PARLAMENTER SİSTEM VE BAŞKANLIK SİSTEMİ

PARLAMENTER SİSTEM VE BAŞKANLIK SİSTEMİ KARŞILAŞTIRMASI VE
TÜRKİYE’DE CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ
Özet
Siyasal sistemler; halkın kültürü, tarihi, dili, dini ve diğer unsurları ile yakından ilgilidir.
Hükümet sistemleri zaman, çevre ve iktidar kaynaklı sorunlarla karşılaşabilir . Hükümetler
sistem değişikliği isteyebilir. 1 Davutoğlu’nun yönetimi altındaki dış politika sayesinde,
Türkiye dünyada ve Ortadoğu’da daha güçlü konuma geldi. Bu yazı hükümet sistemlerini,
başkanlık ve parlamenter sistemin farklarını inceleyecek. Yazı dört bölümden oluşmaktadır.
Bunlar; hükümet sistemlerine genel bakış, başkanlık sistemi, parlamenter sistem, iki sistemin
karşılaştırılması, Türkiye etkisi ve sonuç kısımlarıdır. Farklı kanıtlardan yola çıkarak genel
olarak başkanlık ve parlamenter sistemin karşılaştırılmasını yansıtacak olan bu yazıda,
Türkiye’nin geçirdiği tarihi evreler ve halkın baskın kesiminin politik sistemler üzerindeki
düşünceleri yansıtılacaktır. Daha çok parlamenter sistemle başkanlık sistemlerinin
karşılaştırılması ve Türkiye üzerinde olası etkilerini göreceğiz.
Anahtar Kelimeler : Hükümet Sistemleri, Cumhurbaşkanlığı seçimi, yarı başkanlık, Türkiye,
Ağustos 2014
Abstract
Political systems; people's culture, history, language, religion and other factors are closely
related. Govermental system can encounter environment and power-related problems. New
applications emerged. Goverment can want to change system. Thanks to foreign policy which
is under the administration of Davutoğlu, Turkey became a more important in world policy an
Middle-East. This article will examine govermental system, and distinction between
presidential system and parliamentary system. Article consist of four sections: An overview of
the system of government, presidential system, parliamentary system, the comparison of the
two systems, and the results are parts of Turkey effects. Based on different evidence in
general presidential and parliamentary systems, this article will reflect on the comparison,
since Turkey has undergone phase and the public sector's dominant thoughts will be reflected
on the political system. Comparison of more presidential system and parliamentary system,we
will see its potential effects on Turkey.
Key Words: Political systems, election of President, half- presidential system, Turkey, August
2014
1
Şadiye Ay, Türkiye’de Parlamenter Sistem ve Hükümet Sistemi Tartışmaları, Mevzuat Dergisi, 2004, sayfa 77
Giriş
Hükümet Sistemlerine Genel Bakış
Hükümet sistemleri incelendiğinde dünya üzerinde 4 tip model karşımıza çıkar. Başkanlık
sistemi, yarı-başkanlık sistemi, parlamenter sistem ve son olarak meclis hükümeti sistemidir.2
İlk olarak başkanlık sistemi denilen kuvvetler ayrılığının kesin ve katı bir şekilde uygulandığı,
yürütmenin tek taraflı şekilde başkanın elinde olduğu ve başkanın halk tarafından seçildiği
ABD ve Brezilya gibi uygulanması kolay ülkelerde uygulanan sistemden bahsedebiliriz.
İkinci olarak yarı-başkanlık sisteminden bahsedebiliriz ki bu sisteme Ağustos ayındaki
cumhurbaşkanlığı seçimi ile Türkiye’de uygulanacağını söyleyebiliriz. Yarı-başkanlık
sisteminde yürütme devlet başkanı ve bakanlar kurulundan oluşur. Başkanı halk seçer ve
devlet başkanı dış politika konusundan ön planda tutulur. Bu seçimi parlamenter sistemden
yarı-başkanlığa bir geçiş aşaması olarak okuyabiliriz.
Üçüncü olarak parlamenter sistem diye adlandırılan sistemdir. En belirgin uygulandığı örnek
İngiltere’dir. Türkiye şuan parlamenter sisteme mensup bir ülke konumundadır. Parlamenter
sistemlerde devlet başkanını meclis seçer. Yürütme iki kanatlıdır. Başkanlık sisteminin aksine
parlamenter sistemde kuvvetler ayrılığı yumuşaktır. Kuvvetler ayrılığı sistemi; yasama,
yürütme ve yargı olarak tanımlanan kuvvetlerin değişik yollardan göreve gelen ve aralarında
‘fren ve denge mekanizması’ bulunan farklı organlara verilmesi olarak tanımlanmıştır.3
Genellikle Montesquieu ismi ile birlikte kullanılan bu teori, 1789 Amerikan ve 1791 Fransız
Anayasalarından başlayarak pozitif hukuk teorilerinden ziyade siyasal nitelikler taşımaktadır. 4
Ve son olarak da meclis hükümeti sistemi diye tabir edebileceğimiz sistemde ise yürütme
başkanlık sisteminde olduğu gibi tek kanatlıdır. Fakat meclise aittir. Bu sistemde meclisin
üstünlüğü ön plandadır. Bu sistemin başkanlıktan ayrılan özelliği meclisin yargılanma
konusunda dahi güçlü olduğudur. Bakanlar meclis tarafından seçilir ve bakanların meclise
karşı sorumlulukları vardır.
Türkiye’de 1921 Anayasası ile uygulanmıştır.5 Uygulanan hükümet sistemlerindeki
farklılıkların uygulanan dönemin siyasal, ekonomik ve diğer bütün öğeleri göz önüne alınarak
düşünülmelidir. Çünkü bu sistemler halkın iradesi doğrultusunda iyi veya kötü şekilde
aksedebilir. Ülkenin siyasi istikrarına askeri darbelerin hakim olmasını engellemek için
hükümet sistemlerinin ülkenin tarihsel geçmişi ve halkın zihinsel yapısına ters ilkelere sahip
olmaması gerektir. Genel olarak hükümet sistemlerini tanımladıktan sonra Türkiye üzerinde
etkileri ve sistemlerin karşılaştırılması kısmına geçebiliriz.
2
Web adresi: http://www.kpsskonu.com/genel-kultur/vatandaslik/hukumet-sistemleri/ , erişim tarihi:
13/07/2014
3
Mehmet Emin Akgül, Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Dönüşümü ve Günümüz Demokratik Rejimlerindeki Anlamı,
Ankara Barosu Dergisi, 2010, sayfa 4.
44
Faruk Bilir, Kuvvetler Ayrılığı, Ankara Strateji Enstitüsü, 2012, web adresi:
http://www.ankarastrateji.org/yazar/prof-dr-faruk-bilir/kuvvetler-ayriligi/ erişim tarihi: 13/07/2014
5
Şükrü Karatepe, Hükümet Sistemleri ve Türkiye, Yeni Türkiye Dergisi, 2013, sayfa 51.
Başkanlık Sistemi
Başkanlık sistemi denilince akla gelen ilk ülke kuşkusuz Amerika Birleşik Devletleri’dir. Tam
başkanlık sisteminin uygulandığı bu ülkede yönetimde etkinlik hususu ön plana çıkar.6 Bu
sistem ülkemizde şeytancıl bir sistem olarak lanse edilmiş olup, bu sistemi lanetleyen
akademisyenlerin hatalarından ve cehaletlerinden kaynaklı olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Bu tarz yazar ve akademisyenlerin yanı sıra ülkemizde Burhan Kuzu gibi hükümete yakın
olarak bilinen akademisyenlerde başkanlık sisteminin Türkiye’ye en uygun sistem olacağını
savunmuşlardır.7 Özellikle başkanın her konuda ön planda olduğu başkanlık sisteminde
başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın daha da güçlenmesini isteyen Adalet ve Kalkınma Partisi
halkın desteğini almak için başkanlık sistemi kitabı çıkarttı.8 Tarihsel açıdan ele alacak
olursak başkanlık sisteminin kökeni 1787 Anayasası ile oluşturulmuştur. Amerikalılar
tarafından Philadelphia kurucu meclisinde düşünülen sistem, İngiltere’deki sınırlı monarşiden
esinlenmiştir.9 Tek başlı yürütme yetkisi ile başkana tam otorite veren sistem liberal sivil
toplum yapısında kendine rahatça yer bulur. Ancak bazı demokratik geleneklerin oturmadığı
ülkelerde başkanlık sisteminden yüksek düzeyde verim alınamamaktadır. Bu ülkelere
Filipinler, Endonezya örnek verilebilir.10 Bunun yanı sıra hızlı karar verme yetkisini elinde
bulunduran başkan, liberal demokrasinin olmazsa olmazı ‘kuvvetler ayrılığı’ ilkesini ‘denge
ve denetim’ konusunda incelemelidir.11 Başkanlık sisteminin kısaca özetlersek halk
tarafından seçilen bir kişinin yürütmenin tek organı olduğu bir sistemdir. Başkan yasamayı
feshedemezken başkanın görevden alınması için sadece vatana ihanet suçlaması yapılması ve
kanıtlanması gerekmektedir. Bu itham karşısında kalan zamanın Amerikan başkanı Richard
Nixon istifa etmişti. Bu olaya da Watergate skandalı ismi verilmiştir.12 Kimi hukukçu ve
devlet adamı bu sistemin demokrasinin sonu olarak görmüştür. Cumhurbaşkanı Gül’ün
sisteme yönelik çekincelerim var açıklaması da göz ardı edilemez bir gerçektir.13 Buna
rağmen başkanlık sisteminin dört avantajı vardır. İlk olarak diğer hükümet sistemlerinden
daha istikrarlıdır.Kuvvetler ayrılığı ilkesi net bir şekilde uygulanır. Hızlı karar mekanizması
sistemde etkindir. Ve sistem başkana doğrudan yetki verir.
6
Hasan Hüseyin Memiş, Hükümet Sistemleri, Akasya Kitap, Ankara:2007, sayfa 162.
7
Burhan Kuzu, Her Yönüyle Başkanlık Sistemi, Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul:2012, sayfa 74
8
Web adresi: http://www.hukukihaber.net/siyaset/ak-partiden-baskanlik-sistemi-kitabi-h32112.html ,erişim
tarihi: 14/07/2014
9
Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul:2012, sayfa 504.
10
Web adresi: http://www.baskanliksistemi.com/baskanlik-sisteminin-dunyadaki-uygulamalari.php , erişim tarihi:
14/07/2014
11
Taha Akyol, Başkan ve yargı, Hürriyet Gazetesi, web adresi:
http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/23045048.asp , erişim tarihi: 15/07/2014
12
Okan Müdessiroğlu, Watergate Skandalı, Sabah Gazetesi, web adresi:
http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/muderrisoglu/2007/01/25/Watergate_Skandali_nedir , erişim
tarihi:14/07/2014
13
Web adresi:
http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/216862/_Baskanlik_sistemi_son_derece_tehlikeli__.html, erişim
tarihi: 14/07/2014
Parlamenter Sistem
Parlamenter sistem, hükümet sistemlerinde kuvvetler ayrılığının yumuşak uygulandığı
sistemdir.14 Leon D.Epstein’e göre yürütme iktidarının yasama iktidarından kaynaklandığı ve
ona karşı sorumlu olduğu anayasal demokrasi tipidir.15 Parlamenter sistemde yürütme iki
başlıdır: Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu’ndan oluşur. Ve cumhurbaşkanı siyasi
sorumsuzluğu bulunmaktadır. Bu sistem İngiltere’den esinlenildiği için ‘Kral kötülük
yapmaz.’ İlkesi temelli hareket edilir.16 Cumhurbaşkanı ancak vatana ihanetle suçlanılabilir.
Bu durumlar Türkiye’de 1982 Anayasası ile açıklanmıştır. Ve Türkiye 1876 Kanun-i Esasi
ile parlementer sisteme geçtiği konusu da göz önüne alınırsa bu hükümet sistemi zaman
içerisinde değişikliğe uğraması çok doğal karşılanmaktadır.17 Öte yandan bakanlar kurulunun
sorumluluğu hukuki ve cezai olmak üzere ikiye ayrılır. Bu sistemde yürütmenin yasamayı
feshi söz konusu olabilir. Ama 1982 Anayasası da fesih yerine seçimlerin yenilenmesini
öngörmüştür.18 Bütün bunların yanı sıra parlamento kurumunun profesyonelliği ve istikrarı
ise, üyelerin görev yapma sürelerinin uzunluğu ile yakından alakalıdır.19 Ülkemizde çeşitli
dönemlerden geçerek ayakta kalmaya çalışan demokratik hareketler silsilesi, parlamenter
sistemin halkla alakasını da yakından etkilemiştir. Ayrıca yasama, yürütme ve yargının ayrı
olarak ele alınması teorisi parlamenter sistemde net bir şekilde uygulanamayıp tarihsel bir
süreç biçiminde algılanmıştır.20
İki Sistemin Karşılaştırılması
Başkanlık sistemi ve parlamenter sistem karşılaştırıldığı zaman ilk olarak yürütmenin
farklılığı ortaya çıkar. Parlamenter sistemde iki başlıdır ve bakanlar kurulu ile cumhurbaşkanı
arasında paylaştırılmıştır.21 Parlamenter sistemde özellikle Türkiye gibi ülkelerde
cumhurbaşkanının görevi kanunlara onay veya ret kararı vermektir. Başkanlık sisteminde
yürütmenin tek kanadı başkandır. Öte yandan başkanlık sistemi Rusya ve Amerika Birleşik
devletleri gibi geniş topraklara sahip olan ülkelerde uygulanabilirlik bakımından daha
elverişlidir. Ve buna karşılık parlamenter sistemdeki istikrarsızlıklar eklenince başkanlık
sisteminin daha istikrarlı olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle ülkemizdeki koalisyon
dönemlerinde yaşanan ekonomik ve politik istikrarsızlık sistem değişikliği konusunu
14
Web adresi: http://www.baskanliksistemi.com/baskanlik-sistemi-ile-yonetilen-ulkeler.php, erişim tarihi:
14/07/2014
15
Leon D. Epstein, Parliamentary Government, International Encyclopedia of the Social Sciences,(ed.David
L.Sills), Macmillian and Free Press, New York:1968, sayfa 419
16
Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul:2012, sayfa 480
17
Abdullah Uzun, 1982 Anayasasında Cumhurbaşkanının Sorumsuzluk Halleri, Mevzuat Dergisi, Ankara: 2008,
sayfa 125.
18
A.g.e. sayfa 492
19
Şenol Durgun, Batı Demokrasilerinde ve Türkiye’de Parlamenter Yapılar ve Parlamenterlerin Temsil Gücü, Nobel
Yayınevi: Ankara: 1999,sayfa 300
20
İ. Halil Asilbay, Parlamenter Sistem ve Türkiye Açısından Değerlendirme, TBB Dergisi, Ankara:2013, sayfa 252
21
Nur Uluşahin, “Türkiye’de Mevcut Hükümet Sisteminin Niteliği ve Rejimin Başkanlık Sistemine Kaymasının Getireceği Tehdit
ve Tehlikeler”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, No: 1, 2011, s. 32.
gündeme getirdi. 22 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık sistemi ile istikrarlı bir biçimde
yönetilirken, İngiltere parlamenter sistem ile istikrarlı biçimde yönetilmektedir. Bu çıkmazın
cevabında halkın lidere ve sisteme olan güveni yatmaktadır. 23 Adnan Menderes, Turgut Özal
ve Recep Tayyip Erdoğan halkla arasındaki bağı sıkı tutan başbakanlardır. Menderes ile
başlayan Amerikan yanlısı politikalarla borçlanma başlamıştır. Temel ilke olarak aktif
Amerikancılık geçerlidir.24 Menderes hükümetine yapılan darbeyi meşru kılan nedenlere
rağmen halk Menderes’e sahip çıkmıştır. Aynı şekilde neo-liberalizm çerçevesinde Özal’ın
ekonomi politikaları milleştirmeye yönelik değildi.25 ‘Gerekirse köprüyü bile satarım.’ İfadesi
ile halka daha fazla kazanç sağlamayı çalışan Özal’a halk inanılmaz bir sevgi göstermişti.26
Günümüzde bu iki başbakandan daha çok halk desteğini alan ve cumhurbaşkanı adayı olan
Recep Tayyip Erdoğan, birçok kez suikast ve darbe girişimine maruz kalmasına rağmen
halkın desteği ile hükümetten düşmedi.27 Liderin ülke üzerindeki etkisi hükümet sisteminden
daha önemli olduğu gerçeğini önümüze koymaktadır. Ancak Özal ile başlayan başkanlık
sistemi sevdası Tayyip Erdoğan’la devam etse de halka uygun bir şekilde lanse edilemeyen bu
sistem, halk tarafından olumlu karşılanmadı. 28 Özal ve Erdoğan’ın başkanlık sistemine geçiş
isteklerini daha güçlü ve istikrarlı bir yönetimden yana olmalarından kaynaklanmaktadır. Öte
yandan kısaca sistemleri Amerika ve İngiltere üzerinden kıyaslarsak farklı sonuçların göze
çarpması kaçınılmaz olur. Amerika başkanlık sisteminin, İngiltere parlamenter sistemin
temsilcisi olarak ele alınırsa:
1)
2)
3)
4)
Amerika bireycidir, İngiltere sosyal refah devletidir.
Amerika’da parti içi disiplin yokken, İngiltere’de bu çok sıkıdır.
Amerika’da sorumluluk başkana aitken, İngiltere sorumluluk yanıtsız kalabilir.
Amerika’da resmi bir ideoloji yokken, İngiltere’de çeşitli resmi ideolojiler vardır.
Türkiye Etkisi ve Sonuç
Türkiye 10 Ağustos 2014 Pazar günü büyük bir değişim yaşayacak. 1876’dan bu yana
parlamenter sistemle yönetilirken yarı-başkanlık sistemine geçiş yapacak olan ülkemizde
cumhurbaşkanları adayları başbakan Recep Tayyip Erdoğan, eski İslam Birliği Teşkilatı
Genel Sekreteri Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu ve Halkların Demokratik Partisi
Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş’ tır. Adaylıklar açıklanmadan önce propagandaları ne
olabilir sorusu akıllara gelmişti. Çünkü ülkemizde cumhurbaşkanı temsili onay mercii
22
Mehmet Kahraman, Hükümet Sistemleri Tartışmaları Bağlamında Başkanlık ya da Yarı Başkanlık Sistemlerinin
Türkiye’de Uygulanabilirliği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Hatay:2012, sayfa 432
23
İdris Bal, Başkanlık Sistemi Türkiye’nin Sorunlarını Çözer mi? Web adresi: http://onedio.com/haber/baskanliksistemi-turkiye-nin-sorunlarini-cozer-mi--186777
24
Ali Balcı, Türk Dış Politikası, Etkileşim Yayınları, İstanbul:2013,sayfa 79.
25
Muhittin Ataman, 1983-1991 Döneminde İç Politika: Özal’lı Yıllar, Türkiye’nin Politik Tarihi, Ankara:2009, sayfa
592
26
Turgut Özal’ın Trt’de 1983 seçimleri öncesi Halkçı Parti Genel Başkanı Necdet Calp ile yaptığı tartışma web
adresi: http://www.youtube.com/watch?v=P0ei580fjhI erişim tarihi: 20/07/2014
27
Web adresi: http://www.sabah.com.tr/gundem/2011/07/10/iste-erdogana-suikast-planlari-636865247727
erişim tarihi: 20/07/2014
28
Web adresi: http://forum.memurlar.net/konu/1527825/ erişim tarihi: 20/07/2014
olarak görevlendirilmiş konumda bulunmaktadır. Çeşitli partilerin ortak olarak aday
gösterdiği ‘çatı adayı’ İhsanoğlu, halkın çoğunun yürekten sevdiği başbakan Erdoğan ile
yarışacak kadar güçlü mü sorusunu da akla getirdi. Eski başbakan yardımcısı, şimdiki
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın ve diğer Adalet ve Kalkınma Partisi yetkililerin olası
İhsanoğlu’nun seçimi kazanması ihtimalini Türkiye için büyük bir kayıp ve İsrail için
büyük bir zevk olarak değerlendirdi.29 İki turdan oluşacak olan seçimi Tayyip Erdoğan’ın
ilk turda kazanacağını düşünen Avni Özgürel halkın istikrara oy verdiği söylemişti. 30 Öte
yandan merhum Büyük Birlik Partisi Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu bir konuşmasında
başbakanın cumhurbaşkanı olamayacağını söylüyor. Aynı şekilde Milliyetçi Hareket
Partisi genel başkanı Devlet Bahçeli, eski Türk Tarih Kurumu başkanı ve Milliyetçi
Hareket Partisi Kayseri milletvekili Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu gibi politikacılar
Erdoğan’ın adaylığından rahatsızlık duymaktadırlar. 31 Daha birçok polemiği beraberinde
getiren cumhurbaşkanlığı seçimi, şimdiden Türkiye’ye yeni bir boyut kazandırmış
durumdadır. Türkiye’de cumhurbaşkanlığı seçiminin, Amerika’daki başkanlık seçiminden
tek farkı cumhurbaşkanının resmi olarak bir partiden aday olarak gösterilmemesidir.
Uygulanması sonucu iyi veya kötü sonuçlar doğurabilecek olan başkanlık sistemi
hükümet yetkilileri tarafından olumlu anlatılmaktadır.
17 Aralık sonrası Fetullah Gülen cemaati ile hükümet arasında soğuk rüzgarlar esmişti. Ve
hala da devam etmektedir. Bu olayların nereden ve neden çıktığını medyada pek
göremesek de sert atışmalarla dolu olduğunu hepimiz gördük. Başbakan Erdoğan’ın
cemaate ithafen yaptığı konuşmalar, Fetullah Gülen’in de hükümete yaptığı sert
konuşma(beddua içerikli) ülkemizde siyaset ile dini oluşumların tartışmasında bir taraf
olmanın gerekliliğini bizlere sorgulattı. Zaman gazetesi bu tartışmaların harladığı alevle
hükümete, hükümette cemaate doğru veya yanlış sert söylemlerde bulundu. Çeşitli
kasetler, darbe girişimlerinin yanında cemaatin okulları ve dershaneleri kapatıldı.
Aralarındaki güçlü bağı koparan hükümet ve cemaat cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de
adeta ‘ağız dalaşı’ndan ödün vermediler. Başkanlık sisteminin kötü olacağını çeşitli
haberlerle yayınlayan cemaat, aleni olmasa da çatı adayı İhsanoğlu’nu destekliyor. 32 Öte
yandan Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Serap Yazıcı da başkanlık
sisteminin ülkemizde demokratikleşme hareketine engel olduğunu söylemişti. 33 Seçim
öncesi ülkemizdeki durumu kısaca özetlemiş olduk ve umarız ki hangi sistem gelirse
gelsin, hangi parti olursa olsun adaletli bir sistemle yönetiliriz.
29
Bozdağ: ‘Türkiye ilk defa cumhurbaşkanını halk oylaması ile seçecek.’ Zaman Gazetesi, web adresi:
http://www.zaman.com.tr/politika_bozdag-turkiye-ilk-defa-cumhurbaskanini-halk-oylamasi-ilesececek_2118370.html erişim tarihi: 20/07/2014
30
Web adresi: http://www.haber7.com/guncel/haber/1182166-4-onemli-isimden-10-agustos-analizi erişim
tarihi: 20/07/2014
31
Web adresi: http://www.odatv.com/n.php?n=erdogan-cumhurbaskani-olamaz-cunku...-2404141200 erişim
tarihi: 20/07/2014
32
Web adresi: http://www.zaman.com.tr/sahin-alpay/baskanlik-kotu-parlamenter-sistem-iyidir_1036866.html
erişim tarihi: 20/07/2014
33
Web adresi : http://www.ntvmsnbc.com/id/25086300/ erişim tarihi: 20/07/2014