EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

ISSN 2147-4885 (Online) Sayı 12 - Temmuz 2015
Makale Özeti
Yakın Dönem
Travma Protokolü’nün
Gelişimsel / Bütünleyici
Bakış Açısı
Uzm. Psk. İnci Canoğulları
Bu makalede, Yakın Dönem Travma
Protokolü (R-TEP)’nün yapısı ve yöntemleri gelişimsel/bütünleyici bakış açısına
göre incelenmiştir. Bu bakış açısının temel
teorik kavramlarından bahsedilecek ve
R-TEP’in yapısı tanımlanacaktır.
Editörden
Dr. Hejan Epözdemir
Devamı 5. sayfada...
Üç aylık aradan sonra, herkese tekrar merhaba!...
Bildiğiniz üzere, önümüzdeki günlerde, tarih vermek gerekirse
10-12 Temmuz arasında Milano’da
16. EMDR Avrupa
Konferansı yapılıyor olacak. EMDR Avrupa, gelenek olarak 2
yılda bir dışarıdan araştırma kabul etmiyor, sadece alanda
önemli davetli konuşmacılardan ... Devamını 2. sayfada...
The Body Keeps The Score
Doç. Dr. Önder Kavakcı
Bessel van der Kolk, 30 yılı aşkın süredir travma alanında
çalışıyor ve travma alanına en fazla katkı veren kişilerden biri
olarak tanınıyor. ABD’de kurduğu Travma Center ile hem travma
mağdurlarına hizmet veriyor. Devamı 3. sayfada...
EMDR-TR Derneği Yayın Organı
EMDR Alt Komiteleri
Yayın Kurulu Başkanı: Hejan Epözdemir
Yayın Kurulu (Alfabetik Sırayla) : Berk Murat Ergun,
Emre Konuk, İnci Canoğulları, Muhammet Özkan,
Önder Kavakcı, Zeynep Zat,
Editör: Hejan Epözdemir
Akademik Danışma Kurulu (Alfabetik Sırayla):
Dr. Derek Farell, Dr. Udi Ören, Prof Dr.
Emine Gül Kapçı, Uzm. Emre Konuk,
Doç. Dr. Feryal Çam Çelikel,
Uzm. Psk. Hejan Epözdemir, Dr. Jim Knipe,
Dr. Marilyn Luber, Prof Dr. Nahit Özmenler,
Uzm. Psk. Olcay Güner, Doç. Dr. Ömer Böke,
Doç Dr. Önder Kavakcı, Dr.Richard Mitchell,
Prof. Dr. Ümran Korkmazlar, Prof. Dr. Vedat Şar
Araştırma / Başkan: Hejan Epözdemir
İletişim: [email protected]
Gülbahar mah. Yenidere sk. No:21/A Şişli İstanbul
Tel: 0212 219 85 56 [email protected]
Klinik Uygulama ve Protokol Geliştirme
Başkan: Serin Öget İletişim: [email protected]
Çeviri, Üye İşleri ve WEB / Başkan: Asena Yurtsever,
Çocuk ve Ergen / Başkan: Ümran Korkmazlar
Uluslar Arası İlişkiler, Akreditasyon, Eğitim ve Etik
Başkan: Önder Kavakcı , Emre Konuk
İletişim:[email protected] [email protected]
EMDR HAP ve Krize Müdahale / Başkan: Emre Konuk
Genel Koordinatör: Şenel Karaman
Duyuru
EMDR TürkiyE-Bülteni’ne
Araştırma Yazılarınızı
Gönderebilirsiniz...
E-bültene gönderilecek araştırma yazıları,
A4 boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ
ve sol boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x
24,7’lik alana) çift aralıklı ve düz metin
olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler, gönderilen
tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları
dışına taşmamasını ...
Devamı 11. sayfada...
Bu Sayıda
Editörden....................................................................... 2
The Body Keeps The Score ..................................... 3
Makale Özeti................................................................ 5
Bültene Yazı Gönderme Kuralları........................... 11
Psikoloji ve Psikyatri Dünyasından Haberler ............. 12
Sayfa 1
Sayı 12 - Temmuz 2015
Editörden
Üç aylık aradan sonra,
herkese tekrar
merhaba!...
Önümüzdeki günlerde,
tarih vermek gerekirse
10-12 Temmuz arasında
Milano’da 16. EMDR
Avrupa Konferansı
yapılıyor olacak.
Üç aylık aradan sonra, herkese tekrar merhaba!...
Bildiğiniz üzere, önümüzdeki günlerde, tarih
vermek gerekirse 10-12 Temmuz arasında
Milano’da 16. EMDR Avrupa Konferansı yapılıyor
olacak. EMDR Avrupa, gelenek olarak 2 yılda bir
dışarıdan araştırma kabul etmiyor, sadece alanda
önemli davetli konuşmacılardan ve atölye
çalışmalarından bilimsel programını oluşturuyor.
Konferanstan bir önceki gün de yine klasik olarak
eğitimci ve danışman günü olarak toplantılara
ayrılıyor.
EMDR İtalya’nın Başkanı Isabel Fernandez’in
açılışını yapacağı ve ardından Türkiye EMDR
camiasının yakinen tanıdığı, pek çok kişinin temel
eğitimini kendisinden (ben de hem 1. ve 2. düzey,
hem de danışmanlık eğitimlerini kendisinden
almıştım) aldığı, çok sevdiğim Avrupa EMDR
Başkanı Dr. Udi Oren’in konuşması ile devam
edecek konferansta bu sene de oldukça önemli
isimler dikkati çekiyor. Bu isimlerden biri temel
psikodinamik kabullerle EMDR’yi oldukça başarılı
bir şekilde entegre eden Dr. Carol Forgash, “keynote speaker” olarak konferansın ikinci ve üçüncü
günlerinde
katılımcılarla
birlikte
olacak.
Hatırlayanlarınız olacaktır mutlaka, Carol Forgash
bundan seneler önce Türkiye’de çok güzel ve
dürüst konuşmak gerekirse beni oldukça etkileyen
ve kendi yaklaşımıma çok yakın bulduğum bir eğitim
vermişti. Dr. Forgash’i kaçırmamanızı öneririm. Yine
Türkiye EMDR camiasına tanıdık gelecek bir isim Arne
Hofmann… Bildiğiniz üzere Arne Hofmann, EMDR ile
kronik depresyon tedavisine yönelik çalışmaları ile
tanınıyor. Hatta benim DBE’de projeler koordinatörü
olduğum dönemde (birkaç sene önce) Hofmann’nın
protokolüne göre Türkiye’de de kronik depresyonun
EMDR ile tedavisi üzerine bir araştırma başlatmıştık.
Protokolün çevirisinden, araştırma prosedürlerinin
oturtulmasına kadar her aşamada bana bağlı olan
ekibin çalışmalarını yakinen takip etmiş birisi olarak,
Hofmann’ın konferansın üçüncü gününde sunacağı
yaklaşımını kaçırmamanızı şiddetle tavsiye ederim.
Bu isimlerin dışında Maria Zaccagnino, Derek Farrell,
Robert Miller, Jenniffer Lendl gibi pek çok değerli isim,
bu seneki konferansta çalışmalarını sunacak. Ve bir
isim de bizden! EMDR Türkiye Yönetim Kurulu
Başkanımız Uzm. Psk. Emre Konuk, yeme
bozuklukları ile konferansın ikinci gününde öğle
arasında özel bir grup çalışması ile sizlerle birlikte
olacak… Depresyon çalışmasına benzer bir şekilde
yeme bozuklukları ile ilgili çalışmaları da pozisyonum
gereği yakinen takip etmiş birisi olarak, çalışmanın
oldukça iddialı olduğunu belirtmek isterim; Emre Bey,
burada, hep dinleriz nasıl olsa demeyin, konferansta
yepyeni bir yaklaşımla tanışacaksınız, kaçırmayın!...
Sonuç olarak, EMDR’nin önemli isimlerinden bol bol
öğrenme fırsatınızın olacağı bir kongre sizleri bekliyor.
Bu seneki konferansta birbirinden değerli isimler,
kendi yaklaşımlarını sunacak ve böylece, sizler,
EMDR ile ilgili yeni yaklaşımları, güncel araştırmaları
ve klinik çalışmaları birinci ağızdan dinleme fırsatını
elde etmiş olacaksınız. Bir de tabii, EXPO’nun bu yıl
Mayıs-Ekim ayları arasında Milano’da olduğunu da
unutmayın!...
Hepinize keyifli bir yaz diliyorum…
Sevgi ve Saygılarımla,
Dr. Hejan Epözdemir, Klinik Psikolog
Yayın kurulu Başkanı ve Editörü
Sayfa 2
Doç. Dr. Önder Kavakcı
The Body Keeps The Score
Bessel van der Kolk, 30 yılı aşkın
süredir travma alanında çalışıyor ve
travma alanına en fazla katkı veren
kişilerden biri olarak tanınıyor.
Bessel van der Kolk’un ABD’de kurduğu Travma
Center ile hem travma mağdurlarına hizmet veriyor
hem de bir akademi olarak travma bilgisinin
gelişmesine önemli katkı sağlıyor.
Kendisini Madrid’te yapılan EMDR kongresinde
dinleme şansım olmuştu. Sunumundan çok
etkilenmiştim.
Ardından
You
Tube’daki
konuşmalarını tekrar tekrar dinlemiştim. Body
Keeps The Score’un çıkacağını duyunca erkenden
sipariş verip kitabı edindim. Heyecanımı boşa
çıkarmadı. Psikiyatri asistanlığına başladığımdan
bu yana benim en çok etkilendiğim kitap Judith
Herman’ın ülkemizde de yayınlanan “Travma ve
İyileşme” adlı eseriydi. Body Keeps the Score’u
okurken de aynı tadı aldım. Dr van der Kolk’un
engin birikiminin ürünü olan Body Keeps the Score
2014’ün sonlarında yayınlandı. Kısa zamanda
büyük ilgi gördü ve yılın en iyi kitabı olarak
değerlendirildi.
Kitap hem bilimsel bir kaynak, hem de bir roman
tadında sürükleyici bir dille yazılmış. Hem bir
sonraki bölümü merakla bekliyorsunuz, hem de
iyice öğrenebilmek için her bölümü tekrar tekrar
okuma gereksinimi duyuyorsunuz. Başlangıçta
ruhsal
travmanın
öneminin
anlaşılmasını
sağlayacak bilgiler ve yazarın mesleki tarihi, hem
de travma çalışmalarının gelişimi özetlenmiş.
İkinci bölümde, travmanın nörobiyolojisi son derece
anlaşılır bir dille anlatılmış. Travmanın nasıl
organizmanın alarm sisteminin aşırı gelişmesine ve
bedenin savaş/kaç ya da dona kal yanıtlarında
takılı kalmasına yol açtığını, odaklanma, esneklik
ve duyguları kontrolde tutabilmeyi içeren beyin
döngülerini bozduğunu, sürekli tehlike ve çaresizlik
hislerinin
stres
hormonlarının
sürekli
salgılanmasını uyardığını, bunun da bağışıklık
sistemi ve organların işlevlerine hasar verdiğini bu
bölümde öğreniyoruz.
Üçüncü bölümde, çocukluk travmaları, bağlanma ve
travma ilişkisi ve travmanın bireye ve topluma maliyeti ve travmanın gizli bir salgın olarak hepimizin
yaşamını nasıl etkilediği çarpıcı bir dille anlatılıyor.
Sayfa 3
Dördüncü bölümde yazar, travmatik belleği ve
hatırlamanın dayanılmaz ağırlığını gözler önüne
sermiş.
Bu bölümde, tedavi ile beyin plastisitesi kavramı ve
beynin tekrar şekillenebileceğini görüyor ve
umutlanıyoruz.
Beşinci bölüm, travmadan iyileşme çalışmalarına
ayrılmış. Bu bölümde en dikkat çeken iyileşme
araçlarından biri olarak EMDR gösterilmiş. EMDR
ile ilk beyin görüntüleme çalışmasının öyküsü ve
etkinliğinin kanıtlanması yine bu bölümde
anlatılıyor.
Son bölümde yazar ve ekibinin önerdiği gelişimsel
travma bozukluğu kavramı ve bu alanda çalışma
çağrısını görüyoruz.
İyileşme bölümünde başta yoga olmak üzere
ülkemizde az bilinen beden temelli travma
yaklaşımları anlatılmış. Neurofeedback’in travma
tedavilerine nasıl eklenebileceği, Internal Family
Systems yaklaşımı, travma ve tiyatro gibi fazla
tanımadığımız yaklaşımlar bu bölümde okuyucuya
duyuruluyor.
Body Keeps the Score kapsamlı travma bilgisini en
önemli araştırmacılarından birinin kaleminden
okumak isteyenler için bulunmaz bir kaynak.
En yakın sürede Türkçe’de görmek dileğiyle
okuyucularımıza öneriyorum.
Doç Dr Önder Kavakcı
Ruhsal Travma Tedavisi İçin EMDR
Yazar Önder Kavakçı
EMDR, bugün birçok psikiyatrik bozukluk için hızlı ve
etkili tedavi olanağı sağlayan bir terapi yöntemidir. Travmatik içeriğe hızlı ulaşmayı sağlayan özelliği nedeni ile
hastalar; çok çabuk, anımsamaya hazır olmadıkları
anılarla yüzleşebilmektedirler. EMDR, geleneksel tedavi
yöntemleri ile zor iyileşen bozukluklar için de etkilidir.
Kişilik bozuklukları, somatoform bozukluklar, karmaşık
travmalar, dissosiyatif bozukluklar gibi durumların
EMDR uygulanarak tedavisi mümkündür. Ancak bu
durumların tedavisi iyi bir psikopatoloji bilgisi, EMDR ve
diğer terapilerde deneyimli olmayı gerektirir.
Bu kitapta yalnızca erişkin travmalarına EMDR ile müdahale tekniklerinden söz edilmektedir. Bu kitap bir
EMDR’ye giriş kitabı olarak ele alınmalıdır.
Sayfa 4
Makale Özeti
Bu makalede,
Yakın Dönem Travma
Protokolü (R-TEP)’nün
yapısı ve yöntemleri
gelişimsel /bütünleyici bakış
açısına göre incelenmiştir.
Bu bakış açısının temel
teorik kavramlarından
bahsedilecek ve R-TEP’in
yapısı tanımlanacaktır.
Makale Özeti
Makale Adı: Yakın Dönem Travma Protokolü’nün
Gelişimsel / Bütünleyici Bakış Açısı
Yönergeler*
Yazar: L. Brurit & W. Nomi
Dergi: Journal of EMDR Practice and Research
Sayı: 2011; Volume 5, Number 2 ; 57-72
Çeviri özet: İnci Canoğulları
Bu makalede, Yakın Dönem Travma Protokolü
(R-TEP)’nün yapısı ve yöntemleri gelişimsel / bütünleyici bakış açısına göre incelenmiştir. Bu bakış
açısının temel teorik kavramlarından bahsedilecek
ve R-TEP’in yapısı tanımlanacaktır.
Bütünleştirme
Buradaki varsayım şudur; farklı gelişimsel modellere (Erickson, 1950; Kohlberg, 1976; Loevinger,
1976; Mahler, Pine, & Bergman 1975; Piaget,
1970) göre, öz bilinç geliştirmenin ve duygusal
olarak iyi olma halinin temelinde daha büyük olana
doğru içsel bir hareket (Klein, 1976; Koestler, 1978;
Mosak & Maniacci, 2008; Siegel, 1999;Smuts,
1926; Werner, 1957; Wilber, 1996) vardır.
Bütünleştirici hareket, hem ileriye yönelik hem de
geriye yönelik olayları ya da organizasyon, deorganizasyon ve reorganizasyon sıralamasını
içermektedir (Schore, 1997; Wilber). Siegel (1999),
bunun karmaşıklık teorisi ile uyumlu olduğunu ve
sistemlerin karmaşıklığı ve uyumu maksimuma
çıkarmak üzere kendi kendini düzenleme
eğiliminde olduklarını belirtmektedir (Prigogine &
Stengers, 1984;Skinner,Molnar, Vybiral, & Mitra, 1992).
Travma ile Bütünleştirmenin Bozulması
Travma ile bütünleştirmenin bozulması, çift aşamalı
psikoform ve somatoform (Chu, 1998; van der Hart,
van Dijke, van Son, & Steele, 2000) semptom
örüntüleriyle ortaya çıkmaktadır. Bir tarafta,
duygusal ve bedensel hissizleşme, az uyarılma,
travmayı hatırlatan ipuçlarından kaçınma ve zihinsel
fonksiyonlarda disosiyasyon vardır. Diğer tarafta,
istemsiz gelen/araya giren geriye dönüşler, rüyalar
ve düşünceler ile travmanın acısının hafifletilmesi ve
somatik semptomlar, aşırı uyarılma, çok yoğun
duygular ve travmatik fragmanların yeniden deneyimlenmesi vardır.
Adaptif Bilgi İşleme Modeli
Adaptif Bilgi İşleme Modeli (AIP)’nin (Shapiro,
1995, 2001; Solomon & Shapiro, 2008) temel
varsayımı, yeni deneyimleri mevcut anı ağlarına
asimile eden bir bilgi işleme sisteminin var
olduğudur. Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve
Yeniden
İşleme
(EMDR)
Protokolü, AIP
Modeli’nden türemiştir ve izole bir şekilde işlevsiz
depolanan travmatik anı ağlarının aktive edilmesini
ve bunlara ulaşılmasını içerir. Böylece uyumlu anı
ağları ile dinamik bağları oluşturmaya yardımcı
olur.
Bütün/Parça İlişkileri – Hiyerarşik/Bütünleyici İlke
Sistemlerin (Koestler, 1978; Smuts, 1926; Wilber,
1996) bütün/parça ilişkileri üzerinden kavramsallaştırılmasına göre, bütün daha büyük bir bütünün bir
parçası haline gelir ve bu bir öncekini de içerir fakat
onun ötesine geçer. R-TEP’in teorik kavramsallaştırması bu ilkeyi anı bütünleştirme işlemine uygular.
Birçok olay, epizodun parçaları haline gelir. Epizod
diğer olaylarla ve epizodlarla birlikte tema kümelerinin
paçaları haline gelir ve tema kümeleri diğer tema
kümeleri ile birlikte bir kimliğin parçalarını oluştururlar.
Sayfa 5
Bigi İşlemenin Düzeyleri
Bilgi işlemenin üç düzeyi – sensorimotor, duygusal
ve kognitif (Koestler, 1978; Smuts, 1926; Wilber,
1996)fonksiyonel ve karşılıklı olarak birbirlerine
bağımlıdırlar ve iç içe geçmişlerdir ( Damasio,
1999; Lanius, Lanius, Fisher, & Ogden, 2006;
Schore, 1994). Anı bütünleştirme işleminin ilk
aşamasında (Shapiro & Laub, 2008), basit istemsiz
gelen/araya giren görüntü/duyum bölümleri hakimdir. İkinci aşamada, bölümler daha karışık hale
gelirken epizod içindeki olayların farklı deneyimlerine ait sensorimotor ve duygusal bilgiler dahil olur.
Üçüncü aşamada, bölümler daha da karışık hale
gelirler
ve
danışanın
hayatındaki
çeşitli
olaylar/epizodlar ile ilgili sensorimotor, duygusal ve
kognitif bilgiyi dahil ederek bir tema kümesi
oluştururlar.
Yakın Dönem Travma Protokolü’nün Yapısı
R-TEP’in, EMDR standart protokolden uyarlanmış
8 aşamalı bir yapısı vardır. Üç gruba bölünmüştür:
(a) hikaye alma (1. Aşama) ve hazırlık (2. Aşama);
(b) rahatsızlık veren noktanın(PoD) işlenmesi ve
değerlendirme (3. Aşama), duyarsızlaştırma (4.
Aşama) ve eğer mümkünse yerleştirme (5. Aşama)
uygulanır ve (c) epizod düzeyinde tamamlama – bu
grupta epizoda ait öznel rahatsızlık ölçeği (SUD)
kon trol edilir ve epizod yerleştirme (5. Aşama),
epizod beden tarama (6. Aşama), epizod kapama
(7. Aşama) ve epizod takip (8. Aşama) ile devam
edilir.
Hikaye Alma ve Hazırlık
Kısa hikaye alma sırasında, terapötik ilişki kurulur
ve danışanın erken EMDR müdahalesi (early
EMDR intervention – EEI) için hazır olunup
olunmadığı değerlendirilir. Bu değerlendirme
geçmiş travmaların,
fonksiyon düzeyinin ve
mevcut kaynakların araştırılmasını içerir.
Rahatsızlık Veren Noktanın İşlenmesi
Bu gruptaki ilk işlem, danışanın çift yönlü uyarım
(BLS) alırken aynı anda tüm travmatik hikayeyi
sıralı bir şekilde yüksek sesle anlatmasıdır.
Epizoda ait hikayenin bu ilk defa işlenmesi
parçalanmış travmatik hikayedeki boşlukları bir
araya getirmeye yardımcı olur. Sonraki işlem,
PoD’ları belirlemek üzere yapılan “Google
Tarama”dır. Bu, travmatik epizod –T-Epizod’un
rahatsızlık veren bölümler için sıralı olmayan bir
şekilde içsel taramasıdır ve devam eden çift yönlü
uyarım ile birlikte uygulanır. Her bir PoD belirlenir,
değerlendirilir ve ayrı ayrı işlenir. Teleskopik işleme,
R-TEP duyarsızlaştırma aşamasının 3-yönlü
yaklaşımıdır. Sadece PoD’la ilişkili oldukça dar bir
bakış açısına ait çağrışımlardan (EMD yöntemi)
tüm travmatik epizod (T-Episode)’a ait geniş bakış
açısına ait çağrışımlara (EMDr yöntemi) ve tüm
yaşam deneyimlerine ait oldukça kapsamlı bir
bakış açısına ait serbest çağrışımlara (EMDR
yöntemi) kadar çağrışımların kademeli ilerlemesine
olanak sağlar. Çağrışımların kapsamı hedefe (PoD)
geri dönme isteği ile düzenlenir ve SUD düzeyi
kontrol edilir. PoD’un SUD düzeyi ekolojik seviyeye
gelirse (durum için uygun olan) ya da PoD sakin bir
şekilde incelenebiliyorsa yerleştirme yapılır. Kalan
PoD’ları belirlemek üzere tekrar Google tarama
yapılır ve bu işlem daha fazla PoD bulunamayana
kadar tekrar edilir. Üç ya da dört ardışık uyumlu
çağrışımdan sonra danışandan hedefe geri dönmesi ve SUD seviyesini kontrol etmesi istenir.
Halen
beden
duyumlarını
etkileyebilecek
rahatsızlık veren hedefler olduğu için Beden
Taraması’na (6. Aşama) geçilmez. Güçlü bir kaynak
ile kapama (7. Aşama) her bir seansın sonunda
yapılmalıdır. Kalan bir PoD olup olmadığını kontrol
etmek için her seansın başında Google tarama ile
Sayfa 6
Yeniden Değerlendirme (8. Aşama) yapılmalıdır.
R-TEP genellikle, isteğe bağlı olarak ardışık günlerde de yapılabilen, 3 ya da 4 seans sürmektedir.
Epizod Düzeyinde Tamamlama
Bu, tüm epizod ile ilgili son ve kapanış grubudur.
Google taramadan artık daha fazla PoD
çıkmadığında ve T-Epizod’un işlemesi tamamlamaya ulaştığında başlar. Tüm epizodun SUD
düzeyi kontrol edilir. Eğer ekolojik seviyeye
ulaştıysa danışana travmatik deneyimden ne
öğrendiği sorulur. Epizoda ait olumlu kognisyon
(EPC-Episode Pozitive Cognition) ile epizod
yerleştirme yapılır. Ardından epizod beden tarama
ve epizod kapanış ile devam edilir. Olay Etki
Ölçeği’nin (IES-R; Weiss & Marmar, 1997)
uygulanması ve fonksiyon düzeyinin tedavi öncesi,
tedavi sonrası ve 3-6 ay sonrasında takip olmak
üzere üç defa değerlendirilmesi önerilir.
Yakın Dönem Travma Protokolü’nün Yapısına
Gelişimsel/Bütünleyici Bakış Açısı
Travma bütünleyici fonksiyonlara zarar verdiği için
erken dönem gelişimsel örüntülere ve yeterliklere
doğru bir gerileme ile sonuçlanabilir. Bu yüzden,
gelişimsel ihtiyaçları ve örüntüleri anlamak
travmalarından iyileşmeye çalışan kişiler ile
çalışırken yardımcı olabilir. Örneğin, travma sonucu
ortaya çıkan bozulmanın bazen bağlanma
zorluklarını yansıttığını anlamak terapistin duruma
uygun bir düzenleme yapmasına yardımcı olabilir.
R-TEP’in yapısının ve özel prosedürlerinin, yakın
travma sonrası danışanların bozulmaya uğramış
durumlarına ve onların işleme için gerekli özel
örüntülerine gelişimsel olarak uyum sağladığı bilinmektedir.
EMDR protokolünün sıralamasında
öncelikle bir temas ve ilişki kurulması, bu hikaye
alma aşamasında yapılır, daha sonrasında yani
duyarsızlaştırma aşamasında ise travmanın
işlemesine başlamadan danışanın stabilize edilmesi gelişimsel bir mantık izlendiğini göstermektedir. R-TEP bu sıralamayı izleyerek (makalenin
orjinalinde Tablo-1’e bakabilirsiniz)
işleme başlamadan önce ve işleme sırasında, ilk iki
aşamada “kapsama – containment” üzerinde özellikle durmaktadır. Bu danışanın kendi tolerans
penceresinde (Siegel, 1999) kalmasına ve mümkün
olduğunca güvende hissetmesine yardımcı olur.
Tutma
“Tutma - holding” (Winnicot, 1965) ve “kapsama
-containment” (Bion, 1962) bebeğin doyurulma ve
rahatlatılma gibi ihtiyaçlarının her ikisinin de
karşılandığı ipuçlarının ritmik değişimi ile ilgilidir.
Travmanın hemen arkasından gelen şok etkisi
bebeklikteki erken dönem ihtiyaçlarını tetikleyebilir.
Bebek, uyarılmasını tolerans penceresi dahilinde
tutmak için ilk bağlanma figürünün dışarıdan
sağladığı etkileşimsel düzenlemeye ihtiyaç duyar
(Bowlby, 1973; Schore, 1994; Siegel, 1999). Yakın
dönemde yaşanan travmanın yarattığı bozulma,
tutulmaya ve güvende hissetmeye ait temel
duyumları etkiler. Fizyolojik ve duygusal düzenlemedeki bu bozulmanın bilgi işleme üzerinde olumsuz etkisi vardır (van der Hart et al., 2000; van der
Kolk, McFarlane, & Weisaeth, 1996). Bu yüzden,
güvenlik ve kapsama konusu ile ilgilenmek
kontağın ilk kurulduğu andan itibaren ve tüm terapi
süreci boyunca oldukça önemlidir.
Gelişimsel / bütünleyici bakış açısına göre travmadan sonraki acil müdahale, sözel olmayan
bağlanmaya ait iletişimsel ipuçlarının (Schore,
1994; Winnicot, 1965) üzerinde durmalıdır. Göz
kontağı, yatıştırıcı ses tonu, yüz ifadeleri, ses tonu,
dokunma, mimikler ve beden duruşu bunlara örnek
verilebilir.
Kendi Kendini Dengeleme (Self-Stabilization)
Yakın dönemli travmanın ardından kişinin kendi
kendini düzenlemesinin bozulmasıyla birlikte
bebeklikteki erken dönem “bakım veren kişi
tarafından yönetilen düzenleme (caregiver guided
self-regulation) ” ihtiyaçlarının tetiklenmesi durumu
ortaya çıkabilir. Bu çeşit bir düzenlemede yetişkin,
çocuğa zihin durumlarını kendi kendine düzenlemeye başlaması için yardım eder.( Erickson, 1950;
Sayfa 7
Mahler et al., 1975; Sroufe, Cooper, & DeHart,
1996). Danışan, terapist tarafından tutulmanın
getirdiği güvende olma duygusunu kazandıktan
sonra terapötik ilişki bağlamında kendi kendini
dengeleme duygusunu geri kazanabilir. Bunun için,
4 element egzersizi (Shapiro, 2007) ve bir kaynakla
bağlantı kurma (Resource Connection-RC) tavsiye
edilir. Tabii diğer araçlar da kullanılabilir.
EMD Dar – Odaklı Strateji
Teleskopik işleme EMD yöntemi ile başlar, sadece
PoD’ a ait çağrışımlarla kalır. Eğer çağrışımlar onun
ötesine geçiyor ise danışandan hedefe (PoD) geri
gitmesi ve SUD seviyesini kontrol etmesi istenir.
Eğer SUD seviyesi birkaç setten sonra
düşmüyorsa, terapist doğal olarak EMDr yöntemine
geçer.
Dar- odaklı EMD yönteminin sadece bir parçaya
(PoD) odaklanması, okul öncesi çocuklarına özgün
kognitif özelliklere benzemektedir. Piaget bunu
“preoperasyonel ya da mantık öncesi” dönem
olarak adlandırmaktadır (Piaget, 1970). Çocuk,
gerçekte kendi duyumlarında var olmayan şeyleri
zihninde görüntülemeye başlar, geçmiş hakkında
düşünebilir ve geleceği görebilir. Terapist,
danışanın PoD ile yüz yüze gelme becerisine uyum
sağlamalıdır.
dışındaki çağrışımlarla ilgili kısıtlamalar, işleme
alanını sınırlandırmaktadır. Danışanlar, epizod odaklı işlemenin kendilerine güvenlik ve kapsanma
duygusu verdiğini söylemektedirler. Eğer SUD seviyesi düşmüyor ise, terapist danışanın onayı ile
serbest çağrışımlı işlemenin yapıldığı EMDR
yöntemine geçebilir.
EMDr yöntemi, Piaget’nin “concrete operasyonel
-somut işlemler dönemi” olarak adlandırdığı 6-12
yaşları arasındaki döneme ait kognitif özelliklere
uymaktadır. Okul çağındaki çocuklar, mantıksal ve
sistematik düşünme konusunda daha iyi olurlar ve
bilgiye dair birçok bölümü dikkate alabilirler.
EMDr yönteminin genişletilmiş çağrışımlı içeriği,
bilgiye dair farklı parçalarla aynı anda ilgilenmeye
olanak sağlayan anı bütünleştirmenin ikinci
aşamasına uyumlu hale getirilmiştir.
EMDR Daha Geniş - Odaklı Strateji EMDR
serbest çağrışımlı işleme; sensorimotor, duygusal
ve kognitif bilgilerin yer aldığı çeşitli yaşam deneyimleri ile ilgilidir. Ergenlikte edinilen bazı kognitif
özelliklere benzemektedir. Piaget (1970) bu dönemi
“formal operasyonel dönem-soyut işlemler dönemi”
olarak adlandırmaktadır.
Bu, ebeveynin bir zorluğun büyüklüğünü çocuğun
kapasitesine göre düzenleyecek şekilde uyum
sağlamasına benzemektedir. Güvenli bir ortam ile
uyarıcı
bir
ortam
arasında
dengenin
sağlandığından emin olunmalıdır ki, böylece
gelişimsel zorluğun üstünden gelme başarılsın
(Klein, 1976; Schore, 2003; Siegel & Hartzel,
2003).
Ergenler bu dönemde, mantıksal düşünme
yeteneklerini sadece somut şeylere değil soyut
şeylere de uygulayabilirler. EMDR’nin geniş odaklı
serbest çağrışımlı işlemesi, anı bütünleştirme
işleminin üçüncü aşaması ile uyumludur. Bu
aşamada, üç düzeyli bilgi işlemeye yerleştirilir ve
çağrışımların alanı daha geniştir. Çağrışımlar, bir
tema
kümesinde
organize
olmuş
çeşitli
olaylara/epizodlara aittir.
EMDr Geniş – Odaklı Strateji
Anı bütünleştirme işlemi devam ettikçe, daha
karmaşık travmalar sensorimotor ve duygusal
bilgilerle birlikte gelir. EMDr yöntemi daha geniş
çağrışımlı bir yöntem olduğu için bunları işlemek
için daha uygundur. Fakat bununla birlikte, epizod
Bu, gelişen yansıtma yeteneği ve diğer kognitif ve
duygusal yeteneklerle birlikte danışanın öz- algısını
ve öz-güvenini etkileyebilir. Eğer uyumlu bir işleme
gerçekleşirse, epizod daha sonra daha uyumlu ve
anlamlı bir hikayeye dönüşerek danışanın yaşam
hikayesi ile bütünleşir.
Sayfa 8
Olay
Orit, bir süredir birlikte olduğu bir erkek ve onun
arkadaşı tarafından cinsel istismara uğramıştır. Bu
olay bir bar eğlencesi gibi başlamıştır.
Çok Düzeyli Bütünleyici İşleme
Bütünlemenin daha üst seviyesi olan bu düzey
teleskopik işlemenin spesifik olarak herhangi bir
yöntem ile ilişkili değildir, ancak EMDR ve R-TEP
işlemi sürecinde ortaya çıkabilir. Yetişkin ileriyi
görme-mantığına dair kognitif beceriler gerektirmektedir (Piaget, 1970). Yetişkin; sentez yapabilir,
birleştirebilir ve yetişkinin global bir bakış açısı
vardır. Gözlemleyen öz-benlik hem zihnin hem de
bedenin farkındadır ve onları birleştirebilir. Bu seviyede, büyüme deneyimleri kişinin kendisine,
diğerlerine ve evrene dair daha bütüncül bir anlam
oluşturmasına olanak sağlayabilir.
Vaka Örneği
Bu örnek, olaydan 3 ay sonra yapılan R-TEP Tedavisi ile ilgilidir. R-TEP Tedavisi altı seans sürmüştür.
İlk iki seans öykü alımı sırasında güven oluşturma,
değerlendirme ölçümleri yapma, R-TEP’in inceliklerini açıklama, kendi kendini stabilize etme
egzersizleri öğretme ve tedavi için hazır olup
olmadığını değerlendirme ile geçmiştir. Sonraki
dört seans R-TEP işlemesidir ve her biri yaklaşık 2
saat sürmüştür.
Vaka
Orit, cinsel istismara uğradıktan 3 ay sonra terapiye
gelen, üniversite öğrencisi bir kadındır. Uyku problemleri, flashbackler, düşük özsaygı hisleri, güvensizlik, cinsel isteğin yok olması, yakın ilişkilerden
korkma, evinden dışarı çıkmaktan korkma, labil
(oynak) ruh hali ve astımının kötüye gitmesi gibi
problemleri vardı.
Değerlendirme
Değerlendirme
tedavi
öncesinde,
tedavi
sonrasında ve 10 ay sonraki takip seansında
yapılmıştır. Ölçüm aracı olarak IES-R (Weiss &
Marmar, 1997) ve Greenwald’ın (1994) Problem
Değerlendirme Ölçeği (Problem Rating Scale)
kullanılmıştır.
1. ve 2. Seanslar
İlk iki seans öykü alımı, danışanla ilişki kurma ve
güven oluşturma, protokolün mantığını açıklama ve
danışanın kendi kendini stabilize etmesi için dört
element egzersizini öğretme konularına ayrılmıştır.
3. Seans
Rahatsızlık Veren Noktaları işlemeye başlamadan
önce, Orit’ten kendini iyi/ bir bütün olarak hissettiği
bir anısını hatırlaması istenmiştir. Orit’in istismar
öyküsünün epizodu (BLS ile sesli bir şekilde söyledi) çok uzun ve detaylıydı. Biraz ara vermek
istedi ama devam etmeye kararlıydı ve bitirdiğinde
biraz rahatladığını hissetti. Oldukça yorgun
olmasına rağmen Orit, terapistinin en azından bir
kez PoD işlemesine devam etme önerisini istekle
kabul etti.
PoD, cinsel istismarın istemsiz gelen/araya giren
görüntüsüydü/duyumuydu.
Orit,
Negatif
Kognisyon’unu (NK) “Aşağılandım ve utandım”
olarak belirtirken, Pozitif Kognisyon’unu (PK)
“İstismara uğradım” olarak belirtti. Düşüncenin
Geçerliliği (VOC) puanı 5’ti, iğrenmiş ve tiksinmiş
hissetmişti, kusmak istiyordu; SUD seviyesi 7-8’di.
EMD işlemesi boyunca (sekiz set), dakika dakika
duyumlarının ve hislerinin en ince ayrıntısına kadar
hatırladı. SUD seviyesi 4’e düştü ve biraz daha
rahatlamış hissetti.
Google taraması ile belirlenen ikinci PoD’u, daha
önce tanımadığı bir adamla olan cinsel istismar
Sayfa 9
bölümüydü. NK’si : “İsteğim dışında maruz kaldım,
aşağılandım” iken PK’si : “Kendi kontrolümde
değildim ve yapabileceğimi yaptım” idi. VOC puanı
5’ti – kızgınlık, küçük düşürülme, aşağılanma ve
özel hayatın ihlal edilmesi gibi şeyler hissetti, SUD
seviyesi 8’di ve beden duyumları göğsünde
baskıydı. İlk setin sonrasında istismar eden kişiye
vurmak istediğini söyledi. Terapist hayalinde bunu
yapması için onu cesaretlendirdi.
Terapist değerlendirmeleri: Bu seçim noktasında
terapist EMD stratejisinden EMDr stratejisine geçiş
yapmaya ve hedefe geri dönerek (PoD) araya
girmemeye karar verdi. Üçüncü PoD daha
öncekiler gibi istemsiz gelen/araya giren bölümler
gibi engelleyen bir bölüm değildi. Bu seferki PoD
olay öyküsünün başlama noktasıydı. Buna uyumlu
olarak terapist, Orit’in çağrışımlarına uymaya ve ne
geldiğini görmeye karar vermiştir.
Sonraki üç sette Orit, agresyonunun çoğunu
boşalttı, oldukça rahatlamış bir şekilde gülerken
istismar edenleri bağlıyor ve onlara vuruyordu.
Kapıyı çarpıp çıktığını, istismar edenlerin ona
yalvarıp ağlarken onları bırakıp çıktığını hayal etti.
SUD seviyesi ekolojik bir seviye olan 2’ye düştü.
Kapanışta terapist fiziksel boşalım olarak halı
çırpıcı ile bir koltuğa vurma önerisini getirdi. İlk
olarak duraksayan Orit, büyük bir ilgiyle ve gülerek,
tatmin olmuş bir biçimde bu öneriyi gerçekleştirdi.
Sonraki çağrışımlar, Orit’in AIP sisteminin
başlangıç noktasından itibaren her adımı taradığı
titiz ardışık bir işlemeydi. Eğlencenin tam olarak ne
zaman istismar noktasına döndüğünü aradı.
Üçüncü sette aradığı anı buldu. Ardışık işlemeye,
epizodun daha fazla parçasını ayırt etmeye,
disosiye olmuş bölümleri birbirine bağlarken
hatırlamaya ve yeniden yaşamaya devam etti. Bir
önceki seansta işlenen istemsiz gelen/araya giren
bölümler, epizodun daha geniş bir çerçevesine
dahil edilmişti.
4. Seans
Dördüncü seansta Orit terapistine koku flashbacklerinin gittiğini söyledi ve “Hayata geri döndüm”
dedi. Seans Google taraması ile başladı. Tam
bilinçsiz olarak yapılan Google taraması bir önceki
seanstan ikinci bir PoD buldu. Orit’in Adaptif Bilgi
İşleme (AIP) sistemi ikinci bir deneme seçti. NK’si :
“Onu durdurmadığım için kendime kızgınım” ve
PK’si: “İstismar edildim, kendimde değildim” idi.
VOC puanı 4’tü – kızgınlık ve iğrenme hissetti; SUD
seviyesi 6’ydı ve beden duyumları göğsünde baskı,
kusma isteğiydi. SUD seviyesi 3-4’e düştü ve
bunun hakkında konuşabilmenin rahatlatıcı
olduğunu söyledi.
Bir sonraki PoD’u barda otururken, iki adamın ona
eşlik etmesinden keyif alması ve hiçbir şey
şüphelenmemesiydi. NK’si “Ben safım” iken PK’si
“İlacın etkisi altında olmadığımda kendi ayaklarım
üzerinde durabilirim” idi. VOC puanı 4’tü ve SUD
seviyesi 7-8’di. Bir şeylerin yanlış olduğunu
karnında hissetti.
Orit’in çağrışımları istismar edenleri bıraktığı
zamana bağlandı. Ne olduğunu anlamaya
çalışırken nasıl uyuyamadığını hatırladı. Sabahın
erken saatinde bir arkadaşıyla yaptığı telefon
görüşmesi, istismar edildiğini anlamasına yardımcı
oldu ve bu durumu bildirmesi ve profesyonel bir
yardım alması için onu cesaretlendirdi. SUD seviyesi 4-5’e düştü. Göğsündeki baskı kayboldu ve
daha rahatlamış hissetti. Kapanış kaynağı hafta
sonu yaptığı bir geziden hoş bir sahneydi.
5. Seans
Beşinci seansta Orit, son seanstan sonra yalnız ve
yorgun hissettiğini ve enerjisini hafta sonu kız
arkadaşlarıyla geçirdiği harika anlar sonrasında
geri kazandığını söyledi. Terapistine erkeklerle
çıkmayı reddetmeye devam ettiğini, güvensiz
hissettiğini ve korktuğunu söyledi. Google
taramasında daha önceki seanslarda iki kere
işlediği rahatsız edici bir PoD’a döndü. Bu,
tanımadığı adamla olan sahnesiydi.
Sayfa 10
Orit’in çağrışımları istismar edenleri bıraktığı
zamana bağlandı. Ne olduğunu anlamaya
çalışırken nasıl uyuyamadığını hatırladı. Sabahın
erken saatinde bir arkadaşıyla yaptığı telefon
görüşmesi, istismar edildiğini anlamasına yardımcı
oldu ve bu durumu bildirmesi ve profesyonel bir
yardım alması için onu cesaretlendirdi. SUD seviyesi 4-5’e düştü. Göğsündeki baskı kayboldu ve
daha rahatlamış hissetti. Kapanış kaynağı hafta
sonu yaptığı bir geziden hoş bir sahneydi.
5. Seans
Beşinci seansta Orit, son seanstan sonra yalnız ve
yorgun hissettiğini ve enerjisini hafta sonu kız
arkadaşlarıyla geçirdiği harika anlar sonrasında
geri kazandığını söyledi. Terapistine erkeklerle
çıkmayı reddetmeye devam ettiğini, güvensiz
hissettiğini ve korktuğunu söyledi. Google
taramasında daha önceki seanslarda iki kere
işlediği rahatsız edici bir PoD’a döndü. Bu,
tanımadığı adamla olan sahnesiydi.
6. Seans
Altıncı seansta yapılan Google taramasında PoD
bulunamadı, terapist epizod seviyesinde bitirmeye
başladı. Epizod SUD’ı 3-4’tü ve Orit bunun
gelecekte erkeklerle çıktığını düşündüğünde hala
koruyucu ve engellenmiş hissettiği için böyle
olduğunu söyledi.
NK’si “Yeterince iyi değilim, engellendim” ve PK’si
“Değerliyim, açılabilirim” idi. VOC puanı 4’tü,
duyguları korku ve endişeydi; SUD seviyesi 6’ydı,
yüreği cız etmiş gibi hissetti. Orit korkularını ve
yakın ilişkilere olan gönülsüzlüğünü EMD stratejisi
ile işledi. Bir sonraki setten sonra son erkek
arkadaşı ve onun ailesiyle ilgili EMDR çağrışımları
geldi. Son erkek arkadaşı onunla evlenmek istemiş
ve Orit reddetmiş, bu nedenle de ayrılmışlardı.
Epizod odaklı kalma anlaşması nedeniyle, EMDR
çağrışımlarının önemini hedefe geri dönerek (PoD)
fark etmesi önerilmiştir. Eğer ihtiyaç olursa daha
sonra bir EMDR çalışması seçeneği tanınmıştır.
Artık PoD kalmadığı için terapist epizod seviyesinde bitirmeye başlamıştır. Epizod SUD’ı 2-3
civarındadır ve henüz çözülmemiş gelecek
endişeleri dikkate alındığında ekolojik bir düşüş
olarak görülür. Epizod PK’si “Kendime değer
veriyorum, Güçlüyüm, Kendi ayaklarım üzerinde
duruyorum.” idi. VOC puanı 5-6 civarındaydı.
Yerleştirme sırasında ilk set BLS bu puanı 6’ya
yükseltti. Sonraki sette mutlu oldu ve rahatladı ve
PK ile bağlantı kurduğunda tamam hissettiğini söyledi. Orit tedaviyi son seanstaki kaynağın aynısı ile
kapatmayı seçti. Bu kaynak ile bağlantı
kurduğunda, heyecan, huzur, değerli ve tatmin
olmuş hissetti. Bu hafta sonunun ona kendine
inanmayı öğrettiğini söyledi.
Bir sonraki seansta Orit daha mutlu hissettiğini,
yeni biriyle flört ettiğini ve cinselliğinin geri geliyor
olduğunu hissettiğini söyledi.
Terapiyi sonlandırdı ve 2 ay sonra üç seanslığına
onu istismar edenleri dava etme kararını takiben
geri döndü. Kendini onlarla karşılaşmaya ve polis
sorgusuna hazırlamak istedi. R-TEP seansları
olmadı. Bir ay sonra telefonla yapılan takip
seansında istismara ilişkin SUD seviyesi 1-2
civarındaydı. İki ay sonra final sınavlarında birbirini
takip eden başarısızlıkları ile ilgili yardım almak için
dört seanslığına (R-TEP seanslarını da içeren) geri
döndü. 3 ay sonraki bir takip seansında (R-TEP
tedavisinin bitmesinden 10 ay sonra) SUD seviyesi
sıfırdı.
Tedavi Sonrasında ve Takip Seanslarında
Değerlendirme
Orit,
IES-R
ve
Greenwald’ın
Problem
Değerlendirme Ölçeği’nde (Problem Rating Scale)
büyük değişiklikler ve gelişmeler gösterdi. Orit’in 10
aylık takip süreci boyunca 9 tane daha tedavi
seansı aldığı unutulmamalıdır. Bu nedenle R-TEP
sonrası ile 10 aylık takip süreci arasındaki puan
değişikliği, bu süreçte alınan tedaviyle ilgili
faydaların yansıması olabilir.
Sayfa 11
TARTIŞMA
Orit örneğine gelişimsel/bütüncül bakış açısından
baktığımızda, R-TEP yapısının ve prosedürlerinin
yakın dönemli travmayı işleme sürecindeki anı
bütünleştirme işleminin aşamalarının sıralamasının
ard arda gelişine nasıl uyum sağladığını
görmekteyiz.
İlk R-TEP aşaması, güvenli bağlanma kapsamında
“tutma-holding” temel ihtiyaçlarını karşılamaya
yöneliktir. Bu ihtiyacın, bebeklikten gelen, travma
sonrası bütünün parçalanması sonucu özellikle
üzerinde durulmaktadır. Güvenli bir bağ kurma ve
güven duygusu her terapi için gereklidir. Fakat,
R-TEP genellikle kısa süreli yakın dönemli travma
tedavisi olduğu için, bu aşama oldukça önemlidir.
Travmadan hemen sonra, danışan şokta iken, bu
aşama aile ve toplumdan gelen duygusal destek ile
birlikte ilk yardım olarak uygulanabilir. Bakım veren
kişinin tutan yaklaşımı ve o anda danışanın
ihtiyaçları ile uyumlu olmak, BLS ile birleştiğinde
stresi azaltmaya yardımcı olabilir, konuşamayan
danışanlarla ilişki kurulmasını sağlayabilir ve
mevcut zamanda güvenlik için zemin oluşturarak
empatik insani ilişkiyi yeniden kurabilir.
İkinci R-TEP aşamasında, terapist danışana kendi
kendini düzenleme egzersizleri öğretir,
kendi
kendini yatıştırması için gerekli becerilerini geliştirir
ve kaynaklarına ulaşabilmesi için erişilebilir bir bağ
kurulmasına olanak sağlar.
Üçüncü R-TEP aşaması, EMD yöntemi ile istemsiz
gelen/araya giren bölümlerin işlenmesi ile ilgilidir.
Bu aşama, anı bütünleştirme sürecinin ilk
aşamasına uygun hale getirilmiştir. Dar-odaklı
çağrışımlar ile EMD yöntemi, sadece PoD ile ilgili,
bu aşama için en uygun olanıdır. Bu yöntem, istemsiz gelen/araya giren görüntülerin ve duyumların en
baskın olduğu travmadan hemen sonraki günler
için uygulanabilecek en uygun yöntemdir.
Dördüncü R-TEP aşaması, epizod işlemedir ve bu
anı bütünleştirme sürecinin ikinci aşamasına
uyarlanmaktadır. Bu daha üst düzey olan seviyede,
deneyimsel bölümler daha karmaşıktır ve hem
duygusal hem de sensorimotor bilgilerle doludurlar.
Geniş-odaklı çağrışımlarla EMDr yöntemi, T-Epizod
ile ilişkili, bu aşama için en uygun olan yöntemdir.
Beşinci R-TEP aşaması, tema işlemedir ve anı
bütünleştirme sürecinin üçüncü aşamasına uygundur. Bu aşamada, deneyimler daha da
karmaşıklaşır. Sensorimotor, duygusal ve kognitif
bilgilerle doludur. Tüm yaşama dair deneyimlerle
alakalı daha geniş odaklı çağrışımlarla çalışan
EMDR yöntemi bu aşama için en uygun yöntemdir.
Unutulmamalıdır ki, yukarıda bahsedilen tanımlar
şematiktir. Aslında, bilgi düzeyleri üst üste gelebilir
ve işleme çeşitleri belli bir düzen izlemeyebilir.
Bununla birlikte, gelişimsel sırayı takip etmek terapiste, danışanın belli ihtiyaçları ve işleme şeklinin
dalgalanmaları ile uyumlu olması ve R-TEP
prosedürünü buna göre uyarlaması için yardım
eder.
Orit’in işleme şekli gelişimsel sıralamada kişisel
farklılıkların olabileceğini ve farklı birleştirme
düzeyleri arasındaki dalgalanmaları göstermektedir. Orit’in işlemesi, müdahale travmatik deneyimin
yaşanmasından aylar sonra olduğu için, epizod
odaklı EMDr yöntemi kullanarak yapılabilirdi ancak
istemsiz gelen/araya giren görüntüler ve duyumlar
(anı bütünlrştirmenin ilk aşaması)AIP sisteminin
tıkanmasına neden olduğu için ilk önce bunların
işlenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaç için
EMD yöntemi en uygun olandı ve adaptif işleme
AIP
sistemindeki
tıkanıklığı
açarak
anı
bütünleştirme sürecinin ikinci aşamasına geçmesine olanak sağladı.
Orit’in iki istemsiz gelen/araya giren parçayı
işlemesi sonraki epizod işleme düzeyi için zemin
hazırladı. Onun ihtiyaçlarına uyumlu bir şekilde
terapist, EMD’den EMDr yöntemine hızlı bir geçiş
yaptı ve Orit’in çağrışımlarının akıcı bir şekilde
gelmesi için geçişi sağlamış oldu.
Sayfa 12
Daha sonra seans süresince, çağrışımlar doğal
olarak epizoddan ayrılmaya başladılar. Terapist,
EMDR işleminin beşinci R-TEP aşamasına geçişin
olmasından kaçınarak, Orit’den hedefe (PoD) geri
dönmesini istedi. R-TEP epizod odaklı kontrat, terapistten danışanın, EMDR çağrışımlarına gitmeden,
uyumlu
epizod
çözümlenmesine
ulaşıp
ulaşmadığını kontrol etmesini bekler. Orit, uyumlu
epizod işlemesine ulaştı. Bu, onun semptomlarının
azalmasını sağladı, öz-güveni arttı. Cinsellikle ilgili
kendine olan güvenini ve yakın ilişki kurma becerisini yeniden kazandı. Mevcut tetikleyicilerle baş
edebildi ve taciz eden kişilerle kararlılıkla
karşılaşabildi ki bu onun için oldukça yeni bir
durumdu. Ebeveynleri ile değişken olan ilişkilerini
düzenleyerek evinden taşınmak için adım attı.
Üstelik aile konuları EMDR ile çalışılmamıştı. AIP
sistemi, Orit’in temasında bir dönüşüme doğru
hareket etmekteydi. Kendisine, diğerlerine ve
evrene dair daha bütüncül bir anlam oluşturmasına
olanak sağlayan kişiler arası deneyimler ile çok
düzeyli global bir işlemeye ulaşamadı.
R-TEP’in
danışanla
uyumlu
bir
şekilde
uygulanmasının çok fazla uzmanlık gerektirdiği
düşünülebilir. Neyse ki, EMDR protokolü oldukça
bağışlayıcıdır ve bu protokolden adapte edilen
R-TEP de yine aynı şekilde oldukça bağışlayıcıdır.
İnsanı hatalarımızın üstesinden gelmek için AIP
sisteminin bütünleyici bilgeliğine güvenebiliriz.
Bununla birlikte, işlemenin gelişimsel/bütünleyici
yönlerinin farkında olmak artı bir fayda sağlayabilir.
ÖZET
Bu makalede sunulan R-TEP’in gelişimsel / bütünleyici
bakış
açısından
değerlendirilmesi,
danışanların semptomlarını, duygusal ihtiyaçlarını
ve yakın geçmişli bir travmadan sonra belli bir
işleme stilleri olduğunu anlamamıza yardımcı
olabilir. Gelecekte; acil, çok erken, yakında olan ve
yakında olmayan EMDR müdahalelerinin işleme
örüntülerinin araştırılması ve karşılaştırılması üzerine çalışmalar yapılabilir.
Sayfa 13
Yazım Kuralları Genel İlkeler
1. E-bültene gönderilecek araştırma yazıları, A4
boyutlarında beyaz kağıda üst, alt, sağ ve sol
boşluk 2,5 cm. Bırakılarak (16 x 24,7’lik alana) çift
aralıklı ve düz metin olarak yazılmalıdır (Bu ölçüler,
gönderilen tablo ve grafiklerin dergi sayfa boyutları
dışına taşmamasını ve daha kolay kullanılmasını
sağlayacaktır).
2. Yazılarda Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzu
örnek alınmalı, yabancı sözcükler yerine
olabildiğince Türkçe sözcükler kullanılmalıdır.
Türkçe’de pek alışılmamış sözcükler yazıda
kullanılırken ilk geçtiği yerde yabancı dildeki
karşılığı parantez içinde verilmelidir (Türkçe ve
İngilizce).
3. Araştırma yazıları başlık sayfası, özet (Türkçe ve
İngilize), anahtar kelimeler, ana metin, kaynaklar,
ekler, tablolar, şekil başlıkları, şekiller, yazar notları
ve yazışma adresi ile genişletilmiş İngilize uzun
özet (summary) bölümlerini içermelidir.
a) Başlık sayfası: Sadece araştırma yazısı başlığı
ve kısa başlık bu sayfada yer almalıdır. Yazarların
adı ve soyadı, unvanı ve çalıştığı kurumu içeren
bilgiler de bu sayfada yer almalıdır.
b) Özet ve anahtar sözcükler: Araştırma yazısı,
Türkçe ve İngilizce olmak üzere her iki dilde ‘Özet’
ve ‘Abstract’ başlıkları altında 250 kelimeyi
geçmeyecek şekilde olmalıdır. Anahtar kelimeler (3
ile 6 arasında) Türkçe özetin altında ‘Anahtar
kelimeler’ ve İngilizce özetin altında ‘Key words’
başlığı kullanılarak verilmelidir. Türkçe ve İngilizce
özetin her biri yeni bir sayfadan başlamalıdır.
c) Ana metin: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Görgül makalelerde (araştırma yazılarında) metin,
sırasıyla giriş, yöntem, sonuçlar ve tartışma bölümlerinden oluşmalıdır. Derleme türü yazılarda da
yöntem bölümü dışında diğer adımlar benzer
şekilde yazılmalıdır. Makalenin başlığı ana metnin
ilk sayfasında yer almalı ve başlıktan sonra, “Giriş”
alt başlığı yazılmadan paragraf ile metne
başlanmalıdır. Yöntem, Sonuçlar ve Tartışma
bölümleri yeni bir sayfadan başlamamalıdır; bir
bölüm bittikten sonra, aynı sayfada diğeri onu
izlemelidir.
Giriş bölümü, yapılan araştırma ile ilgili olarak,
literatürdeki yaklaşım ve sonuçlar ile araştırmanın
amacını içermelidir. Yöntem bölümü örneklem, veri
toplama araçları ve işlem olmak üzere 3 alt bölümden oluşmalıdır.
Sonuçlar, araştırmada kullanılan istatistiksel analizleri, her değişkene ait ortalama ve standart sapma
değerlerini içermelidir. Tablolar ve şekiller ayrı bir
sayfada yazının en sonunda verilmelidir. Verilecek
olan tablolarda ortalamalar ortalama işareti, standart
sapmalar ise “s” ile gösterilmelidir.
d) Kaynaklar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Metin
içinde belirtilen tüm kaynaklar ‘Kaynakça’ listesi
içinde yer almalıdır. APA 5 formatına uygun
yazılmalıdır.
e) Ekler: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Araştırmada
kullanılan ölçekler gibi ek bilgileri içerir.
f) Tablolar: Yeni bir sayfadan başlamalıdır ve her bir
tablo ayrı bir sayfada verilmedir. Tablo numarası
(Tablo 1: gibi) ve Tablo başlığı tablonun üstünde
kelimelerin yalnızca baş harfleri büyük olarak yer
almalıdır.
g) Şekil başlıkları ve şekiller: Yeni bir sayfadan
başlamalıdır. Şekil numarası ve şekil başlıkları
kelimelerin baş harfleri büyük olarak aynı sayfada alt
alta verilmelidir. Şekillerin her biri ise ayrı sayfalarda
verilmelidir.
h) Yazar notları: Yeni bir sayfadan başlamalıdır. Eğer
araştırma bir tez çalışmasının özeti ise veya
araştırmayı destekleyen kurum(lar) var ise bu
bölümde belirtilmelidir. Ayrıca araştırmacının,
araştırmaya katkılarından dolayı teşekkür etmek
istediği kişiler de bu sayfada belirtilmelidir.
ı) Yazışma adresi: Yeni bir sayfadan başlamalıdır.
Yazarın veya yazarlardan bağlantı kurulabilecek
olan kişinin adresi, telefon numarası ve varsa faks
numarası ile e-posta adresi bu bölümde yer almalıdır
i) Genişletilmiş İngilizce özet (Summary): Yeni bir
sayfadan başlamalıdır. Çift aralıklı, 4-10 sayfa
uzunluğunda olmalı; giriş, yöntem, bulgular ve
tartışma bölümlerini içermelidir. İngilizce kısa başlık
mutlaka belirtilmelidir.
4) Yazılardan ifade edilen düşüncelerden yazarları
sorumludur.
5) Yayın Kurulu, yazıda gerekli gördüğü sözcükleri
değiştirebilir.
6) Kurallara uymayan yazılar yayınlanmaz.
7) Yayınlanan her araştırmanın verilerinin 5 yıl süre
ile araştırmacı tarafından saklanması zorunludur.
Çalışma iki kopya halinde [email protected] adresine
gönderilmelidir. Bunlar: a)-Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası
dahil b) Kimlik bilgilerini içeren başlık sayfası hariç.
Sayfa 14
Psikoloji ve Pskiyatri Dünyasından Haberler
14. Avrupa Psikoloji Kongresi 7-10 Temmuz
2015 tarihleri arasında Milano’da
gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye
http://www.ecp2015.it/ adresinden ulaşabilirsiniz.
EMDR Avrupa 2015 Kongresi 10-12 Temmuz
2015 tarihleri arasında Milano’da
gerçekleştirilecektir. Kongre ile ilgili detaylı
bilgiye http://www.emdr2015.it adresinden
ulaşılabilir.
20. Ulusal Psikoloji Öğrencileri Kongresi 28-31
Temmuz 2015 tarihleri arasında Gaziantep’de
gerçekleşecektir. Detaylı bilgiye
http://20ulusalpsikolojiogrencilerikongresi.com
adresinden ulaşabilirsiniz.
EMDRIA 2015 Konferansı 27-30 Ağustos 2015
tarihleri arasında Philadelphia, Amerika’da
düzenlenecektir. Kongre ile ilgili detaylı bilgiye
http://www.emdria.org/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Bu yıl 9.’su gerçekleşecek olan Ulusal Madde
ve Alkol Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015
tarihleri arasında Edirne’de yapılacaktır.
Kongre ile ilgili detaylı bilgiye
http://bagimlilikkongresi2015.org/ adresinden
ulaşabilirsiniz.
EMDR I.Düzey Eğitimi 10-11-12-13 Eylül 2015
tarihlerinde İzmir’de olacaktır. Detayları 0212
2330110 no’lu telefonu arayarak Seda Köse’den
öğrenebilirsiniz.
Sayfa 15

EMDR TürkiyE-Bülteni

Transkript

Benzer belgeler

Psikolojik Savunma ve Disosiasyon`da EMDR

Hamilelik ve EMDR -Hamilelik söz konusu olduğunda herhangi bir

biyokimyasal(ilaç)tedavisine alternatif biyofiziksel terapi yöntemleri ıı

Çocuklardaki Fobik Tepkiler ve EMDR Nur Dinçer