlar/ Panelistler Grit Martinez, Su Entegrasyon Ağı (WIN) Caroline Toroitich, Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Hakan Tropp, UNDP Su İdaresi Tesisi ve Su Entegrasyon Ağı (WIN) FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Donal O’Leary, Uluslararası Şeffaflık Örgütü Antoine Frerot, Veolia Environment Cheick Tidiane Tandia, Düşük Maliyetli Su ve Sanitasyon için Bölgesel Merkez (Crepa-Hq), Burkina Faso Jasper M. Tumuhimbise, Uganda Yolsuzluk Karşıtı Koalisyon Joke Muylwijk, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) TEMATİK SÜREÇ Oturum 4.3.4: Sonuç Oturumu ve Sentez Oturum Düzenleyicisi: UNESCO Suyla İlgili Kanun, Politika ve Bilim Merkezi - Dundee Üniversitesi Sunum Yapanlar / Panelistler Michel Hantke Domas, UNESCO Suyla İlgili Kanun, Politika ve Bilim Merkezi - Dundee Üniversitesi Nathalie Chartier-Touze, Fransız Su Ortaklığı (FWP) Sunum Yapanlar / Panelistler Grit Martinez, Su Entegrasyon Ağı (WIN) Konu 4.4: Su Hizmetlerinde Kamunun ve Özel Sektörün Rollerinin Optimizasyonu Koordinatörler: Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Birleşmiş Milletler İskan Programı (UN HABITAT), Uluslararası Su Birliği (IWA), Dünya Bankası Bu konu başlığı altında düzenlenen oturumlarda; güçlü ulusal ve yerel kontrol mekanizmaları, yerel imkânlar ile özel sektör çıkarları ve imkânlarının bir araya getirilmesinin yolları üzerine tartışılarak deneyimler paylaşılmıştır. Oturum 4.4.1:Dalgalı Bir Yerel Piyasaya Doğru Fırsatlar ve Trendler, Günümüze Kadar Gelen Deneyimler ve Geleceğe Yönelik Politika Seçenekleri Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği(IWA), Dünya Bankası Bu oturumda, su hizmetlerinin tedariğinde kamu ve özel sektörün rolleriyle birlikte bu konu ile ilgili olası politikalar tartışılmıştır. Sunum Yapanlar / Panelistler Richard Franceys, Cranfield Üniversitesi Darren Saywell, Uluslararası Su Birliği (IWA) Philippe Marin, Dünya Bankası Paul Reiter, Uluslararası Su Birliği (IWA) William Muhairwe, Ulusal Su ve Kanalizasyon Şirketi (NWSC), Uganda Gerard Payen, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Bjorn Von Euler, ITT Anonim Şirketi Andre Dzikus, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Sunum Yapanlar / Panelistler José Frade, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Robin Simpson, Su Diyalogları John Briscoe, Harvard Üniversitesi, ABD Andrian Rakotobe, Afrika Kalkınma Bankası (AfDB ) Federico Basanes, Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası (IADB - Latin Amerika) Arjun Thapan, Asya Kalkınma Bankası (ADB – Asya) Vijay Jagannathan, Dünya Bankası, Ortadoğu ve Kuzey Afrika Dick Van Ginhoven, Hollanda Dışişleri Bakanlığı Jan G. Janssens, Küresel Su İşletmecileri Ortaklığı İttifakı (GWOP Alliance) FİNAL RAPORU 59 TEMATİK SÜREÇ Oturum 4.4.2: Hızla Değişen Çevrede Su ve Sanitasyon Hizmetlerinin Verilmesine Yönelik Seçenekler Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Su Birliği (IWA) Bu oturumda, su temini ve sanitasyon hizmetleri ile ilgili spesifik meseleler, deneyimler ve politika tavsiyeleri tartışılmıştır. Sunum Yapanlar / Panelistler Paul Reiter, Uluslararası Su Birliği (IWA) Patrick Cairo, United Water Siemen Veenstra, Vitens-Evides William Muhairwe, Ulusal Su ve Kanalizasyon Şirketi (NWSC), Uganda Vijay Jagannathan, Dünya Bankası, Orta Doğu ve Kuzey Afrika Su Bölümü Pedro Serra, Portekiz Su Grubu Ryan Yuen, Uluslararası Su Birliği (IWA) Olivier Gilbert, Veolia Perry Rivera, Manila Su, Filipinler Musa Galip Eroğlu, Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) Sunum Yapanlar / Panelistler Gerard Payen, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Philippe Marin, Dünya Bankası Corinne Cathala, Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası (IADB) Felipe Larrain, Harvard Üniversitesi, ABD Céline Kaufmann, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Maurice Bernard, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) Nelson Beete, Su Temini için Yatırım ve Varlık Fonu (FIPAG) David Boys, Uluslararası Kamu Hizmetleri (PSI) Robert Simpson, Su Diyalogları Juergen Welschof, KFW Bankalar Grubu, Almanya Oturum 4.4.3: Sağlam Bölgesel ve Yerel Katılımla Birlikte Sürdürülebilir Su Kaynağı Zincirleri Oluşturulması Deneyim ve Muhtemel Politikalar Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği(IWA), Kırsala Su Temin Ağı (RWSN) Bu oturumda bölgesel ve yerel katkılarla sürdürülebilir su tedarik zincirlerini sağlayacak ortaklıklar ile ilgili spesifik meseleler, deneyimler ve politika tavsiyeleri tartışılmıştır. Sunum Yapanlar / Panelistler 60 Darren Saywell, Uluslararası Su Birliği (IWA) Siemen Veenstra, Vitens Water Ryan Yuen, Uluslararası Su Birliği (IWA) Bjorn Von Euler, ITT Anonim Şirketi FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler Diane D’arras, Suez Çevre (SUEZ) Glen Daigger, CH2MHill Singapore Pte Ltd. Bjorn Von Euler, ITT Corporation Christoph Jakob, Dünya Ekonomik Forumu TEMATİK SÜREÇ Oturum 4.4.4: Sonuç ve Sentez Oturumu Politika Seçeneklerinin Tartışılması Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Birliği (IWA), Kırsal Su Kaynağı Ağı (RWSN), Dünya Bankası Sunum Yapanlar / Panelistler Paul Reiter, Uluslararası Su Birliği (IWA) Andre Dzikus, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Siemen Veenstra, Vitens Water Philippe Marin, Dünya Bankası William Muhairwe, Ulusal Su ve Kanalizasyon Şirketi (NWSC), Uganda Bjorn Von Euler, ITT Anonim Şirketi Gerard Payen, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Céline Kaufmann, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Jan Janssens, Küresel Su İşletmecileri Ortaklığı İttifakı (GWOP Alliance) Sunum Yapanlar / Panelistler Maurice Bernard, Fransız Kalkınma Örgütü (AFD) Robin Simpson, Su Diyalogları José Frade, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Luis Martínez Camps, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Monica Scatasta, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Richards Franceys, Cranfield Üniversitesi David Boys, Uluslararası Kamu Hizmetleri (PSI) Cesar Seara, Brezilya Ulusal Su ve Kanalizasyon Kamu Hizmetleri Birliği (ABCON) , Brezilya Dick Van Ginhoven, Uluslararası İş Birliği Genel Müdürlüğü (DGIS), Hollanda FİNAL RAPORU 61 TEMATİK SÜREÇ Tema 5: Finans Koordinatör: Dünya Bankası Her ne kadar gıda, enerji ve yoksulluk krizlerinden sonra dünya bir su sektörü krizi ile karşı karşıya kalacaksa da, su sektörüne hala yeterince kaynak ayrılmıyor. Gelişmekte olan ülkelerde hızla artan nüfusun öncelikle su temini ve sanitasyona erişimini sağlayacak gerekli altyapı sistemlerini geliştirmek gerekirken; gelişmiş ülkelerde ise modernizasyon ve çevre standartlarını yükseltmesi gereklidir. Bu hizmetlerin sağlanabilmesi için büyük finans kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır. Su sektörüne ayrılan finansman miktarını artırma çalışmalarına rağmen, ihtiyaç ve fiili yatırımlar arasındaki fark büyümektedir. Tema 5 altındaki oturumlar, paydaşlar arasında tartışma ortamı sağlamaya yönelik olarak tasarlanmıştır. Konu 5.1: Su Sektörü için Sürdürülebilir Finansman Koordinatör: Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu(Aquafed) Tema 5.1 oturumları su sektöründe finansal sürdürülebilirliği sağlamak hakkında çeşitli yapısal sorunlara genel bir bakış sunmuştur. Oturumların ana konusunu; finansın talep ve arz tarafları, verimli ulusal stratejileri oluşturma, finans kaynakların optimizasyonu ve sektörün karlılığının geliştirilmesi. Oturum 5.1.1: Bana Parayı Göster! Finansal Sürdürülebilirlik Önemi, Süreci ve Acil Konular Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu(Aquafed) Bu oturum, su ve sanitasyon hizmetlerinin yapısal finansman sorunları üzerine odaklanmıştır. Oturum Başkanı Gerard Payen, Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Sunum Yapanlar / Panelistler Jamal Saghir, Dünya Bankası Jeremiah Paul, Filipin Maliye Bakanlığı Ek Sonnn Chan, Phnom Penh Su Temini Kurumu (PPWSA) Sunum Yapanlar / Panelistler Lorents Lorentsen, OECD Çevre Başkanlığı Amy Leung, Asya Kalkınma Bankası (ADB) John Wasielewski, Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Oturum 5.1.2: Gerçekçi Ol! Su ve Sanitasyon Hizmetlerinin Finansmanı için Stratejik Bir Yaklaşım Oturum Düzenleyicisi: Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Bu oturumda, su sektöründe finansal sürdürülebilirliğin, gelir kaynaklarının doğru bir şekilde kulllanılması ve stratejik bir planlamaının geliştirilmesi ve uygulanması ile mümkün olabileceği tartışılmıştır. 62 Oturum Başkanı Maurice Bernard, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) Sunum Yapanlar / Panelistler Mohammed Fadel N’Daw, Bin Yıl Su ve Sanitasyon Programı, Senegal Jeremias Paul, Filipin Maliye Bakanlığı FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler José Ramón Ardavín Ituarte, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Sanjay Wijesekera, Uluslararası Kalkınma Başkanlığı (DFID), Birleşik Krallık Oturum 5.1.3: Finansman Talebini Çözmek Sektörün “Bankalarca Kabul Görmesi” Nasıl Geliştirilir? TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicisi: Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Bu oturumda hükümet kuruluşlarının, hizmet sağlayıcılarının ve diğerlerinin etkili ve kaliteli finansmana erişimini artıracak bir ortamı nasıl destekleyebilecekleri tartışılmıştır. Oturum Başkanı Margaret Catley-Carson, Küresel Su Ortaklığı (GWP) Sunum Yapanlar / Panelistler Jeremias Paul, Filipin Maliye Bakanlığı Nelson Beete, Su Temin Yatırımı ve Varlıklar Fonu (FIPAG) Sunum Yapanlar / Panelistler Zodwa Mbele, Trans-Caledon Tünel Kurumu, Güney Afrika Jean Pierre Mahe, Gret Araştırma ve Teknoloji Uzman Grubu Oturum 5.1.4: Finansman Boşluğunu Kapatmak için Kaynak Havuzlarının Oluşturulması Finansman Sektör için Nasıl Optimum Düzeye Çıkartılabilir? Oturum Düzenleyicisi: Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Bu oturumda, “tedarikçiler”, finansman için temel sektör riskleri nasıl tespit edilebilir? Sektöre para akışını artırmak için ne yapılabilir? Sektöre daha fazla finansman nasıl sağlanabilir ve potansiyel müşterilerin farklı ihtiyaçlarına sektör nasıl cevap verebilir? gibi sorular ele alınmıştır. Oturum Başkanı José Frade, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Sunum Yapanlar / Panelistler John Wasielewski, Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Rachel Cardone, Gates Vakfı Sunum Yapanlar / Panelistler Barry Jackson, Küresel Sanitasyon Fon Programı Kajetan Hetzer, SNS Reaal Bankası John Maguire, Avrupa Komisyonu Tuna ve Karadeniz Yatırım Servisi Konu 5.2: Sürdürülebilir Su Sektörü Aracı Olarak Fiyatlandırma Stratejileri Koordinatör: Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Tarifelerin su sektörünün sürdürülebilir finansal stratejiye ulaşmasında büyük payı vardır. Bu konunun oturumları, “Paydaşlar arasında etkili ve bilinçli politik diyaloğa dayalı bir düzen nasıl oluşturabilir?” sorusunu tartışmak üzere düzenlenmiştir. Oturum 5.2.1: Su Hizmetlerinin Fiyatlandırılması Süreç Konuları Uyuşmazlıkların Üstesinden Gelmek, Diyalog Kurmak Oturum Düzenleyicileri: Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Su Diyalogları, Fransız Kalkınma Ajansı(AFD) İyi tasarlanmış tarifelerin oluşumu siyasi, sosyal, ekonomik, finansal ve çevresel amaçlar arasında dengeyi kurmakla mümkündür. Şeffaf bir süreç ve politik diyalog şarttır. Bu oturumda, fiyatlandırma sürecinde oluşabilecek potansiyel güçlükler tartışılmıştır ve başarı ulaşmak için öneriler getirilmiştir. FİNAL RAPORU 63 TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Robin Simpson, Su Diyalogları Sunum Yapanlar / Panelistler David Boys, Uluslararası Kamu Servisleri (PSI) Perry Rivera, Manila Su, Filipinler Sunum Yapanlar / Panelistler João Simão Pires, Portekiz Su ve Katı Atık Yönetim Enstitüsü (IRAR) Maurice Bernard, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) Vibhu Nayar, Hindistan Su Bakanlığı Oturum 5.2.2: Düşük Maliyetli ve Sürdürülebilir Su ve Sanitasyon Hizmetleri Tarifelerin ve Diğer Araçların Rolü Oturum Düzenleyicileri: Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Suez Çevre (SUEZ), Uluslararası Su Birliği (IWA) Tarifeler, su sektöründe sürdürülebilir maliyet iyileştirmesi için çok önemlidir. Tarifelerin belirlenmesinde yerel koşullar dikkate alınmalı ve düşük gelirli grupların sürdürülebilir ve uygun fiyatlı hizmetlere erişimi sağlanmalıdır. Bu oturumda, tarifeli ve tarifesiz tedbirlerin bu zorluklara ne kadar farklı yanıtlar verdiği incelenmiştir. Oturum Başkanı Monica Scatasta, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Sunum Yapanlar / Panelistler James Horne, Avustralya Hükümeti Çevre, Su, Kültür ve Sanat Bölümü Kamal Zoubi, Amman Su Şirketi, Ürdün Sunum Yapanlar / Panelistler Alain Mathys, Suez Çevre (SUEZ) Mohammed Fadel N’Daw, Bin Yıl Su ve Sanitasyon Programı, Senegal Oturum 5.2.3: Sanitasyon ve Atık Su Yönetiminin Fiyatlandırılması Özel Durumlar Oturum Düzenleyicisi: Su için Dayanışma Programı (pS-Eau) Bu oturumda, atık su yönetimi çözümleri ve finansmanı belirlenirken, göz önüne alınan yahut alınmayan finansal, çevresel ve sosyal konular irdelenmiştir. Oturumda, sanitasyon servislerinin tarifeyi etkileyen yönleri belirlenmiştir. 64 Oturum Başkanı Jean-Pierre Elong-Mbassi, Afrika Birleşik Kentler ve Yerel İdareler (UCLGA) Sunum Yapanlar / Panelistler Arba Jules Ouedraogo, Ulusal Su ve Sanitasyon İdaresi, Burkina Faso Jean Duchemin, Seine-Normandy Havza Kurumu, Fransa Philippe Laurent, Sceaux Belediyesi, Fransa Ifeoma Charles-Monwuba, Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid), Nijerya FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler Charles Shindaile, Güney Su ve Kanalizasyon Limited Şirketi, Zambiya Robin Simpson, Uluslararası Tüketiciler, Birleşik Krallık Maurice Bernard, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) Monica Scatasta, OECD Yatay Su Programı Konu 5.3: Dar Gelirliler Lehine Finansman Politikaları ve Stratejileri TEMATİK SÜREÇ Koordinatör: Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Bu konunun amacı, farklı paydaşların, dar gelirlilerin lehine oluşturdukları finans politikalarının ve stratejilerinin incelenmesiydi. Oturum 5.3.1: Kentteki Yoksullara Verilecek Hizmetin Önündeki Engellerin Aşılması Oturum Düzenleyicisi: Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Bu oturumda şu sorunlar tespit edilmiştir: Yoksula söz hakkı verilmesi, fiziksel ve teknik engellerin aşılması, dar gelirlilere hizmetin teşvik edilmesi, kapasitesinin güçlendirilmesi, yoksullara hizmet edilmesi, uygun maliyet kazancı, sübvansiyon politikaları ve siyasi taahhüdün belirlenmesi. Oturum Başkanı Sunum Yapanlar / Panelistler Sunum Sam Parker, Kentsel Yoksullara Su ve Sanitasyon Programı (WSUP) Yapanlar / Panelistler Glenn Pearce-Oroz, Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Perry Rivera, Manila Su, Filipinler Alain Mathys, Suez Çevre (SUEZ) José Carlos, Şehirler Belediyesi Patricia Veevers-Carter, Verim Odaklı Yardım için Küresel Ortaklık (GPOBA) Oturum 5.3.2: Mikro Finansman Oturum Düzenleyicisi: IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Alternatif mikrofinansman araçları dar gelirlilerin sanitasyon hizmetlerine erişimini artırmaktadır. Bu oturumda kırsal ve kentsel alanda sanitasyon sağlama konusundaki mikrofinans uygulamalarının başarılı ve başarısız örnekleri incelenmiş, genel olarak deneyimler paylaşılmıştır. Oturum Başkanı Christelle Pezon, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC Sunum Yapanlar / Panelistler Christelle Pezon, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Richard E. Thorsten, Uluslararası Su Ortakları Organizasyonu (Water Partners International) Sunum Yapanlar / Panelistler Babar Kabir, BRAC Miguel Angel Arce Tellez, Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID Peru) FİNAL RAPORU 65 Oturum 5.3.3: Yoksullar Lehine Düzenleme TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Su ve Sanitasyon Programı (WSP), Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) İyi tasarlanmış düzenleme mekanizmaları dar gelirlere hizmeti cazip hale getirebildiği gibi hizmeti sunanların maliyetini de düşürebilir. Bu oturumda bu tür düzenleme mekanizmalarının uygulanabilirliği tartışıldı. Oturum Başkanı Maurice Bernard, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) Sunum Yapanlar / Panelistler Manuel Alvarinho, Mozambik Su Düzenleme Kurumu Osward Chanda, Zambia Su Servisleri Düzenleme Kurumu Sunum Yapanlar / Panelistler Dirk Paushert, Tanzanya Enerji ve Su Düzenleme Kurumu Noupheuak Virabouth, Laos Su Temini Kurumu (WASA) Janique Etienne, Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) Richard Franceys, Cranfield Üniversitesi, Birleşik Krallık Oturum 5.3.4: Tüketicinin Sesi Oturum Düzenleyicisi: Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Dar gelirli tüketicilerin sesinin duyulmasını önleyen engeller ve bu konudaki çözüm önerileri tartışılmıştır. Bu oturumun konuşmacıları tüketici sesinin daha iyi duyulması için geliştirdikleri yenilikçi yöntemleri anlatmıştır. 66 Oturum Başkanı Jae So, Su ve Sanitasyon Programı (WSP) Sunum Yapanlar / Panelistler Gopa Kumar Thampi, Kamu İşleri Vakfı Neil Mc Leod, Ethikweni Belediyesi, Güney Afrika Richard Franceys, Cranfield Üniversitesi, Birleşik Krallık FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler Oswald Chanda, Ulusal Su Temini ve Sanitasyon Konseyi (NWASCO) Orlando Hernandez, USAID Hijyen Geliştirme Projesi (HIP) Jasper Tumuhimbise, ACCU, Uganda Phyllis Muema, Kenya Sivil Toplum Su ve Finansal Kriz Üzerine Teknik Uzmanlar Paneli Oturum Başkanı Jamal Saghir, Dünya Bankası Sunum Yapanlar / Panelistler José Luis Luege Tamargo, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Jeremias Paul, Filipin Maliye Bakanlığı Patrick Cairo, Suez Çevre (SUEZ) Amerika Birleşik Devletleri Sunum Yapanlar / Panelistler TEMATİK SÜREÇ Teknik uzmanlar panelinde, su sektöründe küresel mali krizin mevcut ve olabilecek etkileri tartışılmıştır. Mevlüt Vural, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Gündüz Fındıkçıoglu, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) José Frade, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Angel Gurría, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) OECD Raporunun Açıklanması 5. Dünya Su Forumu için basılan Herkes için Su Yönetimi, Fiyatlandırma ve Finansman Üzerine OECD Perspektifi (Managing Water for All, An OECD Perspective on Pricing and Financing) adlı OECD yayınının resmen tanıtıldığı bu oturumun açılış konuşmasını OECD Genel Sekreteri Angel Gurría, yapmıştır. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Çevre Başkanı Lorents Lorentsen’ın başkanlık ettiği oturuma, önde gelen panelistlerin yanı sıra 250 kişinin üstünde katılım sağlanmıştır. Tartışma daha çok kamu-özel sektör ortaklıkları konusuna odaklanmıştır ki, OECD yayınında bu konuda düzenlemeler yapan kurumlara yardımcı olmak için bir kontrol listesi bulunmaktadır. Sunum Yapanlar / Panelistler Angel Gurría, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Loïc Fauchon, Dünya Su Konseyi (WWC) Hasan Z. Sarikaya, Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı Sunum Yapanlar / Panelistler Gérard Payen, UNSGAB Finans Grubu ve Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (AquaFed) Arjun Thapan, Asya Kalkınma Bankası (ADB) FİNAL RAPORU 67 TEMATİK SÜREÇ Tema 6: Eğitim, Bilgi ve Kapasite Geliştirme Koordinatörler: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO), Türk Kadınları Kültür Derneği (TÜRKKAD) Tema 6 oturumları; eğitim, bilgi, bilim ve teknolojinin su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve yönetimindeki rolünün güçlendirilmesini savunmuştur. İnsani ve çevresel ihtiyaçların karşılanması için su kaynaklarının yönetimi ve korunması konusunda karşılaşılan sorunların ele alınmasında bilgi transferini, kapasite geliştirilmesini, bilimsel ve teknolojik yenilikleri desteklemiştir. Tüm paydaşlar için farkındalık yaratılmasının ve eğitimin önemi de temanın tartışmaları arasında yer almıştır. Tema aynı zamanda kültürel geleneklerin, özgün çalışmaların ve toplumsal değerlerin su kaynakları yönetimi çalışmalarına dâhil edilmesi konusunu işlemiştir. Konu 6.1: Eğitim, Bilgi ve Kapasite Geliştirme Stratejileri Koordinatörler: UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Bu konuda, tüm paydaşların su sektöründe hızla büyüyen bilgi ve deneyimler bütününe katkıda bulunabilmeleri, eşit biçimde erişebilmeleri, kullanabilmeleri ve fayda sağlayabilmeleri için bilgi ve kapasite geliştirmenin yolları tartışılmıştır. Oturum 6.1.0: Açılış Oturumu Oturum Düzenleyicileri: UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Bu oturumda, konunun ana sorusu olan “Su hizmetleri temininin performansının geliştirilmesi için hangi kurumsal ve bireysel kapasite geliştirme stratejileri gereklidir ve kapasite geliştirme çalışmalarının yerel gereksinimleri yansıtması nasıl sağlanabilir?” sorusu tanıtılmıştır ve 6.1 konu başlığı altındaki dört oturumun amaçları ve programları hakkında bilgi verilmiştir. Oturum Başkanı Richard Meganck, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Oturum Eş Başkanı Kusum Athukorala, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Açılış Lidia Brito, Konuşmacısı UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Sunum Yapanlar/ Panelistler Daniel Valensuela, Uluslararası Su Ofisi (IOWater) Matthew Hare, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme Konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Maarten Blokland, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Sunum Yapanlar/ Panelistler Teddy Tindamanyire, Uganda Su ve Çevre Bakanlığı Reza Ardakanian, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Chanda Gurung Goodrich, Disiplinler arası Su Kaynakları Çalışmaları için Güney Asya Konsorsiyumu (SaciWATERs) Phemo Kgomotso, WaterNet, Botsvana Aline Arroyo, And Dağlarında Köylüler ve Yerlilerin Su Yönetimi üzerine Araştırma ve Kapasite Geliştirme Programı (Concertación), Ekvator Oturum 6.1.1: Herkes için Bilgi, Bilgi için Herkes Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Ofisi (IOWater), Sri Lanka Kadın Su Uzmanları Ağı (NetWwater) Bu oturumda, bilim insanları; paydaşlar ve uygulayıcılar tarafından elde edilen bilgi ve enformasyonun paylaşımını, kapasite geliştirme için kullanımını sağlayan araçlar ele alınmıştır. Araştırma konuları ve paydaşların gereksinimleri arasında daha iyi bir uyum yaratılmasını hedefleyen mekanizmalar üzerinde durulmuştur. 68 FİNAL RAPORU Patrick Lavarde, Fransız Ulusal Su ve Suya Bağlı Çevre Ofisi (ONEMA) Sunum Yapanlar/ Panelistler Açılış Ewen Le Borgne, Konuşmacısı IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Natacha Amorsi, Uluslararası Su Ofisi (IOWater), Entegre Su Kaynakları Yönetimi üzerine Bölgesel ve Ulusal Araştırma Programları Ağı (IWRM-NET) Per Stålnacke, Norveç Tarımsal ve Çevresel Araştırma Enstitüsü (Bioforsk), Gelişmiş Entegre Su Kaynakları Yönetimi için Strateji ve Metodoloji Projesi (STRIVER Project) Leticia Martinez Etayo, Kamusal Hizmetler Araştırma ve Deneme Merkezi (CEDEX), Latin Amerika Su Bilgi Sistemi (SIAGUA), İspanya Eric Mino, Avrupa Akdeniz Su Sektöründe Enformasyon Sistemi (EMWIS) Catharien Terwisscha van Scheltinga, Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi (WUR), Belirsizlik Koşullarında Uyarlamalı Su Yönetimine Yeni Yaklaşımlar Projesi (NeWater) Stephen Midgley, Fransız Ulusal Su ve Suya Bağlı Çevre Ofisi (ONEMA) Marie-Perrine Miossec, Uluslararası İleri Akdeniz Agronomi Çalışmaları Merkezi (CIHEAM) Atef Hamdy, Uluslararası İleri Akdeniz Agronomi Çalışmaları Merkezi (CIHEAM) Tuğba Ertok, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ), Türkiye TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Oturum 6.1.2: Kurumsal Kapasite Geliştirme Adil Su Dağıtımı için Dengenin Sağlanması Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC), Arap Su Konseyi (AWC) Farklı sektörlerden paydaşların bir araya getirildiği bu oturumda: a) Su kıtlığının bulunduğu alanlarda gerekli bütün sektörlere adil su dağıtımının sağlanması için itici güçler ve bu konudaki engeller. b) Egellerin aşılması ve itici güçlerin güçlendirilmesi için geliştirilen ya da geliştirilmesi gereken politika ve yasal çerçeveler. c) Mevcut ya da bu çerçevelerin gelişmesini desteklemek için gereksinim duyulan kurumsal kapasite geliştirme, konuları tartışılmıştır. Oturum Başkanları Matthew Hare, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Reza Ardakanian, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Raouf Darwish, Arap Su Konseyi (AWC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Tarek Majzoub, İbrahim Abd El Al Dostları Birliği, Lübnan Ebenizario Chonguica, Kalıcı Okavango Nehir Havzası Su Komisyonu (OKACOM), Botsvana Sunum Yapanlar/ Panelistler Patricia Avila-García, Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi, Meksika Kenichi Tsukahara, Japonya Uluslararası İş Birliği Ajansı (JICA), Japonya Abbasgholi Jahani, Bölgesel Şehir Suyu Yönetim Merkezi - Tahran, İran William Moraka, Birleşmiş Şehirler ve Yerel Yönetimler, Afrika (UCLGA), Güney Afrika FİNAL RAPORU 69 TEMATİK SÜREÇ Oturum 6.1.3: Siz de Katılın! Sürdürülebilir Su Hizmetlerinin Sunulabilmesi için Kimin Ne Şekilde Motive Edilmesi Gerekir? Oturum Düzenleyicileri: UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP), IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Bu oturumda, “su hizmetleri temininin performansının geliştirilmesi için hangi kurumsal ve bireysel kapasite geliştirme stratejileri gereklidir ve kapasite geliştirme çalışmalarının yerel gereksinimleri yansıtması nasıl sağlanabilir?” “Su temini ve sanitasyon hizmetlerinin kapsamını ve performansını geliştirmek için kapasite geliştirme farklı bir şekilde mi yapılmalıdır?” soruları tartışılmıştır. Oturum sırasında sunumlar yapılmış ve dokuz masa etrafında, altı konu başlığının her birine bir ya da iki masa düşecek şekilde, grup tartışmaları organize edilmiştir. Bu konu başlıkları: yerel ortaklıklar, yerel özerklikler ve kendi kendine yetebilme, kapasite geliştirme için arz ve talebin eşleştirilmesi, bilgi yönetimi ve kapasite geliştirme araçları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve iklim değişikliğine hazırlanmadır. Oturum Başkanı Kusum Athukorala, Women for Water Partnership (WFWP) Oturum Eş Başkanı Maarten Blokland, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Yuvarlak Masa Tartışmalarının Moderatörleri Erma Uytewaal, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Jetze Heun, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Jan Luijendijk, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Yuvarlak Masa Tartışmalarının Moderatörleri Judith Kaspersma, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCOIHP) Leontien Cremers, Wageningen Üniversitesi, Hollanda Lesha Witmer, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Alice Bouman, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Ton Bresser, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Yasir Mohamed, Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) Oturum 6.1.4: Su Eğitimi ve Okullar Gelecek Nesiller İçin Farklılıkların Yakınlaşması Oturum Düzenleyicisi: Öğretmenler için Su Eğitimi Projesi Vakfı (Project WET) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Uganda Su ve Çevre Bakanlığı Bu oturumda; su eğitimi bir su yönetim aracı olarak ele alınarak, gençliğin ve okul eğitmenlerinin küresel su sorunlarına yerel çalışmalar yoluyla nasıl katkıda bulunabilecekleri, etkin su eğitimi programlamasındaki sorunlar ve engeller ve bunların nasıl köprülendiği, su ve eğitim sektörlerinin su kaynakları ve toplum için nasıl bir arada çalışabilecekleri ve gelecek nesiller için farklılıkların yakınlaşması amacıyla bugünün öğrencilerinin sürece nasıl dâhil edilebileceği konuları tartışılmıştır. Oturum Başkanı John Etgen, Sunum Öğretmenler için Su Eğitimi Projesi Vakfı (Project WET) Yapanlar / Panelistler Açılış Teddy Tindamanyire, Konuşmacısı Uganda Su ve Çevre Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler 70 Heidi Storsberg Montes, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Sandra DeYonge, Öğretmenler için Su Eğitimi Projesi Vakfı (Project WET) FİNAL RAPORU Sabrina Barker, Küresel Çevre Gözlemleme Sistemi Programı (GEMS/ Water) Hirokazu Miyao, Japonya Nehir, Çevre ve Su Havzası Yönetimi Vakfı Şevket Alp, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı Oturum 6.1.5: Kapanış Oturumu Oturum Başkanı Richard Meganck, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Oturum Başkanı Lidia Brito, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Oturum Eş Başkanı Kusum Athukorala, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) Oturum Eş Başkanı Olcay Ünver, BM Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Açılış Olcay Ünver, Konuşmacısı BM Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Panelistler Sunum Yapanlar İnteraktif Panel Ebenizario Chonguica, Kalıcı Okavango Nehir Havzası Su Komisyonu (OKACOM), Botsvana Amadou Allahoury Diallo, Afrika’nın Gelişimi için Yeni Ortaklık (NEPAD) Raouf Darwish, Arap Su Konseyi (AWC) Badra Kamaladasa, Sri Lanka Kadın Su Uzmanları Ağı (NetWwater) John Etgen, Öğretmenler için Su Eğitimi Projesi Vakfı (Project WET) Erma Uytewaal, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Matthew Hare, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Badra Kamaladasa, Sri Lanka Kadın Su Uzmanları Ağı (NetWwater) Matthew Hare, Birleşmiş Milletler Kapasite Geliştirme konusunda On Yıllık Su Programı (UNW-DPC) Erma Uytewaal, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) FİNAL RAPORU TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü, Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) 71 TEMATİK SÜREÇ Konu 6.2: Su Bilimi ve Teknolojisi 21. Yüzyıl için Uygun ve Yenilikçi Çözümler Koordinatör: UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) Bu konu kapsamında, bir kristal küreye bakarak önümüzdeki 50 yıl içinde suyun nasıl yönetileceği hayal edilerek, 21. yüzyılda daha başarılı bir su yönetimi için gelecek teknolojilerin rolü, daha entegre bir yaklaşım ihtiyacı ve paydaşların katılımının önemi konu edilmiştir. Oturum 6.2.1: Kutunun Dışında Düşünmek Oturum Düzenleyicisi: Hollanda Su Ortaklığı (NWP) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Akvo Şirketi, Hollanda Bu oturumda, su sektöründe ihtiyaç duyulan değişime işaret edilmiş, su sektörünün kutunun dışındaki diğer sektörlerden neler öğrenebileceği tartışılmış, yaratıcı düşünce teşvik edilmiş ve su sorunlarını ele almada farklılık yaratmak için ileri teknolojilerin nasıl kullanılabileceği bazı mevcut uygulama örnekleri ile ele alınmıştır. Oturum Başkanı Jeroen van der Sommen, Hollanda Su Ortaklığı (NWP) Moderatör Lies Janssen, Hollanda Su Ortaklığı (NWP) Sunum Yapanlar/ Panelistler Djeevan Schiferli, IBM Henk Roelofs, Waterboard De Dommel, Hollanda Bjørn Hoogwout, Brabant Water, Hollanda Becky Straw, charity:water Sunum Yapanlar/ Panelistler Thomas Bjelkeman-Pettersson, Akvo Şirketi, Hollanda Alix Zwane, Google Gürdal Ertek, Sabancı Üniversitesi, Türkiye Ben White, Africa Interactive Joke Witteveen, Xmediaworks Emily O’Hearn, Gençlik Forumu Oturum 6.2.2: Belirsiz Bir Dünyada Karar Verme Öğrenme İttifakı Yaklaşımı ve Diğer Çok Paydaşlı Yaklaşımlar Yoluyla Araştırmanın Daha İyi Kullanılmasının ve Daha Etkili Olmasının Sağlanması Oturum Düzenleyicileri: IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC), UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Ortak Oturum Düzenleyicileri: Bullikian Vakfı, Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi (SWITCH Project), Etiyopya ve Nil Bölgesi’nde Araştırma Kaynaklı Politika ve Uygulama Öğrenimi Projesi (RiPPLE Project) / Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü (ODI), Su, Sanitasyon ve Sağlık Fiyatlandırması Projesi (WASHCost Project), Su Araştırma Komisyonu (WRC) Bu oturum, katılımcı olmayan araştırma projelerinin tekrarlayan sorunlarına işaret ederek, belirsizlikleri gidermede ilk adım olması ve daha sürdürülebilir su hizmetlerinin ve yönetiminin sağlaması açısından çok paydaşlı yaklaşım (Özellikle Öğrenme Birlikleri) önerisini getirmiştir. Oturumda Öğrenme Birliği yaklaşımının oluşturulması için gerekenler, sonuçları, sorunları ve bu yaklaşımın geleceğin su sektörü için önemi tartışılmıştır. 72 FİNAL RAPORU Ewen Le Borgne, IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Bertha Darteh, Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi (SWITCH Project) Accra Monika Geitz, Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi (SWITCH Project) Lodz Chris Jefferies, Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi (SWITCH Project) Heidi Snyman, Su Araştırma Komisyonu/Su İşleri ve Orman Departmanı (WRC/DWAF), Güney Afrika Juha Kämäri, Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE) Avrupa ve Komşu Ülkeler için Su Senaryoları Projesi (SCENES), Finlandiya Sunum Yapanlar/ Panelistler Tamene Chaka, Etiyopya ve Nil Bölgesi’nde Araştırma Temelli Politika ve Uygulama Öğrenimi Projesi (RiPPLE Project) Eric Lesueur, Veolia Environment Pierre-Yves Nury, Bullikian Vakfı Khaled Abu-Zeid, Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi (SWITCH Project) Alexandria José Alberto Tejada-Guibert, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) 6 UNESCO-IHE students, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü TEMATİK SÜREÇ Moderatör Oturum 6.2.3: Entegre Su Yönetimi Buna Ulaşabilir miyiz? Oturum Düzenleyicisi: Abertay Dundee Üniversitesi, İngiltere Ortak Oturum Düzenleyicileri: UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü/Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi (SWITCH Project), UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP), Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Çevre Başkanlığı Bu oturum, su hizmetlerinin çöktüğü ya da gelecekte çökmesi beklenen bir şehir ortamında, teknoloji ile karar vericiler arasında bağlantı kurulmasını konu eden yedi kısa sunumdan oluşmuştur. Sunumlarda şehir suyu döngüsünün daha iyi yönetimini sağlamak için teknolojinin nasıl kullanılabileceği, sınırlayıcı faktörün teknoloji mi, kurumsal çerçeveler mi, yoksa her ikisi de mi olduğu? Şehir suyu yönetiminde neden henüz entegre bir yaklaşımın benimsenmediği ve yeraltı suyu sistemlerinin daha iyi anlaşılması ve böylece potansiyelinden şehir ortamında yararlanılabilmesi için yeni teknolojilerin nasıl kullanılabileceği konu edilmiştir. Oturum Başkanı Chris Jefferies, Abertay Dundee Üniversitesi, İngiltere Sunum Yapanlar/ Panelistler Vicente Santiago, Birleşmiş Milletler Çevre Programı-Teknoloji, Endüstri ve Ekonomi Bölümü-Uluslararası Çevresel Teknoloji Merkezi (UNEP-DTIE-IETC) Xavier Leflaive, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Sarantuyaa Zandaryaa, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) Sunum Yapanlar/ Panelistler Emanuele Lobina, Greenwich Üniversitesi, İngiltere Emaduddin Ahmad, Su Modelleme Enstitüsü (IWM) Homayoon Sabbaghzadeh, Su Araştırma Enstitüsü (WRI), İran Hervé Levite, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) FİNAL RAPORU 73 Oturum 6.2.4: Sonuç Oturumu ve Sentez TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicisi: UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) Oturum Başkanı Kala Vairavamoorthy, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü Panelistler Jeroen van der Sommen, Hollanda Su Ortaklığı (NWP) Thomas Bjelkeman-Pettersson, Akvo Şirketi, Hollanda Chris Jefferies, Abertay Dundee Üniversitesi, İngiltere Panelistler Carol Howe, UNESCO-IHE Su Eğitimi Enstitüsü José Alberto Tejada-Guibert, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) Hervé Levite, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Konu 6.3 Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne Ulaşılması için Meslek Birliklerinin ve Ağların Varlıklarının Kullanılması Koordinatörler: Uluslararası Hidrolik Mühendisliği ve Araştırma Birliği (IAHR), Uluslararası Su Birliği (IWA) Bu konu, her bir oturumu üç tartışma başlığı altında ele almıştır. a) Birliklerin ve ağların ‘başlıca‘ geliştirme topluluğu ile bağlantılı olmasındaki engeller. b) Olumlu bağlantı örnekleri ve nedenleri. c) Birliklerin ve ağların su ve sanitasyon sektöründeki yatırım akışına nasıl daha iyi tanıtılabileceği. Oturum 6.3.1: Noktaların Birleştirilmesi Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne Meslek Birliklerinin Yardımıyla Nasıl Ulaşabiliriz? Oturum Düzenleyicisi: Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası (ASCE) Çevre ve Su Kaynakları Enstitüsü (EWRI) Bu oturumda: a) Profesyonel birliklerin ve ağların Bin Yıl Kalkınma Hedefleri doğrultusunda daha yakın çalışmaları için ortak unsurlar ve sorunların belirlenmesi. b) Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne katkıda bulunan ağlardan öğrenilen giriş noktaları ve derslerin iletilmesi. c) Birliklerin ve ağların başlıca geliştirme çalışmalarına nasıl daha fazla dahil olabileceklerine dikkat çekmek amaçlanmıştır. Oturum Başkanı Dale Jacobson, Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası (ASCE) Çevre ve Su Kaynakları Enstitüsü (EWRI) Açılış Paul Reiter, Konuşmacıları Uluslararası Su Birliği (IWA) Peregrine Swann, Uluslararası Kalkınma Başkanlığı (DFID), Birleşik Krallık Darren Saywell, Uluslararası Su Birliği (IWA) Kate Fogelberg, İnsanlar için Su Sunum Yapanlar/ Panelistler (Panel 1) 74 Oliver Cumming, Uluslararası Su Yardım Örgütü (WaterAid), Birleşik Krallık Jack Moss, Uluslararası Özel Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar / Panelistler (Panel 1) Jan Janssens, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Satoshi Takizawa, Japonya Kanalizasyon İşleri Birliği Sunum Yapanlar / Panelistler (Panel 2) F. Ronald Denham, Uluslararası Rotary Pierre Yves Monette, Avrupa Ulusal Su ve Atık Su Hizmetleri Birlikleri Federasyonu (EUREAU) Deepthi Wickramasinghe, Sri Lanka Kadın Su Uzmanları Ağı (NetWwater) Sylvain Usher, Afrika Su Birliği (AfWA) Bjorn von Euler, ITT Şirketi Pam Wolfe, Su Çevresi Federasyonu (WEF) Oturum 6.3.2: Başarının Sergilenmesi Meslek Ağları ve Birlikleri Nasıl Etki Yaratıyor? TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicisi: Amerikan Su Kaynakları Birliği (AWRA) Bu oturumda, birliklerin ve ağların gelişime nasıl ve nerede önemli bir etki yaptıklarını tasvir etme, kapasite geliştirme ve öğrenim için başarılı bölgeler arası ve kültürel ortaklıklar geliştiren uygulamaları belirleme ve su kaynakları uzmanlarının daha güçlü kurumlar yaratma, yönetimi geliştirme, ve uzmanlık verimlerini zaman içinde arttırabilme kapasitelerinin geliştirilmesi konusunda profesyonel birliklerin ve ağların nerelerde aktif rol oynadıklarının tanımlanması amaçlanmıştır. Oturum Başkanı Arthur Mynett, Deltares, Hollanda, Uluslararası Hidrolik Mühendisliği ve Araştırma Birliği (IAHR) Açılış Konuşmacıları Arthur Mynett, Deltares, Hollanda, Uluslararası Hidrolik Mühendisliği ve Araştırma Birliği (IAHR) David Moody, Amerikan Su Kaynakları Birliği (AWRA) Janot-Reine Mendler de Suarez, Küresel Çevre Girişimi (GEF) Uluslararası Sular Öğrenim Değişimi ve Kaynak Ağı (IW:LEARN) John Pasch, Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Sunum Yapanlar/ Panelistler (Panel 1) Sunum Yapanlar/ Panelistler (Panel 1) Andrew Hudson, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Küresel Çevre Girişimi (UNDP-GEF) Ayşegül Kibaroğlu, Fırat Dicle İş Birliği İnisiyatifi (ETIC) Sunum Yapanlar/ Panelistler (Panel 2) Joanna Bezerra, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Heekyung Park, Kore Su ve Atık Su İşleri Birliği Sherif M. El-Sayed, Nil Havzası Kapasite Geliştirme Ağı Kristina Kohler, Mavi Devrimi Gerçekleştirme İnisiyatifi (ABRI), Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Fernando Gonzalez Villarreal, Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi, Meksika Sylvain Usher, Afrika Su Birliği (AfWA) Samia El Guindy, Mısır-Hollanda Su Yönetimi Danışma Paneli B.E.M. Dordregter, Hollanda Su Otoriteleri José Luis Luego Tamargo, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Oturum 6.3.3: Artık Bir Kuruş Boşa Akmayacak Yatırımlar, Meslek Birliklerinin Desteği ile İlişkilendirilmeli mi? Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Hidrolik Mühendisliği ve Araştırma Birliği (IAHR), Uluslararası Su Birliği (IWA) Bu oturumda profesyonel birliklerin ve diğer profesyonel ağların su ve sanitasyon sektöründe altyapı yatırımlarını desteklemede nasıl önemli rol oynayabileceklerinin altı çizilmiştir. Oturum Başkanı Rebecca West, Su Çevre Federasyonu (WEF) Açılış Rebecca West, Konuşmacıları Su Çevre Federasyonu (WEF) Federico Basanes, Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası (IDB) Saburo Matsui, Japonya Kanalizasyon İşleri Birliği Sunum Yapanlar/ Panelistler Debra Leigh, Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası (ASCE) Çevre ve Su Kaynakları Enstitüsü (EWRI) Sunum Yapanlar/ Panelistler Sam Parker, Kentli Yoksullar için Su ve Sanitasyon (WSUP) Andre Dzikus, Birleşmiş Milletler İskân Programı (UN-HABITAT) Thomas van Waeyenberge, Uluslararası Özel Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) Anders Berntell, Stokholm Uluslararası Su Enstitüsü (SIWI) Darren Saywell, Uluslararası Su Birliği (IWA) FİNAL RAPORU 75 TEMATİK SÜREÇ Oturum 6.3.4: Daha Az Gidilen Yol (Artık Değil) Genel Değerlendirme Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Hidrolik Mühendisliği ve Araştırma Birliği (IAHR), Uluslararası Su Birliği (IWA) Oturum Başkanı Paul Reiter, Uluslararası Su Birliği (IWA) Moderatör Richard Black, İngiliz Yayın Kurumu (BBC), İngiltere Panelistler Pam Wolfe, Su Çevre Federasyonu (WEF) Sylvain Usher, Afrika Su Birliği (AFWA) Darren Saywell, Uluslararası Su Birliği (IWA) Panelistler Kate Fogelberg, İnsanlar için Su Dale Jacobson, Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası (ASCE) Çevre ve Su Kaynakları Enstitüsü (EWRI) Saburo Matsui, Japonya Kanalizasyon İşleri Birliği Rebecca West, Su Çevre Federasyonu (WEF) Jorge Matos, Portekiz Su Kaynakları Birliği Konu 6.4: Herkes için Veri Koordinatörler: Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS), Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Karmaşık hidrolojik işlemlere ait kararlardan su yönetimi politikası seçimlerine kadar, tatlı su konusundaki her karar mantıksal olarak veri analizlerinden elde edilen enformasyondan sağlanan bilgiyi temel almalıdır. Bu yüzden “konu 6.4”, gerekli olan çok sayıda veri çeşitlerini, bu verilerin elde bulunup bulunmadığını ve eğer bulunmuyorsa neden bulunmadığını incelemeye odaklanmıştır. Gerekli uyumu sağlamak ve karar verme sürecine temel teşkil edecek anlamlı sonuçlar çıkarabilmek için verinin saklanması ve mantıksal bir çerçevede analiz edilmesinin gerekliliği de ayrıca işlenmiştir. Veri toplanmasının önem listesinde neden alt sıralarda yer aldığı, uluslararası ve hatta ulusal düzeyde veri ve enformasyon değişiminde neden çoğu zaman sınırlamalar olduğu gibi tartışmalı sorulara da yer verilmiştir. 76 FİNAL RAPORU Oturum 6.4.1: Veri İhtiyaçları ve Veri Elde Etme TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicisi: Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS) Bu oturumda, su kaynakları yöneticileri arasında etkili karar verme için yeterli entegre veriye sahip olmanın önemi üzerinde durulmuş ve gerekli veriyi gözlemleme, belirleme ve elde etme yöntemleri hakkında farkındalık yaratmak amaçlanmıştır. Oturum Başkanları Gordon Young, Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS) Arthur Askew, Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS) Açılış Arthur Askew, Konuşmacıları Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS) Ivo Havinga, Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD) Bruce Stewart, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Roberto Lenton, Küresel Su Ortaklığı (GWP), Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) Sunum Yapanlar/ Panelistler Paul West, Doğa Koruma Teşkilatı (TNC), Wisconsin Üniversites, ABD Ünal Şorman, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Basanta Shrestha, Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi (ICIMOD) Martin Schinnerl, Ott Messtechnik GmbH & Co, Almanya Ian Cluckie, Swansea Üniversitesi, İngiltere Pradeep Aggarwal, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA Sara Ahmed Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) Shammy Puri, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP) FİNAL RAPORU 77 TEMATİK SÜREÇ Oturum 6.4.2: Veri Entegrasyonu ve Dağıtımı Veriden Bilgiye Oturum Düzenleyicisi: Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD) Ortak Oturum Düzenleyicisi: Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Bu oturumda, kullanıcılara veri analizi ve sunumunda en modern çerçevelere dayanan yüksek kaliteli ve entegre veri sunulmasının gerekliğinin altı çizilmiştir. Yeni kabul edilen uluslararası istatistik standardı Su için Çevresel Ekonomik Muhasebe (SEEA-Water) de dahil olmak üzere, uluslararası kurumlar ve ülkeler tarafından kullanılan bir çok yaklaşım bu oturumda incelenmiştir. Oturum Başkanı Ivo Havinga, Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD) Oturum Eş Başkanı José Ramón Ardavin, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Sunum Yapanlar/ Panelistler Roberto Lenton, Küresel Su Ortaklığı (GWP), Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi (WSSCC) Pasquale Steduto, Birleşmiş Milletler Su Programı/Gıda ve Tarım Örgütü (UN-Water/ FAO) Mitsumasa Okada, Japonya Çevre Bakanlığı Asya Su Çevresi Ortaklığı (WEPA) Rob Vertessy, Meteoroloji Bürosu, Avustralya Richard Connor, BM Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Wafa Aboul Hosn, Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UN-ESCWA) Guozhi Du, Çin Su Kaynakları Bakanlığı Sunum Yapanlar/ Panelistler Mauricio Cezar Rebello Cordeiro, Brezilya Ulusal Su Kurumu (ANA) Sabrina Barker, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Beate Werner, Avrupa Çevre Ajansı (EEA), Avrupa Birliği Michael Nagy, Federal Çevre Ajansı, Avusturya Seppo Rekolainen, Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE) Cécile Roddier-Quefelec, Quefelec, MEDSTAT II, Avrupa Birliği Ghalia Hamamy, Merkezi İstatistik İdaresi, Lübnan Mahmoud Alkhawalde, İstatistik Departmanı, Ürdün Ulrich Looser, Küresel Akışa Geçen Su Veri Merkezi (GRDC), Hidroloji Enstitüsü, Almanya Sophie Vermooten, Uluslararası Yeraltı Su Kaynakları Değerlendirme Merkezi (IGRAC), Hollanda Oturum 6.4.3: Veri Mevcudiyeti Engelleri Oturum Düzenleyicisi: Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Ortak Oturum Düzenleyicileri: Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO), Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli ve Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği - Ölçümlenmemiş Havzalarda Tahminler (IPCC & IAHS (PUB)), Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD) (Ulusal ajanslarla birlikte.) Bu oturumda su ile ilgili veri ve enformasyonun toplanması, yayılması ve değişiminin önemine işaret edilerek, veri erişimi eksikliğinin nedenleri araştırılmış ve bu sorun ile ilgili olası çözümleri tartışmak amacıyla veri sağlayıcıları bir araya getirilmiştir. 78 Oturum Başkanı Bruce Stewart, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Sunum Yapanlar/ Panelistler Bruce Stewart, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Vladimir Smakhtin, Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Avinash Tyagi, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Abul Saleh Khan,, Su Modelleme Enstitüsü (IWM) Maged Hussein, Bağdat Amerikan Elçiliği, Irak Oturum 6.4.4: Herkes için Veri Sağlanmasına Yönelik Önlemler Oturum Başkanı Mike Muller, Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Gözlemleme, Gösterge ve Veri Tabanları Uzman Grubu Oturum Eşbaşkanı Rob Vertessy, Meteoroloji Bürosu, Avustralya Sunum Yapanlar/ Panelistler Hafzullah Aksoy, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye Michael Vardon, Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD) Sunum Yapanlar / Panelistler TEMATİK SÜREÇ Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS), Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD) Bruce Stewart, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Gordon Young, Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği (IAHS) Ivo Havinga, Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD)) Ricardo Martínez Lagunes, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA Konu 6.5: Su ve Kültür Koordinatörler: Türk Kadınları Kültür Derneği (TÜRKKAD), İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Bu konu, su sorunları için sürdürülebilir çözümler ve benzer çevresel şartlarda gelişen çeşitli su kültürleri arasındaki karşılıklı bağımlılığı tanımlamayı ve kültürün farklı su kültürlerinin oluşmasındaki önemini göz önüne alarak, insani ve çevresel ihtiyaçları karşılayan su kaynaklarının yönetimi ve korunmasındaki sorunlara işaret ederek, su ve kültür arasındaki karşılıklı bağlantıları tartışmayı amaçlamıştır. Oturum 6.5.1: Kültürel Çeşitlilik Suyun Sürdürülebilirliğinin Anahtarı Oturum Düzenleyicisi: UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP), Gazi Üniversitesi, Türkiye Bu oturumda iki ana noktaya odaklanılarak suyun kültürel boyutu tartışılmıştır. Suyun kültürel anlamları, değerleri, algılanmasındaki çeşitlilik ve toplumsal etkileri; suyun yönetimi ve suya erişim konularındaki iş birlikleri ve anlaşmazlıklar. Oturum Başkanı İbrahim Gürer, Gazi Üniversitesi, Türkiye Sunum Yapanlar/ Panelistler Omid Safi, Chapel Hill’deki North Carolina Üniversitesi, ABD Michael Blackstock, Mavi Ekoloji (Blue Ecology) Kelly Alley, Auburn Üniversitesi, ABD Sunum Yapanlar/ Panelistler Suzanne Hanchett, Değişim için Alternatif Planlaması (PAC) Rosina Hassoun, Michigan State Üniversitesi, ABD Marcus Barber, James Cook Üniversitesi, Avustralya Halide Sargut, Türk Kadınları Kültür Derneği (TÜRKKAD) Oturum 6.5.2: Su ve Tarih Geçmiş Medeniyetlerin Su Kültürlerini Anlamak ve Bugün için Dersler Çıkarmak Oturum Düzenleyicileri: Uluslararası Su Tarihi Birliği (IWHA), UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP), Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Bu oturumda, su ile ilgili bilgi sistemlerinin ve uygulamaların tarih boyunca nasıl geliştiği ve geçmiş su yönetimi uygulamalarından bugünün su problemlerine çözüm bulmak için nasıl yararlanılabileceği konularına değinilmiştir. FİNAL RAPORU 79 TEMATİK SÜREÇ Oturum Başkanı Nurunnisa Usul, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Oturum Eş Robert Varady, Arizona Üniversitesi, ABD Başkanı Sunum Yapanlar/ Panelistler Sunum Yapanlar/ Panelistler Mehmet Bildirici, İnşaat Mühendisi/Teknik Danışman Zieaoddin Shoaei, İran Cihat-Tarım Bakanlığı Orhan Baykan, Pamukkale Üniversitesi, Türkiye Yalçın Özdemir, Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkiye Nezih Aysel, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSÜ), Türkiye Hümanur Bağlı, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye José Antonio Rodríguez Tirado, Meksika Ulusal Su Komisyonu (CONAGUA) Oturum 6.5.3: Su Bilimleri ve Yönetiminde Sosyo-Kültürel Bakış Açılarının Desteklenmesi, Köprülerin ve Engellerin Belirlenmesi Oturum Düzenleyicileri: İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü (RIHN), Japonya, Carolina Orta Doğu ve İslam Medeniyetlerini Araştırma Merkezi - Chapel Hill’deki North Carolina Üniversitesi, ABD Bu oturumda, çeşitli analiz çalışmalarından yararlanılarak, kültürel aktivitelerin ve tarihi mirasın sürdürülebilir su yönetimine çözümler sağlamadaki rolü konu edinilmiştir. Ayrıca, sosyal bilimciler, topluluklar ve karar vericiler arasında faydalı etkileşimler olması ihtimaline değinilmiştir. 80 Oturum Başkanı Jumpei Kubota, İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü (RIHN), Japonya Oturum Eş Başkanı Carl Ernst, Carolina Orta Doğu ve İslam Medeniyetlerini Araştırma Merkezi - Chapel Hill’deki North Carolina Üniversitesi, ABD Abe Kenichi, İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü (RIHN), Japonya Sunum Yapanlar/ Panelistler Lida Schelwald van der Kley, Hollanda Su Kurulu Linda Reijerkerk, Anlaşmazlıkları Çözme Merkezi, Hollanda Meryem Atik, Akdeniz Üniversitesi, Türkiye FİNAL RAPORU Sunum Yapanlar/ Panelistler Canguzel Zulfikar, Carolina Orta Doğu ve İslam Medeniyetlerini Araştırma Merkezi - Chapel Hill’deki North Carolina Üniversitesi, ABD Prachanda Pradhan, Çiftçi İdareli Sulama Sistemleri Tanıtım Vakfı, Nepal James Webster, Cranfield Üniversitesi, İngiltere Jeroen Warner, Wageningen Üniversitesi, Hollanda Sasaki Takatsugu, Saijo Şehri, Ehime Prefecture, Japonya Taniguchi Makoto, İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü (RIHN), Japonya Barbara Rose Johnston, Politik Ekoloji Merkezi, ABD TEMATİK SÜREÇ Oturum 6.5.4: Geleneksel Su Yönetimi ve Küresel Çevre Değişimi Gelecek için Sürdürülebilir Yollar Planlamak Oturum Düzenleyicileri: Birleşmiş Milletler Üniversitesi İleri Çalışmalar Enstitüsü Geleneksel Bilgi Girişimi (UNU-IAS TKI), İstanbul Bilgi Üniversitesi, Türkiye Su kaynaklarının sürdürülebilirliğinin devam ettirilmesinde geleneksel bilgi ile su bilimi ve yönetim sistemleri arasındaki ayrılıkları köprü kurarak birleştirme amacı ile, bu oturumda katılımcılar tarafından su kaynakları ve küresel iklim değişikliği ile ilgili olarak yaratıcı geleneksel bilgi analizleri ve gelecek için fikir verici yollar sunulmuştur. Oturum Başkanı İlter Turan, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Türkiye Oturum Eş Başkanı Ameyali Ramos Castillo, Birleşmiş Milletler Üniversitesi İleri Çalışmalar Enstitüsü Geleneksel Bilgi Girişimi (UNU-IAS TKI) Sunum Yapanlar/ Panelistler Moetaua Boaza, Cook Adaları Rodah Rotino, Yerli Halk Bilgi Ağı, Kenya Pietro Laureano, IPOGEA Yerel ve Geleneksel Bilgi Araştırma Merkezi Stuart Wuttke, İlk Uluslar Birliği, Kanada Sunum Yapanlar / Panelistler Paiere Mokoroa, Yerel İdare, Cook Adaları Joe Ross, Kuzey Avusturya Yerel Kara ve Deniz Yönetimi Birliği Yerel Su Politikası Grubu (NAILSMA IWPG), Avusturya Carlos Batzin, Orta Amerika Yerli Halk Konseyi, Guatemala Darlene Sanderson, Su ve Barış üzerine Dünya Yerli Halklar Forumu Nolan Hunter, Kimberley Arazi Konseyi, Avusturalya Tom Goldtooth, Yerli Çevre Ağı, ABD Oturum 6.5.5: Sonuç Oturumu ve Sentez Oturum Düzenleyicileri: Türk Kadınları Kültür Derneği (TÜRKKAD), İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Oturum Başkanı Nesrin Çobanoğlu, Gazi Üniversitesi, Türkiye Panelistler İbrahim Gürer, Gazi Üniversitesi, Türkiye Nurunnisa Usul, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Türkiye Panelistler Carl Ernst, Carolina Orta Doğu ve İslam Medeniyetlerini Araştırma Merkezi - Chapel Hill’deki North Carolina Üniversitesi, ABD Ilter Turan, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Türkiye Tom Goldtooth, Yerli Çevre Ağı, ABD FİNAL RAPORU 81 ÜST DÜZEY PANELLER Su ve Afetler Tarih : 17 Mart 2009 Salı Yer : Sütlüce/ Haliç Salonu Saat : 09:30 – 13:00 Moderatörler Margareta Wahlström, BM Afet İşleri Genel Sekreter Yardımcısı Margaret Cathy Carlson, BM Genel Sekreteri Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu Üyesi, Dünya Ekomomi Forumu Su Güvenliği Global Gündem Konseyi Başkanı Açılış Konuşması Naruhito Kotaishi Altesleri, Japon Veliaht Prensi Açılış Loïc Fauchon, Konuşmaları Dünya Su Konseyi Başkanı (DSK) Han Seung Soo, Kore Başbakanı ÜST DÜZEY PANELLER Sha Zukang, BM Genel Sekreter Yardımcısı Panelistler Abel Meija, Dünya Bankası Sektör Yöneticisi Kuniyoshi Takeuchi, Uluslararası Su Riskleri ve Risk Yönetimi Merkezi Müdürü (ICHARM) Thierry Vandelvelde, Véolia Vakfı, Genel Delegesi Robert Mardini, Uluslarası Kızılhaç Su ve İnsan Yerleşimleri Birimi Başkanı Ramaswamy R. Iyer, Hindistan Eski Su Kaynakları Müsteşarı Max Campos, Kosta Rica, Hidrolojik Kaynaklar Bölgesel Komitesi Genel Sekreteri Said Yoqubzod, Tacikistan Su Kaynakları Bakanı Shaikh Walid-uz Zaman, Bangladeş Su Kaynakları Bakanı Sadık Yaman, Türkiye Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Japon Veliaht Prensi Naruhito Kotaishi Altesleri, su ve afetlerle ilgili Üst Düzey Panel’in açılış konuşmasında, Hyogo Eylem Çerçevesi kapsamında oluşturulan eylem planını tanıtarak tedbirlerin uygulanması konusunda çağrıda bulunmuştur. Veliaht, eylem planının hedefleri arasında, insani ve ekonomik kayıpların azaltılması, afet sonrasında temiz su ve sanitasyon imkânlarının sağlanması konularında, arzu edilen hedeflere ulaşmak için; gerçekleştirilmesi 82 FİNAL RAPORU Su Finansmanı ÜST DÜZEY PANELLER gereken uygulamalara değinmiştir. Japonya’da uygulanan su baskınları yönetiminde olduğu gibi, uygarlıkların afet yönetimi, su ve sanitasyon ihtiyaçlarının karşılanması hususunda önceliklerini belirlemeleri gerektiğini açıklamıştır. Konuşmasını sonlandırırken, su yönetimi konusunda geçmiş deneyimlerimizden ders alarak, yaratıcılığa ve iş birliğine dayalı bir vizyon geliştirilmesi tavsiyesinde bulunmuştur. Tarih : 17 Mart 2009 Salı Yer : Sütlüce/ Haliç Salonu Saat : 14:30 – 19:00 Başkan Panelistler Mehmet Şimşek, Türkiye Devlet Bakanı Willem-Alexander, Hollanda Veliaht Prensi, BM Genel Sekreteri Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu Başkanı (UNSGAB) Sha Zukang, BM Genel Sekreter Yardımcısı Angel Gurría, OECD Genel Sekreteri Sha Zukang, BM Genel Sekreter Yardımcısı. Açılış konuşmalarını takiben, BM Afet İşleri Genel Sekreter Yardımcısı Margareta Wahlström ve BM Genel Sekreteri Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu üyesi, Dünya Ekonomi Forumu, Su Güvenliği Global Gündem Konseyi Başkanı Catley-Carlson, yönetiminde iki adet oturum gerçekleştirilmiştir. Oturum açılışında söz alan DSK Başkanı Loic Fauchon, Hyogo Eylem Çerçevesi’nce 2005-2015 yılları arasında uygulamayı hedefledikleri “acil tedbirler” arasında; afet risklerinin azaltılması ve iklim değişikliği adaptasyonunun kalkınma planlarına dahil edilmesinin öncelik taşıdığını belirtmiştir. Kore Başbakanı Han Seung-soo, global uyum stratejileri ile hidrolojik verilerin paylaşımı için yasal ve politik çerçevenin oluşturulması gerekliliğinin altını çizmiştir. BM Genel Sekreter Yardımcısı, Zha Shukang, BM kurumlarının, afetlere duyarlı ülkelerin ulusal afet planlarını geliştirme ve uygulama konusunda yürüttüğü çalışmaları dile getirmiştir. Panelistler, konuşmalarında afetlere acil müdahale ve önleme yöntemlerinin birbirlerini tamamlayıcı olduğunu açıklamış ve “afet yönetim stratejilerinde”, müdahaleci yaklaşımdan çok önleyici yaklaşımın ön plana çıkarılması gerektiğini belirterek ülkelerin bu konularda kazandığı tecrübelere değinmişlerdir. Panelistler, alt yapı, kurumsal kapasite ve bilgi alış verişine ilişkin olarak, baraj ve su rezervuarlarının kuraklık ve selle mücadelede verimli bir yöntem olduğu konusunda görüş birliğine vardılar. Erken uyarı ve öngörü sistemlerinin, afete hazırlık konusunda, kapasite geliştirme, finansal ve teknik destek transferi açısından gelişmekte olan ülkeler için çok gerekli olduğunu açıkladılar. Ayrıca, panelde uluslararası kurumlar için öncelik belirleme, Dünya Bankası’nın iklim değişikliği ve uyum çalışmalarındaki rolü ve eğitim konularına değinilmiştir. Su için Finans Paneli. Simon Brooks, Avrupa Yatırım Bankası Başkan Yardımcısı (EIB) Arjun Thapan, Asya Kalkınma Bankası, Güney Doğu Asya Departmanı, Genel Müdürü Filipinler Katherine Sierra, Dünya Bankası Sürdürülebilir Kalkınma Başkan Yardımcısı Alexander Müller, BM FAO Genel Müdür Yardımcısı Kazushi Hashimoto, Japon Uluslararası İş Birliği Ajansı Baş Danışmanı Patrick Cairo, Suez Çevre Birimi Strateji ve Marketing Genel Müdür Yardımcısı Oturum başkanı ve Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, su sektörünün, yaşamakta olduğumuz küresel ekonomik kriz nedeniyle, finansman kaynaklarına erişim konusunda giderek artan bir gerilim yaşadığını açıkladı. Buna rağmen, özel sektör ve uluslararası kurumlar kanalı ile ihtiyaç sahiplerinin su ve sanitasyon projelerini finanse edecek kaynaklara erişimlerinin güvence altında olduğu belirtilmiştir. Birinci oturumda, Hollanda Veliaht Prensi Willem Alexander, özellikle su ve sanitasyon konusunda Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin önemi üzerinde durmuş, bu hedeflere ulaşmak için politik iradeye ve özel amaçlı Resmi Kalkınma Yardımı (RKY) veya borçlanma fonları gibi ekonomik araçlara duyulan ihtiyacı vurgulamıştır. Yaklaşık 1 milyar insanın, su; 2,4 milyar insanın da sanitasyon erişiminin olmadığını ifade eden BM Genel Sekreter Yardımcısı Sha Zukang, bu hizmetler ahlaki olarak verilme mecburiyeti olan hizmetler sınıfında olup; kalkınma finansmanı konusunun tartışmaların merkezine taşınması gereğine değinmiştir. Angel Gurria, hükümetlerin vergi teşvik paketleri içerisine, su projelerini bir an önce dahil etmelerinin önemini vurgulamıştır. FİNAL RAPORU 83 ÜST DÜZEY PANELLER Avrupa Ulusal Bankasından Simon Brooks, âdemi merkeziyetçi proje yönetiminin zorluklarına dikkat çekerek; karma finansal çözümlerin daha geçerli olduğuna işaret etmiştir. Asya Kalkınma Bankası’ndan Arjun Thapan, su ve sanitasyon konuları ön plana çıkarıldığında, yönetişim ve verimlilik ilkelerine daha çok konsantre olunması gereği üzerinde durmuştur. Su, Gıda ve Enerji Tarih : 18 Mart 2009 Çarşamba Yer : Sütlüce/ Haliç Salonu Saat : 09:30 – 13:00 Moderatör Ger Berkamp, Dünya Su Konseyi Genel Müdürü Alexander Müller, Açılış Konuşmacıları BM FAO Genel Müdür Yardımcısı Richard Taylor, Uluslararası Hidrolik Enerji Derneği Genel Müdürü (IHA). Su için finans paneli. Katılımcılar; kurumların, kalkınmakta olan ülkeler ile kalkınmış ülkelere farklı standartlar uyguladıklarını ve özel sektörün, gelişmekte olan ülkelere alt yapı yatırımında bulunduğunu bu nedenle; itibar edilecek sosyal ve çevre politikalarının geliştirmesine gereksinim olduğunu dile getirmişlerdir. İkinci oturumda, Dünya Bankası’ndan Katherin Sierra, su sektöründe kronik olarak fon sağlamakta yetersizlikler yaşandığını, su ve enerji verimliliği konularının ilişkilendirilmesi gerektiğini anlatmıştır. Katherin Sierra, konuşmasında ayrıca su ve sanitasyon konusunda bir ‘kayıp on yıl’ vakasından kaçınılması gerektiğini belirtmiştir. FAO’dan Alexander Muller, tarım alanında su yatırımlarının önemine, gıda güvenliğine ve yoksullukla mücadele konularına dikkati çekmiştir. Japon Uluslararası Dayanışma Dairesi’nden (JICA) Kazuhi Hashimoto, su ve sanitasyon alanında, Resmi Kalkınma Yardımı’nın (RKY) gerekliliğini ve özel yatırımcılar ile yerel yatırımların teşvik edilmesinin önemini vurgulamıştır. Suez Çevre Kurumu’ndan Patrick Cairo, su temininde, finansal kriz nedeniyle etkilenen 4 ana konuya dikkat çekmiştir. Bunlar; sermaye geliştirilmesi, nakit akışı, gelir yelpazesi, düşük gelir destekleme programları ve sosyal dayanışma kurumlarıdır. Özel sektörün su talebi ve enerji kaynakları alanında, yönetim, kalkınma ve kapasite geliştirmede önemli bir rol oynadığı belirtilmiştir. Katılımcılardan gelen sorular sayesinde, tarımsal sulama ve su kıtlığı ile mücadelede teknolojinin rolü, enerji üretiminin su ihtiyacıyla olan ilişkisi ve bio-dizel benzeri yenilenebilir enerjinin rolü gibi konular tartışılmıştır. Panelistler Rodney Cooke, Uluslararası Tarım Geliştirme Fonu, Teknik Direktörü (IFAD) Mohamed Ait-Kadi, Fas Tarımsal Kalkınma Genel Konseyi Başkanı Colin Chartres, Uluslararası Su Yönetim Enstitüsü Genel Başkanı (IWMI) Anders Berntell, Stockholm Uluslararası Su Enstitüsü Genel Müdürü (SIWI) Filiz Demirayak, WWF-Türkiye İcra Başkanı Abou-Sabaa Aly, Afrika Kalkınma Bankası, Tarımdan Sorumlu Direktör Gerald Sehlke, Amerikan Su Kaynakları Derneği Başkanı (AWRA) Milagros Couchoud-Gregori, Akdeniz Su Enstitüsü Başkan Yardımcısı Murat Sungur Bursa, CEO Zorlu Enerji Türkiye Kent Nyström, Dünya Bio-enerji Derneği Geçici Başkanı Su için Finans Paneli. 84 FİNAL RAPORU Panelistler François Münger, İsviçre Kalkınma ve İş Birliği Dairesi (SDC) ÜST DÜZEY PANELLER İnsanoğlunun gıda ve enerji ihtiyacı giderek artmaktadır. Rekabet halinde olan birçok ülke ve sektör, bu ihtiyacı karşılamak üzere; su ve enerji alanlarında iş birliği yolları aramakta ve bu iş birlikleri için eylem planları geliştirmektedir. Nüfus artışı, şehirleşme ve iklim değişikliği konularında oluşan tehditler karşısında acilen, uyumlu ve uygun stratejiler geliştirmek gerekmektedir. Panelistler, bütün hükümetlerin su ve enerjiyi tek bir çatı altında toplamaları konusunda tavsiyelerde bulunmuşlar; ortak bir anlayış ve ortak eylem planları geliştirmeleri gerektiği konusunda fikir birliği sağlamışlardır. Ayrıca, bu çalışma grubunun uluslararası seviyede toplanmaya devam etmesi için; konularında uzman karar vericilerin, uygulayıcıların, teknisyenlerin, bilim insanlarının ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte üretecekleri çalışmalara gereksinim duyulacağını ifade etmişlerdir. Barbara Frost, WaterAid Derneği Genel Başkanı M. Tevfik Göksu İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdür Yardımcısı (İSKİ) Amy Leung, Asya Kalkınma Bankası Şehir Kalkınma Uzmanı Sanitasyon Tarih : 18 Mart 2009 Çarşamba Yer : Sütlüce/ Haliç Salonu Saat : 14:30 – 16:30 Moderatörler Klaus Toepfer, Forum Elçisi David Garman, Uluslararası Su Derneği Başkanı (IWA) Panelistler Maria Mutagamba, Uganda Su Bakanlığı Byung Wook Lee, Güney Kore Çevre Bakanlığı Müsteşarı David Korenfeld Federman, Mexico Bayındırlık ve Su Bakanlığı Ricardo Toledo Silva, Sao Paulo Enerji ve Sanitasyon Bakanlığı Müsteşarı Uluslararası geniş bir katılımcı kurum yelpazesine sahip panelde, BM’nin 2009 yılını “Sanitasyon Geliştirme” yılı olarak ilan etmesi ile birlikte, yürütülmekte olan çalışmaların etkisi tartışılıp, sanitasyon konusuna politikacıların dikkatinin çekilmesinin sağlandığı açıklanmıştır. Bununla birlikte; Forum haftasında sunulan 3. BM Dünya Su Gelişme Raporu’nda da açıklandığı üzere, temiz su kaynaklarına erişim konusunda kaydedilen ilerlemelerin henüz sanitasyon ihtiyaçlarının karşılanması konusunda kaydedilemediğinin altı çizilmiştir. Konular, aynı zamanda kıyı şeritlerinde ve şehirlerde ürkütücü boyutlara varan kirlilik tehditleri etrafında gelişmiştir. Uzmanlar, kalkınmadan sorumlu kurumları, sanitasyon konusunda artık eskimiş çözümlerle vakit kaybetmek yerine, daha yaratıcı ve gelişmiş teknolojiler içeren politikalar üretmeye davet etmişlerdir. Panelistler, bu alanda yapılan küçük yatırımların sağlık ve ekonomik refah alanında çok büyük kazanımlar sağladığını belirtmişlerdir. Jon Lane, Su ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi Genel Müdürü (WSSCC) Guy Fradin, Seine-Normandie Su Ajansı CEOsu (AESN) Bert Diphoorn, UN HABITAT Su ve Sanitasyon Departmanı Müdürü Hachmi Kennou, Akdeniz Su Enstitüsü Genel Başkanı (IME) Samir Bensaïd, Fas Uluslararası Su ve Sanitasyon Enstitüsü (IIWS) ONEP C. Federico Basanes, Amerikan Kalkınma Bankası Su ve Sanitasyon Birimi Başkanı (IADB) FİNAL RAPORU 85 ÜST DÜZEY PANELLER İklim Değişikliğine Uyum Tarih : 20 Mart 2009 Cuma Yer : Sütlüce/ Haliç Salonu Saat : 17:00 – 19:00 Moderatör Simon Hobbs CNBC Televizyonu Sunucusu Açılış Veysel Eroğlu, Konuşmacıları Türkiye Çevre ve Orman Bakanı Jean-Louis Borloo, Fransa Ekoloji, Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanı Panelistler Lindiwe Benedicta Hendricks, Güney Afrika Su İşleri ve Orman Bakanı kararlı olduğunu ifade etmiştir. Hollanda Bayındırlık ve Su İdaresi Bakanlığı Müsteşarı, zarar azaltma çalışmalarının uyum çalışmaları kadar önemli olduğuna değinmiştir. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği Genel Müdürü Julia Marton-Lefèvre, nehir yatakları gibi doğal altyapıların insan eliyle yapılmış barajlardan çok daha önemli unsurlar olduğunu belirtmiştir. Güney Afrika Su İşleri ve Orman Bakanı Lindiwe Benedicta Hendricks, su ikmali yönetimi yerine mevcut su kaynaklarının uyumlu şekilde kullanılması gerektiğini vurgulamıştır. Fransa Ekoloji, Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanı Jean-Louis Borloo, iklim değişikliği ve su ve enerji konusundaki ilişkiye dikkat çekerek; 2009 Ararlık ayında yapılacak olan BM İklim Değişikliği Müzakereleri’ne su konusunun dâhil edilmesini önermiştir. Çek Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı Müsteşarı AB Komisyonu Dönem Başkanı Jan Dusík, uyum için yürütülecek eylem çerçevesinin hazırlanarak; aralıkta Kopenhag’da yürütülecek müzakerelere dâhil edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Bakanlar seviyesinde bir eylem planı Su Forumu’nun çıktısı olarak, aralık ayında Kopenhag’da sunulacaktır. Tineke Huizinga, Hollanda Bayındırlık ve Su Yönetimi Bakanlığı Müsteşarı Ger Bergkamp, Dünya Su Konseyi Genel Müdürü Jan Dusik, Çek Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı Müsteşarı AB Komisyonu Dönem Başkanı Monique Barbut, Global Çevre Birimi Başkanı Angela Cropper, BM Çevre Programı Genel Müdür Yardımcısı (UNEP) Roger Pulwarty, Amerikan Ulusal Entegre Kuraklık Enformasyon Sistemleri, Okyanus ve Atmosfer Dairesi Başkanlığı Julia Marton-Lefèvre, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği Genel Müdürü (IUCN) David N. Bresh, Swiss Re, Sürdürlebilir Kalkınma ve Yükselen Riskler Yönetimi Başkanı Panel, Fransa, Türkiye, Hollanda, Güney Afrika ve Çek Cumhuriyeti Çevre Bakanları ile hükümetler arası kurumlar, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleri temsilcilerini bir araya getirerek, su ve iklim konusunda farklı görüşler arasında köprüler oluşturmuştur. Dünya Su Konseyi Genel Başkanı Ger Bergkamp, su dünyası için, ‘iklim değişikliği’ kavramının mutlaka ‘uyum’ kavramını çağrıştırdığını belirtmiştir. Özel sektör ve kamu sektörü konularındaki tartışmalarda, kamu sektörünün uyum sürecine adaptasyonu için desteklenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Türkiye Çevre Bakanı Veysel Eroğlu, konuşmasında Türkiye’nin iklim değişikliği konusunda yol almaya 86 FİNAL RAPORU Amerikan Ulusal Entegre Kuraklık Enformasyon Sistemleri, Okyanus ve Atmosfer Dairesi Başkanlığı’ndan Roger Pulwarty, bilgi paylaşım ve öğrenme süreçlerinin iklim değişikliği diyaloglarına entegre edilmesi önerisini getirmiştir. Panelistler, suyun sektörler arası bir konumda olduğunu belirterek; su ve enerji alanında somut uygulamalara geçilmesi konusunda çağrıda bulundular. UNEP temsilcisi Angela Cropper, BM Su Grubu’nun bu tehditler konusunda çalışmak üzere oluşturulduğunu açıklamıştır. Bakan Eroğlu, adaptasyon sürecinin muhtemel maliyetinin karşılanabilmesi için mali yapısının oluşturulması gerektiğini hatırlatmıştır. Swiss Re ajansından David Bresh, kaynakların öncelikli olarak hazırlık, teknoloji ve risk transferleri alanına yönlendirilmesini tavsiye etmiştir. Ger Bergkamp, kapanış konuşmasında kamu sektörünün adaptasyon sürecine uyum sağlayabilmesi için desteklenmesi konusuna dikkat çekmiş; Bakan Borloo’ya Çek Cumhuriyeti’nin AB Dönem Başkanlığı sırasında su ve enerji konusunda 10 somut projeyi uygulamaya geçirmesi konusunda öneride bulunmuştur. İSTanbul boğazı’ndan fotoğraflar SİYASİ SÜREÇ Siyasi Süreç Su konusunda daha fazla siyasi desteğin ve taahhüdün sağlanması amacıyla; 5. Dünya Su Forumu, devlet ve hükümet başkanları, bakanlar, parlamenterler ve belediye başkanlarından oluşan güçlü bir siyasi süreci içermiştir. Devlet Başkanları Zirvesi 16 Mart 2009 Pazartesi günü açılışı yapılan 5. Dünya Su Forumu’nda, devlet başkanları; 21. yüzyılda daha fazla su güvenliğine sahip, sürdürülebilir bir dünyanın yaratılması amacıyla yüksek seviyeli bir zirve de bir araya gelmiştirler. Sayın Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül’ün, başkanlığını yaptığı Devlet Başkanları Zirvesi’ne katılan; devlet ve hükümet başkanları ile uluslararası kurumların üst düzey yöneticileri ise şunlardır: SİYASİ SÜREÇ 88 FİNAL RAPORU Altesleri II. Albert – Monako Prensi İmam Ali Rahman – Tacikistan Devlet Başkanı Celal Talabani – Irak Cumhurbaşkanı Altesleri Willem – Alexander – Hollanda Veliaht Prensi Apisai Ielemia – Tuvalu Başbakanı Abbas El Fassi – Fas Başbakanı Igor Vitalyeviç Çudinov – Kırgızistan Başbakanı Han Seung – soo – Güney Kore Başbakanı Yoşiro Mori – Japonya eski Başbakanı Sha – Zukang – Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Koichiro Matsuura – UNESCO Genel Müdürü Jose Angel Gurria – OECD Genel Sekreteri SİYASİ SÜREÇ Devlet Başkanları Zirvesi katılımcıları gazetecilere aile fotoğrafı için poz verirken. Toplantının sonucunda “Devlet Başkanları İstanbul Su Bildirisi” kabul edilmiştir. Bu bildiri; su kaynaklarının sürdürülebilir bir anlayışla geliştirilmesi ve yönetilmesi ile herkes için su ve sanitasyona erişimin sağlanması yönünde ortak bir vizyon ve çerçeve oluşturmaları için, tüm ulusal hükümetlere, uluslararası kuruluşlara ve su konusundaki diğer paydaşlara yönelik bir çağrı niteliği taşımaktadır. Bildirinin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için; tüm devletlerin küresel anlamda ortak bir payda da buluşabilmesi ve ortaya çıkan geçerli çözümlerin etkin kılınması vurgulanmıştır. Özellikle üzerinde durulan bir diğer nokta ise; suda güvenliğin, yardımlaşmanın ve küresel değişmeler nedeni ile sağlanacak uyum sürecinin bildiride belirtilen şekilde sağlanmasının gerekliliği olmuştur. Bakanlar Süreci 20/22 Mart 2009 tarihlerinde 169 ülkeden 85 bakan, 19 bakan yardımcısı, 65 uzman delege ve 19 uluslararası kuruluş temsilcisinin katılımıyla gerçekleştirilen Bakanlar Konferansı, Bakanlar Süreci’nin 5. Dünya Su Forumu’ndaki en önemli etkinliği oluşturmuştur. Ana teması, “İklim Değişkenliği ve Değişikliği” de dâhil olmak üzere “Küresel Değişikliklere Karşı Su Yönetimi Adaptasyon Stratejileri” olan siyasi süreç, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Dünya Su Konseyi tarafından yürütülmüştür. Bu Siyasi Süreç’te ulusal hükümetler, ilgili uluslararası kuruluşlar ve paydaşlar arasında sağlıklı bir iletişimin oluşması sağlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Bakanlar Süreci’nde en iyi çözüm önerilerinin geliştirilmesini ve mutabakat dokümanlarının ortaya çıkarılmasını sağlayacak şekilde sürece önderlik etmiştir. İstanbul Bakanlar Bildirisi ve İstanbul Su Mutabakatı bu sürecin en önemli sonuçları olmuştur. Bakanlar Süreci, Eylül 2008-Mart 2009 tarihleri arasında düzenlen; ulusal hükümetlerin, uluslararası kuruluşların, su ile ilgili paydaşların, Forum’un bölgesel ve tematik koordinatörlerinin ve temel grup temsilcilerinin katılım sağladığı; bir dizi Hazırlık Komitesi (HazKom) Toplantısı ile geliştirilmiştir. İlk Hazırlık Komitesi Toplantısı, Eylül 2008 tarihinde Fransa’nın Paris şehrinde bulunan UNESCO’nun merkezinde düzenlenmiştir. Toplantı sırasında çalışma yöntemine karar verilmiş, Siyasi Süreç Komitesi tarafından hazırlanan ve müzakereler için bir zemin oluşturan “Tartışma Dokümanları” gözden geçirilmiştir. Bu görüşmeler ile tematik ve bölgesel koordinatörlerinin katkıları ışığında geliştirilerek; Tartışma Dokümanı, adlı belge “Başkanın Kağıdı” ismini almıştır. Aralık 2008’de Cenevre’deki Birleşmiş Milletler ofisinde 2. Hazırlık Komitesi Toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıda, görüşmeler “Başkanın Kağıdı” ismini alan doküman üzerinden yürütülmüştür. Dokümanın biçimi ve kullanım alanı toplantının ilk gündem maddesini oluşturmuştur. Bu çerçevede, temsilciler Başkanın Kâğıdı’nın rehber bir dokümana dönüştürülmesine ve Bakanlar Süreci’nin asıl sonuç belgesinin BM tarzında bir Bakanlar Bildirisi olmasına karar vermiştirler. 2009 yılının Ocak ayında BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Roma’daki merkezinde üçüncü hazırlık toplantısı düzenlenmiştir. Başkanın Kâğıdı’nın geliştirilmiş hali olan Bakanlar Su Strateji Rehberi, katılımcılara sunulmuş ve rehberde yer alan önemli konular belirlenerek belgenin son halini alabilmesi için; en ince ayrıntısına kadar gözden geçirilmiştir. Doküman, oy birliği ile “İstanbul Su Rehberi” adını almıştır. Ayrıca, Bakanlar Bildirisi’nin ilk taslağı da Siyasi Süreç Komitesi tarafından katılımcılara sunulmuş, yine belgenin her paragrafı ayrıntılarıyla tartışıldığı için müzakereler üçüncü toplantıda da tamamlanamamıştır. Bakanlar Bildirisi’nin müzakere edilmesine duyulan ihtiyaç üzerine katılımcılar, 2009 yılının Mart ayında UNESCO’nun Paris’teki merkezine 4. Hazırlık Komitesi Toplantısı için davet edilmişlerdir. Bu toplantıda gerçekleştirilen tartışmalar sonucu, taslak metin üzerinde anlaşmaya varılmıştır. FİNAL RAPORU 89 SİYASİ SÜREÇ Yüksek Seviyeli Memurlar Toplantısı 17 Mart 2009 tarihinde düzenlenen Yüksek Seviyeli Memurlar Toplantısı’nda temsilciler, Bakanlar Konferansı’nda kabul edilecek olan Bakanlar Bildirisi’ne son halini vermek için bir araya geldiler. Bazı delegeler taslak metni tekrar görüşmeye açma önerisinde bulunsalar da çoğunluk Paris’te düzenlenen 4. Hazırlık Toplantısı’nda karar verilen içeriğe sadık kalınmasının kabulünü istemiştirler. Taslak bildirinin sadece adı “İstanbul Bakanlar Bildirisi” olarak değiştirilerek bakanların onayına sunulmuştur. Üçlü Diyalog Toplantısı 5.Dünya Su Forumu kapsamında ilk defa düzenlenen Üçlü Diyalog Toplantısı, temel su sorunları üzerine ulusal hükümetler, yerel idareciler ve parlamenterlerin temsilcileri arasında etkili ve açık bir tartışma zemini yaratmıştır. Bu toplantı bütün taraflara Siyasi Süreç içerisinde yaptıkları müzakereleri ve kendi çalışmalarındaki gelişmeleri sunma imkânı sağlamıştır. Üçlü Diyalog Toplantısı’nda yerel idarecileri, Filistin Beit Sahour Belediye Başkanı Hani Abdelmasih, Fransa PACA Bölgesi’nin Başkanı Michel Vauzelle ve Togo Atakpané Belediye Başkanı Kasségné Adjonou temsil etmiştir. Yerel İdare Temsilcileri, parlamenterlerin yerel idarecilerin yetkilendirilmesi konusundaki görüşlerini destekleyerek; bunun sağlanması için teknik ve finansal desteğe ihtiyaç duyulduğunun altını çizmişlerdir. Kapanış konuşmaları Dünya Su Konseyi Başkanı Loic Fauchon ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi Yusuf Ziya İrbeç, tarafından yapılmıştır. Üçlü Diyalog Toplantısı’nın gelecek Forumlar’da da düzenlenmesinin gerekliliğini dile getirmişlerdir. Bakanlar Konferansı Açılış Töreni Bakanlar Konferansı açılış töreni 20 Mart 2009 günü düzenlendi. Bakanlar Süreci Başkanı Büyükelçi Sumru Noyan, Bakanlar Bildirisi’nin ve İstanbul Su Rehberi’nin Siyasi Sürec’in en önemli sonuçları olduğunu belirtti. 5.Dünya Su Forumu Genel Sekreter Vekili Ahmet Mete Saatçi, WWC Başkanı Loic Fauchon, FAO Genel Müdürü Jacques Diouf ve Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, bakanları ve heyet başkanlarını selamladılar ve kısa açılış konuşmaları yaptılar. Jacques Diouf konuşmasında, dünyada tahminlere göre 11 milyon insanın kronik açlık sıkıntısı çektiğine ve kötü beslenen insan sayısının 963 milyon olduğuna dikkat çekmiştir. Ayrıca en çok su tüketiminin %70 ile tarım sektöründe olduğunu belirterek; suyun geleceğinin tarımda daha verimli kullanılmasına bağlı olduğunun altını çizmiştir. Veysel Eroğlu, ise konuşmasında; su yönetiminde, su kaynaklarının adil ve akılcı bir şekilde tahsis edilmesi gerektiğini belirtmiştir. CNNTürk’ün deneyimli sunucusu Şirin Payzin Üçlü Diyalog Toplantısı’nı yönetirken. CNNTürk’ün deneyimli sunucusu Şirin Payzın tarafından yönetilen oturumun açılış konuşması, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri eski Bakanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi AB Uyum Komitesi Başkanı Sayın Yaşar Yakış, tarafından yapılmıştır. Yakış, siyasi paydaşlar arasında Üçlü Diyalog Toplantısı’nın önemini vurgulayarak; bu paydaşlar arasında iş birliğine ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir. Üçlü Diyalog Toplantısı’nda bakanlar, Birleşik Arap Emirlikleri Çevre ve Su Bakanı Rashid Ahmad tarafından temsil edilmiştir. Rashid Ahmad, konuşmasında suyun adil kullanımının kendi bölgesinde ve dünyada barış için şart olduğunu vurgulamıştır. Parlamenterleri temsilen Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden Mustafa Öztürk, Meksika Kongresi’nin Başkanı Cesar Daurte, Meksika Kongresi’nin Başkan Yardımcısı Ruth Zaveleta, Arjantin Senatosu’ndan Oscar Castillo ve Avrupa Parlamentosu üyesi Ines Ayale Sander, toplantıda hazır bulunmuşlardır. Mustafa Öztürk, Forum’un Parlamenterler Süreci hakkında bilgi verirken; su ile ilgili konularda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında işbirliğine ihtiyaç olduğunun altını çizmiştir. Parlamenterler, yerel idarecilerin yetkilendirilmesi, su kaynaklarının ve ekosistemlerin korunması konularında görüşlerini açıklamışlardır. 90 FİNAL RAPORU Bakanlar Konferansı açılış töreninden. Açılış töreninin ilk bölümünde, Rusya Federasyonu’nun, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin, Singapur’un, Brezilya’nın, Çek Cumhuriyeti’nin ve Mısır’ın bakanlarıyla, heyet başkanları bölgelerindeki su konuları ile ilgili konuşmalar yaptılar. Rusya Federasyonu’ndan Bakan Yuri Turtnev, etkin bir kullanım ile doğal su ve enerji kaynaklarının korunması için gösterilen çabaların devam ettirilmesi çağrısında bulunmuştur. Rusya Federasyonu, sürdürebilir kalkınma için çeşitli eylemler başlatmış ve evsel su tüketimini yarıya indirme kararı almıştır. Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden Bakan Dius Bitakuya, kullanılabilir temiz su kaynaklarına erişimin ülkeleri için hala büyük bir sorun olduğunu ifade ederek, uluslararası topluma içme suyu temini için gerekli sistemleri oluşturmaları ve altyapıyı güçlendirmeleri için yardım etmeleri çağrısında bulunmuştur. hakkı konusunda aynı fikirde olduğunu ve BM sistemi altında bir su sözleşmesi yapılabileceğini belirtmiştir. Küba’dan Bakan René Antonio Mesa Villafana, Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmak için ulusal politikalar geliştirdiklerini açıklamıştır. İsviçre Bakan Yardımcısı Bruno Oberle, içme suyu ve sanitasyon erişiminin temel bir insan hakkı olduğunu; sürdürebilir su yönetiminin bu hedeflere ulaşmak için ön şartlardan biri olduğunu vurgulamıştır. Bakanlar Süreci’nin Başkanı Büyükelçi Sumru Noyan İstanbul Bakanlar Bildirisi’ni tanıtırken. SİYASİ SÜREÇ Singapurlu Bakan Yacoob İbrahim, Asya-Pasifik bölgesinde bir milyardan fazla kişinin hala gelişmiş bir sanitasyona erişemediğini ve bu konudaki gelişmelerin Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmak için gerekli oranların çok gerisinde kaldığını vurgulamıştır. Brezilya’dan Bakan Yardımcısı Isabella Vieira Teixeria, ulusal su kaynakları politikalarının oluşturulmasının önemini vurgulamış ve Brezilya’nın son zamanlarda sera gazı salınımlarını azaltmak ve iklim değişikliğine uyumda gereken önlemleri almak amacıyla ulusal planlar hazırladığını belirtmiştir. Avrupa Birliğini temsilen Çek Cumhuriyeti’nden Bakan Yardımcısı Ian Dussik, su meselelerinin sadece su sektörü tarafından çözülemeyeceğini, enerji, finans, tarım ve eğitim gibi diğer sektörlerin de tartışmada yer alması gerektiğini belirtmiştir. Ayrıca, 5.Dünya Su Forumu’nun dünyadaki su yönetimi için bir dönüm noktası olması gerektiğinin altını çizmiştir. Ulusal kalkınma stratejileri, yoksulluğun azaltılması ile ilgili planlar, ulusal bütçeler hazırlanırken ve uygulanırken suyun, siyasi gündemin daha üst seviyelerinde olması gerektiğini belirtmiştir. Arap Su Konseyi’ni temsil eden Mahmoud Adbel-Halem Abu-Zeid sınır aşan suların yönetimi ve planlanmasında kazankazan çözümlerinin teşvik edilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Arap bölgesindeki yenilenebilir su kaynaklarının %67’sinin bölgenin dışından geldiğini bildirmiştir. Ayrıca, Arap Bölgesi’ndeki 22 ülkenin %80’inin, yeryüzündeki en kurak alanlar olduğunu ve tuzdan arındırılmış suyun %65’inin Arap Bölgesi’nde üretildiğini belirtmiştir. Büyükelçi Sumru Noyan, bakanların konuşmalarından sonra kısaca Bakanlar Bildirisi’ni tanıttı ve bildirinin öne çıkan noktalarını sundu. 5. Dünya Su Forumu Siyasi Süreç Komitesi’nin eş başkanları olan Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’ndan Vural Altay ve UNESCO-IHP’den András Szöllösi-Nagy, Siyasi Süreç hakkında genel bir değerlendirme yapıp oturumu kapattılar. İkinci bölümde; Fransa, Bolivya, İran, İspanya, Suriye, Kazakistan, Ekvator, Macaristan, ABD, Küba ve İsviçre’den katılan bakanlar ve heyet başkanları konuşmalarını yaptılar. Macaristan Bakanı Lajos Olah, Tuna Nehri havzasını bölgesel su iş birliğinin bir örneği olarak anlatmıştır. USAID yöneticisi Alonzo Fulgham, Obama yönetiminin “Güvenli Su Geleceği” için çalıştığını söyleyerek; Aralık 2005 tarihinde onaylanan “ Yoksullar için Su Anlaşması” ile su ve sanitasyon erişiminin ABD dış desteği için temel hedef olarak belirlendiğini ifade etmiştir. Fransa Bakan Yardımcısı Chantal Jouanno, su ve sanitasyon erişiminin insan hakkı olarak tanınması ve bunun Bakanlar Bildirisi’nde yer alması gerektiğinin vurgusunu yapmıştır. Bolivyalı Bakan Orellana Rene, su hakkı konusunun taslak Bakanlar Bildirisi’nde yeterince ele alınmadığını belirtmiştir. İranlı Bakan Seyed Parviz Fattah Gharehbagh, ise okyanus ve deniz suyundan tatlı su elde etmek için araştırma ve geliştirme programlarının önemini vurgulamıştır. İran’da kentli nüfusun %98.8’ine ve kırsal nüfusun %72’sine içme suyu sağlayacak bir altyapıya 6 milyar dolarlık yatırım yapıldığını bildirmiştir. İspanya Bakanı Elena Espinosa Mangana, suyun erişilebilir olması ve maliyetinin düşük olmasının mutlaka sağlanması gereken bir hak olduğunu ve bunun aynı zamanda gıda ve enerji güvenliği açısından da önemli olduğunu vurgulamıştır. Suriyeli Bakan Nader Al-Bunni, su kaynaklarının kıtlığı nedeniyle kapsamlı bir su yönetim sistemine ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir. Al-Bunni sınır aşan suların akılcı tahsisi için Türkiye, Suriye ve Irak arasında bakanlar seviyesinde bir görüşme davetinde bulunurken Kazakistan Bakanı Akylbek Kurishbayev, Aral Denizi havzasında sınır aşan iş birliği konusunda kaydedilen gelişmeleri anlatmıştır. Ekvator Ulusal Sekreteri Jorge Jurado geçen eylül ayında, su ile ilgili 44’ten fazla maddenin yer aldığı yeni bir anayasanın kabul edildiğini ve bunun dünyanın ilk “Mavi Anayasası” olduğunu vurgulamıştır. Bolivyalı Bakan ile su Bakanlar Konferansı açılışı sırasında katılımcılar. Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantıları 21 Mart 2009 günü, Ceylan Intercontinental Otel’de sekiz adet Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı düzenlenmiştir. Toplantıda ilk dört paralel oturum sabah, diğer dört oturum ise öğleden sonra düzenlenmiştir. Her bir toplantıya yaklaşık 120 kişi katılmıştır. Bakanlar ve heyet başkanlarının yanı sıra belediye başkanları, parlamenterler gibi paydaş grupların temsilcileri de toplantılara katılma fırsatını yakalamıştır. Her toplantıya hükümetler tarafından başkanlık edilmiştir. Bazı toplantılara ise uluslararası kuruluşlar da destek vermişlerdir. Görüşülen konular ve öne çıkan sonuçlar aşağıda sıralanmıştır. FİNAL RAPORU 91 SİYASİ SÜREÇ Kıyı Şeritlerinin Sürdürülebilir Yönetimi Oturumun başkanlığını, Akdeniz Eylem Planı Öncelikli Eylemler Programı Bölgesel Çalışma Merkezi Müdürü Dr.Ivica Trumbic, yapmıştır. Başkanlık eden devlet İspanya Destek veren kuruluşlar UNEP, UNIDO Hükümetler/ Uluslararası kuruluşlar Cibuti, Finlandiya, Gürcistan, İsveç, Kanada, Küba, Kıbrıs, Miyanmar, Umman, Filistin, Portekiz, RAMSAR Sözleşmesi, Rusya Federasyonu, Samoa, Slovakya, Slovenya, Tunus, Türkiye, Yunanistan, UCLG, UNEP. Diğer katılımcılar/ kuruluşlar İş Adamları Temel Grubu, Dünya Su Konseyi Kıyı şeritlerinin sürdürülebilir yönetimi konulu tartışmada, aynı denize sınırı olan ülkeler arasında uluslararası iş birliği ve desteğin teşvik edilmesi, Entegre Kıyı Alanı ve Nehir Havzası Yönetimi (ICARM) ve Entegre Kıyı Alanı Yönetimi (ICZM) gibi özel kaynak yönetim yaklaşımları ve araçları, kıyı alanlarında su talebi, kıyısal konularla ilgili kanunların uygulanmasındaki eksiklikler, kıyı alanları üzerinde iklim değişikliğinin etkileri, alt bölgesel ihtiyaçları ve ulusal öncelikleri vurgulayan bölgesel yaklaşımlar, iş birliği ve kıyı alanlarının entegre yönetiminin sağlanması gibi konular görüşüldü. ICZM ve IWRM’nin uygulandığı yerlerde uluslararası kuruluşlar arasındaki ortak çalışmaların geliştirilmesi, su yönetimi için mevcut teknik bilgi ve teknolojinin kullanılaması, deneyimlerin paylaşılması, alt bölgesel inisiyatiflerin ve uluslararası iş birliğinin teşvik edilmesi, iklim değişikliğine uyum çalışmalarına özel önem verilmesi ve daha iyi yönetim için yerel yönetimlerin katılımının artırılması önerildi. Sanitasyon: Uluslararası Sanitasyon Yılından Sonra İvmeyi Korumak Su ve Sanitasyon Hakkı için Yardımcı Olabilir mi? Oturumun başkanlığını Büyükelçi ve İsviçre Kalkınma ve İş Birliği Ajansı (SDC) Başkanı Dr. Martin Dahinden, eş başkanlığını Uruguay İskan ve Çevre Bakanı Carlos Colacce, yapmıştır. Oturumun yönetimi İsviçre Akuatik Bilim ve Teknoloji Federal Enstitüsü (Eawagand-SANDEC) Müdürü ve Su ve Sanitasyon (WSSCC) Özel Danışmanı Roland Schertenleib, tarafından yapılmıştır. Başkanlık eden devlet İsviçre, Uruguay Destek veren kuruluş UNSGAB (BM Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu) Almanya, Arjantin, Bolivya, Bulgaristan, Burkina. Hükümetler/ Uluslararası kuruluşlar Faso, Ekvator, Endonezya, Fransa, Hollanda, Honduras, İspanya, İsrail, Laos, Madagaskar, Meksika, Singapur, Şili, Tacikistan, Venezuella, Afrika Birliği Komisyonu, Avrupa Birliği, Arap Birliği, UNDESA, UNICEF, UNSGAB, WHO, UNHCR. Diğer katılımcılar/ kuruluşlar Kadın Temel Grubu, İş Dünyası Temel Grubu, Sivil Toplum Örgütleri Temel Grubu, Gençlik Temel Grubu, Suez Environnement, Akdeniz Su Enstitüsü. Bu Yuvarlak Masa Toplantısı’nda sanitasyon konusu iki temel altında tartışıldı. İlk olarak uluslararası sanitasyon yılının sonuçlarının bakanlar ve kurumlar arasında nasıl paylaşıldığı tartışıldı, daha sonra ise; su ve sanitasyon hakkının geliştirilmesi üzerine tartışmalar devam etti. Her iki temel üzerine tartışmalar yapıldıktan sonra çözüm önerileri üretildi. Yuvarlak Masa Toplantıları’nın katılımcıları, siyasiler ve uluslararası kurum temsilcileri, içme suyu ve sanitasyon erişim hakkı konusuna büyük ilgi gösterdiler. Dünyanın farklı bölgelerinden gelen katılımcıların dengeli ve farklı donanımları bu konuya farklı açılardan bakılmasını sağladı. Kıyı şeritlerinin sürdürülebilir yönetimi konulu Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. 92 FİNAL RAPORU Bakanların Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. Oturumun başkanlığını Dünya Su Konseyi Genel Müdürü Ger Bergkamp, yapmıştır. Başkanlık eden devlet Bangladeş, Hollanda Diğer devletler/ kuruluşlar Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Avustralya, Azerbaycan, Bangladeş, Beyaz Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Bolivya, Brunei Darussalam, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ekvator, Fas, Finlandiya, Gırnata, Güney Kore, Gürcistan, Hindistan, Hollanda, İsveç, Japonya, Letonya, Lübnan, Litvanya, Makedonya, Maldivler, Maritus, Meksika, Monako, Nepal, Özbekistan, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan. Diğer katılımcılar/ kuruluşlar Parlamenterler (Fransa), Yerel İdareciler (Güney Afrika-Cape Town), Avrupa Komisyonu, Küresel Çevre İmkânı, OECD, UNEP, UNFCCC, Küresel Su Ortaklığı, Dünya Su Konseyi. Yuvarlak Masa tartışması sırasında, katılımcı ülke ve kuruluşlar iklim değişikliğine uyumda suyun çok önemli bir role sahip olduğu konusunda görüş birliğine vardılar. İklim değişikliğinin etkilerinin en çok tarımsal üretim, su baskınları, su güvenliği, deniz seviyesinde yükselme, ekosistemdeki değişimler ve insan sağlığı üzerine olacağı belirtildi. Katılımcılar uyum sorunlarını azaltma önlemleri arasındaki mevcut sinerjileri ve bu sinerjilerin tanımlanarak öne çıkarılmasına ihtiyaç olduğunu yinelediler. Su topluluğundan iklim topluluğuna net bir mesajın verilmesinin yanı sıra ekosistem hizmetlerinin ve su ile olan ilişkilerinin önemi üzerinde duruldu. Bütün kademelerde kaynakların teşvik ve finanse edilmesi için yeni yolların bulunmasına olan ihtiyaç konuşuldu. Yerel idarecilerin özellikle arazi kullanım planlamasında enerji ve suyun verimli kullanımını etkilemedeki rolleri üzerinde duruldu. İklim değişikliği politikalarının ulusal kalkınma planlarına ve sektörel politikalara uygulanması ve Kopenhag’da yapılacak olan BM İklim Değişikliği Çerçeve Anlaşması taraflarının 15. toplantısının önemi vurgulandı. Su ve iklim gündemlerinin birleştirilmesi konulu Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. Katılımcılar tarafından önerilen konular: • Politika ve deneyimlerin paylaşılması için bilime yatırım yapılması Kamu bilincinin rolü SİYASİ SÜREÇ Su ve İklim Gündemlerinin Birleştirilmesi • Yerel, ulusal ve bölgesel olmak üzere bütün kademelerde uyum önlemlerine olan gereksinim • Su ve iklim toplulukları arasında daha iyi entegrasyon ve iş birliği sağlanması • Uyum stratejileri için araçların geliştirilmesi ve iklim değişikliğine uyum için gelişmekte olan hassas ülkelere destek verilmesi. Afrika için Kalkınma Aracı Olarak Su Oturumun başkanlığı, Güney Afrika Su İşleri ve Ormancılık Bakanı LB Hendricks, tarafından yapılmıştır. Başkanlık eden koordinatörler Güney Afrika, İtalya, Afrika Kalkınma Bankası (AFDB), Afrika Su Bakanlar Konseyi (AMCOW), Madagaskar. Başkan Güney Afrika Hükümetler/ Uluslararası kuruluşlar Angola, Burkina Faso, Cezayir, Etiyopya, Filistin, Kamerun, Kenya, Lesotho, Libya, Mısır, Moritanya, Mozambik, Namibya, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan, Uganda, Yeşil Burun, Afrika Birliği Komisyonu, Gıda ve Tarım Örgütü, BM, Habitat, Dünya Bankası Diğer katılımcılar/ kuruluşlar İş Dünyası: Eskom Holdingleri Ltd., Uluslararası Su Sekretaryası, Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Konseyi (CSIR), Dünya Su Konseyi (WWC) “Afrika için Kalkınma Aracı Olarak, Su” konulu Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı’nda; Afrika ülkeleri ve bu ülkelerle bağışçılar arasında, kalkınma için suyun en iyi hangi şekillerde kalkınma aracı haline dönüştürülebileceği üzerine görüş alışverişi yapılması sağlandı. Toplantıda geçen başlıca tartışma konuları: •Gelişme ve kalkınma çerçevelerinin hazırlanması ve desteklenmesi için; kaynakların erişilebilirliği. •Uluslararası kabul edilen kalkınma hedeflerine ve ekonomik büyümeye ulaşabilmek için kaynakların güvence altına alınması. •Taslak çerçevelerin oluşturulabilmesi için kapasite geliştirilmesi. •Suyun Afrika için kalkınma aracı olarak kullanılabilmesi için pratik bir yol haritasının oluşturulması olarak belirlendi. Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan çıkan önergeler: •Gözlemleme ve kontrol programlarının geliştirilmesi, su ve sanitasyon bütçelerinin gerekli ölçüde arttırılması. •Diğer hükümetler arası süreçlerle yeni ortaklıklar ve bağlantıların oluşturulması. •Evian Su Eylem Planı’nı en iyi şekilde hayata geçirebilmek için birlikte bir çalışma yürütülmesi. •Kalkınma ve siyaset gündemlerinde suya başlıca bir yer sağlanması. •Ulusal Su Eylem Planları’nın ve Afrika Eylem Planı’nın geliştirilmesi. •Geniş ölçekli operasyonlardan ve başarılı pilot projelerden yola çıkılarak; uygulamanın ölçülü ve etkin bir biçimde hayata geçmesinin gerekliliği vurgulanmıştır. FİNAL RAPORU 93 SİYASİ SÜREÇ Afrika için kalkınma aracı olarak su konulu Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. Suya dayalı afetlerin etkisinin azaltılması konulu Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. Suya Dayalı Afetlerin Etkisinin Azaltılması Gıda ve Yoksulluğun Yok Edilmesi için Suyun Önemi Taşkın konusunun oturum başkanlığını UN-ISDR Direktörü Sálvano Briceño; kuraklık konusunun oturum başkanlığını ise UN-CCD Genel Sekreteri Luc Gnacadja, yapmıştır. Oturumun başkanlığını ICID Başkan Yardımcısı ve ENCID Sekreteri Dr. Hussein Ehsan El-Atfy üstlenirken; eş başkanlığı FAO Kırsal Kalkınma Bölümü Müdürü Dr. Parviz Koohafkan, tarafından yapılmıştır. Eş başkanlar Japonya, Portekiz Moderatörler Taşkınlar: UN-ISDR Kuraklık: UN-CCD Çin, Endonezya, Japonya, İspanya, Kore, Başkanlık eden devletler/kuruluşlar Küba, Portekiz, UNISDR , UNCCD Hükümetler/ hükümetler arası kuruluşlar Diğer katılımcılar/ kuruluşlar Angola, Cibuti, Çin, Ekvator, Honduras, İran, Irak, Jamaika, Kamboçya, Kenya, Kıbrıs, Macaristan, Malezya, Moğolistan, Myanmar, Peru, Panama, Romanya, Samoa, Suudi Arabistan, Sri Lanka, Suriye, Tacikistan, Tayland, Tunus, Türkiye, Umman, Ürdün UNISDR, UNCCD, UNESCO, UNSGAB Swiss Re, Dünya Su Konseyi Yuvarlak Masa Toplantısı’nda taşkınlar (Çok fazla suyun sebep olduğu felaketler.) ve kuraklık ( Çok az suyun sebep olduğu felaketler.) ele alınmıştır. Taşkınlar doğal afetler arasında giderek artan bir bölümü oluşturmaktadır. Ayrıca, taşkınların sadece doğal sebepler sonucu değil; insan kaynaklı müdahalelerle de tetiklendiği belirtilmiştir. Kuraklık ilgili olarak, kuraklığın siyasi sınırları tanımadığına ve coğrafi sınırlarının olmadığına dikkat çekilerek; ülkeler arasında iş birliğine mutlaka gerek duyulduğu ifade edilmiştir. Kamu bilincinin oluşturulması ve artırılması, suya dayalı afetler konusunda uluslararası iş bilirliğinin gerekliliği, risk yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi, erken uyarı sistemleri, kuraklık yönetim planlarının yeniden değerlendirilmesi, su temini ve sulama sistemlerinin modernizasyonu bu toplantıda öne çıkan mesajlar arasında yer almıştır. 94 FİNAL RAPORU Başkanlık eden devlet Mısır Destek veren kuruluş FAO Hükümetler/ hükümetler arası kuruluşlar Afganistan, Belarus, Brezilya, Burkina Faso, Burundi, Cezayir, Çin, Ekvator, Etiyopya, Gambiya, Libya, Malezya, Mozambik, Nambiya, Nepal, Nijer, Nijerya, Suudi Arabistan, Sudan, Suriye, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, Uganda, Venezüella, Yeşil Burundi Adaları. Diğer katılımcılar/ kuruluşlar Afrika Birliği, IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), Afrika Kalkınma Bankası, Çiftçiler Temel Grubu, Gençler Temel Grubu, İş Adamları Temel Grubu. Gıda ve yoksulluğun giderilmesi için su konulu bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı’nda farklı paydaşlar ve karar vericiler günümüzde yaşanan gıda krizini ele almıştırlar. Tarım, gıda üretimi, gıda fiyatları, yoksulluğun azaltılması ve konunun diğer yönleri farklı bölgelerin temsilcileri tarafından ayrıntılı bir şekilde tartışılmıştır. Düşük gelirli ve su kaynakları yetersiz olan ülkelerden gelen delegeler uluslararası iş birliği için çağrı yaptılar. Bu çağrıya cevap, toplantıda bulunan temel grup ve uluslararası finansal kurumların temsilcilerinden gelmiştir. Toplantının sonunda toplantı sonuçlarının 2009 Nisan ayında yapılacak G8 Tarım Bakanları Toplantısı ile mayısta yapılacak UN-CSD’nin 17. toplantısına iletilebileceği kararlaştırılmıştır. SİYASİ SÜREÇ Enerji için su, su için enerji konulu Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. Su Hizmetlerinin ve Altyapılarının Finansmanı Oturumun başkanlığını Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı Genel Müdürü Fulgham Alonzo yapmıştır. Yuvarlak Masa tartışmalarında yer alan delegasyonlar. Su için Enerji-Enerji için Su Oturumun yönetimini, Norveç Petrol ve Enerji Bakan Yardımcısı, Robin Martin Kass, eş başkanlığını Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu ve Fransa Ekoloji, Enerji, Sürdürlebilir Kalkınma ve Şehir ve Bölge Planlanma Bakanı Jean-Louis Borloo tarafından yapılmıştır. Başkanlık eden devletler Fransa, Türkiye Yönetici devlet Norway Devletler/ Uluslararası kuruluşlar Afganistan, Arnavutluk, Avusturya, Birleşik Arap Emirlikleri, Bosna-Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Burundi, Estonya, Fas, Guatemala, IAEA, Irak, Kamboçya, Kanada, Kosova, Kuveyt, Laos, Lüksemburg, Mali, Nijer, Özbekistan, Suudi Arabistan, Singapur, Şili, Tacikistan, Uruguay ve Vatikan. Diğer katılımcılar/ kuruluşlar İş Dünyası Temel Grubu, Uluslararası Hidroenerji Derneği (IHA), Bahreyn Parlamenteri, OSC ve Dünya Su Konseyi Tartışmalarda beş ana konu üzerinde önemle durulmuştur. Bunlar; politikaların uyumlu hale getirilmesinde kurumsal çerçevenin rolü, suyun çok amaçlı ve sürdürülebilir kullanımı için gerekli araç ve prensipler, enerji-su etkileşimi konusunda farkındalık, çoklu kullanım projelerinde hidrolik enerjinin rolü, enerji ve su hizmetlerinin fiyatlarındaki kararsızlıktır. Enerji-su ilişkisini daha iyi anlatabilmek için; su ve enerji politikalarının uyumluluğunu artırmak, Dünya Su Forumları ve Enerji Forumları arasında daha sıkı bir etkileşim olması, mevcut uluslararası süreçlerle bağlantıların kuvvetlendirilmesi, kararsız enerji fiyatları sırasında suyun güvenliğini koruyabilecek eylemler önerilmesi toplantılarda kararlaştırılan tavsiyelerdir. Başkanlık eden devlet Amerika Birleşik Devletleri Yönetici devlet Amerika Birleşik Devletleri Hükümetler/ Uluslararası kuruluşlar Angola, Avustralya, Avusturya, Bahreyn, Bangladeş, Bosna-Hersek, Cibuti, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Fas, Filipinler, Gabon, Hırvatistan, İran, Irak, Jamaika, Kenya, Kırgızistan, Kosova, Letonya, Lübnan, Lüksemburg, Macaristan, Mali, Mauritius, Moğolistan, Monako, Moritanya, Nepal, Norveç, Orta Afrika Cumhuriyeti, Polonya, Romanya, Sırbistan, Suudi Arabistan, Tayland, Ukrayna ve Vietnam. Diğer katılımcılar/ kuruluşlar Paris Belediyesi (Belediye Başkan Yardımcısı), Parlamenterler, Uluslararası Kamusal Hizmetleri, Avrupa Yatırım Bankası (EIB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Bankası, Aquafed, Dünya Su Konseyi Tartışmalarda üç ana konu üzerinde önemle durulmuştur. Bunlar: Finansal planların uygulanması, sermayenin tedavüle girmesiyle risklerin azaltılması ve işe yarayan, güvenilir su projelerinin geliştirilmesidir. Tartışma sonucunda, acil olarak ölçek ekonomisine geçilmesinin gerekliliği vurgulandı. Ölçek ekonomisine geçebilmek için; merkez bütçeden su için daha fazla pay ayrılmasının taahhüt edilmesi, diğer tüm fonlardan da aktarım yapılarak yerel likiditeye erişilmesini, vakıf ve sivil toplum kuruluşlarının toplum girişimleri için desteğini arttırmasıyla mali politikalarda değişikliklere gidilmesi planlandı. Gelecek dönemde, Milenyum Kalkınma Hedefleri (MDG) arasında sanitasyon için kırsal bölgelerdeki finansman ihtiyacının giderilmesi gerektiği üzerinde durulmuş. Ayrıca hizmetin yaygın olduğu geçiş ülkelerinde ise atık su arıtımı konularına dikkat edilmesi için genel bir çağrı yapılmıştır. Pek çok katılımcının bu konudaki ortak görüşü ise; su finansmanının, su temini ve sanitasyon ile sınırlandırılmaması gerektiği olmuştur. Bu temel hizmetlerin sağlanabilmesi için gerekli su kaynakları ve çevrenin korunması adına sanayi ve tarım gibi yüksek su tüketimine ihtiyaç duyan iş kollarının su kaybını azaltacak etkili, verimli ve entegre su kaynakları yönetim sistemi oluşturmaları üzerinde durulmuştur. FİNAL RAPORU 95 SİYASİ SÜREÇ Su hizmetlerinin ve altyapılarının finansmanı konulu Yuvarlak Masa Toplantısı’ndan. Bakanlar Kapanış Töreni 22 Mart 2009’da düzenlenen Bakanlar Kapanış Töreni’ne Yuvarlak Masa başkanlarının yaptığı sunumlarla başlanmıştır. Başkanlar, Yuvarlak Masa Toplantıları’nın temel sonuçlarını özetlerken; sunumlarından sonra temel paydaşlardan üç temsilciye Yuvarlak Masa konuları hakkında kendi görüşlerini ifade etmeleri için söz hakkı verilmiştir. Cinsiyet ve Su İttifakı Başkanı Sara Ahmed, hükümetlerin en birincil görevinin savunmasız insanları korumak olduğunu açıkladı. Hükümetlere, cinsiyet ve kadın örgütlerinin hazırladığı altı maddeyi dikkate almaları tavsiyesinde bulunmuştur. Yuvarlak Masa Toplantıları’nın başkanları kendi oturumlarının sonuçlarını özetlerken. Su için İş Eylemi’nin temsilcisi Jack Moss, suyun iş dünyası için son derece önemli olduğunu belirtirken; su, enerji ve gıdanın birbirleriyle bağlantılı sektörler olduğunu ve bu sektörlerin mutlaka birlikte çalışması gerektiğini vurguladı. Uluslararası Kamu Hizmetleri temsilcisi David Boys ise su ve sanitasyon erişim hakkı ile ilgili bağlayıcı karar alınabilmesi ve bunların görüşülmesi için Birleşmiş Milletler’in en önemli koordinasyon noktası olduğunu belirtirken; vatandaşlara ve Dinleyiciler Veysel Eroğlu’nun konuşmasını alkışlarken. 96 FİNAL RAPORU Jack Moss, Su için İş Eylemi’nden. bakanlara da, hükümetleri kaliteli, sürdürülebilir bir kamu hizmeti sağlamaya davet etmeleri için çağrıda bulunmuştur. Bu oturumun ardından, Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, Bakanlar Bildirisi’nin resmi olarak kabulü için kürsüye çıkmıştır. Müzakerelerde oy birliği ile İstanbul Bakanlar Bildirisi’nin sonuçlandığını ve Bakanlar Konferansı’nda yeniden tartışmaya açılmayacağını belirtti. Bildirinin hazırlanmasında görev alanları tebrik ederek, alınan kararların uygulanma aşamasında başarılar dilemiştir. Daha sonra, İstanbul Bakanlar Bildirisi katılımcıların alkışları eşliğinde kabul edilmiştir. WWC Genel Müdürü Ger Bergkamp, Yuvarlak Masa Toplantıları’nda tartışılan konular hakkında hükümetleri ve katılımcıları adım atmaya ve suyu dünyanın gündeminde ön sıralara almaya davet etti. Ayrıca Dünya Su Konseyi’nin yapılan taahhütlerin takibine ve uluslararası ortamlarda gündeme getirilmesinde yardım etmeye hazır olduğunu belirtilmiştir. Veysel Eroğlu, Forum’un su konularını ülkelerinde siyasi gündemin üst sıralarına taşımayı hedefleyen 180’den fazla ülkeyi bir araya getirdiğini belirtmiştir. Eroğlu, tüm katılımcılara teşekkür ederken; Forum’un bir haftalık bir etkinlikten daha öteye geçmesini dileyerek sözlerine son vermiştir. SİYASİ SÜREÇ Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Köksal Toptan, dünyanın farklı yerlerinden katılan parlamenterleri selamlarken. WWC Genel Müdürü Ger Bergkamp, Bakanlar Kapanış Töreni’nde katılımcılara seslenirken. Parlamenterler Süreci 18-19 Mart 2009’da yapılan “Su için Parlamentolar” toplantısı, tüm dünyadan katılan parlamenterlerin su konularına daha belirleyici ve somut yollarla yaklaşmasını; su konusundaki bilgilerinin ve rollerinin kuvvetlendirilmesini, Su Mevzuatı Yardım Masası’nın tanımlanmasını ve gelişmiş bir su yönetimi sağlanabilmesi için gerekli ulusal yasal çerçevelerin hazırlanabilmesi hakkındaki deneyimlerinin ve üstlenecekleri roller hakkındaki görüşlerinin paylaşılmasını amaçlamıştır. Parlamenterler, bir yıllık bir hazırlık sürecinin ardından, ilk kez 6 Kasım 2006’da Fransa’nın Strazburg’daki Avrupa Konseyi’nde toplanmıştır. Bu hazırlık toplantısının ana amacı; su alanında dört temel konu olan, küresel değişikliklere uyum, su ve sanitasyon hakkı, sınır aşan sular ve yerinden yönetim konularını müzakere etmektir. Bunların yanı sıra, Su Mevzuatı Yardım Masası hakkındaki teklif de gündeme getirilmiştir. Ocak 2009’da, Strazburg toplantısında belirlenen görev gücü, İstanbul’da yeniden bir araya gelip “Su için Parlamentolar” toplantısının programını ve şeklini son haline getirmişlerdir. 18 Mart 2009 tarihinde, dünyanın dört bir yanından gelen 250’nin üzerindeki parlamenterin katılımıyla önemli su konularını tartışmayı amaçlayan bu toplantı Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Köksal Toptan’ın açılış konuşması ile başlamıştır. Dünya Su Konseyi’nin ve Forum’un bölgesel süreçlerinin temsilcileri, su yönetmelikleri, uluslararası iş birliği ve su konularına çözüm bulmak için veri paylaşımının önemini vurgulayan kısa sunumlarla parlamenterlerin hükümetlerine bu konularda lobi yapmalarının gerekliliğine dikkat çekmişlerdir. Ayrıca, parlamenterlerin su konusundaki faaliyetlerinin güçlendirilmesi için Dünya Su Parlamentosu’nun oluşturulması da teklif olarak sunulmuştur. Türkiye Milletvekili Mustafa Öztürk ve İspanya Milletvekili GutierrezCortines, ilk konu olan, “Küresel Değişiklikler” hakkında bir açılış konuşması yapmıştır. Konuşmalarında küresel değişikliklerle mücadele etmek kadar, bu koşullara uyum sağlamanın da ne kadar önemli olduğunu vurgulamışlardır. Açılış konuşmasını yapan; Dünya Su Konseyi eski Başkanı William Cosgrove, küresel değişiklikler konusundaki detaylı sunumuyla tartışmalar için zemin oluşturmuştur. Almanya Milletvekili Ursula Eid ve Türkiye Milletvekili Osman Coşkunoğlu, sınır aşan sular alanındaki çalışmalarını aktarmıştır. Kıyıdaş ülkeler arasındaki iş birliğinin ve menfaat paylaşımının çatışmayı önlemede etkin yöntemler olduğunun altı çizilmiştir. Ayrıca Parlamentolar Toplantısı’nın açılış oturumundan. FİNAL RAPORU 97 SİYASİ SÜREÇ Oturuma katılan parlamenterlerden bir kare. kıyıdaş ülkeler arasında yapılacak olan ikili ve üçlü anlaşmaların sınır aşan suların adil bir şekilde yönetimi için önemi vurgulanmıştır. Bununla birlikte, katılımcı bazı milletvekilleri 1997 Su Yollarının Deniz Seferleriyle İlgili Olmayan Kullanımı hakkındaki Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin onaylanmasının gerekliliğini belirtmişlerdir. Ancak, pek çok milletvekili de son yirmi yıl içerisinde, BM Sözleşmesi’nin onay toplamadaki başarısızlığına dikkat çekmiş. Tarafların üzerinde mutabık kalabileceği bir sözleşme veya uluslararası anlaşma ile daha fazla ülkeye hitap ederek destek toplayabileceklerini belirtmiştir. Su sektöründe yerinden yönetim konusu, Türkiye Milletvekili Yusuf Ziya İrbeç ve Mısır Milletvekili Salwa Bayoumi Mohamed El tarafından masaya yatırılmıştır. Pek çok parlamenter bu düşünceyi desteklemiş ve başarılı yerel su yönetimleri uygulamalarını paylaşmıştır. Son olarak, Türkiye Milletvekili Ali Rıza Alaboyun ve Uganda Milletvekili David Ebong, su ve sanitasyon hakkı üzerine sunumlarını gerçekleştirmişlerdir. Bu konu hakkındaki tartışmalarda, etkin yönetişim ihtiyacı, kamu kaynaklarının gözetimi, su ve sanitasyon hakkının uygulamaya konması için mahkemelere erişim gibi hususların altı çizilmiştir. Ancak; pek çok ülke için suyun insan hakkı olarak tanımlanmasının oldukça zorlayıcı olduğu da açıkça belirtilmiştir. “Su için Parlamentolar” toplantısının ikinci günü, parlamenterler ve yerel yönetimler arasında yapılan diyalog toplantısıyla başlamıştır. Bu toplantıda taraflar birbirlerine su ile ilgili konular hakkında, özellikle âdemi merkeziyetçilik ve su hakkı alanlarına odaklanarak kendi görüşlerini aktarabilme ve iş birlikçi çözümler arama şansı bulmuşlardır. Öğleden sonra, parlamenterler kendi toplantılarına devam etmiş ve kurulması olası bir “Parlamenterler için Su Mevzuatı Yardım Masası”nı gündeme getirmişlerdir. “Su için Parlamentolar” toplantısı, 19 Mart 2009 tarihinde iki gün süren tartışmaların ardından üzerinde anlaşılan konularda sunulan bir dizi öneri ile sona ermiştir. 98 FİNAL RAPORU Yerel İdareciler Süreci Yerel ve bölgesel idareciler toplantıları 18-19 Mart 2009 tarihleri arasında Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde yapılmıştır. Bu toplantıya 59 belediye başkanı da dâhil olmak üzere yaklaşık 250 yerel idareci katılmıştır. Toplantılarda üç ana konu olan “Su ve Sağlık Yönetimi”, “Şehirlerde ve Bölgelerde İklim Değişikliği Risklerinin Yönetimi” son olarak da “Hızla Büyüyen Kentlerde Sağlıkla İlgili Sorunlar” tartışılmıştır. Yerel idareciler bir yıldan fazla bir süredir, yerel idarecileri su temini ve sanitasyon hizmetlerinin uyumlulaştırılmaya ve iyileştirmeye teşvik eden küresel bir anlaşma olan İstanbul Su Mutabakatı için çalışıyorlardı. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Yerel ve Bölgesel İdareciler toplantısını açmış, su ve suya bağlı sorunların insanlar için çok önemli olduğunu belirterek Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne (MDG) erişmek için sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin ilkelerine vurgu yapmıştır. Açılış oturumunda konuşma yapan Dünya Su Konseyi Başkanı Loic Fauchon, belediye başkanları ve yerel idarecilerin su yönetiminin temel taşları olduklarını ve şehirlerimizin bu mücadeleyi kazanacak ya da kaybedecek savaş alanına benzeterek; yerel yönetimlerin önemini belirtti. Marsilya Belediye Başkanı JeanClaude Gaudin, insanlara uzmanlıklarını ve deneyimlerini paylaşma fırsatı sunan, dayanışmayı güçlendiren, yerel iş birliklerine dayanan yönetim anlayışının önemini vurguladı. “Su ve Sanitasyon Yönetimi” konulu ilk oturumda Avrupa Konseyi’nden Piet Jansen, 47 Avrupa kenti için suyun önemine, iklim değişikliklerine, iklim değişiklerine uyum sağlamaya ve günden güne eskiyen alt yapı sistemlerinin başarılı bir şekilde yenilenmesi için yaptıkları çalışmalara dair açıklamalarda bulunmuştur. Avrupa’nın çeşitli bölgelerindeki su kaynaklarının geleceğindeki belirsizliklere ve su ile ilgili konuların karmaşıklığına bir çözüm bulmak için çok sektörlü yaklaşımlara, entegre yönetim şekillerine duyulacak ihtiyacın olmazsa olmaz bir çözüm aracı olduğunu dile getirmiştir. “Şehirlerde ve Bölgelerde İklim Değişikliği Risklerinin Yönetimi” adlı ikinci oturumda, artan belirsizlikler tartışılırken, su sektöründeki ortaklıkların hangi politika veya stratejilerin yerel ve bölgesel düzeylerdeki iklim değişikliklerine daha etkin çözümler getireceğine odaklanılmıştır. Büyük şehirlerdeki iklim değişiklikleri ve su yönetimi konularında uzman olan Jeroen Aerts, giderek ısınan bir dünyada ve hızla artan nüfusun olduğu şehirlerde, özellikle de kıyı kentlerindeki bilimsel çalışmaları açıklamıştır. Kendisi bazı şehirlerdeki su barajlarının, yükselen deniz seviyelerine adaptasyonunu mimari ve şehircilik tasarımlarındaki özel planlama yeniliklerini örnek göstermeyi de ihmal etmemiştir. Panelde temsil edilen diğer şehirler ise; maruz kaldıkları iklim değişikliği etkileri ile nasıl mücadele ettiklerini ortaya koymuşlardır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden Zekai Şen, Türkiye’deki iklim değişikliklerinin değerlendirilmesi ile ilgili ulusal projeyi anlatmış ve geçmişin artık geleceğin bir aynası olmayacağını ifade etmiştir. Malatya Belediye Başkanı Cemal Akın, kendi şehrinin su kaynaklarının dağlarda biriken kar miktarına bağlı olduğunu ve bunun da iklim değişiklikleri nedeni ile giderek azalmakta olduğunu açıklamıştır. SİYASİ SÜREÇ Su ve sanitasyon hizmetlerinin modelinin saptanmasını etkileyen çok sayıda faktör bulunduğu vurgulanmıştır. Bunların en önemlisi ülkenin su kaynaklarının geliştirilmesinde miktar, erişilebilirlik, kaynak bağlantısının oluşturulması ve ulusal politikaların mevcut işleyişi ve bütünlüğüdür. Her zaman uyulması gereken prensipler ve temel değerler olmalıdır. Temel prensip bölgesel ve yerel vatandaşlar düzeyinde verilen hizmet üzerinde denetimin sağlanmasıdır. Bunun anlamı bu hizmetlerin düzenlenmesi, sorumluluğunun yerel ve bölgesel yönetimler arasında paylaştırılmasıdır. Belirtilen ikinci prensip ulusal politika yapıcılarının toplumların gereksinimlerini ve hizmetin ihtiyacını dikkate almalarının gerekliliğidir. Son prensip ise yerel ve bölgesel yönetimlerin kendi toplumlarının ihtiyaçlarına en uygun şekilde cevap verebilecek olan hizmet modelini seçmekte özgür olmaları gerektiğidir. Genel olarak iyi bir yönetimin, başarılı ve sürdürülebilir bir su ve kamu hizmetleri idaresi oluşturulmasında ön koşul olduğu vurgulanmıştır. Tüm yönetim kademelerinde sorumlulukların paylaşılması teşvik edilmiştir. Belediye başkanları kendi şehirlerindeki su yönetimi ve idareler ile ilgili örnekler vermişlerdir. Bu konuda; Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Rahway, kentinin belediye başkanı John Kennedy kamu-özel sektör ortaklığının şehirdeki su hizmet sistemlerindeki başarı öyküsünü anlatmıştır. Kanada Metro Vancouver Su Komitesi Başkanı Tim Stevenson, artan yağmurlar nedeni ile oluşan deniz seviyesindeki yükselmenin su ve atık su sistemlerinde yeni önlemlerin alınması gereksinimini ortaya çıkarttığını açıklamıştır. Strazburg Şehircilik Komitesi Başkan Yardımcısı Andrée Buchmann, toprağa zarar vererek akiferlerdeki (Suyun çok uzak mesafelere gitmesini sağlayan, yer altı sularını pınarlara ve kuyulara ileten gözenekli toprak ya da jeolojik oluşum.) su kalitesini bozan yoğun ve şiddetli fırtınaların etkilerine karşı yer altı su kaynaklarını korumakta karşılaştıkları güçlükleri anlatmıştır. Panelde dünyanın değişik yerlerindeki şehirlerde yaşanan iklim değişikliklerinin çeşitli etkilerine karşı pratik çözümler getiren örnekler de sunulmuştur. Kolombiya Corantioquis Kamu Kuruluşları Genel Direktörü Luis Alfonso, Escobar Trujillo şehirlerdeki hidrolojik gerilimi tanımlamıştır. “Bazı kentler kuraklıkla karşı karşıya iken, diğerleri de su altında kalma tehlikesi altındadır. Varoluşumuzu tehdit eden belirsiz bir dönemde yaşamakta olduğumuzu vurgulamıştır.” Bu nedenle insanların yaşamlarında pozitif farklılıklar yaratan en iyi uygulamaları paylaşmaya gereksinimimiz vardır. Sonuç olarak: Küresel ısınmanın etkilerinin yarattığı gereksinimler saptanmalıdır. Programlar ve uygulamalar bu mücadelelere odaklanmalıdır. İzlenecek temel uyum önlemleri mevcut tüm yatırımlar ve faaliyetler ile işbirliği halinde gerçekleştirilmelidir. Ulusal düzeydeki mali düzenlemelerin oluşacak maliyetlerden ayrı olarak düşünülmesi olanaksızdır. Tüketiciler, su kaynaklarının ne kadar değerli olduğu, akıllıca ve tasarruflu bir şekilde kullanılması gerektiği konularında bilinçlendirmeli ve eğitilmelidirler. Su kaynaklarının gereksiz tüketimi azaltılmalıdır. Ancak, en önemlisi doğru bilgilerle donatılmış bilimsel bir model esas alarak altyapı oluşturmaktır. Yerel ve Bölgesel İdareciler Toplantısı’nın açılışından. FİNAL RAPORU 99 SİYASİ SÜREÇ Yerel ve bölgesel idareciler oturumuna katılan belediye başkanlarından ve şehirlerin temsilcilerinden bir kare. Çok amaçlı arazi-kullanımı, dış etkenler ve faaliyetlere uyum sağlayacak esnek bir şehirleşme ortamı yaratmanın temel yaklaşımlarından biri olduğu vurgulanmıştır. “Hızla Büyüyen Kentlerde Sanitasyon Sorunları” konusunu işleyen üçüncü oturumda panele katılanlar kendi kentlerinde yürütülen sağlık faaliyetleri hakkında tartışmışlardır. Kocaeli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürü İlhan Bayram, 2004 yılından bu yana gerçekleştirmiş oldukları yatırım ve projeleri anlatmıştır. Bilim insanları ve üniversiteler ile işbirliği halinde gerçekleştirdikleri projeler ile altyapı çalışmalarında kaydettikleri ilerlemeleri özetlemiştir. Artan nüfusun su gereksinimlerini de arttırdığını ve daha fazla su kaynağına ihtiyaç olduğunu belirtmiştir. Su kayıplarının mali yetersizlik ve kötü kaliteye neden olduğu, özellikle de bazı durumlarda yüzyıl önce oluşturulan altyapıların artık eskimiş oldukları vurgulanmıştır. Büyümekte olan kentlerdeki tüm bu mücadeleler için içme suyu boru hatlarının yenilenmesi, yeni kanalizasyon sistemleri, basınç yönetimi, basınç optimizasyonu sistemleri ve modern sağlık ekipmanları gerekmektedir. Bunların yanı sıra, hızla büyüyen kentlerde ilave su kaynaklarının yaratılması ve atık suyu tekrar kullanmayı sağlayacak sistemlerin de oluşturulması son derece önemlidir. Bu bağlamda yenilenmiş kanalizasyon sistemleri ve atık su boru hatlarının biyolojik su arıtma tesislerine yönlendirilmesi savunulmuştur. Yerel ve Bölgesel İdareciler Oturumu’nun katılımcıları poz verirken. 100 FİNAL RAPORU Küçükçekmece Belediye Başkanı Aziz Yeniay, kurallara aykırı olarak yapılan kuyulardan çıkartılan suyun kendi kentine ve çevresine verdiği zararları belirtmiştir. Yeterli yeraltı sularının Küçükçekmece Gölü’ne akmasını sağlamak için çalıştıklarını anlatırken;. bu tür çözümlerin ülkeye ve yeraltı sularının verimliliğine katkıda bulunduğunu anlatmıştır. Şehirleşmenin artması ve büyük şehirlerin hızlı gelişimi Güney ülkelerinde de sanitasyon ile ilgili sorunların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Avrupa’da bu hizmetler yerel idarecilerin sorumluluğundadır, ancak; geliştirilmeleri için önemli miktarda devlet bütçesine ihtiyaçları vardır. Fransa Ulusal Araştırma Merkezi’nin Araştırma Müdürü olan Bernard Barraqué’a, göre; pek çok Güney ülkesindeki hızlı kentleşme ve üstesinden gelinemeyen demografik olgular, mali kaynakların şehirleşme hızının ilerleyişine ayak uyduramamasından ve sistemin yetersiz teknik çözümlerinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle kısmen de olsa otonom sistemlerin seferber edilmesine gerek olduğunu anlatmıştır. Sonuç olarak mali sorunlar fakir ülkeler için kritik bir olgu olarak kalmaya devam etmektedir ve gerek yerel, gerekse ulusal vergi sistemleri, OECD’nin yaklaşımlarında önerdiği “3T (Vergi, tarife ve transfer fiyatları).” tarifelerinin eklenmesi ile işe finansman sağlanabileceğini ifade etmiştir. İşe yarar çözümlerin erişilemeyecek bir şey olmadığını ancak; sağlam bir politik taahhüde ve uzun dönemli planlamaya gereksinimleri olduğu vurgulanmıştır. SİYASİ SÜREÇ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, katılımcılarla poz verirken. Perşembe günü öğleden sonra yapılan genel oturumda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, suyla ilgili olarak kırsal ve kentsel bölgelerde yapılacak mücadeleleri hedefleyen İstanbul Su Mutabakatı’nı sunmuştur. parasal kaynakların arttırılması ile kamuya su hizmetlerinde bilgi aktarılmasını sağlayarak; kuzey ile güneydeki yerel yönetimlerin dayanışmasını güçlendirmeyi amaçlayan “Solidarit’eau Suisse” projesini tanıtmıştır. Fransa, Versay-Pontoise Belediye Başkanı Dominique Lefebre, İstanbul Mutabakat’nın uyarlanması ile ilgili panele başkanlık etmiş ve “şampiyon şehirleri” tanıtmıştır. Bu şehirlerin İstanbul Su Mutabakatı’na katılmalarının yanı sıra mutabakatın elçileri olarak; faaliyet göstermekteki kararlılıklarının yanı sıra bölgedeki yerel yönetimler arasındaki iş birliği ve bilgilerin paylaşılmasını desteklediklerini de belirtmiştir. Yerel ve bölgesel idareciler dayanışma, diyalog ve iş birliğini arttıracaklarının sözünü vermişlerdir. Lozan, Viyana, Paris, Buenos Aires ve Incheon gibi on büyük kentin yerel idarecileri İstanbul Su Mutabakatı’nın uygulanmasında lider rol üstlenmeyi kabul etmişlerdir. İsviçre, Lozan Belediye Başkan Yardımcısı Jean-Yves Pidoux, başarılı bir girişim olan mevcut Oturumu kapatan Belediye Başkanı Kadir Topbaş, su ve sağlık ihtiyaçlarının yerel yönetimler tarafından karşılanacağını ve İstanbul Su Mutabakatı’na tam destek vereceklerini belirtmiştir. Bunun yanı sıra yerel yönetimlerin kendi içlerinde bir su komitesi kurarak İstanbul Su Mutabakatı’nın ilkelerini yerine getirmelerini önermiş ve bu faaliyetlere ilişkin raporun bir sonraki Dünya Su Forumu’nda sunulacağını belirtmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, katılımcılarla poz verirken. FİNAL RAPORU 101 SİYASİ SÜREÇ Yerel İdareciler ve Parlamenterler Diyaloğu Parlamenterler ve yerel idareciler yerinden yönetim, su ve sanitasyon erişim hakkı konularını tartışmak ve bu konudaki deneyimlerini paylaşmak üzere 19 Mart 2009 sabahı bir araya gelmiştirler. Panel, Türkiye Milletvekili Mustafa Öztürk’ün, parlamenterlere (kanun yapıcılar) ve yerel idarecilere (kanun uygulayıcılar) birbirleriyle görüş alışverişi yapabilecekleri bir ortam sağlayarak Forum’un tarihsel bir gün yarattığına ve günün önemine ilişkin konuşmasıyla başlamıştır. Öztürk, parlamenterler ve yerel yönetimler arasındaki iş birliğinin son derece önemli ve gerekli olduğunu da vurgulamıştır. Fas Chefchaouen Belediye Başkanı Mohamed Saad El Alami oturumu yönetirken. Panel yöneticisi olan Chefchaouen Belediye Başkanı Mohamed Saad El Alami, kendi ülkelerinde karşılaştıkları problemleri ve edindikleri deneyimleri paylaşmaları için sözü panelistlere bırakmıştır. Suya erişim hakkı, yerel yönetimlerin bu hakkı güvence altına alabilmesi için gereken etkin mevzuat ve finansal destek ve Yerinden Yönetim Süreci Diyalog Toplantısı’nın başlıca tartışma konuları olmuştur. Fransa’daki Manche Genel Konseyi Başkanı Jean François Le Grand Forum’un parlamenter oturumlarını özetlemiş ve çoğu parlamenterin prensipte hükümetlerin su ve sanitasyon hakkını kabul etmesi konusunda ortak bir karara vardıklarını belirtmiştir. Gazze Belediye Başkanı Maged Abu Ramadan’ın, Gazze’deki durum üzerine yaptığı sunum büyük alkış almıştır. Filistin’in durumu, çatışma sırasında şehre su sağlamanın zorluklarına örnek teşkil etmiştir. Forum’dan çıkan sonuçlar arasında şehirlerin su kaynaklarına zarar verenlerin tazminat ödemesinin gerekliliğini savunan maddelerin de yer alması gerektiği teklif edilmiş ve konuşma izleyicilerden büyük destek almıştır. 102 FİNAL RAPORU Gazze Belediye Başkanı Maged Abu Ramadan. Toplantıda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Temsilcisi Zekai Şen, Üçlü Diyalog Toplantısı’nın sonuçlarının özel eylem planlarına dönüştürülmesini vurgulamış, parlamenterler ve yerel yönetimler arasında bu tür toplantılara devam edilmesinin ve küresel iklim değişikliğine “Kirleten Öder” prensibiyle karşılık verilmesinin önemine değinen özetiyle konuşmasını sona erdirmiştir. Parlamenterler ve Yerel İdareciler Diyalog toplantısında görüş alışverişi yaparken. Sİyasİ Süreç etkİnlİklerİnden Görüntüler BÖLGESEL SÜREÇ Bölgesel Süreç 5.Dünya Su Forumu’nun Bölgesel Süreci; 4 kıta (Afrika, Amerika, AsyaPasifik ve Avrupa) ve üç alt bölgeden (Akdeniz, Türkiye ve çevresi, Kuzey Afrika ve Orta Doğu/Arap ülkeleri) oluşmuştur. Bölgesel Sürec’in hazırlık aşamasında bölgesel koordinatörler belirlenmiştir. Bu koordinatörler, Bölgesel Süreçler’e rehberlik etmede, bölgesel dokümanların hazırlanmasında ve bölgelerin Forum’a katılımının sağlanmasında önemli rol oynamışlardır. Her bölgenin su ile ilgili kendine özgü sorunları ve çözüm önerileri olmakla birlikte, bütün bölgeler aşağıdaki çalışmaları yürütmüşlerdir: • Forum’un tematik çerçevesi dâhilinde su ile ilgili konuları belirlediler. • Forum çalışmalarının farklı bileşenlerine katılmaları için bölgesel paydaşları teşvik ettiler. • Forum’un Siyasi Süreci’ne katkı sağlayan bölgesel ana mesajlar geliştirdiler. • Bölgelerini tanıtmak amacıyla Forum alanı içerisinde, sergi alanı oluşturdular. • Bölgelerin suyla ilgili temel sorunlarını ve çözümlerini içeren bölgesel doküman hazırladılar. Bölgesel süreç 104 FİNAL RAPORU Bölgesel Süreç, paydaşlara bölgesel açıdan siyasi tavsiyeler oluşturma ve geliştirme olanağı sağlamıştır. Siyasileri, sivil toplum katılımcılarını ve diğer katılımcıları Forum tartışmalarında bir araya getirerek süreci, Siyasi Süreç ile ilişkilendirmiştir. Bakanlar Bildirisi’nin ve onun eki olan İstanbul Su Rehberi’nin hazırlık sürecinde çeşitli tavsiye ve öneriler bölgesel koordinatörler tarafından sunulmuştur. Çeşitli bölgesel toplantılar yapılarak, her bölgedeki uygun su yönetimini, çözülmesi gereken konuları/sorunları ve projeleri vurgulamak amacıyla; bölgesel dokümanlar geliştirilmiş ve yayınlanmıştır. Forum haftasında bu dokümanlar, bölgesel farklılıkları birleştiren konuların tartışıldığı oturumlarda sunulmuştur. Koordinatör Afrika Kalkınma Bankası (ADB) Afrika Su Bakanları Konseyi (AMCOW) Odak noktası İrtibat adresi www.afdb.org Tefera Woudeneh www.amcow.org • Ülkeye ait özelliklerin tanınmak zorunda olduğu ve şimdi harekete geçilmesi gerektiği şeklinde açıklamıştır. Bölgesel oturum sırasında, pek çok Afrika ülkesinin su ve sanitasyon konusunda Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ulaşamadığı belirtildi. Ayrıca, sanitasyon konusunun Afrika nüfusunun yaklaşık %60’ı olan, 590 milyondan fazla kişi için büyük bir sorun olduğu ve bu kişilerin hala gelişmiş sanitasyon erişimine sahip olmadığı vurgulandı. Afrika Süreci, Afrika Su Bakanları Konseyi’nin Bölgesel Yürütme Komitesi tarafından idare edilmiştir ve Etiyopya Su ve Sulama Bakanı ile Afrika Kalkınma Bankası Süreci eş başkanlığını yapmıştır. Bölgesel Yürütme Komitesi’ne destek vererek 5. Dünya Su Forumu hazırlıkları ve programına etkili bir entegrasyon sağlamak, Afrika’nın su hedeflerinin sağlanmasında paydaşların desteğini teşvik etmek, finansal farklılıkların güvenliğinin sağlanmasını teşvik etmek ve Afrika Bölgesel Dokümanı’nın hazırlanmasını sağlamak amacıyla Koordinasyon Komitesi oluşturulmuştur. Bölgesel dokümanının hazırlanması için çeşitli istişare çalıştayları düzenlenmiştir. Bölgesel su ve sanitasyon paydaşları için 2008 Ağustos ayında Tunus’ta başlangıç çalıştayı yapılmıştır. Koordinasyon Komitesi, ilki 2008 Aralık ayında Lusaka’da, (Zambiya) Güney Afrika bölgesindeki ülkelerin temsilcilerinin katıldığı; ikincisi 2009 Ocak ayında Akra’da (Gana) Doğu, Orta, Kuzey ve Batı Afrika’dan temsilcilerin katıldığı istişare çalıştayları düzenlemiştir. Yürütme Komitesi, 2009 Ocak ayında Abican’da (Fildişi Sahili) bir araya gelerek; bölgesel doküman ile Afrika Bölgesel Oturumu’nun yapısını ve gündemini kabul etmiştir. 18 Mart 2009’da Afrika Bölgesel Oturumu gerçekleşmiştir. Oturum Afrikalı katılımcılara 2008 yılında hazırlanmış olan, Afrika taahhütlerini uluslararası su camiasına sunma imkânı sağlamıştır. Oturumda aynı zamanda Afrika’da farklılıkların birleştirilmesinin sağlanmasına yardımcı olmak amacıyla; Afrikalı katılımcılar ile uluslararası su camiası arasında güçlü ortaklıklar/ilişkiler oluşturulmuştur. Oturuma, Afrika Birliği Komisyonu Başkan Yardımcısı E.Mwencha, AMCOW Bakanları, Hollanda Veliaht Prensi ve UNSGAB Başkanı Willem Alexander, Dünya Su Konseyi Başkanı ve 5.Dünya Su Forumu Genel Sekreteri katılmıştır. Afrika Kalkınma Bankası Başkan Yardımcısı Mandla Gantsho, Afrika Bölgesel Dokümanı’nı sunmuştur. Afrika Bölgesel Dokümanı’nın kapsamlı bir istişare sürecinin sonucu olduğunu, 2025 Afrika Su Vizyonu’nu tamamladığını belirtmiş ve Afrika bölgesinin ana mesajlarını: • Su güvenliğini sağlamak için Afrika’nın belirli bir vizyonu olduğu, • Afrika’nın en üst düzey siyasi liderleri tarafından yapılan taahhütlerin yürürlükte olduğu, • Afrika’nın su altyapısının büyümesi için ana finansal desteğin artmasına yönelik ihtiyacın olduğu, BÖLGESEL SÜREÇ Afrika AMCOW Üst Düzey Yöneticisi Bai-Maas Taal Afrika bölgesel oturumundayken. Hollanda Veliaht Prensi ve UNSGAB Başkanı Willem-Alexander. Hollanda Veliaht Prensi ve UNSGAB Başkanı Willem Alexander, açılış konuşmasında temel su konuları üzerinde bir mutabakatın oluştuğunu vurgulayarak; ODA (Resmi Kalkınma Desteği) fonlarının sağlanmasında UNSGAB’ın desteğini açıklamıştır. Ayrıca Su İşletmecileri ortaklarının, kapasitenin geliştirilmesinde ve kar amacı gütmeyen bir temelde gerçekleştirilen en iyi uygulama örneklerinin, Afrika’daki kamu hizmet birimleri arasında paylaşılmasında çok önemli olduklarını belirtmiştir. Oturumun teknik panel bölümünde, konuşmacılar, Afrika’nın su altyapısının finanse edilmesi için yatırım ihtiyacının yıllık 50 milyar Amerikan Dolar’ı olacağının altını çizmişlerdir. Bu yatırım ihtiyacı: •İçme suyu ve güvenli sanitasyona ulaşılması, •Tarım için su •Hidroelektrik güç ve çok amaçlı depolama alanları için gerekmektedir. Panelistler; çeşitlilik, uygun kurumsal düzenlemeler, yeterli altyapı, bilgi ve öğrenme, için yatırımlar talep etmişlerdir. Temel paydaşların ve kalkınma ortaklarının temsilcileri, su güvenliğini sağlamak ve su ve sanitasyon hizmetlerini yerine getirmek için; bölgesel çabaların desteklenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Oturum boyunca ortaya çıkan en önemli mesaj “taahhütlerin yerine getirilmesi” olmuştur. FİNAL RAPORU 105 BÖLGESEL SÜREÇ Amerika Koordinatör Odak noktası İrtibat adresi Meksika Su ve Sanitasyon Hizmetleri Ulusal Birliği (ANEAS) Roberto Olivares www.aneas.com.mx Hazırlık süreci, 2007 Kasım ayında Amerika Bölgesel Konsorsiyunu’nun oluşturulması ile başlamıştır. Konsorsiyum: •Kuzey Amerika, •Orta Amerika, •Karayipler •Güney Amerika’dan katılan 34 farklı kurumdan oluşmuştur. • Evrensel su temini ve sanitasyon erişiminin, verimli su kullanımının, sosyal içermenin ve yoksulluğun giderilmesinin teşvik edilmesi, • Yönetim birimlerinin kurumsal olarak güçlendirilmesi, su kaynakları politikalarının diğer sektörler ile içsel ve dışsal entegrasyonunun teşvik edilmesi, • Uygulamalı araştırma, teknolojik kalkınma ve kapasite geliştirmeye yönelik yapılan yatırımlar ile daha temiz üretimin teşvik edilmesi, su kaynaklarının cinsiyet bakış açısı dikkate alınarak; yerel paydaşlar ve yerli topluluklar ile ademi merkeziyetçi, katılımcı ve entegre yönetilmesi. Amerika Bölgesel Konsorsiyumu’nun, ulusal hükümet yetkililerini, parlamenterleri, yerel idarecileri, su kullanıcılarını, özel sektörü, sivil toplum örgütlerini ve akademisyenleri içeren farklı paydaşlardan oluşmuştur. Meksika Su ve Sanitasyon Hizmetleri Ulusal Birliği (ANEAS) ve Brezilya Ulusal Su Kurumu’nun (ANA) eş koordinatörlüğünü yaptığı, Yürütme Komitesi, Amerika bölgesinde su yönetimi uygulamalarının artmasında paydaşların çalışmalarını teşvik eden bölgesel aktiviteler ve toplantılar düzenlemek için yoğun bir şekilde çalışmıştır. Karayipler Çevresel Sağlık Enstitüsü (CEHI), Orta Amerika Su Kaynakları Entegrasyon Sistemi Bölgesel Komitesi (CRRH-SICA), UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (IHP) ve ANEAS çeşitli istişare toplantıları düzenlemişlerdir. Toplantılar su konularında ve projelerinde yer alan ulusal ve bölgesel paydaşların katılımı ile gerçekleşmiştir. Bu toplantılar, su ile ilgili kurumlar arasında bölgesel diyaloğu teşvik etmiş ve bölgesel dokümanın hazırlanmasında yardımcı olmuştur. Benedito Braga, Amerikalar Oturumu’nun 12 tavsiyesini paylaşırken. Panel tartışmalarında konuşulan konular şunlardır: Diplomatik tıkanıklığın önlenmesinde uluslararası iş birliği sağlayan kurumları da içine alan, esnek kanuni çerçevelere ihtiyaç duyulması, kanunların uzlaştırılmasını ve geliştirilmesini sağlayan kurumlara olan ihtiyaç, bölgesel bilgi paylaşımı, düşük maliyetli teknoloji transferi, düşük yatırımlı teknolojiler ve iklim değişiklikliği sorunları ile başa çıkmak için uluslararası ortaklıkların kurulması. Bölgesel doküman ilk olarak 2008 Kasım ayında Foz do Iguaçu’da (Brezilya), düzenlenen Amerika Su Forumu’nda sunulmuştur. Bu Forum’a hükümet temsilcilerinden, sivil toplum kuruluşlarına, akademisyenlerden su ile ilgili örgütlere, siyasilere ve karar vericilere kadar; 35 ülkeden temsilciler katılmıştır. Doküman, nüfus artışı, kentleşme, arazi kullanımında değişiklikler ve iklim değişikliğini de içeren küresel değişimler ve Amerika’nın alt bölgelerinin bu tür değişimlere nasıl hazırlandığına ve uyum sağladığı konularına değinmiştir. Amerika Bölgesel Oturumu, 17 Mart 2009’da düzenlenmiştir. ANA Müdürü Benedito Braga, Amerika Bölgesel Dokümanı’nın çok paydaşlı bir sürecin sonucu olarak oluştuğunun altını çizerek tanıtmış ve dokümanın aşağıdaki tavsiyeleri içerdiğini belirtmiştir. 106 FİNAL RAPORU Meksika Valisi Enrique Peña Nieto, Amerika Oturumu’nda katılımcılara seslenirken. Koodinatör Odak noktası İrtibat adresi Asya-Pasifik Su Forumu (APWF) Taeko Yokota www.apwf.org Bölgenin coğrafi büyüklüğü dikkate alınarak; bu bölge beş alt bölgeye ayrılmış ve hazırlık süreci alt bölgesel çerçevede yürütülmüştür. Alt bölgeler şunlardır: Organizasyonları Ağı (NARBO) ve Japon Su Forumu (JWF) tarafından başlatılan Bakanlar Su Güvenliği İnisiyatifi’ne katılmaya davet etti. Bu inisiyatif; finans, planlama, halk sağlığı, felaket önleme, altyapı, tarım, enerji, su ve diğer sektörleri içeren bir bakanlar ağı oluşturmayı hedeflemekte, farklı sektörlerdeki sosyal liderler ile diyalog kurmak için bir platform oluşturmaktadır. •Kuzeydoğu Asya •Güneydoğu Asya •Güney Asya •Orta Asya •Okyanusya ve Pasifik. BÖLGESEL SÜREÇ Asya-Pasifik Her bir alt bölge için bir alt bölge koordinatörü belirlendi ve Japon Su Forumu’ndan görevliler tarafından desteklenmiştir. 2008 Haziran ayında yapılan Singapur Uluslararası Su Haftası’nda bölgesel verilerin, Forum’un temalarına ve konularına ne şekilde uygulanacağını tartışmak ve alt bölgesel hazırlık toplantılarını belirlemek amacıyla, başlangıç toplantısı düzenlenmiştir. Asya-Pasifik Bölgesel Süreci’nin son etkinliği olan, Asya-Pasifik Bölgesel Sentez Toplantısı 15 Aralık 2008 tarihinde düzenlenmiştir. Toplantıda beş alt bölgenin yaptıkları çalışmalar ve 1. Asya-Pasifik Su Zirvesi’nde sunulan somut inisiyatiflerin gelişmeleri üzerine raporlar sunuldu. Ayrıca, veri paylaşımının, cinsiyet eşitliğine dayalı programlar düzenlenmesinin ve gençlerin görüşlerinin dikkate alınmasının önemi yeniden vurgulanmıştır. Ertesi gün, Asya-Pasifik bölgesel dokümanını oluşturmak amacıyla Çalışma Grubu Toplantısı yapılmıştır. Asya-Pasifik Bölgesel Oturumu, 20 Mart 2009’da düzenlenmiştir. APWF Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ravi Narayanan, AsyaPasifik Bölgesel Dokümanı’nı tanıtmıştır. Dokümanda, çok geniş bir alana dolayısıyla da farklı iklim türlerine sahip olan bölgede, iklim değişikliğinin etkileri ve hızlı nufüs artışının neden olduğu riskler göz önünde bulundurularak aşağıdaki konular vurgulanmıştır: • Kapasite arttırımının, güvenli içme suyu temininin ve temel sanitasyon erişiminin sağlanması için; tesislere yapılan yatırımların artmasının önemi, • Su ile ilgili afetlerin; özellikle kıyı alanlarında, küçük adalarda ve dağlık bölgelerde artan risklerinin azaltılmasına acil ihtiyaç duyulması, • Tarım da kullanılan su verimliliğinin geliştirilmesi, • Kentlerde temiz kıyıların korunması, • Su ve enerji sektörlerinin koordine edilmesi, • Doğru verilere dayanan yatırımların sonuçlarının izlenmesi. Birleşmiş Milletler Asya-Pasifik Ekonomi ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP), Asya Kalkınma Bankası (ADB), Asya Nehir Havzaları APWF Başkanı Yoshiro Mori, Asya bölgesinin önceliklerini sunarken. Japonya Dışişleri Bakanlığı Küresel Çevre İlişkileri Büyükelçisi Akihido Furuya, G8 Hokkaido Toyako Zirvesi’nin sonuçları hakkında sunum yapmıştır. Zirvenin çerçevesi kapsamında, G8 ülkeleri sadece Afrika bölgesine değil, aynı zamanda Asya-Pasifik bölgesine de odaklanacaklarına dair taahhütte bulunmuşlardır. G8 katılımcıları, iyi bir su kaynakları yönetiminin su sorunlarının çözümünde çok önemli olduğunu bildirmişlerdir. G8 ülkeleri Evian Zirvesi’nde (2003) kabul edilen su eylem planındaki gelişmeyi gözden geçirmek üzere anlaşmışlardır. Dünya Ekonomik Forumu Küresel Gündem Konseyi’nin su güvenliği konusundaki başkanı olan; Margaret Catley-Carlson panel oturumunun moderatörü olmuştur. Tartışmalar su güvenliğinin sağlanması ve su bakanlarının alması gereken en önemli eylemler üzerine odaklanmıştır. Tartışmada öne çıkan konular şu şekildedir: • Bilimsel bilgi ve verinin entegrasyonu, • Yağmur suyu kullanımını içeren teknolojik gelişmeler, • İklim değişikliğine uyum önlemlerinin teşvik edilmesi, • Suyun depolanması ve yeraltı suyunun yeniden dolması, • Tarımda suyun verimli kullanımı, • Paydaşların katılımının teşvik edilmesi. Su bakanlarının ele alması gereken eylemler ise şu şekilde sıralanmıştır: • Hükümetler tarafından mevcut taahhütlerin uygulanması, • Güçlü politikaların yürürlüğe konması ve hizmetlerin geliştirilmesi, • Su bakanları ve diğer sektörlerin bakanlarını kapsayan sektörler arası planlama, • Kısa vadeli uyum önlemlerini hesaba katarak toplulukların çalışmalarının teşvik edilmesi, • Hükümetler tarafından bütçe ödeneklerini de içeren su ile ilgili eylemlerin kolaylaştırılması. FİNAL RAPORU 107 BÖLGESEL SÜREÇ Avrupa Koordinatör Odak noktası İrtibat adresi Avrupa Su Ortaklığı (EWP) Harro Riedstra www.ewp.eu/erp09 Avrupa bölgesi ilk toplantısını 27 Şubat 2008 tarihinde Belçika’nın Brüksel şehrinde gerçekleştirmiştir. Toplantıya katılanlar, Avrupa Bölgesel Süreci’nin ana hatlarını, sekiz ana tema altında belirlediler. Belirlenen temalar şunlardır: •Avrupa’da Suyun Geleceği •İklim Değişikliği ve Uyum •Su için Enerji, Enerji için Su •Havza Yönetimi ve Sınır Aşan İş Birliği •Finans •Sanitasyon •Su Kıtlığı ve Kuraklık •Su Bilimi ve Teknolojileri Her bir tema için bölgesel tematik konsorsiyumunun çalışmalarını başlatmak üzere bir grup ve koordinatör belirlenmiştir. Bu konsorsiyumların görevi, mevcut girişimlere dayanarak bu temaları katılımcı bir süreç içinde daha da geliştirmektir. Doğu ve Güney Avrupa’nın bu tartışmalara dahil edilmesine özel önem verilmiştir. Avrupa Bölgesi, hazırlık süreci çerçevesinde çeşitli toplantılar ve konferanslar düzenlemiştir. Bu toplantılardan bazıları; Sergi Zaragoza Güney Avrupa Hazırlık Çalıştayı (8-9 Temmuz 2008), Budapeşte Orta ve Doğu Avrupa Çalıştayı (8 Ekim 2008), Brüksel Avrupa Bölgesel Koordinasyon Komitesi Toplantısı (21 Kasım 2008), Kopenhag Kuzey Avrupa Bölgesel Çalıştayı (8-9 Ocak 2009). Avrupa Su Ortaklığı Başkanı Tom Vereijken, Avrupa Bölgesel Dökümanı’nı sunarken. 108 FİNAL RAPORU Avrupa Bölgesel Oturumu, 17 Mart 2009 tarihinde düzenlenmiştir. Avrupa Su Ortaklığı Başkanı Tom Vereijken, Avrupa Bölgesel Dokümanı’nı sunmuştur. Dökümanda her temaya ilişkin genel bir değerlendirme, Avrupa’nın karşılaştığı sorunlar, bu sorunlara yönelik tavsiyeler ve Avrupa’daki iyi uygulamalar yer almaktadır. Vereijken, ayrıca Brüksel’de kurulacak olan ve su yönetimi konusunda yeni fikirlere ev sahipliği yapmayı, teknolojileri ve iyi uygulamaları paylaşmayı amaçlayan Avrupa Su Evi girişiminin de duyurusunu yapmıştır. Avrupa Oturumu’nda düzenlenen panel üç bölüme ayrılmıştır: •Avrupa’nın su konusundaki başarıları ve su sorunları. •Herkese sürdürülebilir sanitasyonu sağlamak için Avrupa’da yapılanlar. •Havza yönetimi ve sınır aşan iş birliği. “Avrupa’nın su konusundaki başarıları ve su sorunları” başlıklı oturumda her Avrupa ülkesinin su bütçesini gösteren bir “su hesabı”nın olması gerektiği vurgulanmıştır. Böylece, su hesaplarına göre ülkelerin su sorunlarının nasıl ele alındığının izlenilebileceği anlatılmıştır. Oturumda yer alan finans sektörü temsilcileri, mevcut finansal krizin su sektörü için fırsatlar sunduğunu ifade ettiler. “Herkese sürdürülebilir sanitasyonu sağlamak için Avrupa’da yapılanlar” konulu oturumda sanitasyon, temel sorunlardan biri olarak tanımlanmıştır. Batı Avrupalılar’ın çoğu sanitasyona ve atık su arıtma tesislerine sahip iken, Avrupa’da hala uygun sistemlere sahip olamayan pek çok kişi bulunmaktadır. Avrupa Komisyonu’ndan Helmut Bloech, “Bütün şartlarda merkeziyetçi sistemlere ihtiyacımız yok! Kuru ekolojik tuvaletler ya da atık su tesisleri gibi ademi merkeziyetçi, yenilikçi sanitasyon çözümlerine yatırım yapmaya ihtiyacımız var!” diyerek, düşüncesini açıklamıştır. Son oturumun konusu ise; “havza yönetimi ve sınır aşan iş birliğiydi”. Panelde havza yönetimi için ortak bir yaklaşım, yöntemler, amaçlar, bilgi, deneyim ve teknoloji paylaşımı gibi işlevsel araçlar sunan Avrupa Su Çerçeve Direktifi’nin içeriğinin yapılandırılması tartışılmıştır. Panelistler Avrupa Bölgesel Oturumu’nda görüşlerini açıklarken. Panel sonucunda aşağıdaki neticelere ulaşılmıştır: • Nehir havzası, su kaynakları yönetimi için en uygun ölçektir. • Avrupa Su Çerçeve Direktifi (SÇD), Avrupa ve ötesinde havza yönetimi yaklaşımının benimsenmesini sağladığı için önemli bir gelişmedir. • SÇD’nin temel prensipleri ve Helsinki Konvansiyonu dünyanın diğer bölgelerinde de teşvik edilmelidir. • Avrupa ve diğer bölgeler arasında iş birliğinin güçlendirilmesi gereklidir. Uluslararası ve iki taraflı donörler tarafından iş birliği programlarına ve kapasite geliştirmeye tahsis edilen finansal kaynaklar önemli ölçüde artırılmalıdır. Koordinatör Arap Su Konseyi (AWC) Odak noktası İrtibat adresi Safwat Abdel Dayem www.arabwatercouncil.org Hazırlık süreci, bölgedeki bütün paydaşlar arasında geniş bir dayanışma sağlanarak geliştirilmiştir. Bölgesel Sürec’in başlangıç toplantısı 9 Aralık 2007 tarihinde Dubai’de yapılmıştır. Bu toplantıda Arap Su Konseyi’nin Bölgesel Sürece liderlik edeceği kararlaştırılmıştır. Bunu takiben; Forum’un teması ve konularıyla ilgili bölgesel öncelikleri belirlemek, Forum’a yapılacak bölgesel katkılar için takip faaliyetlerini hazırlamak ve geliştirmek amacıyla, ilki 14-15 Mart 2008 tarihlerinde Kahire’de; diğeri de 20-21 Haziran 2008 tarihlerinde Alaimen’de olmak üzere iki bölgesel hazırlık toplantısı daha düzenlenmiştir. Bölgesel diyalog, 14-15 Ocak 2008 ve 14-15 Temmuz 2008 tarihlerinde Kahire’de düzenlenen Yüksek Seviyeli Su Uzmanları ve diğer paydaşların toplantıları ile geliştirilmiştir. Hazırlık sürecinin gözden geçirilmesi, 16-19 Kasım tarihlerinde Riyad’ta düzenlenen, 1.Arap Su Forumu’nun ana gündem maddesiydi. Diğer hazırlık toplantıları 17-20 Ağustos 2008 tarihlerinde Stockholm Su Haftası sırasında ve 1-4 Eylül 2008 tarihlerinde Fransa’nın Montpelier şehrinde gerçekleştirilen 13. IWRA Dünya Su Kongresi sırasında düzenlenmiştir. MENA/Arap Ülkeleri Bölgesel Oturumu 19 Mart 2009 günü düzenlenmiştir. Bölgesel dokümanın önemli mesajları Arap Su Konseyi İcra Müdürü Safwat Abdel Dayem, tarafından sunulmuştur. Bölgesel dokümanda, suyun kullanıcılar arasında tahsisi, paydaşların katılımı, su kıtlığında arz-talep dengesi ve finansal sorunlar gibi Arap ülkelerinde karşılaşılan önemli su sorunları tanımlanmıştır. Dokümanda su sorunlarının giderilmesi için görüş alışverişi, müzakere ve analitik çalışmalara dayanarak oluşturulan önemli mesajlar ve tavsiyeler sıralanmıştır. Bölgesel hazırlık süreci sonunda oluşan mesajları ve tavsiyeleri tartışmak üzere genel bir oturum düzenlenmiştir. Bu oturum sırasında, sınır aşan sular hakkındaki anlaşmalar, özelleştirme ve Arap bölgesinde suyun fiyatlandırılması, suyun arıtılması, atık suların yeniden kullanım teknolojileri, iklim değişikliği ve etkileri konuları tartışılmıştır. Arap Su Konseyi Başkanı Mahmoud Abu Zeid, bölgeyi su sıkıntısına sokan problemlerin altını çizmiştir. Mevcut finansal krizin, enerji ve gıda piyasalarındaki değişkenliğin bizleri yorgun ya da zayıf bırakmayacağını ancak; gerekli politikaların ve yatırım projelerinin en kısa sürede geliştirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Ayrıca, Birleşik Arap Emirlikleri Çevre Ajansı’nın ve Uluslararası Bio-tuz Tarım Merkezi’nin ev sahipliğini yaptığı Arap Su Akademisi’nin önemine değinmiştir. BÖLGESEL SÜREÇ Ortadoğu ve Kuzey Afrika/ Arap Ülkeleri Arap Su Konseyi Başkanı Mahoud Abu Zeid, MENA/Arap ülkeleri bölgesel sunumunu yaparken. Bölgesel oturum sırasında iki önemli bildiri yayınlanmıştır: İlki hükümetleri, sivil toplum kuruluşlarını, özel sektörü, araştırma ve akademik kuruluşları, bölgesel ve uluslararası kuruluşları içeren su paydaşlarının bildirisi, diğeri ise; Arap Su Bakanları Bildirisi’dir. Su ile ilgili paydaşlar, yerel ve bölgesel su kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamak ve kaynakları en uygun şekilde kullanmak için bölgesel rapordaki mesajlara yönelik olarak beş öneride bulundular. Bu öneriler: Küresel değişimlere ve risk yönetimine uyum, gıda güvenliği, yönetim ve idareyi etkili kılma, su ile ilgili sektörlerin finansmanını etkinleştirme ve eğitim, bilgi ve kapasite gelişimini kuvetlendirmektir. Arap Su Bakanları Bildirisi ile Bölgesel Sürec’in önemli mesajlarını ve tavsiyelerini içeren siyasi taahhütlerde bulunuldu. Bu taahütleri gerçekleştirmek için su konusundaki paydaşlarla birlikte çalışmasının gerekliliği vurgulanmıştır. MENA/Arap Ülkeleri Oturumu’nda yüksek seviyeli katılımcılar su ile ilgili bölgesel sorunlara karşı uygulanabilir çözümleri tanımladılar. Panel oturumunda su sektörü dışındaki yenilikleri keşfetmek, iyi uygulamaların yayılması, eğitimin ve araştırmanın birleştirilmesi, Entegre Su Kaynakları Yönetimi (IWRM) yaklaşımının teşvik edilmesi ve uluslararası anlaşmaların yürürlükte olmasının sağlanması gibi çeşitli konular görüşülmüştür. FİNAL RAPORU 109 BÖLGESEL SÜREÇ Akdeniz Koordinatör Odak noktası İrtibat adresi Akdeniz Su Enstitüsü (IME) Hachmi Kennou www.ime-eau.org Akdeniz Bölgesel Oturumu’nun hazırlıklarını yapmak ve süreci yürütmek için Aralık 2006’da Akdeniz Su Enstitüsü’nün önderliğinde bir koordinasyon komitesi oluşturuldu. Komitede aşağıdaki kuruluşlar yer almıştır: •Fas Su ve Çevre Bakanlığı. •Fransa Ekoloji, Enerji, Sürdürülebilir Kalkınma ve Şehir ve Bölge Planlama Bakanlığı, Şehir ve Bölge Planlama, İskan ve Doğa Genel Müdürlüğü. •İspanya Çevre, Köyişleri ve Deniz Bakanlığı, Su Genel Müdürlüğü. •Yunanistan Çevre, Planlama ve Bayındırlık İşleri Bakanlığı. Uluslararası İlişkiler ve AB İşleri Müdürlüğü. •Akdeniz Su Enstitüsü (IME), Küresel Su Ortaklığı-Akdeniz (GWPAkdeniz), Mavi Plan (Akdeniz Eylem Planı Bölgesel Eylem Merkezi), Öncelikli Eylem Programı Bölgesel Eylem Merkezi (Akdeniz Eylem Planı PAP/CAR) Akdeniz Havza Örgütleri Ağı (MENBO). Akdeniz Bölgesi, 22 Aralık 2008’de Ürdün Ölü Deniz’de düzenlenen Avro-Akdeniz Bakanlar Konferansı’nda açıklanan Bakanlar Bildirisi’nde yer alan sürdürülebilir su yönetimine yeni bir bakış açısıyla yaklaşmıştır. Bakanlar Konferansı’nda Akdeniz’deki mevcut inisiyatifler kullanılarak; nüfusun talebi ile aynı doğrultuda somut projeler geliştirilerek, su için yeni bir strateji oluşturulmuştur. 15 Ocak 2009’da Tunus’ta, 2-7 Şubat 2009’da Beyrut’ta düzenlenen hazırlık toplantılarında “Akdeniz Mesajı” başlığı altında bir dizi tavsiyeler oluşturulmuştur. Akdeniz Bölgesi’nin desteklenmiştir. Bunlar: hazırlık süreci iki temel yaklaşım ile • Avro-Akdeniz ve Güneydoğu Akdeniz ülkelerinin su müdürlerinin periyodik olarak gerçekleştirdiği konferanslar ve Avro-Akdeniz Ortaklığı temeline dayanan jeopolitik yaklaşım. • Akdeniz Eylem Planı (MAP) tarafından yürütülen cok taraflı iş birliği. Akdeniz Su Enstitüsü İcra Direktörü Hachmi Kennou, Akdeniz Bölgesel Süreci’nin sonuçlarını paylaşırken. İlk panel oturumunda panelistler; yönetim sorunları, iklim değişikliğine uyum, talep yönetimi ve verimliliği, Akdeniz havzasında Kuzey-Güney iş birliği ve finans konularını ele aldılar. Küresel Su Ortaklığı-Akdeniz’in Başkanı Michael Scoullos, 5.Dünya Su Forumu için hazırlanan “Akdeniz Bölgesi’nin Mesajı’nı”katılımcılara sundu. Mesaj, Akdeniz’de Su Stratejisinin hazırlanması ve somut projelerin belirlenmesi için güçlü bir temel oluşturmuştur. “Akdeniz Bölgesi’nin Mesaj’ı” içerisinde su yönetimi, iklim değişikliği, su talebinin yönetilmesi, bölgedeki su sektörüne yapılan yatırım, güvenilir bilgiye erişim ve su konusunda kamu bilincinin oluşturulmasında medyanın rolü konuları yer almaktadır. Su ve kıyı gelişimi konulu ikinci oturumda, panelistler; artan nüfus yoğunluğu, gelecekteki büyüme tahminleri, turizmin etkileri, bölgesel dengesizlik, kaynak sıkıntısı, kıyısal sulak alanlar üzerindeki etkiler ve olağan dışı olayların artan riski gibi konuların altını çizdiler. Entegre Su Kaynakları Yönetimi (IWRM) ve Entegre Kıyı Bölgesi Yönetimi (ICZM) arasındaki ilişki de vurgulanan konular arasında yer almıştır. Panelistler, IWRM ve ICZM’in birlikte uygulanmasının, orta ve uzun vadede optimum fayda sağlamasının en iyi yolunun, verimli bir katılımcı yönetiminin oluşturulması ve geliştirmesi olduğunu belirtmişlerdir. Kapanış panelinde konuşmacılar; su hakkının uygulanması, finansal kaynakların iyileştirilmesi ve geliştirilmesi, suyun yerinden yönetimi, daha iyi eğitim, bölgedeki ülkelerin yararları için teknolojik gelişmelerin paylaşılması ve su talebinin yönetiminde karşılaşılan güçlükler gibi konulardan bahsetmişlerdir. 19 Mart 2009 tarihinde düzenlenen Akdeniz Bölgesel Oturumu’nun açılışı Akdeniz Su Enstitüsü İcra Müdürü Hachmi Kennou, tarafından yapılmıştır. Panelistler, Akdeniz Oturumu sırasında seyircilerden soru alırken. 110 FİNAL RAPORU Koordinatör Odak noktası İrtibat adresi Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) Hamza Özgüler www.dsi.gov.tr Türkiye Cumhuriyeti eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, insanoğlunun suyun önemini ve değerini anlaması gerektiğine vurgu yaparak suyun evrenin merkezi olduğunu ifade etmiştir. Hazırlık toplantıları, Türkiye içindeki ve çevresindeki toplantılar olmak üzere iki şekilde düzenlenmiştir. Türkiye içindeki toplantılar, DSİ Bölge Müdürlükleri tarafından yerel su sorunları ile karşı karşıya olan Türkiye’nin değişik şehirlerinde yapılmıştır. Bu süreç dahilinde, Forum’un temalarıyla ilgili su sorunlarını ve olası çözümlerini ele alan toplam 16 adet toplantı gerçekleşmiştir. Bu toplantılarda sadece toplantıların düzenlendiği şehirlerin yerel su sorunları değil, aynı zamanda çevre şehirlerdeki benzer sorunlar da tartışılmıştır. Türkiye’deki hazırlık toplantılarının toplantıların temaları şu şekildedir: düzenlendiği şehirler ve Adana (Sulama/Drenaj), Afyonkarahisar (Termal ve Maden Sular), Ankara (Su Yönetimi/Kuraklık), Antalya (Karstik Hidroloji), Şanlıurfa (Sulama/Tuzlanma), Edirne (Taşkın), Erzurum (Kar Hidrolojisi), İzmir (Havza Kirliliği/Tarihi Su Yapıları), Kayseri (Sulak Alanlar), Samsun (Taşkın/Sel/Toprak Kayması), Trabzon (Sel/Toprak Kayması/Nehir Yataklarının Korunması), Van (Göl Hidrolojisi), Bursa (Su Kullanımı/ Arıtma/ Yeniden Kullanım), Konya (Yeraltı Suları/Kuraklık) ve Artvin (Su ve Enerji) BÖLGESEL SÜREÇ Türkiye ve Çevresi Türkiye Eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel açılış konuşmasında büyük bir kalabalığa hitap ederken. Türkiye Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, oturumda Bakanlar Paneli’ni yönetmiştir. Bakan Eroğlu, Türkiye’nin Kyoto Protokolü’nden yana taraf olduğunun ve sera gazı salınımını kontrol etmek için; mevzuat geliştirmeye hız verdiklerinin altını çizmiştir. Panelde mevzuatların önemi, erken uyarı sistemleri, uyum stratejileri, sınır aşan sular, kurumsal dayanışmanın eksikliği, bilim ve teknolojinin rolü gibi diğer konular da tartışılmıştır. Türkiye çevresindeki toplantılar Çevre ve Orman Bakanlığı ile DSİ tarafından; Ürdün’de, Bosna-Hersek’te, Kırgızistan’da, Makedonya’da, Kıbrıs’ta ve İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıların amaçlarından biri, bölgedeki çıkar grupları arasında ulusal ve uluslararası iş birliğini sağlamak olduğundan, tartışma platformlarına bölgedeki su sorunlarıyla ilgilenen çeşitli gruplar dâhil edilmiştir. Bu sayede karar vericiler de dâhil olmak üzere paydaşlar arasında deneyimlerin paylaşılması sağlanmıştır. Türkiye ve Çevresi Bölgesel Oturumu 18 Mart 2009 tarihinde düzenlenmiştir. Devlet Su İşleri Genel Müdürü Haydar Koçaker, Türkiye ve Çevresi Bölgesel Dokümanı’nı tanıtmıştır. Bölgesel dokümanın oluşumunda paydaşların görüşlerinin alındığı, bölgesel hazırlık toplantılarından yararlanıldığını belirtmiştir. Dokümanda ayrıca Forum’un altı teması çerçevesinde su ile ilgili problemler ve çözümler ele alınmış, hazırlık toplantılarında ortaya çıkan önemli mesajlar ve sonuçlar özetlenmiştir. DSİ Genel Müdürü Haydar Koçaker, Türkiye Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu su, konuları için bölgesel entegrasyonun öneminden bahsederken. Panel boyunca, bölgenin su ile ilgili sorunları, ihtiyaçları ve yeterliliği ile su ve iklim konusunda bölgesel iş birliğinde Türkiye’nin rolü tartışılmıştır. Türkiye’nin çeşitli ve kapsamlı su deneyimlerini, vaka analizlerini çevresindeki diğer ülkelerle paylaşabileceği vurgulanmıştır. Oturumda Türkiye’nin, hem tarihsel hem de binlerce yıllık su ile ilgili tecrübesinden dolayı bölgede önemli bir role sahip olabileceği belirtilmiştir. Türkiye ve Çevresi Bölgesel Oturumu’nda konuşma yaparken. FİNAL RAPORU 111 TEMEL GRUPLAR Sürecin Genel Olarak Açıklanması Farklılıkların suda yakınlaşmasını sağlayarak, birçok aktöre ulaşmayı hedefleyen ve adil bir katılım mekanizmasına sahip olan Forum’un, katılım çerçevesinin de kapsamlı olması gerekir. 5. Dünya Su Forumu’na katılım stratejisi, sivil toplumun dokuz temel grubunu kapsayan, Gündem 21’in çerçevesinde; sürdürülebilir kalkınma için ekonomik ve sosyal sektörlerin tamamının, geniş tabanlı bir katılım sağlamasını gerektirmiştir. Bu çerçevenin dâhil edilmesiyle, Forum’un ortak organizatörleri hazırlık sürecinin her aşamasında ve bizzat etkinlik sırasında çok paydaşlı diyalogların sürdürülebilmesini sağladılar. Gündem 21’in Dokuz Temel Grubu TEMEL GRUPLAR -Kadınlar -Gençler ve Çocuklar -İş ve Sanayi Dünyası -Yerel Yönetimler -Bilim ve Teknoloji -İşçi ve Sendikalar -Yerel Halk -Çiftçiler -Sivil Toplum Örgütleri Tematik Süreç, tüm oturumlar paydaşların dengeli bir şekilde temsilini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Temel gruplar, altı tematik sonuç oturumunda kendi görüşlerini paylaşmaları ve önceliklerini belirtmeleri amacıyla davet edilmiştir. Siyasi Süreç, 5. Dünya Su Forumu’nda temel grupların alınacak önlemler hakkında lobi faaliyetleri gerçekleştirmelerine imkân vermek üzere, temel gruplar ve politikacılar arasındaki etkileşimi teşvik etmiştir. Parlamenterler Toplantısı, Yerel Yönetimler Toplantısı ve Üç Seviyeli Siyasi Diyalog Toplantıları tüm katılımcılara açık yapılmıştır. Böylece temel grupların politikacılar nezdinde lobi faaliyetleri gerçekleştirmeleri mümkün kılınmıştır. Türkiye içinde ve dünyada, Forum organizatörleri katılım oranını yükseltmek için gruplara özgü düzenlemelere girişmişlerdir. Bu girişimlere, yerel ve uluslararası kuruluşlar arasında bağlantı (Kadınlar ve Cinsiyet Koalisyonu) kurmak (İstanbul Su Forumu, Kadınlar Ön Konferansı, Forum Öncesi STÖ Toplantısı), hazırlık toplantılarına ve konferanslarına destek vermek ve 5. Dünya Su Forum’unda gruplara özgü Forumları (Çocuk Su Forumu, Gençlik Forumu) teşvik etmek örnek verilebilir. 112 FİNAL RAPORU Tüm büyük grupların, hafta boyunca faaliyetlerini kolaylaştırmak için, kendilerine Forum alanında özel çalışma ağı alanları tahsis edilmiştir. Feshane ve Bedesten Salonu’nda bulunan odalar özellikle gençlik grupları, sendikalar ve STÖ’ler gibi çeşitli gruplar tarafından faal olarak kullanılmıştır. Aynı mekânda, sivil toplum ve temel grupların devam eden faaliyetlerine destek sağlamak üzere, bir de sekretarya ofisi kurulmuştur. Çalışmak ve fikirlerini tanıtmak için uygun bir yer bulamayan katılımcılar için, birçok yerde konuşmacı köşeleri kurularak; alternatif bir katılım imkânı sağlanmıştır. Bu Forum’da, ilk kez Forum içindeki bilgi paylaşımına, ortaklık kurma gayretlerine destek olmak üzere Sivil Toplum Köyü gibi, çalışma ağı alanları oluşturulmuştur. “IFAP (Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu) Gelecekteki Dünya Su Forumları’nda da sivil toplum katılımının, bu yıl ki kadar yüksek olmasını ümit ediyor. ” Kadınlar 5. Dünya Su Forumu’nda, dünyadaki kadın örgütleri ve cinsiyeti temel alan örgütler çok aktif bir rol oynadılar. Bunların çoğu, “Kadın ve Cinsiyet Koalisyonu” içinde birlikte çalıştılar. Bu koalisyon ve diğer kadın örgütleri aracılığıyla, 150 kadın örgütü; su, sağlık, kadın ve cinsiyet sorunları hakkında çalışanlar, Forum’da temsil edildiler. Bu örgütlerin yaklaşık 30’u, Forum sırasındaki etkinliklere ve /veya hazırlık sürecine doğrudan katılmışlardır. Kadınların tecrübeleri ve ihtiyaçları tartışmaya açılmıştır. Cinsiyet ve eşitliği temel alan başarılı yaklaşımlar paylaşılmış, kadını güçlendirme ve cinsiyet rollerinde dengelemenin önemi vurgulanmıştır. TEMEL GRUPLAR Gruplara özgü hazırlıklara ek olarak, Bu “Dokuz Temel Grup” için ortak programlar ve mekânlar belirlenmiştir. Bu sayede de Forum’a katılım imkânını kolaylaştırarak; katılımcılar teşvik edilmiştir. Dünyada, çok sayıda sivil toplum temsilcisinin Forum’a ilişkin masrafları karşılayamayacakları gerçeğini göz önünde tutan Forum Sekretaryası, başvuruda bulunan hemen hemen herkese, Katılımcı Yardım Programı (PAID) ile mali destek sağlamıştır. PAID programı sayesinde Forum’a katılma imkânı olmayan, isteklilerin Forum’a katılımı sağlanmış, ayrıca bu katılımcılara; otel ve şehir içi ulaşım hizmetleri ücretsiz olarak verilmiştir. Temel Grupların Forum İçindeki Etkinliklerinin Özel Açıklaması Hazırlık Sürecine Katılım Eşitliği Temel Alma Forum Sekretaryası ve Dünya Su Konseyi, Forum’un hazırlık sürecinde ve programında eşitliğin temel alınmasını desteklemek üzere; Su Ortaklığı İçin Kadınlar (WFWP) grubu ile bir sözleşme imzalamıştır. Eşitliği temel alan eğitim oturumları, 2008’de Orta Amerika ve Meksika’da daha sonra; Avrupa bölgesi için düzenlenen üç hazırlık toplantısında ve son olarak Ocak 2009’da İstanbul Forum Sekretaryası’nda gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, bölgesel su gündemlerinde su konusundaki cinsiyet sorununun önemle vurgulanmasını sağlamak üzere; Latin Amerika, Asya-Pasifik ve Afrika bölgeleri, Kadın ve Cinsiyet Koalisyonu üyeleriyle birlikte bölgesel hazırlık konferanslarına katılmışlardır. Forum Sekretarya’sında staj. 1 5. Dünya Su Forumu üyeleri şunlardır: Su Ortaklığı İçin Kadınlar (WFWP), Cinsiyet ve Su Birliği (GWA), Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN), Avrupa Uluslararası Kadın Grubu Üyeleri, Türkiye Kadın Su Platformu, BM Bakanlıklar Arası Cinsiyet ve Su Görev Gücü, Kadın Çiftçiler İlerleme Ağı (WOFAN). FİNAL RAPORU 113 TEMEL GRUPLAR Forum Sırasındaki Etkinlikler WFWP üyeleri (Su Ortaklığı için Kadınlar), kadınların su sektöründeki rolleri ve kariyerleri açısından, gelecekteki olası etkinlikleri tartışmak üzere; 2008 yılında Viyana’daki Uluslararası Su Birliği (IWA) çalıştayına katıldılar. WECF (Ortak Bir Gelecek için Avrupa’daki Kadınlar), WFWP, GWA (Cinsiyet Su Birliği) ve Birleşmiş Milletler, New York’ta Aralık 2008’de düzenlenen “Su ve Sanitasyonda Cinsiyete Göre Ayrıştırılmış Veriler” hakkındaki Eksper Grup Toplantısı’na katıldılar. Koalisyonlarda ve katılımcı örgütlerde yer alan kadınlar, Forum koordinatörlerinin tüm hazırlık toplantılarına aktif katılım gösterdiler. Kadınlar ve diğer temel grup temsilcileri, oturum ve gündem düzenleyicileri arasında bağlantı kurulmasına aracı oldular. Hazırlık Toplantıları ve Konferansları İstanbul’daki Forum Sekretaryası, kadın örgütleri, iş kadınları, akademisyenler, siyasi parti temsilcileri ve Türkiye’den katılan diğer katılımcılarla iki toplantı yaparak; kendilerine Forum’a katılma olanakları hakkında bilgi verdi. Toplantılarda; Türkiye için Kadın Su Platformu’nu kuran, 5. Dünya Su Forumu için Kadınlar ve Cinsiyet Koalisyonu etkinliklerine katılan; Türkiye Uluslararası Kadın Grubu Üyeleri, Türkiye İş ve Meslek Sahibi Kadınlar Derneği, ve İstanbul Teknik Üniversitesi Akademisyenleri de bulunmaktaydı. Kadın Platformu, WFWP ve GWA Forum’a hazırlık olarak; özellikle Ortadoğu’da, Kuzey Afrika’da, Arap ülkelerinde, Türkiye’de ve çevresindeki bölgelerde kadınların Forum’a olan ilgisini ve katılımını arttırmaya çalışmışlardır. Daha sonra Forum’a katılan devlet başkanlarına ve bakanlara sunulmak üzere bir dizi öneri geliştirmek amacıyla; İstanbul’da, Mart 2009’da “Kadın ve Su Ön Konferansı’nı” düzenlemişlerdir. Bu öneriler sürdürülebilir, adil bir kalkınmanın ön koşulu olarak; eşitlik ve cinsiyeti temel alan esas ilkeye bağlı kalınmasını, farklı temel grupların nüfusunun yoğun olduğu bölgelerde, kendilerine özgü rollerini yerine getirebilmeleri için, elverişli ortam ve düzgün bir hareket sahası sağlama çağrısını da içeriyordu. İstanbul Ön Konferansı’nın sonuçları, Türkiye, Etiyopya ve Hindistan’dan üç bakanın katılımıyla; kadın sorunları, su ve kırsal gelişme konuları, Forum’un “Sağlık, İtibar ve Ekonomik Kalkınma oturumu ile Cinsiyetler Arası Eşitlik İçin İleri” başlıklı özel oturumunda sunuldu. Bu oturumda katılımcılar ve koalisyon üyeleri, bakanlar ve politikacılardan; • Herkes için güvenli su ve sanitasyon konusunda verilen taahhütlerin uygulanmasını, •Özellikle kadınlar olmak üzere temel gruplara destek ve kaynak sağlamasını, • Su ve sanitasyon alanında cinsiyet ile uyumlu bütçe uygulamaları yapılmasını ve bu bütçeyi kontrol etmelerini, • İlgili halkın bilgili seçimine dayalı olarak su ve sanitasyon bütçelerini artırmalarını ve tahsis etmelerini, • Yeryüzünde su ve sağlığa dair politika ve projelerinin önemini yansıtan, cinsiyete duyarlı kriterlere dayalı olarak; cinsiyete duyarlı kapasite geliştirme ihtiyacına göre bütçe ayrılmasını, araştırma, geliştirme yapılmasını, yönetim ve uygulamaların saydam ve hesap verilebilir olmasını, • Ulusal politika ve programlarda, su ve sanitasyon sektörlerindeki ilerlemeyi kontrol etmek üzere cinsiyete duyarlı göstergelerin geliştirilmesi ve kullanılmasını da istemişlerdir. Kadınların ve erkeklerin günlük faaliyetlerine bakıldığında, su ihtiyaçlarını karşılamak için cinsiyetlere göre harcanan zaman arasındaki farkı ortaya koyarak; günlük ihtiyaçlar için hane düzeyinde suyun mevcudiyet ve uygunluğunu değerlendirmek için bu hususlara dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca, su ihtiyacını karşılamada cinsiyet ve ulaşım arasındaki ilişki de önemlidir. 2 Eksper Grup Toplantısı (EGM), BM Sosyal ve Ekonomik İşler Bölümü (UNDESA) ve BM On Yıllık Kapasite Geliştirme Programı (UNW-DPC) tarafından ortaklaşa düzenlendi. Raporu indirmek için lütfen siteyi ziyaret ediniz: http://www.unwater.unu.edu/article/828. 3 Bu oturum, BM Cinsiyet ve Su Görev Gücü, Ortak Gelecek İçin Avrupalı Kadınlar (WECF), BM On yıllık Kapasite Geliştirme Su Programı (UNW-DPC), IUCN, GWA, WaterAid, IRC, SEI ve WFWP tarafından düzenlenmiştir. Oturum raporu, CD ROM formatında veya Kadınlar Temel Grubu bölümünde Forum’un sanal toplantı alanında mevcuttur: http:// portal.worldwaterforum5.org/wwf5/enus/majorgroups/Women/Pages/default.aspx 114 FİNAL RAPORU GWA katkısıyla: Öğrenme Merkezi’nde eğitim oturumları TEMEL GRUPLAR Kadınlar ve erkekler tarafından (varsa) kullanılan tuvaletlerin hijyen koşulları nelerdir? Son olarak; diğerleri kadar önemli olmak kaydıyla, su ve sanitasyon hakkında karar alma süreçlerinin tümünde kadının katılımı nedir? Forum haftası boyunca, temel gruplardan biri olan kadınlar, konu koordinatörü olarak konu 6.1’de: Eğitim, bilgi ve kapasite geliştirme stratejilerinde; oturum düzenleyicisi, panelist, sunucu, tartışma katılımcısı, Öğrenme Merkezi Eğitim Oturumları yürütenleri ve yan etkinlik düzenleyicileri olarak aktif görev aldılar. Su mühendisleri, politikacılar ve akademisyenlerden karar alma süreçlerine kadınları daha fazla dahil etmelerini istediler. Kadınları sadece ev içi su kullanıcıları olarak değil; aynı zamanda üretim maksadıyla suya ihtiyaç duyan çiftçi ve girişimciler olarak da görmelerini istediler. Su yönetimi ve iklim değişikliğine ilişkin müdahalelerde kadınların çabalarının anlaşılmasını, eşit paydaşlar olarak kadınların da katılmasını belirterek; cinsiyete dayalı bütçe uygulanmasını istediler. Siyasi Sürec’e Katılım Kadın Temel Grubu’nun katkıları, maksimum verimi sağlamak üzere temsilcileri arasında koordine edilmiştir. WFWP ve GWA temsilcileri, Bakanlar Süreci’nin üç Hazırlık Toplantı’sına fiili olarak katıldılar ve bir de yazılı bildiri sundular. Diğer konuların yanı sıra; toplum geliştirme, elverişli ortam sağlamaya dâhil kapasite oluşturma, kadınların değişim temsilcisi olarak katılımına ve kurumsal gelişme için mali destek konusuna dikkat çekmişlerdir. Kadınlar Forum’un iki Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı’nda da temsil edilmiş, “Su ve Sanitasyon Hakkı”, “Gıda ve Tarım Güvenliği’nde Kadının Rolü” konularında bildirilerini sunmuşlardır. Özellikle bilgiye dayalı seçim yapmaları, kariyer geliştirmeleri, kendi çevrelerinde sorun çözmek için somut katkılarda bulunmaları, bilgi ve deneyim kazanmaları düşünülerek kadınlar için tüm düzeylerde kapasite geliştirme etkinliklerinin sağlanmasını istemişlerdir. Buna su teknolojileri hakkında eğitim, güvenli sanitasyon, su kaynakları idaresi ve davranışsal değişimin teşviki de dâhildir. Yuvarlak Masa Toplantısı ve Bakanlar Konferansı kapanışı sırasında, Kadınlar Temel Grubu’nun bir temsilcisi, hükümetlerden kadınların sağlık ve su haklarını temin etmek üzere eski taahhütlerini tekrarlamalarını, özellikle kadının toprak ve su haklarını korumaya alarak; fakir aileler, hasta ve yaşlılar için güvenli içme sularının temin edilmesini, kadınların özel ihtiyaçlarını dikkate alarak çocuklar için okulda güvenli sağlık tertibatını sağlamalarını, bu insani hakkı fakirler ve güçsüzler için uygulamaya sokarak; garanti altına almak üzere harekete geçmelerini istemiştir. Halk desteğini kazanmış faaliyetleri nedeniyle, sivil toplum örgütlerine verilen; Kyoto Dünya Su Büyük Ödülü, 10 finalistin projelerine, kadınları ve gençleri de dâhil etmesi, politikacıları da aynı şekilde teşvik edeceği ümidiyle vurgulanmıştır. İlk kez kadın örgütlerinden bir temsilci ödül jürisinde bulunmuştur. Sara Ahmed, GWA’nın katkısı. Forum; su idaresinde kadının rolü ve su kullanımı, suya erişim hakkı, suyun korunması ve geliştirilmesi gibi tüm süreçlerde, adil bir şekilde kadın katılımının güçlendirilmesini ve önemini vurgulayan çok sayıda bildiri ile son bulmuştur. Sivil Toplum Örgütleri “Su yaşam kaynağıdır ve bir haktır. Su hakkı, su kültürü ve ülkeler arasında kalıcı barış oluşturmak için suyun nasıl kullanılabileceği konusunda çok şey öğrendim.” Bir FANSA üyesi. Hazırlık Süreci Hazırlık sürecinde, Forum Sekretaryası, sivil toplum örgütleri arasında (STÖ) Forum’u teşvik etmek ve katılımları için çeşitli imkânlar sağlamak üzere birçok toplantı ve çalıştay düzenlemiştir. Şubat 2009’da düzenlenen, 1. İstanbul Su Forumu Sivil Toplum Diyalog Toplantısı bu hazırlık toplantılarından biridir. Bu toplantıda, su uzmanları, resmi makamlar ve vatandaşlar 5. Dünya Su Forumu’na STÖ’lerin faal katılımını teşvik etmek ve çok paydaşlı politika diyaloğunun yolunu açmak maksadıyla bir araya gelmiştirler. İki günlük etkinlik sırasında, önemli ulusal ve uluslararası STÖ’lerden 20’den fazla temsilci panelist olarak davet edilmiştir. 100’den fazla STÖ temsilcisinin de aralarında yer aldığı 600’den fazla katılımcı, bu etkinlik sırasında yapılan tartışmaları izlemiş ve aktif katılım gerçekleştirmişlerdir. Bu toplantıya katılan tüm sivil toplum örgütleri, oluşturdukları dinamizmi 5. Forum’a taşımak üzere davet edilmiş ve gerekli katılım mekanizmaları kendilerine sağlanmıştır. 4 Kadınların katılımı, su ve sanitasyon hakkı konularında cinsiyet sorununa ilişkin hükümetlerin geçmişteki taahhütlerinin listesi ve Bakanlar Kapanış Oturumu sırasında verilen demeç CD-ROM formatında veya VMS Kadınlar Temel Grubu Bölümü’nde mevcuttur. http://portal.worldwaterforum5.org/wwf5/enus/majorgroups/Women/Pages/ default.aspx 5 Güney Afrika’da Kadının Toprak ve Su Hakları (WLWRSA) FİNAL RAPORU 115 TEMEL GRUPLAR Forum Sırasındaki Etkinlikler 2. Dünya Su Forumu’ndan sonra bir tatlı su koruma çalışma ağı olarak kurulan, Tatlı Su Hareketi Örgütü (FAN), STÖ’lerin Forum’a katılımını desteklemekte önemli rol oynamıştır. Yaklaşık 50 FAN Küresel Konsorsiyum üyesi, 5. Forum’a faal olarak katılmışlardır. Çok sayıda FAN üyesi PAID programdan destek almışlardır. tiği kabul edilmiştir. FAN, özellikle “4.1.2 İcraat Sırasında Haklar” oturumunun düzenlenmesine önderlik etmiştir. Sivil toplum örgütleri, fakir ve yer edinememiş insanların suya erişimini kolaylaştırmak için; su ve sanitasyon hakkını nasıl bir araç olarak kullandıkları konusunda deneyimlerini paylaşmıştırlar. Haftanın en önemli etkinliği; COHRE, UNESCO, Etxea, FAN ve WaterAid tarafından düzenlenen “Su ve Sanitasyon Hakkı” oturumları olmuştur. Bu oturumlar, dünyadaki hükümetlerin su ve sanitasyon hakkını uygulamaya çalışırken; öncelikle yaptıkları iyi uygulamaları vurgulamak üzere düzenlenmiştir. Bu, gündemin teşvikinde başarı kazanmış bir sivil toplumun bakış açısıyla düzenlenmiş oturumu kapsamaktadır. Laila Smith, Mvula Trust, Güney Afrika. Kerubo Ikioga, Barınma Hakları ve Tahliyeler Merkezi (COHRE), Kenya FAN, 15 Mart’ta başta FAN üyeleri ve uluslararası STÖ temsilcileri olmak üzere; yaklaşık 50 katılımcının katıldığı bir bilgi verme toplantısı düzenlemiştir. Bu, Forum için çeşitli faaliyetleri ve planlanan savunma stratejilerini paylaşmak, Forum’un nasıl çalıştığını öğrenmek ve Forum boyunca birlikte çalışmayı planlamak üzere STÖ’ler arasında bir çalışma ağı oluşturma imkânı sağlamıştır. STÖ’lerin saha içi çalışmalarına, konsorsiyum üyelerinin politikaları ve programları etkileme faaliyetlerine destek olmak üzere, FAN’ın “Sivil Toplum Köyü” içinde bir sergi alanı oluşturulmuştur. Sivil Toplum Köyleri, promosyon malzemeleri, STÖ’lerin her sabah bir araya gelerek günü planlaması, gün içinde oturumları hazırlaması, ortak bildiriler ve basın bültenleri hazırlaması için çok uygun bir mekân olmuştur. FAN, barınma haklarının korunması ve zorunlu tahliyelerin engellenmesini savunan önde gelen uluslararası insan hakları örgütü Barınma Hakları ve Tahliyeler Merkezi (COHRE) ile birlikte su ve sanitasyon hakkına ilişkin “konu 4.1’i” düzenlemiştir. Su ve sanitasyon hakkı (RTWS), tüm insanların sahip olduğu bir hak olup; uluslararası insan hakları hukuku içinde sağlam bir şekilde yer edinmiştir. FAN, COHRE ile birlikte çalışarak, bu konuda toplantı çağrısında bulunmuştur. Konu, RTWS’nin yararı ve bu temel hizmetlere erişimi iyileştirmek üzere katkısı şeklinde tanımlanabilir. Dört oturumda bu konu farklı açılardan incelenerek; hakkın gerçekten anlamlı olabilmesi için bu hakkın tanınması, özellikle fakir ve güçsüzlerin su ve sanitasyon olanaklarına erişimi, çatışma hallerinde su ve sanitasyon olanaklarına erişimin iyileştirilmesinin gerekG.M.Sastry FAN toplantısında konuşurken 116 FİNAL RAPORU Bu oturumun temel amacı, haklarını bilmek, anlamak ve istemek üzere toplumlarla su ve sanitasyon hakkının bir araç gibi kullanılmasına dair deneyimleri paylaşmaktır. Tartışma, toplumların, su ve sanitasyon haklarını bir araç gibi kullanma, hükümetleri ve diğer sektör aktörlerine erişme, bunları hesap vermeye zorlama yeteneğini geliştirme yolunda belirlenen adımları ve güçlükleri ele almıştır. Konu hakkında bilgi ağırlıklı tartışma, bir savunma aracı olarak su ve sanitasyonun nasıl güçlendirilebileceği konusunda bir dizi öneri geliştirilmesini sağlamıştır. Hazırlık Toplantıları ve Forum haftası boyunca STÖ’ler su ve sanitasyon hakları bilincini arttırmak üzere; su ve sanitasyon hakları konusundaki tartışmanın siyasi gündemde daha fazla ağırlık kazanması için Bakanlar Süreci’ne faal olarak katılmıştırlar. Bakanlar Bildirisi’nin eski taslaklarında, su ve sanitasyon hakkının bir insani hak olarak tanınmış olmasına rağmen; nihai bildirimde bunlar birer “temel insani ihtiyaç” olarak yer almıştır. Nihai bildirimdeki bu değişikliğe, FAN Konsorsiyumu ve çok sayıda sivil toplum örgütü “Sadece Bir Kelimeyi Değiştir!” dilekçesi için imza toplayarak; ‘ihtiyaç’ kelimesinin “hak“ olarak değiştirilmesini talep etmişlerdir. Forum Sekretaryası’nın, çeşitli STÖ grupları ile temas kurmuş olması ve her aşamada STÖ katılımının teşvik edilmesine rağmen; Forum haftası boyunca, İstanbul’da Alternatif Su Forumu, İstanbul Su Mahkemesi ve Halkın Su Forumu gibi bazı paralel alternatif etkinlikler gerçekleştirilmiştir. 5. Dünya Su Forumu’nun bazı katılımcıları bu alternatif etkinlikleri izlemiştir, aynı şekilde bazı alternatif etkinliklere katılanlarda, 5. Dünya su Forumu’nu yakından takip etmişlerdir. Forum’un başlıca amaçlarından birinin, kamu ve siyaset gündeminde suyun önemini artırmak olduğu düşünülürse, çoğu açıdan bu alternatif etkinlikler aynı amaca hizmet etmişlerdir. “Forum, ANEW üyeleri için sadece çalışma ağları kurmak değil, aynı zamanda su ve sanitasyon sektöründe Afrika’yı etkileyen sorunları gündeme getirerek; Afrika Sivil Toplum Örgütleri’nin sesini duyurma fırsatı da sağlamıştır. Su ve sanitasyon hakkı konusunda.” Afrika Sivil Toplum Çalışma Ağı (ANEW). Hazırlık Süreci Sendikalar Temel Grubu, ilk aşamalardan itibaren 5. Forum’un hazırlık sürecine faal olarak katılmıştır. Uluslararası Kamu Hizmetleri’nden (PSI) David Boys, Bakanlar Süreci’nin hazırlık konferanslarında Sendikalar Temel Grubu’nu temsil etmiştir. Sendikalar, Türkiye’deki hazırlık toplantıları için panelist olarak da davet edilmiştir. Aynı zamanda, 5. Dünya Su Forumu yapısı dışında alternatif Forum alanları düzenlenmesine de liderlik etmişlerdir. Forum Sekretaryası, bu etkinliklerin düzenleyicileri ile iletişim kurmak için önemli çabalar sarf etmiştirler. Forum Sırasındaki Etkinlikler PSI Sendikaları, 5. Dünya Su Forumu’na 50’den fazla üye ile katılmıştır. Sekretarya, sendika kayıt ücretleri için sponsorluk verilmesi dâhil olmak üzere; sendikaların katılımını sağlamak için büyük gayret sarf etmiştir. Sekretarya, aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerden bir grup delegenin son dakika vize sorunlarını halletmekte de aracı olmuştur. Sendikaların görüşleri, alternatif Forum mekânları dâhil olmak üzere pek çok mekânda dile getirilmiş ve ortak bir mesaj verilmiştir. • Özellikle gelişmekte olan ülkelerde su ve sanitasyon hizmetlerinin kar amaçlı idaresi uygun bir yöntem değildir. • Bunun yerine saydam, hesap verebilir ve katılımcı kamu hizmetleri yerleştirilmelidir. Burada işçiler ve vatandaşlar, ödeme kabiliyetine bakılmaksızın, politika ve idareye katkıda bulunacak ve herkese hizmet sunacaklardır. • Kalkınma bankaları, özelleştirme ve hükümet harcamalarını azaltma ısrarlarından vazgeçmek zorundadır, bunun yerine, kar amacı gütmeyen, dayanışma ilkeleri ile kamu hizmetlerine ortak olmayı desteklemelidirler. • Ülkeler, hem ulusal kanunları, hem de BM mekanizmaları aracılığıyla suya ilişkin insan hakkını tanımalı ve uygulamalıdırlar. PSI heyeti, Forum’un önemli katılımcılarından bazılarının suda; maliyet, idare veya iklim değişimi savları çerçevesinde özel sektör ve kar amaçlı çözümleri benimseyenler olduğunu bilmektedir. Kamu finansmanı ve idaresi seçeneklerine güven azdır ve özelleştirme gündemine aykırı sesler fazla hoş karşılanmamaktadır. David Boys, Uluslararası Kamu Kuruluşu PSI’den David Boys, Forum’un kapanış töreninde, Forum katılımcılarına hitaben sendika gruplarının paylaştıkları önemli meseleleri vurgulamıştır. Sendikalar adına şunları söylemiştir: “Burada işçilerin çözümün parçası, değişimin temsilcileri olmaya hazır oldukları konusunda size taahhüt veriyoruz. Ancak, haklarımıza ve onurumuza saygı gösterilmesi şartıyla bu taahhüdü verebiliriz.” “Sonuç olarak, gezegenimizi ve insanlarımızı korumak için birlikte hareket etmek işçiler ve sendikalar, işverenler, vatandaşlar ve hükümetler olarak hepimizin ortak görevidir.” David Boys, PSI TEMEL GRUPLAR İşçiler ve Sendikalar İş ve Sanayi Dünyası Hazırlık Süreci Forum hakkında bilgilendirilmek ve katılımlarını sağlamak üzere iş ve sanayi grupları sekretaryaya davet edilmiştir. Her grup çevre alanında yaptığı çalışmalardan bahsetmiş ve Forum’un hangi süreçlerine katılacaklarını bildirmiştir. Forum Sekretaryası, ulusal ve uluslararası iş grupları arasında bağlantı kurulmasına yardımcı olmaya çalışmıştır. İş ve Sanayi Dünyası Toplantıları’na Katılan Gruplar: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Uluslararası Ticaret Odası (ICC) ve Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Türk İş Adamları ve Sanayicileri Derneği (TÜSİAD), Bağımsız Sanayici ve İş Adamları Derneği ( MÜSİAD) Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi (TBCSD) Ankara Ticaret Odası (ASO) AB Vizyonu, İstanbul Ticaret Odası (İTO) İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türk Amerikan İş Derneği (TABA) Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD) Şişe Suyu Üreticileri Derneği (SUDER) Ulusal Sanayici ve İş Adamları Derneği (USİAD) Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği (TÇMB) İsviçre Ticaret Odası Türkiye, Mersin Ticaret Odası (MSO) Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme Örgütü (KOSGEB) Türkiye Bankalar Birliği (TBB) ve Ege İhracat Birliği (EIB). Forum için; • İş dünyası, Bakanlar Deklarasyonu’nun geliştirildiği Siyasi Süreç hazırlık toplantılarında temsil edilmiştir. Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi (WBCSD), Uluslararası Ticaret Odası(ICC) ve Aquafed bu amaçla; Su için İş Harekatı’nı (Business Action for FİNAL RAPORU 117 TEMEL GRUPLAR Water- BAW ) oluşturmuştur. (www.businessactionforwater.org) • TOBB Balkan Ekonomik Zirvesi ve İSO, 7. Sanayi Kongresi başta olmak üzere birçok konferansta 5. Dünya Su Forumu’nun tanıtımını yapmıştır. • Çeşitli sanayi ve iş odalarının üyeleri örnek alınarak, Türkiye’nin önde gelen yönetim kurulu başkanları ve genel sekreterlerine davetiye yollanmıştır. • Türkiye’nin ve dünyanın lider bankaları, denetim ve danışmanlık firmaları Finans ve Enerji Üst Düzey Paneli’ne özel olarak davet edilmiştir. Forum Sırasındaki Etkinlikler TOBB ve ICC Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Uluslararası Ticaret Odası (ICC), uluslararası platformda Türkiye iş dünyasının sesini duyurmak için; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) , TOBB’un şemsiyesi altında Uluslararası Ticaret Odası Türkiye Milli Komitesi aktif olarak 5. Dünya Su Forumu’na ve öncesindeki hazırlık toplantılarına katılmıştır. TOBB’a bağlı olan Türkiye İçecek Sanayi Konseyi Sergi’de bir stant kurmuştur. Uluslararası Ticaret Odası Türkiye Milli Komitesi çevre, su, enerji ve iklim değişikliği hakkında hazırladıkları raporu dağıtmıştır. “Forum, suyun hayati önemini, enerji ve iklim gibi birçok farklı konuyla olan ilişkisini, hükümet ve özel sektör arasında daha iyi bir etkileşim ihtiyacını gözler önüne sermiştir.” Uluslararası Ticaret Odası Türkiye Sanayi ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) TÜSİAD, çeşitli hazırlık toplantılarına katılmış, “İdare ve Yönetim” adlı temaya katkıda bulunmuştur. TÜSİAD Çevre Çalışma Grubu Başkanı Sayın Musa Eroğlu, “Karadeniz ve Hazar’da Sürdürülebilir Kalkınma için Ortak Çalışma” ve “Devlet ve Özel Sektörün Su Servislerindeki Rolü” adlı oturumlarda sunum yapmıştır. Forum sırasında, TÜSİAD, “Türkiye’deki Su Yönetimi, Sorunları, Politikaları ve Önerileri” adlı raporu sunmuştur. Su Fuarı’nda bu proje kapsamında basılan, “Çocuklar için Çevre” kitapları dağıtılmıştır. TÜSİAD, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) ile birlikte “Herkes için Su” adlı sergiyi Türkiye’ye getirmiştir. TÜSİAD üyeleri Çevre Çalışma Grubu’yla birlikte su yönetimi ve iklim değişikliği üzerine çalışmalarına devam edeceğini belirmiştir. Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi (WBCSD) Forum sırasında, BAW aktif olarak Siyasi Süreç Toplantılar’ına katılmış, iş dünyasının temsilinde görev almıştır. Su kaynakları ve su hizmetlerini iklim değişikliğine göre uyarlama konusunu, Tematik Süreç Toplantısı’nda sunmuş ve bu konudaki bir toplantıya koordinatörlük etmiştir. WBCSD, İstanbul ‘da su, enerji ve iklim değişikliği raporunu sunmuştur. Rapor suyun her damlasından nasıl daha fazla enerji elde edilebileceği ve her damla enerjiden nasıl su üretilebileceği ile ilgilidir. Rapor aynı zamanda, risk yönetimi ve stratejik kararların verilebilmesi için, karar vericilerden gerekli veri ve analizi talebini de dile getirmektedir. 118 FİNAL RAPORU Son olarak, WBCSD ve Türkiye ortağı, farklı paydaşların bir araya gelebilmeleri ve su konusunda yaptıkları çalışmaları paylaşmaları için bir platform hazırladı. WBCSD’in enerji, doğal kaynaklar ve tüketim maddeleri de dâhil olmak üzere farklı sektörlerden 60’ın üzerinde üyesi vardır. Bu, suyun herkesi ilgilendirdiğinin bir kanıtıdır. Çiftçiler 2050 yılında gıda kaynakların yetersizliğinin daha da artması sonucu, 2,7 milyar insanın daha beslenme sorunları ile karşı karşıya olacağı ortaya konmuş ve bu tür bir soruna karşın üretilecek çözümlere katkıda bulunmak için çiftçilerin hazır bulunduğu belirtilmiştir. Tahminen 1,8 milyar insanın da su kıtlığı yaşayacağı düşünülerek; hükümetlerin, bağış yapanların ve bilim adamlarının, çiftçilerle uzun soluklu su politikası planları yapmalarının gerekliliği vurgulanmıştır. 5. Dünya Su Forumu’nda (IFAP, ICID, Türkiye Ziraat Odaları Birliği, FAO, WMO, IFAD ve diğerlerini de içeren) çiftçi organizasyonları olarak, su güvenliği ve sürdürülebilir su yönetimi sistemleri kurulmasında çiftçilerin liderlik rolü üstlenmesi için iş birliği yapılmıştır. Forum Hazırlık Sürecine Katılım Çiftçi organizasyonları ve örgütleri, 5. Dünya Su Forumu’nda, hazırlık sürecinin başından itibaren etkin bir şekilde yer almışlardır. 82 ülkeden, 120 ulusal örgütü bünyesinde bir araya getiren ve 600 milyon tarım üreticisini temsil eden, dünyadaki tarım üretici örgütlerinin en önemlilerinden Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu (IFAP), Forum’un Bakanlar Süreci’nde, Çiftçiler Temel Grubu’nun odak noktası olarak görev yapmıştır. Forum’un Bakanlar Süreci, Bakanlar Deklarasyonu ve İstanbul Su Rehberi isimli iki dokümanın hazırlanması, müzakere edilmesi ve dokümanların nihai halini alması için üzerlerinde mutabakat sağlanması amacıyla; gerçekleştirilmiş dört hazırlık toplantısından oluşmaktadır. IFAP, tüm bu toplantılara Çiftçiler Temel Grubu’nu temsilen katılmıştır. Siyasi Süreç IFAP, hem Forum’a aktif katılımı neticesinde, hem de FAO ve çeşitli ülkelerden aldığı yoğun destek sayesinde, Siyasi Süreç’te müzakere edilen metinlere (Özellikle İstanbul Su Rehberi’ne) müdahale edebilmiştir. IFAP, su, tarım ve kırsal bölgeler arasındaki bağın daha net ifade edilmesi için metinlerin üslubunun ve içeriğinin değiştirilmesi yönünde inisiyatif almış ve kararlılık göstermiştir. İstanbul Su Rehberi’nin nihai halini almasından önceki taslaklarda, suyun kentsel tarımda kullanımı üzerine gereğinden fazla yer ayrılmışken; suyun kırsal tarım için önemi, su kaynaklarının entegre su yönetimi ile uygun şekilde yönetimi, tarımsal sulama, yağmura dayalı tarım, su hasadı metodları ve su birlikleri gibi konularda göz ardı edilmiş ve gereken önem verilmemiştir. Deklarasyonda ‘tarım için su’ konusuna, su talebinin yönetimi, verimlilik ve tarımda sulama yöntemlerine odaklanılmıştır. Bu konuları gıda güvenliğinin sağlanması ve yoksulluğun azaltılması ile ilişkilendirilerek bir paragraf ayrılmıştır. Ancak küresel gıda güvenliğinin hassas durumu ve su ile gıda üretiminin arasındaki sıkı bağ göz önüne alındığında, tarım konusunun önemi ve önceliğinin metinde daha yoğun bir şekilde vurgulanması gerektiği düşünülmüştür. Çiftçi Temel Grubu’na göre; metinde su ile ilgili karar alma süreçleri içerisinde paydaşların işlevleri, su sektörü içerisinde yönetişim becerilerinin geliştirilmesi ve konuların tümleşik bir yapıda ele alınmasının gerekliliği uygun şekilde işlenmiştir. Aynı zamanda tüm katılımcıların ve aktörlerin görevleri, işlevleri ve hakları konularına açıklık getirilmesi ve bu yolda paydaşlar arası koordinasyon yöntemiyle hareket edilmesi için politikalar üretilmesi gerektiği metinde yer almaktadır. IFAP’nin, Bakanlar Bildirisi’nin müzakere sürecine aktif olarak katılmasına rağmen, metinde çiftçilerin su konusunda önde gelen paydaşlardan biri olduğu yeterince vurgulanamamıştır. Ayrıca metnin genelinde, paydaşların hem kentsel hem de kırsal su yönetimi konusunda verimliliğin artırılması için önemi göz ardı edilmiştir. Çiftçiler Temel Grubu, tüm hükümetleri Bakanlar Bildirisi’nde verilen taahhütleri takip altına almaya davet etmiştir. Ayrıca, Çiftçiler Temel Grubu özellikle çiftçilerin ve tarımın su politikaları konularına vurgu yaparak; bütçe ve politika oluşturulması safhalarında dikkate alınmalarının desteklenmesi gerektiğini herkese hatırlatmıştır. Sivil Toplum Toplantıları ve Aktiviteleri TEMEL GRUPLAR Forum Esnasında Katılım Serbest Kürsü Her Fikre Açık Alan Sekretarya standı ve Serbest Kürsü. Serbest Kürsü, Forum’da suyla ilgili aktivitelerini tanıtmak, yeni ve yaratıcı tekniklerini paylaşmak ya da herhangi bir konuyla ilgili fikrini söylemek isteyen herkese ve her gruba açık bir alandır. Serbest Kürsü alanının çeyreği kadar bir bölüm, Forum’dan önce Sanal Toplantı Alanı’ndaki formu dolduranlar için ayrıldı, geri kalan kısım ise Forum esnasında başvurusunu gerçekleştiren katılımcılar tarafından kullanıldı. Meksikalı okul çocuklarının sunduğu, “Su ürünleri ve aquaponic’ler” konunsundan, “Mısır’da kuraklığa dayanıklı meyve tohumlarının genetik gelişmeleri” çalışmalarına kadar; 16 ülkeden, 27 farklı sunum Serbest Kürsü çatısı altında gerçekleştirilmiştir. Serbest Kürsü, katılımcılar arasında daha canlı, hareketli ve rahat bir bilgi paylaşım yöntemi oluşmasına imkân sağlamıştır. Kimi katılımcılar bu alanı bilimsel makalelerini tartışmaya açmak amacıyla kullanırken, kimileri suyla ilgili projelerini ve kampanyalarını tanıtmak için kullanmıştır. “Su hakkı”, “barajların çevresel ve sosyal etkileri” gibi konular da değişik bakış açılarıyla tartışılmıştır. IFAP Başkanı Ajay Vashee: “Çiftçi, ister Asya’da, ister Afrika’da veya Latin Amerika’da küçük ölçekli bir toprağı işleyen köylü olabilir. Çiftçi, Batı’da çiftçilik yapan bir toprak sahibi olabilir. İnsanlara besin kaynağı yaratmaya, çevreyi korumaya ve sürdürülebilir kılmaya devam etmeleri için; çiftçilerin karar alma süreçlerinde etkin ve eşit bir statüye sahip olmaları gerekir.” FİNAL RAPORU 119 TEMEL GRUPLAR Sunan Konu Rose George Rose George ile bir konuşma. Maritza Morales (HUNAB) Su ürünleri ve “Aquaponics”: Biyolojik çeşitliliği ve bir şehrin ekonomisini kurtarmak. Tim Hau Lee Sele müdahale sistemi ve su boşaltımı. Halim Aydın (MÜSİAD) Kırsal Kalkınma, su ve yiyecek. Oscar Rivera Luna (Quisquina Ekoloji Derneği) İklim değişikliğinin nedenlerinden biri ; Biyolojik çeşitliliğin azalması. Mark-Adeyemi Adedayo (Ogun Eyaleti Su Kurumu) Konuşmayı biz yürütelim! Mohamed A. Al-Hebshi Yemen’in dağ taraçalarındaki toprak ve su kaynakları. Shen-Hsien Chen İklim değişikliğine uyum için çeltik tarlalarında sürdürülebilir su kaynakları yönetimi. Dr. Ahmad Manschadi (Bonn Üniversitesi Kalkınma Özbekistan’ın Harezm şehrinde toprak ve suyun yeniden Araştırmaları Merkezi, Almanya) yapılandırılma projesi. Servasius Koli Şehirlerde artan temiz su erişiminin kentleşmeye etkisi. Mahmut Arslan (Hizmet-İş) Su ve sanitasyon hakkı uygulamalarının erişiminin arttırılması . Stephan Pfister (İsveç Federal Teknoloji Enstitüsü) Su ve yaşam döngüsü değerlendirmesi, yeni gelişmeler ve gelecek zorluklar. Hiromi Shoji, Miyako Takanashi, Olie Nampoh Su için el ele. (Kadın Su Konferansı) Alpaslan Ünver Su temini ve sanitasyon gibi belediye hizmetleri için doğru finansmanı bulmak. Amanda Klasing, Leah Lotto Su hakkı ve bağışçı sorumluluğu: Haiti’de su hakkının reddi üzerinde bir vaka. Ali Osman Kart (Hizmet-İş) Suyun özelleştirilmesinin olumsuz etkileri. Mohamed A. Al-Hebshi Yemen’in Masila petrolündeki suyun atımı Ulrich Eichelmann Christine Eberlein (Uluslararası Nehirler) Heike Dirillisch (WEED) Ilısu – Uçurumun eşiğinde bir baraj projesi. Güven Eken Erkut Ertürk (Doğa Derneği) Fatma Ebru Yıldız Türkiye’deki çevre çalışmaları ve su kaynakları yönetimi. (Bank of Provinces) Loïc Mangeot Martinique ve Karayipler’de entegre su kaynakları yönetimi ve ilgili araştırma programları. Fatma Şensoy Tarihi suyla yazan Valide Sultan, Valide Mihrişah Sultan Su Derneği Güven Eken (Doğa Derneği) Türkiye’deki su projelerinin doğaya etkileri Devlet Sert (Hizmet-İş) Su üzerinden küresel istismar. Güven Eken (Doğa Derneği), Conservation International Iskandar Abdullaev (Bonn Üniversitesi Kalkınma Araştırmaları Halklar, su ve bio çeşitlilik. Merkezi, Almanya) uygulanması. Sami El Rakshy (Alexandria Üniversitesi) Meyve tohumlarının kuraklık dayanıklılığının genetik olarak artması. Issa Pakodé Su farklılıklarının yakınlaştırılmasında daha iyi birer araç olarak eğitim Su yönetiminin sosyo-teknik analizi: bir metodoloji ve Özbekistan’da ve iletişim. 120 FİNAL RAPORU eğlenirken Dünya’nın su sorunlarını algılamalarına ve onlara yönelik elle tutulur çalışmalar yapmalarına yardımcı olmuştur. Forum haftası boyunca çocukların yaptıkları posterler Feshane’de sergilenmiştir. İkinci günün büyük kısmı, yerel hareket sunumları ve deklarasyon yazımıyla geçmiştir. Öğlene kadar olan süre zarfında, her ülke kendilerine ayrılan stantlarda kendi yerel projelerini sunmuştur. Stant sunumlarının iki farklı raunt halinde yapılması tüm çocukların diğer ülkelerin sunumlarını görebilmelerini sağlamıştır. Açılış töreninde çocuklar. 3. Dünya Çocuk Su Forumu, 12-17 Mart 2009 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Cezayir, Çin, Filistin, Gana, Güney Kore, İran, Japonya, Lübnan, Meksika, Mısır, Nepal, Pakistan, Sri Lanka, Sudan, Tacikistan, Togo, Türkiye ve Vietnam’dan gelen çocukların katılımıyla İstanbul’da gerçekleşmiştir. Program daha önce Çocuk Su Forumu’na ev sahipliği yapan ülkelerden gelen çocuklar tarafından sunulan, “Suyun Hayatımızdaki Yeri” adlı sunumlarla başlamıştır. Sunumlar sırasıyla Japonya, Meksika ve Türkiye’den katılan birer çocuk tarafından yapılmıştır. Sunumlar sonrasında çocuklar on kişilik gruplar halinde toplanarak su ile ilgili problemleri çözüm üretebilmeleri için; düşünmeye teşvik edici üç soru ile kendi grupları içinde tartışmalara başladılar. Bu sorular aşağıda sıralandığı gibidir. 1. Su bizim için neden önemlidir? 2. Su problemleri hakkında ben ne yapmayı hedefliyorum ya da göze alıyorum? 3. Karar alıcılardan beklentim nedir? Bu soruların etrafında şekillenen tartışmaların sonucunda ortaya çıkan önemli noktaları, her gruptan seçilen bir konuşmacı iki dakikalık bir süre zarfında sözlü olarak sunmuştur. Öğleden sonrasını, her grup kendi aralarında belirledikleri önemli fikirleri öne çıkartan bir poster çalışması üzerinde çalışarak geçirmiştir. Çalışmalar çocukların, hem görsel, hem düşünsel olarak su sorunlarına farklı boyutlardan bakmalarını, birbirlerini dil sorunu olmadan kolayca anlayabilmelerini sağlamış, Çocuk Su Forumları’nda ilk kez gerçekleştirilen bu çalışma çocukların Poster etkinliğinden bir sanat çalışması. Küresel Su Eğitim Köyü Başkan Yardımcısı John Etgen’in, suyun önemini vurgulayan sunumunun ardından çocuklar kendi grupları içinde deklarasyon çalışmalarına başlamıştır. Bu çalışmalardan elde edilen veriler, her grubun sözcüsünden oluşan bir ekibin bir araya gelmesiyle yeniden tartışılmış ve tartışmaların sürdüğü esnada deklarasyon ortaya çıkmıştır. TEMEL GRUPLAR 3. Dünya Çocuk Su Forumu Günün kapanışı, Yaşar Morpınar yönetmenliğindeki, zihinsel engelli çocukların oluşturduğu TOMURCUK adlı perküsyon grubunun kıpır kıpır gösterisiyle yapılmıştır. 5. Dünya Su Forumu’nun açılış töreninde çocukların hepsini sahneye çıkarıp, ellerindeki seçilmiş deklarasyon maddelerini göstermeleriyle Çocuk Su Forumu’nun entegrasyonunu sağlamış olduk. Deklarasyonun ana maddelerini yansıtacak 9 madde, salonun simültane tercüme olanakları sayesinde 9 farklı dilde tercüme edilmiştir. 5. Dünya Su Forumu açılışından sonra katılımcı çocuklar Küresel Su Eğitim Köyü’nün aktivitelerine katılarak interaktif biçimde su ve çevreyle ilgili önemli kavramlar üzerine eğitildiler. Küresel Su Eğitim Köyü’nde gerçekleşen 3. Dünya Çocuk Su Forumu’nun kapanış törenine 250’den fazla katılımcı ve birçok medya mensubu katılmıştır. Belli başlı katılımcılar arasında: Naruhito Kotaishi (Japon Veliaht Prensi), Yoshiro Mori (Japon Su Forumu Başkanı), Profesör Oktay Tabasaran (5. Dünya Su Forumu Genel Sekreteri), Masae Wada (Japon Su Forumu Yardımcı Başkanı) ve John Etgen (Project WET Vakfı Başkan Yardımcısı) de vardı. Japon Veliaht Prensi Çocuk Su Forumu kapanış töreninde. FİNAL RAPORU 121 TEMEL GRUPLAR 3. Dünya Çocuk Su Forumu Çerçevesinde Gerçekleşen Diğer Etkinlikler Çocuk Forumu öncesinde ve sırasında çocukların bir araya gelip, kaynaşmalarını sağlamak için oyunlar oynatılmıştır. Bunun yanı sıra Forum haftası boyunca ülkemize gelen misafirler için çeşitli ziyaretler ve özel aktiviteler düzenlenmiştir. İstanbul’da Suyun İzinde: Kültür Karıncaları tarafından düzenlenen, sabah programında su ile ilgili çeşme, sebil, kemer gibi yerler anlatılarak İstanbul tarihine suyun izlerini takip eden bir yolculuk yapılmıştır. bulunmanın yanı sıra gelecekleri için bağlantılar kurmak ve iş birlikleri oluşturmak açısından da eşsiz fırsatlar sağlamıştır. Gençler, su sorunlarının çözümünde büyük bir gayret ile toplu eylem formları oluşturmak için çalıştaylarda ve oturumlarda fikir alışverişlerinde bulunmuşturlar. Sonuç olarak, Gençlik Forumu’nda “Su Konuları için Farklılıkların Yakınlaştırılması” üzerine bir “Gençlik Bildirisi” hazırlanmıştır. Çalıştaylar ve tartışmalarla küresel su konuları hakkında gençlerin rollerini dile getiren bildiri, Gençlik Forumu’nun temel sonucu olmuştur. Bu bildiri farklılıkların yakınlaştırılmasına katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Öğleden sonrası programında, Miniatürk’e düzenlenen geziyle Türkiye’nin tarihi ve önemli mekanları hakkında bilgi verilmiştir. Profesyonel tur rehberlerinin danışmanlığındaki İstanbul gezisi Sultanahmet’te ve Ayasofya’da son bulmuştur. Özel etkinlikler arasında İstanbul Enerji Müzesi ve “Herkes İçin Su” sergisine özel geziler düzenlenmiştir. Ayrıca, 5. Dünya Su Forumu’nun açılış gününün akşamında Çocuk Su Forumu’nun katılımcı ülkeleri sekretarya standında kendi ülkelerini tanıtıcı kültürel sunumlar yapmışlardır. Bu gösterilerden bazıları açıklamalı sunumlarla katılırken; diğerleri kültürlerini yansıtan dans gösterileri ve ikramlarla katıldılar. Gençlik Forumu Gençler, Dünya Su Forumu çerçevesi içine alınan Temel Grup Süreçleri’nin resmi bir parçasıdır. Bu bağlamda, sivil toplum örgütü çalışanlarından oluşan genç bir grup, suyla ilgili konularda birbirlerinden daha fazlasını öğrenmek isteyen ve bunun için aktif olarak uğraşan, farklı milletlerden, yaşları 18 ile 30 arasında yaklaşık 200 genci bir araya getirerek; Dünya Gençlik Su Forumu 2009’u düzenlemiştir. Gençlik Forumu, 16-20 Mart 2009 tarihleri arasında İstanbul Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi. Forum ODTÜ Dış Politikalar ve Dış İlişkiler Topluluğu, E-Gençlik Derneği ile koordineli çalışan Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Derneği, Uluslararası Çocuk Barışı, THIMUN Gençlik Örgütü, Habitat için Gençlik Derneği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gençlik Meclisi ve genç gönüllüler tarafından organize edilmiştir. Gençlik Forumu’nun ana teması “Farklılıkların bir araya getirilmesinde gençlerin rolü” olarak belirlenmiştir. Forum, dünyanın farklı bölgelerinden bir araya gelen gençlere, küresel konularda “Farklılıkların Birleşmesi İçin Dalga Hareketi” gibi yaratıcı eylemlerde Gençlik Forumu dalga oluştururken. 122 FİNAL RAPORU Kapanış töreninde Gençlik Forum Bildirisi açıklanırken. Program Gençlik Forumu, her biri 5. Dünya Su Forumu’nun ana temalarından birine odaklanmış 6 oturumdan oluşmuştur. Dolayısıyla katılımcılar Dünya Su Forumu oturumlarıyla ilgili olarak seslerini duyurma fırsatını bulmuşturlar. Bunun yanında kendi kurumlarındaki çalışmalarını ve deneyimlerini birbirlerine aktarabilecekleri tematik oturumlar ve çalıştaylar da Gençlik Forumu programı içerisinde yer almıştır. Katılımcıların kültürel gezi ve bot turu gibi sosyal etkinliklerde de dostluklarını pekiştirmelerinin yanında, Forum sırasında kazandıkları bilgileri daha rahat bir ortamda birbirleriyle paylaşabilmiştirler. Sonraki Adımlar ve Öneriler Genç sivil toplum örgütü üyelerinden oluşan Gençlik Forumu katılımcıları, uluslararası gençlik örgütleriyle ortak çalışabilmek için “Gençlik Su Ağı” adı altında bir web sitesi kurmuştur. Bölgesel organizasyon takımının da katkısıyla oluşturulan bu sitenin bundan sonraki Forumlar için de faydalı olacağı düşünülmüştür. Böyle bir iş birliği yaratılmasının temel sebebi, bugüne kadar farklı zamanlarda farklı ülkelerde Gençlik Forumu düzenleyenler arasında deneyim aktarımının sağlanamamış olmasıdır. Bu nedenle daha önceki Forumlar’da kaydedilen ilerlemeler ve başarılar bir kenara bırakılmış, her yeni Forum’da öğrenme sürecine en başından başlanılması zorunda kalınmıştır. Dünya Su Forumu’nun aksine, Dünya Gençlik Su Forumu’nun devamlı bir amacı ve somut bir gündemi bulunmamakta ve çıkan sonuçlar da etkin bir şekilde takip edilememektedir. Bu nedenle de katılımcıların heyecanı ve potansiyelinin devamlılığı için gerekli platform oluşturulamamaktadır. Forum temsilcilerinin ve Dünya Gençlik Su Forumu organizasyon ekibinin bundan sonraki Dünya Su Forumu hazırlık toplantılarına katılmaları daha etkili sonuçlara ulaşmak açısından çok önemlidir. Su Fuarı Sivil Tolum Köyü temel gruplar çalışmaları, projeleri ve bilgilerinin daha geniş topluluklarla paylaşılması için olanak yaratmıştır. Yaklaşık 40 ulusal ve uluslararası organizasyonun stant alanıyla, sivil toplum kuruluşlarına paha biçilmez bir ağ kurma ve bilgi paylaşma imkânı sunmuştur. Sivil Toplum Köyü’nde yer alan kuruluşlar: Forum’a katılan çocuklar. Su Fuarı, Feshane’deki II. Mahmut Salonu’nda kurulmuştur. Sivil Toplum Köyü, Öğrenme Merkezi, Küresel Su Eğitim Köyü, poster sunumları, network alanları, su gösterileri gibi pek çok aktivitesiyle Su Fuarı çok paydaşlı bir alanda eğlenceli olduğu kadar düşündürücü bir atmosfer oluşturmuştur. Onlarca sivil toplum kuruluşu, yüzlerce okul çocuğu ve binlerce katılımcı Forum haftası süresince fuarı ziyaret ederek; burayı 5. Forum’un en hareketli yerlerinden biri haline getirmiştir Küresel Su Eğitim Köyü Yeşil Forum Öğrenme Merkezi Sivil Toplum Köyü Vatandaşın Su Evi İstanbul 2010 Sanat ve Kültür Serbest Kürsü Danışma Masası Posterler 1. Türkiye Su Vakfı 2. Bölgesel Çevre Merkezi (REC) 3. Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi (IRC) 4. Deniz Temiz (TURMEPA) 5. Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası (Bem Bir-Sen) 6. Tatlı Su Hareketi Örgütü (FAN) 7. Uluslararası Kamu Hizmetleri Örgütü (PSI) 8. Dünya Gençlik Su Forumu 9. Yeni Yüksektepe GEA Arama, Kurtarma Ekoloji Grubu 10. Jal Bhagirathi Kurumu 11. Çöp (M)adam – Sabancı Üniversitesi 12. Philadelphia Küresel Su Girişimi (PGWI) 13. İnsani Yardım Vakfı (IHH) 14. Mekong Nehri Komisyonu (MRC) 15. Konut Hakları ve Zorla Tahliye Merkezi (COHRE) 16. İstanbul Aydın Üniversitesi 17. Uluslararası Sel Örgütü (IFNet) 18. Zeytinburnu Tıbbî Bitkiler Bahçesi (ZTBB) 19. Su Kirlenmesi Araştırmaları ve Kontrolü Türk Milli Komitesi (SKATMK) 20. Sulabh Uluslararası Sosyal Hizmetler Kurumu 21. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) ve UNICEF Türkiye 22. Sivas Belediyesi 23. Uluslararası Çevre Koruma Kurumu (CI) 24. Hizmet-İş Sendikası 25. Tarih ve Doğa Kurumu 26. Doğa Derneği 27. Su için Kadın Ortaklığı / Kadın ve Toplumsal Cinsiyet İttifakı 28. Doğu ve Güney Afrika Tarımsal Su Yönetimi Geliştirme Programı (IMAWESA) 29. Soroptimist Türkiye 30. Küresel Finlandiya Kuru Tuvalet Derneği 31. Uluslararası Tarım Araştırmaları Danışma Grubu (CGIAR) Su ve Yiyecek Programı 32. Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği (SÜRKAL) 33. Wadi Çevre Bilim Merkezi (WESC) 34. Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) 35. Doğayla Barış için Çevresel Eğitim Kurumu 36. Saraybosna Üniversitesi 37. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Planlama Müdürlüğü 38. “Greeny on the Tour” Project FİNAL RAPORU TEMEL GRUPLAR A) Sivil Toplum Köyü 123 B) Küresel Su Eğitim Köyü TEMEL GRUPLAR Yerel su kaynağı sorunlarının çözümüne yardımcı olan yerel eylemlerin vurgulandığı küresel su eğitim programları, Küresel Su Eğitim Köyü’nde bir araya getirildi. Su eğitim programlarına sekiz ülkeden 12 organizasyon katıldı: 1. Project WET Vakfı 2. Project WET ABD 3. Iowa Fen Akademisi 4. Patagonya Dostları Derneği (Arjantin) 5. Uganda Su ve Çevre Bakanlığı 6. Irmak ve Havza Çevresi Yönetim Vakfı (Japonya) 7. UNESCO-IHP/Project WET Latin Amerika ve Karayip Su Eğitim Programı 8. Endonezya Yardım Birliği 9. Philadelphia Küresel Su İnisiyatifi 10. Kore Su Forumu 11. Soroptimist International Türkiye 12. Doğa Okulları (Türkiye) Dünya Çocuk Su Forumu Project WET, 3. Dünya Çocuk Su Forumu’nun katılımcılarını Küresel Su Eğitim Köyü’nde misafir etti. 21 farklı ülkeyi temsil eden bu çocuklar sekiz farklı Project WET fen dersine katıldılar. Yeni bir Project WET aktivitesi olan “Dengeleme Hareketi” Forum katılımcıları tarafından test edildi. Sulamayla ilgili olan bu aktivite dünyanın önde gelen eğitim kaynaklarından biri olarak 2010’un sonunda basılacak Project WET’in 2. Jenerasyon Müfredat ve Aktivite Rehberi’nde yer alacaktır. Katkıların Sürdürülmesi Tema 6 5. Dünya Su Forumu’nu takip eden günlerde Project WET, su eğitimi konusunda çalışan 250’den fazla organizasyonun koordineli çalışmasına yardımcı olacağını belirtmiştir. Su Okulu Pazartesi gününden, cumartesi gününe kadar olan süre zarfında toplam 3.000 Türk öğrenci Küresel Su Eğitim Köyü’nde Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı’nca gerçekleşen popüler Project WET aktivitelerine katıldılar. Su Okulu, Forum katılımcılarına eğitim ve su konularından bir rol sahibi olma fırsatları sunmuştur. Su Eğitim Araçları Project WET, Küresel Su Eğitim Köyü’nde 2006’da Meksika’da gerçekleşen Dünya Su Forumu esnasındaki münazaralardan yola çıkılarak Dünya Meteoroloji Örgütü ve Project WET’in ortaklaşa yaptığı “Su Baskınlarını Keşfet: Çocuk Keşif Setleri” adlı aktivite kitabının 5.000’in üzerinde kopyasını dağıttı. Project WET’in kanıtlanmış farklı şekillerde, uygulamalı, ve interaktif bilgi sunma metodolojisini kullanarak oluşturulan bu materyaller, risk değerlendirme, sel yönetimi, hazırlıklı olma ve planlama konularında öğretmenleri, öğrencileri, aileleri ve toplumu eğitmek amaçlı hazırlandı. Ek olarak Project WET Fransızca ve İngilizce olmak üzere su, sanitasyon ve hijyen konulu 5.000’in üzerinde eğitim materyali dağıttı. Bu materyallerin arasında su sirkülasyon posteri, Sağlıklı Su Sağlıklı İnsanlar Çocuk Aktivite Kitapçığı, Su Hayattır Çocuk Aktivite Kitapçığı ve Sağlıklı Su Sağlıklı İnsanlar Çocuk Eğitmen Rehberleri vardı. Bu materyaller Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Gelişim Acentesi ile ortaklaşa yapıldı ve 2008 yılının sonunda aşağı Sahara Afrika’sında 16 ülkede 1.000 okulda 800.000 den fazla çocuğa dağıtıldı. Bu proje Kyoto Su Ödülleri finalisti oldu. Su Eğitim Sunumları Forum esnasında Küresel Su Eğitim Köyü’nde su ile ilgili eğitici sunumlar yapıldı. 250’den fazla Forum katılımcısı dokuz farklı ülkeden gelen sunumları izledi. Forum esnasında 6.1, ve 6.1.3 konularının planlama oturumları Küresel Su Eğitim Köyü’nde yapıldı. 6.1 konusunun derleme oturumunu takiben katılımcılar gayri resmi diyalog için Küresel Su Eğitim Köyü’ne döndüler ve oturumda başladıkları söyleşiyi devam ettirdiler. 6.1 konusuyla ilgilenen 100’den fazla Forum katılımcısı Küresel Su Eğitim Köyü’nü ziyaret etti. 124 FİNAL RAPORU 1. Çocukların Su Aktiviteleri, Irmak ve Havza Çevresi Yönetimi Vakfı 2. Köşede Yaşamak, UNEP GEMS/Su Programı 3. Mavi Altın: Sur, Türkiye Soroptimistler Derneği 4. Dünya için SPIN Tarımı, Philadelphia Küresel Su Enstitisü 5. Su Eğitimi Aktiviteleri, Kore Su Forumu 6. Kızlar ve Oğlanların Su ve Sanitasyona Erişimi, Cinsiyet ve Su Birliği 7. Project WET Fantazisi, Project WET Vakfı ve Iowa Fen Akademisi 8. Kid Latrine, Endonezya Yardım Birliği 9. Eco-pedagojik Matrix ve Farklılıkların Suda Yakınlaşmasında, Su, Gelecek Nesiller için Farklılıkların Suda Yakınlaşması, Mali’de 3 Somut Eylem, Marsilya Su Ihtiyacı Karşılama Şirketi ve Brezilya üniversitesi. Öğrenme Merkezi’ndeki kursları düzenleyecek kişiler, 5. Dünya Su Forumu’nun web sitesinde ilan edilmesinin ardından 15 Ocak 2009’da biten bir başvuru sürecinin sonucunda 39 başvurudan 35’inin seçilmesi ile belirlenmiştir. Kursların seçilmesinde “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” temasının çeşitli boyutlarında pratik seviyede öğretimi/ eğitimi kolaylaştırmak amacıyla kriterler belirlenmiştir. Öğrenme Merkezinin Sonuçları İnsanlar, 5. Dünya Su Forumu’ndaki çeşitli aktiviteler arasında, suyla ilgili problemlerini çözmelerine yardımcı olacak uygulamalı eğitimleri nerede bulabildiler? Çeşitli raporları, tematik oturumlardaki sunumları dinlemenin veya fuar ve su sergisi standlarını ziyaret etmenin yanı sıra pratik beceriler kazanmak için nereye gittiler? Bütün bu soruların cevabı, Forum katılımcılarının suyla ilgili sorunlarıyla başa çıkmalarında pratik deneyimler ve yeni yetenekler edinmelerini sağlayan, dünyanın dört bir yanından farklı uzmanların katıldığı, küçük çapta olmasına rağmen güçlü alternatifler sunan, öğrenme merkezinin Feshane II.Mahmut Salonu’ndaki beş dersliğinde bulundu. Forum haftası boyunca 35 kurs düzenleyicisi pratik öğrenim metotları aracılığıyla 30 farklı ülkeyi temsil eden, 420 organizasyondan 560’ın üstünde katılımcıyla yeni beceriler kazanmaları için uzmanlıklarını paylaştı. Ev suyu arıtımı, baraj güvenliği, insan ve çevresel ihtiyaçlar için nehirlerin yönetimi, su bilgi sistemi, cinsiyet ve güçlendirme, su altyapı finansmanı, su kaynakları eğitimi, iletişim ve medyada su haberlerinin geliştirilmesi, sürdürülebilir sulama için Qanant kullanımı, sınır aşan su kaynaklarını kolaylaştırmak için araçlar ve suyun iç doğası gibi daha birçok konuda düzenlenen kurslar çeşitli su sorunlarının çözümü için küçük ölçekli ve pratik yöntemler sunarak temelden eylemsel kapasite geliştirmeye yönelik sonuçlar sağladı. “Eğitim ile öncülük etmek, bilgiyi harekete geçirir.” Karşılanabilir Su ve Sanitasyon Teknolojileri Merkezi (CAWST) Öğrenme Merkezi, kendi ülkelerindeki su sorunlarına çözüm üretmelerine yardımcı olacak beceriler kazanmak için İstanbul’a gelen 5. Dünya Su Forumu katılımcılarına benzersiz bir eğitim ve kapasite geliştirme fırsatı sağlamıştır. Amacı; altı ana temayla ve “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” ile kesişen konularla eylem ve politikaya yönelik eğitim sağlamak olan Öğrenme Merkezi bu eğitim fırsatlarından faydalanmak isteyen tüm Forum katılımcılarına açıktı. Küçük çalışma gruplarını, vaka çalışmalarını, gösterileri, pratik uygulamaları, tartışmaları içeren, zengin ve eğitici araç ve yaklaşımlar kullanan 35 düzenleyicinin kurs teklifleri pek çok kurum, organizasyon ve bölgeden seçildi. TEMEL GRUPLAR C) Öğrenme Merkezi Forum Öğrenme Merkezi eğitim oturumlarından faydalanan 560’ın üstünde katılımcıya önemli yararlar sağlamıştır. Öğrenme Merkezi’nin sonuçları düzenleyicilere gönderilen Forum anketinden elde edilen geri bildirimlerden anlaşılabilir. Aşağıdaki alıntılar, konularının ve eğitim çabalarının “Farklılıkların Suda Yakınlaşması”na nasıl bir katkı sağladığını soran anket sorusuna düzenleyiciler tarafından verilen cevaplardan seçilmiştir. • “Öğrenme ve değişim: Farklı ülkelerin deneyimlerini öğrenmek için bu deneyimlerin sistematik olarak değiş tokuş edilmesi ve bunlardan daha iyi yararlanmak gerekir.” • “Bizim düzenlediğimiz eğitim gazetecilere hitap ediyordu. En ilginç bölümü gazetecilerin, Forum’u laboratuvar gibi kullanarak öğrendiklerini uyguladıkları kısımdır. Gazeteciler su ile ilgili çeşitli konular hakkında üst düzey uzmanlarla temasta bulundular. Dolayısıyla su kaynaklarının yönetimiyle ilgili sorunlar hakkında bilgi edindiler. Gerçek ve güvenilir bilgi elde ettiler ve gerçek konular üzerine haber yapabildiler. Bu eğitim su uzmanları ve gazeteciler arasındaki farklılıkları yakınlaştırırken gazetecilerin; güvenilir bilgi için Forum sonrasında bile irtibat kurabilecekleri su uzmanları ile temasta bulunmalarını, su konusundaki bilgilerini arttırmalarını; barajlar, su savaşları, su hizmetlerinin özelleştirilmesi gibi konular hakkında sahip oldukları önyargıları aşmalarını sağlamıştır.” • “Evet, sınır aşan sular kalite yönetimi konusu hedefti. Farklı dinleyiciler coğrafi ve iklimsel farklılıklarına rağmen hepimizin benzer sorunlarla mücadele ettiğini gösterdiler.” • “Oturum çok fakirler için su ve sanitasyonun nasıl sağlanacağı konusunu ele aldı. 25 katılımcı 10’dan fazla gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeden ve UNICEF ve BM Habitat gibi BM organizasyonlarındandı. FİNAL RAPORU 125 TEMEL GRUPLAR BM temsilcilikleri, şirketler, uluslararası STK’lar ve yerel STK’lar sunumlar yaptı. Dünyanın dört bir yanından katılımcılar vardı ve uygulamacılar kadar öğrenciler de katıldı.” • “Birçok öğrenci sınır aşan sular konusunda önemli deneyimler kazandı, dolayısıyla kurs karşılıklı olarak faydalıydı.” • “Bu Öğrenme Merkezi sınıfı katılımcılara birbirlerini daha çok etkilemeleri için bir fırsat vermiştir. Birbirlerinin ihtiyaçlarını anlamaları ve öneriler sunmaları için yeterli zaman vardı. Profesyoneller için profesyoneller tarafından bölgesel seviyede kapasite geliştirmeye büyük ihtiyaç var.” • “Cevap evet. Kurumsallaşma üzerine kısa bir teorik sunumdan sonra katılımcılar kendi durumlarına yönelik kendi kurumsal stratejilerini oluşturmaya teşvik edildi. Bunu kendilerine strateji ve uygulamaların seçimi hakkında adım adım yol gösteren bir formu doldurarak yaptılar. Son soru: “Yarın ne yapacaksınız?” oldu ve katılımcıların cevaplarını bir süre tartıştık. Katılımcılardan pozitif geribildirim vardı: Yeni anlayışlar ve fikirler kazandılar. İstanbul’daki deneyimlerimi esas alarak şimdi daha büyük bir dinleyici kitlesi için bir ders hazırlıyorum.” • Konferans sırasında kurumsal tasarımla ilgilenen (örneğin; siyasetçiler, mühendisler) ve bu sahada çalışmaya ilgi duyan insanlar (örneğin; toplum görevlileri, halk örgütleri vb.)arasında bir fark sezinledim. Bu farklılığın birleştirilmesi gerektiğini hissettim. Öğrenme Merkezi’nde konu üzerine daha fazla kurs faydalı olacaktır.” Çevre Dostu Forum İnisiyatifi Şampiyonları Öğrenme Merkezi’nde Öğrenme Merkezi’ndeki 3 oturumun düzenleyicisi Tetra Tech, Çevre Dostu Forum İnsiyatifi’ne (GFI) katkılarından dolayı övgüye layık görüldü. Tetra Tech, Forum katılımcıları için hazırlanan “Yeşil Rehber”de önerildiği gibi, daha etkili çevresel yönetim için sürdürülebilir modelleme araçlarının nasıl kullanılacağı, sel riski değerlendirmesinin nasıl yürütülmesi gerektiği ve yenilikçi Teknolojiler kullanılarak atık suların içme suyuna nasıl dönüştürülebileceği konularında düzenlenen Öğrenme Merkezi kurslarında kullanılacak olan yazılı dokümanları basılı hale getirmeme kararı aldı. Bunun yerine, katılımcıların yaka kartlıklarının içine sığacak genişlikte, eğitim oturumunda bahsedilecek bütün rapor ve dokümanlara ulaşabilecekleri bir web sitesi linkinin olduğu bir küresel su yayınları kartı tasarladılar. Bu çevre dostu uygulama Öğrenme Merkezi’nin olumlu sonuçlarından biri olarak bahsedilmeyi hak etmiştir. 126 FİNAL RAPORU D) Vatandaşın Su Evi 5. Dünya Su Forumu’nda, Uluslararası Su Sekretaryası (International Secretariat for Water-ISW) ve ortakları tarafından Vatandaşın Su Evi’nde çalıştaylar ve tartışmalar düzenlenmiştir. Vatandaşın Su Evi aylar öncesinden başlayan bir yarışma sonucunda seçilen Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğrencilerinden Oğuzhan Abdik ve Elif Ertemel tarafından tasarlanmış ve “Bilgi Çeşmeleri” olarak adlandırılmıştır. Feshane’de bulunan Vatandaşın Su Evi 75 kişilik sinema/konferans salonu ve toplantı alanından oluşmuştur. Etkinlik esnasında Türkçe, İngilizce ve Fransızca çeviri yapılmıştır. Uluslararası Su Sekretaryası (ISW), Avrupa Su Dayanışması (Solidarity Water Europe-SWE) ve ortakları halka açık, her biri iki saat süren ve aşağıdaki konularda uzmanlıkları ile tanınan değerli kişilerce yönetilen 7 çalıştay düzenlemiştir: • Yurttaş gözetimine doğru: Mavi Kitaplar, özgün ve tamamlayıcı bir araç. • Seçilenler ıslanıyor: İçme suyu ve sanitasyon hizmetlerine sürdürülebilir ve adil erişim için olmazsa olamaz koşul. • Sınır içi ve sınırlar-ötesi su yönetiminde halk katılımı: Mit mi, gerçek mi? • Uluslararası vatandaş dayanışması: Genç girişimler. • Finansman ve dağıtılmış hizmetler: Eylem üzerine söyleşiler. • İklim Değişikliği ve Su: Kurbanlar çözümün kaynağı olurlarsa. • Küresel mali kriz ve uluslar arası iş birliği sektöründeki finansmanlar üzerindeki etkileri. Ayrıca konferans ve toplantılarda alanı kullanan ortaklar ve katılımcılar için 7 açık oturum vardı: • Birleşmiş Devletlerde Su Yönetimi kitabının tanıtımı • WSSCC (Su Arzı ve Kanalizasyon İş Birliği Konseyi) Platformu • IHP Oturumu - Su ve Kültürel çeşitlilik • Su Koalisyonu Platformu • Dünya Su Konseyi Oturumu- Daha iyi su ve sanitasyon hizmetleri için yerel yönetimlerin güçlendirilmesi konulu yan etkinlik. • Sergi Zaragoza 2008 Toplantısı • Kyoto ödül töreni Ayrıca Vatandaşın Su Evi’nde su ve film etkinliğinde ödül alan filmler gösterilmiştir. Sergİ ve fuardan görüntüler S erg İ ve S U F U arı Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu’nun, açılışını yaptığı 5. Dünya Su Sergi’su, 8.000m²’lik bir çadırda düzenlenmiştir. Sergiye 51 ulusal kuruluşun yanı sıra 35 farklı ülkeden gelen, 125 uluslararası organizasyon ile birlikte toplam 176 kuruluş ve şirket katılmıştır. Feshane’de gerçekleşen, Su Sergisi ile birlikte toplamda15.000m²’lik bir alana kurulmuştur. Fuar ve sergi etkinliğine toplam 14.805 Forum delegesi katılırken; fuar ziyaretçisi sayısısı 6.269, sergi ziyaretçi sayısı ise; 2.671 kişi olarak belirlenmiştir. SErgİ VE SU FUARı İSKİ standı. Sergi’ye katılan şirketler şu ülkelerden gelmiştir: ABD, Almanya, Avusturya, Avustralya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Fas, Fransa, Güney Afrika, Hollanda, İngiltere, İran, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Kenya, Güney Kore, Lüksemburg, Macaristan, Malezya, Meksika, Norveç, Portekiz, Sudan, Türkiye, Ukrayna ve Umman. Sergi alanındaki 5.Dünya Su Forumu Sekretaryası’nın standı. 128 FİNAL RAPORU S erg İ ve S U F U arı Bakan Eroğlu: “ 5. Dünya Su Forumu’na çeşitli ülkelerden gelerek katılım sağlayan firmalar, Forum’un önemini bir kez daha kanıtlamıştır.” Fuar’da ise 20 ülke standlarıyla temsil edilmiştir. Bu ülkeler: ABD, Almanya, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Hollanda, İran İslam Cumhuriyeti, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya, Japonya, Güney Kore, Macaristan, Meksika, Portekiz, Türkiye ve Umman‘dır. Feshane’deki Küresel Su Eğitim Köyü. Sergi alanındaki Brezilya standı. Ayrıca fuarda, Sri Lanka, İsviçre, İngiltere, Finlandiya, Japonya, İtalya, Hollanda, Hindistan, Laos, ABD, Fransa, Macaristan ve Türkiye’den, STK’lar katılmıştır. Afrika Bölgesel standındaki gün içerisinde yapılan dans gösterisi. Haliç Kongre Merkezi’nin fuayeleri de kullanılarak; 1.035m²’lik alanda, 56 stant kurulmuştur. Bu standların 40’ı yabancı, 16’sı yerli firmalara aittir. 5. Dünya Su Forumu Sekretaryası , BM kuruluşları, Dünya Su Konseyi, Çevre ve Orman Bakanlığı fuayelerdeki standlarıyla temsil edilmişlerdir. Standlar, Forum’un yedi bölgesini temsilen, bölgesel toplantıların gerçekleştiği Sadabad Salonu fuayesinde kurulmuştur. Haliç Salonu fuayesinde kurulan, İstanbul 2010 Kültür Başkenti standında ise gün boyu canlı müzik dinletileri ve gösterileri gerçekleştirilmiştir. Toplamda 14.805 Forum katılımcısı sergide ve fuar alanında bulunan 256 standı ziyaret etmiştir. Sergi ve fuar alanı bu katılımcılara su ve çevre alanındaki son teknolojileri görmeleri ve bu konudaki uzmanlarla tanışabilmeleri için bir olanak sunmuştur. Ekte, Sergiye ve fuara katılan kurum ve kuruluşların listesini bulabilirsiniz. FİNAL RAPORU 129 Ç evre D ostu Y eş İ l forum İ n İ s İ yat İ F İ Giriş 5. Dünya Su Forumu Sekretaryası, Forum’a ait hazırlık sürecinin çevreye olan etkilerinin yanı sıra Forum ve diğer etkinliklerini inceleyip ele almak üzere Şubat 2008’de, Çevre Dostu Forum İnisiyatifi’ni kurdu. Böylece, ilk kez böylesine büyük bir etkinliğin çevreye olan etkileri de ele alındı. Bu oluşum 5. Dünya Su Forumu bünyesinde çevreye duyarlı olmak adına yoğun çaba gösterildiğinin bir işareti olmuştur. Çevre Dostu Forum İnisiyatifi ilk adım olarak, Haziran 2008’de düzenleyici ortakların imzalamış olduğu bir çevre politikası ve faaliyet listesi taslağı hazırladı. Bu politika ve faaliyet listesi, Çevre Dostu Forum Ekibi’nin faaliyetlerine rehberlik etti. Çevre Dostu Forum İnisiyatifi, başlangıcından itibaren çalışma programı kapsamında aşağıdaki ana hedefleri belirledi: Çevre Dostu Forum İnİsİyatİfİ • İstanbul’da çevre üzerindeki etkileri en aza indirgemek, • Katılımcılara ve İstanbul’da yaşayanlara çevre dostu çalışma programını göstermek, • Ortaklar, sponsorlar ve hizmet sağlayıcılar üzerinde kalıcı bir izlenim bırakmak, • Daha sonraki Dünya Su Forumları için örnek teşkil edecek bir referans oluşturmak. Üç GFI standında da GFI çalışma programı bildirildi. 130 FİNAL RAPORU Öncelikler ve Çalışma Programı 5. Dünya Su Forumu’nun çevre üzerindeki etkilerini en aza indirgemek üzere belirlenen başlıca öncelikler şunlardır: • Atık oluşumunun en aza indirgenmesi ve önüne geçilemeyen atıkların da uygun şekilde arıtılması, • Su kaynaklarının etkili kullanılması, • Enerji kullanımının en aza indirgenmesi, • Çevre dostu ürünlerin kullanılması ve tehlikeli kimyasalların yok edilmesi. Atıkların Azaltılması Kâğıt atığının azaltılması GFI, hazırlık süreci ve Forum haftası boyunca çeşitli yöntemler kullanarak kâğıt atığını azaltmaya çalıştı. • Elektronik belgelere önem verilmesi ve web üzerinden bilgi paylaşımı, • Forum çantasında çalışma kâğıtları için USB vardı, • Taslak kâğıtların ve diğer belgelerin dolaşımı için kullanılan sanal buluşma alanı (VMS) ve içerik yönetim merkezi (CMS), • Belgelerin basılı fotokopileri yerine pdf’lerin USB’ye yüklenmesi ya da indirilebilir linkleri olan kartların verilmesi konusunda “Forum Katılımcıları için Yeşil Kılavuz” önerisi. Plastik ve Paketleme Atığının Azaltılması GFI, aşağıdaki yöntemlerden faydalanarak plastik atığını mümkün olduğunca yok etmek için düzenlemeler yaptı. Bunlar: • Kayıtta verilen yeniden kullanımı / geri dönüşümü mümkün Forum su şişesi, • Plastik su şişeleri yerine su sürahilerinin kullanılması, • Sütün ve şekerin şeker kâsesi ve sütlükle yanında tahta çubuklar verilerek toplu halde servis edilmesi, • Tüm kahve/çay molalarında ve kokteyllerde yıkanıp tekrar kullanılabilen ürünlerin tercih edilmesi. Atıkların Yeniden Kullanılması Gıda Ambalajlarının yeniden kullanılması Çöp (m)adam, plastikten yapılan ürün ambalajlarını (örneğin cipsler, kekler, çikolata ambalajları gibi) toplayıp bunları küçük poşet ve çanta üretmek için yeniden kullanan bir organizasyondur. Bu poşetler eğitim almış ve bu işten gelir sağlayan kadınlar tarafından yapılır. Forum öğle yemeklerindeki keklerin ambalajları iki gün boyunca GFI gönüllüleri ve çöp (m)adam gönüllüleri tarafından toplandı. Yeniden Kullanım için Tasarlanan GFI Standı Feshane ve Sütlüce’deki GFI standları ve Dünya Su Sergisi (Sergi) çadırı parçalarına ayrılıp yeniden kullanımı göz önünde bulundurularak tasarlanmıştır. Malzemelerin tamamı tahta ya da kâğıttan doğal malzemelerdi ve taşıma sebebiyle meydana gelen CO2 emisyonunu azaltmak için yerel olarak üretildi. Stant aksamları, daha sonraki stantlarda ve ofislerinde yeniden kullanılmak üzere mimarlar ve stant kurucuları tarafından geri alındı. Atık Geri Dönüşümü Geri Dönüşüm Programı Ç evre D ostu Y eş İ l forum İ n İ s İ yat İ F İ A) İstanbul’da Çevre Üzerindeki Etkilerin En Aza İndirgenmesi İSTAÇ ve Yüceler geri dönüşüm şirketleri ortaklarıyla cam, metal, kâğıt, plastik ve organik olmak üzere beş materyal için bir kaynak ayırma geri dönüşüm sistemi uyguladılar. Toplamda 87 çöp kutusu seti (5 çöp kutusundan yapılmıştır.) Sütlüce, Feshane ve sergi mekânlarına yerleştirildi. Temizlik personeline materyallerin nasıl toplanıp saklanacağı konusunda eğitim verildi. Paketleme (cam, metal, kâğıt, plastik) atıkları organik ve diğer atıklardan ayrı olarak saklandı ve işlendi. Forum haftası boyunca Sütlüce ve Feshane mekânlarında toplanan atık miktarı aşağıdaki iki tabloda belirtilmektedir. Forum Alanında Toplanan Atıklar Paketleme Atığı Paketleme (kg) – 7 gün Sütlüce 4,980 Feshane 3,160 TOPLAM 8,140 Organik ve “Diğer” Atıklar Organik Atıklar & Diğer (kg) 7 gün * İSTAÇ: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı bir şirket olan İSTAÇ, belediyeye ait tıbbi atıkların bertarafını, ambalaj atıklarının geri dönüşümünü, yapı ve hafriyat atıklarının yönetimini ve sağlıklı arazi doldurma alanlarının kurulumuyla birlikte işletilmesini sağlar. Sütlüce 54,460 Feshane 5,400 TOPLAM 59,860 FİNAL RAPORU 131 Su Kullanımı Ç evre D ostu Y eş İ l forum İ n İ s İ yat İ F İ Mekânlardaki Tuvaletler ve Musluklar Mekânlardaki tuvaletler çift sifon sistemleriyle donatılmıştır. Musluklar kızılötesi sensörlerle çalıştırılmıştır. Enerji Kullanımı Enerji Kullanımının Azaltılması Enerji kullanımını azaltmak için çeşitli önlemler uygulandı: • Feshane ve Sütlüce mekânları arasında Haliç’ten yürüyerek gidilmesini sağlamak için köprü kullanımı, • Forum alanı ve Taksim çevresinde gidip gelen 30 Çevre dostu otobüs, • Boğaziçi ile Haliç boyunca yolcuları Forum gidiş-dönüş terminaline ulaştırmak için bot kullanılarak şehir trafiğinin önlenmesi, • Mekânlarda enerji tasarruflu ampullerin; az kullanılan alanlarda ise hareket tespit sisteminin kullanılması. CO2 Telafisi Forum CO2 Emisyonları Sütlüce ve Feshane mekânlarında 7 gün boyunca Forum’un, İstanbul’daki katılımcı taşımacılığının ve sekretaryanın hazırlık sürecindeki hava yolculuklarının yaymış olduğu toplam CO2 miktarı, mevcut verilere dayalı olarak; WWF Türkiye tarafından yaklaşık olarak 307 metrik ton hesaplanmıştır. Bu hesaplama genel bir tahmin olarak görülmüş ve harici bir onaylamaya tabi tutulmamıştır. Türkiye’de yapılan Forum’un neden olduğu CO2 emisyonlarının telafisine katkıda bulunmak amacıyla Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı toplamda yaklaşık 30.000 ağaç olmak üzere her Forum katılımcısı için bir ağaç dikme sözü verdi. İstanbul yakınındaki Çatalca’ya dikilen bu ağaçların bir yılda yaklaşık olarak 360 metriğe eş değer CO2 emeceği öngörülmektedir. Forum katılımcılarına İstanbul’a yapmış oldukları seyahat nedeniyle meydana gelen emisyonları telafi etmeleri için pek çok fırsat verildi. Örneğin: Forum’da GFI stantlarında, WWF Türkiye, katılımcılara uçuş emisyonlarını hesaplama olanağı sağladı ve hesaplanan bu miktara dayalı olarak Türkiye’de iklim değişimi bilinci oluşturmak üzere kullanılacak bir bağış meblağı önerdi. Telafi bağışlarını gösterme aracı olarak bir rozet ile etiket verildi. Forum’un ortalarına doğru bu rozet ve etiketler 1 Türk Lirası karşılığında dağıtıldı. Bu proje ile toplamda 672 TL toplandı. Forum Sekretaryası’nda Enerji Kullanım Verimliliği Sekretaryadaki enerji kullanımını azaltma stratejileri şunlardır: • Tüm personelin neredeyse sadece dizüstü bilgisayar kullanması, • Yapay ışıklar yerine gün ışığına öncelik verilmesi ve yalnızca floresan lambasının kullanılması. * Aşşağıda belirtilen internet adresinde bulunan bilgilere dayanılarak yapılan araştırmalar, dikilen bir ağacın 100 yıllık yaşam süreci boyunca yılda ortalama olarak, yaklaşık 0,012 ton CO2 emilimi sağlayacaktır. 132 FİNAL RAPORU Kimyasal Madde Kullanımının Azaltılması ve Çevre Dostu Ürünlerin Kullanılması Kimyasal madde kullanımının azaltılıp çevre dostu ürünlerin kullanılmasına yönelik stratejiler şunlardır: • Duyurular (Örneğin 2. duyurular.), Forum not defterleri, nihai rapor ve Dünya Su Sergisi/Fuarı basılı materyalleri için geri dönüşümlü kâğıtların ya da sürdürülebilir şekilde yönetilen ormanlardan üretilen kâğıtların kullanılması, • Dünya Su Sergisi temizlik şirketinin TURMEPA çevre dostu temizlik ürünlerini kullanması, • Katılımcıların çantasında verilen kalemlerin geri dönüşümlü kâğıttan ve biyolojik olarak ayrıştırılabilir mısır nişastası kullanılarak ‘plastik’ten üretilmesi. B) Katılımcılarla İletişim Forum Öncesi Forum öncesinde GFI, online kayıt ile katılımcıları uçuşun neden olduğu CO2 emisyonları ile ilgili olarak duyarlı hale getirmeye çalıştı. Ayrıca, çeşitli yollarla (e-posta, gazete, web sitesi yoluyla) Forum’un mümkün olduğunca çevre dostu hale getirilmesi ve katılımcıların rollerine ilişkin duyarlı hale gelmeleri amacıyla “Forum Katılımcıları için Yeşil Kılavuz” oluşturulup kayıtlı katılımcılara dağıtıldı. 4 sayfalık kılavuz elektronik olarak 4 dilde (İngilizce, Türkçe, Fransızca, İspanyolca) yayınlandı ve bu kılavuzda katılımcıların İstanbul’a seyahati sırasında Forum’da, otellerinde ve İstanbul çevresindeyken yerine getirmeleri gerekenler ile ilgili ipuçları bulunuyordu. Forum Boyunca Forum boyunca GFI’nın temel amacı, Forum’un çevre üzerindeki etkileri ve bunların nasıl ele alınacağı ile ilgili bilinç oluşturmaktı. Bunu başarmak için, Forum mekânlarına üç GFI standı kuruldu. Stantlar, çoğu katılımcının İstanbul’a uçakla gelmesi sebebiyle, özellikle de uçuş emisyonlarına yönelik katılımcılarda su ayak izi ve karbon ayak izi ile ilgili bilinç oluşturmak üzere tasarlandı. Ayrıca, Forum’un çevre üzerindeki etkilerini azaltmak için GFI tarafından üstlenilen çeşitli faaliyetleri tanıtmak üzere bir dizi afiş tasarlandı ve su ayak izi bilinci oluşturmak için bir powerpoint sunumu oluşturularak; Forum boyunca GFI stantlarında sürekli gösterildi. Katılımcıların çoğu bu afişlere ve sunumlara ilgi gösterdiler. Forum sırasında, katılımcılarda bilinç oluşturmak için kullanılan bir başka metot ise “Forum Yeşillendirme Testi” idi. Bu etkinlik, GFI gönüllülerinin, katılımcılara onların yeşillendirme inisiyatiflerine olan aşinalıklarını sormaları, katılımcıları geri dönüşüm programına teşvik etmeleri ve genellikle Forum’u yeşillendirmek amacıyla uyguladığımız stratejiler hakkında onların bilinçlenmesini sağlamaları için eğlenceli bir alternatif oldu. D) Gelecekteki Dünya Su Forumları için Örnek Teşkil Edecek Bir Referans Oluşturma C) Kalıcı Bir İzlenim Bırakmak GFI’nın son hedefi, bu Forum’un gelecekteki Dünya Su Forumları için geliştirilerek örnek teşkil edecek bir referans oluşturmasıdır. Çevre Dostu Forum İnisiyatifi’nin web sayfasında Çevre Dostu Forum İnisiyatifi faaliyetlerini ve çıkarımlarını içeren 16 sayfalık raporumuza erişebilirsiniz. Yeşil Oteller Projesi Yeşil Oteller Projesi fikri, 5. Dünya Su Forumu katılımcılarının kaldığı İstanbul’da bulunan küçük bir otel grubundaki çevre ile ilgili gündemi daha ileriye taşımak için Bureau Veritas ve TUROB (Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği) tarafından geliştirildi. Bu pilot proje yeşil oteller teknikleri hakkında bilinç oluşturdu ve katılımcı otellerin daha yeşil (Çevreye duyarlı) konaklamaya yönelik ilk adımlarını atmasını sağladı. Yirmi iki otel gönüllü olarak projede yer aldı. Daha sonraki Dünya Su Forumları’nın organizatörlerinin kendi çevre dostu faaliyetlerinde baz olarak kullanmaları amacıyla GFI’nın hazırlık süreci sırasında kullanılan tüm malzemelerine VMS’den erişilebilir. Otellerle yapılan tanıtım toplantıları, yeşil oteller konseptini ve projenin metodunu açıkladı. Bunun ardından, otellerin işletme alanlarını yeşillendirme konularında bilinçlendirilmesini ve katılımcı otellerin çevresel performans düzeylerini ölçecek olan denetim metodunu kapsayan, ayrıntılı bir atölye çalışması yapıldı. Denetim, enerji verimliliğini, suyun korunmasını, atık yönetim uygulamalarını ve diğer kriterlerle birlikte hava kalitesini ele aldı. Denetim süreci boyunca Bureau Veritas ayrıca otellerin çevre ile ilgili ‘en iyi uygulamalarını’ derledi. 22 katılımcı otelin denetlenmesi ve değerlendirilmesinin tamamlanmasının ardından tüm katılımcı oteller minimum bir standart elde ederek Bureau Veritas ve GFI’dan bir sertifika almaya hak kazandılar. Özel yıldız kategorilerindeki en üstün performanslar Forum haftasında takdim edilen “Çevre Dostu Forum Otelleri” ödülünü aldılar. 5. Dünya Su Forumu web sitesindeki nihai GFI raporunda katılımcı otellerin ve Çevre Dostu Adımlar Ödülleri’nin kazananlar listesi bulunmaktadır. Ç evre D ostu Y eş İ l forum İ n İ s İ yat İ F İ GFI için çalışmak üzere işe alınan gençler çevresel çalışma alanlarındaki öğrenciler ya da yeni mezunlardı ve GFI mesajlarını iletirken epey heyecanlı ve coşkuluydular. Forum haftası boyunca GFI’nın iletişimdeki başarısının büyük bir kısmı kendini işine adamış gönüllü personele atfedilebilir. Forum’un ilgi çekici geri dönüşüm kutuları katılımcılardan takdir topladı ve Forum’dan sonra da talep gördü. Forum’u Yeşillendirme Onur Listesi “Forum’u Yeşillendirme Onur Listesi”, Forum’a yapmış oldukları katkılar nedeniyle Forum’un sponsorlarını ve ortaklarını ödüllendirmek üzere oluşturulmuştur. Bu, GFI’nın web sitesindeki bir sayfada yer alan, kaliteli şirket ve organizasyonların 5. Dünya Su Forumu’nu çevre dostu hale getirmek için yapmış oldukları katkılara ilişkin hikâyeyi anlatarak, onların daha fazla tanıtılmasını sağlayan sanal bir onur listesidir. GFI stantlarının boru şeklindeki duvarları PAB mimari ofisinde yeniden kullanılmaktadır. FİNAL RAPORU 133 CIVIL SOCIETY AND THE MAJOR GROUPS OF AGENDA 21 SANATSAL ETKİNLİKLER Neden, Sanatsal Etkinlikler Programı? Açılış gösterisi. (Akşam) SANATSAL ETKİNLİKLER 5. Dünya Su Forumu’na ev sahipliği yapan İstanbul, tarihinde ve doğasında çok önemli kaynaklar barındıran bir özelliğe sahiptir. Su Forumu programını hazırlarken, sahneyi sadece politikacı ve konunun uzmanlarına bırakmak yerine, suyu sanatta kullanan, sanat sayesinde çevre konularına dikkat çekmek isteyen bilinçli insanları da bir araya getirilmesi amaçlanmıştır. Önümüzdeki yıllarda en önemli sorun olarak gündemimizi işgal edecek olan su konusuna farklı açılardan yaklaşılmıştır. Suyu zemin olarak kullanan ebru sanatı, sahip olduğumuz kültürel zenginliği yansıtan önemli bir sembol olarak kullanılmıştır. Etkinlik düzenlenirken ana hedeflerimizden biri, Forum haftasında İstanbul halkını da dahil edecek bir etkinlik gerçekleştirmekti. Bu amaçla İstanbul Büyük Şehir Belediyesi ile birlikte Haliç kıyısında bulunan mahallelerde su sporlarını tanıtmak ve yaygınlaştırmak için bir dizi etkinlik düzenlenmiştir. Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde, denizcilik ve su sporları gelişmeyi bekleyen büyük bir potansiyele sahiptir. Forum haftası boyunca, İstanbul’un; kıtaların buluştuğu noktada bir köprü gibi farklılıkları taşıyan, aynı zamanda bir birine kavuşturan bir şehir olması hedeflenmiştir. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti ajansı iş birliği ve katkıları ile gerçekleştirdiğimiz etkinliklerde, hem İstanbul’un zengin potansiyelini yansıtmayı hem de 2010 yılında Avrupa Kültür Başkenti kapsamında gerçekleştirilecek programın tanıtılması hedeflenmiştir. Toprak, hava, su ve ateş ile “4 Elementin Şehri” İstanbul’da sizleri tekrar aramızda görmek ve İstanbul’da yaşamanın sevincini sizlerle paylaşmak istemekteyiz. 134 FİNAL RAPORU 5. Dünya Su Forumu konser programı aşağıda sunulan çerçevede gerçekleştirilmiştir. İstanbul’da yaşayan müziklerin tüm renklerini, kahve molalarında katılımcılara tanıtmayı hedeflemiştir. 5. Dünya Su Forumu, Tekfen Holding’in öncülüğünde kurulan, Tekfen Filarmoni Orkestrası olarak varlığını sürdüren ve Tekfen Holding’in sponsorluğunda gerçekleştirilen bir konserle açılmıştır. Karadeniz, Hazar Denizi ve Doğu Akdeniz ülkelerinden gelen müzisyenlerden oluşan orkestra, uluslararası sorunların en fazla yaşandığı bölgelerden gelmeleri nedeni ile uluslararası bu büyük buluşmada yer alarak; çözümün bir parçası olmayı hedef edinmiştir. Bu programlara ek olarak, Forum haftası boyunca, İstanbul’un merkezinde Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda, Forum katılımcılarının ücretsiz olarak katılabilecekleri gösteriler düzenlenmiştir. Bu gösteriler sırasında en çok ilgi çeken topluluklar arasında, perküsyon virtüözü Burhan Öçal, Şenol Filiz ve Birol Yayla ile Yansımalar konserlerini sayabiliriz. Ayrıca, 5. Dünya Su Forumu için açılış akşamı özel bir gösteri düzenlenmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından “Suyun Şarkısı” isimli kolajda, geleneksel Türk sanatlarını, modern sanatlarla su teması ekseninde birleştiren müzikal bir şölen hazırlanmıştır. Bu özel gösteride, Türkiye kültür mozaiğinde yer alan klasik müzik, bale, Türk halk dansları, Türk halk müzikleri, Mehter ve Sema toplulukları aynı sahneyi paylaşarak; bu evrensel şarkının Anadolu topraklarındaki yansımasını sergilemiştir. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, Forum haftası boyunca, Feshane ve Sütlüce binalarının ana fuayelerinde kurulan sahnelerde Forum haftasının kapanış konseri, Cihat Aşkın Ensemble ile yine İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı tarafından düzenlenerek; katılımcıların 2010 İstanbul Kültür Başkenti etkinliklerine davet edilmesi hedeflenmiştir. SANATSAL ETKİNLİKLER Konserler Sergiler Ebru sanatı. Fuaye konseri. Bununla birlikte, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı tarafından düzenlenen en önemli etkinlik, Türk piyano virtüözü Fazıl Say’ın, Cemal Reşit Rey Senfoni Orkestrası ile gerçekleştirdiği konser olmuştur. Fazıl Say, sanatçı vasfının yanında, entelektüel duruşuyla da dikkat çeken bir kişilik olarak; 21. yüzyılın en önemli konusunun tartışıldığı Forum’da, “Su Elçisi” unvanını taşıyacak evrensel üne sahip bir sanatçımızdır. Fazıl Say 5. Dünya Su Forumu boyunca yapılan sanat etkinliklerinin bir kısmını oluşturan sergilerle, Forum’un “Su” ana temasını geleneksel Türk el sanatları ve sanatçılarımızın çeşitli bakış açılarıyla yoğurup sunmayı amaçladık. Bunlar: Ebru, tezhip, hat, minyatür, çini, su damlaları gibi sanat çalışmalarının yanı sıra doğa fotoğraflarından oluşan fotoğraf sergileri, İstanbul Su Yolları ve Su Kemerleri fotoğraf sergileri, 16. ve 17 yüzyıllara ait “Su Kültürü Koleksiyonu’’ isimli Selçuklu ve Osmanlı Antikaları ile gerçekleşti. Forum’un ana temasını sanat etkinlikleri temasıyla buluşturan ebru sanatının bin rengini Türk kültürünü yansıtmak amacıyla metafor olarak kullandık. Suda renklerin dansı olan ebru sanatı, Forum haftası etkinlikleri süresince ebru teknesi açılarak sergilendi. Yapılan ebrular, Forum’a gelen katılımcılara hediye edildi. Sabır, aşk ve sanat. FİNAL RAPORU 135 SANATSAL ETKİNLİKLER Sabır, Aşk ve Sanat Büyük Menderes Havzası Fotoğraf Sergisi Toplam 65 eserden oluşan, çini, minyatür ve tezhip sanatlarını içeren karma bir sergidir. Sergide çini sanatçılarından; Nursen ve Güvenç Güven’in, Minyatür sanatçısı, Özcan Özcan’ın ve tezhip sanatçısı Hasan Türkmen’in eserleri sergilenmiştir. Sanatçı Ercan Aslan’a ait, fotoğraflarda “Büyük Menderes Havzası” ile ilgili 30 adet fotoğraf sergilenmiştir. İstanbul Suları ve Su Kültürü Koleksiyonu Adell A.Ş. ile Tarih ve Tabiat Vakfı tarafından düzenlenen, “İstanbul Su Kültürü Koleksiyonu” 16. ve 17 yüzyıllardaki Osmanlı ve Selçuklu dönemine ait ana teması su olan; su kemerleri, bakraçları, taşları, güğümleri ve ibrikleri gibi antikaların yanı sıra efemera olarak adlandırılan dokümanlar, kartpostallar ve gravürler sergilenmiştir. Ebru Gösterileri Forum haftası boyunca Sütlüce Kongre ve Kültür Merkezi, Haliç Salonu etrafında, katılımcılarımıza ebru sanatının nasıl icra edildiğini göstermeyi amaçladık. Suda renklerin dansı olan bu sanatı, kurulmuş ebru teknelerinde Alaskar Özperçin, Eray Atay, Nuray Yüce, Naile Eda Ronabar, Gizem Dündar, İdil Ergin Ayar icra edip, katılımcılarımıza hediye ettiler. Film Festivali İstanbul 2009 RIEC Filmleri Minyatür ve Ebru ile İstanbul 45 eserden oluşan bu sergide minyatür, tezhip ve ebru sanatı ile İstanbul’un en güzel mekânlarının su üzerindeki yansımaları anlatılmaya çalışılmıştır. Sergide İstanbul Nakışhanesi’nden Zehra Çekin, Tülin Gönültaş ve Gülcan Bal’ın eserleri sergilenmiştir. Merve Eroğlu Ebru Sergisi Jüri üyeleri: Ebru sanatçısı Merve Eroğlu’nun, 15 eserden oluşan ebru üzerine çiçek, hat ve figür çalışmaları sergilenmiştir. Calonico Cristian, Voces contra el Silencio Festivali Genel Koordinatör –Meksika Gaetano Capizzi, Cinemambiente Direktörü -İtalya Dr. Abibou Ciss, Uluslararası İlişkiler Genel Müdürü Danışmanı-Burkina Faso Pascale Ferland, Direktör-Kebek Robert Kalman, “Formers UNESCO Vakfı Üyeleri” Başkan Vekili-Macaristan Thai Thi Ngoc Du, AUF Bilimsel Danışmanı ve Üniversite Asistanı-Vietnam Maggie White Su Kurulu Üyesi ve Eau de Paris Dış İlişkiler Sorumlusu-Fransa . Suda İstanbul’u İzlemek 10 eserden oluşan sergi, Nilüfer Tütüncü’nün özgün tekniğiyle ebru üzerine çeşmeler eserleri sergilenmiştir. Ağaç Kabukları Fotoğraf Sergisi Sanatçı Nafiz Şahin’e ait, toplam 30 adet fotoğrafta, “Ağaç Kabukları ve Su Damlaları” konuları işlenmiştir. İstanbul Su Yolları ve Su Kemerleri Fotoğraf sanatçısı Mehmet Okutan’a ait, “İstanbul Su Yolları ve Su Kemerleri” konulu 30 adet fotoğraf sergilenmiştir. 136 Üç yıllık bir çalışma sonucunda, su alanında çalışan eğitimciler, iletişimciler ve sinema sektöründen farklı gruplar aralarında iş birliği yaparak, RIEC İstanbul 2009 için yaklaşık 400 adet başvuru almıştır. Aralık 2008’de Montreal’da yapılan final elemelerinden sonra İstanbul’a geldiğimizde elimizde, 30 ülkeden 110 film vardı. Bunların arasından yarışmaya katılacak olan 23 ülkeden, 56 filmi seçtik. Uluslarası juri, Uluslarası İstanbul Film Festivali eski Direktörü Hülya Uçansu başkanlığında toplandı ve cinsiyet eşitliği gözetilerek yedi kıtayı temsil eden, 7 üyeden oluşturuldu. FİNAL RAPORU 90 Saniyelik Spotlar Goutte d’or (Altın Damla) “Right under our nose – Burnumuzun Dibinde”, Roger Emanuel Lourenso, Brasil (2008) 90 saniye Goutte d’argent (Gümüş Damla ) “La Última Gota – The final Drop” Yurina Luis Naranjo et Ivette Avila Martin, Küba (2008) 90 saniye Goutte de bronze (Bronz Damla) “The Bet – İdda” Gor Baghdasaryan , Ermenistan (2008) 90 saniye Kısa Filmler: Goutte d’or (Altın Damla) “Au Centre de la Terre des Puits et des Hommes – Dünyanın Merkezinde İnsanlar ve Kuyular” Ingrid Patteta , Fransa (2008) 25 dakika Goutte d’argent (Gümüş Damla) “The Water Front - Kıyı”, Elizabeth Miller, Kanada (2007) 30 dakika Goutte de bronze (Bronz Damla) “13 Pueblos en Defensa del Agua, el Aire y la Tierra – Toprağın, Havanın ve Suyun Savunulmasında 13 Köy”, Francesco Taboada, Meksika (2007) 60 dakika Mansiyon “Una Mancha en el Agua - Sudaki İz” , Pablo Romano, Arjantin (2006) 20 dakika Eğitici ve Bilimsel Olmayı Amaçlayan Filmler: Goutte d’or (Altın Damla) “Living and Dying in the Swamp – Bataklıkta Yaşayıp Ölmek” Luc Riolon , Fransa (2007) 52 dakika Goutte d’argent (Gümüş Damla) “The Water Guard – Su Bekçisi” Waleed Al Shehhni, Birleşik Arap Emirlikleri (2007) 12 dakika Goutte de bronze (Bronz Damla) “Carpa Diem – Anı Yaşa”, Sergio Cannella, İtalya (2006) 2 dakika İstanbul Film Gösterimleri İstanbul’daki ortaklarımız yarışma kapsamındaki veya kapsamı dışındaki filmleri tematik konularına göre ayırıp; Fransız Kültür Merkezi’nde, Cervantes Enstitüsü’nde ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü’nde yayınlanmasını sağladılar. Ödül almış filmler ise Forum alanındaki “Vatandaşın Su Evi” standında katılımcılara sunuldu. Film yönetmenlerinden bazıları Forum alanındaki katılımcılarla filmlerini tartışma fırsatı yakaladı. Video Gösterimleri ve Belgesel Gösterimleri Çağdaş bir sanat dalı olarak video sanatına, 5. Dünya Su Forumu sanat programında yer verilmiştir. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, Kurye Video Organizasyon arşivindeki sanatçılardan bir seçki hazırlamıştır. ‘Farklılıkların Suda Yakınlaşması’ konseptine uygun olarak tasarlanan gösterimde, farklı kuşaklar, farklı teknikler kullanan Türk video sanatçılarının işlerinin suya, denize ve şehre yakınlaşması sergilenmiştir. SANATSAL ETKİNLİKLER Kazanan Filmler ve Kategorileri Sanat etkinlikleri program kapsamında, Kemal Öner tarafından gerçekleştirilen “Çölün Mavi Gözü Aral” ve “Mezopotamya’nın Büyük Düşü Gap” belgesel gösterimleri, bulunduğumuz coğrafyanın önemli konularına tanıklık edecek nitelikte belgeseller olarak dikkat çekmiştir. Fotoğrafçı Ender Enön’ün, 3 boyutlu fotoğraflarından perdeye aktarılan 3 boyutlu video gösterimi, bir su şehri olan İstanbul ile dünyadaki başka su şehirlerinin su ile olan ilişkileri ve sudan gelen güzellikleri izleyenleri adeta içine alan 3 boyutlu bir gösterimde büyülemiştir. Özel Ödüller Prix “Climate Change” – “ İklim Değişimi” Ödülü “Het Verloren Land-Kayıp Ülke” , Jos de Putter, Hollanda (2007) 55 dakika Prix “WASH” - “WASH” Ödülü “In the Name of the Roses – Güllerin Adına”, Thierry Berrod , Fransa (2008) 52 dakika Prix “Life Stories” - “ Hayat Hikayeleri” Ödülü “Yindabad”, Mariano Agudo et Roi Guitian, İspanya (2006) 55 dakika IWFE Özel Ödülü Bu ödüle Jane Campion’un “The Water Diary – Su Günlüğü” filmini layık gördük. Bu kısa film, “8” filmi içinde anlatan, Bin Yıl Kalkınma Hedefleri kapsamındaki projeleri konu alan, 8 kısa hikayeden bir tanesi. İstanbul Su ve Su Kültürü koleksiyonu. FİNAL RAPORU 137 S U Ö dül L E R İ 5. Dünya Su Forumu sırasında su konusundaki çalışmaları onurlandırmak amacıyla, 4 adet prestijli su ödülü verilmiştir. Bunlar: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Su Ödülü, Kral II. Hasan Büyük Dünya Su Ödülü, Kyoto Dünya Büyük Su Ödülü ve “Compromiso Mexico” Su Ödülü’dür. Bunların her biri su konusundaki bilincin artırılmasına hizmet edenleri ödüllendirmeyi amaçla birlikte, farklı kapsam, konu ve miktarlarda olup, yine farklı eleme süreçlerini içermektedir. Kral II. Hasan Büyük Dünya Su Ödülü SU ÖDÜLLERİ Kral II. Hasan Büyük Dünya Su Ödülü’nün üçüncüsü; 5.Dünya Su Forumu açılış seremonisi sırasında, Arap Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu Genel Direktörü Abdulatif Yousef Al-Hamad’a verilmiştir. Fas Başbakanı Abbas El-Fassi’nin takdim ettiği 100.000$ değerindeki ödülü, Çevre ve Su Bakanı Abdelbekir Zahoud vermiştir. İlk defa Mart 2000’de ortaya çıkan Kral II. Hasan Büyük Dünya Su Ödülü, liderliği ile su kaynaklarının sağlıklı yönetimini ve iş birliğini teşvik eden Fas Kralı Majesteleri II. Hasan’ın anısına verilen uluslararası bir ödüldür. Teması “Su Kaynakları Yönetimi ve Gelişimi Alanlarında İş Birliği ve Dayanışma” olan ödül, Dünya Su Forumları çerçevesinde her üç senede bir verilir. Ödül su kaynakları alanında bilimsel, ekonomik, teknik, çevresel, sosyal, kurumsal, kültürel veya siyasal başarılar elde etmiş bir kuruma, örgüte, bireye veya bir gruba verilir. 138 FİNAL RAPORU S U Ö dül L E R İ Kyoto Dünya Büyük Su Ödülü Kyoto Dünya Büyük Su Ödülü’nün ikincisi, 5. Dünya Su Forumu’nun kapanış seremonisi sırasında, “Yaşamları Değiştirmek, Geleceği Kurtarmak” üzerine odaklanan çalışmasıyla başvuruda bulunan, Hindistan’ın Maharashtra Eyaleti, Su Toplama Havzası Organizasyonu Ortaklığı’na (Watershed Organization Trust) verildi. Ödül, Kyoto Soroptomist International’ın Başkanı Yukiko Oshima ve Küresel Çevre Politikası İcra görevlisi Hitoshi Ohshima tarafından takdim edildi. 2003 yılında ortaya atılan fikirle oluşan ödül, 3. Dünya Su Forumu sırasında düzenlenen “Halk Girişimleriyle Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne Katkı Sağlamak” başlığını taşıyor ve toplumların ve bölgelerin kritik su ihtiyaçlarını ele almak amacıyla halka yönelik faaliyet çalışmaları gerçekleştiren seçkin bir kişi ya da kuruluşu onurlandırmayı amaçlamaktadır. Ödülün diğer bir amacı ise halka yönelik kuruluşlara, Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ve diğer küresel hedeflere katkı sağlamak üzere, çalışmalarını küresel düzeyde sunma fırsatını da sunmaktadır. 5.Dünya Su Forumu’nun ev sahibi ülkesi olan Türkiye, toplum üzerinde bu bilinci oluşturacak kişileri bir ödül ile onurlandırmayı hedeflemiştir. Bu bilinci ve farkındalığı yaratacak araçların en başında da medya gelmektedir. Ayrıca, faklılıklar arasında ortak bir anlayış oluşturulması için adaylar, çalışmalarını Forum’un ana teması olan “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” ile ilişkilendirmiştirler. “Compromiso Mexico” Su Ödülü “Compromiso Mexico” Su Ödülü, ilk kez, 18 Mart 2009 tarihinde, 5. Dünya Su Forumu Yerel İdareciler Toplantısı sırasında verildi. Mükemmel su tedarik ve/veya sağlık koruma politikaları için verilen, 15.000 ABD Doları tutarındaki birincilik ödülünü Çin’in Guangzhou eyaleti kazandı. 10.000 ABD Doları tutarındaki ikincilik ödülünü Meksika’dan Leon, Guanajuato alırken; 5.000 ABD Doları tutarındaki üçüncülük ödülünü ise Peru’nun Lima şehri aldı.Ödül, Meksika Eyalet Valisi Enrique Peña Nieto tarafından verildi. 3 milyon Japon Yeni (Yaklaşık 45.000 TL) tutarındaki bu ödül, Dünya Su Forumu sırasında her üç yılda bir verilmektedir. Ödül parasının, kazanan kişi ya da kuruluş tarafından, ödül kazanılan çalışma için ya da benzer faaliyetlerinin devamı için kullanılması gerekmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Su Ödülü Medya mensuplarına su konularında yaptıkları çalışmalarından ötürü verilen ödül, 5. Dünya Su Forumu açılış seremonisi sırasında verilmiştir. 40.000 Euro tutarındaki ödül, yerli ve yabancı kazananlar arasında paylaşılmıştır. Ödülün uluslararası kazananı Aqua-Media International’dan, Alison Bartle oldu. Ulusal basın ödülü ise dört kişi arasında paylaşıldı. Bu kişiler; Özgür Çoban (Anadolu Ajansı), Özgür Yildirim (Kanal 24), Gürhan Saygı (Zaman Gazetesi) ve NTV’deki Yeşil Ekran adına Erman Yerdelen’dir. Ödülü, T.C. Başbakanı adına Çevre ve Orman Bakanı Prof. Veysel Eroğlu vermiştir. 4. Dünya Su Forumu’na ev sahibi olan Meksika; kendisini ülke ve insani gelişim için önemli bir unsur oluşturan suya adamış, bu ödülü etkileşim içinde oldukları toplumların içme suyu, kanalizasyon ve sağlık koruma hizmetleri üzerinde olumlu etkileri olan, en iyi yerel kamu politikalarını ödüllendirmek amacıyla düzenlemiştir. FİNAL RAPORU 139 YAN ETKİNLİKLER Beş kıtadan ve 33 ülkeden gelen; sivil toplum kuruluşları, hükümetler ve özel şirketler tarafından düzenlenen 100 aşkın yan etkinlik, konuları, düzenleyici organizasyonları ve çeşitliliği bakımından 5. Dünya Su Forumu’nun başarılı bileşenlerinden olmuştur. Yan etkinlikler, kurumların projelerini ve etkinliklerini tanıtmaları, su alanındaki diğer uzmanlarla tartışmalar gerçekleştirip profesyonel ağlar oluşturmaları için birer platform vazifesi görmüşlerdir. Küresel su sorunlarına işaret ederek belirli konular hakkında bilinç oluşturmak ve resmi Forum oturumları sırasında bütünüyle ele alınmayan konular üzerinde tartışma ortamları yaratmak amacıyla yan etkinlikler Forum’a çok değerli katkılar sağlamışlardır. Toplumsal cinsiyet konularından iklim değişikliğine, su yönetiminden su hakkına ve tuzdan arındırmadan su güvenliğine kadar çok çeşitli konular yan etkinliklerde ele alınmıştır. Daha ziyade sunum, tartışma ve çalıştay şekillerinde gerçekleştirilen toplantılara ek olarak çok sayıda kitap tanıtımı, özel tören, belgesel yayını, kokteyl ve resepsiyon düzenlenmiştir. Canlı ve interaktif geçen tartışmalar Forum’u son derece zenginleştirmişlerdir. YAN ETKİNLİKLER 140 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Küresel Çevre Fonu (GEF) Değerlendirme Ofisi Bu yan etkinlik, Küresel Çevre Fonu’nun, Dördüncü Genel Performans Çalışması (OPS4) için Uluslararası Sular (IW) uygulamaları üzerine geri besleme edinmeyi amaçlamıştır. OPS4, Küresel Çevre Fonu’nun rolünü, başarılarını, uygunluğunu ve performansını değerlendirmek üzere, Küresel Çevre Fonu Değerlendirme Ofisi tarafından düzenlenmektedir. Bu yan etkinlik sonunda ortaya çıkan bulgular, sonuçlar ve öneriler Küresel Çevre Fonu’nun beşinci yenilenme sürecindeki tartışma ve müzakerelere dâhil edilecektir. Uçsuz İkilem / Gıda Güvenliğine Suya ve Sanitasyona Erişimin Eşleştirilmesi Düzenleyici: (re)sources, Think Tank, Fransa YAN ETKİNLİKLER Dördüncü Genel Performans Çalışması (OPS4) için Küresel Çevre Fonu (GEF) Değerlendirme Ofisi Danışmanlığı Üst düzey siyasi kişiler, uygulayıcılar ve sivil toplum temsilcilerinin iki saat süren tartışmalarının ardından basit bir sonuç çıkmıştır. Tarım amaçlı su ve kentsel su arasındaki rekabet sanıldığı kadar çok değildir. Atık suyun sulama amaçlı olarak yeniden kullanılması gibi basit çözümler mevcuttur. Konuşmacılar, herkes için suya, sanitasyona ve yeterli miktarda yiyeceğe erişimin miktar meselesinden çok finansal ve siyasi bir karar sorunu olduğu konusunda hemfikir olmuşlardır. Kurak Bir Ülkede Su Kıtlığı Yönetimi Deneyimi / Umman Deneyimi Düzenleyici: Umman Sultanlığı Bölgesel Belediyeler ve Su Kaynakları Bakanlığı Bu yan etkinlik, Umman’da farklı açılardan benimsenen entegre su kaynakları yönetimi ilkelerine dikkat çekmiştir. Su kaynakları tetkiki ve gözlemlenmesi, su değerlendirmesi, entegre su yönetimi programları ve hidrolik yapılar, su kaynakları yönetmeliği ve kanunları, geleneksel olmayan su kaynaklarının kullanılması (Tuzdan arındırma, atık suyun işlenmesi), Aflaj sisteminde olduğu gibi geleneksel bilginin su kaynakları üzerindeki baskısının azaltılmasına katkısı, (Uluslararası bir organizasyon tarafından temsil edilen.) geniş kapsamlı entegre su kaynakları yönetimi politikaları ve stratejileri için modern teknikler konusunda uzmanların bilgi alışverişi. Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişim Raporu 3. Baskısı (WWDR-3) Bulgular ve Anahtar Mesajlar Düzenleyici: UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) “Değişen Dünyada Su” başlıklı “Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişim Raporu” üçüncü baskısının (WWDR-3) 16 Mart 2009’da resmi olarak piyasaya sürülmesinin ardından; UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP), Forum katılımcılarına bu yüksek katılımlı yan etkinlik süresince raporun içeriğini tartışma fırsatı vermiştir. Raporun kapsamlı bir şekilde sunulduktan sonra, katılımcılar raporun bulgularını ve önemli mesajlarını üretim ekibiyle tartışmışlardır. Bu bulgu ve mesajlar raporun bir sonraki sayısında dikkate alınacaklardır. WWDR-3 ile ilgili daha fazla bilgiye www.unesco.org/water/wwap/wwdr/wwdr3/index.shtml adresinden ulaşabilirsiniz. Unesco Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Vaka Çalışmaları “Sorunlarla Yüzleşmek” Düzenleyici: UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Bu etkinlikte, UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Sekretaryası, Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişim Raporu’nun üçüncü baskısının (WWDR-3) yanında “Sorunlarla Yüzleşmek” başlıklı yeni “Vaka Çalışması” cildi de sunmuştur. Bu ciltte, 20 havzaya ait bulgularla birlikte; Afrika, Asya, Avrupa, Latin Amerika ve Pasifik Adaları’nda geliştirilen ulusal çaptaki projelere yer verilmekte, su kaynaklarının durumu vurgulanıp kritik meseleler tanımlanmaktadır. Etkinlik Bangladeş, Çin, Kore Cumhuriyeti, Estonya, Bask Ülkesi (İspanya), Türkiye, Zambiya ve La Plata Nehri Havzası alanlarında sekiz vaka çalışmasından çıkarılan dersler üzerine yoğunlaşmıştır. Bu konu ile ilgili daha fazla bilgiye www.unesco.org/water/wwap/wwdr/wwdr3/case_studies/index.shtml adresinden ulaşabilirsiniz. FİNAL RAPORU 141 YAN ETKİNLİKLER Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişim Raporu 3. Baskısı (WWDR-3) Yan Yayınlar Serisi Düzenleyici: UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) Yan etkinlik süresince, UNESCO Dünya Su Değerlendirme Programı (WWAP) ortak kuruluşlarla beraber, “Değişen Dünyada Su” başlıklı Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişme Raporu’nun üçüncü baskısı (WWDR-3) ile birlikte üretilen 14 tane seçme yan yayın sunmuştur. Bu orijinal katkılar daha ayrıntılı ve derin bilgi, bilimsel arka plan bilgisi, politika kılavuzu sağlamakta ve daha az bilinen diğer su sektörlerini tanıtmaktadırlar. Sınır ötesi bağlamda iş birliğinden kapasite geliştirmeye, entegre su kaynakları yönetiminden sanitasyona, iklim değişimine, su ile ilgili felaketlere kadar çok sayıda konu ele alınmıştır. Yan yayın devam etmekte olan bir süreçtir. Bu konu ile ilgili daha fazla bilgiye www. unesco.org/water/wwap/publications/index.shtml adresinden ulaşabilirsiniz. Akdeniz Genç Su Elçileri Birliği Düzenleyici: Su Elçiliği, Fransa “Su Elçiliği”, çeşitli üniversiteler ve Akdeniz Mühendislik Okulları ile ortaklaşa olarak, su ve sanitasyona erişimin iyileştirilmesini amaçlayan projelerin geliştirilmesi konusunda farklı ülkelerdeki yerel yönetimlere yardım etmeye yönelik bir genç elçiler ağı oluşturmuştur. Akdeniz Genç Su Elçileri Birliği / Bir Akdeniz İş Birliği için Projeler Düzenleyici: Su Elçiliği, Fransa Su İşleri için Kadınlar Düzenleyici: Pensilvanya Üniversitesi, Toprak ve Çevre Bilimleri Bölümü, ABD Yan etkinlik izleyicilere küresel su sorunları ile ilgili soruların sorulduğu bir oyun gösterisiyle başlamıştır. Bunu takip eden “Suyun Ötesinde” isimli tiyatro gösterisinde bazı insanların suyu nasıl biriktirdiği, arıttığı ile su ve sanitasyonla ilgili sorunlar betimlenerek, içmek ya da banyo yapmak için su elde etmek gibi basit bir işlemin dünyanın bazı yerlerinde ne kadar zor ve tehlikeli olabildiği mesajı verilmek istenmiştir. Tiyatro ve oyunlar aynı zamanda çocukları ve yetişkinleri su sorunları hakkında eğitirken kullanılabilecek eğitimsel araçlara örnek olarak gösterilmişlerdir. Açık oturumda Pensilvanya Üniversitesi’nden dört öğrenci, dört farklı ülkenin su sorunlarını anlatarak bu sorunlara çözüm önerileri getirmiştirler. Sunum, Pensilvanya Üniversitesi öğrencilerinden birinin bestelediği bir “Su Şarkısı” ile sonlanmıştır. İklim Değişimi ve Su Yönetimi (Su Dünyayı Değiştirebilir) Düzenleyici: Ulusal Sanayici ve İş Adamları Derneği (USİAD), Türkiye Dünya’nın yörüngesi ve Güneş’ten salınan enerji miktarındaki değişiklikler gibi faktörler, ısınma ve soğuma devirleri örneklerinde olduğu gibi Dünya’nın iklimini etkilemiştir. İklimde görülen dalgalanmalar Türkiye’nin su kaynaklarına olduğu kadar, deniz ve tarım ürünleri hasadına da yansımaktadır. Ruhun Gücü / Müzik, Sanat ve Hikâyeler Yoluyla Su Havzalarının Sürdürülmesi Düzenleyici: İçecek Su (Water to Drink), ABD A Natural Resource ve Water to Drink kurumlarından Dr. Susan Lisa Toch tarafından geliştirilen “Ruhun Gücü: Müzik, Sanat ve Hikâyeler Yoluyla Su Havzalarının Sürdürülmesi”, tüm dünyadan ellinin üzerinde disiplini ve kültürler arası katılımcıyı çekmiştir. Bu çalıştayın video çekimleri su havzalarının sürdürülebilmesi ve bunlara ihtiyacı olan insanlara yönelik belli başlı sorunları ele alma konusunda eğitim programları ve teknik yardım geliştirmekte kullanılacaktır. Bu konuda, www.anaturalresource.com ve www.watertodrink.org adreslerinden daha fazla bilgi, destek ve yardım alınabilir. Afrika’da Tarım ve Su Yönetimini Yeniden Güçlendirme Düzenleyici: Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi, Hollanda Tarımda su yönetimi üzerine kapsamlı değerlendirme, sosyo-ekonomik gelişim için üretim uygulamalarını güvenceye alırken, suya saygılı ekosistemler konusunda yeni bir yaklaşım gerektirmektedir. Ekosistemlerin bütünlüğünü korumak adına yağmur suyu ile beslenen ve sulama yöntemiyle yapılan tarım konusunda gelişmiş ve yenilikçi yaklaşımlar için geniş faaliyet alanı vardır. Bu gereksinimleri Afrika’da, Sahra Çölü’nün güneyindeki alanlarda yerine getirebilmek, özellikle kaynakların kıtlığı göz önüne alındığında, çok zor bir meseledir. Yeni anlayışların uygulanabilirliğinin incelenmesi için Afrika’nın durumunun yansıtılması önemli bir kriterdir. Bu yan etkinlik, Afrika’nın gelecekteki toprak ve su idaresinin geliştirilmesi için gerekenleri ve bunların yollarını incelemiştir. 142 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Su Planlama ve Sürdürülebilir Kullanım Genel Müdür Yardımcılığı, İspanya Suya erişimin arttırılması, entegre su kaynakları yönetimi ve planlama uygulamaları için İspanya, tuzdan arındırma gibi yaratıcı teknolojiler geliştirmiştir. İspanyol şirketleri bu teknolojileri uygulamakta, projeleri başka bölgelere transfer etmekte ve az enerji harcayan tuzdan arındırma tesisleri geliştirmektedirler. Tuzdan arındırma, Akdeniz Bölgesi ve Dünya’nın kuraklık sorunu olan diğer bölgeleri için anahtar bir seçenek olabilir. Tarımda Su ve Enerji Düzenleyici: Su Genel Direktörlüğü (Çevre, Kırsal ve Denizcilik Bakanlığı), İspanya Az su ve enerji harcayan teknolojiler sürdürülebilir bir tarım için şarttır. Tarım büyüyen bir nüfusu beslemektedir ve hâlihazırda enerji sorunları ile yüzleşmektedir. Bu yan etkinlikte, İspanya ve diğer ülkelerin su teknolojilerindeki yenilikler, ilgili tarımsal üretim ile birlikte sunulmuştur. YAN ETKİNLİKLER Tuzdan Arındırma İspanya’da Su Arıtımı ve Yeniden Kullanımı Düzenleyici: İberya Amerika Su Direktörleri Konferansı (CODIA) Suyun yeniden kullanımı hidrolojik planlamada, özellikle su kıtlığı görülen alanlarda, önemli bir katkı kaynağıdır. Bazı bölgelerde bu miktar, özellikle çevresel amaçlar için anahtar bir stratejik kaynaktır. Geleneksel ve geleneksel olmayan atık su işleme sistemleri ve teknolojileri kaynağın kalitesinin korumasında çok önemlidir. İberya Amerika Su Direktörleri Konferansı (CODIA), geleneksel olmayan su işleme teknolojileri için eğitim, araştırma ve test etme merkezlerinin kurulmasını içeren; Latin Amerika’daki küçük kırsal ve kent çevresindeki toplulukların gereksinimlerine uyumlu bir su programı geliştirmiştir. ETIC ve MELIA Ortak Yan Etkinliği Düzenleyici: Fırat Dicle İş Birliği İnisiyatifi (ETIC), Entegre Su Yönetimi için Akdeniz Diyaloğu (MELIA) ETIC-MELIA ortak yan etkinliği, “Fırat-Dicle Bölgesindeki Bilgi Yönetimi ve İş Birliği Fırsatları” konulu panelle başlamıştır. ETIC’in kurucuları Ayşegül Kibaroğlu, Faisal Rifai ve Lina Atassi, ETIC’in 2005 yılında kurulmasından bu yana, hedeflerini ve faaliyetlerini sunmuşlardır. Anders Jagerskog, “Bölgesel Gelişmede İkincil Kulvar Süreçlerinin Rolü” adlı konuyu sunmuştur. Sırasıyla Nemat Guenena-Ra’ed Daoud, Karl Benedict ve Richard Wood, “Mavi Devrim İnisiyatifi İlerlemesi ve New Mexico Üniversitesi” olarak adlandırılan ETIC ortakları, EDAC ve SIRCS merkezleri ile ilgili bilgi vermişlerdir. Olcay Ünver’in başkanlık ettiği panel, soru-cevap bölümü ile sonlandırılmıştır. Yan etkinlik MELIA proje ortaklarının sunumlarıyla devam etmiştir. Güney Asya’da Entegre Su Kaynakları Yönetimi Eğitiminin Kalitesinin Artırılması Hangi Sınırlar Aşılmalı? Düzenleyici: Güney Asya Disiplinler Arası Su Kaynakları Çalışmaları Konsorsiyumu (SaciWATERs) Bu yan etkinlikte “Güney Asya’da Entegre Su Kaynakları Yönetimi Eğitiminin Kalitesinin Artırılması ve Hangi Sınırlar Aşılmalı?” başlıklı çalışmanın bulguları ve Güney Asya’daki yüksek öğrenim alanındaki su kaynakları eğitiminin mevcut durumu değerlendirilmiş; disiplinler arası su uzmanlarına olan talep incelenerek; zorlukları, fırsatları ve yeni girişimleri tanımlanmıştır. Çalışma, entegre su kaynakları yönetimi eğitiminin farklı tarafları ile ilgili olarak Hindistan’dan, Bangladeş’ten ve Sri Lanka’dan dört sunumla desteklenmiştir. Rapor, CapNet, Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) ile UNESCO’dan oluşan uzman panelistler tarafından yorumlanmıştır. Yan etkinlik, mevcut su sektöründeki erkek egemenliği ile mücadele etmek için bir kadın su uzmanı kadrosunun oluşturulması üzerine yoğunlaşarak, Güney Asya’da su ile ilgili disiplinler arası çalışmalar için gözle görülür bir talep oluşturma çağrısında bulunmuştur. FİNAL RAPORU 143 YAN ETKİNLİKLER Orta Asya ve Kafkaslarda İklim Değişimi, Su Kaynakları Yönetimi, İdare ve Kapasite Geliştirme Konuları Düzenleyici: Orta Asya ve Kafkaslar Küresel Su Ortaklığı (GWP CACENA) / Devletler Arası Su Koordinasyon Komisyonu Dört tema üzerinde temellendirilen yüksek katılımlı bu yan etkinlikte, önemli bir konferans ve bir üst düzey panel gerçekleştirilmiş, her tema üzerinde yorumlar ve tartışmalar yaratılmıştır. Prof. Victor Dukhovny ve Küresel Su Ortaklığı (GWP) Kıdemli Danışmanı Khalid Mohtadullah, tarafından yönetilen yan etkinlik, Finlandiya ile Türkiye’nin Dışişleri Bakanlıkları ile birlikte Kafkaslar ve Orta Asya’dan tüm önemli bölgesel organizasyonları bir araya getirmiştir. Aral Denizi’ni Kurtarma Uluslararası Fonu Yürütme Komitesi’nin (EC IFAS) yeni Başkanı Saghit Ibatullin, tarafından başlatılan toplantıda, Küresel Su Ortaklığı’nın (GWP) yeni yönetici sekreteri Ania Grobicki, GWP’nin Kafkaslar ve Orta Asya bölgesinde önemli bir rol oynamaya devam etme taahhüdünü yeniden onaylamıştır. Yan etkinliğin en önemli sonucu 5. Dünya Su Forumu için Kafkaslar ve Orta Asya Hatırlatıcı Notu’dur. Bu konuda, www.cawater-info.net adresinden daha fazla bilgi edinilebilir. Türkiye’de Dört Bin Yıllık Su Köprüsü Medeniyetleri Düzenleyiciler: Devlet Su İşleri (DSİ), İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), Türk Kadınları Kültür Derneği (TÜRKKAD), Gazi Üniversitesi, Türkiye Türkiye’de M.Ö. 2. bin yıldan kalma su yapıları kalıntıları bulunmaktadır ve bu tarihi hidrolik yapıları ile Türkiye, dünyanın önde gelen açık hava müzelerinden biridir. Dört bin yıllık dönemden kalma bu sistemlerin bazıları hâlâ işlemektedir. Bu haliyle, Türkiye medeniyetler ittifakının başlıca tarihi sahnelerinden biridir. Bu yan etkinlikte, Türkiye’deki tarihi su yapıları üzerine genel bir sunum, özel konular üzerine altı kısa sunum ve bir panel oturum gerçekleştirilmiştir. BILL ve MELINDA GATES Vakfı’ndan Hibe Alanlarla Bir Konuşma Düzenleyiciler: Bill ve Melinda Gates Vakfı, ABD Bu yan etkinlikte, Bill ve Melinda Gates Vakfı’nın “Su, Sanitasyon ve Hijyen İnisiyatifi’nin” fon sağladığı dört kurumun bugüne kadarki yaklaşımlar, karşılaştıkları zorluklar ve elde ettikleri sonuçlar sunulmuştur. Daha uygun fiyata mal olan veri geliştirme ve saklama ile ilgili IRC Su ve Sanitasyon Merkezi, ev için düşük maliyetli su arıtma ürünleri geliştirme ile ilgili PATH, hizmetlere erişimi kolaylaştırmak konusunda kentli yoksullar için su ve sanitasyon WSUP, toplam sanitasyon ve sanitasyon pazarlama ile geniş ölçekli, sürdürülebilir kırsal sanitasyon konusunda su ve sanitasyon programı. Afrika’da İnsani Gelişim ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ni Geliştirme Düzenleyici: Afrika Su ve Sanitasyon Sivil Toplum Ağı (ANEW) Bu yan etkinlik, sivil toplum kurumlarının Afrika’daki insani gelişim ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri konularında ilerlemedeki rolünü konu almıştır. Etkinlik özellikle Afrika’da su ve sanitasyona erişimin etkilenmesi, desteklenmesi ve gözlemlenmesinde toplumsal katılımın ilkelerini tartışmıştır. Su ve Şehirler için Yenilik ve Teknoloji / Dünya Şehir Suyu Forumu 2009 Düzenleyici: Dünya Şehir Suyu Forumu Dünya Şehir Suyu Forumu 18-21 Ağustos 2009’da Incheon, Kore’deki Küresel Fuar ve Festival’in Çevre Haftası sırasında düzenlenecektir. Forum, sürdürülebilir gelişmenin çevreyle dost bir şekilde ilerlemesi ve geliştirilmesi için kullanılan değişik yeniliklerin ve teknolojilerin tartışılacağı bir platform olacaktır. Hidroenerji Sürdürülebilirliği Değerlendirme Forumu Danışma Oturumu Düzenleyiciler: Hidroenerji Sürdürülebilirliği Değerlendirme Forumu Hidroenerji Sürdürülebilirliği Değerlendirme Forumu, hidroenerji sürdürülebilirliğinin değerlendirilmesi için sektörler arası bir iş birliği geliştirme aracıdır. Yan etkinlik katılımcıları tarafından Forum’un gerekliliği, Forum’un danışmanlık süreci, barajların insanlar üzerindeki etkileri, Forum’un Dünya Barajlar Komisyonu ile bağlantısı ve bu sürecin bir standart oluşturup oluşturmadığı gibi konular tartışılmıştır. www.hydropower.org/sustainable_hydropower/hsaf.html adresinden Forum’un yan etkinlikte ve Ocak-Şubat 2009’daki danışmanlık süreci boyunca öne çıkan tüm konular hakkında sunduğu cevaplara ulaşılabilmektedir. 144 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Avrupa Birliği Eşleştirme Projesi “Türkiye’de Su Sektörüne Kapasite Geliştirme Desteği”, Devlet Su İşleri (DSİ), Türkiye Bu yan etkinlik, Avrupa Birliği’ne aday ülkelerdeki su kaynakları yönetiminde eşleştirme projeleri yoluyla kapasite geliştirmesi konusu üzerinde durmuştur. Bu projelerde AB aday ülkeleri, AB mevzuatının belirli bir kısmını dönüştürmek ve uygulamaya koymak için üye devletlerdeki benzerleriyle çalışırlar. Yan etkinlikte sunulan projeler şunlardır: • Türkiye’de Su Sektörüne Kapasite Geliştirme Desteği. • Su Çerçevesi Yönetmeliği’nin (WFD) Hırvatistan’da Uygulanması. • Su Çerçevesi Yönetmeliği’nin (WFD) Bulgaristan’da Uygulanması. Yan etkinlik çok fazla bilgi paylaşımı ve projeler için değerli girdiler sağlamıştır. Nehir Havzası Düzeyinde Entegre Su Kaynakları Yönetimi Kılavuzu Uygulanması YAN ETKİNLİKLER Avrupa Birliği Finansmanlı Kapasite İnşa Etme ve Tümleşik Irmak Havzası Yönetimi Düzenleyici: UNESCO Su Bilimleri Bölümü Nehir Havzası Düzeyindeki Entegre Su Kaynakları Yönetimi Kılavuzu, UNESCO Genel Sekreteri Koïchiro Matsuura, tarafından Japon Veliaht Prensi’ne takdim edilmiştir. Kılavuz, Asya Nehir Havzası Organizasyonları Ağı (NARBO) ile iş birliği halinde UNESCO’nun bir katkısı olarak; Dünya Su Değerlendirme Programı’na (WWAP) yönelik hazırlanmıştır. Kılavuz iki bölümden oluşmaktadır: 1. Karar vericiler/politika yapıcılar için “Nehir Havzası Düzeyinde Entegre Su Kaynakları Yönetimi İlkeleri” 2. “Uygulayıcılar için Başarının Pratik Anahtarı ve İyi Örnekleri.” Nehir Havzası Düzeyinde Entegre Su Kaynakları Yönetiminin “Başarı Anahtarlarını” İncelemek Düzenleyici: Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT) Açık çalıştay şeklinde düzenlenen bu yan etkinlik, 16 Mart’ta sunulan Nehir Havzası Düzeyinde Entegre Su Kaynakları Yönetimi Kılavuzu’nu geliştirme ve kullanma yolları konusundaki fikirleri paylaşmak ve yönlendirme yapmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sayın Jerome Deli-Priscoli, gözlemlerini belirtmek üzere küçük tartışma gruplarına ayrılan çeşitli katılımcılar arasındaki tartışmaları yönetmiştir. Kılavuzun başka bakış açılarına göre oluşturulması (hidroenerji, kentsel su, vb.) ve kılavuzun daha ayrıntılı yönlerle geliştirilmesi (Örn: Sınır aşan sorunlara yaklaşım, entegre su kaynakları yönetimini uygulayacak kilit noktasının nasıl bulunacağı vb.) gibi kılavuzun ihtiyaçlarının belirtilmesiyle atölye sonlandırılmıştır. Kılavuz, UNESCO Genel Sekreteri Koïchiro Matsuura tarafından Japon Veliaht Prensi’ne takdim edilmiştir. Üst Düzey Yöneticiler Su Direktifi Üçüncü Çalışma Konferansı İşletmelerin Sürdürülebilir Su Yönetimini Geliştirmek için Kamu Politikasına Katılım Düzenleyiciler: Pasifik Enstitüsü, Birleşmiş Milletler Küresel Sözleşmesi, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF -Türkiye) Birleşmiş Milletler Küresel Sözleşmesi, Pasifik Enstitüsü’nün desteği ile şirketlerin su yönetiminin geliştirilmesi amacıyla “Üst Düzey Yöneticiler Su Direktifinin” üçüncü çalışma konferansını düzenlemiştir. Bu etkinlikte şirketlerin su konusundaki kamu politikasına olumlu ve verimli bir şekilde dâhil olmasının yolları tartışılmıştır. Çok paydaşlı çalıştayda sponsorluk şirketleri, sivil toplum kuruluşları, BM ajansları ve yatırım dünyasından temsilciler bir araya gelmişlerdir. Üst Düzey Yöneticiler Su Direktifi Şeffaflık Çerçevesi Semineri Düzenleyiciler: Pasifik Enstitüsü, Birleşmiş Milletler Küresel Sözleşmesi, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF -Türkiye) Üst Düzey Yöneticiler Su Direktifi inisiyatifi Şeffaflık Çerçevesi’ni konu alan ve inisiyatifin başlıca özellikleri, amaçları, faaliyetleri ve başarıları konusunda genel bilgi veren bu seminer, katılımcılarına Direktif’in gelecekteki yönlenmesi konusunda girdiler sağlamaları için fırsat vermiştir. FİNAL RAPORU 145 Suyun Kenarında YAN ETKİNLİKLER Düzenleyici: Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-İngiltere) Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF), küresel su krizi konulu “Suyun Kenarında” (At The Water’s Edge) adlı sunumunu, Ağustos 2008’de Stokholm’de düzenlenen Dünya Su Haftası’nda tanıtmıştır. Bu sunum suyun hikâyesini ilgi uyandıran bir şekilde anlatmakta ve insan hayatında ne kadar önemli olduğundan bahsetmektedir. Sunum aynı zamanda suyun idaresinin 21. yüzyılın insanlar ve çevre ile ilgili başlıca sorunları için ne kadar önemli olduğunun da altını çizmektedir. Su Temini ve Sanitasyon Teknolojisi Platformu (WSSTP) Türkiye Su Sektörü Yuvarlak Masa Toplantısı Düzenleyici: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi Çevre Enstitüsü Bu yan etkinlik; Türkiye’nin politika yetkilileri, su şirketleri, su kullanan endüstrileri ve araştırma enstitüleri arasında Su Temini ve Sanitasyon Teknolojisi Platformu (WSSTP)’nin bilinirliğini arttırmak ve bunların WSSTP’nin Ar-Ge programıyla etkileşim halinde olma konusunda ilgilerini çekmeyi amaçlamıştır. Toplantıya WSSTP (www.wsstp.eu) Üye Devletler Ayna Grubu Başkanı Robert Droop, başkanlık etmiştir. Ahmet Baban’ın, açılış konuşmasının ardından Diane D’Arras WSSTP ile ilgili bir sunum yapmıştır. Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi, Fethiye Su ve Kanalizasyon İdaresi, Cross Jeanswear Co., İzmit Su ve Marmara Araştırma Merkezi Çevre Enstitüsü tarafından Türkiye’deki su sektörüne ait bilgiler verilmiştir. Toplantıda ayrıca TÜBİTAK’ın Bilimsel ve Teknolojik İş Birliği Ağları ve Platformları Kurma Girişimi Destek Programı hakkında bilgi verilmiştir. Türkiye ile WSSTP arasındaki iş birliğine yönelik adımın atılması neticesiyle yan etkinlik tamamlanmıştır. Sürdürülebilir Su Havzası Yönetimi için Uluslararası Resource Ödülü 2009 Ödül Töreni Düzenleyici: : İsviçre Reasürans Şirketi (SwissRe) Sürdürülebilir Su Havzası Yönetimi için Uluslararası ReSource Ödülü 2002 yılında SwissRe tarafından başlatılmıştır. Bu ödül şirketin su ile ilgili projelerin planlanması, değerlendirilmesi ve gerçekleştirilmesi taahhüdünü, bu kıymetli kaynağın verimli kullanımı ve farkındalık yaratılması konusundaki desteğini ifade etmektedir. ReSource ödülü su havzası yönetiminde sürdürülebilirlik ilkelerinin benimsenmesi konusunda uluslararası olarak tanınan bir ödüldür. 150 bin dolarlık 2009 Sürdürülebilir Su Havzası Yönetimi için Uluslararası ReSource ödülü Helvetas, Afganistan’a verilmiştir. Kazanan proje Afganistan’ın Kahmard bölgesinin Bamyan şehrindeki bozulmuş su havzalarının nehir aşağı oluşabilecek sel hasarını önlemek için sürdürülebilir ve üretici yönetimi konusundadır. Su Temini ve Sanitasyon Avrupa Su Araştırmasından Yeni Yaklaşımlar Düzenleyici: RWTH Aachen Üniversitesi, Almanya Su sektörü Dünya çapında iklim değişimi, artan nüfus ve şehirleşme, bozulan kaynaklar, eskiyen altyapı ve yeni düzenleyici çerçevelerin (Örn: Su Güvenliği Planları) etkisi sonucunda çeşitli baskılayıcı sorunlarla karşı karşıyadır. Bu sorunları ele almada kamu hizmetlerine yardım etmek ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmaya katkıda bulunmak için yakın zamandaki Avrupa Birliği fonlu araştırmalar anlayışlar, teknolojiler ve işletimsel uygulamalar konularında ilerlemeler sağlamıştır. Bu yan etkinlik TECHNEAU, SWITCH and RECLAIM WATER isimli üç büyük Avrupa projesinin önemli noktalarını, Avrupa ve Avrupa dışındaki gerçek yaşam sergilemesi vaka çalışmalarından elde edilen faydaları tanıtmıştır. Havza Düzeyinde Entegre Su Kaynakları Yönetimi için GWP/INBO El Kitabı Düzenleyiciler: Küresel Su Ortaklığı (GWP), Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) Bu yan etkinlikte, GWP ve INBO’nun ortak olarak düzenledikleri Havzalarda Entegre Su Kaynakları Yönetimi Kılavuzu’nu tanıtmışlardır. Bu Kılavuz, tatlı su kaynaklarının yönetiminin geliştirilmesi, özellikle göl, nehir ve yer altı suyu havzalarında Entegre Su Kaynakları Yönetimi yaklaşımının etkili bir biçimde uygulanması konusunda rehberlik sağlamaktadır. Kılavuz, bu konulardaki sorunlar ve Entegre Su Kaynakları Yönetiminin cevapları arasındaki bağları açıklamakta ve havza örgütlerinin oluşturulması ya da bu örgütlerin Entegre Su Kaynakları Yönetimi yaklaşımını benimsemesini sağlamak için modernleştirilmesi konusunda yollar önermektedir. Verdiği deneyim örnekleri ile pratik ve kullanımı kolay bir rehber olan bu kılavuz, GWP ve INBO’nun internet sitelerinden edinilebilir. (www.gwpforum.org ve www.riob.org) Basılı kopyalar [email protected] adresinden istenebilir. 146 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Bu yan etkinlikte, Türkiye’deki su kaynakları üzerinde iklim değişikliğinin etkileri ve Türkiye’deki su kalitesi yönetimi konuları ele alınmıştır. Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden ve değişik üniversitelerden 10 konuşmacı yasamayla ilgili teknik açılardan iklim değişikliğinin su kaynakları ve su kalitesi yönetimi üzerindeki olumsuz etkilerine karşı nelerin yapılması gerektiğini tartışmışlardır. Yan etkinliğin geri kalan zamanında Türkiye’de su kalitesi yönetimi konusunda izleyicilerin de katılımıyla verimli tartışmaların yer aldığı bir panel gerçekleştirilmiştir. Sri Lanka’da Yolsuzluk ve Suyla İlgili Felaketler YAN ETKİNLİKLER Türkiye’de İklim Değişikliğinin Su Kaynakları Üzerindeki Etkileri ve Türkiye’de Su Kalitesi Yönetimi Müdürlüğün Sorumlulukları ve Çalışmaları Düzenleyiciler: Kadın Su Uzmanları Ağı (NetWwater), Su için Kadın Ortaklığı (WFWP) İklim değişikliği ve etkileri üzerine küresel endişe ile iklim değişikliğine bağlı olarak artan olağanüstü olayların sıklığı, bu felaketlerin nedeninin bir parçasının olumsuz çevresel davranışlar olduğu gerçeği unutularak, doğa ile ilişkilendirilmektedir. Seller, toprak kaymaları vb. gibi felaketler için uyum sağlayıcı önlemler değerlendirilirken, doğal kaynaklarla ilgili yönetim sürecinin tümü incelenmelidir. Önlemler hakkında karar verilirken sadece iklim değişkenliğinin dış boyutu ve olağanüstü olaylar ile sınırlandırılmaması gereklidir. İklim Değişkenliği ve İklim Değişikliğine Cevap Verme Avustralya ve Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)’den Su Reformunda Yakın Zamanlı Deneyimler Düzenleyici: Avustralya Hükümeti Çevre, Su, Kültürel Miras ve Sanat Bakanlığı Avustralya ve Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı’ndan (OECD) uzmanlar, yakın zamanlı ortak deneyimlerini ve su reformunda politika liderliğini paylaşmak için bu yan etkinlikte bir araya gelmişlerdir. Kurumsal düzenlemeler, pazar mekanizmalarının merkezi rolü, su planlaması, modern bilimsel bilginin sürdürülebilir su planlamasının geliştirilmesi ve uygulanması konuları ele alınmıştır. Katılımcılar su kaynaklarının aşırı derecede tahsis edilmesinin birleşik sorunlara, aşırı iklim değişkenliğine ve iklim değişikliğine dair stratejileri tartışmışlardır. Su İdaresi için İttifak Kurmaya Destek Olun Düzenleyici: Su İdaresi için İttifak (AWS) Su İdaresi için İttifak, tatlı su kaynaklarının adil ve sürdürülebilir yönetimi için su idaresinde eşit standartların geliştirilmesine küresel bir platform sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Su tüketimlerini ve bunun etkilerini azaltmak için büyük çaba gösteren su kullanıcıları ve yöneticilerini belgeleme yoluyla teşhis ederek, dünya çapında su yönetiminin geliştirilmesi için güçlü teşvikler sağlamaktadır. Mexico City’de Su Kaynaklarının Verimli Kullanımına Doğru “Su Kültürü” Kitabının Tanıtımı Düzenleyici: Meksika Su ve Sanitasyon Hizmetleri Ulusal Kurumu (ANEAS) Bu yan etkinlikte, su hizmetleri kullanıcıları arasında farkındalık yaratmak için uzmanların katılımı yoluyla homojen bir su kültürü anlayışını sağlamlaştıran “Su Kültürü” kitabı tanıtılmıştır. FİNAL RAPORU 147 YAN ETKİNLİKLER Değişen İklimler, Değişen Zamanlar Belirsiz Bir Dünyada Yeraltı Su Kaynakları Düzenleyiciler: Amerika Su Kaynakları Birliği (AWRA), Oregon Devlet Üniversitesi ABD, Yer Bilimleri ve Doğal Kaynaklar Federal Enstitüsü (BGR) Almanya, UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP), Sınır Aşan Sular için Üniversitelerin İş Birliği (UPTW), Uluslararası Yer Bilimleri Birliği (IUGS) – Uluslararası Jeolojik Korelasyon Programı (IGCP) 523 Projesi Düşük Gelirli Ülkelerde Yeraltı Suyu Yönetimindeki En İyi Uygulamalar için Yeraltı Suyu Ağı (GROWNET), Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN), Ulusal Yeraltı Suyu Birliği (NGWA) ABD, Devlet Su İşleri (DSİ) Türkiye Sınır ötesi yeraltı suları vurgulanarak iklim değişiminin yeraltı su kaynakları üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla düzenlenen toplantının ana organizatörü Michael E. Campana’nın, (OSU, NGWA, AWRA) kısa giriş konuşmasının ardından Alice Aureli (UNESCO-IHP); Vanessa Vaessen (BGR) ve Friedrich Hetzel (BMZ); Lynette de Silva (OSU, UPTW); Rocio Córdoba (IUCN); Shaminder Puri (IAH, UNESCO-IHP/ ISARM) ve K.A.S. Mani (FAO) tarafından altı resmi sunum yapılmıştır. Bu sunumlara http://tinyurl.com/dc2623 adresinden ulaşabilirsiniz. Güney Asya’da İklim Değişikliğinin Su ile İlgili Felaketler Üzerindeki Etkileri ve Çözüm Bulmak Düzenleyiciler: Bangladeş Su Ortaklığı (BWP), Çevre ve Coğrafi Bilgi Hizmetleri Merkezi (CEGIS) Bangladeş felaketlere eğimli bir ülkedir ve iklim değişikliğine karşı son derece korunmasızdır. Yakın geçmişteki iki olağandışı sel felaketi ve 2007’deki Sidr Kasırgası iklim değişikliğinin su ile ilgili felaketler üzerindeki etkilerini kanıtlamıştır. Himalaya buzullarının erimesi, Bangladeş’te su ile ilgili felaketler bakımından daha da büyük tehdit oluşturmaktadır. Bu yan etkinlik Bangladeş ve diğer Güney Asya ülkelerindeki su ile ilgili felaketlerin etkilerini konu etmiştir. Etkinliğe katılan su uzmanları problemleri çözmek için kısa ve uzun dönem uyum sağlayıcı ve olumsuz etkileri azaltıcı önlemleri tartışmışlardır. Üçlü Bakanlar Toplantısı (Çin, Japonya, Kore) Düzenleyici: Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı (MLIT), Japonya 4. Dünya Su Forumu sırasında Meksika’da; Japonya, Çin ve Kore tarafından gerçekleştirilen Üçlü Bakanlar Toplantısı’nın takibinde düzenlenen bu yan etkinlik, bu üç ülkenin ortak çalışmalarını incelemeyi ve “Entegre Nehir Yönetimin İklim Değişikliğine Adaptasyonu” ortak araştırması için mutabakat muhtırası gibi gelecekteki çalışmaları tartışmayı amaçlamıştır Bölgesel İş Birliği Konusunda Afrika Deneyimleri Kuzey Batı Sahra ve Iullemeden Akifer Sistemleri Düzenleyici: Sahra ve Sahel Gözlem Kurumu (OSS) Sahra ve Sahel Gözlem Kurumu (OSS) uzmanları, kurumun Afrika’da sınır ötesi yeraltı su kaynakları ile ilgili çalışmaları konusunda bilgi vermiştir. Sunumlar ve sunumları takip eden tartışmalar, iş birliği halinde çalışma ve bilgi paylaşımı süreci yoluyla paydaşlar arasında güven oluşturmanın önemi üzerinde durmuştur. Ortaya çıkan “havza bilinci” ve kesin politik taahhüt, etkili bir sınır ötesi iş birliğine olanak sağlamıştır. Kuzey Batı Sahra Akifer Sistemi’nin durumunda, OSS yaklaşımı, Afrika’da türünün ilki olan bir danışma mekanizmasının kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Iullemeden Akifer Sistemi’nde de (Batı Afrika) benzer bir mekanizmanın kurulması çalışmaları devam etmektedir. İklim Modelleri ve Doğal Tehlikeler Konusunda Farklı Sunumlar Düzenleyici: Devlet Meteoroloji İşleri (DMİ), Türkiye Bu yan etkinlik, “Türkiye ve Çevresi” bölgesel oturumu çerçevesi dâhilinde bir panel formatında organize edilmiştir. Panele katılanlar, model simülasyonları, seller ve kuraklık gibi suya ilişkin doğal felaketlerin meydana gelmesine dayalı geleceğe ait iklim tahminlerinin altını çizmişlerdir. Su kaynakları yönetimi ile ilgili bir anlayış geliştirilmiştir. 148 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Devlet Meteoroloji İşleri (DMİ), Türkiye “Türkiye ve Çevresi” bölgesel oturumu çerçevesi dâhilinde bir açık oturum formatında organize edilen bu yan etkinliğin esas olarak üzerinde durduğu nokta, söz konusu eğilimleri ifade etmek için iklim modeli tahminleri ve gelecekteki su yönetimi planlarına dayalı olan gelecekteki kuraklık eğilimlerini tartışmak olmuştur. Panele katılanlar, kuraklık tanımlaması ile kuraklık tahmini ve bunların değişen iklim koşulları ışığında su kaynakları yönetimine nasıl entegre edileceği ile ilgili çeşitli tartışmalar yapmışlardır. Akışa Kapıl! Entegre Su Kaynakları Yönetimi Çalışmaları Küresel Su Ortaklığı (GWP) Tarafından Bir Kitap Tanıtımı YAN ETKİNLİKLER Gelecekteki İklim Tahminlerine Dayalı Kuraklık Değerlendirmesi ve Entegre Su Kaynakları Yönetiminin Bir Parçası Olarak Kuraklık Yönetimi Planları Hazırlamak Düzenleyici: Küresel Su Ortaklığı (GWP) Entegre Su Kaynakları Uygulaması ve Gelişim için Daha İyi Bir Su Yönetimi (IWRM in Practice: Better Water Management for Development), su kaynaklarının sürdürülebilir gelişiminin arttırılması ve yoksulluğun azaltılması amaçlı yönetimi ile ilgilenenler için güncel bir yayındır. Bağlamsal gerçekleri hesaba katan ve uygulanması için en yüksek şansa sahip olan pragmatik, artımlı yaklaşımların üzerinde duran bu kitap, dünya çevresindeki farklı ortamlarda su yönetiminin iyileştirilmesi için yollar bulan insanların ve kurumların hikâyesini anlatmaktadır. Arap Ülkelerinin Kırsal ve Marjinal Alanlarında Su Kıtlığı Sorununun Ele Alınması Yenilikçi Çözümler Düzenleyici: Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) Dünya nüfusunun % 5’ine, ancak su kaynaklarının sadece % 1’ine sahip olan Arap ülkeleri küresel ısınma koşullarında karmaşık sorunlar yaşamaktadır. Bölgede yeni nesillerin yaşamını sürdürebilmesi atalarından kalan teknik bilgilerden yararlanabilme ve onların hayatta kalma taktik ve stratejilerini geliştirme yeteneklerine bağlıdır. Bu yan etkinlikte Arap Bölgesi’nde IFAD ve partnerleri tarafından geliştirilen etkili ve tekrarlanabilen çözümler su uzmanları, üst düzey devlet yetkilileri ve gelişim pratisyenleri tarafından incelenmiştir. Asya’nın Bir Sonraki Sorunu / Su İş Birliği Yoluyla Güvenliğin Geliştirilmesi Düzenleyici: Asya Topluluğu Asya Topluluğu (Asia Society) Dünya Enstitüsü Su Merkezi, Asya-Pasifik Su Forumu ve Japonya Su Forumu ile birlikte Asya’da politik ve sosyoekonomik istikrarsızlığa neden olan güvenli ve değişmez su teminine azalan erişimi incelemek için su güvenliği üzerine “Liderlik Grubu’nu” oluşturmuştur. Bu Liderlik Grubu su kıtlığını önlemek, yönetmek ve karşılamak için ortak yaklaşımları ve su kıtlığının bölge güvenliğine etkisini incelemek için bir rapor hazırlamak adına oluşturulmuştur. Bu yan etkinlikte, raporun basımı öncesinde tartışma yaratmak ve geri besleme almak için Liderlik Grubu’nun başlıca bulguları ve önerileri sunulmuştur. UNESCO “HELP” Faaliyette / İhtiyaçlı Toplumlara Su Çözümlerinin Sağlanması Düzenleyici: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) UNESCO’nun çevre, hayat ve politika için Hidroloji Ağı (HELP), hidroloji ve toplumun ihtiyaçları arasındaki bağları geliştirmek amacıyla, küresel toplama havzaları ağı yoluyla bir entegre su kaynakları yönetimini uygulamaya koymuştur. Bu çalıştay, yerel ve küresel sorunları ele almak için; HELP havzalarının sonuçları ve toplama havzalarının insanlar üzerindeki etkileri üzerine çözüm odaklı bilimsel örnekler sunmuştur. Ortaklık ve Bilgi Paylaşımıyla Kuzey ve Güney Arasındaki Ayrılıkların Kapatılması Düzenleyiciler: Kuzey Su Ağı (NoWNET), Avrupa Su Ortaklığı (EWP) Bu yan etkinlikte, bölgesel ve uluslararası ağların temsilcileri ile NoWNET üyeleri “ortaklık ve bilgi paylaşımı” alanındaki iyi uygulamaları ve uzmanlıkları hakkında bilgi vermişlerdir. Bu anlayış yoluyla Kuzey ve Güney arasındaki ayrılıkların nasıl kapatılabileceği konusunu ele almışlardır. Panel katılımcıları ayrıca ortakların uzmanlıklarının bir araya getirilmesiyle olası ortak faaliyetler, ortaklar arasındaki iş birliği ve ittifak (Kuzey ile Güney, Kuzey ile Kuzey ve Güney ile Güney) gibi karşılıklı iş birliklerin nasıl güçlendirilebileceğini de tartışmışlardır. FİNAL RAPORU 149 Latin Amerika’da Sürdürülebilir Su Tarifelerine Doğru YAN ETKİNLİKLER Düzenleyiciler: Amerika Kıtası Su ve Sanitasyon Düzenleyici Kurumları (ADERASA) ile iş birliği içinde olarak Doğa Koruma Derneği Peru Ulusal Sanitasyon Hizmetleri Yönetimi (SUNASS) ve Peru Çevre Bakanlığı’nın yönetiminde, Doğa Koruma Derneği’nin de desteği ile, Sürdürülebilir Su Tarifeleri üzerine bir diyalog yaratmak ve Latin Amerika Bölgesi’nde sürdürülebilir su tarifeleri yaratma imkânlarını değerlendirmek için bir yöntem belirlemek amacıyla potansiyel bölgesel bir iş birliğini başlatmak adına Perulu, Kolombiyalı, Şilili ve Brezilyalı su uzmanları 2008 yılında Peru’nun Lima kentinde bir araya gelmişlerdir. Sürdürülebilir Su Tarifeleri İnisiyatifi’nin başlangıçtaki başarıları Ağustos 2008’de İspanya’da düzenlenen Sergi-Zaragoza’daki Su Ekonomileri ve Finans Haftası’nda tanıtılmış ve bu yan etkinlikte tartışılmıştır. Herkes için Su Sağlama Düzenleyici: Ekümenik Su Ağı (EWN) Bu yan etkinlik, Ekümenik Su Ağı’nın katılımcı organizasyonlarının deneyimlerini yansıtmış ve su krizine karşılık inanca dayalı organizasyonların özel rolünü konu edinmiştir. ABD Dünya Kilise Servisi’nden Rajyashri Waghray, tarıma dayalı fakir toplulukların ve hanelerin motivasyon ve kapasitelerinden yararlanarak geçimlerinin nasıl güçlendirilebileceğinden bahsetmiştir. Hindistan’daki Jeypore Evanjelik Protestan Kilisesi’nin Gençlik Masası’ndan Angelious Michael, suya inanç perspektifinden bakarak, suyun sürdürülebilirliği ve adil dağıtımının evrene ve diğer canlılara gösterilen ilgi ile ilgili olduğunu savunmuştur. Bu konu hakkında http://water.oikoumene.org/ adresinden daha fazla bilgi edinilebilirsiniz. Havza Rehabilitasyonuna Entegre Katılımcı Yaklaşım Bir Vaka Çalışması Olarak Türkiye Düzenleyiciler: Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Dünya Bankası Ankara Ofisi Dünya Bankası, su havzası rehabilitasyonunda uluslararası uygulamalarda bulunmaktadır ve 1947’den beri Türkiye Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü ile birlikte çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu yan etkinlik, mikro su havzası yönetiminden, yukarı-aşağı akıntı su havzası yönetimine geçiş, paydaşların katılımı ve bu sürecin nehir havzalarına da genelleştirilmesi çalışmalarını sunmuştur. Hollanda Su Ortakları ile İklim Adaptasyonu Yönetiminin Güçlendirilmesi Düzenleyici: Hollanda Su Ortakları Hollanda Su Ortakları Konsorsiyumu’nda iklim adaptasyonu ve uluslararası partnerler arasındaki farklılıkların yakınlaştırılması konularındaki sorunların nasıl çözümleneceği üzerine sunumlar ve tartışmalar gerçekleştirilmiştir. Yan etkinlikte su, esnekliğin güçlendirilmesi, mekânsal planlama ve iklim alanlarında bilgi geliştirme konusunda bilimsel araştırmanın rolü ile Hollanda’dan uygulanabilir deneyimler ve uluslararası kurumlar üzerine odaklanılmıştır. Hollanda Su Ortakları ile İklim Adaptasyonu Bilimsel Ağının Güçlendirilmesi Düzenleyici: Hollanda Su Ortakları Bu yan etkinlik, iklim değişikliğine adaptasyonda kurumsal yönetimin rolü üzerine odaklanmıştır. Bilimsel gelişmenin sonucu olarak önlemler ve yeniliklerin uygulamaya konması için nasıl bir yönetimin kullanılması konusu yan etkinlikte tartışılan başlıca konulardan biri olmuştur. Mavi Altın ve Dünya Su Savaşları Düzenleyici: Gıda ve Su Gözleme Kurumu “Mavi Altın ve Dünya Su Savaşları” belgeseli, nüfusun artması ve teknolojinin ilerlemesine paralel olarak sınırlı olan tatlı su kaynağımızı kendi çıkarlarımız doğrultusunda nasıl kirlettiğimizi, amacı dışında kullandığımızı, tükettiğimizi ve boşa harcadığımızı gözler önüne sermektedir. Bu yan etkinlikte, Mavi Altın ve Dünya Su Savaşları belgeselinin gösterimini Gıda ve Su Gözleme Kurumu Yönetici Müdürü Wenonah Hauter ve yol yapımcısı Martin Robertson’ın tartışması takip etmiştir. İzleyicilerin yorumları ve sorularından hareketle, suyun piyasa tarafından kontrol edilen bir mal olmaktan ziyade tüm dünyadaki insanlara açık olan ve onlar tarafından paylaşılan çok önemli bir kaynak olduğu konusunda çoğunluğun hemfikir olduğu ortaya konmuştur. 150 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Itaipu Binational, Brezilya Bu yan etkinlikte Itaipu Binational’in iki programı tanıtılmıştır: Brezilya/Paraguay’daki Paraná Havzası’nda İyi Su Besleme Projesi (CABITAIPU) ve BM Çevre Programı (UNEP) ve La Plata Havzası’nda bulunan beş ülkenin de işbirliği ile gerçekleştirilen La Plata Havzası İlim ve Bakım Merkezi. CAB-ITAIPU su miktarı ve kalitesi ile ilgili bir programdır ve Paraná Havzası’nda doğal kaynakların restorasyonu, korunması ve saklanması ile ilgili karmaşık süreçleri içerir. 2006 yılında kurulan La Plata Havzası İlim ve Bakım Merkezi, Havza’da bulunan beş ülkeyi kapsamaktadır (Arjantin, Bolivya, Brezilya, Paraguay ve Uruguay). Çok Düzeyli Su Ortaklıkları Yoluyla Yerel Eylemlerin Desteklenmesi Düzenleyici: Pakistan Su Ortaklığı (PWP) YAN ETKİNLİKLER Hidro Havza, Sistemik ve Katılımcı Yönetim için Vaka 50’den fazla delegenin bir araya geldiği, Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu (ICID) Fahri Başkanı Peter Lee tarafından başkanlık edilen bu yan etkinlikte: a) Nara Kanalı Bölgesi Su Ortaklığı, Pakistan b) Bolan Bölgesi Su Ortaklığı, Quetta, Pakistan c) Karachi (Kentsel) Su Ortaklığı, Karachi, Pakistan d) Bangladeş Su Ortaklığı, Dhaka, Bangladeş ortaklıklarının faaliyetleri ve başarıları sunulmuştur. Avrupa Birliği’nin Genişlemesinden Sonra Su Yönetimindeki Fırsatlar, Sorunlar ve Aday Ülkeler İçin Beklenenler Düzenleyici: Bölgesel Çevre Merkezi (REC) Bazı Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri yakın zamanda Avrupa Birliği’nin tam üyesi olmuşlardır. Bu genişleme bölgedeki su kaynaklarının yönetiminde çeşitli etkiler yaratmıştır. Bu yan etkinlik Avrupa Birliği’nin genişlemesinde ortaya çıkan fırsatları ve sorunları tartışmak, Güney Doğu Avrupa ve Türkiye’de su yönetimi konusunda Avrupa Birliği’ne katılım sürecinin olası etkilerini tartışmayı amaçlamıştır. REC Yönetim Kurulu Başkanı Marta Szigeti Bonifert’in, başkanlık ettiği panele; Lutz Blank (EBRD Çevre ve Sürdürülebilirlik Departmanı Başkanı), Vladimir Mamaev (UNDP/GEF Bölgesel Teknik Danışmanı), Ron H. Hoffer (Dünya Bankası Çevre ve Su Danışmanı), ve E. Ceyda Torcu (Sektör Yöneticisi, Türkiye EC Delegasyonu) konuşmacı olarak katılmışlardır. Afrika Su Gözlemleme Sistemine Yönelik Afrika Çabalarını Desteklemek: TIGER İnisiyatifi İkinci Evresi Düzenleyici: Avrupa Uzay Kurumu (ESA) Su kaynaklarının yönetiminde uydu verilerinden yararlanılması ve Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi’nde (WSSD) belirtildiği üzere Afrika’da acil bir eyleme ihtiyaç duyulmasını göz önüne alarak; Dünya Gözlemleme Uyduları Komitesi (CEOS) bağlamında, Avrupa Uzay Kurumu TIGER İnisiyatifini başlatmıştır. Bu inisiyatif Afrika ülkelerine su ile ilgili yer bilimi verilerinin toplanması, analizi ve dağıtımı konularında karşılaştıkları sorunlarda destek olma amacını taşımaktadır. Bu yan etkinlik TIGER İnisiyatifi’nin ikinci uygulama evresinin resmi başlangıcını temsil etmiştir. Önceki evrenin sonuçları ve gelecek yıllar için planlanan faaliyetler ve fırsatlar da bu toplantıda sunulmuştur. Paylaş! Sınırlar Ötesinde Su Yönetimi Düzenleyici: Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) “Paylaşılan nehirlerle ilgili sorun şudur ki, milletler iş birliği içinde olmazlarsa aynı suyu birden fazla kez kullanamazlar. Bu iş birliği sağlanamadığı takdirde, çevre ihtiyacı olan suyu kaybeder ve tansiyonlar yükselirken gelişme sağlanamaz. Nehirler üzerinde iş birliği ise tam tersi sonuçlar doğurur. Bir taraftan barış düzeyi yükselirken; aynı zamanda sağlıklı bir çevreden elde edilen fayda ve gelişim de paylaşılır.” Bu konunun tartışıldığı yan etkinlikte Comisión Trinacional del Plan Trifinio, Mekong Nehri Diyalogu, Amerikan Devletleri Organizasyonu (OAS), ve Uluslararası Su Yollarının Seyir Dışı Kullanımı Yasası ile ilgili Birleşmiş Milletler Konvansiyonu hakkında açıklama yapan Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) sunumlar yapmışlardır. FİNAL RAPORU 151 Su Sektöründe Kadınlar için Özel Kapasite Geliştirme Fırsatları YAN ETKİNLİKLER Düzenleyici: Asya Teknoloji Enstitüsü (AIT) Bu yan etkinlik katılımcılar ile yaratılan bir yuvarlak masa tartışması düzeninde “su sektöründe kadınlar için özel kapasite geliştirme fırsatları” konusunu işlemiştir. Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) Yeraltı Suyu Yönetim Kurumu için Olurluk İncelemesi Düzenleyici: Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), bölgesinin bir bölümündeki, yeraltı suyu yönetiminin karşılaştığı sorunlara karşılık olarak; 2009 sonunda uygulamaya geçecek Güney Afrika Bölgesel Yeraltı Suyu Yönetimi Enstitüsü’nü kurmaktadır. SADC Yeraltı Suyu ve Kuraklık Yönetimi Projesi, SADC Yeraltı Suyu Yönetimi Enstitüsü’nü (GMI) küresel su dünyasına tanıtmak için, Enstitü’nün Olurluk İncelemesinin de sunulduğu bu yan etkinliği düzenlemiştir. Enstitü SADC içinde araştırma, bilgi paylaşımı ve yönetimi, koordinasyon ve kapasite geliştirme ile yeraltı suyu yönetimi anlayışının oluşturulması için bir uzmanlık merkezi olacaktır. Kaydol! İnsanlık ve Gezegen için Su Paylaşımı Düzenleyiciler: Avrupa Su Ortaklığı, Küresel Doğa Fonu ve Yaşayan Göller Ortakları, Uluslararası Yeşilhaç Norveç, BM Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu, Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) Bu yan etkinlikte Uluslararası Su Yollarının Seyir Dışı Kullanımı Yasası ile ilgili konvansiyonun onaylanma sürecine önderlik eden ülkeler kutlanmıştır. Konvansiyon bugün 16 taraftan oluşmaktadır ve yürürlüğe girebilmesi için 19 tarafa daha ihtiyaç vardır. Konvansiyonu imzalayan on iki ülkeye Doğal Hayatı Koruma Vakfı Yaşayan Gezegen Liderleri ödülü verilmiştir. Almanya, Norveç, Güney Afrika ve İsveç gibi ülkeler diğer ülkelere konvansiyona katılma çağrısında bulunmuşlardır. Bazı önemli uluslararası organizasyon temsilcileri BM Su Yolları Konvansiyonu Uluslararası İnisiyatifi’ne desteklerini göstermek için bir kartpostal imzalamışlardır. “Su ve Etik” ile İlgili Kitabın Sunumu Düzenleyiciler: Marcelino Botín Vakfı (FMB) Su Yönetimi Gözlemevi, UNESCO Uluslararası Hidro-Jeologlar Birliği (UNESCO-IAH) Yan etkinlikte, Marcelino Botín Vakfı (FMB)’nın Taylor ve Francis tarafından basılan Su Etiği ile ilgili kitabı tanıtılmıştır. Profesör Ramon Llamas, FMB ve İspanya Kraliyet Bilim Akademisi tarafından başkanlık edilen yan etkinlikte kitabın yazarları tarafından bir dizi sunum yapılmıştır. Sunum yapanlar şunlardır: Alice Aureli (UNESCO-IAH), Janos Bogardi (BM Üniversitesi), William Cosgrove (Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişim Raporu üçüncü baskısı (WWDR-3) İçerik Koordinatörü), Magdy Hefni (Mısır Elçisi), Luis Veiga da Cunha (Lizbon Yeni Üniversite), Donal O´Leary (Uluslararası Şeffaflık Örgütü), Dipak Gyawali (Nepal Su Kaynakları Eski Bakanı), Jack Moss (AquaFed), Karen Villholth (GEUS), Aditi Mukherji (IWMI). Yeraltı Suyu Sessiz Devriminin Rolü “Damla Başına Daha Çok Para ve Doğa ”Küresel Su Kıtlığı ve Güvenliğini Yeniden Düşünmek Düzenleyiciler: Londra Ekonomi Okulu (LSE) Grantham Araştırma Enstitüsü, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN), Marcelino Botín Vakfı (FMB) Dr Elena Lopez-Gunn (LSE Alcoa Araştırma Görevlisi ve FMB Kıdemli Araştırma Görevlisi), Katherine Cross (IUCN) ve Profesör Ramon Llamas (FMB ve İspanya Kraliyet Bilim Akademisi) tarafından başkanlık edilen yan etkinlikte yeraltı suyu yönetimi konusunda uzman kişiler tarafından bir dizi sunum yapılmış, ardından da bir panel oturumu gerçekleştirilmiştir. Sunumlara Botín Vakfı Su Yönetimi Gözlemevi’nin web sitesinden ulaşılabilecektir. Su Kaynaklarının Yönetilmesi ve Korunması Po Nehri Havzası ile Diğer Önemli Nehir Havzalarının Karşılaştırılması Düzenleyici: Po Nehri Yetkilileri (İtalya Dışişleri Bakanlığı) 152 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Uluslararası İleri Akdeniz Tarımsal Araştırma Merkezi, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (CIHEAM-IAMB) Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’dan çeşitli deneyimlerin sunulduğu yan etkinlikteki sunumlar, Akdeniz’de iklim değişikliği karşısında entegre su kaynakları yönetimi konusunda kapasite geliştirme üzerine farklı tartışma boyutlarını teşvik etmiştir. Mısır, İtalya, Ürdün ve Tunus’tan sulamalı tarım konusunda özel vaka çalışmaları konu edilmiştir. Paydaşlar tarafından yönetilen süreçlerdeki entegre risk ve kriz yönetimi için kapasite geliştirme konusu tartışılmış, sonuçta bunun sorunun başlıca çözümü olduğu kabul edilmiştir. Latin Amerika ve Karayipler için Su Merkezi Düzenleyiciler: FEMSA Vakfı, Tecnológico de Monterrey, Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası (IADB) YAN ETKİNLİKLER İklim Değişimi Altında Entegre Su Kaynakları Yönetimi Akdeniz Bölgesi’nde İhtiyaç Duyulan Kapasite Gelişimi Bin Yıl Hedefleri’ne Doğru Su Yönetimi ve Sanitasyon Konusunda Bölgesel Deneyimler Düzenleyici: Sürdürülebilir Kalkınma için Bölgesel Yönetimler Ağı (nrg4SD) Bölgesel yönetimler su temininden ve sanitasyondan sorumludurlar. Suyun ve içilebilir suya erişimin bir insan hakkı olduğu, suyun Bin Yıl Hedefleri’ne yakından bağlantılı olduğunu göz önüne alınarak, bu yan etkinlikte bölgesel yönetimlerin üstlendiği önemli rol tartışılmıştır. Su Yoksulluğunu Bitirmek için Ortak Mücadele Düzenleyici: Su Yoksulluğunu Bitirme Kampanyası (End Water Poverty) Bu yan etkinlik, sanitasyonun ve su krizinin üstesinden gelmek için kampanya ve kulis yaparak, uluslararası gündemi etkilemekle ilgilenen sivil toplum örgütleri için düzenlenmiştir. Etkinlik bu örgütlere küresel değişim hareketinin bir parçası olarak ortak çalışmaları için ağ oluşturma, birbirlerinden öğrenme ve tartışma için bir fırsat yaratmıştır. “Su Yoksulluğunu Bitirme” kampanyası herkes için sanitasyon ve su konusunda kampanya yürüten 140 sivil toplum örgütünden oluşan uluslararası bir koalisyondur. Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı Genel Meclis Toplantısı Düzenleyici: Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı (GWA) 80’in üzerinde üyenin ve davetli misafirin katıldığı Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı Genel Meclis Toplantısı katılımcıların kısaca tanıtılmasıyla başlamış ve GWA Yönetici Müdürü Joke Muylwijk’in, GWA’nın 2009 Yılı Planı’nı tanıtması ile devam etmiştir. Üyeler ve davetli misafirler bu sunumlara yaptıkları bölgesel tecrübeleri ve uzmanlıklarına dayanan yorumları sonucunda GWA’nın ana faaliyetleri ve üyeleri ile ilgili çok ilginç tartışmalar yaşanmış ve geleceğe dair bazı tavsiyeler ortaya çıkmıştır. Avrupa Çapında Su Kaynakları Yönetimi ve Su Kullanım Verimliliği Düzenleyici: Avrupa Çevre Ajansı (EEA) Bu yan etkinlik Avrupa’da tatlı su kaynakları konusunda nasıl daha sürdürülebilir ve talebe yönelik bir yönetim uygulanabileceğini incelemiştir. Sunumlar ve tartışmalardan çıkarılan sonuca göre, danışma ve eğitimsel şemalar tarafından desteklendiği takdirde su verimliliği konusunda tarım sektöründe belirgin ilerlemelerin sağlanabileceği sonucuna varılmıştır. Bir taraftan örneğin Su Ayak İzi İnisiyatifi ile farkındalığın arttırılması yoluyla tüketicilerin su kullanımı azaltılırken, aynı zamanda şehir suyu sağlama sistemlerindeki sızıntıların da önüne geçilmesi gerekmektedir. Suyun ücretlendirilmesi tüm sektörlerde rol oynamaktadır, ancak; ‘doğru’ fiyatın belirlenmesi yönünde daha ileri bir anlayışa ihtiyaç vardır. Tarımsal sulama için işlenmiş atık su gibi alternatif su kaynakları da bir çözüm olabilir. Kadınlar ve Su Düzenleyici: Türkiye Soroptimist Kulüpler Federasyonu Türkiye Soroptimist Kulüpler Federasyonu Başkanı Emine Erdem, soroptimizm ve su ile ilgili projeleri hakkında bir açılış konuşması yapmıştır. Soroptimist International Senegal Projesi’nde 1985-87 yılları arasında başkanlık yapan Sadun Katipoğlu tarafından soroptimistler için suyun önemi anlatılmıştır. Soroptimist Kulüpler Federasyonu Avrupa Başkanı Mariet Verhoef-Cohen, “Soroptimistler su için çaba gösteriyor” başlıklı sunumunu gerçekleştirerek soroptimistlerin tüm Avrupa’daki projelerine değinmiştir. Beykoz Soroptimist Kulübü’nden Güler Aykulu “Marmara Bölgesi’nde bulunan içme suyu kaynağı ve yapay bir baraj olarak kullanılan doğal bir gölle ilgili olarak güvenli su içme ve su kirliliği sorunları” hakkında bir sunum yapmıştır. FİNAL RAPORU 153 Yeni Brezilya Su ve Sanitasyon Düzenleme Çerçevesinin Sorunları ve Fırsatları YAN ETKİNLİKLER Düzenleyici: Sao Paolo Su ve Sanitasyon Şirketi (SABESP) Ekosistem Hizmetleri için Ödeme Sağlayan Toplum Temelli İnisiyatifler Aracılığıyla Suya Erişimin Sağlanması Düzenleyici: EcoLogic EcoLogic Kalkınma Fonu ve diğer Latin Amerika organizasyonlarından konuşmacıların katıldığı bu yan etkinlikte, yoksul kırsal topluluklar için temiz suya erişimin sağlanması, biyolojik çeşitliliğin korunması ve topluluklar ile kamusal ve özel sektörler arasında bağlantı kurulması amacıyla ekosistem hizmetleri ödemelerinden nasıl faydalanılabileceği konusunda tartışmalar gerçekleştirilmiştir. Sıra Dışı Olaylar için Yeni Tasarım Kriterleri Düzenleyici: DuraVermeer İş Geliştirme Bu yan etkinlikte Avrupa bilgi ağları ve Asyalı ortakları, şehirsel alanlarda sıra dışı olaylar tahmini için yerel uygulamaları tartışmak için bir araya gelmişlerdir. Sunumlardan sonra canlı bir tartışma oluşmuştur. Tartışmalar başlıca olarak sıra dışı olayların tanımı, iklim dayanıklılığı ve sıra dışı olayları tahmin etme konularındaki engeller üzerine gerçekleştirilmiştir. Japonya’daki modern teknolojik çözümlerden eski komünist Slovenya’daki politik gerçeklere kadar Avrupa ve Asya’dan verilen farklı örneklerle tartışmalar zenginleştirilmiştir. Su Hakkının Uygulanması /Demokratikleşme ve Kamu-Kamu Ortaklıkları Düzenleyici: Uluslar ötesi Enstitü (TNI) Bu yan etkinlik, su işletmecileri arasındaki kamu-kamu ortaklıklarının yoksullar için suya erişim ve sanitasyonun geliştirilmesi konusunda bir araç olmasının büyük potansiyelini konu edinmiştir. Kamu-kamu ortaklıkları dünya çapında birçok şehirde başarısız olan kamu-özel ortaklıklarından çok farklıdırlar. Kamu-kamu ortaklıkları uygun maliyetli, düşük riskli, uzun süreli kapasite geliştirme için donatımlı, yerel idare temellidirler, şeffaftırlar. Mali sorumluluk ve çalışanlar sivil toplumun katılımını sağlarlar. Bu nedenlerden, kamu-kamu ortaklıkları hızla büyüyen bir eğilimdir ve bugün daha fazla ülke su alanında kamu-kamu ortaklıklarını, kamu-özel ortaklıklarına tercih etmektedir. Yüksek katılımlı bu yan etkinlikte, sekiz panelist zengin deneyimlerini ve görüşlerini paylaşmışlar ve kamu-kamu ortaklıkları eğiliminin daha da yayılması için politik ve finansal destek verilmesi gerektiğini tartışmışlardır. Su Ayak İzi ve Sanal Su Ticareti Bu Kavramlar Suyun Küresel Olarak Sürdürülebilir Kullanımını Destekliyor mu? Düzenleyiciler: Marcelino Botín Vakfı (FMB) Su Gözlemevi, Madrid Politeknik Üniversitesi (UPM)/ İspanya, Twente Üniversitesi/ Hollanda Madrid Politeknik Üniversitesi’nden Dr Alberto Garrido ([email protected]) ve Twente Üniversitesi’nden Dr Maite Martinez Aldaya’nın başkanlık ettiği yan etkinlikte, uzman kişiler tarafından bir dizi sunum yapılmış, ardından bir açık oturum gerçekleşmiştir. Yan etkinlikte M. Llamas (FMB Su Gözlemevi), Arjen Y. Hoekstra (Twente Üniversitesi), D. Zimmer (Dünya Su Konseyi), Maite M. Aldaya (Twente Su Merkezi), Teresa Elola (Liege Üniversitesi, Belçika), A. Sridhar, P. Novo ve E. Lopez-Gunn (LSE, UPM ve FMB), ve A. Garrido (UPM/ FMB Gözlemevi) sunumlar yapmışlardır. Toprak ve Su Yönetimi için İklim Değişikliğine Adaptasyon Konusunda Diyalog Süreci Düzenleyici: Danimarka Dışişleri Bakanlığı Bu diyalog sürecinin amacı adaptasyon yoluyla gelişmekte olan en hassas ülkelerde iklim değişikliği esnekliğini arttırmak ve uluslararası iklim müzakerelerinde gelişmekte olan ülkelerin sesini yükseltmektir. Diyalog Sürecü’nin 16-17 Nisan 2009 tarihlerinde Nairobi’de gerçekleştirilen sonuç konferansında kabul edilen Nairobi Bildirisi’nde toprak ve su yönetiminde iklim değişikliğine adaptasyon üzerinde beş yol gösterici ilke bulunmaktadır. Bu bildiriye göre: 1. İklim değişikliği küresel kalkınma sorunudur. 2. İklim değişikliğine esneklik yaratmak adaptasyon sürecinin şimdi başlamasını gerektirir. 3. Kurumların güçlendirilmesine ve iyi yönetime ihtiyaç vardır. 4. Bilgiye erişim geliştirilmelidir; bilgi en yoksul ve hassas ülkelerde bile kamusal bir mal olarak kabul edilmelidir. 5. İklim değişikliğine adaptasyonun finansmanı için daha çok finansal kaynağa ihtiyaç vardır. Diyalog Süreci ile ilgili daha fazla bilgiye www.landwaterdialogue.um.dk adresinden ulaşılabilir. 154 FİNAL RAPORU Düzenleyici: Uluslararası Frankofon Belediye Başkanları Birliği/Sendikası Desantralizasyon sürecinin bir parçası olarak gelişmekte olan ülkelerin yerel yönetimleri, şehirsel alanlarda su ve sanitasyona erişimin sağlanması konusunda karar verici rol oynamaktadırlar. Belediye başkanları, toplumun beklentilerine en yakın şekilde, ihtiyaçları tespit edebilmeli, öncelikleri belirleyebilmeli, farklı ortakların katılımını koordine edebilmeli ve projelerin uzun zamanda takibini sağlamalıdırlar. Sınırlı kaynaklara sahip olan yerel yönetimler çeşitli kalkınma ortaklarından gelen fonları toplayıp kullanabilmelidirler. Bu yan etkinlik belediye başkanlarının su ve sanitasyon projelerinde oynadıkları önemli rolü konu edinmiştir. Büyük İnsan Yapımı Nehir Projesi Düzenleyiciler: UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (UNESCO-IHP), Büyük İnsan Yapımı Nehir Projesi İdaresi, Libya Arap Cumhuriyeti YAN ETKİNLİKLER Su ve Arıtma Projelerinin Geliştirilmesinde Şehirler ve Çoklu Ortaklıklar Bu etkinlik dünyada bugüne kadar yürütülen en büyük mühendislik projesi olan Büyük İnsan Yapımı Nehir Projesi’nin başarılarını sergilemiştir. Büyük İnsan Yapımı Nehir Projesi İdaresi (GMRA) Libya’nın güneyindeki akiferlerden su çıkartmak ve bu suyu kıyı şeridine taşımak amacıyla oluşturulmuştur. 4 metre çapındaki nakil boru hattı yaklaşık 1600 km uzunluğundadır. Bu muazzam boru hattı Tripoli, Benghazi, Sirt şehirleri ve diğer yerleşimlere su sağlamaktadır. Günlük taşınan su miktarı 6 buçuk milyon metreküptür. 1990’dan beri UNESCO mühendislerin ve teknisyenlerin eğitilmesine, bir eğitim merkezinin kurulmasına ve bir teknik dokümantasyon merkezinin oluşturulmasına katkıda bulunmuştur. Geçmişten Geleceğe Çek Su Çatısı Düzenleyici: Çek Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı Çek Cumhuriyeti Avrupa’nın ortasında yer alan küçük bir ülkedir. 2004 yılında üye olduğu Avrupa Birliği’nin 2009 yılında başkanlığını yapma ayrıcalığına sahip olmuştur. Çek Cumhuriyeti ulusal ve uluslararası düzeyde uzun süreli bir “su yönetimi” geleneğine sahiptir. Bu yan etkinlikte, Çek Cumhuriyeti’nin su yönetimi ve su gelişimi iş birliği konusundaki deneyimleri su bilgi sistemleri, entegre su yönetimi planlaması ve Çek Cumhuriyeti’nin su kaynaklarının kalitesinin arttırılması konu başlıkları altında sunulmuştur. Her Yönüyle Su ve Sanitasyon Programları Çocukların Sağlığını Nasıl Geliştiriyor? Düzenleyici: PATH, ABD Bu yan etkinlik su, sanitasyon ve çocuk sağlığı arasındaki ilişkiyi tartışmak üzere tüm dünyadan çeşitli uzmanları bir araya getirmiştir. PATH’ten Glenn Austin’in başkanlık ettiği etkinlikte; UNICEF’ten Lizette Burgers, İnsanlar için Su’dan Sarah Bramley ve Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID)’den John Borrazzo sunumlar yapmışlardır. Konuşmacılar, sağlık üzerinde en büyük etkiye sahip programlama çeşitleri ile ilgili çok sayıda farklı bakış açılarını paylaşmış ve sağlık, su ve sanitasyon sektörleri arasında daha fazla iş birliği yapılması çağrısında bulunmuşlardır. Yan etkinliğin sonunda izleyicilerin de katıldığı gelecekle ilgili canlı bir tartışma gerçekleşmiştir. Ulusal Afet Risk Yönetimi Programı Marwar Bölgesinde Kuraklık Riskine Maruz Alanlarda Toplum Yönetimi ve Su Kontrolü Yoluyla Hassasiyetin Azaltılması Düzenleyiciler: İtalyan Kalkınma Kurumu, UTL Yeni Delhi Jal Bhagirathi Vakfı, dünyada en yoğun nüfusa sahip çöl olan Thar’daki kırsal topluluklar için iklim değişiminden etkilenirliği azaltmak ve su güvenliğini geliştirmek üzere İtalyan Kalkınma Kurumu ve UNDP’nin desteğiyle Hindistan’da yürütmüş olduğu başarılı bir proje deneyimini paylaşmıştır. 2500 km2 alan üzerine yayılan, 200’ün üzerinde köyü kapsayan vakıf, geleneksel su toplama ve saklama yapılarını yeniden canlandırarak/inşa ederek ve bunların yönetimi için topluluk enstitüleri geliştirerek uyarlanabilir bir strateji geliştirmek için elverişli bir ortam yaratmakta, çöl topluluklarını güçlendirmektedir. Bu panelde suyun halk tarafından yönetiminin önemi yinelenmiştir. Geleneksel bilgiyi temel alan bu aşağıdan yukarıya yaklaşımın, iklim değişimini ele almada sürdürülebilir bir çözüm olarak daha geniş bir bağlamda izlenebileceği üzerinde uzlaşılmıştır. FİNAL RAPORU 155 YAN ETKİNLİKLER Uyarlanabilir Toplumsal Su Yönetimi UNDP ve GEF Deneyimleri Düzenleyiciler: BM Kalkınma Programı (UNDP), Küresel Çevre Girişimi (GEF) Bu yan etkinlikte, UNDP ve GEF’in toplum temelli su yönetim deneyimleri tanıtılmıştır. UNDP tarafından gerçekleştirilen ve GEF tarafından fon sağlanan Nil Nehri, Nijer Nehri ve uluslararası sularla ilgili diğer projelerine ait deneyimleri sergilenerek yerel eylemler ile bölgesel müdahaleleri birleştiren yaklaşımı desteklemiştir. Yan etkinlik ayrıca, dört Büyük Kyoto Dünya Su Ödülü aday projesi ve iki vizyon ödülü projesi dâhil olmak üzere, UNDP’nin Toplumsal Su İnisiyatifi’nin yoksul ve marjinal toplumlara su ve sanitasyon hizmetleri sağlama konusundaki deneyimlerini de paylaşmıştır. Toplantı Toplumsal Cinsiyet ve Su Yönetimi Kaynak Kılavuzu CD’sinin tanıtımı ile sonlandırılmıştır. Sanal Su Konstellâsyonu Düzenleyici: Dünya Gözlem Grubu (GEO) Dünya Gözlem Grubu’nun en büyük önceliklerinden biri, yerinde gözlem kapasitesinin sınırlamalarına karşı mümkün olduğunca uzaktan algılama tekniğine dayanarak, su döngüsü gözlemlemesi koordinasyonuna yardımcı olmaktır. Bu yan etkinlik uzaydan izleme yöntemi ile entegre su döngüsü gözlemlemesini konu edinmiştir. Bu “sanal konstellasyon” küresel ve kapsamlı ölçümler sağlamaktadır. Sunumlar sanal su konstellasyonunun günümüzdeki izleme yöntemlerindeki boşluklar, uydu altimetresinden göl ve nehir tahminleri, kuraklığın izlenmesi ve bölgesel kapasite geliştirme çalışmaları gibi farklı yönleri üzerinde durmuşlardır. GEO hakkında www.earthobservations.org adresinden daha fazla bilgi edinilebilirsiniz. Bu yan etkinlik için Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ortak sponsorlukta bulunmuştur. Ibero-Amerikan Kurumları Mühendislik ve Hidrolik İnceleme Ağı Düzenleyici: Meksika Su Teknolojisi Enstitüsü (IMTA), Meksika Bu yan etkinlik, ihtiyaçların analizi, bilgi ve becerilerin zenginleştirilmesi ve geliştirilmesi yoluyla, su sektöründeki İbero-Amerikan Bilim ve Teknoloji Ortaklığı’nı tartışmıştır. Uluslararası Su Birimlerini Yöneten Uluslararası Kurumların Sürdürülebilir İşleyişi Düzenleyici: Küresel Çevre Girişimi (GEF) Bu yan etkinlikte sınır aşan su birimlerini yönetme konusunda güvenilir başarılı bölgesel kurumların faydalı deneyimleri tartışılmıştır. GEF Uluslararası Sular programının desteği ve sınır aşan havza komisyonlarının oluşturulması yolundaki sürekli çalışmaları ile bu kurumların oluşumu, kapasite geliştirme ve sürdürülebilirliğe erişme süreçlerinden edinilen dersler ele alınmıştır. Finansal sürdürülebilirliğe ulaşma konusunda yapılan açık tartışma oturumuna, özel sektörden çok fazla paydaş katılmıştır. Oturumda iklim değişikliği gibi ortaya çıkan küresel sorunları ele almak için uzun vadeli stratejilerin yanı sıra pratik çözümlere dayalı şekilde harekete geçirilmiş politik desteğe de ihtiyaç olduğu sonucuna varılmıştır. Su ve İklim Değişikliğinde Şimdi Nereye? Düzenleyiciler: Stockholm Uluslararası Su Enstitüsü (SIWI), Su Yönetimi üzerine Küresel Kamu Politikası Ağı (GPPN) Stockholm Uluslararası Su Enstitüsü (SIWI) ve paydaş Forum’un ortak bir inisiyatifi olan Su Yönetimi üzerine Küresel Kamu Politikası Ağı (GPPN), küresel politika düzeyinde iklim değişikliği etkilerinin en önemli iletken faktörü olarak suyun öneminin altını çizmek üzere farklı aktörleri bir araya getirmiştir. Tartışma sonunda iklim değişimine adaptasyon konusunda suyun çok önemli bir role sahip olduğu yönünde ortak bir görüş ortaya çıkmıştır. Katılımcılar, COP-15 müzakerelerinin olumlu sonuçları için ivme oluşturmaya nasıl devam edileceği konusunda fikirlerini paylaşmışlardır. Katılımcılar arasında: Danimarka Dış İşleri Bakanı, UNISON, Tatlı Su Eylem Ağı, Su ve Çevre Yönetimi Uzman Enstitüsü (CIWEM), Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) ve Küresel Su Ortaklığı bulunmuştur. 156 FİNAL RAPORU Düzenleyiciler: Türkiye Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım Araştırmaları Genel Müdürlüğü (TAGEM) / Toprak, Gübre ve Su Kaynakları Merkezi Araştırma Enstitüsü Bu yan etkinlik, aşırı sulama ve aşırı gübrelemenin su kaynakları üzerinde çok önemli boyutlarda kirletici etkisinin olduğunu ifade etmeyi ve çiftçilerin ortaklaşa sahip olduğu “ne kadar çok girdi, o kadar çok mahsul” yönündeki yanlış inancı tartışmayı amaçlamıştır. En yeni tarımsal uygulamalar ve Türkiye Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın AB’ye uyarlanmış tarım politikaları hakkında bilgi verilmiştir. Çiftçiler nasıl sulama yapmaları konusunda öneriler istemişlerdir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın iş ortağı olan ICARDA, yarı kurak ve kurak koşullarda sulama uygulamaları ile ilgili bir sunum yapmıştır. AB’ye uyarlanan Nitrat Direktifi’ne ilişkin açıklamalar yapılmış ve Nitrat kirliliğini azaltmaya yönelik geleceğe dair hedefler tartışılmıştır. Toprak, Gübre ve Su Kaynakları Merkezi Araştırma Enstitüsü Türkiye’nin güneyindeki tarım yönetimini idare etmek için Çukurova’da çalışmaktadır ve bu çalışmanın ilk yılında gübre tüketiminden %60 oranında tasarruf sağlanmıştır. YAN ETKİNLİKLER Tarımsal Kirliliğin Su Kaynakları Üzerindeki Etkileri ve Kurumlardan Çiftçilere Çözüm Politikası Sulamalı Tarımda Kadınların Rolü / Türkiye ve Sri-Lanka’dan Deneyimler Düzenleyiciler: Türkiye Soroptimist Kulüpler Federasyonu, Kadın Su Uzmanları Ağı (NetWwater) Emine Erdem, Kusum Athukorola, Prof. Dr. Doğan Yaşar, Aslı Erdenir Sılay, Remziye Karabucak Paksoy, Badra Kamaladasa, Dr. Champa Navaratne ve Dr. Alice Bouman-Detender sulanan tarım alanlarında kadının rolü hakkında Türkiye ve Sri Lanka’nın deneyimleri üzerine sunumlar yapmışlardır. Sunumların başlıkları şunlardır: 1) Türkiye’de İklim Değişimlerinin Su, Tarım ve Balıkçılık üzerindeki Etkileri ve Kadınlar üzerindeki Etkileri 2) Türkiye’de Sulanan Tarım Alanlarında Kadının Rolü 3) Kadının Sri Lanka Sulanan Tarım Sistemine olan Katkısı ve 4) Yağmur Suyu Toplama yoluyla Kadının Geçiminin Geliştirilmesi için Ev Bahçelerinin Desteklenmesi Boşluğun Kapatılması / Hayata Destek’in Azad ve Jammu Kasmir (AJK)’de Acil Durum Su ve Sanitasyon Müdahaleleri Düzenleyici: Hayata Destek (STL) Hayata Destek (STL), Azad ve Jammu Kashmir’de katılımcı yaklaşım yoluyla su, sanitasyon ve hijyen iyileştirme projeleri gerçekleştirmiştir. STL’nin proje sunumunda su ve sanitasyon sektöründeki standartlar, su ve sanitasyon projelerini gerçekleştirmedeki zorluklar, etki ve sürdürülebilirlik, öğrenilen dersler ve iyi uygulamalar gibi çeşitli öğelerin tanıtımı hedeflenmiştir. Afganistan Su, İnsan Gelişimi ve Toplumsal Katılım Düzenleyiciler: Afganistan Bütünlük İzleme Kurumu (IWA), Politika ve İnsan Gelişimi Merkezi (CPHD), Afganistan Bu yan etkinlikte, Afganistan’da su yönetimi, sosyal organizasyon ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişkinin zorluklarıyla birlikte fırsatları da tartışılmıştır. Afganistan’da savaş sonrası, su altyapısı geliştirme projelerinin işletimsel sorunlarını incelemiş, Afganistan’daki alan deneyimlerine dayanarak bu tür projelerinin bütünlüğünün izlenmesi konusunu ve diğer uyumsuzluk sonrası çevrelere uygulanabilirlikleri tartışılmıştır. Paylaşılan Sular İlerici Su Yönetiminde Küresel Deneyimler Düzenleyici: Paylaşılan Sularımız (Our Water Commons) Paylaşılan sular küresel su krizi ile etkili olarak baş etmek yolunda muhtemelen en önemli kavramlardan biridir. Yan etkinliğe katılan gruplar, Hindistan’dan New Mexico’ya su sistemlerinin toplumsal idaresinin ve sürdürülebilir su adaletinin sağlanması için demokratik katılım ve etkin yönetimin önemi konusunda çeşitli deneyimler dile getirilmiştir.. Bu provokatif ve aydınlatıcı yan etkinliğe Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Başkanının Su konusundaki Baş Danışmanı ve Kanadalılar Konseyi/Mavi Gezegen Projesi Başkanı Maude Barlow, Hindistan’ın Yağmur Adamı Rajendra Singh ve New Mexico Acequia Association Yönetim Kurulu üyesi Paula Garcia konuşmacı olarak katılmışlardır. FİNAL RAPORU 157 YAN ETKİNLİKLER Ürdün Nehri Havzasında Sınır Aşan İş Birliği Bölgesel Bir “Pozitif Toplamlı Çıktı” Düzenleyici: Filistin Su İdaresi (PWA) Sınır aşan sular hakkındaki en yaygın ve zorlayıcı müzakere konusu ‘Sıfır Toplam İkilemi’dir. Bu müzakereyi aşabilmek, eşitlikçi ve mantıklı bir çözüme yaklaşmak için tek yol “daireyi genişletmektir.” Pozitif toplamlı çıktının açıklaması ve Ürdün Nehri havzasındaki su kullanıcıları için bir ‘Kazan-Kazan çözümüne potansiyel oluşturan Filistin’in önerisinin doğuşunun ardındaki düşünce budur. 7. Çerçeve Programı ve Eureka’da Su Araştırması Finansmanı Düzenleyici: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Bu yan etkinlikte, AB Çerçeve Programları ve Çevre (İklim değişimini de içeren) Tematik Alanı, AB Su Kaynağı ve Sanitasyon Teknoloji Platformu, EUREKA ve EUROENVIRON hakkında bilgi verilmiştir. Tüm dünyadan ellinin üzerinde araştırmacının katıldığı bu yan etkinlik, araştırmacıların ve endüstrinin çerçeve programlarına, EUREKA’ya ve Avrupa Araştırma Alanı’na aktif katılımını teşvik etmiştir. Dünya’nın Dağları 21. Yüzyıl için Su Kuleleri mi? Düzenleyiciler: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Entegre Dağ Gelişim Merkezi (ICIMOD), Nepal Su Koruma Vakfı, Bern Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü “Dünya’daki tatlı suların çoğunun kaynağı olarak dağların küresel öneminin kabul edildiği”ni belirten Birleşmiş Milletler A/62/419/Ek8 sayılı Genel Kurul Kararı (12 Aralık 2007) doğrultusunda beş uluslararası uzman, dağ alanlarının hidrolojik önemi, iklim değişimi adaptasyonu, suyun neden olduğu tehlikeler, dağ suyu kullanımı ve su havzası yönetiminde çelişkili kesinlikler konularında sunumlar yapmışlardır. Yan etkinlik, Forum’un politik sürecine önemli bir mesaj vererek sonlanmıştır. Dağ suyu kaynakları giderek artan bir baskı altındadırlar; gelecekteki sorunlarla yüzleşebilmek adına yenilikçi yönetim yaklaşımlarına, uygun kurumsal mekanizmalara ve ileriye dönük politik kararlara ihtiyaç vardır. Bugünün Sel Yönetimiyle Mücadele Etmek için Küresel Bir Gündem Oluşturmak Düzenleyiciler: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO), Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Felaketlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji (ISDR), Birleşmiş Milletler Üniversitesi (UNU), Uluslararası Su Tehdidi Merkezi (ICHARM), Uluslararası Sel İnisiyatifi (IFI) Sekretaryası Bu yan etkinlik, entegre sel yönetimine yönelik küresel gündemi analiz etmek amacıyla düzenlenmiştir. Yan etkinlikte, IFI için BM Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu’na (UNSGAB) ait üst düzey uzman paneli tarafından taslağı oluşturulan, “Su ve Felaket” raporunda iki çok önemli taahhüt vurgulanmıştır. Bu taahhütler şunlardır: 1-) Merkezi hükümet derhal insan merkezli uyarı sistemleri, kapsamlı sel riski haritaları ve iletişim sistemlerine bağlı değerlendirmeler geliştirmelidir. Panel WMO ve UNESCO’dan (IFI yoluyla) hükümetlere önerilen eylemleri anlamaları konusunda yardımcı olmalarını talep etmektedir. 2-) IFI ve uluslararası hidrolojik ve hidrolik enstitüler, felaket önleme önlemlerinin etkinliğini ve etkililiğini incelemeli ve yerel yönetimler tarafından uygulanmak üzere felaket hazırlık planları geliştirmelidirler. Karadeniz ve Hazar Denizi’nde Sürdürülebilir Kalkınma için Çevre Koruma İş Birliği Düzenleyici: Karadeniz ve Hazar Denizi Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonları Uluslararası Birliği (UBCCE) Bu yan etkinlik Karadeniz ve Hazar Denizi Bölgesi’ndeki başlıca çevre sorunlarını tanımlamayı ve “yeşil iş” için ortak çabaların gerekliliğine işaret etmeyi amaçlamıştır. İklim Değişimi Çağında Küresel Su Krizi, Gıda ve Tarım Düzenleyici: Tarım ve Ticaret Politikaları Enstitüsü (IATP) Bu yan etkinlik, herkes için yiyecek güvencesi sağlamak ve bireyleri sahip oldukları ‘yiyecek hakkı’ (BM Genel Açıklaması 12) ve ‘su hakkı’ (BM Genel açıklaması konusunda bilinçlendirmek için gerekli politika ve uygulamalar nelerdir’ sorusunu konu edinmiş ve iklim krizi, yiyecek krizi ve küresel su krizinin arasındaki dinamik ilişkiyi ve gelecekteki tarımsal uygulamalara etkisini araştırmıştır. Panelde su güvenliği, yiyecek güvenliği ve iklim üzerindeki etkileri bakımından yiyecek üretimi için uygun politika seçenekleri tartışılmıştır. Kalkınma için Tarımsal Bilgi, Bilim ve Teknoloji Uluslararası Değerlendirmesi (IAASTD, 2008) ve hükümetler arası kurumların diğer yakın zamanlı çalışmaları gibi hükümetler arası inisiyatiflerin bulguları da yansıtılmıştır. 158 FİNAL RAPORU Düzenleyiciler: Hafif Tuzlu Su Hidrobiyoloji Laboratuarı, RAS Zoolojik Enstitüsü, Rusya Bu yan etkinlik Aral ve Hazar Denizleri’ndeki 20. yüzyılın ikinci yarısından beri oluşan biyolojik çeşitlilik ve tuzluluk oranındaki değişimleri konu edinmiştir. 1960’lardan beri Aral Denizi’nin seviyesinde ve tuzluluk oranında yaşanan düşüş, Aral Denizi’nin Küçük Aral ve Büyük Aral olmak üzere deniz ekosistemli iki göle bölünmesine neden olmuştur. Büyük Aral, daha sonra Batı Aral, Doğu Aral ve Tschebas Köyu olarak yeniden üçe bölünmüştür. Hazar Denizi dünyadaki en büyük kapalı su birimidir ve zaman içinde tuzluluk oranı ve biyolojik çeşitliliğinde önemli değişiklikler olmuştur. Hazar Denizi’nin ekonomisi petrol ve gaz yatırımlarına, gemiciliğe, balıkçılığa, deniz mahsulleri ile çeşitli tuz ve minarelerin çıkarımına bağlıdır ve ekolojisi bugün çok karmaşık bir durumdadır. Türkiye’den Kuzey Kıbrıs’a Akdeniz’e Döşenecek Askılı Boru Hattı ile Su İletimi Projesi Düzenleyiciler: İçme Suları ve Kanalizasyon Dairesi, Devlet Su İşleri (DSİ), Türkiye YAN ETKİNLİKLER Aral ve Hazar Denizleri Monako II. Prens Albert Vakfı / Entegre ve Sürdürülebilir Su Kaynakları Yönetim Alanlarında Projeler ve İnisiyatifler Düzenleyici: Monako II. Prens Albert Vakfı Vakıf tarafından suya erişim ve çölleşme ile mücadele konularındaki çalışmalar, su ile ilgili temiz teknolojilerin geliştirilmesinde yeniliklerin teşvik edilmesini, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi de dahil olmak üzere yerel topluluklar için hizmetlerin geliştirilmesini ve araştırma programlarının, bilgi yönetiminin ve haberleşmenin desteklenmesini amaçlamaktadır. Akdeniz şehirleri arasında iyi uygulamaların değişimi konusunda Monako II. Prens Albert Vakfı ve ortakları (UNITAR, Blue Plan ve Véolia Environment) Akdeniz Bölgesi ülkelerindeki yerel ve bölgesel idarelerin yararı için araştırma/faaliyet uygulamasına adanmış yenilikçi ve çok oyunculu bir ortaklığın oluşturulması yoluyla ‘The Water Think Tank’ adını verdiği yeni bir inisiyatif yaratmışlardır. Bilgi ve Takip ile İlgili Mevcut Bölgesel İnisiyatiflerin ve Ağların Koordinasyonunu Güçlendirmeye Yönelik Çalışma Düzenleyici: Avrupa Akdeniz Su Bilgi Sistemi (SEMIDE/EMWIS) Bu yan etkinlik, Aralık 2008’de Kızıldeniz’de gerçekleştirilen Akdeniz için Birliğin(Bu bir komite mi?) su konusundaki Bakanlar Toplantısı’nın deklarasyonunda öne çıkan bilgi, veri ve gözlem konularındaki sorunlara somut yanıtlar sağlamayı amaçlamıştır. Günümüzde Cezayir, Tunus, Lübnan, Türkiye, Fransa ve İspanya’dan gelen; SEMIDE/EMWIS, Blue Plan, GWP-Med, CEDARE ve ACWUA gibi bölgesel inisiyatif temsilcileri tarafından oluşmakta olan Akdeniz için Birlik, diğer katılımcılara da açıktır. a) Ulusal bilgi sistemlerinin gelişimini kolaylaştırmak b) Mevcut inisiyatiflerin ve yönetim mekanizmalarının şartlarında, bölgesel ve ulusal düzeyde su ile ilgili bilgi ve gözlemleme konusunda değişim sistemleri geliştirmeyi amaçlayan bir çalışmanın geliştirilmesi için bir anlayış oluşturulmuştur. Daha fazla bilgiyi www.semide.net/ medwip adresinden edinilebilirsiniz. Suyun En Ekonomik Şekilde Taşınması Düzenleyici: Grundfos Şehirlere, kasabalara ve köylere uzun mesafeli su taşıma ihtiyacı son on yılda artan enerji fiyatları ve su taşıma maliyetleriyle birlikte hızla artırmıştır. Enerji maliyetlerini minimize eden sistemler sayesinde %35’e varan bir maliyet azaltma yöntemi mevcuttur. Bu yan etkinlikte suyun en ekonomik şekilde nasıl taşınacağı ve orta vadede daha ucuza mal olan pompa istasyonu ihalelerinin nasıl değerlendirileceği tartışılmıştır. FİNAL RAPORU 159 M E D ya ve İ let İ ş İ m Medya, dünya gündemindeki su sorunlarının önemine daha fazla dikkat çekilebilmesi için her zaman önemli bir araç olmuştur. 5.Dünya Su Forumu’nda verilen, ve hepsi de bu gezegen için hayati önem taşıyan mesajların, medya aracılığıyla dünya çapında daha fazla kişiye ulaşması sağlanmıştır. Forum’un asıl amaçlarından biri de, sürecin karşılıklı etkileşimle yürümesi olmuştur. Bu bilinçle kazanılan bilgi ve deneyimlerin, Forum alanının dışındaki insanlarla da paylaşılması, Forum’un daha büyük kitlelere ulaştırılması, bu Forum’un en önemli unsurlarından biridir. Bu sayede mümkün olduğunca fazla kişi su hakkındaki konuşmaları dinleyebilmiştir. Forum’un iletişim stratejisi, suyun hayati önem taşıdığı ve onun güçleri birleştirmede bir köprü görevi gördüğü düşüncesi üzerine kurulmuştur. Bu sebeple; “Farklılıkların Suda Yakınlaşması” temasının benimsenmesinin sebebi de, Forum’un atmosferini ve temel amacını yansıtmak olarak düşünülmüştür. Bu slogan Forum’un her türlü iletişim aracında, materyallerinde yazılı ve görsel olarak kullanılmıştır. Ulusal ve uluslararası medya için oluşturulan reklâm ve tanıtım filmleri, CNN ve El Cezire gibi televizyon kanallarında yayınlanmıştır. Tanıtımlarda, su konusundaki sorunlara çözüm bulmak amacıyla; İstanbul’un 5. Dünya Su Forumu’na ev sahipliği yapan bir köprü olduğu konseptinden yararlanılmıştır. Benzer şekilde, açık hava ve dergi reklâmlarında da bu konseptten yola çıkılmıştır. MEDYA VE İLETİŞİM Forum’un dünya için önemi hakkında medyayı bilgilendirme amacı taşıyan basın bültenleri, iletişim araçlarının temel öğesidir. Medya, basın bültenleri aracılığıyla Forum sürecinin bütün aşamalarını takip edebilmiştir. Forum’un yapılacağı haftaya kadar gazetecilere bilgi sağlamak amacıyla; üst düzey katılımcılar hakkında bilgiler ve temel mesajlar içeren 10’dan fazla basın bülteni dağıtıldı ve herkesin Forum’daki konuşmacıları tanımasını için röportajlar yapıldı. Etkinlik öncesi Forum’a katılımı artırmak amacıyla; çok sayıda haber yapıldı ve 8075 medya mensubuna davetiye gönderildi. Düzenli olarak Forum hakkındaki bilgilerin toplandığı iletişim veri tabanında başlangıçta 65 ülke bulunurken; daha sonra Forum haftasında 25 ülkenin daha katılımıyla bu Medya haberleri. 160 FİNAL RAPORU M E D ya ve İ let İ ş İ m El Cezire Reklam CNN Int. Reklamı sayı 90’a yükseldi. Forum haftasında yaklaşık 20 kişiden oluşan bir iletişim ekibi, gazetecilere yardımcı olmak ve Forum hakkındaki güncel olayları hızlı, düzenli ve güvenilir bir şekilde aktarmak için Forum alanında hazır bulundu. Forum için toplamda 1.027 gazeteci akredite olurken, bunlardan 390’ı yabancı gazeteciler oluşturmaktaydı. Reuters, Associated Press, The Wall Street Journal, UPI, Le Monde, BBC ve CNN gibi uluslararası medya kuruluşları Forum’u takip eden basın organlarındandı. Günlük 16 basın bülteni yazıldı ve Forum haftası boyunca dünya çapında 10.000’in üzerinde gazeteciye dağıtıldı. Ayrıca bilgileri kısa sürede medya ile paylaşabilmek için hafta boyunca 31 basın toplantısı düzenlendi. Gazeteciler, kendilerine toplantılar sırasında sunulan su sorunları hakkındaki soruları ve yorumlarıyla Forum’daki tartışmaları zenginleştirdiler ve tartışmaları kamuoyuna aktarmada faydalı oldular. Türkiye’de ise 5. Dünya Su Forumu ile ilgili 3.500 haber ve makale çıktı. Görsel medyada Forum’la ilgili 1.000 adet haber yayınlandı. Forum’un yapıldığı merkez içerisindeki ve katılımcılar arasındaki iletişim, aynı zamanda günlük bülten ve raporları iletme işlevi de gören, IISD’nin yayınladığı günlük bültenler aracılığıyla gerçekleştirildi. Forum’un en önemli ve hareketli anları olan üst düzey katılımcıların önemli konuşmaları, ertesi gün Forum’da bulunan herkese ulaştırıldı; böylece programın yoğunluğu ve Forum alanının büyüklüğü katılımcıların her olayı tek tek takip etmesine engel olmadı. Her sabah yapılan basın açıklamaları, gazetecilerin, Forum’u daha etkin bir şekilde takip edebilmeleri için günlük bilgilerin, önemli konuların ve güncel olayların iletilmesinde faydalı oldu. Sonuç olarak, uluslararası alanda 18 ayrı dilde ve 90’dan fazla ülkede 2.700 haber yapılmış olması Forum’un daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlarken; Uluslararası ajanslarda Forum haberleri. Sayıların ve istatistiklerin ötesinde, gerçekler gösteriyor ki; 5. Dünya Su Forumu’nun suyla ilgili konularını, sorunlarını ve tartışmalarını dünyanın her yerindeki insanların bilgisine sunulmasında medyanın katkısı oldu. Katılımcıların sayısı arttıkça dünyadaki su ile ilgili sorunlara daha etkili çözümler bulunmaktadır ve karar mekanizmaları daha iyi stratejiler uygulamak için halka karşı daha sorumlu olacaklardır. İletişim, herkes için açık bir platform görevi gördüğü için, Forum’un önemli bir parçasıdır. 5. Dünya Su Forumu, bu anlamda bu platformu daha da açık hale getirmiştir. Gelecekteki Dünya Su Forumları’ndan ise bu platformu daha da genişletmesi beklenmektedir. IISD / Günlük oturum raporları. FİNAL RAPORU 161 e - forum Dijital Açıkların Yakınlaştırılması 5. Dünya Su Forumu’nun organizatörleri, en başından itibaren Dijital köprüler aracılığıyla bu Forum’u hiç olmadığı kadar erişilebilir kılmaya özen göstermişlerdir. Organizatörler, Forumu katılıma açık hale getirmeye çalışmanın yanı sıra Çevre Dostu Forum İnisiyatifi ile uyum içinde çalışarak, bu Forum için üretilen kâğıt miktarını azalttılar. Bunun sağlanması amacıyla, Forum hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak, deneyimlerini veya görüşlerini başkalarıyla paylaşmak isteyen bireyler ve kurumlar için sektörlerine, bölgelerine ya da disiplinlerine bakılmaksızın, çok sayıda gelişmiş internet tabanlı araç geliştirildi. Bu araçlar: • 5. Dünya Su Forumu, resmi internet sitesi (www.worldwaterforum5.org), • Sanal toplantı alanı (http://portal.worldwaterforum5.org), • İçerik yönetim sistemi (http://content.worldwaterforum5.org), • Forum belgelerini içeren USB’ler, • Aylık e-bülten (http://newsletter.worldwaterforum5.org), • Online kayıt sistemi, • Forum haftası için interaktif kroki ve haftalık kişisel program. E-FORUM 162 FİNAL RAPORU Kaydedilen her türlü ilerleme, katılımı destekleyen süreçler, online kayıt, Forum haftası programı, lojistik bilgi gibi benzeri konularda Forum internet sitesi, su topluluğu için başlıca bilgi kaynağı ve tarihsel bir kayıt niteliği taşımaktadır. 2007 yılının Mart ayındaki Forum Başlangıç Toplantısı’nda açılan internet sitesi, Forum’un detaylarının günden güne netleşmesiyle daha da gelişti. Kasım 2007 ile Mayıs 2009 tarihleri arasında internet sitesini toplamda yaklaşık 400.000 kişi ziyaret etti. Aynı tarihler arasında, toplamı 1,5 milyon sayfayı bulmak üzere, her bir ziyarette ortalama 3.34 sayfa gezildi. • Forum’la ilgilenenlerin, gelişmelerle ilgili olarak gelinen son nokta hakkında bilgilendirilmelerini sağlamak, • Su topluluğunun Forum’un çeşitli süreçlerine yönelik aktif katkı sağlamasına yardımcı olmak, • Forumda, çözüm getirilmeye çalışılan önemli konularla ilgili bilgi paylaşımını ve geri bildirimi teşvik etmek, • Kendi kişisel VMS’sini oluşturmaya yarayan birtakım özelliklerin kullanılmasına ve • VMS kullanıcıları arasındaki iletişim ağını güçlendirmek için “benim sayfam” özelliğinin düzenlenmesine olanak sağlamak. VMS, Forum için hayata geçirilen binlerce projenin, faaliyetin, görüşün, olayın, bireyin ve organizasyonun kanıtı olarak görülmelidir. İçerik yönetim sistemi (CMS), Forum haftası belgelerinin bir arada bulunduğu bir kaynak olmasının yanı sıra bunların herkes tarafından kolayca bulunabilmesini sağlamaktadır. Yalnızca Forum haftası süresince 132 ülkeden, 5250’den fazla kullanıcı tarafından ziyaret edilen CMS’de toplamda yaklaşık 2000 sunum, basın bülteni, oturumlara ait video, konuşma, özet, hatırlatıcı not ve fotoğraf bulabilirsiniz. e - forum 5. Dünya Su Forumu’nun hazırlık sürecini kolaylaştırmak adına, sadece Forum’u hazırlayanlardan gelen bilgilerin paylaşıldığı Forum internet sitesini tamamlayıcı nitelikte, su konularıyla ilgilenen herkesin kullanımına açık, interaktif bir ortam olan “Sanal Toplantı Alanı” (VMS) geliştirilmiştir. VMS sayesinde, hazırlık süreci boyunca, ilgili herkesin Forum’un şekillendirilmesi konusunda aktif bir rol alması sağlanmıştır. VMS’in kullanımıyla hedeflenenler şunlardı: CMS, elektronik formattaki Forum belgelerini içerecek ve tüm Forum katılımcılarına verilen USB’ler ile senkronize olacak şekilde tasarlanmıştır. USB’lerinindeki belgelere herhangi bir bilgisayardan kolayca ulaşabilen kullanıcılar, CMS’ye yüklenen son güncellemeleri de otomatik olarak görebilirler. Ağustos 2008’den itibaren aylık Forum e-bülteni “Su Köprüsü” Forum’la ilgilenen herkesi su topluğunun son gelişmelerinden haberdar etmek, Forum’a olan ilgi ve katılımı arttırmak amacıyla yayımlandı. Su Köprüsü’nün bugüne kadar çıkan sekiz sayısı on binlerce ilgili kişiye ulaştırılmış ve her sayının ortalama 14.500 okuyucusu olmuştur. Resmi olarak 2008 yılının Ağustos ayında 17.307 kişiye açılan VMS’yi toplamda 200.000 kişi ziyaret etti ve Ağustos 2008 ile Mart 2009 tarihleri arasında toplamı 2 milyon sayfayı bulmak üzere, her bir ziyarette ortalama 9,33 sayfa gezildi. VMS’ye toplamda 2.500 indirilmeye hazır belge, 271 haber ve 140 tartışma konusu eklenmiştir. VMS’nin olanaklarıyla gerçekleştirilen Forum süreçlerinde VMS’nin rolünü sayılarla ifade etmek gerekirse: • Forum haftası süresince oturumların temel yapıtaşını oluşturan Forum’un Tematik Süreci’ne 732 katkı, • Forum’un su ödüllerine 133 aday başvurusu, • Kampanya/proje afişleri için 70 öneri, • Serbest Kürsü için 40 başvuru, • Öğrenme Merkezi için 38 ders, • Ortaklık Pazarına 9 konuşmacı ve diğerleri. FİNAL RAPORU 163 e - forum Her türlü kategori, kayıt ücreti ve vize gereksinimleri dikkate alınarak, katılımcıların Forum’a kayıt süreçlerini kolaylaştırmak için VMS ile aynı veri tabanını paylaşan online kayıt sistemi oluşturuldu. Böylece kayıt birkaç kısa tıklama ile hızlı ve kolay hale getirildi. İnteraktif kroki ve haftalık kişisel program, Haliç’in iki yakasında gerçekleştirilen Forum haftası etkinlikleriyle ilgili olarak; katılımcıların doğru bilgilenmelerine ve haftalarını planlamalarına yardımcı oldu. İnteraktif kroki, katılımcıların Forum alanındaki salonları ve hafta boyunca buralarda gerçekleşen etkinlikleri takip edebilmelerini sağladı. Böylece katılımcıların ilgilendikleri bir etkinliğin bilgilerine erişimleri kolaylaştırılmış oldu. Haftalık kişisel program sayesinde katılımcılar, Forum alanında gerçekleşen tüm resmi etkinliklerin bulunduğu merkezi bir listeden kendi takip etmek istedikleri programı oluşturabildiler. Ayrıca etkinliklere not eklemek ve günlük programı e-posta yoluyla göndermek de bu sistem sayesinde mümkün oldu. Etkinlik türlerine göre özel renk kodlamasına sahip, kullanımı kolay bu sistem sayesinde Forum katılımcılarının hafta boyunca duyurusu yapılan faaliyetleri kaçırmaları için hiçbir mazeretleri kalmadı! Forum’da kâğıt israfının önlenmesi ve Forum tartışmasını mümkün olduğunca fazla paydaşa etkin şekilde açma isteğiyle, teknolojik alanda yapılan çalışmalar büyük ölçüde başarılıydı. 5. Dünya Su Forumu’nun bir örnek teşkil etmesi sayesinde, gelecekteki Forumlar’ın tüm dünyadan ilgililerin desteğiyle bu çabaların üzerine inşa edilmesi umulmaktadır. “Forum’da elektronik imkânlardan yararlanılarak, dijital köprülerin kullanılması önümüzdeki Dünya Su Forumları’nda önemli bir emsal teşkil edecektir.” Taeko Yokota, 3. Dünya Su Forumu eski İdari Müdürü 164 FİNAL RAPORU Yerebatan Sarnıcı/ İstanbul İstanbul’da bulunan en büyük antik sarnıç. Fotograf: Elçin Demirhan F orum M ekanları ve programı 5. Dünya Su Forumu’na katılımın yüksek olacağı tahmin edildiğinden, Forum bünyesinde yapılacak etkinliklerin sadece bir kongre merkezinde gerçekleştirilemeyeceği anlaşılmıştır. Dolayısıyla ilk aşamada Lütfi Kırdar Kongre Merkezi ve çevresi düşünülmüş ancak Forumun yapılacağı tarihe yetişmesinin mümkün olmadığı görüldüğünden, yapımı devam etmekte olan Haliç Kongre ve Kültür Merkezi ve çevresindeki mekanlar Forum Alanı olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede bu merkezin inşaatının tamamlanması yoğun uğraşlar ve çabalar sonucunda 16 Mart 2009 tarihine yetiştirilmiştir. Forumun gerçekleştirileceği ana merkezin inşaatının tamamlanmamış olması, programa uygun olarak değişiklikler yapılabilmesi imkanını sağlamıştır. Aynı zamanda Haliç Kongre ve Kültür Merkezi yanında Haliç Havzasında bulunan diğer mekanlar da Forum için tahsis edilebilmiştir. Forum için kullanılan mekanlar şunlardır: Haliç Kongre ve Kültür Merkezi, Feshane, Minyatürk, Lütfü Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı, Cemal Reşit Rey Konser Salonu, İGDAŞ Sosyal Tesisleri, Ceylan Intercontinental Otel ve Çırağan Sarayı. Planlama aşamasında Feshane’nin de bir çok oturuma ev sahipliği yapacağı düşünüldüğünden Feshane ile Haliç Kongre ve Kültür Merkezi’nin birbirine bağlama fikri ortaya çıkmıştır. Bu münasebetle, tarihi Galata Köprüsü Feshane ile Haliç Kongre ve Kültür Merkezi arasına taşınmış ve nostaljik bir ulaşım köprüsü oluşturulmuştur. FORUM MEKANLARI ve PROGRAMI Forum programı yapılırken özellikle mekan kapasiteleri ve zamanlamaya dikkat edilmiştir. Öncelikle toplantıların sayısı tespit edilmiş, bu sayı doğrultusunda mekân sayısına göre toplantıların süresi ve Forum resmi programının başlangıç – bitiş saatleri belirlenmiştir. Forum’da günlük program 08:30’da başlamış, iki saatlik periyotlarla devam etmiş, 19:00’da sona ermiştir. Akşam saatleri ise kültürel aktivite ve resepsiyonlara ayrılarak günlük program tamamlanmıştır. Farklı süreçlerin yer aldığı geniş katılımlı ve geniş alanlı bu organizasyonda, oturumlara katılımı kolaylaştırmak adına farklı süreçlerin toplantılarını belli bir mantık içinde planlamak en kritik husus olmuştur. Mekânlar ile Forum süreçleri ve temaları arasında paralellikler kurulmasına dikkat edilmiştir. Buna göre; • Üst düzey oturumlar Haliç Salonu’nda, • Bölgesel oturumlar Sadabad Salonu’nda, • Aynı temanın tüm konu başlıkları aynı salonlarda veya yakın salonlarda, • Siyasi Süreç toplantıları oturum düzeni nedeniyle Forum alanı dışındaki otellerde, • Yuvarlak masa toplantıları için Feshane ve Aynalıkavak Salonlarında, • Yan etkinlikler i Haliç Kongre Merkezi’nde Feshane’de ve İGDAŞ A.Ş. Tesislerinde, gerçekleştirilmiştir. • Aynı zamanda, altı temanın belirlenme kıstaslarına istinaden sonuçlar ve yöntemlerini oluşturan başlıklar aynı günlerde olacak şekilde gruplandırılmıştır. 166 FİNAL RAPORU g) Geçiş Holleri ve Fuayeler Haliç Kongre ve Kültür Merkezi altı ana blok olarak ele alınabilir; Konser Bloğu, Tiyatro Bloğu, Sinema Bloğu, Sergi Bloğu, Restaurant ve Otopark Bloğu ve Geçiş Blokları. Forum süresince Haliç Kongre ve Kültür Merkezi, Tematik, Bölgesel ve Politik Süreç toplantılarına, Basın Merkezi’ne, Kültürel Etkinliklere, Yan Etkinliklere, VIP konuklara ve bazı sergilere ev sahipliği yaparken 5. Dünya Su Sergisi ve Fuarı için Merkez alanı içersinde 8000 m2 lik çadır kurulmuştur. Haliç Kongre Merkezi’nin dolaşım alanları da fuar için kullanılmış ve 1.035 metrekare alanda 56 stant kurulmuştur. a) Konser Bloğu Forum’da Feshane Su Fuarı, Öğrenim Merkezi, Küresel Su Eğitim Köyü, Vatandaşın Su Evi, Yan Etkinlikler ve Tematik Süreç oturumlarına ev sahipliği yapmıştır. Serbest oturum düzeni ile gerçekleşen oturumlara ev sahipliği yapan Feshane içerisindeki Haliç Salonu 3’e bölünerek, Sadabad ve Lale Restaurantları ile birlikte toplam 5 salon aşağıdaki şekilde kullanılmıştır. Bu blokta yer alan ve Kongre Merkezinin en büyük salonu olan 3.008 kişilik Haliç Salonunda Forum Açılış Seremonisi, Tematik Açılış ve Kapanış Toplantıları, Üst Düzey Paneller, Bakanlar Konferansı Açılış ve Kapanış Seremonisi ile Forum Kapanış Seremonisi gerçekleştirilmiş olup, akşamları kültürel etkinlikler düzenlenmiştir. Haliç Salonu fuayesi sponsorluk stantlarına, 2010 Kültür Başkenti gösteri alanına, röportaj ve yeme-içme alanlarına ayrılmıştır. b) Sinema Bloğu Bu blokta yer alan 3 salonda (266 kişilik Eyüp ve Kâğıthane ile 250 kişilik Ayvansaray salonları) tematik oturumlar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, katılımcılara kolaylık sağlaması açısından Forum planlarında bu blok Tematik Blok adıyla anılmıştır. Fuayesi yiyecek, internet ve röportaj alanları olarak işlev görmüştür. c) Tiyatro Bloğu Bu blokta yer alan 1.100 kişilik Sadabad Salonunda, Forum’un bölgesel sürecinde yer alan yedi bölgenin toplantıları yapılmıştır. Forum süresince anlaşılma kolaylığı sağlaması açısından Tiyatro Bloğu, Bölgesel Blok adıyla kullanılmıştır. Bloğun fuayesi Forum’un 7 bölgesinin stantlarına ayrılmış ve bu şekilde içerik bütünlüğü ve kolaylığı sağlanmıştır. d) Sergi Bloğu Bu blokun Zemin Katı Fuayesi bölünerek VIP Restaurant ve Basın Çalışma Alanı olarak kullanılmıştır. Basın ile VIP alanlarının yan yana oluşu basın toplantılarının kolaylığı için düşünülmüştür. Tüm gün açık kalan basın alanında, mesleki ihtiyaç için gereken her türlü donanım sağlanmıştır. Üst katta ise, VIP Odaları, Yan etkinlik Salonları ve Basın röportaj salonu bulunmaktadır. Ayrıca Su ve Su Kültürü Sergisi VİP odalarının koridorunda misafirlerin beğenisine sunulmuştur. e) Restaurant ve Otopark Bloğu Blokta yer alan 192 kişilik Aynalıkavak 1 ve 2 salonlarında tematik oturumlar ile yan etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Konuşmacı Hazırlık odası, Aquafed Ofisi ve WWAP ofisi bu blokta yer almıştır. Bloğun girişinde yer alan 12 dükkân ise; IISD ofisi, Polis, Acil Durum Merkezi, Sağlık Ofisi, Banka, Postane, Kitapçı, Hediyelik, Eşya, Market ve Baskı Merkezi olarak kullanılmıştır. Feshane Uluslararası Fuar, Kongre ve Kültür Merkezi a) Feshane Feshane’deki Haliç Salonu bölünerek Feshane 1, Feshane 2, Feshane 3 isimleriyle üç ayrı salon olarak kullanılmıştır. Sadabad Salonu, Forum boyunca Feshane 4 olarak isimlendirilmiş ve Tematik Süreç toplantıları için kullanılmıştır. Feshane 5 olarak isimlendirilen Lale Salonu ise yan etkinlikler için kullanılmıştır. F orum M ekanları ve programı Haliç Kongre ve Kültür Merkezi Bedesten Holü ise Temel Gruplar sürecinde yer alan tarafların toplanmaları için düzenlenmiş ve bu toplantılar Forum sırasında talebe göre programlanmıştır. Toplantıların bir kısmının özellikle yuvarlak masa oturma düzenine olan talepleri Feshane’deki salonlarda serbest oturma düzeni sağlanarak karşılanmıştır. Bununla birlikte Bedesten Holü’ndeki odalar sayesinde Forum esnasında toplantı yapmak isteyen gruplar için alan sağlanmış ve Forum’un amacı olan “iletişim” alanı yaratılmıştır. b) II. Mahmut Salonu Feshane’de normalde de sergi alanı olarak kullanılan II. Mahmut Salonu ‘Su Fuarı’ için kullanılmıştır. Burada Sivil Toplum Kuruluşları’na ücretsiz olarak stantlar sağlanmıştır. Ayrıca Vatandaşın Su Evi, Sivil Toplum Köyü, İstanbul Kültür Başkenti 2010 Sahnesi, Öğrenme Merkezi ve Küresel Su Eğitim Köyü de burada yer almıştır. c) Kayıt Çadırı Meksika’da kayıtta çıkan izdiham göz önüne alınarak kayıt sürecine özel bir önem verilmiş ve Feshane’nin otopark alanında 2.400 m2’lik çadır kurularak, ince ince her aşaması düşünülmüştür. Önemli ayaklardan biri de kayıt çadırının konumu ve kayıt aşamalarının çadır içindeki konumlanması olmuştur. f) Sergi Çadırı Haliç Kongre Merkezi bünyesinde 8,000 m2’lik bir alana kurulan çadırda sergi ve fuar için 6.000 m2’lik net stant alanı sağlanmıştır. Sergi çadırı için en önemli kıstas, altyapı ve havalandırma olmuştur. Bu stantlar gayri resmi köprülerin ve işbirliklerin kurulduğu alanlar olmuştur. Ayrıca ülke pavyonları da bu çadırda yer almıştır. FİNAL RAPORU 167 F orum M ekanları ve programı Ceylan InterContinental İstanbul Oteli Forum’un Siyasi Süreç bileşenlerinden Parlamenterler Süreci ve Bakanlar Sürecinin “Yüksek Düzeyli Memurlar Toplantısı” toplantıları Ceylan InterContinental Oteli’nde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Otel’de tüm alt ve üst yapıya sahip bir basın merkezi, akredite olmuş basın mensuplarının mesleki ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde basın çalışma alanı ve basın toplantı salonu kurulmuştur. İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı (ICEC) Forum Siyasi Süreç bileşenlerinden Yerel İdareciler Toplantısı 18 – 19 Mart günlerinde Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda Rumeli Salonu’nda gerçekleştirilmiştir. Merkezde ayrıca bir basın merkezi kurulmuştur. Miniatürk Forum alanına araç girişine izin verilmediğinden Minyatürk otopark olarak kullanılmıştır. İGDAŞ A.Ş. Sosyal Tesisi Alibeyköy’de bulunan ve Forum alanına yaklaşık 5 km uzaklıktaki İBB’ye bağlı İGDAŞ A.Ş.’nin Sosyal Tesislerinde 4 adet yan etkinlik gerçekleştirilmiştir. Cemal Reşit Rey Konser Salonu Politik süreç toplantılarının gerçekleştirildiği Cemal Reşit Rey Konser Salonu binası özellikle basın için kayıt ve alternatif çalışma alanı olarak kullanılmıştır. Bu şekilde Forum’un tüm kentle ilişkilenmesi sağlanırken, basın kaydı gibi önemli bir aşamanın da rahatlatılması sağlanmıştır. Aynı zamanda kente dönen katılımcılar için akşam kültürel faaliyetlerin yapıldığı bir yer olmuştur. Çırağan Palace Kempinski İstanbul Çırağan Palace Kempinski İstanbul Otelinde, 16 Mart 2009 tarihinde Devlet Başkanları Zirvesi gerçekleştirilmiştir, ayrıca devlet başkanları ve heyetleri bu otelde konaklamışlardır. 168 FİNAL RAPORU KONFERANS YÖNETİMİ Sekreterya, Forumun genel anlamda lojistik kısmını partnerleriyle ve hizmet alımları ile yerine getirmiştir. Lojistik faaliyetler kapsamında Profesyonel Kongre Organizatörü (PKO) ile yapılan sözleşme doğrultusunda; kayıt, ulaşım ve konaklama düzenlemeleri, Konferans mekânı düzenlemeleri, fuar-sergi düzenlemeleri, konferans hizmetleri, teknik hizmetler gibi lojistik hizmetler PKO aracılıyla yürütülmüştür. a) Kayıt Daha önceki Forumlarda büyük problemlerin yaşandığı kayıt konusunda çalışmalar aylar öncesinden başlatılmıştır. Forum websitesinde erken kayıt için oluşturulan kayıt sistemi aracılığıyla çoğu katılımcı Forum öncesinde kayıtlarını tamamlayabilmiştir. Bunun yanı sıra on-site (yerinde) kayıt yapacak katılımcının olacağı da öngörülmüş olup; tek bir alanda yığılma olmaması için farklı merkezlerde kayıt alanları kurulmuştur. Bu doğrultuda; Feshane’de kurulan 2.400 m2 büyüklükteki kayıt çadırının yanında, Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanlarında ve Forum otellerinde de kayıt alanları oluşturulmuştur. Basın Akreditasyon ve Kayıt Alanı Cemal Resit Rey’de kurulmuş ve Basın Akreditasyonu Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM) tarafından yürütülmüştür. b) Konaklama Konaklama konusunda sıkıntı yaşanmasını engellemek için Forumun çok öncesinden başlanarak 16-23 Mart tarihleri arasındaki günler için otellerde blok odalar tutulmuştur. Toplam 86 otelde, 9.457 adet oda tutulmuştur. Katılımcıların oda rezervasyonlarını yapabilmeleri için, Forum resmi web sitesinde on-line kayıt aşamasında “Konaklama” için özel bir bölüm oluşturulmuş ve bu sistem 2 Şubat 2009 tarihi itibariyle kullanıma açılmıştır. Katılımcılar, bu site üzerinden otel seçimlerini yapmışlardır. Kayıtlı katılımcıların dışında kalan, yüksek seviyeli katılımcılar için tutulan suit ve junior suitlerin yanında, Çocuk Forumu katılımcıları ve Katılımcı Mali Destek Programı (PAID) ile Foruma katılanların da konaklamaları sorunsuz bir biçimde gerçekleşmiştir. c) Teknik Hizmetler Haliç Kongre ve Kültür Merkezi ve Feshane’deki tüm salonlar için ses düzeni, mikrofonlar, video ve ses kayıtları, simültane tercüme ekipmanları, projeksiyon ve perdeler temin edilmiştir. Haliç Salonunda gerçekleştirilen, Forum Açılış ve Kapanış Seremonileri, Yerel İdareler ve Parlamenterler Toplantıları, Bakanlar Açılış ve Kapanış Seremonileri için 7 dil (Türkçe, İngilizce, İspanyolca, Fransızca, Arapça, Çince, Rusça)simültane tercüme hizmeti sağlanmıştır. Diğer salonların tamamında Türkçe- İngilizce simültane tercüme hizmeti verilmiştir. Forum sırasında, toplam 103 tercüman kullanılmıştır. Ayrıca Haliç Kongre Merkezi’ndeki 5 salonda yapılan toplantılar, canlı ve 3 dil seçeneği ile internet üzerinden yayınlanmıştır. Haliç ve Sadabad salonlarında gerçekleştirilen toplantılar eş zamanlı olarak kapalı devre TV sistemi ile hem fuayelerdeki hem de VIP ve Basın çalışma alanındaki plazmalara aktarılmıştır. Böylece Katılımcıların, salon kapasitelerinin yeterli olmadığı oturumları bu alanlardan takip edebilmeleri sağlanmıştır. Tüm salonlarda görüntü ve ses kayıtları d) Sergi ve Fuar Hizmetleri trafiğine de ek yük getirmemiştir. Bunun yanında Sekreterya ve İBB Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) geniş kapsamlı bir ulaşım planı hazırlamışlardır. Bu çerçevede; tüm Forum mekânları, Forum otelleri ve şehrin belli merkezleri arasında İETT otobüsleri ile ring seferler düzenlenmiştir. Sergi ve Fuar Hizmetleri için özel hizmet alımı yapılmış, tüm sergi ve fuar satışları yetki belgesi olan bu firma aracılığıyla yürütülmüştür. İlk etapta farklı mekânlarda yapılması planlanan sergi ve fuar, mevcut alanın yetersiz olması sebebiyle aynı mekânlarda iç içe konumlandırılmak zorunda kalınmıştır. Sergi ve Fuar için Haliç Kongre Merkezi sınırları içerisinde kurulan 8000 m2’lik bir çadırın yanı sıra Feshane-II. Mahmut Salonu ve Haliç Kongre Merkezi fuayeleri ile birlikte toplam 15.000 m2 alan kullanılmış ve gerekli alt yapısı sağlanmıştır. e) Yemek Her gün katılımcılar ve basın mensupları ile gönüllülerden oluşan 18.000 kişiye sandviç, kek veya meyve ve içecekten oluşan öğle yemeği paketi ikramları yapılmıştır. Bu ikramlar Feshane binası içinde, Kayıt çadırında, Haliç Kongre ve Kültür Merkezi fuayeleri ile sahiline kurulan çadırda yapılmıştır. Gerek Sergi Bloğunda oluşturulan VIP Restaurant gerekse Tiyatro Bloğunda yer alan Erguvan Restaurant VIP katılımcılar için açık büfe öğle yemeği ikramları için kullanılmıştır. Ayrıca öğle yemeği paketi tercih etmeyen katılımcılar için Sinema Bloğunda yer alan Lale Restaurant ve rıhtımda 2 adet tarihi balıkçı teknesi hizmet vermiştir. Konser bloğu üst fuayesinde yer alan kafeteryadan da katılımcılar faydalanmıştır. Ayrıca tüm fuayelerde sabah ve öğleden sonra olmak üzere günde iki kere içecek ve kuru pasta servisi yapılmıştır. Böylece katılımcıların toplantı aralarında fikir alışverişi yapabilmeleri sağlanmıştır. g) Güvenlik Güvenliğin en iyi şekilde sağlanması için Haliç Kongre Kültür Merkezi ve Feshane’de toplam 13 adet güvenlik noktasında X-Ray cihazları, Metal Kapı Detektörü ve Turnikeler kurulmuştur. Yaka kartlarında bulunan barkotların turnikelere okutulması ile Forum alanına girişler sağlanmış, Emniyet Müdürlüğü tarafından kurulan sistemle katılımcılar takip edilmiştir. Güvenlik noktalarında Emniyet Müdürlüğü görevlileri ile PKO tarafından sağlanan özel güvenlik personeli bir arada koordineli olarak görev yapmıştır. F orum M ekanları ve programı alınmış, fotoğraf çekimleri de yapılmıştır. Ayrıca basın mensupları için gerekli foto alt yapısı sağlanmıştır. Tüm salonlarda (yan etkinlikler ve VIP toplantıları hariç) yapılan sunumlar WEB sitesinde İçerik Yönetim Sistemi dahilinde sunulmuştur. h) Sağlık Forum süresince Forum alanlarında sağlık ekipleri, ambulanslar ve itfaiye ekipleri görev alarak katılımcıların sağlığı ve güvenliği için hizmet vermişlerdir. Katılımcıların her türlü acil durumda ulaşabilmeleri için, bir Acil Durum Koordinasyon Merkezi kurulmuş ve Forum Haftası süresince 24 saat boyunca hizmet vermiştir. i) Temizlik Forum’da temizliği sağlamak üzere 200 kişilik bir temizlik ekibi vardiyalı olarak görevlendirilmiştir. j) İnsan Kaynakları Forum’da çalışmak üzere birçok profesyonele ve gönüllü personele ihtiyaç duyulmuştur. Forum zamanı için görevlendirilen 1500 civarı personelin tümü güvenlik testlerinden geçirilmiş ve Forum öncesinde 07-08 Mart 2009 tarihlerinde özel eğitime tabi tutulmuştur. k) Dekorasyon, süsleme, yönlendirme f) Ulaşım Forumun 33.000 civarındaki katılımcısının yanı sıra, yüksek seviyeli birçok kişinin de katılımı, ulaşım konusunun önemini daha da artırmıştır. İstanbul trafiği göz önünde tutularak ulaşım konusu geniş bir şekilde ele alınmıştır. Haliç Kongre Merkezi’nin 1 km uzunluğunda rıhtımının olması katılımcıları daha çok deniz taşımacılığı ile Forum alanına ulaştırma fikrini doğurmuştur. Böylece ulaşım planlaması katılımcıların bulundukları otellerden İETT otobüsleriyle en yakın rıhtımlara getirilip, buralardan İDO deniz otobüsleri ve teknelerle Sütlüce’ye getirilmesi şeklinde yapılmıştır. Devlet Başkanları özel bir tekne ile Çırağan Sarayı’ndan alınarak Haliç Kongre ve Kültür Merkezi’ne deniz yoluyla ulaştırılmıştır. Böylece Forum, İstanbul Tüm salonlarda Forumun İngilizce ve Türkçe logolarının yer aldığı sunum perdelerini çerçeveleyen özel sahne dekorları, yine logolu veya plazmalı konuşmacı kürsüleri ve başkanlık masaları temin edilmiştir. Katılımcıların mekânlar içindeki ulaşımlarını kolaylaştırmak için yer ve duvar yönlendirmeleri ile salon kapı isimlikleri kullanılmıştır. l) Diğer lojistik hizmetler Tüm bunların yanı sıra Forum alanında; Dokümantasyon ve Baskı Merkezi, katılımcılar için internet köşesi ve gazeteciler için özel tasarlanmış röportaj alanları kurulmuştur. Ayrıca Forum’da katılımcıların su ihtiyacının karşılanması için farklı yerlere 111 adet su sebili yerleştirilmiş ve Yeşil Forum İnsiyatifi bünyesinde israfı engellemek için katılımcılara Forum çantasıyla birlikte matara dağıtılmıştır. FİNAL RAPORU 169 R aporlar ve Y ayınlar 5.Dünya Su Forumu Bölgesel Raporları Bu raporlar; 5. Dünya Su Forumu’nun 4 bölgesinin (Afrika, Amerika, Asya Pasifik ve Avrupa) ve 3 alt bölgesinin (Türkiye ve çevresi, Akdeniz, Ortadoğu, Kuzey afrika ve Arap Bölgesi) bölgesel durumlarını Forum’da konuşulduğu ve sunulduğu gibi temsil etmektedir. 5.Dünya Su Forumu Tema ve Konu Raporları Bu raporlar, 5. Dünya Su Forumu’nun, 6 konu ve 23 konu başlığı altında çalışan koordinatörlerince yapılan, 2 yıl süren çok paydaşlı hazırlık sürecindeki ilerlemeleri ve Forum’un kendi içinde tartışılan konularını içermektedir. RAPORLAR VE YAYINLAR Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD), Herkes için Su Yönetimi ve OECD ‘nin Fiyatlandırma ve Finansman Konularındaki Yaklaşımı Bu raporda, su sektörü için en önemli gelir kaynaklarını dengeleyen; su temini ve sanitasyonu için stratejik finans planlaması, vergiler, tarifeler, transferler, politika hedefleri ile mali sürdürülebilirliği dengeleyen su, fiyatlandırma stratejilerinin dizaynı ve uygulaması, su sektöründeki özel sektör katılımının son günlerde yaşanan gelişmeleri, tarımda kullanılacak suyun gelecekteki durumu gibi konular anlatılmıştır. Ayrıca gelişmekte olan ve OECD ülkelerini de içeren bu rapor , somut öneriler ve eylem için bir takım denetim listeleri sunmaktadır. 3. BM Dünya Su Kalkınma Raporu / Değişen Dünya’da Su Bu rapor, hükümetler, uluslararası organizasyonlar, sivil toplum örgütleri ve diğer paydaşlarla ortaklaşa çalışan, BM’nin 26 kurum ve kuruluşunun ortak çabasıyla oluşturulmuştur. Bu üçüncü sürüm , iklim değişikliği, Bin Yıl Kalkınma Hedefleri , yeraltı suyu, biyolojik çeşitlilik, bio yakıt, su ve göç, su ve altyapı gibi bir takım temaları bir bütün olarak ele almıştır. 3. BM Dünya Su Kalkınma Raporu / Sorunlar Karşısında Vaka Çalışması BM Dünya Su Değerlendirme Programı’nın genel hedeflerinden biri, deneyimlere dayanarak su kaynaklarının değerlendirilmesi için ülkelerin kendi ulusal kapasitelerinin artırmalarına katkıda bulunmaktır. Bu bağlamda, vaka çalışmalarında devletin tatlı su kaynakları ve toplumdaki insanları etkileyen geçim sıkıntılarını derinlemesine inceleyen analiz çalışmaları yapılmaktadır. 170 FİNAL RAPORU Küresel Su Ortaklığı (GWP) ve Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı (IHP), Dünya Su Değerlendirme Programı ve Asya Nehri Havza Organizasyonları Ağı (NARBO) Havzalardaki Entegre Su Kaynakları Yönetimi için El Kitabı Nehir havzası düzeyinde entegre su kaynakları yönetiminin uygulanması, uzun vadeli sosyal, ekonomik ve çevresel faydalar sağlayan su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için gereklidir. Bu kılavuz, entegre su kaynakları yönetimindeki temel ilkeleri sunarken; nehir havzası düzeyindeki entegre su kaynakları yönetiminin faydalarını ve bu konuya siyasi düzeyde dikkat çekilmesini ele alır. Ayrıca, entegre su kaynakları yönetiminin sarmal modeli, gelişen entegre su kaynakları yönetimi süreci ve dinamik yapısı da bu kılavuzda yer almaktadır. Su Konusundaki Anlaşmazlıkların Yönetimi ve İdaresi Delli Priscoli, J. and Wolf, A. Bu çalışmada, suyun sınırları aştığı bölgelerde, farklı kullanıcılar arasında, bu önemli kaynağa erişim konusunda yaşanan; hukuki, politik, ekonomik veya kültürel anlaşmazlıklar konu alınmıştır. Kullanıcılar arasındaki sorunların çözümüne katkı sağlayacak stratejiler geliştirilmediği sürece su anlaşmazlıklarının dünya çapında daha sık ve daha yoğun yaşanacağı, sonuçlarının daha yıkıcı olacağı tahmin edilmektedir. Bu kitap, su anlaşmazlıklarını ve bu anlaşmazlıkların çözümlerini yerel ve uluslararası düzeylerde incelemektedir. Küresel Su Ortaklığı(GWP) Entegre Su Kaynakları Yönetimi Uygulamaları, Kalkınma için Suyun Daha iyi Yönetilmesi Bu yayın, sürdürülebilir kalkınma için su kaynaklarının yönetimi ve yoksulluğun giderilmesi ile ilgilidir. Çevresel faktörleri göz önünde bulunduran pragmatik ve artan yaklaşımların pratikte uygulama şansının çok yüksek olduğunu vurgulamaktadır. Aynı zamanda kitapta, dünyadaki su yönetimini çeşitli uygulamalarla geliştirmiş insanların ve enstitülerin hikayeleri özetlenmektedir. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin sağlanmasında beraber çalışan havza paydaşlarının ve merkezi hükümetler arasında yakın bir ilişki vardır. Bunu desteklemek için ,Küresel Su Ortaklığı (GWP) ve Uluslararası Havza Örgütleri Ağı (INBO) tatlı su kaynaklarının yönetiminin gelişmesi için bu küçük el kitabını hazırladı. Bu çalışma daha çok su yönetimi ile ilgili karar alma yetkisi olan havza yöneticilerine ve hükümet çalışanlarına yönelik olarak hazırlanmıştır ve farklı alanlarda uygulanabilecek veriler içermektedir. (Gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler, nemli yada kurak alanlar.) R aporlar ve Y ayınlar Nehir Havzası Düzeyinde Entegre Su Kaynakları Yönetimi Klavuzu Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Sınır Aşan Suların Yönetimi Bu yayın, dünya genelinde paylaşılan su ile ilgili olarak genel bir bakış ve bu kaynakların yönetimi için farklı bakış açıları sunar. Bu çalışmada dünyadaki vaka çalışmalarından faydalanılarak iş birliğinden elde edilen faydaları tanımlanmış, yasal çerçevenin oluşturulmasındaki sorunlar, enstitüler, yönetim süreçleri, sınır aşan suları adil ve sürdürülebilir bir şekilde yönetmek için ihtiyaç duyulan finansman ve ortaklık stratejileri anlatılmıştır. Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu (UNSGAB) Su ve Afet Üzerine Üst Düzey Uzman Paneli Bu rapor ,dünya çapında giderek artan, suyla ilgili afetlerin (Sel, kuraklık, gel-git dalgalar, fırtına vb.) zararlarını ve sebep olacakları can kaybını en aza indirmek için düşünülen kapsamlı eylem planını sunmaktadır. Rapor, bu nedenle Hyogo Çerçeve Eylemi’nin uygulanmasını ve bunu hayata geçirmeyi (2005- 2015) amaçlamaktadır. Su ve İklim Ortak Programı (CPWC) Su ve iklim Değişikliğine Uyum Konularında Bakış Açıları Bu kitap, bir giriş ve 16 ayrı makaleden oluşmakla beraber; su ve iklim değişikliğine uyum konusundaki görüşlerin çeşitli tematik, coğrafi ve sektörel noktalarını da sunar. Amaç; Siyasi Süreç, tematik oturumlar ve bölgeler için birikim ve içerik (derinlik) sağlayarak; bakış açılarının paydaşlar arasında paylaşılmasını sağlamaktadır. FİNAL RAPORU 171 E K ler A) ÇEVRE DOSTU YEŞİL FORUM Dünya Su Forumu’ndan Öğrenilenler Forum organizasyonunun çevresel önlemleri başlangıçtan itibaren yeterli politik destek, ekip ve bütçe ile birleştirilmelidir. Çalışmaya, en yüksek otorite tarafından belirlenmiş, ilgili taraflarca kabul edilmiş ve imzalanmış kapsamlı bir politika rehberlik etmelidir. İlgili aktiviteleri (Toplantılar, iletişim çalışmaları, projeler vb.) uygulaması için tek sorumluluğu yeşillendirme olan, uygun bütçeye sahip, kendini bu işe adamış bir takım gereklidir. Yeşil Takım üyeleri Forum’un hazırlık sürecine, özellikle de seyahat, ulaşım, toplantı, planlama ve de iletişim ile ilgili her alanına dâhil olmalıdırlar. Ana hedef, yeşillendirmenin bir eklenti olarak görülmemesini; Forum organizasyonunun her yönüne nüfuz etmiş bir ilke olmasını sağlamaktır. Yönetim Yeşillenme için Önemli Bir Parçadır Yönetimler ve karar verici mekanizmalar, yeşil politikalar hakkında bilinçlenmeli satın alımlarda, ihale süreçlerinde ve karar verme anlarında bunları göz önünde bulundurmalıdırlar. Bazı durumlarda, satın alım ve ihale kurallarında yeşil politikalar göz önünde tutulmasa da bunlarda bazı iyileştirmeler yapılmalıdır. Yeşil Takımlar bu süreçlere dahil olmalıdırlar. Atık Yönetimi EKLER Atık ve Geri Dönüşüm Programı ile Güvenlik Atıkların dağıtımı, depolanması ve taşınması ile ilgili konular yüksek güvenlik gerektirdiği gibi; bu konular bakanlar ve devlet başkanları seviyesinde planlamalar da gerektirir. Tüm partnerler (catering firması, organizatörler, idareler vb.) maksimum verimi garanti edebilmelidir. Tekrar Kullanım için Atık Toplanması Çöp (m)adamın keklerdeki ambalaj kâğıdı ve Forum kimlik kartlarının toplanması projeleri, toplama stratejisinden ötürü uygulanamadı. İnsanlar genellikle geri dönüşüm kutu ve poşetlerini normal atıklar için kullandılar. Açılış oturumu ya da diğer oturumlar sırasında katılımcılara duyurular yapmak ve geri dönüşüm çalışmalarına katkıda bulunmalarını sağlamak önemle tavsiye edildi. Ayrıca, geri dönüşüm kutularının şeffaf ve içine nelerin konması gerektiği işaretlerle belirtilmiş özelliklere sahip olması gerekir. Öğle Yemeği Atığı Geri Dönüşümü Forum’un geri dönüşüm programı büyük oranda başarılı oldu. Ancak, öğle yemeği sırasında ortaya çıkan atık miktarı insan kaynağı ve ayrıştırma için kullanılan geri dönüşüm kutusu kapasitesini zorladı. Öğle yemeği sırasında oluşan atığın planlama safhalarında hesaba katılması, garson ve temizlik personelinin de ayrıştırma prosedürleri eğitimini tamamlaması gerekliydi. 172 FİNAL RAPORU İletişim Nötr Su “Suyun nötrlüğü” ve de suyun dengelenmesi kavramı Forum’un planlama safhalarının ancak sonlarında GFI’da tanıtıldı. Bu, gelecek Forumlar’a taşınmak için ilginç bir kavram olabilir. http:www. waterneutral.org İç İletişim Önemlidir Enerjinin Etkin Kullanımı ve de Co2 Dengelenmesi Nötr Karbon Forumu 5. Dünya Su Forumu’nun yaydığı CO2 miktarı WWF Türkiye’nin yardımıyla yaklaşık olarak hesaplanmış, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın ağaç dikme çabalarıyla CO2 dengelemesi yapılmıştır. (bkz. Sayfa 4) Bu modelin geliştirilebilmesi için karbon dengeleme konusunda uzman bir şirketin ne kadar yayılma olduğuna dair tam bir tespitte bulunmak üzere sürece dâhil edilmesi ve yenilenebilir enerji dengelemelerini “altın standart” yenilenebilir enerji dengelemesine göre yapması gerekir. Yeşil Forum çalışanları tüm diğer organizasyon çalışanları ile iyi iletişim halinde olmalı ve yapılanlardan haberdar olmalıdır. Çalışan tüm bireyler Yeşil Forum için birer elçi olduğunun farkında olmalıdır ve bu bilinçle hareket etmelidir. E K ler Suyun Etkin Kullanımı Yeşili Öne Çıkarmak Katılımcılardan gelen yorumlar GFI’ın iletişiminin yeterli olmadığı doğrultusundaydı. Forum’u yeşillendirme aktivitelerinin, Forum’un genel iletişim stratejisinin önemli bir parçası olması gerekirdi. Bu sayede katılımcılar ve medya, Forum’u düzenleyenlerin çevreye duyarlılığını ve bu amaçla yaptıkları aktivitelere olan bağlılığını kolayca gözlemleyebilirlerdi. Forum Katılımcılarının Co2 Dengelenmesine Dâhil Olmaları Forum sırasında katılımcıların dikkatini çekmek ve de uçuşlarından kaynaklanan CO2 gazını hesaplamalarını sağlamak oldukça güçtü. Katılımcıların, online kayıt sistemi içerisinde CO2 dengelemesiyle ilgili önceden bilgilendirilmeleri, yaydıkları CO2’ yi dengelemeleri açısından daha etkin bir yol olurdu. Kimyasallar ve Yeşil Ürünler Kayıt Çantaları Çevre Dostu Forum takımının genel düşüncesi, Forum’a katılacakların çoğunun kendi dizüstü bilgisayarları ve çantaları ile Forum’a gelecekleri şeklindeydi. Kayıtta verilen çanta içerisinde çok az miktarda basılı materyal bulunmaktaydı, çünkü; dokümanlar bir USB içerisinde çantaya yerleştirilmişti. Gelecek Forumlar’da, çantanın verilmemesi ya da daha küçük bir halde verilmesi bile düşünülebilir. Ayrıca, konferanslarda daha az kağıdın kullanılması, çantalara daha az gereksinim duyulmasını sağlayacaktır. Katılımcılardan biri Forum su şişelerini kullanırken Baskıya Uygun Kağıt Basım yerlerinde Forum’un dokümanlarını basmak için yeterli miktarda geri dönüştürülmüş içerik kâğıdı bulamama problemi vardı. Kâğıt için standart (FSC/PEFC ya da geri dönüştürülmüş sayfa), bitki bazlı mürekkepler önceden belirtilmiş olmalı ve seçilen basım yerinde (ISO 14.000 ya da benzer standartlara sahip olan.) bulundurulmalıdır. Bu da uygun kâğıt ve mürekkebin istenildiği zaman kullanıma hazır olmasını sağlar. Aynı zamanda iletişim materyalleri içerisinde kullanılan kâğıdın ve mürekkebin çevreye duyarlı olması önemlidir. Düz ve yazısız bir ip kullanılarak yaka kartlarının tekrar kullanılması sağlandı. FİNAL RAPORU 173 Partnerlerde Kalıcı Bir Etki Bırakmak E K ler Hizmet Sağlayıcı Forum “Partnerleri” ile Beraber Çalışmak Forum’la doğrudan ilgili olmamasına rağmen, Yeşil Oteller Projesi GFI’ın en başarılı işlerinden biriydi ve medyanın da fazlasıyla ilgisini çekti. Bu yüzden, Forum’un turizm sektöründeki hizmet sağlayıcılarına ulaşmak çok önemliydi. Bureau Veritas ve TUROB, bu projenin başarısı için önem arz eden, gereken uygulamalı çalışmayı tamamlayan deneyimlere ve uzmanlığa sahip partnerlerdi. Yerel Sivil Toplum Örgütleri de belli konular ve de temaslarla ilgili ileride nasıl bir yol izlenebileceğine dair fikir üreterek değerli katkılarda bulundular. “Forum’un çevresel faktörleri göz önünde bulundurmuş mudur?” sorusuna, cevap verenlerin büyük çoğunluğu, “evet “ ya da “kesinlikle evet” cevabını vermişlerdir. GFI Çalışma Programı ile İlgili Geri Bildirim Katılımcı Yorumları Katılımcılar, GFI stantlarındaki çalışmalarla ilgili olarak geri bildirimde bulunabildiler. GFI’nın yapılan yeşillendirme çalışmalarında daha çok yer alması ve kamuoyunun dikkatinin daha fazla çekilmesi gerektiğini vurguladılar. Ayrıca, katılımcıların genel anlamda tüm görüşleri de olumluydu. Uçuş sırasındaki CO2 yayılımıyla ilgili bilinci arttırma ve sudaki ayak izi kavramlarına özellikle önem verildi. Haber ve Makaleler GFI’ın çalışmaları üzerine Türk ve uluslararası gazetelerde birçok haber yayınlanmıştır. Bir televizyon kanalında (CNN Türk) ve Fransız radyosunda röportajlar yapılmıştır. Ek E’de örnek bir haber okuyabilirsiniz. GFI programını anlatan bazı posterler. 174 FİNAL RAPORU 5. Dünya Su Forumu’nu düzenleyenler, 5. Dünya Su Forumu’nun çevre üzerindeki etkilerini en aza indirmek için çok yoğun bir çaba harcamıştırlar. Bu çabalar sayesinde ortaya çıkan yöntemler: • Forum sırasında ortaya çıkan katı atık miktarını azaltma, • Organizasyondaki enerji ve su tüketimini azaltma, • Araçlarla ulaşımdan kaynaklanan zararlı yayılımları en aza indirgeme ya da dengeleme, • Katı ve sıvı atıkların çevresel sorumluluğa uygun olarak atılması, • Organizasyon sırasında ya da organizasyon için zararlı kimyasal kullanımının önlenmesi. A–2) ÇEVRE DOSTU FORUM YEŞİLLENDİRME TESTİ A–3) YEŞİL OTELLER DENETİMİ KATILIMCILARINDAN EN İYİ UYGULAMALAR • Yönetim sistemleri için taşeron firmadan eğitim alma ya da sertifika uygulaması. E K ler A–1) ÇEVRE POLİTİKASI • Yönetim sistemi sertifikaları ve White Lily, White Star, Green Star gibi sertifikalar. • Şehir suyunun UV filtresi ile işlenmesi ve bunun yemeklerde ve içme suyunda kullanılması. Aylık analizler için numune gönderilmesi. • Otel atık suyunun ters ozmos sistemiyle arıtılarak içme suyuna çevrilmesi ve şehir suyunun bulaşık makinesinde kullanılır hale getirilmesi. • E-postaların altında “Yazdırmadan Önce Düşünün!” yazısının eklenmesi. • Çevresel konular hakkında periyodik toplantılar düzenlenmesi. • TURMEPA Projesi: Çocukların kıyı/plaj temizleme konusunda eğitilmesi. • 2002’de bir hatıra ormanı oluşturulmuştur. (1.000’den fazla ağaç dikildi.) • Isıtma ve soğutma için “Bağımsız Soğutma” sistemlerinin kullanılması. Bu sistemin dışarıdaki ısıdan bağımsız olarak çalışması. • Soğutma için deniz suyu kullanılması. Bu suyun soğutma kulelerinin yerine kullanılması. Bu uygulama günlük su tasarrufu sağlıyor ve soğutma kulesi ortamında hızla büyüyen lejyon virüsüne karşı etkili oluyor. • Kendi elektriğini üreten birleşik üretim sistemlerinin olması. Isıtma için kışın atık ısı ve yazın emmeli soğutma kullanıyorlar. • Basılan kâğıtların sayısını azaltmak için uzun imzaların kullanılmaması. • Azalan ışık sisteminin kendini günün saatlerine göre ayarlaması. Hareket sensörünün bu sistemle birleştirilmesinin hedeflenmesi. • Yürüttükleri ‘Önem Veriyoruz’ adlı projede, su, enerji tasarrufları, CO2 yayılımları gibi bilgiler personel ile paylaşılırken; çevresel sorunlar ve toplantı kayıtları ile ilgili haberler de aktarıldı. Grup oteller arasındaki yarışmayı kazanan otel personellerine ödül olarak bisiklet verildi. • Otoparklar için yönetim kontrollü fotoseller kullanılması. • Soğutma sistemlerinde frekans dönüştürücüler kullanılması. Bu durumda doluluk oranı az olduğunda daha az enerjiyle çalışıyorlar. • Çiçeklerin damla sulama yöntemiyle sulanması. • Camı geri dönüştürme sistemine komşu otellerin de dahil edilmesi. FİNAL RAPORU 175 E K ler • Mutfakta masa tipi yerine lamba tipi ısıtıcılar kullanılması ve böylece sadece istenilen yerlerin ısıtılabilmesi. • Buzdolaplarının derecelerinin her altı ayda bir ayarlanması. • Kahvaltı odasında soğutma için soğutma motoru yerine buz kullanılması. Sonrasında sulama için buzun erimesiyle oluşan suyun kullanılması. • Asansörlerde ışıklandırma için hareket sensörleri bulunması. • Oda anahtarları için tekrar kullanılabilir kâğıt kaplamaların tasarlanması. • Ekonomik sistemler: Egzozdan gelen atık ısının ele geçirilmesi. • Soğuk suyun ısıtılmasına yarayan yoğunlaşmış sudan artan sıcaklık kullanılır. • Banyolardan, lavabolarda ve yağmurdan gelen suları işlemek için başvuruda bulunulması. (Bunun için bakanlıktan gelecek onay bekleniyor.) TUROB’tan Faruk Boyazı, Yeşil Oteller çalıştayında konuşurken. • Elektrik süpürgelerinde HEPA filtrelerinin kullanılması. • Eğitim için yurtdışı seyahati yapmak yerine eğitim seminerlerinin internette düzenlenmesi. • TEMA’yla ortak bir proje kapsamında her konuk için ağaç dikilmesi. • Kirlenen hava seviyesini ölçen a/c sistemleri için sensör kullanılması ve böylece dışarıdan alınacak temiz hava yüzdesinin tanımlanması. • Bütün armatörlerde “Su Hayattır!” gibi notların bulunması. • Kendi ekolojik ayak izlerinin ölçülmesi. • Elektronik balast sistemlerinin kullanılmaya başlanması. • Gold kart bedava mil sisteminin aynı zamanda karbon yayılımını azaltmak için kullanılabilmesi. İstanbul otelleri müdürleri Yeşil Oteller Projesi çalıştayına katıldılar. 176 FİNAL RAPORU Otellerden biri çevre dostu uygulamalarından birini gösterirken. GFI Partnerleri, Partnerler çevre dostu aktivitelerini anlatmak için standlar kurdular. E K ler A–4) YEŞİL OTELLER PROJESİ’NE KATILAN OTELLER LİSTESİ “Yeşil Oteller Ödülü” Kazananlar • Four Seasons Sultanahmet – Butik Otel Kategorisi • Polat Renaissance İstanbul Otel – Beş Yıldızlı Otel Kategorisi • Novotel – Dört Yıldızlı Otel Kategorisi • İbis Otel – Üç Yıldızlı Otel Kategorisi Sertifika Alanlar • Swiss Otel • Germir Palas • Çırağan Palas • Eresin Taksim • Eresin Crown • Bilek Otel • The Madison • Eyfel Otel • Yaşmak Otel • Best Western Citadel • Best Western The President • Sirkeci Konak • The Marmara • Conrad • Radisson SAS Bosphorus • Hilton • Best Western Senator • Ramada Plaza Yeşil Oteller Ödülü seremonisinden bir fotograf. Bureau Veritas’tan Mahmut Genç sertifika sunarken. Seremoniye katılan otel yetkilileri. GFI Takımı Turizmden sorumlu Vali Yardımcısından ödül alırken. FİNAL RAPORU 177 E K ler Öğle yemeği paketlerinden ortaya çıkan atıklar, geri dönüşüm kutularının kapsitesinden bile fazlaydı. GFI standındaki borularda önemli şehirler arasındaki uçuşlarda ortaya çıkan CO2 emisyonu miktarı yazılıydı. Plastik yerine cam bardaklar kullanılması, plastik atık miktarını azalttı. Kahve aralarında şekerler paketler yerine kutular içinde sunuldu. CO2 emisyonlarını kompanse eden katılımcılara rozet ve elektronik sertifika verildi. GFI gönüllüleri. 178 FİNAL RAPORU A–6) FORUM’UN GERİ DÖNÜŞÜM PRENSİBİNİN DUYURULMASI E K ler A–5) GFI İLE İLGİLİ GAZETE HABERLERİNDEN BİR ÖRNEK Tüm haberler hurriyet.com.tr’de. Türkiye’den Haberler 19.03.2009 Dünya Su Forumu ne kadar çevre dostu olduğunu ölçüyor! Aslı Sağlam İSTANBUL – Thad Mermer ve Janine Tabasaran tarafından yönetilen Çevre Dostu Forum İnisiyatifi veya kısaca GFI adlı bir teşebbüs ilk kez Dünya Su Forumu’nda yer almaktadır. Bununla amaçlanan etkinliğin çevresel etkilerine yönelik olarak toplumu bilinçlendirmektir. Çevre Dostu Forum İnisiyatifi veya GFI etkinliğin çevresel etkilerine yönelik olarak toplumu bilinçlendirmek ve insanlara nasıl daha yeşil yani çevre dostu olunabileceğini göstermek üzere 5. Dünya Su Forumu’nda stantlar kurdu. Forum’da ilk defa böyle bir inisiyatif oluşturuldu. GFI’nın öncüleri olan Thad Mermer ve Janine Tabasaran zamanlarının çoğunu, atık yönetim sistemi ve geri dönüşüm sistemi gibi unsurların yerli yerinde olmasını sağlamak üzere Forum’da koşuşturarak harcamaktalar. Forum mekânının her yerinde katılımcılar çöplerini geri dönüştürülmek ve ayrıştırılmak üzere farklı çöp kutularına atıyorlar. Metal, plastik, kâğıt, cam ve organik atıklar için farklı renklerde çöp kutuları bulunuyor. GFI ayrıca Sütlüce ve Feshane mekânlarının yönetimi için; Uktaş Catering, İstanbul Eğitim Turizm ve Sağlık Yatırımları Şirketi, BELTUR ve fuar organizasyonu şirketi Interteks ile birlikte atık yönetimi geri dönüşüm sistemi konusunda birlikte çalışıyorlar. Konumlandırılan çöp tenekeleri ve posterler Mekânların kapıları katılımcılara açılmadan önce, 96 çöp tenekesi konumlandırıldı ve toplumu bilinçlendirmek adına posterler hazırlandı. Hangi materyallerin hangi tenekeye atılması gerektiğini ve toplandıktan sonra nereye gideceklerini göstermek üzere tenekelerin üzerlerine posterler yapıştırıldı. Mermer “Atıkların çoğu kısa bir yol izliyor, işlemden geçiriliyor ve geri dönüştürülüyorlar. ‘Çöp Madam’ adında bir grup ile yeni bir atık yönetimi ortaklığı kurduk. Bu ortaklık kapsamında plastik ambalajları çanta olarak tasarlanmak ve kullanılmak üzere toplayacağız,” şeklinde konuştu. Mermer: “Yeşil Forum’u tanıtmak için yoğun ve uzun bir çalışma süreci geçirdik. Elbette Forum’da öncelikli isteğimiz toplumu bilinçlendirmek.” dedi. Forum mekânlarında GFI’ın üç adet standı bulunuyor. Bunlardan biri sergi fuar alanında yer alıyor. Buna, GFI Ortaklık Köyü, adını veriyorlar. Sergi alanında, çevre dostu otel projeleri ve atık yönetim sistemi konularında ortakları ile çalışıyorlar. Ortaklarından biri olan WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), karbon emisyonlarının azaltılması konusunda GFI ile çalışıyor. İkinci stantları ise Sütlüce merkezinde, Dünya Su Forumu Sekretaryası’nın yanında bulunuyor. Burada su tasarrufu ve kullanımı ile ilgili olarak insanları bilinçlendiren İngilizce ve Türkçe posterlerin yanı sıra, yiyeceklerde bulunan su miktarları ile ilgili posterler de bulunuyor. Bu posterler, bir hamburger ya da bir kâğıdın üretilmesi için ne kadar su kullanıldığı hakkında insanlara bilgi veriyor. Partnerlemizin Web Siteleri: İSTAÇ: www.istac.com.tr Yüceler: www.yuceler.com.tr Bureau Veritas: www.bureauveritas.com.tr TUROB: www.turob.org.tr Çöp (m)adam: www.copmadam.com PAB Mimarlık: www.pab.com.tr SO? Mimarlık: www.soonline.org 7Tepe Mimarlık: www.7tepemimarlik.com Interteks: www.interteks.com WWF Türkiye: www.wwf.org.tr Stantta, mukavvadan yapılmış yere yatay duran tüpler bulunuyor. Bu tüpler, uzunluklarıyla, Yeni Delhi, New York, Tokyo ve Amsterdam gibi farklı şehirlerdeki emisyonları kilogram cinsinden gösteriyorlar. Kullandıkları bilgiler, iki web sitesinden alınmış. Bu siteler: waterfoodprint. org ve carbonfootprint.org. Tabasaran, “Bilinçlendirme konusunda başarılı olduğumuzu söyleyebiliriz,” şeklinde konuştu. TH’nin WWF ile olan iş birliği bir azaltma stratejisi değil, bir tasarruf stratejisidir. Çünkü Forum katılımcılarının İstanbul’a gelmek üzere uçağa binmeleriyle emisyon yayılımı zaten başladı. Ancak, GFI onlara, Türkiye’deki iklim değişimi konusunda bilinçlendirme etkinlikleri için WWF’ye bağışta bulunmalarını öneriyor. Mermer, ‘Bizim amacımız, parayı Türkiye’de tutmak, böylece dışarıdan gelen tüm bağışlardan yararlanabiliriz.’ dedi. Ayrıca,‘Dünya Saati’ adında bir projeleri daha var. Proje kapsamında insanların farklı saat dilimlerinde olmalarına rağmen ışıklarını akşam saat 20.00’da söndürmeleri isteniyor. Forum’un lojistik ihtiyacını yerine getirmekten ve Forum için daha çevre dostu bir dönüşüm sağlanmasından da sorumlular. Mermer: “Azaltma stratejisi kapsamında en az karbon dioksit miktarını kullanarak katılımcıları mekâna yeterli sayıda araçla taşıdığımızdan emin olmak üzere bir lojistik firmasıyla çalışıyoruz. Bu yöndeki en büyük başarı Galata Köprüsü’dür.” şeklinde konuştu. Forum için yeri değiştirilen eski Galata Köprüsü, insanların Sütlüce ve Feshane mekânları arasında başka bir ulaşım aracı kullanmak yerine yürümelerini sağlamaktadır. FİNAL RAPORU 179 B) BİLDİRİLER E K ler B-1) KADINLAR TEMEL GRUBU’NUN BİLDİRİSİ 5. DÜNYA SU FORUMU 14-15 MART 2009 TARİHLİ SU VE KADIN HAZIRLIK KONFERANSI KATILIMCI BİLDİRİSİ Sağlık İtibarı ve Ekonomik Gelişme: Cinsiyet Eşitliği (Health Dignity and Economic Progress: Way Forward for Gender Equity) özel oturumunda sunulmuştur. Doç.Dr.H.Gonca COŞKUN Tarih: 16 Mart 2009 Yer: Ayvansaray/ Sütlüce Saat: 14.30-19.00 5. Dünya Su Forumu çerçevesinde 14-15 Mart 2009’da gerçekleştirilen Su ve Kadın Hazırlık Konferansı katılımcıları olarak, yaşanan küresel krizin acil demokratik ve insan odaklı önlemler uygulanmadığı takdirde toplumlarımızın yaşamının sürdürebilirliğini tehdit ettiğini, yoksulluğu arttıracağını, gıda güvenliğini tehdit ettiğini ve bio çeşitlilik ile ekosisteme zarar verdiğini kabul ediyoruz. Bu noktada kritik olan bir mesele de kadınların her seviyede karar mekanizmalarına eşit katılımıdır. Su kaynaklarının iyi yönetimi, yeterli ve temiz suyun sağlanması, insanların ihtiyaçlarının karşılanması ve ekonomilerimizin iyileştirilmesi için yaşamsal önem taşımaktadır. Bütünleştirilmiş, sürdürülebilir bir su yönetimi için aşağıdakiler gibi somut adımları her düzeyde atmaya kararlıyız. • Kararlaştırılmış eylemler için toplum içindeki farklı kesimlerin farkındalıklarını arttırmak ve onları harekete geçirmek. • Ulusal politikalar ve yasalarda herkese güvenli ve sağlıklı su için temel hizmet sağlanmasının kabulü konusunda kamuoyu oluşturmak. • Kadınlara arazi işletme hakkı tanınması ve uygulanması için kamuoyu oluşturmak. • Kadınların tüm seviyelerde karar alma organlarına katılımlarını arttırmak amacıyla kota koymayı ve katılıma imkân veren bir ortam yaratmayı da içeren pozitif ayrımcı adımlar atmak. • Toplumsal cinsiyet, su ve temizlik alanında iş birliğini sürdürmek için yerelden küresel seviyelere kadar birliktelikler kurmak ve onları güçlendirmek. Bu birliktelikler hükümetleri ve tüm temel yerel yönetimleri, kadın örgütlerini ve diğer sivil toplum kuruluşlarını, çiftçileri, gençleri, yerli halkları, akademik çevreyi, iş ve teknoloji dünyasını ve sendikaları içermektedir. • Kadınları bilinçli seçimler yapabilmeleri, kariyer edinmeleri ve kendi çevrelerinde somut olarak sorunlarını çözebilmeleri için bilgi ve deneyimle donatmak amacıyla kapasite geliştirme aktiviteleri sağlamak. Buna su teknolojileri, güvenli temizlik ve su kaynaklarının yönetimi konularında eğitim ve davranış değişimi de dâhildir. • Gıda üretimini gerçekleştirebilmek için doğru sulama yönetimini, alternatif su kaynaklarının kullanımını ve geleneksel uygulamaları da içeren sürdürülebilir bir su yönetimini geliştirmeye kapasitemiz dâhilinde devam etmek. Sivil toplumun tüm çabalarına ve kararlılığına rağmen bütünleştirilmiş su kaynakları yönetimi ve sürdürülebilir gelişimin başarılamadığının farkındayız. Örneğin: Uluslararası Sanitasyon Yılı (2008) temizlik konusunu gündeme getirmiştir ancak; bu henüz somut ve talepten doğan eylemlere dönüştürülememiştir. Hükümetlerin ve sivil toplumun sürdürülebilir bir gelişmeyi ve Milenyum Gelişim Hedefleri’ni gerçekleştirmedeki farklı ve tamamlayıcı rolleri daha önceki Dünya Su Forumları ile sayısız uluslararası anlaşmalarda ve Birleşmiş Milletler politikalarında vurgulanmıştır. Buradaki tüm devlet başkanlarından, bakanlarından, su ve temizlik sektöründeki liderlerden aşağıda belirtilen alanlarda söz vermenin ötesinde eyleme geçmelerini istiyoruz. • Yukarıda belirtilen eylemleri gerçekleştirebilmek için destek ve kaynak sağlanması, • Su ve temizlik konusunda bütçelerin gözden geçirilerek daha cinsiyet duyarlı olanların uygulanması, • Su ve temizlik konusundaki bütçelerin ilgili insanların bilgileri dâhilinde arttırılması ve dağıtılması, • Talepten doğan, cinsiyet duyarlı kapasite artırımı için bütçe ayrılması, • Su ve temizlik politikalarının ve projelerinin etkisini yansıtacak şekilde cinsiyete duyarlı ölçütlere dayanarak; araştırma, geliştirme, yönetim ve uygulama harcamalarının şeffaf ve güvenilir hale getirilmesi. Son olarak, tüm devlet başkanlarından, bakanlardan, su ve temizlik sektöründeki liderlerden ve katılımcılardan sürdürülebilir, adil bir gelişimin ön koşulu olarak kapsayıcı bir ilke olan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine” bağlı kalmalarını istiyoruz. Kendinizi eyleme adamanızı ve yetki alanlarınız çerçevesinde toplumdaki farklı ve başlıca gruplara kendilerine düşen rolleri gerçekleştirebilmeleri için uygun ortamı yaratarak hareket alanı sağlamanızı istiyoruz. 180 FİNAL RAPORU E K ler B-2) KADINLAR TEMEL GRUBU’NUN BİLDİRİSİ İstanbul, 22 Mart 2009 5. Dünya Su Forumu Bakanlar Konferansı Kapanışı Bu hafta bakanların hazırladığı Bakanlar Deklerasyon’u ne yazık ki hükümetlerin su hakkı ve sanitasyonu güvence altına almak için daha önce verdikleri taahhütleri göz ardı etmiş ve bizi başladığımız yere geri götürmüştür. İçinizden CEDAW’ı (Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi) bilenler, - ki, eminim hepiniz biliyorsunuzdur.- bu sözleşmenin 46. maddesi kırsal kesim kadınları için su hakkını güvenceye almaktadır. Fakat bu deklarasyonla, bakanların, özellikle fakir ve savunmasız olanlar başta olmak üzere, kadınlar ve çocuklar için su ve sanitasyon hakkının nasıl uygulanacağı, nasıl güvenceye alınacağı konusunda ileriye dönük eylemleri konuşmak yerine, hala bunların insan hakkı olup olmadığını tartıştıkları söylenmiş oldu. Arazi hakları ihlal edildiğinden kadınlar çoğunlukla su haklarını talep edememektedirler. Büyük uluslararası şirketler meşrubat üretimleri için; Su akiferlerini boşaltmakta ve küçük çiftçilere hayatta kalmaları için bir damla su bırakmamaktadırlar. Hükümetlerin görevi, kendi halklarını özellikle aralarındaki en savunmasızları, çatışmalara meyilli alanlarda korumaktır. Birçok ülke şimdiden su ve sanitasyon hakkını anayasalarına insan hakkı olarak yerleştirmiştir. Su hakkını kabul eden ülkelerin iyi örneklerinden, bedeli karşılanabilir maliyetlerle herkesin su ve sanitasyona erişimini nasıl sağladıklarının, ödeme yapamayacak durumda olanları nasıl desteklediklerinin, tüm bunları yapmak için -her birey için minimum bir su miktarını ücretsiz olarak tedarik etmek gibi -ne tür mekanizmalara başvurduklarının öğrenilmesi çok önemlidir. Bir hak olarak su, uygulamada nadiren başarıya ulaşmıştır. Sanitasyona ise çoğunlukla gereken önem verilmemiştir. Toplumsal cinsiyet ile ilgili örgütlenmeler ve kadın örgütlenmeleri ise bu dünyanın büyük bir bölümünde halledilmiş olsa da, hatırı sayılır bir çoğunluğunda özellikle okul çocuklarının sanitasyona erişememekte olmalarından dolayı endişelidir. Kızlar, erkeklerinkinden ayrı olan, kapıları kapanabilen, menstrüal hijyenin desteklendiği ve tacize uğramadıkları okul tuvaletlerine ihtiyaç duymaktadırlar. Biz, bütün hükümetleri kızların özel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak suretiyle her bir çocuğun hakkı gözetilerek; güvenli okul sanitasyonu için taahhütte bulunmaya çağırmaktayız. Bu taahhütlere bağlı kalınıp kalınmadığını izlemek, aynı zamanda hedefe doğru ilerleyip ilerlemediğimizi ölçmek için, toplumsal cinsiyete özel birtakım göstergeleri de işin içerisine dahil etmemiz gerekmektedir. Bu sebeple hükümetlere kadın örgütlenmeleri tarafından hazırlanmış, Birleşmiş Milletler Cinsiyet ve Su Görev Gücü’nden (UN Gender and Water Taskforce) temin edilebilecek olan, 6 adet cinsiyete özel göstergeye dikkat etmelerini önermekteyiz. Dinlediğiniz için teşekkür ederken, gerekli acil tedbirleri alacağınızı temenni ediyoruz. Cinsiyet ve Su İttifakı (Gender and Water Alliance, GWA) , Kadınlar Temel Grubu adına, Sara Ahmed. B-3) GENÇLİK BİLDİRİSİ 5. DÜNYA SU FORUMU / 4. GENÇLİK FORUMU 16-22 Mart 2009 İstanbul Bu bildiri, Dünya Gençlik Su Forumu 2009’a katılan gençlerin görüşlerini yansıtmaktadır. 25’ten fazla farklı ülkeden gelerek düşünce ve deneyimlerimizi paylaşmak, eylemler önermek üzere İstanbul’da toplandık. Bu bildiride hem Forum’da rol alanlara yaptığımız önerileri hem de bizim gençler olarak yapacaklarımızı sunacağız. Önerilerimiz en önemli bulduğumuz konularla ilgili olarak tematik sırayla size sunulacaktır. Son olarak, bu bildiri gençlik hareketlerinde devamlılığı geliştirmek adına yapılması gerekenlerin planını oluşturacaktır. Gençler, Dünya Su Forumu’nda değinilen problemlerin çözümünde hayati bir rol oynamaktadır. Bizler bağımsızız ve herkes için güvenli bir dünya yaratma hedefimizle bir aradayız, yeni teknolojilerin, ileri düzey iletişim sistemlerinin olduğu ülkelerde ve kültürlerde büyüdük. Bu yüzden gençler, gelişmiş ve de gelişmekte olan ülkeler, su problemleri olan ve de olmayanlar arasında, politikaları yapanlar ve de sivil toplum arasında, farklı kültürler ve gelenekler arasında köprü kurabilirler. İşte bu yüzdendir ki; gençler karar alma aşamalarına, su kaynakları yönetim ve idaresine dâhil olmalıdır. Gene bu yüzdendir ki; başkalarının karar almalarını beklemekle kalmayıp, kendimiz de temiz suyun herkes için garanti olduğu, su ve sanitasyonun insan hakkı olarak görüldüğü bir geleceğe doğru harekete geçeceğiz. FİNAL RAPORU 181 E K ler Eğitimin, bu Forum’da tartışılan bütün sorunların çözümü için fazlasıyla önemli olduğuna ve de bu yüzden sınırları aşan bir konu olarak görülmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu Forum’da rol alan hükümetlerden işletmelere, işletmelerden sivil toplum örgütlerine, herkes resmi ya da gayri resmi şekilde geleneksel su eğitimi metotlarının arttırılması için çalışmalıdır. Eğitim, gelecek nesillerin daha rahat yaşamalarına ve de gençlerin önemli su meselelerine dâhil olmasına bir fırsat sunacaktır. Bu Forum’da rol alan herkesin gösterdiği çabaların farkındayız, ancak; suyla ilgili meselelerin çözülmesinin yavaş ve zor olduğunu da gözlemlemiş durumdayız. Bu yüzden herkesi harekete geçmeye ve de gençliğin çabalarına katılmaya çağırıyoruz. Küresel Değişimler ve Risk Yönetimi İklim değişikliklerinin sel, hortum ve kuraklık gibi doğal afetleri arttırdığı bilimsel olarak kanıtlandı. Bu yüzden, iklim değişikliğine eğilirken etkisel ve tepkisel yaklaşımlar arasında denge kurmak önemlidir. Bu da azaltma ve uyum sağlamaya eşit miktarda zaman ayırmak ve çaba göstermek demektir. Ne yazık ki iklim değişikliklerinin sonuçları ile çoktan karşı karşıya kaldık. Bu yüzden ısınma sistemlerimizi geliştirmek zorundayız. Daha çok uzmana ve yerel halkın da yardımıyla net tahliye planlarına ihtiyacımız var. Su konusu, Aralık 2009’da Kopenhag’da toplanacak olan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) gündemine eklenmelidir. İklim değişikliğinden konuşurken su konusu hafife alınmamalıdır. Su konusuna da tıpkı iklim değişikliği konusu gibi aynı politik önem gösterilmelidir. İklim değişimiyle uğraşan bazı bilim adamları, sera gazlarına paralel olarak, hidrosfer ve iklim değişikliği arasındaki ilişkiyi araştırmaya çok daha fazla önem verilmesinin gerektiğini savunuyor. Bu konuda daha fazla bilimsel araştırma yapılmalıdır. Herkes, biz gençler dahil, yeraltı su kaynaklarını erişilebilir tutarak bu konuda katkıda bulunabilir. Buna “yağmur suyunun yerde süzülme hakkı diyoruz.” Biz, bu Forum’daki katılımcılar, suyla ilgili bilgi ve deneyimlerimizi özellikle de bu tür Forumlar’a katılamayan insanlarla paylaşmakla yükümlüyüz. Çünkü felaketlerin yeteri kadar önlenememesi çoğunlukla bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. İnsani Kalkınmanın ve Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin Geliştirilmesi Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nin 7. hedefiyle birlikte bütün BM üyesi devletler temel su ve sanitasyon haklarına sahip olmayan insan oranının 2015’ten önce yarıya indirilmesi konusunda fikir birliğine vardı. Bütün bu hedeflere bu noktada erişilmesi zor gibi görünse de gençler olarak hedefimiz ,bu hedeflere mümkün oldukça çok odaklanmaktır. Bu nedenden ötürü bizler, gençler olarak, yaşadığımız toplumlarda Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’ne ulaşmada küresel etkiler yaratacak eylemlere geçmeye kararlıyız. Güvenli ve temiz suya erişememek, her yıl binlerce insanın su kirliliği kaynaklı hastalıklara yakalanmasına neden oluyor. Yoksulluk ve açlığın ortadan kaldırılması aynı zamanda güvenli su kaynaklarına da ulaşım sağlayacaktır. Fakirler ya da fakirlik sınırında olanlar tatlı su kaynakları olmadan, kendilerine tarım yoluyla istikrar sağlayamayacak bu da açlıkla ilgili sorunları doğuracaktır. Susuzluktan dolayı güçsüz düşmüş kişilerde hastalık daha sık görülecektir. Gençler temiz, ucuz, güvenli ve hazır olarak bulunan suyun hayati açıdan gerekliliğinin farkındadır ve bunu bir insan hakkı olarak görmektedir. Bu yüzden her ülkenin yasama organını suyu, temel insan hakkı olarak tanımlamaya ve de uluslararası toplantılarda tartışmaya çağırıyoruz. Hükümetlerin temiz su ve sağlık hizmetleriyle ilgili herkese karşı sorumlu olması, kendi halklarına sanitasyon hizmetleri, suyu koruma çabaları ve her biriyle ilgili teknolojiler konusunda eğitim vermelidir. Bu nedenle sosyal katılımı, özellikle de gençlerin katılımını destekliyoruz ki kamu veritabanları ve bilinçlendirme kampanyalarıyla ilgili kuruluşlar oluşturulabilsin. Su hizmetlerinin birden çok kullanımı ve işlevi olduğu için, gençler hükümet ve örgütleri etkin su yönetimi kılavuzu oluşturmaya davet ediyor. Hükümetlerin enerji politikalarının teknolojik ve finansal açılarda şeffaflığa ve suyun sürdürülebilirliğine odaklanması gerektiğine inanıyoruz. Yeni teknikler uygulanmalı ve ilaveten yeni bir su idaresi sistemi için araştırmalar yapılmalıdır. Uluslararası ve ulusal şirketler, sadece kendi kazançları için değil, çevresel ve sosyal maliyetler açısından da sınır aşan düzenlemeler üzerinde durmalıdır. 182 FİNAL RAPORU Su kaynakları yönetimi ve korunmasına karşı idari ve bireysel düzeydeki davranışların konuya önem verilmemesinden değil; farklı yaşlara ve de sosyal altyapılara ait kişilerdeki eğitim ve bilinç eksikliğinden kaynaklandığını fark ettik. Güvenli su ve sanitasyona ulaşmak konusunda daha etkili girişimlerde bulunmalıyız, çünkü sahip olmadığımız şeyi koruyamayız. E K ler İnsani ve Çevresel İhtiyaçlar Dikkate Alınarak Su Kaynaklarının Korunması ve Yönetimi Bugünlerde karşı karşıya kaldığımız yakın gelecek için öngörülen sorunlar, günümüzde su kaynakları yönetimi ve korunması konusunda yapılanların yetersizliğinin altını çiziyor. Hükümetler, meclisler ve diğer devlet yetkilileri su kaynaklarıyla ilgili uluslararası politikada “fayda ve sorumlulukları paylaşmak” ilkesini benimsemelidirler. Dahası, bütün paydaşlar “Biz çevreye ne yapıyorsak oyuz” sloganını benimsemeli ve bu fikri teşvik etmelidir. Aynı nehir yataklarına sahip olup, ortak su kaynaklarında uyumlu yasalara sahip olmayan ülkeler bulunmaktadır. Hatta bazılarının güvenli olmayan su kaynaklarına ulaşmada vatandaşları da etkileyen zorlu politik ilişkileri bulunmaktadır. Buna ilaveten su kaynaklarının sürdürebilir idare ve korunması prensibine uygun davranmayan mercilere sahip ülkeler vardır. Karar mekanizmaları, nehirlerin birleştiği alanlardaki yönetim şekillerini yeniden düzenlemeyi düşünmek durumundadır. Bu hedefin gerçekleşmesine yardımcı olmak için STK’ları aynı nehir yatağını paylaşan ülkeler arasında yapılacak ortak girişimleri kolaylaştırmak için yardıma çağırıyoruz. Gençlik, sudan kaynaklanan sıkıntı ve sorunlardan en çok zararı gördüğü için kendi geleceğimizi olduğu kadar çocuklarımızın da geleceğini garanti altına alan bizler olacağız. Gençler; erişim, sürdürülebilir kaynaklar yönetimi, koruma ve su kaynaklarının rasyonel kullanım teknolojileri konusunda uluslararası ve kültürler arası gayri resmi etkinlikleri arttırarak yeni fikirler üretmeye teşvik edilmelidir. Dahası, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında genç çırak ve teknisyenlerin arasında teknik açıdan yararlı bilgi akışı sağlanması için paydaşlar, geçerli platformlar geliştirmeli, bunları devam ettirmelidirler. Aynı zamanda projelerin gençler aracılığıyla dünya çapında dünya gençlik inisiyatifleri ile finansman fırsatlarının birbirleriyle bulaşacağı internet bazlı bir platform yaratılmalı ve sürdürülmelidir. Her STK’nın ve bireyin ana hedefinin bu girişimlerin gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak olduğunun altını çizeriz. İdare ve Yönetim Su ve sanitasyona erişimin sağlık, çevresel düzen ve onurla aynı öneme sahip bir insan hakkı olarak sayılması gerekir. Bu sadece bireysel bir hak değil aynı zamanda paylaşılan bir sorumluluktur. BM 10 Yıllık Su için Yaşam programının ana hatlarını oluşturan üye devletler, toplumun genç üyelerinin yetkilendirilmesi ve bilinçlendirilmesinin küresel boyuttaki öneminin farkına varmış durumdadırlar. Okullarda Sürdürülebilir Su Yönetimi eğitimsel projeleri konusunda, gençlik örgütlerinin ulusal stratejilerinin birleşiminde ve gençlik su parlamentosu gibi gençlik parlamentolarında somut adımlar atılmalıdır. Gençlerin meclis seçimlerinde, politik partilerde yer almaları, adaylıklarını koymaları konusunda teşvik edilmeleri, su ve sanitasyon ile ilgili konularda lobi yapmaları ve tartışmalara katılmaları da gerekmektedir. Su yönetiminin geliştirilmesi bireylerden özel sektöre, sivil toplum ve uluslararası örgütlere ve hükümetlere, herkesin görevi olmalıdır. Yeteri kadar halk katılımı olmadan iyi yönetim olamaz. Gelecek nesillerin su teminini garanti altına almak için, gençliğin katılımı daha da desteklenmelidir. Hükümetlerin genç insanlara daha çok yer vermeleri gerektiğine inanıyoruz. Ayrıca, politika oluşumu aşağıdan yukarıya doğru olmalıdır. Sivil toplum, yerel ve bölgesel yönetimler ile ulusal ve uluslararası tüzel kişiliklerin hepsi entegre su kaynakları yönetiminde beraber çalışmalıdır. Nesiller arası dayanışma sağlanmalıdır. Şeffaflık, sorumluluk ve yolsuzlukla savaşmak gençliği ileride karşılaşacakları sorunlar hakkında bilgilendirmek için gereklidir. Aynı zamanda su kaynakları ile ilgili etik çerçevelere, ortak prensiplere ve ortak geleceğimizle ilgili çıkar çatışmalarına da değinilmelidir. Kültürel ve dini farklar sorumsuz ve adaletsiz yönetim için bahane olmamalıdır. Eğer su idaresi ve yönetiminde değişim istiyorsak, kültür ve ruhaniyet bu ileri giden yolda temel ilham kaynakları olabilir. FİNAL RAPORU 183 Finans E K ler Finansal engeller, suyla ilgili sorunlara eğilirken yolu tıkamaya devam eden bir konudur. Biz gençler kendi politikalarımız, harekete geçmek için gerekli ve yeterli bilgiye sahip olmamamız dışında, hem ağ hem de bütçe açısından büyük eksikliklere sahibiz. Yine de, gençlik var olan finansal krizin sonuçlarından dolayı daha da kötüye giden sorunlarla karşı karşıya geliyor. Aslında, gençlerin iş imkânı, krizden olumsuz etkilendiği için gençler kriz karşısında daha da hassas durumdalar. Yatırımlar kesiliyor olsa bile insan sağlığı için gerekli olan su sektörü bundan etkilenmemelidir. Su alt yapısını geliştirmek ve korumak, tarım nüfuslarının ve artan nüfusların susuzluğunu gidermek için verimlilikle birlikte sürekli yatırımlar esas alınmalıdır. Yoksa bizim ve bundan sonraki nesillerin geleceği, maliyetlerin sıkıntısı altına girecektir. Bu finansal krize girilmesinde genç çoğunluğun rolü yoktur ve sonuç olarak gençler bunun bedelini ödemek zorunda bırakılmamalıdır. Su temini, ekonomik gelişme ve de yoksulluğun azaltılmasının temelinde yatıyor. Dünyada gerçekleşen büyük çapta şehirleşme yüzünden şehir sakinlerinin çoğu kendine yeteri kadar temiz su sağlayamayan genç insanlardan oluşuyor. Bu durum genç nüfusun işsizliğinde önüne geçilemeyen artıştan dolayı, özellikle de gelişmekte olan dünyada daha da kötüye gidiyor. Su sektöründe finansal kapasite, erişebilirlik ve de yeterlilik yakalamak karmaşık bir konu. Nitekim su fiyatlandırma ve tarifelerinin şirketlerin değil, sosyal ve çevre önceliklerine göre yapılması gerekiyor. Hükümetler, insanların bunu karşılayabilmelerine bakmaksızın temel içme suyuna ulaşabilmesi için gerekli mekanizmaları oluşturmalıdırlar. Finansal kurumların ve hükümetlerin büyük binaları gençlerden çok uzaktadır. Bu da yarının politikacıları olarak işleri onlardan devralmadan önce kurmak istediğimiz iletişimi engelliyor. Bu krize yol açan pazar dinamiklerinin su sektöründe de işliyor olması son derece endişe vermektedir. Kalkınma bankaları, bağışlar, şirketler ve özellikle hükümetler gençlerin endişelerini şeffaflık ve sorumluluk içinde ele almalıdırlar. Yozlaşma ve kötü yönetime karşı finansal yapıların sorumluluk alması gerekir, biz de böylece kendi geleceğimizde etkin olabiliriz. Eğitim, Bilgi ve Kapasite Geliştirme Toplumun aktif üyeleri olarak bizler hem kendimizin hem de bütün dünya gençliğinin topluma dayalı gelişim ve çabalarının dikkate alınmasını istiyoruz. Suyla ilgili konularda olumlu etki yaratmada ve paydaşlığımızın kabul görmesi konularında gayretli ve azimliyiz. Ancak yapabileceklerimizi gerçekleştirmek için eğitim şart. Bu yüzden bu konuyla ilgili eğitimin uygulanmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz. Gençlik, eğitimleriyle ilgili karar verme sürecine dâhil olmalıdır. Bu bağlılığı kesinleştirmek için de politik liderler, saha uzmanları ve gençlik arasında iletişim kurulması kanaatindeyiz. Gençlik kuruluşları temsilcileri ve politikacılar arasında 6 ayda bir gerçekleşen toplantılar yapılmasını öneriyoruz. Bütün eğitim programları cinsiyete duyarlı olmalı, kadınlar ve çocuklar gibi hassas yapıdaki grupların karşılaştığı güncel sosyal sorunları tanımalıdır. Pek çok gelişmemiş bölge, su konusundaki altyapı yetersizliği ile mücadele ediyor. Sonuç olarak insanlar, özellikle de kadın ve çocuklar ailelerine su taşımak zorunda kaldıkları gibi okula da gidemiyorlar. Bin Yıl Kalkınma Hedefleri’nde de belirtildiği gibi öğrenim seviyesini arttırmak için, altyapı geliştirilmelidir. Aileler de suyla ilgili konularda eğitimin gerekliliği ve bilinçlendirme konusunda eğitilmelidir. Cahilliğin devamını engellemek aracılığıyla bütün aile temel hijyen ve sanitasyon kurallarıyla ilgili bilgilendirilmelidir. Bu konularla ilgili tabular da ortadan kaldırılmalıdır. Buna ek olarak, okullardaki ders programları daha yenilikçi, deneysel ve de aktif olmalıdır. Eğitim öğrenciyi de içine almalı ve interaktif olmalı, böylece teorik bilgi yanında pratik ve sosyal beceriler de öğrenilmelidir. Ayrıca eğitim değişim ve teknolojik ilerlemeye de uyumlu olmalıdır. Eğitimde farklı öğretiler için farklı mecralar kullanılmalıdır. Kültürün korunması ve problemlerine yardımcı olmak için eğitim geliştirilmelidir. Görsel eğitim ve modern teknolojinin kullanımı, genç insanların öğrenmesine katkıda bulunmaktadır. Özellikle de dünyanın daha az gelişmiş bölgelerinde, suyla ilgili her türlü konuda yatırım ve destek şarttır. Suyla ilgili eğitimsel programlar, sivil toplum kuruluşları, devlet kuruluşları ve de gençler tarafından beraber oluşturulmalıdır. Resmi eğitimden yoksun olanların meslektaş ve geleneksel eğitim modelleriyle desteklenebileceğini düşünüyoruz . Su eğitimi sadece eğitimsel bir konu olarak kalmamalı, aynı zamanda hayatımızda kilit bir rol oynamalıdır. Bu açıdan suyla ilgili sosyal, kültürel ve teknik bütün yönlerin de öğrenilmesini istiyoruz. Aynı zamanda suyun bazı ürünlerin yapımında direk olarak kullanıldığının aktarıldığı dersler de var olmalıdır. Buna bağlı olarak bu konuların sadece kendilerini değil, aynı zamanda küresel çözümlerini de öğrenmiş oluruz. Suyla olan ilişkimizden sorumlu tutulmak istiyoruz, bunu yapabilmek için de suyu kullanma sorumluluğu konusunda öğrencilerin de eğitmenler tarafından görevlendirilmesini istiyoruz. Paydaşlar olarak algılanmak istiyoruz. Eğitmenler, karar mercileri ve liderle birlikte eğitim sistemlerimizi geliştirmek üzere birlikte sorumluluk üstlenmeye hazırız. 184 FİNAL RAPORU Gençlik Forumu boyunca, tematik tartışmaların yanı sıra Gençlik Forumu altyapısı ve katılımcılar tarafından yapılabilecekler konusunda da oturumlar düzenlendi. Oturumların sonuçlarından biri olarak, Gençlik Forumu, Gençlik Su Forumu üyeleri ve suyla ilgili başka gençlik örgütleri üyeleriyle birlikte bölgesel yetki merceklerine gelecekte düzenlenecek Gençlik Forumu’nu düzenlemede yardımcı olacak bir ağ oluşturma kararı aldılar. E K ler Gençlik Harekete Geçiyor! Bunun oluşturulmasının esas nedeni, birbirleri arasında bir süreklilik teşkil etmeyen farklı Gençlik Forumları’nın iletişim sıkıntısı yaşamasıdır. Bu nedenle önceki forumlarda kaydedilen başarı ve ilerlemeler kaybolmuş, her Forum’da öğrenme sürecine en başından başlanılmıştır. Dünya Su Forumu’nun aksine, Dünya Gençlik Su Forumu’nun devamlı bir amacı ve de somut bir gündemi olmadığı gibi etkin sonuçlar da görülememektedir. Bu da katılımcıların heves ve potansiyelinin suyla ilgili konulara etkin bir şekilde yönlendirilemediği anlamına gelmektedir. Bu yüzden, oluşturulacak ağın amacı; Gençlik Forumu’nun kararlarını takip eden, farklı gençlik örgütleri ve Dünya Su Konseyi (WWC) arasında bağ kurabilen, gençliğin ve ana Forum’un içindeki genç etkiyi arttırabilen örgütler arası bir platform kurulmasını sağlamaktır. Bunun nedenlerinden biri de bu hafta boyunca yazılan ve kendi ülkelerine döndüklerinde harekete geçmeleri için Gençlik Forumu katılımcılarına yönelik yerel ve bireysel düzeyde bir rehber görevi gören Gençlik Hareket Planı’nı uygulamaktır. Bu Gençlik Hareket Planı, gençlerin yerel ve küresel su meselelerine katkıda bulunmaları, onların bir parçası olmaları için yedi temel yol belirlemektedir. Her Gençlik Forumu katılımcısı hemen harekete geçmek ve diğer katılımcılar tarafından yapılanlarla ilgili her üç ayda bir güncel bilgi almak amacıyla bu rehberi yanında bulunduracaktır. Bu eylemlerin örnekleri, eğitimle ilgili olan önceki bölümlerde bulunabilir. FİNAL RAPORU 185 B-4) 3. ÇOCUK FORUMU BİLDİRİSİ E K ler 14 Mart 2009 / İstanbul/ TÜRKİYE Su Kaynaklarının Kalitesini ve Miktarını Korumak • Su bilinçli olarak kullanılmalı ve korunmalı. Bununla ilgili farklı aşamalar var. İlk olarak insanlar eğitilmeli. • Suyu temizlemek için filtreler yapabilir ve kullanabiliriz. • Su Kaynakları’na endüstriyel artıklar atılmamalı. • Suyun toplanması ve saflaştırılmasında kullanılan teknolojiyi iyileştirmeliyiz. • Yeraltı suları araştırılmalı ve de kullanımı kısıtlanmalı. • Fabrika atığı olan kimyasalları filtrelemek suyun korunmasını sağlayacaktır. İnsanlar durumdan haberdar edilmelidir. • Eski şehirlerin altyapıları geliştirilmelidir. Çevreyi Korumak • Yapılan baraj sayısı azaltılmalıdır. • Ormanların yok olması önlenebilir. • Küresel ısınmayı azaltmak için harekete geçilmelidir: Örneğin: Daha az araba kullanmak, toplu taşıma araçlarını kullanmak, geri dönüşüme önem vermek, sera etkisine sebep olan gazların kullanımını azaltmak, rüzgâr ve güneş enerjisi gibi enerji kaynaklarının kullanımını arttırmak vb. “Sadece şuanı değil, geleceği de düşünün.” • Kuyular tarım alanlarına zarar veriyor. Kuyuların yapımında daha dikkatli davranılmalı. Yeni Su Kaynakları Bulmak • Yağmur suyu toplayabilecek sistemler üretilmeli. Bu suyu saflaştırmadan tuvaletlerde kullanabiliriz, böylece yağmur suyu da boşa gitmemiş olur. • Su geri dönüşümü olmazsa, bitkiler ve hayvanlar bundan kötü etkilenecektir. • Her ülkede otobanlar ve yollarda yağmur suyunun birikebileceği drenaj sistemi bulundurulabilir ve toplanan su evlere dağıtılabilir. • Damla sulama sistemi gibi tarım teknolojileri geliştirilmelidir ve yaygınlaştırılmadır. Haklar, Yardımlaşma ve İş Birliği • Her birey temiz suya ulaşma hakkına sahip olmalıdır. • Dünyadaki bazı ülkeler suyu tamamen kendilerine saklamak yerine paylaşmalı ve suyu paylaşmak için uluslararası ana hatlar belirlemelidirler. • Gelişmemiş ülkelere su sağlamak için gelişmiş ülkelerdeki su fiyatları arttırılmalı mıdır? • Yeni teknolojilerin geliştirilebilmesi ve ülkeler arasında yaygınlaştırılabilmesi için ilgili fonlar arttırılmalıdır. • Su sorunları için uluslar arası, bağımsız bir sivil toplum örgütü gereklidir. (Ör: BM) Çocukların Rolü • Dünya’da yeteri kadar su olmadığını kamuoyuna duyurmalı ve çocukların projelerine dikkat çekmeliyiz. Ayrıca, projelerin reklamlarını da yapmalıyız. • Ulusal çocuk forumları düzenlemeliyiz. • Çocuklar da ciddiye alınmalı; onların da fikirleri önemsenmelidir. Proje oluşturmaları için çocuklara yetki verilmeli. Hükümet ve yasal otoriteler egolarını bir kenara bırakmalı, çocukların fikir ve projelerini desteklemek amacıyla uluslararası fonlar oluşturulmalı. 186 FİNAL RAPORU 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. #AGBAR AGUA(SOREA) *ABB ELEKTRİK SAN.A.Ş. -ABB PRODUCT *ABC ENSER OTOMASYON GÜV.TEK.A.Ş. #AFRE #AFRİCA REGION *AGE İNŞAAT #AGENCIA NACIONAL DE AGUAS-ANA(BRAZIL) #AIPO #AQUA PARTNER OF CHİNA *AKIM ELEKTRONIK LTD. -RITTMEYER *AKİZO YALITIM -LINEFLEX #ASIAN WATER MAGAZINE *AKTİF İNŞAAT LTD. #AL HAYAT INTERNATIONAL WATER ORGANIZATION #ALSI –ALTO LAMBRO #AMIAD FILTRATION SYSTEMS *ALKE İNŞAAT -STFA #AMIANTIT SERVICE GMBH #AMIACOVVE #AMERİKA BÖLGESİ #AQUATECH GLOBAL EVENTS *ANADOLU FLYGT POMPA PAZ.A.Ş. -ITT #APPLUS RTD *ARKİM-A.TURGUT ÖĞRETMEN *ARTAŞ ENDÜSTRİYEL A.Ş. #ASSOCIATION INTERNATIONAL DES MARIES FRANCOPHONES #ASIAN REGION #AVKO #EUROPE REGION #MEDITERRENIAN REGION #BENTLY SYSTEMS *BORU DERGİSİ *BM HOLDING #BIWATER İNTERNATIONAL LTD. #BERLINWASSER *BSH EV ALETLERİ SAN.A.Ş. -BOSCH #BUREAU OF WATERWORKS #BWK E.V. #CAP HOLDING #CARPI TECH *CELİL TASARIM #CGIAR CHALLENGE PROGRAM ON WATER #CHIEAM -IAMB ITALIA #CHINA WATER INDUSTRY INVESTMENT #CHINA WATER INVESMENT 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. #CHINA PEARL RIVER WATER PRS. #CHINA WATER POWER PRESS #COHRE #COMİSİON NACİONAL DEL AGUA #CONSULAQUA #COOPERATIVA DE SERVICIOS PUBLICOS SANTA CRUZ LTDA #COWI SNS MÜŞAVİRLİK LTD. #CTI ENGINEERING *CULLIGAN-TRC NEMA KİMYA *ÇÖP (M)ADAM *DANİMARKA İSTANBUL BAŞKONSOLOSLUĞU *DENİZ SU VE ATIK SU ARITIM A.Ş. -AQUAMATCH #DHV WATER *DİSKİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ #DORSCH CONSULT #DOROT CONTROL *DOĞA DERNEĞİ *DSİ #DROSSBACH CORRUGATED PIPE SOLUTIONS #DYN GLOBAL LLC *E-GENÇLİK DERNEĞİ *ECETAŞ İNŞAAT A.Ş. #ECORIVER21 #ECWATECH *EKOLOJİ MAGAZİN *ELEKTROMED ELEKTRONİK SAN.LTD. #EMASESA-WATER SUPPLY AND SEWAGE COMPANY #EMBASSY OF THE SULTANETE OF OMAN #EMILIA ROMAGNA *ENDRESS HAUSER A.Ş. -ENDRESS HAUSER #ENERGOUCHET JSC. *ENERJİSA #ENVIRONMENTRAL MANAGEMENT #EOX PRODUCTIE BV #ESRI #EUROPEAN ENVIROMENT AGENCY(EEA) #EUROPEAN INVESTMENT BANK #FUGRO WATER SERVICES #FOOD & AGRICULTURE ORGANIZATION OF THE ON #FOUNDATION OF HOKKAIDO RIVER #FRENCH WATER PARTNERSHIP #GENDER AND WATER ALLIANCE #GERMAN WATER PARTNERSHIP #GLOBAL WATER PARTNERSHIP #GLOBAL WATER INTELLIGENCE #GLOBAL DRY TOILET ASSOCIATION #GUANGDONG PROV. #GRONTMIJ NEDERLAND #GRUNDFOS FİNAL RAPORU E K ler C)SERGİ VE FUAR KATILIMCI LİSTESİ 187 E K ler 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. 135. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142. 143. 144. 145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. 152. 188 #GTZ AN BEHALF OF FEDERAL OF MINISTRY #GEA SEARCH RESCUE ECOLOGY GROUP *GRUP DOĞAYLA BARIŞ ÇEVRE EĞİTİM SANAT DERNEĞİ #HANS HUBER AG #BWK E.V. #STULZ- PLANAQUA #THE ORGANIZING COMMITTEE FOR Sergi 2012 *HİDROTEK ARITMA LTD. -VEOLIA *HİSTAŞ A.Ş. #HUBEI HONGCHENG GENERAL MACHNERY CO LTD. #HYDROAID #HYDROCHINA CORPORATION #IDRA PATRIMONIO #INCHEON METROPOLITAN CITY #INFRASTRUTTURE ACQUE NORD MILANO #INTERNATIONAL ATOMIC ENERGY AGENCY #INTERNATIONAL CITY/CUOUNTY MANAGEMENT ASSOCIATION #INTERNATIONAL COMMITTEE OF THE RED CROSS #INTERNATIONAL GEOSYNTHETICS SOCIETY #INTERNATIONAL WATER AND IRRIGATION #İNTERNATIONAL FLOOD NETWORK #INTERNATIONAL FUND FOR AGRICULTURAL DEVELOPMENT #INTERNATIONAL WATER ASSOCIATION #ISRAEL ECONOMIC OFFICE #ITD HUNGARY ZRT #IUCN-INTERNATIONAL UNION FOR CONSERVATION OF NATURE *İLLER BANKASI-İST.1.BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ *İSDAŞ LTD. *İSTANBUL 2010 AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTİ AJANSI #IRC INTERNATIONAL WATER *İZOMAKS YALITIM A.Ş. #JAL BHAGIRATHI FOUNDATION #JAPAN COOPERATION CENTER FOR THE MIDDLE EAST #JAPAN INTERNATIONAL COOPERATION AGENCY #JAPAN SEWAGE WORKS ASSOCIATION #JAPAN WATER AGENCY #JAPAN WATER WORKS ASSOCIATION #JAPAN WATER FORUM *KALYON İNŞAAT A.Ş. #KFLOW (XLAMEN) TECNOLOGY CO.LTD. *KILAVUZ LTD. #KOCH-GLISTSCH GMBH *KOÇOĞLU İNŞAAT #KOREA INST. OF CONTR. #KOREA METEOROLOGICAL ADMINISTRATION #KOREA WATER FORUM #KOREA WATER RESOURCES *KOSKİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ #LIVING LAKES ITALIA FİNAL RAPORU 153. 154. 155. 156. 157. 158. 159. 160. 161. 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 174. 175. 176. 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. 185. 186. 187. 188. 189. 190. 191. 192. 193. 194. 195. 196. 197. 198. 199. 200. 201. #MAHAB GHODSSCONSULTING ENGINEERING CO.(I.R.IRAN PAV.) #MEKONG RIVER COMMISSION #MENA BÖLGESİ #MINISTERO AFFARI ESTERI #MINISTRY OF ENVIRONMENT,AND RURAL AN MARINE AFFAIRS #MINISTRY OF ENVIRONMENT,CZECH REBUPLIC #MINISTRY OF ENVIRONMENT KOREA #MINISTRY OF THE ENVIRONMENT,PORTUGAL #MINISTRY OF AGRICULTURE FORESTRY AND FISHERIES #MINISTRY OF ENVIRONMENT #MINISTRY OF FOOD AGR.FORESTRY AND FISHERS #MINISTRY OF LAND,INFRASTRUCTURE,TRAN AND TOUR #MINISTRY OF LAND,TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS #MINISTRY OF WATER RESOURCES *MPE MÜHENDİSLİK A.Ş. #MWH SPA #NATIONAL INSTITUTES FOR THE HUMANITIES #NEJWATER ACTION NETWORK #NEOPERL AG #NETAFIM #NETHERLANDS WATER PARTNERSHIP #NIPPON KOEI #NIPPON POLY #NORDDEUTSCHE SEEKABELWERKE GMBH #NORDIC NATUREL WATER ALS #NORIT B.V *NTF İNŞAAT LTD. *NUROL #OFFICE NATIONAL DE L’EAU POTABLE(ONEP) #OOSKANEWS #ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT *ÖZALTIN HOLDİNG *PİLSA AŞ *PİOMAK A.Ş. #PO RIVER #POLLUTEC MAROC #POLLUTEC INTERNATIONAL #PROJECT USSELDELTA-SOUTH #PROJECT WET FOUNDATION #PROVINCE OF NORTH HOLLAND #PROVINCE OF SOUTH HOLLAND #PUNCAK NIAGA(M) SDN BHD #PREVENTION RESEARCH CENTER #PROJECT WET #PUBLIC SERVICES #PURE TECHNOLOGIES LTD. #REGIONAL ENVIRONMENTAL #REGIONE BASILICATA #REGIONE PIEMENTO #REGIONE PUGLIA #REGIONE VENETO *REMONDIS SİSTEM A.Ş. #RESEARCH INSTITUTE #RWE AQUA #RST GESELLSCHAFF FÜR WASSERSPARTECHNIK MBH #RELI TECHNOLOGIES #RUBICON SYSTEMS AUSTRALIA PTY.LTD. *SANTEK SANAYİ A.Ş. #SCHLUMBERGER WATER SERVICES #SEBA DYNADRONIC *SCHNEIDER ELEKTRİK SAN.A.Ş. -SCHNEIDER #SEVERN TRENT SERVICES #SEKISUI CHEMICAL *SHIMADZU MIDDLE EAST MERKEZİ DUBAI İST.ŞB. *SIEMENS SANAYİ VE TİC.A.Ş. -SIEMENS #SILCARBON AKTİVKOHLE GMBH #SIEE POLLUTEC *SİLİKON BİLİŞİM LTD. #SINGAPORE INTERNATIONAL WATER #SINOHYDRO CORPORATION #SUSTAINABLE WATER RESOURCES RESEARCH #SUSTAINABLE RURAL AND URBAN DEVELOPMENT *SU VAKFI #SOCIEDAD ESTATAL PARA ESCPOSICIONES INTERNACIONALES *SPG DANIŞMANLIK LTD. #STOCKHOLM INTERNATIONAL WATER INSTITUTE #SUEZ ENVIRONMENT *SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ *SU KİRLENMESİ ARAŞTIRMALARI VE KONTROLÜ *SU-YAPI MÜHENDİSLİK A.Ş. *TARİH VE TABİAT VAKFI #THE AMERICAN SOCIETY OF CIVIL ENGINEERS (ASCE) #THE CO-OPERATIVE PROGRAMME ON WATER AND CLIMATE #THE KOREA RURAL COMMUNITY #THE ORGANIZING COMMITTEE #THE NATURE CONSERVANCY #THE SUMMIT OF WORLD ZERO METER CITIES #THE TURKISH EMPLOYERS ASSOCIATION *TORIENT A.Ş. #TAYLOR&FRANCIS #TETRA TECH INC. #TRADE COMMISION DENMARK/TİCARET BÖLÜMÜ *TRİO ÇEVRE TEKN.A.Ş.(TORAY MEMBRANE EUROPE) #TUTELA AMBIENTALE *TÜRK TELEKOMİNİKASYON A.Ş. *TÜRKİYE VE ÇEVRE BÖLGESİ *TÜRK HAVA YOLLARI 252. 253. 254. 255. 256. 257. 258. 259. 260. 261. 262. 263. 264. 265. 266. 267. 268. 269. 270. 271. 272. 273. 274. 275. 276. 277. *ULUSLARARASI SARAYBOSNA ÜNİVERSİTESİ *UNILEVER #UNIE VAN WATERSCHAPPEN #UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGGAMME(UNDP) #UNITED NATIONS EDUCATIONAL,SCIENTIFIC AD KULTURAL ORG.(UNESCO) #UNITED NATIONS EDUCATIONAL,SCIENTIFIC AD KULTURAL ORG.(UNESCO) #UNITED NATIONS ENVIRONMENT PROGRAMME(UNEP) #UNITED STATES BUREAU OF RECLAMATION #VA TECH WABAG GMBH #VAG-ARMATUREN #VICTAULIC *VIP TURİZM #WAGTECH INTERNATIONAL LTD. #WATER ALLIANCE (EURO MEC) #WATER OF INSTITUTE OF SOUTHERNAFRICA #WOMEN FOR WATER PARTNERSHIP #WATER SUPPLY AND SANITATION #WETSUS *WILO POMPA SİSTEMLERİ A.Ş. -WILO #WORLD BUSINESS COUNCIL FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT #WORLD METEOROLOGICAL ORGANIZATION(WMO) #WORLD WIDE FUND FOR NATURE UK #WTE WASSERTECHNIK #YSSEL DELTA #YSI INC E K ler 202. 203. 204. 205. 206. 207. 208. 209. 210. 211. 212. 213. 214. 215. 216. 217. 218. 219. 220. 221. 222. 223. 224. 225. 226. 227. 228. 229. 230. 231. 232. 233. 234. 235. 236. 237. 238. 239. 240. 241. 242. 243. 244. 245. 246. 247. 248. 249. 250. 251. (*) KATILIMCI FİRMA (#) YABANCI KATILIMCI (-) TEMSİLCİLER FİNAL RAPORU 189 E K ler D) POSTERLER Çeşitli sebeplerle oturumlara katılma fırsatı yakalayamamış ya da fikir ve projelerini görsel bir yolla ifade etmeyi tercih etmiş katılımcılar, anlatmak istedikleri için poster sunumları tercih etmişlerdir. Bağıntılı bulundukları oturumlar da göz önünde bulundurularak yapılan tematik, proje ve kampanya poster sunumları Forum alanının dört farklı bölgesinde sergilendi. Kampanya posterleri farkındalık yaratmak istemiyle oluşturulmuş, açık biçimde su sorunlarını vurgulayan çalışmaları içerdi. Proje posterlerinde ise su ile bağıntılı çalışmalar yapan katılımcıların projeleri sürecince ya da sonucunda elde ettiği ve Forum sırasında paylaşılmasının gerekli görüldüğü sunumlardan oluştu. Tematik koordinatörlerce posterler seçilirken; VMS’den Forum için katkı gönderen kişilere oturum açmak yerine, Foruma poster sunumları ile katılabilecekleri e-postalarla bilidirilmiştir. Eş zamanlı olarak VMS’e de konulan başvuru formuyla Kampanya ve Proje poster fikirleriyle herkesin başvuru yapabilmesi sağlandı. Aşağıda Forum haftasında sergilenen posterlerin listesini bulabilirsiniz. 190 Sunumu Yapan Kişi Ülke Sunumu Yapan Kişi Ülke Md Aminul Hoque Chowdhury Olumide AKINSOLA Niki Frantzeskaki Oscar Rivera Luna Dr. Lawrence W. Martz Henk Holtslag Roger Pulwarty (NOAA) Dounia Mrad Philippe Crahay Yu-Chuan Chang Mauricio Quintero Angel Chang-Chi Cheng Babagana Abubakar Ray-Shyan Wu Kanu Priya Harish Francesca Santoro Jane Cacouris Pascale Delecluse Britta Kastens Géraldine Lassalle Dr. Abdulla Noman Driss Ennaanay Anita Bartosch Rodrigo Oliveira Fatih Keskin Vittore Giraudo Tim Hau Lee Cem Cansu William Carter Tanveer Arif Charles Ogallo Julia Rosenbaum Giasuddin A. Choudhury Prof.V.R.Prakasam Laurel Firestone Olga Daguia Casimilia Olivia Lebogang Nhleko Indrawan Prabaharyaka Hindistan Gana Hollanda Kolombiya Kanada Hollanda A.B.D Fransa Fransa Çin Meksika Çin Nijerya Çin Hindistan İtalya Hindistan Fransa Almanya Fransa Yemen A.B.D Hindistan Portekiz Türkiye İtalya Çin Türkiye İsviçre Pakistan Kanada A.B.D Bangladeş Hindistan A.B.D Benin Güney Afrika Endonezya Olivia Lebo Nhleko Diana M Betancourt Hristo Dobrev Pablo Alcalde Castro Mazhar Rashidi Lise Breuil Awais Piracha - Zahid Majeed Boubaker HOUMAN Kati Hinkkanen Sanjeeta Singh Faisal Nadeem Saher Petru Botnaru Belen Martin Gallego Temenuzhka Budininova Stephan Pfister Ivan Raev Patrick Huntjens Mahmut Arslan Jose Ramon Pena Aydin Oztoprak Bedriye Oner Sayed Hamed Alemohammad - Shervan Gharari Murat Karahan Osman Badan Necat Ozgur Masaki Hirowaki Elias Dimitriou Emrah Manap Mesut Cemal Adıgüzel Firdes Yenilmez/Fatih Keskin Dr.S.Pazhanivelan Hüseyin Gündoğdu Aynur Fayrap Cevza Melek Kazezyılmaz - Şükran Yıldırmış Boyraz Basheer Obaid MH Karim Volkan Albayrak Prof. Dr. Namik K. Aras Güney Afrika A.B.D Bulgaristan İspanya Hindistan Fransa Avustralya Fransa Finlandiya Hindistan Pakistan Moldova İspanya Bulgaristan İsviçre Slovakya Almanya Türkiye İspanya Türkiye Türkiye İran Türkiye Türkiye Türkiye Japonya Yunanistan Türkiye Türkiye Türkiye Hindistan Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Kanada Türkiye Türkiye FİNAL RAPORU Ülke Rikta Dakta Ana Carolina Coelho M Angel Garcia Munoz Philippe Ker Rault İrfan Baig Beate Scharfetter Oktay Ozelci Montserrat Besnard Angelos Rojo Marie Luisa Esparza Thomas Alexandridis Dilek Deliçay Gizem İrem Kozan Kevser Şentürk Fernanda Dalcanale James Andersen Tahsin Toknaz Atilla Uras Öner Çetin Kenza Khomsi Necati Gülbahar Prof.Dr. Aysen Turkman Prof. Dr. Rıdvan Berber Susan Lisa Toch Ghizellaoui Samira Mr. Jojoh Faal Firat Yılmaz/Ercan Kahya Abu Saleh Khan Aaron M .Sosa Garza. Mine Dikbaş Nejat Evsahibioğlu Gülen Özyağcı - Osman Özdemir - Mehmet Aydoğan Filiz Malkoç-Yüksel Malkoç-Mehmet Yıldız TÜMEHAP Ahmet Apaydın Henk Sterk A. Ergün Türker,Yusuf Ulutürk, Ahmet Yıldız, Metin BAĞCI Mustafa Çeliker Bangladeş A.B.D İspanya Hollanda A.B.D Güney Afrika Türkiye İspanya İspanya İspanya Yunanistan Türkiye Türkiye Türkiye A.B.D A.B.D Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye A.B.D Cezayir İngiltere Birleşik Arap Emirlikleri Bangladeş Meksika Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye E K ler Sunumu Yapan Kişi FİNAL RAPORU 191 E K ler E) KISALTMALAR ABN: Nijer Havza Kurumu ABCON: Brezilya Su ve Kanalizasyon Kamu Hizmetleri ve Özel İmtiyazlar Şirketleri Birliği ABRI: Mavi Devrimi Gerçekleştirme İnisiyatifi AFD: Fransız Kalkınma Ajansı AFDB: Afrika Kalkınma Bankası AFWA: Afrika Su Birliği AMCOW: Afrika Bakanlar Su Konseyi ANA: Brezilya Ulusal Su Kurumu ANBO: Afrika Havza Organizasyonları Ağı ANEAS: Meksika Su ve Sanitasyon Hizmetleri Ulusal Birliği ANEW: Su ve Sanitasyon Üzerine Afrika Sivil Toplum Ağı APWF: Asya Pasifik Su Forumu AquaFed: Uluslararası Özel Sektör Su İşletmecileri Federasyonu (Aquafed) ARC: Amerika Bölgesel Konsorsiyumu ASCE: Amerikan İnşaat Mühendisleri Odası Aus Aid: Avustralya Hükümeti Denizaşırı Yardım Programı AYBE: Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, Türkiye AWC: Arap Su Konseyi AWF: Asya Su Forumu AWRA: Amerikan Su Kaynakları Birliği BSEC: Karadeniz Ekonomik İş Birliği Örgütü BMZ/BGR: Almanya Federal Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Bakanlığı BOTAŞ: Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirket BRGM: Sürdürülebilir Dünya için Yerbilimleri BWP: Bangladesh Su Ortaklığı CCHR: Vatandaş İnsan Hakları Komisyonu CEENBO: Orta ve Doğu Avrupa Havza Organizasyonları Ağı CEDEX: Kamusal Hizmetler Araştırma ve Deneme Merkezi CEGIS: Çevre ve Coğrafi Bilgi Hizmetleri Merkezi CGIAR CPWF: Uluslararası Tarımsal Araştırma Danışma Grubu Su ve Gıda Sorunları Programı CIFA: Hindistan Çiftçiler Birliği Konsorsiyumu CIHEAM: Uluslararası İleri Akdeniz Agronomi Çalışmaları Merkezi CIEL: Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi COCEF: Sınır Çevre İş Birliği Komisyonu COHRE: Barınma Hakkı ve Tahliye Merkezi CONAGUA: Meksika Ulusal Su Komisyonu CPWC: Su ve İklim Ortak Programı CRIF: Musevi Kurumları Temsilci Konseyi, Fransa CRRH: Hidrolik Kaynaklar Bölgesel Komitesi CSIR: Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Konseyi CWRA: Kanada Su Kaynakları Birliği DFID: Uluslararası Gelişme Başkanlığı , UK DGIS: Uluslararası İş Birliği Genel Müdürlüğü, Hollanda DMI: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü DWD: Su Geliştirme Müdürlüğü, Uganda 192 FİNAL RAPORU DWD: Uganda Su Bayındırlık Bakanlığı DSİ: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Eco-Asia: Asya Çevresel İş Birliği ECLAC: Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu için Su ve Kamu Hizmetleri ECRR: Avrupa Nehir Restorasyonu Merkezi EEA: Avrupa Çevre Ajansı EIB: Avrupa Yatırım Bankası ELO: Avrupa Toprak Sahipleri Organizasyonu EMWIS: Avrupa Akdeniz Su Enformasyon Sistemi ENCID: Mısır Ulusal Sulama ve Drenaj Komitesi EPE: Avrupa Çevre Ortakları ETIC: Fırat Dicle İş Birliği İnisiyatifi EUMETSAT: Avrupa Meteoroloji Uyduları İşletme Teşkilatı (EUMETSAT) EUREAU: Avrupa Ulusal Su ve Atık Su Hizmetleri Birlikleri Federasyonu EUWI: Avrupa Birliği Su İnisiyatifi FIPAG: Su Temini için Yatırım ve Varlık Fonu FIPPM: Flinders Kamu Politikası ve Yönetimi Enstitüsü EWP: Avrupa Su Ortaklığı EWRI: Çevre ve Su Kaynakları Enstitüsü FWP: Fransız Su Ortaklığı EWURA: Enerji ve Su Kamu Hizmetleri Düzenleme Kurumu FAO: Gıda ve Tarım Örgütü FAN: Tatlı Su Eylem Ağı FANCA: Tatlı Su Eylem Ağı, Orta Amerika FRICS: Akarsu ve Havza Entegre İletişim Vakfı (FRICS), Japonya GAP – RDA: Güneydoğu Anadolu Projesi – Bölgesel Kalkınma İdaresi GAP İdaresi Başkanlığı: Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı GCI: Uluslararası Yeşilhaç Örgütü GEMS/Water: Küresel Çevre Gözlemleme Sistemi Programı GEF: Küresel Çevre Girişimi GIRE: Entegre Su Kaynakları Yönetimi Grubu GTZ: Alman Teknik İş Birliği GWA: Toplumsal Cinsiyet ve Su İttifakı GWP-SA: Küresel Su Ortaklığı-Güney Afrika GWP: Küresel Su Ortaklığı HIP: Hijyen Geliştirme Enstitüsü, Etiyopya HWE: Su ve Çevre Evi LWRG: Londra Su Araştırmaları Grubu LANBO: Latin Amerika Havza Organizasyonları Ağı IADB: Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası IAEA: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu IAHR: Uluslararası Hidrolik Mühendisliği ve Araştırma Birliği IAH: Uluslararası Hidrojeologlar Birliği IAHS: Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği JWA: Japonya Su Kurumu JWF: Japon Su Forumu KASTOB: Karadeniz Sivil Toplum Kuruluşları Konfederasyonu KENFAP: Tarımsal Üreticiler Federasyonu, Kenya LCBC: Uluslararası Çad Gölü Havzası Komisyonu MOA: Malezya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı MCC: Milenyum Sorunları İş Birliği MDGs: Bin Yıl Kalkınma Hedefleri MENA: Ortadoğu ve Kuzey Afrika MENBO: Akdeniz Havza Organizasyonları Ağı MENR: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı METU: Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Türkiye MFA, Turkey: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı MLIT: Japonya Arazi, Altyapı, Ulaşım ve Turizm Bakanlığı MLTM: Kore Arazi, Ulaşım ve Denizcilik Bakanlığı MPWT: Lao PDR Bayındırlık ve Ulaşım Bakanlığı MRC: Mekong Nehir Komisyonu MSÜ: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi NAILSMA IWPG: Kuzey Avusturya Yerel Kara ve Deniz Yönetimi Birliği Yerel Su Politikası Grubu, Avusturya NeWater: Belirsizlik Koşullarında Uyarlamalı Su Yönetimine Yeni Yaklaşımlar Projesi NetWwater: Sri Lanka Kadın Su Uzmanları Ağı NEPAD: Afrika’nın Gelişimi için Yeni Ortaklık NIVA: Norveç Su Araştırma Merkezi NOAA/NOS: Amerikan Ticaret Bakanlığı, Ulusal Okyanus ve Atmofer İdaresi & Ulusal Okyanus Servisis NWP: Hollanda Su ortaklığı NWCF: Nepal Su Koruma Vakfı NWSC: Ulusal Su ve Kanalizasyon Şirketi, Uganda OAS: Amerika Devletleri Örgütü ODI: Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü OECD: Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü OHCHR: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği OIM: Uluslararası Göç Örgütü OKACOM: Kalıcı Okavango Nehir Havzası Su Komisyonu ONEA: Ulusal Su ve Sanitasyon Kurumu, Burkana Faso ONEMA: Fransız Ulusal Su ve Akuatik Ekosistem Kurumu ONEP: Ulusal İçme Suyu Kurumu, Fas SaciWATERs: Güney Asya Disiplinler Arası Su Kaynakları Çalışmaları Konsorsiyumu SCAT: İsviçre Araştırma Merkezi ve Kalkınma Danışmanlığı SCE: Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı OSS: Sahara ve Sahel Gözlemevi PAC: Değişim için Alternatif Planlaması PECC: Fransa Pasifik Ekonomik İş Birliği Konseyi PIANC: Uluslararası Navigasyon Birliği Project WET: Öğretmenlere Su Eğitimi Projesi PSI: Uluslararası Kamu Hizmetleri FİNAL RAPORU E K ler IDB: Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası ICARDA: Kurak Alanlarda Uluslararası Tarımsal Araştırması Merkezi ICHARM: Uluslararası Suya Bağlı Zarar ve Risk Yönetimi Merkezi ICID: Uluslararası Sulama ve Drenaj Komisyonu ICIMOD: Uluslararası Entegre Dağ Gelişimi Merkezi ICLEI: Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler ICMA: Uluslararası Sermaye Piyasası Birliği ICOLD: Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu ICPDR: Tuna Nehri Uluslararası Koruma Komisyonu ICPR: Ren Nehri Uluslararası Koruma Komisyonu ICRC: Uluslararası Kızılhaç Komitesi ICWC: Su Kordinasyonu için Eyaletler Arası Komisyon ICWC: Bilimsel Bilgi Merkezi; iki tane IDB: İslami Kalkınma Bankası IDE: Uluslararası Kalkınma İşletmeleri IDRC-WaDlmena: Uluslararası Kalkınma Araştırma Merkezi IEA: Uluslararası Enerji Ajansı IFAD: Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu IFOAM: Uluslararası Organik Tarım Vakfı IGES: Küresel Çevre Stratejileri Enstitüsü IGRAC: Uluslararası Yeraltı suyu Kaynakları Değerlendirme Merkezi IHA: Uluslararası Hidrolik Enerji Birliği INBO: Uluslararası Havza Örgütleri Ağı INIFAP: Ulusal Orman Araştırma Enstitüsü, Tarım ve Hayvancılık INPIM: Uluslararası Katılımcı Sulama Yönetimi Ağı INWRDAM: İslam Ülkeleri Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Yönetimi İletişim Ağı INWEPF: Çeltik Tarlalarındaki Su ve Ekosistem için Uluslararası Ağ IOM: Uluslararası Göçmen Teşkilatı IOWater: Uluslararası Su Ofisi IPCC: Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli IRC: IRC Uluslararası Su ve Sanitasyon Merkezi ISARM: Uluslararası Ortak Akifer Kaynakları Yönetimi IUCN: Uluslararası Doğayı Koruma Birliği IWA: Uluslararası Su Birliği IWHA: Uluslararası Su Tarihi Derneği IWHR: Su Kaynakları ve Hidrolik Enerji Araştırma Enstitüsü, Çin IWLRI: Uluslararası Su Hukuku Araştırma Enstitüsü IWM: Su Modelleme Enstitüsü IWMI: Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü IWRM-NET: Entegre Su Kaynakları Yönetimi üzerine Bölgesel ve Ulusal Araştırma Programları Ağı IWRA: Uluslararası Su Kaynakları Birliği İBB: İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSKİ: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi İSO: İstanbul Sanayi Odası İTO: İstanbul Ticaret Odası JICA: Japonya Uluslararası İş Birliği Ajansı, Japonya 193 E K ler PWA: Filistin Su idaresi PWP: Pakistan Su Ortaklığı RIHN: İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü RiPPLE Project: Etiyopya ve Nil Bölgesi’nde Araştırma Kaynaklı Politika ve Uygulama Öğrenimi Projesi ROBVQ: Küba Havza Komiteleri Organizasyonu RWSN: Kırsala Su Temin Ağı SaciWATERs: Disiplinler arası Su Kaynakları Çalışmaları için Güney Asya Konsorsiyumu SCENES: Avrupa ve Komşu Ülkeler için Su Senaryoları Projesi SICA: Orta Amerika Entegrasyon Sistemi SDC: İsviçre Kalkınma ve İş Birliği Kurumu SEI: Stockholm Çevre Enstitüsü SIAGUA: Latin Amerika Su Bilgi Sistemi, İspanya SIC ICWC: Orta Asya’da Su Koordinasyonu için Bilimsel Bilgi Merkezi Eyaletler Arası Komisyonu SIWI: Stockholm Uluslararası Su Enstitüsü SPRU: Bilim ve Teknoloji Politikası Araştırma Merkezi Sussex Üniversitesi STRIVER Project: Gelişmiş Entegre Su Kaynakları Yönetimi için Strateji ve Metodoloji Projesi SYKE: Finlandiya Çevre Enstitüsü SWITCH Project: Sürdürülebilir Su Yönetimi ile Yarınların Şehirlerinin Sağlığının Geliştirilmesi Projesi TIKA: İş Birliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı TMMOB: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği TUBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu TUHK: Türkiye Ulusal Hidroloji Komisyonu TURKKAD: Türk Kadınları Kültür Derneği TWCWM: Su Yönetimi Enstitüsü, Meksika UCLG: Birleşik Kentler ve Yerel İdareler UCLGA: Afrika Birleşik Kentler ve Yerel İdareler UN – CHR: Birleşmiş Milletler İnsana Hakları Komisyonu UN – Habitat: Birleşmiş Milletler İskân Programı UN – HCR: Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği UN/ISDR: Birleşmiş Milletler Afetlerin Azaltılması için Uluslararası Strateji Sekreteryası UNCDD: Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi UNDP: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı UNECE: Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu UNICEF: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu UNEP: Birleşmiş Milletler Çevre Programı UNESCAP: Birleşmiş Milletler Asya - Pasifik Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Komisyonu UNESCO Etxea: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu Etxea UNESCO – IHE: UNESCO Su Eğitimi Enstitüsü UNESCO – IHP: UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı UNESCO: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu 194 FİNAL RAPORU UNFCCC: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Anlaşması UNEP-DTIE-IETC: Birleşmiş Milletler Çevre Programı-Teknoloji, Endüstri ve Ekonomi Bölümü-Uluslararası Çevresel Teknoloji Merkezi UNDESA: Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Bölümü UNESCO/ICIWaRM: Uluslararası Entegre Su Kaynakları Yönetim Merkezi UNSD: Uluslararası Hidroloji Bilimleri Birliği UNSGAB: Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu UNU: Birleşmiş Milletler Üniversitesi UNU-IAS- TKI: Birleşmiş Milletler Üniversitesi İleri Çalışmalar Enstitüsü Geleneksel Bilgi Girişimi UNU-INWEH: Birleşmiş Milletler Üniversitesi Uluslararası Su, Çevre ve Sağlık Ağı URA: Bask Su Kurumu USACE: Amerikan Ordusu Mühendisler Birliği USAID: BIRLEŞIK Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı USIP: Birleşik Devletler Barış Enstitüsü UWRC: Kentsel Su Araştırmaları Merkezi WAJ: Ürdün Su Hükümeti WaterAid: Uluslararası Su Yardım Örgütü WASHCost Project: Su, Sanitasyon ve Sağlık Fiyatlandırması Projesi WBCSD: Sürdürülebilir Kalkınma için Dünya İş Konseyi WEC: Dünya Enerji Konseyi WECF: Ortak Bir Gelecek İçin Avrupa’daki Kadınlar WEF: Su Çevre Federasyonu WEPA: Asya Su Çevresi Ortaklığı WFP: Üretim için Su WFWP: Su için Kadın Ortaklığı WHO: Dünya Sağlık Örgütü WIPO: Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü WRC/DWAF: Su Araştırma Komisyonu/Su İşleri ve Orman Departmanı, Güney Afrika WMO: Dünya Meteoroloji Örgütü WRI: Su Araştırma Enstitüsü, İran WRTC: Yeni Burma için Su Araştırması ve Eğitimi Merkezi WSP: Su ve Sanitasyon Programı WSUP: Kentli Yoksullar için Su ve Sanitasyon WSSCC: Su Temini ve Sanitasyon İş Birliği Konseyi WWAP: BM Dünya Su Değerlendirme Programı WWC: Dünya Su Konseyi WWDR-3: Üçüncü Birleşmiş Milletler Dünya Su Gelişme Raporu WWI: Dünya Su Enstitüsü WWF: Uluslararası Doğal Hayatı Koruma Vakfı WWF Türkiye: Doğal Hayatı Koruma Vakfı-Türkiye WUR: Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi Katkılarından ötürü sponsorlarımıza teşekkür ederiz. Sponsorlar Medya Sponsorları Kültür-Sanat Sponsorları Ulaşım Sponsoru
Benzer belgeler
Kültür mirası alanında komşu ülkeler arasında işbirliği Kırmıtlı Kuş
5. Dünya Su Forumu, ilk kez İstanbul’da, devlet ve hükümet başkanlarına, uluslararası kuruluşların üst düzey
temsilcilerine ev sahipliği yapmıştır. Bu toplantının sonucunda ortaya çıkan, devlet baş...
ile Küresel Miras Fonu (Global Heritage Fund) 9-10
5. Dünya Su Forumu, ilk kez İstanbul’da, devlet ve hükümet başkanlarına, uluslararası kuruluşların üst düzey
temsilcilerine ev sahipliği yapmıştır. Bu toplantının sonucunda ortaya çıkan, devlet baş...
16. kalite kongresi
5. Dünya Su Forumu, geçen mart ayında İstanbul’da düzenlendi. Türkiye, Forum’un hazırlanmasında çok önemli bir rol
oynadı ve çok büyük bir su ülkesi olduğunu bir kez daha gösterdi. Dünya Su Konseyi...
2013 - Global Compact Türkiye
Bildirgesi, tüm ülkeleri dünyanın su sorunlarını yanıtlayan küresel bir çözüm geliştirmeye ve 21. yüzyılda su
güvenliği olan, sürdürülebilir bir dünya yaratabilmek adına çabalarını birleştirmeye da...
