Kırağı - Ekotopluluk

Kırağı
1
2
•
•
•
•
•
•
Yerleşke Tipi
Amaç
Karar Alma
Toplumsal Cinsiyet
Dökümantasyon
Etik Çerçeve
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İşgücü
• Topluluk/Hane İçi İşbölümü
• Köyle İlişkiler
• Gönüllü
Çeşitlilik
• Birincil Üretim
• Katma-Değerli Üretim
Önceliklendirme
Uygulamalar
Takip ve İzleme
Su Kullanımı ve Arıtımı
Yapılar
Enerji
Atık ve Arıtım
Toprak İşleme
Kompost
İlaçlama
Gübreleme
Hazırlama
• Satış Kanalları
• Son Kullanıcı Profili
• Paketleme / Sunum
Verimlilik
Tanıtım ve İletişim
Yöntemler
• Tanım
• Yaratıcılık - El Emeği - Teknoloji Sermaye 4’lüsü Dengesine Örnek
Uygulamalar
• Özel (Unique) Üretim Biçimleri
Planlama ve Arazi
• Boyut
• Üretim Planlaması
• Uzun Dönemli Planlama
• Kayıt
Genel
Üretim
Ekonomi
• Araziden Gelir
• Arazi-dışı Gelir
• Gelir-Gider Paylaşımı
• Geleceğe Yönelik Plan ve İstekler
Arazi Yönetimi
Satış ve Pazarlama
3
4
Anadolu Meraları
Uygulama Arazisi
www.anadolumera.com
ları karar alıyor, ancak bütünü etkileyebilecek bir kararsa herkesin söz hakkı oluyor.
Toplumsal Cinsiyet
3 kişilik ekip
3 erkekten oluşuyor, “öyle denk geldi”. “Kadınlar yatkın değil” vb. gibi bir düşünce yok.
Ekipte kadınların da yer alması isteniyor.
Yerleşke Tipi
Topluluk yönetiminde arazi
Dökümantasyon
Amaç
Bütüncül yönetim başta olmak üzere
onarıcı tarım faaliyetlerini denemek,
keşfetmek, test etmek ve bunlar hakkında
veriler toplayarak analizler yaparak Türkiye’deki mevcut yerlere ve böyle bir yola
çıkmak isteyen kişi ve gruplara ekolojik ve
ekonomik bir model olmak.
“Hastalık derecesinde” dökümantasyon
var. Ham veri miktarı yüksek. Örnek: Hayvanların performans takibi, toprak analizi,
ekolojik gözlemler, harcamalar ve kazançlar. Veriler derlemeye yetecek miktara
geldiğinde rafine olarak dışarıya açılıyor.
Tüm veriler halka açık değil. Websitesi ve
sosyal medya aktif olarak kullanılıyor.
Karar Alma
Etik Çerçeve
Uygulama arazisinin tümüne yönelik bağlam beraber hazırlanıyor ve her yıl güncelleniyor. Ayrıca büyük kararlar hep birlikte
alınıyor. Uygulama arazisi içinde küçük
girişimlere (koyunların sorumlusu, gibi) dair
gündelik kararlarda o girişimlerin sorumlu-
Var. Hayvan sağlığı ve refahı “üst derecede gözetiliyor.” Pazarlama sürecinde de
etik çizgiler var. Tüm süreçlerde şeffaflık
önplanda. Ekolojik açıdan toprak sağlığı
öncelikli; toprağa zarar vereceği bilinen
işlemler yapılmıyor.
5
Anadolu Meraları Uygulama Arazisi
Otlatma yoluyla mera ve toprağın sürekli
gelişimi.
ÜRETİM
Aynı anda/yerde çok-türlü sürü otlatma.
İşgücü
%100 sadece otla beslenen hayvancılık –
Hayvanlara su dışında bir şey verilmiyor.
Topluluk içi işbölümü
Ekibin tamamı hem üretiyor, hem çalışıyor,
hem karar alıyor.
Planlama ve Arazi
Boyut
Köyle İlişkiler
Toplam 250 dekar. 180 dekarı tepelik
alanda, kuru mera. (köy dışı)
Malzeme veya deneyim eksikliği nedeniyle
ekibin yapamadığı bazı işleri (ot biçmek,
bazı malların nakliyesi gibi) yövmiye
ödemesi ve/veya karşılıklı yardımlaşmayla
köyden başkaları yapıyor. Gerektiğinde
veteriner kullanımı var. İlçe tarımın hayvan
başın sabit desteklerinden faydalanılıyor.
70 dekarı ovada, sulanabilir çayır. (2015
sonu itibariyle)
Toplam 50 dekar kendi arazileri, 200
dekar kiralık.
Üretim Planlaması
Tamamı planlı.
Gönüllü
Uzun vadeli, yıllık ve mevsimlik planlamalar
yapılıyor.
Gönüllü alınmıyor. Stajyer alınıyor, iki çeşit
var: Ücretli ve ücretsiz. Detaylar web sayfasında var.
Üretim, otlatma, ekolojik yönetim (solucan
gübresi suyu, vb) planlanıyor.
Çeşitlilik
Uzun Dönemli Planlama
Birincil Üretim
Bütüncül Yönetim algoritmasıyla planlanıyor.
Koyun, keçi, sığır sürüleri var. Kırmızı et,
süt ürünleri yapılıyor.
Katma-Değerli Üretim
Arazinin özelliklerine, kapasitesine, sosyal
ve ekonomik dinamiklere göre dinamik
planlama yapılıyor.
Peynir ve işlenmiş et.
Toprak sağlığının sürekli artması amaçlanıyor.
Yöntemler
Finansal planlama yıllık bazda yapılıyor.
Tanım
Kayıt
“Doğal ve onarıcı”.
Tamamı iç sistemde (bilgisayarda) kayıt
altında.
Yaratıcılık - El Emeği - Teknoloji - Sermaye 4’lüsü Dengesine Örnek Uygulamalar
Ekonomi
Araziden Gelir
Bütüncül Yönetim. Yaratıcılık ve yenilikçilik
önplanda.
Bütüncül Planlı Otlatma uygulanıyor.
Gelirin tamamı araziden.
%70’i arazideki tarımsal üretimden, %30’u
arazide verilen eğitimlerden.
Özel (Unique) Üretim Biçimleri
Bütüncül Planlı Otlatma ve Bütüncül
Yönetim.
Arazi-dışı Gelir
Yok.
6
Anadolu Meraları Uygulama Arazisi
Gelir-Gider Paylaşımı ve Muhasebe
aktiviteler için koru içi taşınabilir kompost
tuvaletler ve duş ile mutfak için eski tuğla
ve çamurdan roket ocak yapılmış.
Herkesin sorumluluk/girişim sahasına
göre, emek ve sorumluluk tabanlı hesaplanmış oranlarla gerçekleştiriliyor.
Muhasebe ve kayıdı kendileri, bilgisayar
ortamında tutuyorlar.
Enerji
Şebekeye bağlı değil. Basit ihtiyaçlar
(elektrikli çit, vb.) kendi kurdukları güneş
enerjisi sistemiyle karşılanıyor.
Geleceğe Yönelik Plan ve İstekler
Tarımsal gelirin çeşitlenerek artması ve
arazide yapılmak istenen yatırımlar için
(dönüm noktası barajı, mobil kulübe, vs.)
kaynak yaratma hızının artması.
Su motoru, sırt tırpanı gibi aletler benzinle
çalışıyor.
Atık ve Arıtım
Atık yok.
Toprak İşleme
ARAZİ YÖNETİMİ
Pulluk kullanımı yok.
Önceliklendirme
Hayvan etkisiyle, çok büyük alanda çok
büyük oranda malçlama yapılıyor. Tamamı
hayvanlara yaptırılıyor, insan veya makine
kullanımı yok.
Toprak sağlığının artması.
Uygulamalar
Onarıcı tarım ve Bütüncül Yönetim, buna
bağlı olarak Bütüncül Planlı Otlatma.
Anız yakımı yok.
Kırılan dallar vs. oldukları yerde çürümeye
bırakılıyor.
Kimyasal kullanılmıyor.
Toprağa vasfını kaybettirecek, verimli bir
çok-yıllık meraya dönüşmesini yavaşlatacak aktiviteler yapılmıyor.
İlaçlama
Yok.
Takip ve İzleme
Gübreleme
Toprak analizi, ekolojik gözlem ve verim
analizi yapılıyor.
Kimyasal veya taşıma hayvan gübrelemesi yok.
Bütüncül Planlı Otlatma’yla organik madde
1 yılda %0.6 artmış.
Kompost çayı ve solucan gübresi çayı
kullanımı için hazırlıklar başlamış. Amaç
toprağın biyolojik aktivitesinin onarım
hızını arttırmak.
Su Kullanımı ve Arıtımı
Kuru merada hayvanların su ihtiyacı için
50 metrekare brandada yağmur hasadı
var. Ayrıca depoyla su taşınıyor. 2016’da
60 metrekare dönüm hattı barajı yapılması
denenecek.
SATIŞ ve PAZARLAMA
Hazırlama
Satış Kanalları
Çayırda halihazırda artezyen var, yaz mevsiminde yağmurlama için kullanılacak.
Yapılar
Örgütlü tüketiciye satılıyor (Toplu sipariş,
toplu ödeme)
Mesken yapı yok. Eğitimler ve diğer
Tüketiciye kendi özgün yöntemleriyle
7
Anadolu Meraları Uygulama Arazisi
satış/paylaştırma yapan ve/veya ürün
dönüştüren dükkanlara satılıyor.
Son Kullanıcı Profili
Değişken.
Paketleme / Sunum
Kesim, parçalama ve paketlemede yerelde lisanslı, profesyonel hizmet veren kişi
ve kurumlardan destek alınıyor. Logo ve
standart paket henüz yok.
Verimlilik
Örgütlü tüketiciyle çalışmak çok daha verimli. Maliyet ve işgücü az, sorun çıkma potansiyeli düşük ve manevi tatmin yüksek.
Tanıtım ve İletişim
Gıda toplulukları üzerinden tanıtılıyor.
Sosyal medya kullanılıyor.
Toplum Destekli Tarım (önceden sipariş,
üretim sürecine ortak olmak, vb) için hazır
ve istekliler. Türeticilerin talepte bulunması
gerekiyor.
Tüketicilerin tamamı ve/veya türetici-başlarıyla sürekli iletişim halindeler. Telefon
ve e-mail yoluyla ulaşılabiliniyor.
Geribildirimler ekip olarak değerlendiriliyor. Görece en zayıf alanlar tespit edilerek
mevsimlik ve yıllık planlamalarda o kısımların iyileştirilmesine odaklanılıyor.
8
Alp - Cathrine Pir
Ailesi
Toplumsal Cinsiyet
Yerleşke Tipi
Bireylerin kendini gerçekleştirmesine olanak sağlanıyor. Erkek ve kadın perspektifleri farklı, eşitlenmeye çalışılmıyor. Bedensel
ve bahçe işlerini erkek yapıyor, çocuklarla
ilgilenme ağırlıklı olarak kadında.
Aile Çiftliği
Dökümantasyon
5 kişi (Ebeveyn ve 3 çocuk)
Amaç
Kamuya açık paylaşım yapılmıyor ama
planlar arasında. ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi)
ve organik tarım denetim sisteminde ne
kadar alanda ne üretim yapıldığı kayıtlı. Bu
işlere meraklı, özgün işler yapmak isteyen
bireylere bilgi veriyorlar. Aylık olarak yazıp
takipçilerine gönderdikleri bültenleri var.
Kendine yeterliliği temel alan, yüksek
değerli besin üretimi hedefleyen, enerji
ve diğer ihtiyaçları çiftlik temelinde karşılamaya çalışan kapalı döngü bir model
oluşturmak.
Karar Alma
Etik Çerçeve
Aile bütünü üzerinden karar alımı.
Çocuklar da karar alma mekanizmasına
dahil, gündemi belirlemede öncelikleri
var. Kararların planlara dönüştürülmesi
ebeveynler tarafından ortak toplantılarda
yapılıyor.
Stajyer istenmiyor. Ürünler duygusal olarak destek veren kişilere ve arkadaşlarına
satılıyor. Toptan alım yapan kurum/bireylere satış yapılmıyor. Topluluk Destekli
Tarım’a inanıyorlar.
9
Alp - Catherine Pir Ailesi
Yabani meyve ağacı türlerine yönelik tercih.
Azot bağlayan ağaç kullanımı.
ÜRETİM
Planlama ve Arazi
İşgücü
Boyut
Toplam 14 dekar. 11.5 dekarı meyve bahçesi/gıda ormanı, 2.5 dekarı bostan.
Araziler köyde, evin yanında ve köyün
dışında iki farklı yerde.
Hane İçi İşbölümü
Bireysel ilgi ve beceri temelli.
Köyle İlişkiler
Köyden başka bir aileyle yakın işbirliği var,
yarı-zamanlı çalışma mekanizmaları mevcut.
Üretim Planlaması
Yıllık planlama yapılıyor.
Gözlem sonucunda yerel koşullar ve
yöntemlerin birlikte başarısına göre karar
veriliyor.
Tek yıllık bitkilerde ekim nöbeti uygulaması var.
Ağaç ağırlık planlama.
Eski tohumlardan tohum çoğaltma amaçlı
ekim yapılıyor.
Ekime yönelik kompostlama yapılıyor.
“Çok renkli” bahçe yapısı tasarlanıyor.
Gönüllü
Kabul ediliyor. Ağırlıklı olarak Muğla
Üniversitesi’nden öğrenciler. Gönüllülerin
daha verimli çalışması isteniyor. Gönüllüler zaman ve organizasyon olarak ağır bir
yük aynı zamanda.
Çeşitlilik
Birincil Üretim
Meyve bahçesi var, 40 çeşit ağaç. Sıra aralarında gıda ormancılığı yapılıyor: Çeşitli
ot ve baharatlarla sebze ve baklagiller.
Katma-Değerli Üretim
Uzun Dönemli Planlama
“Sistematik düşünce” ile planlama yapılıyor.
Kardeş bitkiler ve birbirini besleyecek
ekim-dikim planlaması yapılıyor.
Çocukların ihtiyaç ve isteklerine göre
alanlar ayrılıyor.
Dondan etkilenecek bölgelerde dayanıklı
tür dikimleri yapılıyor.
Turşular, zeytinyağı, ekşiler, meyve suları
ve reçeller yapılıyor. Mandalina posasından pelte elde ediliyor.
Yöntemler
Tanım
“Doğaçlama Tarım”. “Yaparak ve doğaçlayarak sonuç almak”
Kayıt
Organik sertifikalı üretim, kayıt altında.
Yaratıcılık - El Emeği - Teknoloji - Sermaye 4’lüsü Dengesine Örnek Uygulamalar
Ekonomi
Asgari enerji gereksinimli sulama.
Çok-katmanlı dikim.
Araziden Gelir
Tarımsal gelir, toplam giderleri karşılamıyor.
2014’e göre gelirde 4 kat artış olmuş.
Çeşitliliği arttırarak ve üretim sezonunu uzatarak, yabani meyve toplayarak,
katma-değerli (ikincil) üretimi çoğaltarak
1 km tahliye kanal açılmış. Amaç kış sellerini engellemek ve kanalda kompost üretimi.
Özel (Unique) Üretim Biçimleri
Arazide termal dönüşüm noktalarına özel
dikim planlaması.
10
Alp - Catherine Pir Ailesi
geliri yükseltmeyi hedefliyorlar.
ledeki marangoza yaptırılmış.
Cilalar ve duvar boyaları ekolojik.
Duvar yalıtımında Earthship modeliyle
boş cam şişeler de kullanılmış.
Arazi-dışı Gelir
Ebeveynlerden biri ekolojik ilkeler ve yönetim konusunda danışmanlık veriyor.
Enerji
Elektrik şebekeden elde ediliyor.
Isınma; sıcak su ve ev ısıtması için kendi
tasarladıkları odun sobasından çıkan
borular, su borularını da ısıtıyor. Radyatör
sistemi, termometreyle kontrol ediliyor.
Bir diğeri, çeviri yapıyor.
Geleceğe Yönelik Plan ve İstekler
Ev yapımına yüksek meblağ harcanmış.
İleride sadece tarımdan kazanmak istiyorlar, ancak “pek gerçekçi” bulmuyorlar bu
fikri. Bahçenin geliri, bahçenin masrafını
karşılıyor. Evde atölyeler düzenlemeyi düşünüyorlar. Fidancılık yapılması planlanıyor.
Atık ve Arıtım
Siyah su depolanıyor, bir ampul yakacak
kadar elektrik üretimi mümkün.
Evde kullanılan su dışarıda filtrelenip tuvaletlerde kullanılıyor. Temizlik malzemeleri
“gri suya uygun” seçiliyor. Arap sabunu
ve sirke de kullanılıyor.
ARAZİ YÖNETİMİ
Önceliklendirme
4 sayfalık kriterler listesi var.
Kompost
Yaprak kurduyla yaprak gübresi yapılıyor.
Dere kenarından yaprak ve kurt toplanıyor.
Uygulamalar
Traktörün arkasına ters takılan küreme
aletiyle otlar yatırılıyor, böylelikle malçlama
yapılıyor.
Toprak İşleme
Biyo-yoğunluklu model uygulanıyor. Üst
katman kürekle, alt katman belle işleniyor.
60 cm’e kadar toprak bollaştırma yapılıyor.
Toprağa doğrudan güneş ışığı gelmeyecek bir ekim yoğunluğu var, böylelikle buharlaşmadan kaynaklı su kaybının önüne
geçiliyor.
Dallar arazideki hendeklere atılarak kompostlaştırılıyor ve öğütülüyor.
Anız yakımı yok.
Takip ve İzleme
Görsel izleme var. Toprak yumuşamış, su
tutma kapasitesi artmış.
İlaçlama
Doğal ilaçlar (ısırgan, tespih ağacı, vb.)
kullanılıyor.
Arap sabunu ve etil alkol suyla inceltilip
koşnil mücadelesinde kullanılıyor.
Su Kullanımı ve Arıtımı
Artezyen su kuyusu yapılmış.
Pasif sulama, mevsimde 2 ila 4 arası sulama
yapılıyor.
Toprak arıklar var.
Gübreleme
Keçi ve solucan gübresi kullanılıyor.
Dere kenarında biriken mil toprak araziye
seriliyor.
Çatı arasından yarasa gübresi toplanıyor.
Gübrelerden kompost çayı da yapılıyor.
Evin çatısında yağmur hasadı sistemi bahçe sulamasında kullanılıyor.
Yapılar
Taş ev. Taşlar arazi ve çevresinden edinilmiş.
2. el eşyalar kullanılmış ve bir kısmı mahal-
11