MJT 603 İleri Müzik Paleografyası

Dersin Adı
Kodu
Yarıyılı
Kredisi
İLERİ MÜZİK PALEOGRAFYASI
MZJ603S
GÜZ
3+0
Ders
Uygulama
Laboratuar
(Saat/Hafta)
Dersin Dili
Dersin İngilizce Adı
Dersin Türü
Dersin Amacı
TÜRKÇE
ADVANCED MUSIC PALEOGRAPHY
SEÇMELİ
Müzik, nota denilen, sesleri gösteren özel işaretlerle yazılmıştır. Günümüzde
yaygın olan porte-nota sistemi, ilk önce Avrupa’da kullanılmış, 1650 yılında Ali
Ufki Bey’den sonra (Mecmua-i Saz ü Söz) 19.yy.sonlarından itibaren
müziğimizde kullanılmaya başlanmıştır. Bundan evvel sesleri göstermek için, bazı
işaretlerle nota yazma sistemleri yaratılmış; bütün milletlerde, kullanılan
alfabelerin harfleri veya bazı şekiller sayesinde sesler ifade edilmiştir. Türk Müzik
Tarihi‘nde genellikle usta-çırak ilişkisi denilen meşk sistemi geçerli olmuşsa da,
Ebced Notası denilen Arap alfabesinin harflerinden yararlanılarak yapılan nota
sistemi, 13.yy.dan itibaren çok kullanılmış olan nota sistemi olmuştur. Safiyüddin
Urmevi, Kantemiroğlu, Ali Ufki Bey, Nayi Osman Dede, Abdülbaki Nasır Dede
gibi üstadlar Ebced başlığı altında kalarak, birbirinden farklı nota sistemleri
yaratmışlar, müzik eserlerimizi bu notalarla kağıda dökmüşlerdir. I870’li yıllardan
sonra, yaratıcısının adını alan (Hamparsun Limoncuyan) Hamparsun Notası ile
birçok eserimiz günümüze ulaşmıştır. Bunların birçoğu da uzman kişiler
tarafından çalışılarak ortaya çıkmayı beklemektedir. Yukarıda verilen ve diğer
nota sistemleri üzerinde çalışarak uzmanlaşacak kişilerce bu konuda önemli bir
ilerleme yapılabilecektir.
Dersin İçeriği
Dünya müziklerinde nota tarihi. Ebced Notası ve uygulamaları. Ebced notasıyla
yazılmış eserlerin çevirisi. Kantemiroğlu-Nayi Osman Dede-Abdülbaki Nasır
Dede Notası. Ali Ufki Bey Notası. Hamparsun Notası ve uygulamaları. Mustafa
Nezih Albayrak ve Rauf Yekta Bey Notası üzerinde çalışmalar.
Content
Notation system history in the world music. Ebced notation system and
applications. Transcription of the works written in Ebced notation system.
Kantemiroğlu-Nayi Osman Dede-Abdülbaki Nasır Dede notattion systems. Ali
Ufki Bey notation system. Hamparsun notation system and applications. Studies
about Mustafa Nezih Albayrak ve Rauf Yekta Bey notation system.
1- Müzikteki yazı çeşitleri hakkında bilgi sahibi olmak
2- Müzikteki yazı çeşitlerini okuyup, kavayabilme ve değerlendirme
3- Müzik yazı çeşitlerini dönem ve yazı çeşiti gözetmeksizin okuma ve
karşılaştırabilme
BARDAKÇI, Maragalı Abdülkadir, Pan Yayıncılık, İstanbul, 1980
ELÇİN, Şükrü, Prof., Ali Ufki : Hayatı, Eserleri ve Mecmua-i Saz ü Söz, Kültür
Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1976
KANTEMİROĞLU, Kitab-u İlmi’l-Musiki ala vechi’l-Hurufat, yayına
hazırlayan: Prof. Yalçın Tura, Cilt: I-II, Yapı Kredi Yayınları,
İstanbul, Temmuz 2000
KAYNAKLAR:
FARABİ, Kitabü’l-Musika’l- Kebir, Kahire, 1339
ABDÜLKADİR MERAGİ, Makasıdü’l- Elhan, Tahran, 1977
HIZIR BİN ABDULLAH, Kitabü’l-Edvar, Topkapı Sarayı, Revan/ 1728
ABDÜLBAKİ NASIR DEDE, Tedkik ü Tahkik, Tahririyye, Süleymaniye Kütp.,
Nafiz Paşa, 1242/ 1
ERGUNER, Süleyman,Y.Doç.Dr., Rauf Yekta Bey ve Türk Müziği
Üzerindeki Çalışmalar , Marmara Ün. Sosyal Bil. Ens., Doktora Tezi,1997
HACI EMİN EFENDİ, Nota Muallimi, İstanbul, Zartaryan Matbaası, 1885
HAMPARSUN DEFTERLERİ, İstanbul Belediye Kons., Ktp. Nu: 1617; İst.
Arkeoloji Ktp., nu: 1537
GAZİMİHAL, Mahmud Ragıp, Musiki Sözlüğü, İstanbul,1961
TRT, Nota Kolleksiyonu , TSM CD –Kaset – Bant Kolleksiyonu, Müzik Dairesi
Başkanlığı, Ankara
Var
Yok
Var
Yok
Dersin Kazandıracağı Bilgi ve
Beceriler
Dersin Kitabı (Notu)
Yararlanılacak Diğer Kaynaklar
Ödev ve Projeler
Laboratuar Deneyleri
Bilgisayar Kullanımı
Diğer Uygulamalar
Başarı Değerlendirme Sistemi
Hafta
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Ara Sınavlar
Adedi
1
Etki Oranı %
20
Kısa Sınavlar
1
10
Ödevler
Projeler
Dönem Ödevi
Laboratuar
Diğer
Final Sınavı
2
20
1
20
1
30
DERS PLANI
Konular
Dünya müzik tarihinde nota
Türk dünyasında müzik yazıları ve çeşitleri. Harzem notası.
Ebced Notası ve uygulamaları.
Ebced notasıyla yazılmış eserlerin çevirisi. 10.11.12.13.14.15.yy ebced nota kullanımı aralarındaki
benzerlikler, farklar.
Nayi Osman Dede’nin ebced kullanımı ve diğer yüzyıllar ile karşılaştırma, çeviriler
Abdülbaki Nasır Dede’nin ebced kullanımı ve diğer yüzyıllar ile karşılaştırma, çeviriler
Kantemir notası ve uygulama ve eser çevirileri.
Batı porteli nota yazısının tarihi, Ali Ufki Bey Notası’nın özellikleri batının porte notası ile ilişkileri ve
çeviriler
Ermeni Kilise notası, Hamparsun Notası benzerlikler, farklılıklar ve uygulamaları.
Hamparsum notası çeşitleri, Gizli Hamparsumun özellikleri ve çeviriler
Batılılaşma dönemi ile birlikte batının porte notasına geçiş ve kullanım şekilleri
Rauf Yekta Bey’in ses sistemine göre batının porteli nota sistemini Türk Müziği’ne uygulaması
Mustafa Nezih Albayrak notası
20.yy ile birlikte gelişen yeni müzik yazı sistemleri
DERSİN
MÜZİKOLOJİ VE MÜZİK TEORİSİ DOKTORA PROGRAMI İLE İLİŞKİSİ
1
2
3
4
5
6
7
8
Müzikoloji ve Müzik Teorisi Doktora Programı Tarafından Mezuna Kazandırılması
1
Amaçlanan Beceri ve Nitelikler
Mesleki anlamda çağdaş gelişmelere paralel olarak derinlemesine bilgiye sahip olma, edindiği
bilgileri yaratıcılık faktörünü de katarak uygulamada nasıl kullanılabileceğini bilme.
Araştırma yapma becerisini geliştirerek sonucu bilimsel rapor halinde sunma ve savunabilme.
Bilimsel ve sanatsal kapasiteyi arttırarak sözlü ve yazılı iletişim kurma becerisini arttırma.
Ulusal ve uluslararası alanda ülkesini en iyi şekilde temsil edebilmek
Çağın gerektirdiği en yeni tekniklerle donanıp, Türk Müziği alanındaki yenilikleri takip edebilmek
Türkiye’nin Türk müziği alanında gereksinim duyduğu metot ve araştırmaları sahiplenerek, yeni
sonuçlar ortaya çıkarabilmek.
Tarihsel mirasımızı kökten kopmadan koruyarak araştırmalar yoluyla gelecek nesillere aktarılmasını
sağlayabilmek.
Yerel zenginliklerimizi ortaya çıkarmak amacıyla saha araştırmaları yapabilmek
1: Katkı Yok,
2: Kısmi Katkı, 3: Tam Katkı
Düzenleyen
İmza
Yrd.Doç. Dr. Süleyman ERGUNER
2
3
x
x
x
x
x
x
x
x
İTÜ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
DERS BİLGİ FORMU
DERSİN ADI
DERSİN İNGİLİZCE ADI
KOD NUMARASI
OKUTULACAĞI BİRİM
İLERİ MÜZİK PALEOGRAFYASI
ADVANCED MUSIC PALEOGRAPHY
MJT 603S
MÜZİKOLOJİ VE MÜZİK TEORİSİ DOKTORA PROGRAMI
DERS KREDİSİ-HAFTA
3+0
OKUTULACAĞI YARIYIL
GÜZ
ÖN KOŞUL ( VARSA )
DERS VERECEKLER
DERS DİLİ
TÜRKÇE
DERSİN TÜRÜ
SEÇMELİ
GEREKÇESİ
Müzik, nota denilen, sesleri gösteren özel işaretlerle yazılmıştır. Günümüzde yaygın olan porte-nota sistemi, ilk önce
Avrupa’da kullanılmış, 1650 yılında Ali Ufki Bey’den sonra (Mecmua-i Saz ü Söz) 19.yy.sonlarından itibaren müziğimizde
kullanılmaya başlanmıştır. Bundan evvel sesleri göstermek için, bazı işaretlerle nota yazma sistemleri yaratılmış; bütün
milletlerde, kullanılan alfabelerin harfleri veya bazı şekiller sayesinde sesler ifade edilmiştir. Türk Müzik Tarihi‘nde
genellikle usta-çırak ilişkisi denilen meşk sistemi geçerli olmuşsa da, Ebced Notası denilen Arap alfabesinin harflerinden
yararlanılarak yapılan nota sistemi, 13.yy.dan itibaren çok kullanılmış olan nota sistemi olmuştur. Safiyüddin Urmevi,
Kantemiroğlu, Ali Ufki Bey, Nayi Osman Dede, Abdülbaki Nasır Dede gibi üstadlar Ebced başlığı altında kalarak,
birbirinden farklı nota sistemleri yaratmışlar, müzik eserlerimizi bu notalarla kağıda dökmüşlerdir. I870’li yıllardan sonra,
yaratıcısının adını alan (Hamparsun Limoncuyan) Hamparsun Notası ile birçok eserimiz günümüze ulaşmıştır. Bunların
birçoğu da uzman kişiler tarafından çalışılarak ortaya çıkmayı beklemektedir. Yukarıda verilen ve diğer nota sistemleri
üzerinde çalışarak uzmanlaşacak kişilerce bu konuda önemli bir ilerleme yapılabilecektir.
İÇERİK
Dünya müziklerinde nota tarihi. Ebced Notası ve uygulamaları. Ebced notasıyla yazılmış eserlerin çevirisi. KantemiroğluNayi Osman Dede-Abdülbaki Nasır Dede Notası. Ali Ufki Bey Notası. Hamparsun Notası ve uygulamaları. Mustafa Nezih
Albayrak ve Rauf Yekta Bey Notası üzerinde çalışmalar.
CONTENT
Notation system history in the world music. Ebced notation system and applications. Transcription of the works written in
Ebced notation system. Kantemiroğlu-Nayi Osman Dede-Abdülbaki Nasır Dede notattion systems. Ali Ufki Bey notation
system. Hamparsun notation system and applications. Studies about Mustafa Nezih Albayrak ve Rauf Yekta Bey notation
system.
KAYNAKLAR
FARABİ, Kitabü’l-Musika’l- Kebir, Kahire, 1339
ABDÜLKADİR MERAGİ, Makasıdü’l- Elhan, Tahran, 1977
HIZIR BİN ABDULLAH, Kitabü’l-Edvar, Topkapı Sarayı, Revan/ 1728
ABDÜLBAKİ NASIR DEDE, Tedkik ü Tahkik, Tahririyye, Süleymaniye Kütp., Nafiz Paşa, 1242/ 1
BARDAKÇI, Maragalı Abdülkadir, Pan Yayıncılık, İstanbul, 1980
ELÇİN, Şükrü, Prof., Ali Ufki : Hayatı, Eserleri ve Mecmua-i Saz ü Söz, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1976
ERGUNER, Süleyman,Y.Doç.Dr., Rauf Yekta Bey ve Türk Müziği Üzerindeki Çalışmaları ,
Marmara Ün. Sosyal Bil. Ens., Doktora Tezi, 1997
HACI EMİN EFENDİ, Nota Muallimi, İstanbul, Zartaryan Matbaası, 1302(1885)
HAMPARSUN DEFTERLERİ, İstanbul Belediye Kons., Ktp. Nu: 1617; İst. Arkeoloji Ktp., nu: 1537
GAZİMİHAL, Mahmud Ragıp, Musiki Sözlüğü, İstanbul,1961
KANTEMİROĞLU, Kitab-u İlmi’l-Musiki ala vechi’l-Hurufat, yayına hazırlayan: Prof. Yalçın Tura, Cilt: I-II
(Eserler Bölümü ), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, Temmuz 2000
TRT, Nota Kolleksiyonu , TSM CD –Kaset – Bant Kolleksiyonu, Müzik Dairesi Başkanlığı, Ankara