Sosyal yenilik başarı örnekleri 15: Üniversite

Sosyal yenilik baþarý örnekleri 15: Üniversite-endüstri iþbirliði ve
teknoparklar
Soru: Türkiye nasýl çað atlar ve 21. yüzyýlda dünyanýn en iyiler liginde yerini alýr?
Cevap: Türkiye’nin 21. yüzyýlý yakalamasýnda kilit kavramlar “yeni ekonomi―, “giriþim
“entellektüel sermaye―, “yaratýcýlýk―, “ARGE―, “markalaþma―, “tasarým― ve
kritik baþarý faktörleri!
Yað belli, un belli, þeker belli. Ne duruyoruz? Helva yapsak ya!
Ýþte bu yazýmýzýn konusu bu. Bu helvayý nasýl yapacaðýz? Dünyanýn geliþmiþ ülkeleri bunu nasý
yapýyor? Biz nasýl yapabiliriz?
Nasýl teknoloji üreteceðiz? Ãœniversitelerimiz ve iþ dünyamýz nasýl ARGE yapacak? Ýnovasyonda
nasýl ataða geçeceðiz?
Önce dünyadan örneklere bakalým.
ÝSRAÝL’ÝN MODELÝ: TEFEN
Ýsveç'te Academy of International Business konferansýnda en fazla ilgi çeken sunum
Ýsrailli iþadamý Stef Wertheimer’in ortaya koyduðu TEFEN Modeli idi. Wertheimer, Ortadoðu’d
kalýcý barýþýn saðlanmasýnýn endüstriyel geliþimden, kalkýnmadan ve istihdam oluþturmadan
geçtiðine inanýyor. TEFEN, teknoparklar, endüstriyel parklar ve inkübatörler içeren
bütüncül bir model. Modelin beþ ayaðý var:
1.
2.
3.
4.
5.
Endüstri,
ARGE ve Teknoloji Ãœretimi
Eðitim ve Ãœniversite
Çevre ve Yaþam Alanlarý
Sanat ve Kültür
TEFEN, entegre bir yaþam ve üretim platformu. TEFEN modelinde yaþam, öðrenim, üretim,
kültür ve araþtýrma ortamlarý iç içe yer alýyor. Binlerce hektar alanda inkübatörlerde
teknoloji üretiliyor, gençlere istihdam saðlanýyor, imkan veriliyor, giriþimcilere risk
sermayesi saðlanýyor ve giriþimciler iþ kurup büyütüyorlar. Bu modelde üniversite ve
endüstri beraber çalýþýyor. Bilim-yenilik-teknoloji-üretim-pazarlama-satýþ zinciri etkin
þekilde kuruluyor ve iþliyor. Onlarca patent üretiliyor, binlerce ARGE projesi devam
ediyor.
BÝZÝM TEFEN MODELLERÝMÝZ NE ZAMAN ÝÞLEYECEK?
Büyük sorumuz þu: Biz ne zaman kendi TEFEN modellerimizi Anadolu’nun dört bir tarafýnda
kuracaðýz? Bizim Silikon Vadilerimiz ne zaman devreye girecek ve dünya çapýnda inovasyon
ve teknoloji üretecek?
BÝLGÝ YENÝLÝK BÖLGELERÝ (BYB)
Dünyanýn dört bir tarafýnda geleceðin yenilik hareketlerinin tetiklendiði küresel yenilik
ve teknoloji merkezleri ortaya çýkýyor. Onlara ne ad verliyor biliyor musunuz? BYB “Bilgi
Yenilik Bölgeleri― (KIZ, Knowledge Innovation Zone). Serbest Ticaret Bölgelerinden
esinlenen ve modellenen bilgi, yenilik ve teknoloji üretim bölgeleri bunlar. Bu
bölgelerde akademi-üniversiteler-araþtýrma merkezleri-enstitüler-devlet kurumlarýþirketler-sivil toplum kuruluþlarý beraber teknoloji ve yenilik üretimi için sinerjik
iþbirlikleri, stratejik ortaklýklar ve ortak projeler gerçekleþtiriyorlar. Bu bölgelerde
risk sermayesi, melek sermayesi, teknoparklar, teknokentler, kuluçka merkezleri
birarada yer alýyor. Silikon Vadisi, Ýsrail TEFEN Modeli, Dubai Bilgi Köyü, Leiden Bilgi
Topluluðu, Baltýk Denizi Bilgi Bölgesi, Barcelona Bilgi Yerleþkesi, Þangay Geleceðin Þehri,
Hyderabad Bilgi Þehri, Ýsveç-Danimarka-Kopenag Hattý Sýnýrötesi Oresund Bölgesi bunlardan
bazýlarý.
ZENGÝNLÝÐÝN KAYNAÐI ÝNOVASYON
21. yüzyýlda baþarýnýn yolu teknoloji üretimi, inovasyon ve ARGEden geçiyor.
Geliþmiþ ülkeler zenginliklerini inovasyona borçlular. Türkiye ekonomisinin þaha
http://www.fahrikarakas.com
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 12 October, 2016, 18:47
kalkmasýný saðlayacak kritik anahtarlar:
EÐÝTÝM; ÝNOVASYON; ARGE; ÝNSANA YATIRIM; GÝRÝÞÝMCÝLÝK; ÃœRETÝM; MARKALAÞMA
Biz ne zaman bu sahalarda zirveyi zorlayacak ve ataða kalakacaðýz?
TEKNOLOJÝ BÖLGELERÝMÝZ
1. Istanbul - Gebze arasý bölge,
2. ODTÃœ ile Bilkent arasý bölge
3. Çeþme yarýmadasý teknoloji koridoru
ÃœNÝVERSÝTE ENDÃœSTRÝ ÝÞBÝRLÝÐÝ
Ãœniversite-endüstri iþbirliði, teknoparklar, inkübatörler, bilgi yenilik bölgeleri,
ARGE, inovasyon konularýnda Türkiye’nin önde gelen isimlerinden biri Ergun Özakat.
Özakat, giriþimci cesareti ve vizyoner kimliði ile Çeþme Alaçatý’da baþarýyla iþleyen bir
Teknopark modeli kurdu.
Yazýmýzýn bundan sonrasýný üstad Ergun Özakat’a býrakýyorum. Onun kendi kalemiyle ortaya ko
proje ve vizyon aþaðýdadýr:
Ãœlkemizin böyle ufuklu, vizyoner, cesur, çaplý ARGE ve inovasyon giriþimlerine ihtiyacý
var.
“ALAÇATI TEKNOPARK PROJESÝ―
Ergun Özakat
EGE’NÝN EN STRATEJÝK BÖLGESÝ
“1990’larda mega projeler arasýna alýnan Alaçatý Teknopark projesi zamanla Urla-Çeþme ara
teknoloji bölgesi çalýþmasý haline dönüþmüþtür. Son beþ yýl Çeþme yarýmadasýnda birçok
altyapý, 6 yollu anayol, Yüksek Teknoloji Enstitüsüne paralel diðer daha küçük
okullar, rüzgardan elektrik üretmek, sadece bu bölgede yýllýk 360 milyon dolar rüzgar
enerjisi potansiyel gelirini tespit etmiþ olmak, yaþam tarzý ile ilgili Alaçatý Venedik
projesi, çevresel bir yaþamý anlamlý kýlan el sanatlarýna destek veren bir köy çalýþmasý,
hava meydaný, yat limaný, golf alanlarý, Alaçatý surf cenneti Ege zenginlerinin yaþadýðý yere
komþu ki bu husus sermayenin yeni buluþlara yönlenmesinde mühim rol oynar, kuvvetli
sanayi bölgelerine yarým ile bir saat mesafede olmak, Egenin 10 üniversite ve 40
yüksek okuluna azami 2 saatlik mesafede Çeþme Yarýmadasý Teknokent projesi prodüktiv
yaþamý, uluslararasý kültürel renk ve kritik kütle çalýþmalarý ile sinerji yaratarak çok
arttýracak bir altyapý haline gelmiþtir. Rüzgar çalýþmalarýnýn da artýk görünür hale
gelmesi uzun vadeli geliþme için gerekli finansman problemine de çözüm yaratmýþtýr.
Burada off - set imkaný kullanmakla devletten hiç bir nakdi katký almadan büyük bir
gelir kaynaðý tesis edilecek ve gelecekteki para ihtiyaçlarý bölgenin kendisi tarafýndan
satýlan elektrik enerjisi karþýlýðý her ay nakid olarak temin edilecektir.―
2023 HEDEFÝ: SÝNERJÝK ATILIM
“Amerikalý’larla 1992 yýlý içinde Alaçatý’da baþlatýlmýþ, burada görülen teknoloji ko
çalýþmasýný anlatan bir küçük kitapçýkta toplanmýþtýr. Ayrýca Internet’te
http://egetek.unimedya.net.tr ile http://www.iyte.edu.tr/egetek adreslerinde de detaylý
olarak hem enerji hesaplarý ve hem de geçmiþ çalýþmalar anlatýlmakta ve yeni geliþmeler
ilave edilmektedir. Bilimde kritik kütle yaratarak sinerjik bir ortam oluþturmak,
buluþlarýn ticari deðere dönüþünü hýzlandýrmak bütün dünyanýn ulaþmak için yarýþta oldu
bilinen bir gerçektir. Bizim son 10 yýllýk çalýþmalarýmýz bu koþuda bir zýplama yapabilmek ve
2023 e kadar baþarýlarla en ön safhaya ulaþmak içindir. Cumhuriyetin 100.cü yýlý için
hazýrladýðýmýz en güzel armaðan olacaktýr.―
EGE’NÝN SÝLÝKON VADÝSÝ
“Urla-Çeþme teknoloji koridoru modelinde Amerika, Ýsrail, Japon ve Fransa modelinden
faydalanýlmakta özellikle uydu, kominikasyon, software, biyogenetik, enformatik gibi tam
çevreye uyumlu, AR-GE ile üretim yapan, enerjisi rüzgar, güneþ, jeotermalden elde
edilen ve Cumhuriyetimizin 100 üncü yýldönümüne, 2023 e kadar olgunlaþmasý
geliþtirilmektedir. Dünyada 500 cývarýnda―science park-teknopark― olduðu bilinmektedir.
Büyük olanlarýna yerine göre teknopark denmekte, geniþ alanlara yayýlmýþ en büyüklerine
ise koridor, bölge veya Silikon Vadisi denmekte olup baþarý ölçülendirilmeleri ise
http://www.fahrikarakas.com
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 12 October, 2016, 18:47
buluþlarýn ticari deðere dönüþebilmesi ve bölgesel kalkýnmaya katkýlarý ile
deðerlendirilmektedir. Amerika’da 200 ün üstünde teknopark olmasýna raðmen sadece 10
cývarýnda teknoloji bölgesi vardýr. Bunlardan bazýlarý Silicon Valley, Ilinois-Silicon
Prairie, New York-Silicon Alley, Boston-Route 128, Austin-Texas, Seattle-Microsoft
bölgesi, North Carolina-Research Triangle’dýr. Bu görüþten hareket edersek bizde de bir
çok teknopark kurulabilir fakat ancak belki üç tane teknoloji bölgesi olabilir.―
ÇEÞME TEKNOKENT
“Çeþme Yarýmadasý Teknokent için düþündüðümüz modelde yukarýdaki ülke tecrübelerinde
de faydalanan San Fransisco yakýnýndaki “Silicon Valley― hedef model olarak alýnmýþtýr. Baþ
ölçü birimi bütün dünya için. 70 km. Uzunlukta ve 15 km.geniþlikte yani 105,000
hektar bir alana yayýlmýþ olan bu harikalar diyarý teknoloji bölgesi “Silicon Valley―günd
63 dolar milyoneri yaratmaktadýr. Biz de Çeþme Teknokent alaný içinde zamanla günde bir
dolar milyoneri yaratabilecek bir yaþam biçimini ve 2023 yýlýna kadar bu bölgede bir
Nobel kazanmayý hedeflerimiz arasýna koymuþ bulunmaktayýz.―
TEMÝZ ENERJÝ PROJELERÝ
“Alaçatý’da Hacettepe Ãœniversitesi ve Tübitak kuruluþu olan Temiz Enerji Vakfý 100 hekta
alanda çalýþmalara baþlamak istiyor, Orta Doðu Ãœniversitesi Aeronautik mühendisliði ve uçuþ
okulu kuruluþu arazi için ilgili olduklarýný söylediler. Rüzgardan elektrik elde etmek
için toplamý 1.5 MW lýk 3*500kW deðirmen çalýþmakta, 7.2 MW lýk 12*600kW adet rüzgar
deðirmenli proje 1998 de faaliyete geçmiþtir. Birleþmiþ Milletlerin Enerji birimi Istanbul’a
gelmekte olup 330 gün güneþi olan Alaçatý’ya hidrojen enerjisi ile ilgili destek
verilebileceði dile getirilmiþtir. ÝTÃœ, ODTÃœ, Boðaziçi ve diðer üniversiteler ve araþtýrma
kurumlarý, devletin yetkilileri ile bu bölgede kritik kütle yaratacak temaslarýn devam
etmesi ve hatta hýzlandýrýlmasý gerekmektedir. Hem Türkiye’nin bütün üniversitelerine
Çeþme - Urla arasý bölgede yer ayýrmakla bazý AR-Ge ler finansal sinerji ile prodüktiv
hale gelebilir. Ayrýca tüm diðer ülkelere bu bölgede küçük bir yer ayýrarak renk ve
kültür çoðaltmasý düþünülmelidir.―
HEDEF 1000’DEN FAZLA YÃœKSEK TEKNOLOJÝ KURULUÞU
“Dünya rekabetinde çok gerilerdeyiz. Yapacak çok iþimiz var. GAP bölgesi 200,000
hektara yayýlmýþ ve 25 milyar dolar üzerinde harcama yapýlmakta olan iftihar ettiðimiz bir
projedir. Çeþme yarýmadasýnda “Teknoloji Koridoru― sadece 20,000 hektardýr. Ýçinde mevcut
kýsým yerleþim kýsýtlý kalmak ve %3 - 5 gibi yapýlaþma ile baþlamak þartý ile bu bölge zamanla
20 yýl içinde, 1000 den fazla High Tech kuruluþu içeren Türkiye’yi uluslararasý yönde
rekabet gücü ile gurur duyulan bir yere doðru çekmesi olanak içindedir. Türkiye’yi
uzun vadede Çeþme yarýmadasýndan baþka uluslararasý platforma taþýyacak baþka bir yer yoktur.
Bunu yabancýlar söylemektedirler. Çünkü yabancýlar için de güzel yaþamý yaratmak
istiyorsak herþeyden evvel iklim bakýmýndan Kocaeli veya Ankara ideal deðildir. Alaçatý’da
2,300 metrelik hava alaný plan içindedir. Biraz gecikmelerle 2002 de servise
girebileceðini ümit etmekteyiz. Alaçatý’da içme suyunu takviye için baraj yapýlmýþtýr.
Bunlarýn hepsi altyapýdýr. Teknoloji koridorunda dumaný, atýk suyu, tozu olmayan ve
hükümetten fazla birþey istemeden Almanya ve Japonya gibi ülkelere ihracat yapabilen
kuruluþlar ile araþtýrma ve geliþtirme yapan veya eðitim esaslý kuruluþlar öngörülmektedir.
Yarýmada temiz tutulmaya devam edilmeli mýcýr üretenler Urla - Çeþme arasý teknoloji
alanlarýna yaklaþtýrýlmamalýdýr. Toz, yüksek teknolojinin bir numaralý düþmanlarýndandýr.―
“Yörenin sadece rüzgardan elektrik üretme potansiyeli 1,000-1,500MW kurulu güç kadar
olup Ýzmir þehir içinin bugün kullandýðý elektrik mýktarýna eþdeðer bir potansiyeldir. Bu
yörelerin rüzgar elektrik üretim gelirinin bir kýsmý, bölge geliþmesinde kullanýlmak
üzere planlanmýþtýr. Alaçatý Belediyesi 7.2 MW lýk üretim projesinde %4 ortak olmuþtur.―
TÃœRKÝYE NE YAPMALI?
Son sözümüz yine Sayýn Ergun Özakat’tan:
“Türkiye Teknoparklarýn ve Teknokentlerin kurulmasý için yarýný bekleyemez. Yarýn çok geç
olabilir. Yarýný beklerken baþkalarýnýn peþine takýlmak zorunda kalabiliriz. Bu yüzden
beklemeye tahammülümüz yok. Çocuklarýmýz için beklemeye tahammülümüz yok. Ãœlke
için tahammülümüz yok. Ayrýca teknokent için ayrýlacak uygun mekanlar, arsa
rantiyesinin eline düþmeden, yýlda iki ay kullanýlan yazlýk konutlara dönüþmeden, veya
kýyýdan köþeden gece kondulara dönüþmeden teknoloji bölgeleri - serbest bölge
statüsüne benzer bir þekilde koruma altýna alýnmalýdýr―
“Türkiye geleceðini bilgi toplumunda ve teknokentlerde aramak zorundadýr. Bugünden
http://www.fahrikarakas.com
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 12 October, 2016, 18:47
böylesi uygun bu 3 kuruluþ yeri yarýný beklemeden özel kanunla çalýþmaya sokulmalýdýr ki
zamanla teknokent olabilsinler. Birçok Batý ülkesinde baþlayan bu hareket yanýnda
Japonya, Malezya, Taiwan, Ýndonezya gibi ülkelerde de gündemi belirleyen Teknokentler,
Türkiye’nin gündeminde yarýna býrakýlamaz.―
Ergun Özakat’ýn tam makalesine ulaþmak için aþaðýdaki adresi týklayabilirsiniz:
http://www.iyte.edu.tr/egetek/pages/projects/unisit01.html
http://www.fahrikarakas.com
Joomla! ile Güçlendirilmiþtir
Oluþturan: 12 October, 2016, 18:47