Çocuklarda Yalan Davranışı

Çocuklarda Yalan Davranışı
Gaste
www.gaste.biz
26 Aralık 2008
8. sayfa – Köşe Yazısı
Alev ELMAS ARICI
Bir çocuğun yalan söylüyor olduğunu fark etmek anne babaları çok endişelendirebilir. Oysa 7
yaşından önce çocuklar gerçekle hayal edilen arasındaki farkı anlayamazlar. Bu dönemde
çocuğun anlattığı gerçek dışı olmayan durumlar hayal güçlerinin ürünüdür, “sözde yalanlar”
adını alır.
Yalan statüsünde değerlendirilmezler, çünkü gerçeği çarpıtma amacını taşımazlar. 7 yaşından
sonra çocukların beyin gelişimi soyut zekanın gelişimi açısından artar ve gerçekle hayal ürünü
arasındaki farkı ayırt edebilecekleri bir düzeye ulaşır. Bu yaştan sonra çocuklarda görülen
yalanlar çoğunlukla ya tamamen hayal ürünü olayların aktarılması, ya da yaşadığı, duyduğu bir
olayı çarpıtılarak farklı şekilde anlatmak şeklinde gerçekleşir.
Çocuklarda yalan söyleme davranışının en önemli nedenlerinden biri onaylanmayacağı veya
cezalandırılacağı durumlardan kurtulmaya çalışmaktır. Özellikle çocuğundan mükemmel
davranmasını bekleyen ailelerin çocuklarının bu nedenle yalana başvurdukları gözlemlenmiştir.
Ailelerin otoriter ve mükemmeliyetçi tutumları çocuğun yalanı bir baş etme mekanizması olarak
kullanmasına yol açabilir. Bir başka sebep de, çocuğun yalanı evde dikkat çekme aracı olarak
kullanmasıdır. Bu sebeple yalan söyleyen çocuklar; çoğunlukla gerçeği abartılı şekilde
anlatarak, ilgiyi üzerlerinde toplamaya çabalarlar. Çocuğu kardeşleri veya diğer kişilerle
karşılaştırma da yalan söyleme sebepleri arasındadır. Özgüven gelişimi yeterli olmayan
çocuklar da sıklıkla yalana başvurabilirler.
Çocuklar deneyerek ve model alarak öğrenirler. Dikkat edilmesi gereken en önemli şey çocuğun
yanında yalan söylemeyerek bu konuda ona olumsuz örnek olmamaktır. Patolojik; kandırmaya
yönelik yani çocuğun bundan haz aldığı için söylediği yalanlar dışında, yalan genelde çocuğun
bir baş etme mekanizmasıdır. Bunu hatırlayarak, çocuğa kızmak veya cezalandırmak yerine bu
durumu yaratan sebepler üzerinde düşünülmelidir. Sözde yalanlar ve olağan yalanlar dışında
çocuklarda bir de patolojik yalanlar görülür. Patolojik yalan, çocuğun duygulanımında bir
bozulmanın işaretidir. Çocukta aşağılık duygusu ile güç kazanmayı isteme bunun nedenleri
arasındadır. Patolojik yalan söyleyen çocuk sıklıkla ve bir amaç taşımaksızın bu davranışı
1/2
Çocuklarda Yalan Davranışı
gösterir, kaygısız bir görüntü çizer ve yakalanmamak için çeşitli önlemler alır. Patolojik yalan
söyleyen çocuklar için uzman yardımı alınması gerekmektedir.
2/2