- Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO)

Transkript

Yıl -Viti /Sayı –Numri:2015 /1
Oda Bülteni | Buletini i Odës 1
2
Oda Bülteni | Buletini i Odës
Içindekiler.../ Përmbajtja
Başlarken / Parthënie
Ekonomi Haberleri / Lajme nga Ekonomia
Analiz / Analizë
Röpörtaj / Intervistë
Odadan Haberler / Lajme nga Oda
Şirketlerden Haberler / Lajme nga Konpanitë
Oda Bülteni /Buletini i Odës
Kosova Türkiye Ticaret Odasının yayın organı. üç ayda bir yayınlanır.
Është botim i Odës Tregtare Kosovaro Turke. Publikohet një herë në muaj.
Kosova Türkiye Ticaret Odası adına imtiyaz sahibi Başkan Vekili / Në emër të Odës Tregtare Kosovaro Turke z.Kryetar: Ahmet Mithat Milli
Yayın Koordinatörü / Koordinator i Publikimit: Esin Muzbeg
Editör ve Tercüman / Editor dhe Përkthyes: Ajsel Polaku- Kurshumliu
Bu bülten Kosova Türkiye Ticaret Odası İdaresi tarafından Yayın Kurulu koordinasyonunda hazırlanmaktadır.
Ky buletin me anë të koordinimit të Redaksisë përgaditet nga Administrata e Odës Tregtare Kosovaro Turke.
Yayın Kurulu KTTO-nun İcra Kurulu Üyelerinden oluşur:
Redaksia përbëhet nga Antarët e Këshillit Ekzekutiv të OTKT-së:
Ahmet Mithat Milli – Başkan Vekili /z. Kryetar
Ayhan Demirkıran – Başkan Yardımcısı/Nënkryetar
Abdurrahman Balkız – Üye/Antarë
Ayhan Albeyoğlu – Üye/Antarë
Gökhan Hacıibrahimoğlu – Üye/Antarë
Bültende aktarılan ekonomi haberleri, şirket haberleri ve yorumlar Odanın görüşünü temsil etmez . Kaynak gösterilerek alıntı yapılır.
Lajmet ekonomike, lajme nga kompanitë dhe komentet e vendosura në buletin nuk përfaqësojnë vlerësimet dhe pikëpamjet e Odës.
Mund të përdoren citime duke u deklaruar burimi prej nga është marrë.
Mizanpaj ve Yayın / Dizajni dhe Botimi:
ASHA Sh.p.k.
Adresa: Imzot Nike Prella No. 42 Ulpianë Prishtinë – KOSOVË
Tel: + 381 38 550 100
www.kt-to.org
[email protected]
Baslarken.../ Parathënie
Të nderuar antarë, të dashur biznismenë
Ju prezantojmë numrin e ri të Buletinit të Odës Tregtare Kosovaro
Turke.
Në këtë numër të buletinit kemi bërë një vlerësim të përgjithshëm
të vitit 2014. Ndikimi i ngërçeve politike u pasqyruar edhe në tabelat
ekonomike. Duke vlerësuar progresin ekonomik të vendit konfirmuam edhe një herë se institucionet kosovare duht të marrin masa
në aspektin e rënies së investimeve të huaja.
Değerli üyeler, Sevgili işadamları,
Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Bültenin yeni sayısını
değerlendirmelerinize sunuyoruz.
Bültenimizin bu sayısında genel olarak 2014 yılının bir
değerlendirmesini yaptık. Siyasi belirsizlikle geçen yılın ekonomiye
olan etkileri tablolara da yansımış oldu. Ülkenin ekonomik
gidişatını değerlendirerek, giderek düşen doğrudan yabancı
yatırımların artması için Kosova kamu kurumlarının cezbedici tedbirler alması gerektiğini bir kez daha teyit etmiş olduk.
İhracatın ithalatı karşılama oranının sadece %12 civarlarında olan
bir ekonomiyi ayakta tutmak için ciddi bir sıcak para girişine ihtiyaç
duyulmaktadır. Diaspora havaleleri ve uluslararası hibeler veya
destekler bu açığı kısmen kapatmasına rağmen, reel ekonomiye
katkı sağlayacak ve üretim kapasitelerini artıracak doğrudan
yabancı yatırımlar da büyük bir önem arz etmektedir. Ekonomik reformlarla, teşvik paketleriyle, kamu özel ortaklığı projeleriyle ve iş
ortamının iyileştirilmesiyle doğrudan yabancı yatırımlar için cazip
yatırım alanlarının oluşturulması gerektiğini düşünmekteyiz.
Që të mbahet në këmbë një ekonomi e cila mbulimi i eksportit –importin është vetëm %12 nevojitet hyrje e parave të gatshme në
vend. Pavarësisht dërgesave nga diaspora dhe grantet ndërkombëtare ose mbështetjeve për të kontribuar në ekonominë reale dhe
për të rritur kapacitetin e prodhimit ivesitme e huaja kan një rëndësi
të madhe. Mendojmë se janë të nevojshme përmisimet e projekteve publike dhe mjedisit të biznesit, reforma ekonomike, paketa
stimuluese që të krijohët një zonë tërheqëse për investimet e huaja
direkte.
Siç e dini, pas një ngërçi politik që përjetoi Kosova, koalicioni që
lidhën dy partit kryesore lindi shpresat për një pushtet të qëndrueshëm. Edhe pse kemi filluar një vit të ri me protesta dhe greva,
vazhdojmë të shpresojmë se qeveria do të praktikojë reforma për
zgjedhjen e këtyre probleme dhe për të hapur rrugën ekonomisë.
Parashikojmë se reformat ekonomike dhe pakot stimuluese për sektorin privat mund ti hapin rrugë që përmes sektoreve private të realizohet zhvillimi ekonomik.
Në këtë numër të buletinit u drejtuam më shum në değen e industrisë. Në intervistën e bërë me njërën ndër fabrikat e vetme të sukseshshme pas privatizimit,biseduam reth gjendjës së fabrikës në
ditët e sotme dhe të kapacitetit të saj. Me udhëheqësit e fabrikës
biseduam për pengesat zhvillimit të industrisë, në anën tjetetër
vlerësuam perspektivat.
Shpresoj se do të jetë një periudhë ku do të realizohen këto perMalumumuz olduğu üzere, Kosova, çalkantılı bir siyasi dönem spektiva dhe do të shëndrohen në investime.
geçirmesine rağmen ana akım siyasi kanatları oluşturan iki büyük
partinin koalisyon ortağı olması istikrarlı bir iktidar umutlarını Saygılarımla. / Me respekt,
doğurdu. Yıla her ne kadar protesto gösterileri ve grevlerle başlansa
bile, hükümetin bu süreci atlatmayı ve ekonominin önünü açacak
reformları uygulamayı sürdüreceğine ilişkin beklentimiz Başkan / Kryetari
sürmekte… Ekonomik reformlar ve özel sektörün önünü açacak
teşvik paketleri ile büyümenin özel sektör eliyle gerçekleşmesinin
önünün açılabileceğini öngörmekteyiz.
Ahmet Mithat Milli
Bültenimizin
bu sayısında Kosova’nın en eksik yönlerinden biri olan
S
sanayiye eğildik. Nadir başarılı özelleştirmelerden biri olan Newko
Balkan fabrikasını konu ettiğimiz söyleşi bölümümüzde, hem
fabrikanın bugünkü durumunu hem de gelişme kapasitelerini ele
aldık. Fabrikanın yöneticileri ile bir yandan sanayinin gelişmesinin
önündeki engelleri, öte yandan perspektifleri değerlendirdik.
Bu perspektiflerin giderek gelişeceği ve somut yatırımlara
dönüşeceği bir dönem olmasını dilerim.
4
Ekonomik Haberler.../ Lajme nga Ekonomia
Kosova’da Ekonomik Kriz
Derinleşiyor
03.09.2014 – Kosova’daki ekonomi analistleri ülkenin derin bir
krizde olduğunu belirterek şu rakamlara dikkat çekti: % 3 gibi
düşük bir ekonomik büyüme oranı; % 40’lara varan işsizlik oranı;
%10 açlık sınırı; 2 Milyar €’yu aşan ticari açık. GAP Enstitüsü İcra
Müdürü Agron Demi, ekonomik büyümenin özel sektör eliyle değil
de devletin sermaye yatırımları ile gerçekleştiğine dikkat çekerek
bunun yeni istihdam da yaratmadığını söyledi. Ekonomik kalkınma
için yabancı sermaye girişinin önemine değinen Demi, 2007 yılında
Doğrudan Yabancı Yatırımın 400 Milyon € olduğunu; ondan sonra
ise giderek düşük bir seviyede seyredip 2013’te de 250 Milyon €
olarak gerçekleştiğini ifade etti.
Öte yandan önümüzdeki dönemi değerlendiren Dünya Bankası
raporlarının da ciddi bir ilerleme kaydedilmesini beklemediği ve
büyüme oranının % 3,5 seviyelerinde kalacağı kaydedildi.
Yabancı Yatırımlar Düşüyor
05.09.2014 - Merkez Bankasının raporlarına göre, Kosova’da 2014
yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre ciddi bir
düşüş yaşandı. Geçen yılın aynı dönemine göre 22 Milyon €’luk bir
düşüş kaydedilerek doğrudan yabancı yatırım miktarı 38 milyon €
olarak gerçekleşti; 2013’ün ilk çeyreğinde ise 60 Milyon € idi.
Ekonomi Profesörü Muhamet Sadiku, 2008 yılından itibaren
yabancı yatırımların düşüş gösterdiğini belirterek bunu bir yandan
Kosova’nın uygun bir iş ortamı yaratamamasına, diğer yandan ise
pek çok alanda istikrar sunamamasına bağladı. Sadiku, yatırımın
ekonomik ve politik istikrarın olduğu yerlere gittiğini belirterek,
güçlü yargı sisteminin, yolsuzlukla mücadelenin önemli olduğuna
dikkat çekti.
Tasarruflar 2.4 Milyara Ulaştı
17.09.2014 – Merkez Bankası, ticari bankalardaki tasarruf
mevduatlarının yıllık % 10 oranında artarak 2.42 Milyar €’ya
ulaştığını açıkladı. Merkez Bankası, 2. Çeyrek raporunda hem aile
ekonomilerinin hem de işletmelerin tasarruflarının arttığını dile getirdi
Llamkos Özelleştirmesi Yine Sorunlu!
19.09.2014 – Vushtri’de bulunan galvanize sac fabrikası Llamkos
işçileri, 7 ay maaş alamamalarından dolayı yine protesto gösterisi
düzenledi. Fabrikada mühendis olan Shemsi Pllana, işçilerin sosyal
durumlarının ağır olduğunu belirterek, eski yönetim ve fabrikayı
özelleştirmeden alan yeni sahiplerinin bu fabrika ile artık ilgilenmediklerini öne sürdü. Elektrik borcundan dolayı KEDS de
fabrikanın elektriğini kesti. Pllana’ya göre fabrikadaki 2 tankta
yaklaşık 7 ton amonyak bulunuyor; elektrik kesintisi ve dikkatsizlik
yüzünden söz konusu amonyağın sızıp hem fabrikaya hem de o
bölge sakinlerine zarar verme ihtimali yüksek.
Öte yandan Kosova Özelleştirme Ajansı Sözcüsü Yll Kalloshi,
Llamkos’un özel şartlar ile özelleştirildiğini ve söz konusu şartları
Kosova në krizë të thellë ekonomike
03.09.2014 –Rritja ekonomike për jo më shumë se 3 për qind,
papunësia rreth 40 për qind, varfëria ekstreme 10 për qind, si dhe
deficiti i lartë tregtar 2 miljard € , janë shifra që sipas ekspertëve,
tregojnë se ekonomia e Kosovës është në krizë të thellë. Drejtori
ekzekutiv i Institutit për Hulumtime të Avancuara (GAP), Agron
Demi, në një prononcim, tregon se rritja ekonomike është e varur
nga investimet publike dhe jo nga sektori privat, gjë që, sipas tij,
do të duhej të ishte e kundërta. Demi gjithashtut duke theksuar
rëndësinë e investimeve ndërkombëtare thots se :” Derisa në vitin
2007, sipas të dhënave zyrtare të Bankës Qendrore të Kosovës, këto
investime kishin arritur vlerën mbi 400 milionë euro, në vitin 2013
investimet ndërkombëtare ishin vetëm rreth 250 milionë euro.
Në anën tjetër për Evropën Juglindore të Bankës Botërore, për
Kosovën në vitin 2014, ky mekanizëm ka parashikuar që të ketë
rritje ekonomike jo më shumë se 3.5 për qind.
Bien investimet e huaja
05.09.2014 – Simbas raporteve të Bankës Qëndrore Investimet e
huaja direkte në tremujorin e parë të këtij viti pothuajse janë
përgjysmuar në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar.
Gjatë kësaj periudhe investimet e huaja kanë shënuar rënie për 22
milionë euro në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit parapra.
“Këtë tremujor investimet e huaja kanë arritur në 38 milionë euro,
ndërsa në periudhën e njëjtë të vitit paraprak ishin investuar 60
milionë euro”, thuhet në raportin e Bankës Qendrore të Kosovës.
Profesori i ekonomisë, Muhamet Sadiku, vlerëson se trendi i rënies
së investimeve të huaja është duke e përcjellë Kosovën që nga vitit
2008. Ai ka përmendur disa arsye që, sipas tij, ndikojnë që Kosova
të mos jetë destinacion i investitorëve të huaja. “Kosova ende nuk
ka arritur ta përmirësojë mjedisin biznesor dhe vendi ynë nuk
është shtet që ofron stabilitet në shumë aspekte, Investitorët shkojnë atje ku nuk rrezikohen investimet dhe ku ka sistem gjyqësor të
qëndrueshëm, ku luftohet korrupsioni dhe ku kemi një qeverisje
stabile”, ka thënë Sadiku.
Depozitat mbi 2.4 miliardë Euro
17.09.2014- Banka Qendrore e Kosovës (BQK), ka njoftuar se depozitat në sektorin bankar në qershor 2014 arritën vlerën 2.42 miliardë euro, duke shënuar rritje vjetore prej 10 për qind, e cila
paraqet normën më të lartë të rritjes në dy vitet e fundit.
Privatizimi Llamkosit prap me probleme
19.09.2014 – Puntorët e fabrikës së llamarinës LLamkos që gjendet në Vushtrri, për shkak se u janë mbetur borxh 7 paga përsëri
kan organizuar një protestë.
Shemsi Pllana, inxhinier në Fabrikën Llamkos, ka thënë se po
protestojnë për shkak se u janë mbetur borxh 7 paga dhe është
rënduar së tepërmi gjendja e tyre sociale. “Është shqetësues fakti
se pronari dhe ish menaxhmenti nuk po tregojnë interesim për
yerine getirmeyen fabirka yönetimine özelleştirme ajansı
tarafından ceza kesildiğini kaydetti. Kalloshi ayrıca, fabrikayı
yerinde ziyaret edip, gerekli önlemleri alacaklarını ve işlerin aleyhine sözleşme ihlallerine izin vermeyeceklerini öne sürdü. Llamkos,
daha önce de spin of special yöntemi ile özelleştirilmiş ve yatırım
tahhüütlerinin yerine getirilmemesi ve başarısız işletme sonucu
Kosova Özelleştirme Ajansı tarafından geri alınmıştı.
fabrikën, duke mos shkuar fare në fabrikë e as duke mos ju përgjigjur
interesimit të punëtorëve”, thotë Pllana. Për më keq, ai bënë të ditur
se KEDS-i ka ndalur edhe energjinë elektrike në fabrikë, që tani
paraqet edhe rrezik potencial për shkak të depozitave të amoniakut
që janë aty. “Janë dy rezervar të amoniakut, të cilët të dy së bashku
kanë rreth 7 ton amoniak, e që në mungesë të rrymës dhe përkujdesjes për ta, mund të paraqesin rrezik për sigurinë e fabrikës dhe
banorëve rreth saj”, shprehet inxhinieri Pllana.
Zëdhënësi i Agjencionit Kosovar të Privatizimit (AKP), Ylli Kaloshi në
një prononcim tregon se Fabrika Llamkos ishte shitur përmes
likuidimit me kushte të veçanta dhe si pasojë e mos përmbushjes së
kontratës, AKP-ja me vendi të Bordit ka shqiptuar gjoba ndaj blerësit.
23.09.2014 – Kosova’da doğal maden kaynaklarının kullanılması Gjithashtut Kalloshi theksoi se do ta realizojnë një vizit ne vend dhe
halinde 25 yıl içinde 7.6 Milyar €’luk bir gelirin elde edileceği ve bu sugjeroi se nuk do te lejojne qe te behet shkelja e kontratës.
alanda 20 bin kadar istihdamın sağlanacağı bildirildi. Kosova .Llamkos edhe më herët ishte privatizuar me metodën Spin Of Secial,
Madenler Stratejisi 2010 – 2025 raporuna göre, jeoloji mirëpo për shkak të udhëheqjes së dobët dhe nuk u jan përfillur
araştırmalarının eksikliği nedeniyle yeni maden kaynakları da obligimeve u morr përsëri nga AKP
araştırılmadan kalmış durumda. Öte yandan konuya ilişkin haberi
aktaran Zeri gazetesi, enerji uzmanlarına göre bu kaynakların enerji
sektöründe bu süre içinde kullanımının mümkün olmadığını yazdı.
Kosova’nın yer altı zenginliği 7,6
Milyar €
Nëntoka e Kosovës vlen 7.6 miliardë
Euro
Bankacılık Sektörü Yatırımcı İçin
Cazip
23.09.2014 – Kosova’da bankacılık, yatırımcılar açısından cazip
sektörlerden biri olmaya devam ederek, gerek sermaye yeterliliği
gerekse likidite gücü ve kredi portföyü açısından sağlamlığı ön
plana çıkıyor. Merkez Bankası Başkanı Bedri Hamza, Finans Fuarının
açılışında bu açıklamayı yaptı. Hamza, 2014’te ekonomik büyüme
hızının artmasıyla bankacılık sektörünün de hareketlenmesini beklediklerini ifade etti. Hamza ayrıca, yeni bir bankaya da lisans
verdiklerini belirterek, Kosova’da bankacılık sektöründe 10
bankanın faaliyet göstereceğini sözlerini ekledi.
Öte yandan Bankalar Derneği Başkanı Robert Wright, Kosova’da
hem kredi hem de mevduatların arttığına dikkat çekerek, sektörün
olumlu mesajlar verdiğini söyledi. Wright, 2013 ile 2014 yıllarının
Haziran ayları kıyaslandığında kredilerin %3,6 oranında arttığını;
faizlerin de %12,3’ten %10,4’e düştüğünü belirtti.
23.09.2014- Sikur të gjitha resurset fitimprurëse minerale të shfrytëzoheshin, brenda një periudhe kohore prej 25 vjetësh, Kosova do
të përfitonte 7.6 miliardë euro dhe paralelisht me këtë do të
hapeshin 20 mijë vende të punës. Për më tepër, në Strategjinë
Minerare të Kosovës 2010-2025 thuhet se në mungesë të hulumtimeve gjeologjike gjatë 20 vjetëve të kaluara, Kosova ka mundësi
të mira për të zbuluar vendburime minerale të reja, si dhe zgjerimin
e rezervave aktuale, shkruan Zëri. Ekspertë të energjetikes edhe
përkundër këtyre shifrave janë skeptik për një gjë të tillë. Ata thonë
se është e vështir që këto resurse të shfrytëzohen brenda kësaj periudhe kohore.
Tregu bankar i Kosovës, atraktiv për investitorët
23.09.2014 -Tregu bankar i Kosovës, vazhdon të jetë atraktiv për investitorët dhe se vazhdon të reflektojë nivel të lartë të qëndrueshmërisë në të gjitha aspektet, përfshirë nivelin e lartë të kapitalizmit,
pozitën e fuqishme të likuiditetit si dhe cilësinë e mirë të portofolit
kreditor. Kështu pohoi guvernatori i Bankës Qendrore të Kosovës
24.09.2014 – Kosova Ekonomi Odası (OEK) tarafından düzenlenen (BQK), Bedri Hamza në hapjen e Panairit Financiarç GJithashtut
Tarım ve Tarım Sanayisi Fuarı açıldı. Fuara çoğunlukla yerel üreticiler Hamza duke thekruar BQK ka licencuar një bankë të re, shtoi se në
iştirak etti. Açılışta bir konuşma yapan OEK Başkanı Safet Gerxhaliu, Kosovë do të operojnë 10 banka.
ekonomik kalkınmanın özel sektörle gerçekleştiğini belirterek, üre- Ndërsa Robert Wright,kryetar i bordit të Shoqatave të Bankave të
tim ve ihracatta gayret gösteren firmalara teşekkür etti. Açılışa Kosovës, tha është duke e rritur numrin kredive dhe depozitave, gjë
hiçbir bakanın katılmayışını bir yandan pozitif olarak değerlendiren që dërgon një mesazh të mire për sektorin bankar në Kosovë. Wright
OEK Başkanı Safet Gerxhaliu, siyasi bir kuruluş olmadıklarının theksoi se nga qershori i vitit 2013 deri në qershorin e vitit 2014,
kanıtlanmış olduğunu söyledi. Gerxhaliu ayrıca, yerel üreticilerin kreditë janë rritur 3.6 për qind dhe interesi bankar dhe për kredi
hükümetten bir destek beklemediğini, sadece engel olmamasını është ulur prej 12.3 për qind në 10.4 për qind
ve engelleyici önlemler almamasını istediğini sözlerine ekledi.
OEK’in Tarım 2014 Fuarı Düzenlendi
Kosova Bölgenin En Fakiri
25.09.2014 – Dünya Bankası verilerine göre Kosova bölgenin en
fakiri... Bölge ülkelerinin kişi başı milli gelir dağılımları şöyle:
Hırvatistan 13.529 $, Karadağ 7.125 $, Sırbistan 5.935 $, Makedonya
4850 $, Kosova 3.815 $. Öte yandan Dünya Bankasının verilerine
göre Kosova’da fakirlik oranı % 29.7 seviyelerinde iken, açlık
sınırında yaşayanların oranı %10. Dünya Bankası, günde 2.5 $’dan
daha az bir gelirle yaşayanları açlık sınırı olarak değerlendiriyor.
Kosova İstatistik Ajansının verilerine göre Kosova’da Milli Gelir, 5
Milyar 326 Milyon €’ya ulaştı.
Panairi i Bujqësis 2014 nga OEK’
24.09.2014 – Kosova Ekonomi Odası (OEK) tarafından düzenlenen
Tarım ve Tarım Sanayisi Fuarı açıldı. Fuara çoğunlukla yerel üreticiler
iştirak etti. Açılışta bir konuşma yapan OEK Başkanı Safet Gerxhaliu,
ekonomik kalkınmanın özel sektörle gerçekleştiğini belirterek, üretim ve ihracatta gayret gösteren firmalara teşekkür etti. Açılışa hiçbir
bakanın katılmayışını bir yandan pozitif olarak değerlendiren OEK
Başkanı Safet Gerxhaliu, siyasi bir kuruluş olmadıklarının kanıtlanmış
olduğunu söyledi. Gerxhaliu ayrıca, yerel üreticilerin hükümetten bir
destek beklemediğini, sadece engel olmamasını ve engelleyici önlemler almamasını istediğini sözlerine ekledi.
6
İhale Süreçlerindeki Yolsuzluk İş
Dünyasını Olumsuz Etkiliyor
01.10.2014 - Avrupa Birliği’nin Kosova İlerlerme Raporunda,
Kosova Kamu İhale Kurumunun eleştirildiği ve yolsuzluk boyutunun iş dünyasını olumsuz etkilediğine vurgu yapıldı. Rapora göre,
incelenen dönemde kamu ihale sürecine ilişkin 380 itirazın
yapıldığı ve bunlardan 330’unun işlem gördüğüne dikkat çekildi.
Kosova – Arnavutluk arası un savaşı
08.10.2014 – Kosova ile Arnavutluk arasında bu sefer un ticaretine
ilişkin bir sorun yaşanmaya başladı. Arnavutluk’un aldığı bir karara
göre protein değeri %12,5’in altında olan unların ülkeye ithalatı
durduruldu. Bu durum da Kosova’dan yapılan ihracatı meselelerini
gündeme getirdi.
Öte yandan bir İsviçre şirketi SGS’nin yaptığı labaratuvar analizleri,
bölgede en kalitesiz unun Arnavutuk’ta olduğunu ortaya koyduğu;
Kosova üretimi unun ise katbe kat daha iyi olduğunu ortaya koydu.
Tarımcılık Sübvanse Ediliyor (Mu?)
2.10.2014 - Kosova’da son yıllarda kalkınmanın tarımcılık ve
hayvancılık üzerine odaklanması gerektiği söyleniyor. Kosova
hükümeti de bu sektörde kalkınma ve istihdam sağlamak amacıyla
uygun ortam ve şartlar geliştirdiğini dile getiriyor. Ancak tarımcılar,
hükümetin girişimlerini sözde ifadeler olarak değerlendirip sahaya
yansımadığını öne sürüyor. Tarım Bakanlığı yetkilisi Jusuf Cikaqi,
Bakanlığın sübvansiyonlara ayrılan bütçesinin her yıl arttığını dile
getirerek, gerek hibe gerekse sübvansiyon yöntemi ile sektörün
desteklendiğini bildirdi. Cikaqi’ye göre bu yıl hibe ve sübvansiyonlar için 27 Milyon €’nun ayrıldığını dile getirdi. Öte yandan USAID’in de devamlı olarak tarım projelerine destek sunduğu
kaydedildi.
Öte yandan Tarımcılar Derneği Başkanı Tahir Tahiri, bakanlığın vaatlerinin gerçekleşmemesi, ithalatla gelen ürünlerin piyasadaki haksız
rekabeti ve kötü kalite hammade nedeniyle tarımcılık sektörünün
oldukça zor bir durumda olduğunu ileri sürdü.
KEDS 50 öğrenciyi istihdam etti
03.10.2014 – KEDS Akademi çerçevesinde eğitim alan 50 kadar
öğrenci KEDS tarafından istihdam edilmeye başlandı. KEDS söz
konusu kişilerin 15 ekime kadar staj veya eğitim kontratlarının
bulunduğunu; bu tarihten sonra da istihdam edilmeye
başlayacaklarını açıkladı.
Tüketim Kredileri Artıyor
06.10.2014 - Merkez Bankasının raporlarına göre Kosova’da
faaliyet gösteren ticari bankalar şu ana kadar yaklaşık 1.8 Milyar €
kredi verdi. Kredilerin 1.2 Milyar €’su şirketler, 604 Milyon €’su da
aileler tarafından kullanıldı. Aile ekonomileri tarafından tüketim
kredilerinde bir artışın gözlendiğini ifade eden uzmanlar, bu durumu bir alarm olarak görmek gerektiğini, çünkü tüketim kredilerinin artması, sosyal durumun kötüleştiğine işaret ettiğini ileri
sürdü.
Kosova me standardin më të ulët jetësor në rajon
25.09.2014 – Bazuar në të dhënat e Bankës Botërore del se Kosova
është shteti me standardın më të ulët jetësor në rajon. Bruto produkti vendor për kokë banori në vendet e rajonit dhe në Kosovë
është: Kroacia – 13,529 $, Mali i Zi – 7,125 $, Serbia – 5,935 $, Maqedonia – 4,850 $, Shqipëria – 4,652 $, Kosova – 3,815 $. Sipas të dhënave të Bankës Botërore, varfëria në Kosovë është 29.7 për qind,
derisa varfëria ekstreme 10 për qind. Ku varfëria ekstreme, sipas
Bankës Botërore, përkufizohet si jetesa me më pak se 2.5 dollarë
në ditë.
Korrupsioni “mbyt” bizneset
01.10.2014 - Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP), edhe
një herë është kritikuar në Raportin e Progresit për çështjen e korrupsionit.Në këtë raport thuhet se korrupsioni është më i shprehur
në prokurim gjatë vitit që po e lëmë. Në këtë raport thuhet se rreth
380 ankesa janë pranuar rreth prokurimit publik, ndërsa 330 prej
tyre janë trajtuar.
Problemet e mjellit në mes Kosovës
dhe Shqipërisë
08.10.2014 – Kan filluar disa probleme rreth tregtisë së mjellit në
mes Kosovës dh Shqipërisë.
Në bazë të urdhrit të Ministrisë së Bujqësisë në Shqipëri ndalohet
importi i miellit me një nivel të proteinës nën 12.5 %. Simas analizave laboratorike të bëra nga një firmë nga Zvicra SGS, thuhet se
melli me kualitetin më të dobët në rajon është aii Shqipërisë.
Ndërsa në Kosovë është shum më kualitativ.
(Nuk) subvencionohet bujqësia
02.10.2014 - Zhvillimi i bujqësisë dhe blegtorisë, viteve të fundit
po konsiderohet si sektori që mund të ndikojë në zhvillimin e
ekonomisë. Edhe Qeveria e Kosovës ka thënë se vazhdimisht është
angazhuar që të krijojë kushte sa më të volitshme për zhvillimin e
bujqësisë dhe industrisë agro-përpunuese . Por, përfaqësues të bujqve thonë se angazhimet e institucioneve qeveritare janë vetëm
në formë deklarative, kurse në terren situata është krejt
ndryshe.Sektori i bujqësisë radhitet në një nga sektorët me më së
shumti prioritet, thotë edhe Jusuf Cikaqi nga Ministria e Bujqësisë,
Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural në Kosovë, duke shtuar se kjo dëshmohet nga buxheti që për çdo vit rritet për këtë sektor. Ai thotë se
27 milionë euro janë ndarë për grante dhe subvencione gjatë këtij
viti. Ndryshe, Agjencia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës për
Zhvillim Ndërkombëtar (USAID), vazhdimisht ka përkrahur zhvillimin e bujqësisë në Kosovë. Ndërsa Tahir Tahiri, kryetar i Shoqatës
së Bujqve të Kosovës, për Radion Evropa e Lirë thotë se gjendja
gjatë këtij viti është vështirësuar më tepër për shkak të premtimeve
të ministrisë për dhënie të subvencioneve dhe granteve, të cilat
sipas tij nuk janë shpërndarë.
KEDS punëson 50 studentët e
Akademisë së KEDS
03.10.2014 – 50 pjesëmarrësit e gjeneratës së parë të Akademisë
do të pajisen me kontrata të rregullta të punës në KEDS. KEDS tha
se nga data 15 tetor, kur edhe kontratat e përkohshme të punës
Yabancı yatırımlar 2. Çeyrekte de
düştü
praktike apo internshipeve skadojnë, të gjithë pjesëmarrësit e gjeneratës së parë të Akademisë së KEDS do të pajisen me kontrata të
punës në KEDS
06.10.2014 - Merkez Bankasının raporuna göre Kosova’da 2014
yılının 2. çeyreğinde yabancı yatırımlar -3,6 Milyon €’luk bir değer
gösterdi. Ancak raporda söz konusu negatif değerin, yabancı sermayenin
girmeyişinden
değil,
yabancı
şirketlerin 06.10.2014 - Simbas raporteve të Bankës qendrore bankat komerciale në ved kan lëshuar kredi deri 1.8 Milyar €. Prej tyre 1.2 miliard
Kosovalılaştırılmasından kaynaklandığı belirtildi.
euro u janë lëshuar ndërmarrjeve, ndërsa 604 milionë euro kredi
janë lëshuar për ekonomitë familjare. Njohës të ekonomisë
vazhdimisht kanë tërhequr vërejtjen se rritja e numrit të qytetarëve
që u drejtohen bankave për të financuar konsumin është problem
12.11.2014 -Kosova her sene 500 ar tarım arazisinı kaybediyor. serioz për ekonominë e vendit. Gjithashtu ky indikator merret edhe
Ancak savaştan sonra Kosova`da kayıp olan arazilere ilişkin Belediyel- si alarm për gjendjen sociale në vend.
erde hiçbir remi very bulunmuyor. Son yıllarda ise tarım arazilerinin
çoğu sanayi alanları, daireler veya ticari binalara dönüştürüldüğü
bildirilmiştir. Tarım Bakanlığı Sözcüsü Albulena Maloku, tarım arazisi
kayıplarına ilişkin verilerin belediyeler tarafından bildirilmemesine
rağmen, yapılmaka olan kayitlarla son durumun belirleneceğini
söyledi.
06.10.2014 - Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK), ka
njoftuar se Bilanci i investimeve të huaja direkte në Kosovë në tremujorin e dytë të vitit 2014 ka shënuar vlerë negative prej 3.6 milionë
euro. Mirëpo bilanci negativ i cekur nuk rezulton nga pakësimi i investimeve të huaja por nga superdividentës dhe kosovarisimit të
ndërmarrjeve me pronësi të huaj.
17.11.2014 - Çelik Yapıları Derneğinin, Cuma günü Altunizadede
toplanan jüri üyelerinin kararı ile Uluslararası Havaalanı Limak Kosova
“Adem Jashari” Uluslararası Havaalanı tasarım ödülünü kazandı.
Haber Kosova medyasında da yankı buldu.
12.11.2014.- Kosova qdo vit humb afër 500 hektarë tokë bujqësore
qdo vit. Por, që nga paslufta në Kosovë nuk ka asnjë të dhënë zyrtare
rreth humbjes së tokës bujqësore nëpër komuna. Viteve të fundit
18.11.2014 – Kosova ekonomisinin en önemli projelerinden biri shumica e tokave bujqësore jan shëndruar në zona industriale,
olan Brezovica Özelleleştirilmesi bugün sonuçlandı. Bu ihaleyi banesa kolektive, objekte afariste komerciale etj. Albulena Maloku
kazanan Fransız konsorsiyumu 410 Milyon €’luk teklif ile kazandı. nga zyra për media, thotë se humbjet e tokës bujqësore nuk janë
Bu projenin mükemmel bir şekilde sonuçlandığını ifade eden raportuar nga shumicae komunave, mirëpo meregjistrimin që është
başbakan Hashim Thaçi memnuniyetini bu sözlerle dile getirdi: “Bu duke u kryer do të dihet saktë sa është humbja e tillë.
yatırım Kosovayı kış turizminin en gözde yerlerinden biri yapacaktır.
İlk etapta 3,000 kişilik çalışma kadrosu alınıp, 35 kilometrelik kayak
pistlerinin inşa edilmesi, 7 teleferik ve yaz ayları için su parklarının
(aquapark) inşa edilmesi planlanmaktadır.
Brezovica Projesini yürüten Hükümet komisyonu, USAID’in önerilerini kabul ederek, en iyi teklif olarak Fransız konsorsiyumunu seçti.
Brezovica projesi ile şu şirketler ilgilenmekte idi:
17.11.2014- Shoqata Turke e Ndërtimeve të Çelikut në mbledhjen
- ATC Investments / Avusturya – Amerikan konsorsiyumu
e jurisë të premten në Altunizade jep çmimin për arritjen e cilësisë
- Rilla Investment / Bulgaristan – Avusturya konsorsiyumu
së kërkuar në projektin e Terminalit të ri. Aeroportit Ndërkombëtar
- MDP Consultants / Fransa – Andora konsorsiyumu
të Prishtinës “Adem Jashari” Limak Kosovo.
- MK Group / Sırbistan
Rritet numri kredive konsumuese
Kosova Tarım Arazilerini Kaybediyor
Bien për 3.6 milionë euro investimet e
huaja
Yeni Havaalanı Terminali tasarım
ödülünü aldı
Kosova humbë tokat bujqësore
Brezovica Projesi Sonuçlandı
Terminali i ri i Aeroportit merr çmim për
dizajn
“Rugova” içme suyu dünyada en iyi
sular listesinde
“Rugova” içme suyu dünyada en iyi 100 içme suların arasında girdi.
Kosova Ekonomi Odasının başkanı Safet Gërxhaliu, Kosova’da bir su
markasının dünya derecelendirme listesine girmiş olmasının Kosova
imajı açısından da önemli olduğunu dile getirdi.
Tarım Sayımı Sona Erdi, Sonuçlar
2015’te
21.11.2014 - 1 Kasımda başlayan tarım sayımı, 20 Kasım Perşembe
günü sona erdi. Sayım 34 belediyede gerçekleşirken, kuzey bölgesindeki 4 belediyeye ilişkin (Kuzey Mitroviça, Leposaviç, Zveçan
ve Zubin Potok) bütün hazırlıkların yapılmasına rağmen sayıma
katılmamasıyla sona erdi.
Kosova İstatistik Kurumu ( SAK ) Yetkilileri tarafından yapılan
Finalizohet Brezovica
18.11.2014 – Një ndër projektet më të rëndësishme të ekonomis së
Kosovës, rivatizimi i Brezovicës është finalizuar. Fitues i këtij projekti
është konsorciumi Frances me ofertën 410 milion€. Hashim Thaçi
tha se ky projekt është finalizuar në menyr perfekte duke shtuar “ Ky
projekt do ta bëj Kosovën njëri ndër vendet më të preferuara turistike, ku do të krijohen 3,000 vende bune, dhe do të ndërtohet pista
për skijim prej 35 Km.Gjithashtu planifikohen 7 teleferika dhe akuaparqe per vere”
Komisjoni nga Qeveria duk pranuar propozimin e USAİD, si
ofertuesin më të mire zgjodhi Konsorciumin Francez.
Për projektin e Brezovicës kanë qenë të interesuara kët firma:
- ATC Investments / Autstri – Konsorciumi Amerikan
- Rilla Investment / Bulgari – Konsorciumi Austriak
- MDP Consultants / Francë – Konsorciumi Andora
- MK Group / Serbi
8
açıklamaya göre; gerçekleşen bu projede her şey yolunda gitti. Ancak
tek sorun kuzey bölegesindeki, 4 belediyenin sayıma katılmaması
oldu.
Öte yandan Kosova İstatistik Ajansı Başkanı İsa Krasniqi Tarım kaydı
Kosova'da uzun yıllar sonra yapılan çok önemli bir proje olduğunu
söyledi. İsa Krasniqi şunları da ekledi: “Başta bazı teknik sorunlar
yaşasak da, kayıt süreci, beklediğimiz gibi yolunda gitti, sayım 20
Kasım itibari ile sona erdi. Tarım yasasına göre ön sonuçlar 2015
Şubatın sonunda, nihai sonuçlar ise Eylül 2015’te olacaktır. Resmi
verilerin yayınlanması Aralık 2015’I bulacak.
Uji ‘Rugove’ hynë në top ujërat më të
mirë në botë
8 Ayda 2.4 Milyon litre şarap ihraç
edildi
Rezultatet e regjstrimit bujqësor në
shtator 2015
21.11.2014 - Şarap üretiminin artması ile, Kosova şaraplarının dış
pazarla iharacı da artıyor. Tarım Bakanlığındaki Bağcılık ve Şarapçılık
Dairesinin verilerine göre Ocak ayı başından itibaren Ağustos ayının
ikinci yarısına kadar, 2.4 milion litre şarap Avrupa Birliği pazarlarına
ihraç edildi. Son altı yılda ise Kosova 34 milyon litre şarabı 24 ülkeye
ihraç etmişti. Bu veriler Kosova’da son senelerde şarap sektörünün
gelişmeye başladığını göstermekte. 2013 yılında Kosova şarap
üreticileri toplamda 7,682,425.000 litre şarap üretti.
21.11.2014 – Regjistrimi i Bujqësore në Kosovë i cili filloi më 1 Nëntorë, ka përfunduar më 20 nëntor e enjëte, ku janë përfshi 34 komuna të Republikës së Kosovës, deri sa katër komunat e veriut
(Mitrovica Veriore, Leposaviçi, Zveçan, dhe Zhubin Potoku)nuk
kanë marrë pjesë në këtë regjistrim edhe pse të gjithas përgaditjet
ishin kryer.
Zyrtarë të Agjencisë së Statistikave të Kosovës (ASK), kanë treguar
se ky projekt ka shkuar për së mbari, deri sa kanë treguar se në
regjistrim nuk kanë marrë pjesë katër komunat e pjesës veriore të
Kosovës Kryeshefi ekzekutiv i ASK-së, Isa Krasniqi ka thënë se
Regjistrimi i Bujqësisë është një projekt shumë madhor, i cili po
behët pas shumë viteve në Kosovë.“Edhe pse kanë pasur disa
pengesa të vogla në fillim, regjistrimi ka kaluar jashtëzakonisht
mire dhe sipas Ligjit të Regjistrimit të Bujqësisë, shpallja e rezultateve preliminare, që është në fund të shkurtit 2015 dhe po ashtu
shpallja e rezultateve finale, në shtatorë vitit 2015 dhe në
vazhdimësi deri në dhjetor të vitit2015 me publikime të njëpasnjëshme”, ka thënë ai.
İhracata Kıyasen İthalat Hala Çok
Yüksek
27.11.2014 - Kosova İstatistik Ajansı “2014 Yılının Ekim Ayı İhracat
ve İthalat Raporu”nu yayımladı. Raporda yer alan verilere göre, dış
ticaret açığı geçen sene Ekim ayında 192.6 Milyon € civarında iken
bu sene 205.3 Milyon Euro oldu. Geçen ay 29.6 milyon Avro
değerinde mal ihraç edilirken 234.9 milyon euro değerinde de mal
ithal edildi.
İhraç edilen mallar arasında % 59.2 oranında baz metaller ve metal
ürünleri; %11.7 oranında mineral ürünler; %7.0 oranında hazır
gıdalar; içkiler ve sigara, %5.9 oranında plastik ve plastik ürünleri;
%5.2 oranında bitki ürünleri, %4.0 oranında tekstil ve tekstil ile
diğer ürünler yer alıyor.
İthal edilen mallar arasında ise % 19.7 oranında mineraller; %12.7
hazır besinler; içkiler ve sigara; %10.5 makineler, mekanik parçalar
ve elektrik ürünleri; %9.3 oranında metaller ve metal ürünleri; %8.0
oranında kimya endüstrisi ürünleri; %6.1 oranında plastik ve plastik
ürünleri; %5.7 oranında tekstil ve tekstil ürünleri; %5.6 oranında
nakliyat araçları. v.b. bulunuyor.
Ülkemizin ihracat ve ithalatıyla ilgili gelişmeler kapsamında
Kosova’nın dış ticaret ortakları arasında %19.3 oranında ihracatla
ve %42.9 ithalatla ilk sırada AB ülkeleri geliyor. Oysa %40.2 oranında
ihracat ve %30.5 oranında ithalatla ikinci sırada CEFTA ülkeleri bulunuyor.
Geçen ay ülkemizden Çin’e ihracat %27.5; Makedonya’ya %13.5; Arnavutluk’a %12.9; Karadağ’a %7.0; Sırbistan’a %5.6;
Almanya’ya%4.7 ve İtalya’ya %4.3 oranında gerçekleşmişti.
%16.4 oranıyla Kosova’nın en büyük ithalatçısı Sırbistan kalmaya
halen devam ediyor
Emeklilik fonu 1 Milyar’ı geçti
08.12.2014 – Kosova Merkez Bankası, Kosova Emeklilik Fonu
TRUST’a toplanan kaynağın 1 Milyar €’yu geçtiğini açıkladı. Yılda
%21.4’lük bir artış ile Kosova çalışanlarının biriktirdiği fon 1.04 Milyar €’ya ulaştı.
19.11.214 - Ujë “Rugove” ka hyrë në mesin e 100 ujërave më të
mira në botë. Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), Safet
Gërxhaliu e ka vlerësuar ketë si tepër të rëndësishme e që sipas tij,
do të ndikoj edhe në përmirësimin e imazhit të KosovësUji ‘Rugove’
hynë në top ujërat më të mirë në botë
Për tetë muaj u eksportuan 2.4 milionë litra verë
21.11.2014 – Me rritjen e prodhimtarisë së verës, po vjen duke u
shtuar edhe eksporti i verës kosovare drejt tregjeve të huaja. Të
dhënat e Departamentit të Vreshtarisë dhe Verëtarisë në MBPZRH,
tregojnë se që nga janari i këtij viti e deri në gjysmën e dytë të muajit gusht, janë eksportuar rreth 2.4 milionë litra verë në tregjet e
Bashkimit Evropian e më gjerë. Ndësa në 6 vitet e fundit Kosova ka
eksportuar 34 miljon litra vere në 24 shtete. Këto të dhëna tregojnë
se sektori verërave ne Kosovë vitet e fundit është në zhvillim e
siper. Në vitin 2013 prodhuesit e verërave në Kosovë prodhuan
7,682,425.000 litra verë.
Kosova vend i importeve
27.11.2014 -Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK) ka publikuar
“Statistikat e Tregtisë së Jashtme lidhur me rrjedhat e eksportit dhe
importit për muajin tetor 2014.Të dhënat nga Tregtia e Jashtme në
Kosovë tregojnë për një deficit tregtar më të lartë për muajin tetor
2014 prej 205,3 milionë euro, krahasuar me periudhën e njëjtët të
vitit 2013, ku deficiti ishte 192,6 milionë Euro. Eksporti mbulon importin me 12. 6 për qind. Eksporti i mallrave në muajin tetor 2014
kishte vlerën 29,6 milionë euro, e cila është një rritje prej 13.2 për
qind, ndërsa importi ka një rritje prej 7.4 për qind, ose në vlerën
234,9 milionë euro, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit
2013.“Sipas të dhënave të grupeve kryesore të eksportit: 52.9 për
qind e eksportit e përbëjnë metalet bazë dhe artikujt prej tyre; 11.7
për qind produktet minerale; 7.0 për qind ushqimet e përgatitura,
pijet dhe duhani; 5.9 për qind plastika, goma dhe artikujt prej tyre;
BKT tekrar Arnavutluğun en iyi
bankası seçildi
08.12.2014 - Financial Times’ın bir yayını olan “The Banker” 5. kez
BKT’yı Arnavutluk’ta yılın en iyi bankası seçti. Ödüller Londra’da
düzenlenen bir törende açıklandı. BKT Yönetim Kurulu Başkanı
Mehmet Usta, 2009 yılından bu yana BKT adına 5 yıl art arda
Arnavutluğun en iyi bankası ödülünü almaktan dolayı memnuniyet
duyduğunu ifade etti. Haziran 2014 itibariyle BKT, piyasanın
%23’üne hakim ve 2.8 Milyar USD varlıkları ile Arnavutluğun en
büyük bankası olma ünvanını da almış oldu.
İş piyasasında vasıfsız personel
Kosova’da işsizlik oranının yüksek olmasına rağmen birçok şirket
vasıflı eleman bulmakta zorlanmakta... Resmi verilere göre işsizlik
oranı %30’lara ulaşırken, şirket yöneticilerine göre de işsizliğin bu
kadar yüksek olması çalışma gücünün iyi hazırlanmayışı ve
profesyonelleşmemesinden kaynaklanıyor. Uzmanlara göre Kosova’da piyasanın talepleriyle uyuşmayan ve kalifiyesiz olan bir iş
gücü arzı bulunuyor.
Öte yandan Kosova İstatistik Ajansı’na göre Kosova’da gençlerin
işsizlik oranı çok yüksek. 15-24 yaş arası gençlerin %55,9 işsiz.
Bayanlarda işsizlik oranı ise %68.4’e kadar çıkıyor.
Yabancı Yatırımlar Düşüyor
09.12.2014 – Yatırımı ve İşletmeleri Destekleme Ajansı KIESA
Genel Müdürü Valdrin Lluka, yatırımların geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslandığı zaman oldukça düşük bir trend izlediğini
doğruladı. Lluka’ya göre 2014 yılının 2. Çeyreğinde 52 milyon €’luk
yatırım yapılmış iken, geçen yılın aynı döneminde bu rakam 83 Milyon € idi.
Öte yandan yeni şirketlerin kurulma eğiliminde de bir düşüşün
yaşanmasına rağmen, Ocak – Ağustos döneminde Kosova’da
toplam 84 yabancı şirketin kurulduğu bildirildi. 13 şirket ile
Arnavutluğun başı çektiği listede Türkiye 11 yeni şirketin
kurulmasıyla ikinci sırada yer alıyor.
5.2 për qind produktet bimore; 4.0 për qind tekstili dhe artikujt prej
tij, etj”, ka njoftuar ASK-ja. Ndërsa, sipas të dhënave të grupeve
kryesore për import: 19.7 për qind të importit e përbëjnë produktet
minerale; 12.7 për qind ushqimet e përgatitura, pijet dhe duhani;
10.5 për qind makineritë, pajisjet mekanike dhe elektrike; 9.3 për
qind metalet bazë dhe artikujt prej tyre; 8.0 për qind produktet e
industrisë kimike; 6.1 për qind plastika, goma dhe artikujt prej tyre;
5.7 për qind tekstili dhe artikujt e tekstilit; 5.6 për qind mjetet e
transportit etj.“Lidhur me eksportin dhe importin e Kosovës, partnerë kryesorë tregtarë janë vendet e BE-së, të cilat marrin pjesë me
19.3 për qind për eksport dhe 42.9 për qind për import. Ndërsa,
vendet e CEFTA-s marrin pjesë me 40. 2 për qind për eksport dhe
30.5 për qind për import, në raport me tetorin e vitit 2014.
Përqindja më e madhe e eksportit ishte në Kinë 27.5 për qind,
Maqedoni 13.5 për qind, Shqipëri 12.9 për qind, Mali të Zi 7.0 për
qind, Serbi 5.6 për qind, Gjermani 4.7 për qind, Itali 4.3 për qind
etj”.
Fondit të Kursimeve Pensionale të
Kosovësmbi 1 Miljard euro
08.12.2014 – Simbas të dhënave të Bankës qëndrore në Kosovë
performanca e fondeve të investuara nga “Trusti” jan mbi 1 miljard
€. Me një rritje mbi 21,4 % te punësuarit në Kosovë mboldhën një
fond prej 1,04 miljard €.
BKT përsëri banka më e mire në
Shqipëri
08.12.2014- Revista prestigjoze “The Banker”, vleresoi Banken
Kombetare Tregtare si “Banka me e mire ne Shqiperi per vitin 2014”
ne nje ceremoni te zhvilluar ne Londer. Z. Mehmet Usta, Kryetari i
Bordit Drejtues te BKT , u shpreh : “ Ndihem shume i lumtur qe ne
emer te BKT-se qe prej 2009 te terheq kete çmim per te pesten
here si “Banka me e mire e Vitit ne Shqiperi.
Kuadro të pakualifikuara për tregun
e punës
Kosova’nın Yeni Hükümeti Kuruldu
10.12.2014 - Kosova’ nın yeni hükümeti parlamento oturumunda
onaylandı. 73 evet ,38 hayır ve 2 çekimser oyla İsa Mustafa’nın kabinesi parlamentoda güven oyu aldı .
Kabine şu bakanlardan oluşuyor :
Kosova Cumhuriyeti Başbakanı - Isa Mustafa
Birinci Başbakalık Yardımcısı - Hashim Thaçi
Başbakan Yardımcısı - Branimir Stojonavic
Başbakan Yardımcısı - Kujtim Shala
PDK:
1. Dışişleri Bakanı- Hashim Thaçi
2. Eğitim Bilim ve Teknoloji Bakanı - Arsim Bajrami
3. Tarım ve Kırsal Kesim Bakanı - Memli Krasniqi
4. Devlet Bakanı - Edita Tahiri
5. Adalet Bakanı - Hajredin Kuçi
6. Avrupa Entegrasyonu Bakanı - Bekim Qollaku
7. Ekonomik Kalkınma Bakanı - Blerand Stavileci
8. Çevre ve Alan Planlama Bakanı - Ferid Agani
9. Diaspora Bakanı -Valon Murati
10.10.2014- Pavarësisht numrit të madh të të papunëve, bizneset
në Kosovë ankohen se në shumë raste nuk arrijnë të gjejnë punëtorë të përgatitur mirë që mund të kryejnë një punë e cila iu caktohet nga punëdhënësiç. Simbas raporteve zyrtare papunësia arrin
në 30%, bizneset theksojnë se kjo është sishkak i mos përgatitjes
sa duhet dhe joprofesjonalizmit. Simbas të Agjencionit të statistikave të Kosovës papunsia sidomos e të rinjëve është në numër të
madh. %55,9 e të rinjëve të moshës 15-24 vjet jant ë papunë.
Ndërsa papunësia te gjinia femrore arrin në 68.4 %.
Rënie e investimeve te huaja
09.12.2014 – Drejtori i përgjithshëm i Agjencisë për Investime dhe
Përkrahje të Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA), Valdrin Lluka, ka
treguar se niveli i investimeve gjatë periudhës së tremujorit të dytë
të vitit 2014-t ka qenë dukshëm më i vogël duke pasur rreth 52 milionë euro investime të huaja në Kosovë sesa në periudhën e njëjtë
të vitit të kaluar qe ka qenë 83 milion Euro. Në anën tjetër shifet
një rënje në krijimin e bizneeve, në muajt Janar-Gusht u raportua
se jan formuar 84 biznese të huaja. Nga Shqipëria jan formuar 13
firma, ndërsa në rend të dyt ishte Turqia eme formimin e 11 firmave.
10
LDK :
1. İçişleri Bakanı- Skender Hyseni
2. Sağlık Bakanı - Imet Rrahmani
3. Altyapı Bakanı - Lutfi Zharku
4. Ticaret ve Sanayi Bakanı - Hikmete Bajrami
5. Kosova Güvenlik Gücü Bakanı - Haki Demolli
6. Kosova Gençlik ve Spor Bakanı - Kujtim Shala
7. Çalışma ve Sosyal Refah Bakanı - Arban Abrashi
8. Maliye Bakanı - Avdullah Hoti
Azınlık Partileri
10. Yerel Yönetimler Bakanlığı - Lubomir Mariç
11. Dönüş ve Topluluklar Bakanı - Aleksandar Jablanovic
12. Kamu Yönetimi Bakanı - Mahir Yağcılar
13. Devlet Bakanı - Rasim Demiri
USAİD’ten İşletmelere 10 Miyon
dolarlık yardım
10.12.2014 – USAID, özel sektörü güçlendirme programı
çerçevesinde 10 Milyon $’lık bir program başlattı.Bu programın
önemi Küçük ve Orta Ölçekli özel işletmelerin yeni iş alanlarını
yaratarak, genişlemesi ve bunun neticesinde de iş imkanları
sağlamak olduğunu vurgulayan Priştine ABD büyükelçisi Tracy Ann
Jackobson, Salı günü “Kosova’da özel sektörün güçlendirilmesi’
programının tanıtımını yaparak özel sektörün daha fazla
çalışmasının gerekliliğini de vurguladı. Bu güçlendirme programı
5 senelik bir program olup 10 milyon dolarlık hibe vermektedir.
Türkiye ve Arnavutluk Kosova’nın
önemli partnerleri arasında yer
alıyor
12.12.2014- Kosova Siyasi Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü
(KİPRED) tarafından yapılan bir araştırmaya göre Kosova’nın en iyi
işbirliği yaptığı ülkeler arasında Türkiye ve Arnavutluk yer aldı.
Araştırma sonuçlarını sunan Gent Gjikolli, Türkiye’nin ve
Arnavutluğun diğer bölge ülkelerine göre Kosova ile hem siyasi
hem de ekonomik ilişkilerinin daha ileride olduğunu ortaya koydu.
Ticari bankalarda 2.5 milyar euro
mevduat
15.12.2014- Ticari bankalardaki mevduatları 2010 senesinde 1 milyar 96 milyon euro’dan, 2014 senesinde 2 milyar 500 miyon euroya
ulaştı. Tasarruflar yılda % 20 oranında bir artış gösterdi.
Kosova Merkez Bankası’nın kuruluşunun 15. Yılında konuşan
Merkez Bankası Başkanı (BQK) Bedri Hamza, “Kosova bankacılık
sentörü 2000’li yıllarda ticari bankaların 6.2 milyonluk sermayesi
ile gelişmeye başlamıştır. O günlerden bu günlere dek bankaların
sermayelerindeki artış devamlılık göstermiştir. Bankacılık sektörünün sermayesi 2010 senesinde 230.4 milyon, 2014 yılında ise
316.9 milyon €’ya ulaşmıştır. Yani dört sene içerisinde %30’luk bir
büyüme göstermiştir” dedi. Hamza konuşmasında 2000’li yıllarda
103,1 Milyon € olan varlıkların, 2010 senesinde kadar 2 Milyar 455
milyon Euroya ulaşıp, şimdilerde de 2 miyar 956 miyon euroya
vardığını söyledi. Hamza bankacılık sektöründeki varlıkların da son
dört sene içinde %20 büyüme gösterdiğini ifade etti. Bedri Hamza
ayrıca mevduatların da istikrarlı bir artışla 2.5 Milyar €’ya ulaştığını
sözlerine ekledi.
U formua qeveria e re e Kosovës
10.12.2014- Me 73 vota për, 38 kundër dhe dy abstenime deputetët e Kuvendit të Kosovës votuan Qeverinë e Kosovës, me
kryeministër Isa Mustafa:
Kabineti i Qeverisë Mustafa përbëhet nga këta emra:
Kryeministër – İsa Mustafa
Zëvendës Kryeministër - Hashim Thaçi
Zëvendës Kryeministër - Branimir Stojonavic
Zëvendës Kryeministër - Kujtim Shala
PDK:
1. Ministër i Punëve të Jashtme - Hashim Thaçi
2. Ministër i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë –Arsim Bajrami
3. Ministër i Bujqësisë - Memli Krasniqi
4. Ministër Pa Portfol - Edita Tahiri
5. Ministër i Drejtësisë - Hajredin Kuçi
6. Ministër i Integrimeve Evropiane- Bekim Qollaku
7. Ministër i Zhvillimit Ekonomik- Blerand Stavileci
8. Ministër i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor - Ferid Agani
9. Minisët i Diasporës -Valon Murati
LDK :
1. Ministër i Punëve të Brendshme - Skender Hyseni
2. Minisës i Shëndetsisë - Imet Rrahmani
3. Ministër i İnfrastrukturës - Lutfi Zharku
4. Ministre e Tregtisë dhe İndustrisë- Hikmete Bajrami
5. Ministër i FSK-së - Haki Demolli
6. Ministëri Kulturës, Rinisë dhe Sportit - Kujtim Shala
7. Ministër i Punës dhe Mirëqenies Sociale - Arban Abrashi
8. Ministër i Financave - Avdullah Hoti
Partitë minoritare
1. Ministër i Pushtetit Lokal - Lubomir Mariç
2. Ministri për Kthim dhe Komunitete - Aleksandar Jablanovic
3. Ministër i Administratës Publike - Mahir Yagcilarhikmete
4. Ministër Pa Portfol - Rasim Demiri
USAİD-i ndihmon biznesin me 10 milion dollarë
10.12.2014 – USAİD ka filluar një program 10 milion$’she për zhvillimin e bizneseve private. Ambasadorja e SHBA-së Tracy Ann Jacobson e beri hapjen e programit duke theksuar se prioritet në
këtë program kanë ndërmarjet e Vogla dhe të Mesme private, ku
palnifikohët zgjerimi i biznesevei si dhe të krijohen mundësi të reja
bizneseve dhe punësimeve. Duke bërë prezantimin e programit “
Fuqizimi i sektorit privat “ theksoi gjithashtut se duhet sektoret private të punojnë sa më shumë. Ky program përforcues do të zgjas
5 vite dhe jap një grant prej 10 milion$
Turqia dhe Shqipëria ndër partnerët
më të rëndësishëm të Kosovës
12.12.2014 – Simbas një hulumtimi të bërë nga Instituti Kosovarë
për Kërkime dhe Zhvillime të Politikave (KİPRED doli se Turqia dhe
Shqipëria jan partnerët që Kosova ka mardhënie më të fuqishme.
Simbas raportit që prezantoi Gent Gjigolli, u theksua se Turqia dhe
Shqipëria në krahasim me shtetet tjera në rajon jan shtetet të cilat
kan mardhënie më të zhvilluara ekonomike dhe politike.
Öte yandan Kosova AB ofisinin temsilcisi Thomas Gonchi ,
“Kosova’da bankacılık sistemi istikrarlı olup mevduatı da yeterlirdir”
diye konuştu.
Kosova Merkez Bankası ‘nın 15. Yıldönümünde Cumhurbaşkanı Atifete Jahjaga da bir konuşma yaptı. Jahjaga, Kosova Merkez Bankası
ekonominin temel kurumsal direkleriden birini teşkil edip
makroekonomik finansal istikrarın koruyucusu olduğunu söyledi.
2014 Enflasyonu hakkında soru
işaretleri!?
27.12.2014 - Enflasyon rakamları ile piyasadaki durumun birbiriyle
uyumlu olmadığı öne sürülüyor. 2014 yılının ilk altı ayındaki enflasyon %0.3 olarak kaydedildi. Aynı dönemde geçen yıl enflasyonu
%2.7 olduğu düşünülürse rakam oldukça düşük. 2013 yılı resmi verilerine göre yıl sonu enflasyon ortalaması %1.8 idi. Bu yılın ilk altı
ayında ise oran %0.3. Ancak ekonomi uzmanları farklı görüşleri de
dile getiriyor. Kosova Ekonomi Odası Başkanı Safet Gerxhaliu, resmi
rakamlardan bağımsız olarak fiyatların tüketiciyi ciddi etkilediğini
ve tüketici sepetinin arttığını söyledi. Gerxhaliu, ekonomikj
kalkınma için bir planın yapılması ve uygulanması gerektiğine
dikkat çekti.
Kosova’nın Dış Borcu 1.7 Milyar Euro
05.01.2015 - Merkez Bankası, Kosova’nın dış brüt borcunun 2014
yılının Eylül ayı itibariyle1.69 milyon euro olduğunu açıkladı. Kamu
borcunun, Eylül ayındaki 383.4 milyon euro’luk dış borcun yaklaşık
% 23’üne tekabül ettiği bildirildi.
2014 yılının Eylül ayı sonunda 318.1 milyon euro’ya ulaşan Kamu
borcunun en büyük bölümünü Hükümet’in dış borcu teşkil ediyor.
Merkez Bankası tarafından yayımlanan raporda bundan başka 2014
yılının Eylül ayı sonunda özel sektör borcunun 1,306.6 milyon euro
olduğu ifade ediliyor. Özel sektör borcun en büyük bölümünü
doğrudan yatırımlar (711.1 milyon) için şirketler tarafından alınan
krediler teşkil ediyor. Bunu ekonominin diğer dallarındaki 383.8
Milyon euro’luk borçlar ve 211.8 milyon değerindeki ticari
bankaların borçları takip ediyor.
Ayrıca yayımlanan bu rapora göre diğer bölümler borçları
çerçevesinde banka dışı bölümler, hükümet dışı kurumlar ve aile
ekonomilerinin borçları da bu dış borca dahildir.
Kosova’da Yabancı Yatırımlar 39 Milyon Euro Daha Az
08.01.2015 - Kosova’da 2013 yılının aynı dönemiyle
kıyaslandığında geçen yılın dokuz ayı süresince doğrudan yabancı
yatırımlarda yaklaşık 39 milyon euro gelir daha az olmuştur. Koha
Ditore gazetesinin ekonomi uzmanlarına dayandırarak yaptığı
habere göre 2015 yılı için doğrudan yabancı yatırımlarda beklentiler iyi değil.
Ekonomi uzmanları yabancı yatırımların gelmemesine gerekçe
olarak Kosova’daki iş ortamını gösteriyor. Öne sürülen gerekçeler
arasında hukukun üstünlüğünün uygulama eksikliği, kalifiyesiz iş
gücü ve iş yerlerinin açılması için yatırımcılara ait hükümetin
uygun olmayan politikaları gibi birkaç faktör sunuluyor. “GAP” Kurumu Müdürü Agron Demi’ye göre, doğrudan yabancı yatırımlarda
2008 yılından bu yana Kosova’da sürekli bir düşüş kaydetmekte
Dünya Bankasından Kosova'ya 45 Milyon Euro Kredi Desteği
16.01.2015 - Kosova Maliye Bakanlığı ile Dünya Bankası arasında
Mbi 2.5 miliardë euro depozitat në
bankat komerciale
15.12.2014- Vlera e depozitave nëpër banka komerciale ka arritur
vlerën prej 2 miliard e 500 milionë euro deri sa në vitin 210, vlera e
depozitave ishte vetëm 1 miliard e 96 milionë euro, ku për katër
vite ka arritur 20 për qind rritje.Në vjetorin e themelimit të Bankës
qëndrore Guvernator i Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), Bedri
Hamza the se:”Sektori bankar i Kosovës filloj zhvillimin e tij në vitin
2000 me një kapital të bankave komerciale prej 6.2 milionë. Nga
fillimet e para deri në diete e sotme kapitali i bankave komerciale
është rritur në mënyrë të vazhdueshme me 230. 4 milionë në 2010
dhe 316.9 milionë në 2014, përkatësisht duke u rritur në 38 për
qind vetëm në katër vitet efundit. Njëkohësisht për disa sete të
bankave komerciale në vitin 2000, ishin 103.1 milionë euro me
2010, u arrit me 2 miliardë e 455 milionë euro dhe tash ka arritur
në 2 miliardë 956 milionë euro, duke u rritur për afër 20 për qind
në katër vitet e fundit. Sa i përket aktivisteve depozitar dhe kreditor
të bankave është me rëndësi të theksohet në vitin 2000 epozita në
bankat komerciale ishin më pak se 93 milionë, më tej kishin një
trend të vazhdueshëmnë rritje të depozitave në bankat komerciale
në 2010 ato ishin 1 miliard e 96 milionë, ndërsa sot depozitatnë
bankat komerciale kanë arritur në 2 miliardë e 500 milionë duke
arritur 29 për qind në katër viteve fundit. Ndërkaq, Thomas Goncchi, përfaqësues i Zyrës së BE-së, në Kosovë, tha se sistemi bankar
është stabil dhe se sistemi i depozitave janë të mjaftueshme
Pikëpytje në inflacionin e vitit 2014
27.12.2014 - Thuhët se gjendja në treg me shkallën e inflacionit
nuk jan ne përputhje . Në gjashtëmujorin e par të vitit 2014 inflacioni u regjistrua si 0,3%. Nëse krahasohet me inflacionin e vitit të
kaluar qe isht 2,7 mund të themi se është mjaft ulët. Simbas të
dhënave zyrtare të vitit 2013 mesatarja e inflacionit ishte 1,8%..
Kryetari I Odës Ekonomike të Kosovës tha se çmimekt e konsumimin kan efekte serioze tek shporta e konsumatorit dhe se për
zhvillimin ekonomik duhet të hartohet dhe të praktikohet një plan.
Rreth 1.70 miliard euro borxhi i
jashtëm i Kosovës
05.01.2015- Banka Qendrore e Kosovës, ka njoftuar se Borxhi i
jashtëm bruto i Kosovës, në fund të shtatorit 2014 ka shënuar
vlerën 1.69 miliard euro. Borxhi publik ka një pjesëmarrje në borxhin e jashtëm, prej rreth 23 për qind, gjendja e të cilit në fund të
shtatorit ishte 383.4 milijon euro. Pjesa më e madhe e borxhit publik përbëhet nga borxhi i jashtëm i Qeverisë, i cili në fund të shtatorit 2014 ishte 318.1 milionë euro. Borxhi i sektorit privat në fund
të muajit shtator 2014 shënoi vlerën prej 1,306.6 milionë euro.
Pjesa më e madhe e borxhit privat është në formë të kredive ndërmjet kompanive, që janë në relacion të investimeve direkte (711.1
milionë euro), pasuar nga sektorët e tjerë të ekonomisë (383.8 milionë euro) dhe huamarrjet e bankave komerciale (211.8 milionë
euro). Sipas raportit, në kuadër të sektorëve tjerë bëjnë pjesë institucionet financiare jobankare, korporatat jofinanciare, organizatat
joqeveritare dhe ekonomitë familjare.
12
45 milyon Euro'luk kredi anlaşması imzalandı. Anlaşma, Kosova
Maliye Bakanı Avdullah Hoti ile Dünya Bankası'nın Güneydoğu
Avrupa Müdürü Ellen Goldstein tarafından imzalandı.
25 yıllık süre ile sağlanan yaklaşık 45 milyon Euro tutarındaki kredi
ile enerji ve sağlık alanlarındaki projeler desteklenecek. Kredinin
19.95 milyonluk bölümü sağlık alanına aktarılacak. Kredinin 24.3
milyonluk bölümü de enerji verimliliği için kullanılacak.
Dünya Bankası: Acil Konsolidasyon
Gerekiyor
20.01.2015- Dünya Bankası %2,5 ekonomik büyümenin Kosova’da
işsizlik ve yoksulluğu azaltmak için yeterli olmadığını değerlendirdi.
Doğu Avrupa’daki ekonomik gelişmelerin altı aylık raporlamalarını
yapan Dünya Bankası 2015 yılında mali konsolidasyonların
yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Dünya Bankası
ayrıca istihdam yaratmak ve sürdürülebilir ekonomik büyüme için
yapısal reformlara ihtiyaç duyulduğunu bildirdi.
Vergi Borçlarına Faiz İndirimi
21.01.2015- Maliye Bakanlığı vergi ödemelerini geciktiren bütün
işletmeler için faiz oranlarını % 15’ten % 11’e indirme kararı aldı.
Maliye Bakanı Avdullah Hoti, faiz oranlarını indirme kararını
işletmelerin işlerini kolaylaştırmak için yaptıklarını ifade etti.
Investimet e huaja direkte më të vogla
për 39 milionë euro
08.01.2015- Afro 39 milionë euro më pak të hyra ka pasur nga investimet e huaja direkte në Kosovë gjatë nëntë muajve të parë të
vitit që shkoi, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2013. Njohësit e çështjeve të ekonomisë vlerësojnë se një situatë të tillë po
e shkaktojnë disa faktorë që lidhen me mungesën e sundimit të
ligjit, forcën punëtore të pakualifikuar si dhe politikat jo të favorshme qeveritare për investitorët që krijojnë vende pune. Sipas
Agron Demit, drejtor i institutit “GAP”, investimet e huaja direkte
janë në rënie të vazhdueshme në Kosovë që nga 2008-ta e këndej.
Afro 39 milionë euro më pak të hyra ka pasur nga investimet e
huaja direkte në Kosovë gjatë nëntë muajve të parë të vitit që
shkoi, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2013. Nuk ka
parashikime optimiste as për vitin 2015.
Banka Botërore 45 milion Euro Kredi
16.01.2015-Ministri i Financave të Kosovës, Avdullah Hoti dhe drejtoresha e Bankës Botërore për Evropën Juglindore, Ellen Goldstein,
nënshkruan sot marrëveshjen për kredi me vlerë 45 milionë Euro.
Kredia e cila u munësua me afat prej 25 viteve do t’i ndihmoj projektet në erergji dhe shëndetsi. Pjesa 19,95 milionëshe e kredisë
do të përdorët në değen e shëndetsisë. Ndërsa 24.3 milionë euro
për efiçencë të energjisë
Banka Botëror: Bevoitet Konsulidim
31 Milyon Euro’luk yasa dışı servet Urgjent
ele geçirildi
20.01.2015- Përfaqësues nga Banka Botërore (BB) në Kosovë,
03.02.2015-Geçen sene ele geçirilen yasa dışı servetlerin değeri
31 milyon Euro olduğu bildirildi. “Fol” Hareketinden, ekonomik
suçlarla mücadele için ulusal koordinatör Shqipdon Fazliu, ele
geçirilen bu yasa dışı servetlerin siyasetçilerin ve güçlü işadamların
olduğunu fakat isimlerin açıklanmayacağını öne sürdü.
Fazliu’ya göre 2013 senesinde bu rakam 1.6 milyon iken, 2014 senesinde bir artış olup 31 milyona çıktığını, ve bu yasa dışı varlıkların
Mahkeme tarafından haczedilmesinin beklendiğini öne sürdü.
vlerësojnë se rritja prej 2.5 nuk është e mjaftueshme pë zvoglimin
e papunsisë dhe korrupsionit. Gjatë prezantimin të raportit gjashtë
mujorë të Bankës Botërore mbi zhvillimet ekonomike në Evropën
Juglindore raporti ka dërguar mesazhe të qarta duke kërkuar nevojën urgjente për konsolidimin fiskal. Gjithashtu bënë të ditur se pë
zhvillimin ekonomik dhe krijimin e vendeve të punës nevojiten reforma struktorore
Zbritje në normat e interesit për tatim
paguesit e vonuar
21.01.2015- Ministria e Financave ka marrë vendim që të bëjë ulje
të normave të interesave prej 15 për qind në 11, për të gjithë ato
biznese që vonohen në pagimin e taksave. Kështu ka bërë të ditur,
Ministri i Financave, Avudllah Hoti, theksoj se ulja është bërë në
mënyrë që bizneseve të ju bëhet sa më e lehtë puna e tyre.
Sekuestohen 31 milionë euro, pasuri e
paligjshme
03.02.2015 - Rreth 31 milionë euro llogaritet të jetë vlera e pasurisë së sekuestruar gjatë vitit që e lamë pas. Shqipdon Fazliu, koordinatori kombëtar për luftimin e krimeve ekonomike, në një
debat të organizuar të hënën nga Lëvizja “Fol” ka thënë se personave të cilëve u është sekuestruar kjo pasuri janë politikanë dhe biznesmenë të fuqishëm, por që nuk i ka bërë publikë emrat e tyre.
Sipas tij, përderisa gjatë vitit 2013 pasuria e sekuestruar e këtyre
zyrtarëve ka qenë rreth 1.6 milion euro, gjatë vitit 2014 kjo pasuri
ka shënuar rritje e cila kap vlerën rreth 31 milionë euro, ku sipas tij,
shumica e vlerës së kësaj pasurie të kundërligjshme pritet të konfiskohet në mënyrë përfundimtare pas aktgjykimeve përfundimtare nga Gjykata
Analiz / Analizë
Kosova Ekonomisi 2014
Ekonomia E Kosovës 2014
Son yıllarda dünya ekonomilerinde kaydedilen durgunluk Kosova’ya da yansımakta ve etkilemektedir. 2014 yılında yapılan seçimler ve seçim sonrası hükümetin kurulamaması kamu yatırımlarını
da etkilemiş oldu; ki bu doğrudan büyüme rakamlarına da yansıdı.
Hem Avrupa bölgesi büyüme trendleri hem de Balkan bölgesi
değerlendirildiğinde Kosova’nın %3 ile göreceli iyi bir büyüme
oranı yakaladığı söylenebilir. Ancak yatırımlar ve dış ticaret verileri
büyümeyi eksi olarak etkilerken, özellikle tüketimin artmasıyla
büyümenin gerçekleşmiş olduğuna dikkat çekmekte fayda var.
Kamu yatırımları geçen yıla kıyasla %22,5 oranında azaldı.
Doğrudan yabancı yatırımlar da %32,9 oranında bir azalma gösterdi. Finans sektörünün kredilendirmeleri yatırımlara pozitif bir
etki yarattı. Toplamda yatırımlar ise %10,8 oranında bir düşüş gösterdi. Gerek hükümetin tüketime artış eğilimi göstermesi, gerek diaspora havalelerinin artışı, gerekse tüketim kredilerinin artışı bu
duruma katkı sağladı. Tüketimin artmasına rağmen enflasyon
düşük bir eğilim izledi. 2014 yılı enflasyon ortalaması %0,4 olarak
kaydedildi.
Stagnimet ekonomike që janë pare në vitet e fundit në botë kan reflektuar dhe ndikuar edhe në ekonominë e Kosovës. Zgjedhjet e vitit
2014 dhe moskrijimi i qeverisë pas këtyre zgjedhjeve ka ndikuar
edhe në investimet publike, ku është pasqyruar drejtëpërdrejtë në
shifrat e rritjes. Megjithatë kur krahasohen tendecat e rritjes si në
Evropë dhe rajonin e Ballkanit në Kosovë është konsideruar një
normë relativisht e mirë e rritjes prej 3 % .
Ndërsa investimet dhe të dhënat për tregtinë e jashtmë duken se
janë të ulta. İnvestimet publike në krahasim më vitin e kaluar kan
pësuar një rënie prej 22,5%. Edhe në investimet e huaja direkte shihen një rënie prej 32,9%. Kredititmet e sektorit financiar kanë pasur
një ndikim pozitiv. Në total investimet kan pasur një rënie prej
10,8%. Në këtë situatë kanë kontribuar tendenca e rritjes për konsumim e qeverisë, rritjet e remitencave nga diaspora si dhe rritja e
kredive për konsumim. Përkundër rritjes së konsumit, inflacioni
është karakterizuar me rënie gjatë gjysmës së parë të vitit 2014
Norma mesatare e inflacionit gjatë vitit 2014 ishte 0.4 përqind
Kamu borçlanması ve bütçe açığı ise son yıllardaki büyüme
eğilimini sürdürdü. Bölge ülkeleriyle kıyaslandığı zaman Kosova’nın
dış borcunun düşük olmasına rağmen, eğilimin büyüme yönünde
olması endişe verici olarak değerlendiriliyor. 2014 yılının ilk
yarısında bütçe 22 milyon € açık verdi. Bu rakam 2013 yılında
sadece 7,6 Milyon € idi. Kosova hükümetinin toplam dış borcu ise,
GSYIH’nın % 9,9’una tekabül eden 554.4 Milyon €’ya ulaştı. 2013
yılında bu oran %9,1 idi.
Finans sektörü ise ekonominin istikrarını korumaya devam etti.
Ülke içinde toplanan mevduatlar artış eğilimi gösterdi. Finans
kuruluşları da kredi faizlerini aşağıya çekip şartları kolaylaşırdı.
2014’ün ilk yarısında krediler %3,5, mevduatlar ise %10 oranında
bir artış eğilimi gösterdi. Kötü yönetilen kredi oranında ise Kosova
bölgede en düşük seviyesini koruyarak %8,5 olarak gerçekleşti.
Ancak bu oranında da giderek artma eğiliminde olduğunun altını
çizmek gerekmektedir.
2015 yılında büyüme hızının özellikle iç talebin ve yatırımların
artması ile büyüyeceği tahmin ediliyor. Ancak talebin büyümesi ile
enflasyonun bir nebze yükselmesi ve ithalatın artması öngörülüyor.
SEKTÖRLER ve EĞİLİMLER
Enerji Sektörü: Enerji sektöründe üretim 2014 yılının ilk yarısında
%8,4 oranında düştü. Tüketimde de %3,1’lik bir düşüş meydana
geldi. Kayıp enerji miktarının 2009 yılından bu yana giderek
azalmasına rağmen hala göreceli yüksek bir oranda seyrediyor.
Üretilen toplam elektrik enerjisinin % 39’u kayıp enerji olarak
kaydedildi.
İmalat Sanayi: Kosova İstatistik Ajansı 2012 yılını baz alarak imalat
sanayine ilişkin eğilimleri yayınlamaya başladı. Bu rakamlara göre
maden ve cevher çıkarma sanayi ile elektrik üretimi ve dağıtımı sektörlerinde artma eğilimi gözlenmekte; üretim işleme sanayisi ise
iniş ve çıkışlarla istikrarını korumaktadır.
Dış Ticaret: Sektörde ticari açık ekonomideki en büyük
boşluklardan birini oluşturmaya devam etmektedir. Kosova’nın
Në vitet e vundit borxhet publike dhe definiciti buxhetit kan pësuar
një rritje Në krahasim me vendet në rajon borxhi jashtëm i Kosovës
edhe pse është i ulët, rritja e saj konsiderohet si një tendencë alarmante.
.Buxheti i Kosovës regjistroi deficit primar prej 22.0 milionë euro deri
në qershor 2014 (7.6 milionë euro deficiti në periudhën e njëjtë të
vitit 2013). Borxhi i përgjithshëm i qeverisë në periudhën raportuese
ishte 554.4 milionë euro apo 9.9 përqind e PBB- së krahasuar me 9.1
përqind sa ishte në vitin 2013.
Sektori financiar ka vazhduar rritjen e qëndrueshme të rolit të tij në
mbështetje të zhvillimit të ekonomisë së vendit. Gjatë vitit 2014, sektori bankar ka lehtësuar standardet dhe kushtet e kreditimit, duke
bërë që kreditë të përshpejtojnë ritmin e rritjes dhe të kenë kushte
më të favorshme për shfrytëzuesit e tyre. Në pjesën e parë të 2014
kreditë kan pasur një rritje prej 3,5% ndërsa depozitat prej 10%.
Ndërsa kreditë e këqia kanë qëndruar në nivelin më të ulët në rajon
prej 8,5%.
Për vitin 2015, projeksionet tona sugjerojnë se ekonomia e Kosovës
do të karakterizohet me përshpejtim të rritjes ekonomike, e cila
pritet të gjenerohet nga kërkesa e brendshme, sidomos nga investimet. Rritja e kërkesës së brendshme pritet të shkaktojë një ngritje
të lehtë të shkallës së inflacionit dhe po ashtu pritet të ndikojë edhe
në rritje të importit .
Sektoret dhe Tendencat
Sektori Enerxhisë: Në gjysmën e parë te vitit 2014 sektori energjisë
ra për 8,4 %. Edhe në konsumim pati një rënie prej 3,1%. Humbja
totale të energjisë pamvarësisht se ka qenë në rënie që nga viti 2009
prap mbete në një shkallë relativisht të lartë. 39% e totalit të energjisë së prodhuar është regjstruar si i humbur.
İndustria e prodhimit: Agjencia Statistike e Kosovës duke marrë si
bazë të dhënat e vitit 2012 ka filluar ti prezantojë analizat në sektorin
e prodhimit. Simbas këtyre shifrave është vërejtur një rritje në indurstinë e minierave dhe mineraleve dhe sektoreve të prodhimit
dhe shpërndarjes së energjisë. İndurstria e prodhimit dhe përpunimit ka ruajtur stabilitetin.
14
ihraç ettiği ürünlerin uluslararası piyasada hem talebin hem de
fiyatlarının düşüşü, ticari açığın büyümesine katkı yaptı. Kosova
2014 yılında toplamda 324 Milyon 554 bin €’luk mal ihraç etti;
İthalatı ise 2 Milyar 538 Milyon 232 bin € olarak gerçekleşti.
İhracatının, ithalat karşılama oranı %12.7 olarak saptandı.
Kosova’nın 2014 yılı ticari açığı ise 2 Milyar 213 Milyon 678 bin €
olarak gerçekleşmiş oldu. Aşağıdaki tabloda Kosova’nın ihracat ve
ithalattaki ilk 10 ülke ve bunlarla yapılan ticaret rakamları
sunulmaktadır.
Tregtia e Jashtme: Definiciti tregtar në sektör ka vazhduar të ndërtojë një nga mangësitë më të mëdha në ekonomi. Produktet të
cilat i eksporton Kosova zbritja e çmimeve dhe e kërkesave në tregjet nderkombëtare kanë ndikuar në rritjet e definicitit tregtarë.
Kosova në vitin 2014 ka eksportuar produkte prej 324 milion 554
mijë €. Ndërsa importi u ralizua prej 2 milijard 538 milion 232 eurosh. Norma e mbulimit te importit nga eksporti ishte 12,7%.
Definiciti tregtar i vitit 2014 në Kosovë ka qenë 2 Miliard 213 Milion
678 mijë €. Në tabelën më poshtë janë paraqitur 10 shtetet e para
për eksport dhe import dhe shifrat në Kosovë
Kosova’nın ilk 10 ülke dış ticaret verileri: / Të dhënat e Kosovës për 10 shtete të tregtisë së jashtme :
Ülke /Vendi
İtalya / İtalia
Arnavutluk / Shqipëria
Çin / Kina
Makedonya / Maqedonia
Hindistan / İndia
Sırbistan / Sërbia
Karadağ / Mali i Zi
Almanya / Gjermania
Türkiye / Turqia
İsviçre / Zvicrra
İhracat / Exporti .000 €
49.660
44.017
42.154
35.947
27.425
27.295
16.071
11.340
10.365
10.038
İthalat/İmporti .000 €
368.239
273.029
238.266
204.933
202.865
137.549
66.707
64.791
62.944
62.714
Ülke / Vendi
Sırbistan / Sërbia
Almanya / Gjermania
Türkiye / Turqia
Çin / Kina
İtalya / İtalia
Yunanistan / Greqia
Slovenya / Sllovenia
Bosna Hersek / Bosna Hercegovina
Hırvatistan / Kroacia
ABD / SHBA
Kaynak: Kosova İstatistik Ajansı / Referenca: Agjencia e Statistikave të Kosovës
Doğrudan Yabancı Yatırımlar: 2014 yılının ilk yarısında 39 Milyon
€’luk yabancı yatırım girdi. Geçen yılın aynı döneminde ise bu
rakam 149 Milyon € idi. Yatırımların düşüşüne bazı şirketlerin
yabancı hisselerinin satılması ve kâr paylarının dağıtılması bir etken
faktör olarak rol oynadı.
İnvestimet e huaja direkte: Investimet e Huaja Direkte (IHD) të
pranuara në Kosovë në 2014 shënuan vlerën prej 38.9 milionë euro
që është më ulët krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit paraprak
ku ishte 149.1milion Euro. Vlera e ulët e İHD atribohet edhe shitjes
së aksioneve te disa kompanive të huaja që operojnë në Kosovë,
por edhe shpërndarjes së supedividendës.
Sektörlere göre Kosova’ya gelen yatırımlar
İnvestimet simbas sektoreve në Kosovë
Sektörlere
toplam
göre
yatırımlar
tarım
İnvestimet
simbas sek- Gjithsej
toreve
Bujqësia
maden
sanayi
enerji
inşaat
Minierat İnduastria Energjetika Ndërtimi
ve ulaşım ve
ticaret hiz hotel
res
tel
gayrı
menkul
diğer hiz diğer faal
Patundshmeri,
qeradhënie
dhe aktivitete
tjera biznesore
Shërbime Aktivitete
tjera
tjera
finans
Transporti
Shërbimet Hotele dhe
Sher-bime
dhe komutregtare Restorante
Financiare
nikimi
2013
toplam
280,2
0,4
14,1
11,5
48,8
17,3
14,7
0,8
51
4,4
136,1
3,3
6,3
2013
TM1+2
149
0,3
-9,8
7,9
31,3
27,9
3
2,4
24,4
-0,8
61,4
0,8
0,3
2014 TM1
+2
39,1
0
-3,7
-28,9
9,2
-15,8
7,2
0
-6,2
13,3
61,3
2
0,6
Kaynak: Kosova Merkez Bankası
Referenca: Banka Qëndrore e Kosovës
Ülkelere göre Kosova’ya gelen yatırımlar
İnvestimet që hyjnë në Kosovë simbas shteteve
Ülkelere
göre yat
Toplam
AU
ALM
SLO
UK
İSVİÇRE
TR
HOL
ARN
ABD
FRANSA
İnvestimet
Simbas
shteteve
GjithseJ
AU
GJERM
SLO
UK
ZVİCRA
TR
HOL
SHQİ
SHBA
FRANCA
2013
toplam
280,2
10,7
22,4
7,1
10,7
41,7
88,6
-0,2
19,3
12,7
3,8
2013 TM1 +
2
149
9
-0,8
8,6
25,9
20,6
51,8
-6,8
11,2
5,2
1,5
2014
TM1+2
39,1
13,5
13,2
-9,4
-29,1
15,3
-3,7
-13,7
12,8
7
1,1
Kaynak: Kosova Merkez Bankası
Referecena: Banka Qëndrore e Kosovës
Sonuç ve Değerlendirme:
Kosova’da 2014 yılındaki siyasi belirsizlik ve ekonomik durgunluk
nedeniyle yerli üretim teşvik edilememiş, doğrudan yabancı
yatırımlarda bir düşüş meydana gelmiş ve kamu yatırımlarının
kısılması nedeniyle özel sektördeki iş hacminde de bir daralma
görülmüştür. Dolayısıyla Kosova ekonomik kalkınma potansiyelini
öngördüğü ölçüde gerçekleştirememiş, büyümeye en büyük
katkıyı tüketim yapmıştır.
Öte yandan R7 - Morine – Merdare otoyolunun tamamlanmış
olması, ve R6 Priştine – Elez Han otoyol inşaatının başlaması
Kosova’nın ulaşımdaki altyapısını ilerletmesi ve uluslararası kara
taşımacılık ağlarına dahil olması açısından önemli görülmektedir.
Keza Kosova e Re termik santrali konusunda ilerlemelerin
kaydedilmesi ve yatırımcı firmanın teklif sunması bir ilerleme olarak
kaydedilmiştir.
Dış ticaret açığı Kosova ekonomisinin önemli engellerinden birini
oluşturmaktadır. Bu açığın ihracatla dengelenebilmesi için
uluslararası pazarlara da açılabilen ve orada rekabet edebilen yerli
üretimin teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Kosova
hükümetinden, ciddi, tutarlı ve uygun teşvik politikaları
geliştirmesi; yabancı sermayeli dahi olsa Kosova’da üretimin teşviki
için özel destek programlarının uygulanması; hem yerli hem de
yabancı yatırımcı için bürokratik işlemlerin azaltılması ve süreçlerin
kolaylaştırılması; yatırım için özel bölgeler ve altyapıların
oluşturması beklenmektedir.
Yeni mevzuatın Avrupa Birliği ile uyumlu olması önemli görülmekte
ancak yasaları tamamlayıcı yönetmeliklerin ve diğer düzenlemelerin de uygulama ve denetim mekanizmaları ile birlikte
yapılması gerekmekte aksi takdirde çifte standarda olanak verilmektedir. Yabancı yatırımlar ve yatırımcılar açısından en önemli
konulardan birini de şeffaflık meseleleri oluşturmaktadır. Sadece
ihale süreçlerinde değil, kurumsal bir çalışmanın tüm aşamalarında
kamu ile özel sektörün tüm temaslarında şeffaflığa özel bir önem
verilmelidir. Bununla bağlantılı olarak yargının hızlı ve adil bir
işleyişi, anlaşmazlıkların çözümü konusunda uzlaşma ve tahkim
yollarının açık ve şeffaf olması önemli beklentiler arasındadır.
Përfundim dhe Vlerësime :
Për shkak te ngërçeve politike dhe ekonomis së ngecur në 2014’tën
prodhimet vendase nuk jan inkurajuar , në investimet e huaja ka
ndodhur një rënie dhe për shkak të reduktimit të investimeve publike sektori privat ka shënuar një tkurrje. Prandaj Kosova nuk e ka
realizuar potencialin e parashikuar për zhvillimin ekonomik. Në rritje
kontributin më të madh e ka bërë rritja e konsumimit.
Në anën tjetër përfundimi i autostradës R7 Morinë-Merdare dhe
Fillimi i ndërtimit të autostradës R6 Prishtinë – Elez Han është parë
e rëndësishme në zhvillimin e transportit dhe që Kosova të përfshihët në rrjetin e transportit ndërkombëtarë.
Gjithashtut si një përparim tjetër është parë edhe zhvillimet në lidhje me termocentralin Kosova e re dhe ofertimi i firmave investuese.
Definiciti tregtisë së jashtme ka vazhduar të jetë ndër pengesat më
të mëdha të zhvillimit ekonomik. Që ky definicit të kompesohet më
eksport duhet të inkurajuar prodhimet vendor që të mund të marrin pjesë dhe konkurrojnë në tregjet ndërkombëtare. Në këtë aspekt
qeveria e Kosovës duhet të zhvilloj politika serioze dhe të përshtatshme, duhetë të praktikohen programe për mbështëtje qe firmat
në Kosovë të inkurajohen përprodhime, të lehtësohen procedurat
byrokratike si për firmat e vendore ashtu edhe të huaja, të krijohen
infrastruktura dhe zona të veçanta për investime.
Është e rëndësishmë qe legjislacioni të jëtë në përputhjë më
Bashkimin Evropian mirëpo aktet nënligjore sidhe udhëzimet të
tjera administrative të cilat e plocojnë ligjin duhet të bëhën me
mekanizmat implementues në të kundërtën mundë të konsiderhet
si standart i dyfishtë.
Për investitorët dhe investimet e huaja një qështje e rëndësishme
është edhe qështja e transparencave. Jo vetëm në procesin e tenderimit por duhet kushtuar rëndësi të vëçant transparencës në të
gjitha fazat e sektorit privat dhe publikë. Në lidhje me këtë ndër
pritjet e mësha janë funksionimi i shpejtë i gjygjit dhe menyrat e
zgjedhjeve të mosmarrëveshjeve të jenë të hapura dhe transparente
Siyasi istikrar ve liberal ekonomi politikaların uygulanması
konusundaki hükümet iradesi yabancı yatırımcı için önem arz etmektedir. Bu çerçevede kurulacak hükümetlerden bağımsız olarak Vullneti i qeverisë për zbatimin e politikave liberale ekonomike dhe
siyasi istikrarın önemine ve liberal ekonomi politikalarının takibine stabilitetin politik është i rëndësishëm për investitorët e huaj . Në
këtë kontekst një theks të veçant i ipet ndjekja e politikave liberale
ayrı bir vurgu yapılmaktadır.
ekonomike nga ana e qeverisë.
16
Odadan Haberler/ Lajme nga Oda
Kosova Ticari ve Yatırım Heyeti
Türkiye Ziyareti
26 – 29 Kasım 2014 - Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Koordinasyonunda ve Kosova Ekonomi Odası (OEK) ile Kosova’daki
Amerikan Ticaret Odası (Amcham) işbirliğinde 26 – 29 Kasım tarihleri arasında, İstanbul, Ankara ve
Eskişehir ziyaretleri
gerçekleşmiştir. Programa Oda temsilcileri dahil toplamda 24 kişi
katılmıştır.
Kosova Heyeti 26 Kasım Çarşamba günü öğlen vakti İstanbul’a
varmıştır. Oda temsilcilerinden oluşan heyet, KTTO Başkanı Ahmet
Mithat Milli; Türk yatırımlarını temsilen KTTO adına TEB Genel
Müdürü Ayhan Albeyoğlu, OEK Başkan Yardımcısı Muhamet Ymeri,
Amcham İcra Müdürü Arian Zeka Dış Ekonomik İlişkiler Kurulunda
(DEIK) Kosova İş Konseyi Eş Başkanı Sadullah Sipahioğlu ve Yönetim Kurulu ekibi tarafından karşılanmış ve temaslarda
bulunulmuştur; akabinde MÜSİAD Fuarı ziyaret edilmiş; daha sonra
da Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili Sayın Mustafa
Çıkrıkçıoğlu ile görüşülmüştür. TİM ile yapılan görüşmeye Kosova
Kamu Yönetimi Bakanı Sayın Mahir Yağcılar da iştirak etmiştir.
Firma temsilcilerinden oluşan iş heyeti ise TİM koordinasyonunda
organize edilen ikili iş görüşmelerine katılmıştır. Görüşmelere Türk
tarafından 50’nin üzerinde firma katılmıştır. Heyet akşam uçağı ile
Ankara’ya hareket etmiştir.
27 Kasım Perşembe günü TOBB koordinasyonunda bir İş Forumu
ve ikili iş görüşmeleri gerçekleşmiştir. TOBB Yönetim Kurulu üyesi
Sayın Mevlüt Söylemez’in ve Kosova’nın Ankara Büyükelçisi Sayın
Avni Spahiu’nun da katıldığı İş Forumunda tüm odaları temsilen
açılış konuşmalarının ardından, TOBB tarafından Türkiye
ekonomisini anlatan bir sunum; KTTO tarafından da Kosova
ekonomisi ve işbirliği fırsatlarını anlatan bir sunum yapılmıştır. İş
forumunun akabinde ikili iş görüşmelerine geçilmiştir. TOBB’da da
50’ye yakın Türk firması ikili iş görüşmelerine katılmıştır. TOBB’daki
görüşmelerin ardından Oda temsilcilerinden oluşan resmi heyet
Kosova’nın Ankara Büyükelçiliğini ziyaret etmiş ve Büyükelçi Avni
Spahiu tarafından kabul edilmiştir. Akabinde de TİKA ziyareti
gerçekleşmiş ve Balkanlar Dairesi Başkanı Mahmut Çevik tarafından
kabul edilmiştir. İş heyeti ise OSTİM Sanayi Bölgesini ziyaret etmiş
olup, sanayi bölgelerinin işleyişine ilişkin bir sunum
gerçekleştirilmiş akabinde de programa katılan Türk firmaları ile bir
tanışma toplantısı düzenlenmiştir.
Kosova heyeti 28 Kasım Cuma günü hızlı tren ile Eskişehir’e hareket
Delegacioni i Kosovës për Tregti dhe
İnvestime- Vizita në Turqi
26-29 Nëntor 2014 – Nën kordinimin e Odës Tregtare Kosovaro
Turken ë bashkëpunim me Odën Ekonomike të Kosovës (OEK) dhe
Odën Tregtare Amerikane në Kosovë (Amcham) në datat 26-29
Nëntor jan realizuar vizitat në İstanbul, Ankara dhe Eskişehir. Në
programin e realizuar së bashku me përfaqësuesit e Odave gjihjes
kan mar pjes 24 persona. Delegacioni nga Kosova me 26 Nëntor
arrin në İstanbul. Delegacioni i përbër nga përfaqesuesit e Odave:
Kryetari i KTTO-së Ahmet Mithat Milli, perfaqësues i investimeve
Turke në emer të KTTO Drejtori gjenelar i TEB-it Ayhan
Albeyoğlu,Nd. Kryetar i OEK Muhamet Ymeri, Drejtor ekzekutiv i
AMCHAM Arian Zeka, u mirëpritën nga Bordin e Mardhënieve të
Jashtme (DEİK) Bashkëkryetari Keshillit të Punës të Kosovës Sadullah Sipahioğlu dhe Bordi Drejtorëve. Pastaj u vizitua panairi i
MÜSİAD dhe pastaj u realizua takimi me zëvendëskryetarin e Kuvendin të Eksportuesve të Turqis ( TİM ) Mustafa Çıkrıkçıoğlu. Në
takimin e realizuar me TİM morri pjesë edhe Ministri i Administratës
Publike të Kosovës Mahir Yağcılar. Ndërsa delegacioni i bizneseve
i përbër nga përfaqësuesit e firmave morrën pjesë në bisedat e
dyanshme. Në takime nga Turqia morrën pjesë mbi 50 firma. Astaj
delegacioni me fluturimin në mbrëmje udhëtoi për në Ankara.
Me 27 Nëntor të ejten nën kordinimin e TOBB jan realizuar nji
Forum İ punës dhe biseda të dyanshme. Në forumin e punës ku
morrën pjesë antari i bordit të drejtorëve të TOBB Mevlüt Söylemez
edhe Ambasadori i Kosovës në Ankra Avni Spahiu, pas alimeve të
mbajtur, u bë një prezantim nga TOBB që prezanton ekonomin e
Turqisë edhe nga KTTO u bë një prezantim që tregon ekonomin e
Kosovës dhe mundësinë e bashkpunimeve. Pastaj kaluan në
bisedimet e dyanshme. Nga TOBB në bisedime morrën pjesë mbi
50 firma turke. Pas takimeve në TOBB delegacionet zyrtare vizituar
Ambasadën e Kosovës në Turqi. Pastaj u vizitua edhe TİKA ku u
mirëpritën nga Kryetari i Zyrës të Balkaneve Mahmut Çevik. Ndërsa
delegacioni bizneseve vizituarn OSTİM Zonën İndustriale dhe isht
orgaizuar nji mbledhje për njoftim.
Delegacioni Kosovar me 28 Nentor e premte me trent të shpejt udhton për në Eskişehir dhe realizohet programi i organizuar nga
Oda Tregtare e Eskişehirit dhe Oda e İndustris së Eskişehirit. Në forumin e punës jan bër alimet nën perfaqësimet e Odae dhe pastja
jan prezantuar videot dhe prezantimet në lidhje me munësi e
etmiştir. Eskişehir Ticaret Odası ve Eskişehir Sanayi Odası tarafından
düzenlenen ortak program uygulanmıştır. İş forumunda Odaları
temsilen yapılan konuşmaların ardından tanıtım videoları izlenmiş
ve Kosova’daki ticari ve yatırım fırsatlarına ilişkin bir sunum
yapılmıştır.
İkili iş görüşmelerinin sona ermesinin ardından Eskişehir’de kültür
turu yapılmış ve akşam hızlı trenle İstanbul’a intikal edilmiştir.
29 Kasım Cumartesi günü MÜSİAD Fuarı ziyaret edilmiştir. Akşam
uçağı ile de Priştine’ye dönülmüştür.
tregtis dhe investimeve në Kosovëç
Pas përfundimit të bisedave të dyanshme jan realizuar shetitjet kulturore në Eskişehi më pastaj me tren të shpejt është bër kthimi në
İstanbul.
Me 29 Nënor e Premte u vizitua Panairi İ MÜSİAD. Me fluturimin në
mbrëmje u realizua kthimi në Prishtinë.
Bakan Stavileci, KTTO Üyeleriyle Bir Ministri Stavileci Takoi Antarët e
OTKT-së
Araya Geldi
03.02.2015, Priştine - Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) üyeleri,
Ekonomi Kalkınma Bakanı Blerand Stavileci ile biraraya geldi.
Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği ve Kosova Türkiye Ticaret
Odası ev sahipliğinde düzenlenen bir toplantıya Ekonomi Kalkınma
Bakanı Blerand Stavileci Kosova’da yatırım yapan Türk girişimcileri,
KTTO’nun Türk ve Kosovalı üyeleri ve Arnavutluk ile Makedonya’nın
Priştine’deki Büyükelçileri Qemal Minxhozi ve Stojan Karajanov
katıldı.
Bakan Stavileci, böyle bir topluluk ile bir araya gelmekten
duyduğunu memnuniyeti dile getirdi. Stavileci iş dünyası ile
ülkedeki son gelişmeler ve ekonomik reformlar hakkında fikir
teatisinde bulundu. Kosova’nın daha iyi bir iş ortamına kavuşması
için hükümetin yoğun bir çaba sarf ettiğini dile getiren Bakan
Stavileci, ekonomik reform paketinin hükümet tarafından
hazırlanıp onaylandığını bildirdi.
Öte yandan Türkiye’nin Priştine Büyükelçisi Songül Ozan, böyle bir
organizasyonu Kosova Türkiye Ticaret Odası ile birlikte düzenlediklerini ifade ederek, iş dünyası ile bir buluşturmayı hedeflediklerini
belirtti. Gerek Kosova gerekse bölge ülkelerinde önemli yatırımları
bulunan Türk şirketlerinin burada olduğunu dile getiren Büyükelçi
Ozan, samimi bir sohbet ortamında iş dünyasına ilişkin konuların
ele alınabileceğine vurgu yaptı.
03.02.2015 - Prishtinë, Anarët e Odës Tregtare Kosovaro Turke (
OTKT) u takuan me Ministrin e Zhvillimit Ekonomik Blerand
Stavileci’n. Në mbledhjen e organizuar nga nikoqirët e Ambasadës
së Republikë së Turqisë në Prishtinë dhe Oda tregtare Kosovaro
Turke, të ftuar isin Ministri i Zhvillimit Ekonomik Blerand Stavileci,
investitorët Turq, Antarët nga Turqia dhe Kosova të OTKT-së dhe
Ambasadorët e Shqipërisë dhe Maqedonisë në Prishtinë Qemal
Minxhozi dhe Stjan Karajanov.
Ministri Stavileci shprehi kënaqësinë e të qenurit në mesin e kësaj
bashkësie. Stavileci gjithashtut shkembeu mendimet për biznesin,
zhvillimet e fundit dhe reformat ekonomike në vend. Stavileci beri
të ditur se Qeveria e Kosovës për të arritur një mjedis më të mire të
biznesit është duke bërë përpjekje të mëdha dhe se pakoja e reformave ekonomike kaloi nga qeveria.
Në anën tjetër Ambasadorja e Turqisë në Prishtinë Songül Ozan bëri
të ditur se këtë organizim e bën së bashku me Odën Tregtare Kosovaro Turkë se dhe për qëllim kishin realizimin e takimevë të bizneseve. Duke theksuar se në takim merrnin pjesë firma Turke që janë
investitorë të mëdhenjë në rajon dhe në Kosovë mund të trajtoheshin temat nga bota e biznesit në bisedat miqësore.
Kryetari i Odës Tregtare Kosovaro Turke Ahmet Mithat Milli, theksoi
se OTKT është një institucion qe ka për qëllim vazhimësinë e mardKosova Türkiye Ticaret Odası Başkanı Ahmet Mithat Milli de hënieve ekonomike në mes të dy shteteve. Milli tha Kosova është
KTTO’nun iki ülke ekonomik ilişkilerine katkı sağlamayı sürdüren duke kaluar në vështërsi ekonomike dhe politike, mënyra për ti
bir kurum olduğunu dile getirdi. Milli, Kosova’nın hem siyasi hem kaluar këto vështërsi është zhvillimi ekonomik. Kryetari OTKT-së
de ekonomik olarak zor süreçlerden geçtiğini belirterek bu Milli shtoi se qdoherë do të japin kontributin për zhvillimin
zorlukları aşmanın yolunun ekonomik kalkınmaktan geçtiğini ekonomik, mirëpo institucionet Kosovare duhet të bëjnë rregulsöyledi. KTTO Başkanı Milli, Kosova’nın ekonomik kalkınması için iş limet e nevojshmë për përmisimin mjedisit të investimeve dhe
dünyası olarak destek vermeye devam edeceklerini ancak Kosova zhvillimin e politikave stimuluese.
kurumlarının da yatırım ortamının iyileştirilmesi ve teşvik
politikalarının geliştirilmesi konusunda gerekli düzenlemeleri Në mbledhjen e cila zgjati përafërsisht dy orë gjithashtut u trajtuan
yapacağına inandığını kaydetti.
18
Yaklaşık iki saat süren yemekli toplantıda, Kosova’da son dönemlerde meydana gelen olaylar; Avrupa’ya yönelik devam eden göç;
Kosova hükümetinin öngördüğü ekonomik reformlar; Kosova’da
yatırım potansiyeli olan sektörler; yatırımlar ve işbirliği alanları gibi
birçok konuda fikir teatisinde bulunuldu.
Kosova Türkiye Ticaret Odası, yatırım ortamının iyileştirilmesi,
potansiyellerin değerlendirilmesi ve iş dünyasının görüşlerinin
Kosova hükümetinin üst kademelerine doğrudan aktarılabilmesi
amacıyla Türkiye’nin Priştine Büyükelçiliği desteği ve koordinasyonunda bu tür toplantıları devam ettirmeyi hedefliyor.
temat e ndryshimeve të fundit në Kosovë, ikejt ilegale në Evropë,
reformata e parapara nga Qeveria e Kosovës, Sektoret që kan potencial për investim në Kosovë, si dhe ambientet e investimeve dhe
bashkëpunimeve.
Oda Tregtare Kosovaro Turke me qëllim përmisimin e ambientieve
të investimeve dhe vllerësimin e potencialeve , do të vazhdojnë
të mbajnë kësi lloj mbledhjesh së bashku me ndimën e Ambasadës Turke.
KTTO üyeleri Ticaret Müşavirliğinin
Tanışma Toplantısında
Antarët e OTKT-së morrën pjesë ne
mbledhjen per njoftim të Konsuletit të
tregtisë
Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) üyeleri, Türkiye Cumhuriyeti
Priştine Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği organizasyonunda düzenlenen akşam yemeğinde bir araya geldi. Ticaret Müşaviri Tamer
Topaloğlu yaptığı konuşmada, Kosova Türkiye Ticaret Odası ile
yakın işbirliği içerisinde çalıştıklarını ifade ederek, Odayı oluşturan
tüm üyelerle tanışmak suretiyle işbirliği olanaklarını değerlendirme
fırsatı yakalamak istediklerini kaydederek Oda üyesi sadece Türk
işadamlarından değil Kosovalı işadamlarından da gelecek talep ve
önerilerin yerine getirilmesi gayretinde olacaklarını vurguladı.
Tiffany Restoranda düzenlenen akşam yemeğine KTTO’nun 40’a
yakın üyesi katıldı.
Antrët e Odës Tregtare Kosovaro Turke u takuan në mbledhjen e
organizuar me darkë nga Konsulenca e Tregtisë së Ambasadës së
Turqisë. Konsulenti Tregisë Tamer Topaloğlu, tha se janë në
bashkëpunimme Odën Tregtare Kosovaro Turke dhe se dëshironin
te takoheshin me antarët e Odës për të u njoftuar dhe vlersuar
mundësit e bashkëpunimeve gjithashtut thekso se do të jen të gatshëm të përgjegjjen në nevojat dhe kërkesat e firmave sikurse bizneseve turke ashtu edhe bizneseve nga Kosova. Në darkën e
mbajtur në Tiffany Restoran morrën pjesë afer 40 pjestarë te OTKT-së
Kosova’daki İş Kuruluşları Toplandı
Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliğinin organizasyonunda Kosova’daki iş kuruluşları ve onların temsilcileri
bir araya geldi. Kosova Türkiye Ticaret Odası Yönetim Kurulu ile söz
konusu organizasyonda temsil edildi. İş dünyasında aktif olan Oda
ve Derneklerin yer aldığı akşam yemeğinde Oda ve Derneklerin
faaliyetlerden bahsedildi. Ticaret Müşaviri Tamer Topaloğlu ise
yaptığı konuşmada, Kosova’da iş teşkilatları ile bir araya gelmekten
duyduğu memnuniyeti dile getirerek her kurum, oda ve dernekle
işbirliği yapmaya hazır olduklarını, oda ve derneklerin, temsilcisi
oldukları iş dünyasının, Kosova’da karşı karşıya kaldığı sorunların
çözümü ile haklı taleplerinin dile getirilmesi için ortak hareket
etmesinin önemine vurgu yaptı. Kosova Türkiye Ticaret Odası
Başkanı Ahmet Mithat Milli de Odanın, faaliyetlerinden bahsederek
bugüne kadar Kosova ile Türkiye arasında özel sektörü bağlayan,
kamu kurumları ile de işbirliğini sürdüren bir kurum olduğunu dile
getirdi. Bölgede aktif olan tüm iş teşkilatları ile işbirliğine hazır
olduklarını ifade eden Milli, Ticaret Müşavirliğine de katkılarından
dolayı teşekkür etti.
Takimi i Orgaizatave biznesore në
Kosovë
Konsulenca e Tregtisë së Ambasadës së Republikës së Turqisë në
Prishtinë u takua me institucionet e bizneseve dhe përfaqësuesit
e saj. Në organizimin në alë morrën pjesë edhe bordi i drejtorëve
të Odës Tregtare Kosovaro Turke. Në darkën të cilën morrën pjesë
Odat dhe Shoqatat që jan aktiv në ekonomi u flit edhe rreth aktiviteteve. Konsulenti i Tregtise se Turqisë Tamer Topaloğlu duke
shprehur knaqësinë në një takim të till gjithashtut shtoi se janë të
gatshëm qdoherë për bashkëpunim dhe se odat dhe shoqatat
duhen të jenë të gatshëm për bashkëpunim në aspektin e zgjedhjes së problemeve që ballafaqohën bizneset. Edhe kryetari i OTKTsë mbajti një alim ku shprehu se Oda Tregtare Kosovaro Turke
është një institucion ku lidhë sektorin privat dhe mban
bashkëpunim me institucionet shtetërore. Duke falënderuar Konsulentin e Tregtisë Milli tha së janë poashtu të gatshëm për
bashkëpunim me të gjitha organizatat e bizneseve.
ESNAF Derneği KTTO’yu ziyaret etti Shoqata ESNAF vizitoi OTKT’në
Priştine - Prizren merkezli ESNAF İşadamları, Esnaflar ve
Zanaatkârlar Derneği, Kosova Türkiye Ticaret Odasını ziyaret etti.
Esnaf Derneği Başkanı Şarık Cibo başkanlığındaki heyeti Kosova
Türkiye Ticaret Odası Başkanı Ahmet Mithat Milli ve İcra Kurulu
üyeleri kabul etti.
Görüşmede ülkedeki ekonomik gelişmeler ve Türkiye ile ekonomik
ilişkiler ele alındı. Her iki kurum işbirliğine açık olduğunu dile getirdi. Görüşmeye Türkiye Cumhuriyeti Priştine Büyükelçiliği Ticaret
Müşaviri Tamer Topaloğlu da katıldı.
Türkiye’den gelen iş heyetlerinin ağırlanması, Türkiye’deki fuarlara
alım heyeti ve diğer gönderimlerin yapılması hususunda işbirlikleri
gündeme geldi. Kurumlar arası bilgi paylaşılması ve zaman zaman
çeşitli etkinlikler vesilesiyle bir araya gelinmesi hususunda mutabakata varıldı
27.01.2015 – Shoqata e Tregtarve dhe Zejtarve me qendër në
Prizren vizituan Odën Tregtare Kosovaro Turke. Kryetati Odës dhe
Bordi drejtorëve pritën delegacionin e Shoqatës së bashku me
kryetarin e saj.
Në takim u flitën zhvillimet ekonomike në vend dhe mardhëniet me
Turqinë. Që të dy institucionet shprehën se jan të hapur për
bashkëpunime. Në takim morri pjesë edhe Konsulenti Tregtisë së
Ambasadës së Turqisë në Prishtinë Tamer Topaloğlu.
Ndër temat e flitura ishin edhe bashkëpunimet në aspektin e pritjes
së delegacioneve, dhe dërgimi i delegacioneve në panairet në Turqi.
Si dhe u bënë dakord në shkëmbimin e informacioneve dhe kohë
pas kohe bashkimi në aktivitete të ndryshme.
20
Sirketlerden Haberler/Lajme nga Kompanitë
KESCO kuruldu
Themelohet KESCO
2015 yılına girmeden önce yasal bir zorunluluk olarak ve Enerji Düzenleme
Ofisinin (ZRrE) talebi doğrulstunda KEDS’in Dağıtım işlevi, Tedarik’ten ayrılarak
bununla ilgilenen KESCO şirketi oluşturuldu. KESCO müşterilerle özel olarak ilgilenen bir şirket olarak faaliyete başladı.
Ndarja ligjore e funksioneve të Shpërndarjes së KEDS nga ato të Furnizimit, me
të cilat tashmë merret KESCO, ishte obligim ligjor dhe kërkesë e ZRrE-së për
shthurjen e këtyre funksioneve pa hyrë në vitin 2015. KESCO është kompani që
po punon ekskluzivisht me konsumatorët
Nga 1 janari i vitit 2015 është themeluar Kompania Kosovare për Furnizim me
Energji Elektrike sh.a (KESCO). Siç e tregon edhe emri, kjo kompani ka kompetenca të furnizimit me energji elektrike për të gjithë qytetarët e Kosovës,
anekënd vendit.
1 Ocak 2015 itibari ile bir Kosova şirketi olarak Elektrik Enerijisi Tedariki için
(KESCO) kuruldu. Adından da anlaşılacağı üzere şirket ülke çapında Kosova
vatandaşlarına elektrik enerji tedariki yetkisine sahiptir.
KESCO’nun KEDS’ten ayrılması Enerji Düzenleme Ofisi (ZrrE) yasal bir talebi
doğrultusunda ve KEDS’in hissedarı Kosova Çalık Limak Energy Sh.A. ile Kosova
hükümeti arasında yapılan sözleşmenin uygulaması çerçevesinde
gerçekleştirildi. Söz konusu Sözleşme, 31 Aralık 2014 tarihine kadar KEDS’te
Dağıtım ve Tedariğin ayrılmasını öngörmekteydi.
Bu isteği göz önünde bulundurarak, 29
nisan 2014’te ZRrE Yönetim Kurulu KEDS’in
ayrılması için Yönerge çıkartarak, KEDS’in
bünyesindeki Tedarik ve Dağıtım bölümlerinin ayrılması için atılması gereken
adımları belirlemiş oldu. Bu talepler
doğrultusunda Kosova Çalik Limak Energy
sh.a KEDS’ten bütün Tedarik fonksyonlarını
ayırarak bu görevleri KESCO’ya devretti.
KEDS’ten Tedarik lisansının transferine
ilişkin ZRrE’nin kararını alan KESCO, 1 Ocak
2015 tarihi itibariyle Toplumsal Tedarikçi
olarak görevine başlamıştır. Sonuç olarak
KEDS Tedarikle ilgili olan bütün
sözleşmeleri, varlıkları, çalışanları ve yükümlülükleri bu şirkete transfer etti.
KESCO özel olarak müşterilerle ilgilenirken,
KEDS dağıtım şebekesi ve bakım işlemleri
ile ilgilenecektir.
KESCO Yönetiminden yapılan açıklamada,
“KESCO olarak tüketici odaklı projelerin
uygulanmasıyla ilgilenmekteyiz ve bu nedenle 2015 yılı Tüketicilerin Yılı olacaktır.
Bütün müşterilerin isteklerine zamanında
cevap vermek maksadıyla Modern Çağrı
Merkezleri
yapım
aşamasında
bulunmaktadır. Bu Merkez sayesinde bütün
müşterilerimiz 24 saat boyunca cevap alabilecektir” denildi.
Şirket
müşteri hizmetleri merkezlerini yeniden yapılandırmasını
gerçekleştirmektedir. KESCO Yönetimi “Bu merkezler şubelere entegre olup beraber fonksyonlarını yerine getirecektir. Öncelik bir şikayet için gelen müşterinin
olacak. Müşteri merkezlerinde yerleştirilecek olan değişik sistemlerle
çalışacaktır. Şikayet hattını arayanlar ödeme için gelenlerden öncelikli olacaktır”
ifadelerinde bulundu.
KESCO Yönetimi “Şirket eskiden bir devlet varlığı iken, o dönemden kalma eski
altyapısına rağmen yeni ve modern şirket olarak kurulmaktadır. Ulaşmayı
istediğimiz hedeflerimiz var. Bunların en önemlilerinden biri de müşteri memnuniyeti. Bu amaçla mevcut sistemlerimizi güncellemek için Bilgi Teknolojisi için
birçok proje geliştiriyoruz” diyerek açıklamasını tamamladı.
Ndarja e KESCO-s nga KEDS-si është ndërmarrë pas kërkesës ligjore nga Zyra e
Rregullatorit për Energji (ZRRE-së) dhe paraqet implementimin e marrëveshjes
të nënshkruar ndërmjet aksionarit KEDS, përkatësisht Kosova Çalik Limak Energy sh.a. dhe Qeverisë së Kosovës, për të bërë shthurjen dhe ndarjen ligjore
të funksioneve të Shpërndarjes së KEDS nga ato të
Furnizimit, të paktën para 31 dhjetorit 2014.
Duke pasur parasysh këtë kërkesë, Bordi i ZRrE-së
më 29 prill 2014 ka miratuar një Udhëzues Ligjor
për shthurjen e KEDS-it, duke shpjeguar hapat e
nevojshëm që duhet të ndërmerren për të përfunduar shthurjen e funksioneve të KEDS, Shpërndarjes dhe Furnizimit. Në bazë të këtyre kërkesave
Kosova Çalik Limak Energy sh.a. kishte themeluar
KESCO-n, të cilës i janë transferuar
funksionet e Furnizimit nga KEDS-i.
KESCO ka pranuar vendimin e ZRrE-së për transferimin e Licencës së Furnizimit nga KEDS për të kryer
funksionin e Furnizuesit Publik dhe ka filluar operimin nga 1 janari i vitit 2015. Si rrjedhojë, KEDS ka
transferuar në këtë kompani të gjitha kontratat, pasuritë, punonjësit dhe detyrimet që kanë pasur të
bëjnë me biznesin e Furnizimit.
KESCO do të merret ekskluzivisht me konsumatorët, përderisa KEDS-i do të vazhdojë të merret me
mirëmbajtjen dhe operimin e rrjetit të shpërndarjes.
“Në KESCO jemi duke implementuar shumë projekte që kanë të bëjnë me konsumatorin, prandaj
viti 2015 do të jetë Vit i Konsumatorit. Është duke
u ndërtuar Qendra Moderne e Thirrjeve që do t’i
përgjigjet secilës kërkesë të konsumatorit në kohë
reale. Kjo Qendër do të komunikojë me të gjithë konsumatorët anekënd vendit
dhe do të jetë në dispozicion gjatë 24 orëve”, thonë nga menaxhmenti i KESCOs.
Kompania është duke bërë edhe ristrukturimin e qendrave për konsumatorë.
“Këto qendra do të jenë të inkorporuara me arkat nëpër distrikte dhe do të funksionojnë bashkërisht. Prioritet në çdo rast do të kenë konsumatorët që kanë
ardhur të bëjnë ndonjë ankesë. Kjo do të funksionojë përmes sistemeve të
ndryshme, që do të vendosen në lokacionet e arkave-qendrave për konsumatorë. Ata që e shtypin numrin në softuerin për ankesa kanë përparësi dhe punëtorët merren menjëherë me të, në krahasim me konsumatorët që kanë ardhur
për të bërë pagesa”, shton menaxhmenti i KESCO-s.
Përkundër infrastrukturës së vjetruar, të trashëguar që nga koha kur ishte aset
shtetëror, KESCO po krijohet si kompani moderne. “Ne kemi targete për të arritur. Më i rëndësishmi është rritja e kënaqshmërisë së konsumatorit. Për këtë
po zhvillojmë shumë projekte të Teknologjisë Informative që freskojnë sistemet
tona ekzistuese”, përfundojnë ata.
Intervista /Intervista
Kosova Sanayinin
İncisi: Newko Balkan
Kosova’nın başarılı nadir özelleştirmelerinden birini Suhareke’daki
Newko Balkan konveyör bant fabrikası oluşturuyor. Sanayisi oldukça
zayıf olan Kosova için Newko Balkan önemli bir yere sahip.
Özelleştirme sürecinden bugüne kadar nasıl bir gelişim çizgisi
izlediğini Fabrikanın Genel Müdürü Muhamet Shala ve Genel Müdür
Yardımcısı Emir Çeku ile görüştük.
Margaritari i Industrisë
në Kosovës: Newko
Balkan
Për Kosovën e cila ka një industri mjaft pakë të zhvilluar, Newko Blkan
ka një vend shumë të rëndësishëm. İntervistuam Drejtorin gjeneral
Muhamet Shala dhe Ndihmësin e Drejtorit Emir Çeku
në lidhje me misionin e Fabrikës që ka ndjekur që nga fillimi i privtizimit
e deri më tani.
Esin Muzbeg
Esin Muzbeg
Balkan Fabrikasının özelleştirilmeden önceki halini de bilen
yöneticilerden birsiniz. Bu süreci ve Newko Balkan’ın gelişim
çizgisini bize anlatır mısınız?
Muhamet Shala: Balkan Fabrikası spin off special yöntemi ile 2005
yılında özelleştirildi. Fabrika özelleştirilme sürecine girdiği zaman
bizim en büyük amacımız fabrikanın kendi kapasitesini ve makine
ekipmanını koruyabilmesi idi. Özelleştirme sürecinde, Fabrikanın
cazip bir üretimi ve pazarları söz konusu değildi. Ancak biz
Fabrikanın ve makinelerinin korunması gerektiğini düşünüyorduk
ve buna odaklanmıştık.
2005 yılında özelleştirildiğinden bugüne kadar Balkan Fabrikası
süreklilik arz eden bir gelişme göstermiştir. Bu gelişme finansal
açıdan olduğu gibi makine ekipmanının ve üretim sürecinin modernizasyonu olarak da gerçekleşmiştir. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz
ki Balkan Fabrikası, özelleştirildiğinden bugüne kadar piyasada bir
istikrar elde etmiştir. Bu süre içerisinde Balkan Fabrikasının mevcut
üretimi de kademeli olarak geliştirilmiş ve yeni yatırımlarla hem
üretim kapasitesi artmış hem de çelik kort bezi gibi ürünler
geliştirilmiştir.
Newko Balkanın önem verdiği konulardan birini de çevre koruması
oluşturmaktadır. Yaklaşık 300 bin €’luk bir yatırım ile bir teknoloji
dönüşümü gerçekleştirilmiş ve mazot yerine gaz kullanımı
mümkün olmuştur. Bunun çevreye olumlu etkileri söz konusudur.
Jeni ndër udhëheqësit të cilët e dijnë gjendjen e fabrikës edhe
para privatizimi. A mundë të na shpjegoni këtë periudhë dhe
zhvillimin e Newko Balkanit?
Muhamet Shala: Farika Balkan u privatizua në vitin 2005 me
metodën spin off special. Kur fabrika hyri në procesin e pivatizimit
qëllimi yn më i madhi ishte ruajta e kapacitetit dhe pajisjeve të saj.
Gjatë procesit të privatizimit nuk kishte një treg tërhjekës për prodhimtari. Mirëpo ne mendonim dhe ishim fokusuar në ruajtjen e Fabrikës dhe makinave të saj.
Që nga privatizimi në 2005 Fabrika Ballkan ka pasur një zhvillim të
vazhdimshëm. Ky zhvillim u realizua si në aspektin financiar ashtu
edhe ne aspektin e modernizimit të pajisjeve të procesit të prodhimit. Mundë të themi se që nga privatizimi e deri më tani Fabrika
ka arritur stabilitet në tregë. Gjatë kësaj kohe Fabrika ka rritur prodhimtarinë dhe me investime të reja ka rritur edhe kapacitetin e
prodhimit të pëlhurave prej fijeve të çelikut.
Një rëndesi tjetër te veqantë për fabrikën tonë ka edhe ruajtja e
mjedisit ku realizua një investim prej 300 mijë € për transformimin
e energjisë dhe në vend të naftës është mundësuar përdorimi i
gazit Që kjo luan një rol mjatë të rëndësishëm për ruajtjen e ambientit.
Siç e dini edhe ju në Kosovë nuk ka një industri mjaftë të zhvilluar.
22
Kosova’da sizlerin de daha iyi bildiği üzere gelişmiş bir sanayi
bulunmuyor. Bu durumu dikkate aldığımız zaman Balkan
Fabrikasının bu sanayideki yerini nasıl görüyorsunuz?
Muhamet Shala: Balkan Fabrikası, hali hazırda üretimde faaliyet
gösteren ve başarılı olan ender fabrikalardan biridir. Özellikle
sanayide faaliyette bulunan şirketlerin sayısı oldukça azdır.
Özelleştirme süreçlerinden önce var olan üretim şirketlerinin çoğu
ya özelleştirilmeden önce veya bu süreç içerisinde maalesef yok
oldu. Hala ayakta kalan birkaç fabrika sayılabilir ki bunların arasında
Balkan Fabrikası da yer almaktadır. Konuyu bu açıdan
değerlendirdiğimiz zaman Balkan Fabrikasının Kosova sanayisi
açısından oldukça önemli bir yeri vardır.
Önemli olan konulardan biri de ihracat kapasitesidir. Balkan
Fabrikası üretiminin %90’ını ihraç eden başarılı bir fabrika olarak
değerlendirilmelidir. Kosova’nın verilerine baktığımız zaman ihracat
ve ithalat arasında büyük bir açık olduğunu görürüz. Balkan
Fabrikası, cari açığa pozitif katkı sağlayan nadir şirketlerden biridir.
Tabi Fabrikayı değerlendirdiğimiz zaman sadece Kosova ekonomisine bakmamak gerek. Çünkü Balkan’ın ürettiği ürünler ve tedarik
ettiği hammadde uluslararası pazarlarla son derece bağlıdır.
Dolayısıyla uluslararası çapta görülen küresel krizin etkileri
doğrudan hissedilmektedir. Bu zor şartlar altında rekabet gücünü
koruyabilmek başlı başına bir başarı hikayesidir.
Son zamanlarda bizim için oldukça çekici ve büyük olan İran gibi
bazı ülkelerle üretim için sözleşmeler yaptık. Avrupa Birliği
ülkelerinde de kabul edilen ürün kalite ve standartlarımızı yerine
getirdiğimize göre bu yeni ve büyük pazarlarda da başarılı
olacağımızı düşünüyoruz. Bu pazarlarda var olmamız ve başarılı
Duke e marrë parasyshë këtë gjendje si e shihni vendin e Fabrikës në këtë sektor?
Muhamet Shala: Fabrika Balkan për momentin është njëra ndër
fabrikat e rralla që është e sukseshme dhe aktive në prodhim.
Numri i firmave që janë aktive në industri është dukshëm i vogël.
Dİsa firma të cilat kan qenë para procesit të privatizimit ose që janë
privatizuar, për fat të keq kanë falimentuar. Ekzstojnë disa fabirka
që kanë pasur sukses ku njëra ndër ta është edhe Newko Balkan.
Duke vlerësuar nga ky këndvështrim mundë ta quajmë Fabrikën
Balkan si njëra ndër fabrikat më të rëndësishmë në industrinë
Kosovare.
Një rëndësi tjetër ka edhe kapaciteti i eksportit ku Balkan 90% të
prodhimit e eksporton. Nëse analizojmë të dhënat në Kosovë
mundë ta shofim se në mes numrit ekspotit dhe importit është
një dallim i madhe. Fabrika e Ballkanit është një nga kompanitë e
rralla që ofrojnë kontribut pozitiv të deficitit të llogarisë korente.
Fabrikën tonë nuk duhet vlerësuar vetëm në ekonomik kosovare.
Sepse prodhimet e fabrikës sonë dhe furnizimi i lëndëve të para
që e bën është i lidhur me tregun ndërkombëtarë. Kshtuqë kriza
që shihet në tregjen ndërkombëtare tek ne ndikon më së shumti.
E në këto kushte të vështira të ruash forcën për konkurrencë
mundë të themi se është një sukses i veqantë.
Kemi bërë edhe disa marrëveshje me İranin. Me qenëse kemi
plotësuar të gjitha kushtete për standardet e kualitetit të prodhimeve mundë të themi se do të jemi të suksesshëm në tregje të
mëdha.
olmamız bize daha uzun vadeli gelişim perspektifleri de
sunmaktadır.
Kosova’da sanayinin gelişmesindeki engeller nelerdir? Neden
üretim sektörü ve sanayi çok fazla gelişemiyor?
Muhamet Shala: Çok değişik sorunlar mevcuttur. Birinci başlıkta
toplayabileceğimiz sorunlar arasında ekonomi politikaları gelmektedir. Bu politikalar maalesef ekonomik kalkınmanın yanında olan
politikalar değildir. Sorunlardan birini KDV iadesi teşkil etmektedir.
Üretiminin %90’ını ihraç eden bir Fabrika olarak bizim için KDV
iadesi büyük önem arz ediyor. Aylarca sürebilen KDV iadesi süreci
zaman zaman likidite sorunu olarak bize dönebiliyor. KDV iadesinin
ihracatla birlikte otomatik olarak yapılması yönünde bir düzenleme
öneli görülmektedir. İkinci bir konu olarak da hukukun
üstünlüğünü sıralayabiliriz. Hukuk devletinin işlemediği bir yerde,
karşınıza çok farklı kötülüklerin ve engellerin çıkmasına da neden
olabilir. Bunun haricinde ihracatın desteklenmesi için bazı önlemlerin alınması gerektiğini düşünmekteyiz. Ayrıca buradaki dış
yatırımcılar için daha güvenli yatırım ortamlarının oluşması
yönünde adımların atılması hepimizin yararına olacaktır.
Cilat janë pengesat për zhvillimin e industrisë në Kosovë?
Përse sektori prodhimit dhe industrisë nuk mundë të zhvillohët më tepër?
Muhamet Shala: Ekzistojnë pengesa të dryshme. Në radhë të parë
vijnë problemet e politikave ekonomike. Këto që ekzistojnë nuk
jan politika pozitive për zhvillimin ekonomik. Njëri ndër problemet
është edhe kthimi i Tvsh-së, e cila ka një rednësi të veqantë për ne
që jemi një firmë që eksporton 90% të prodhimit. Kthimi i TVSH
mundë të zgjatë me muaj e që kjo shpesh herë shkakton probleme
likiditedi. Shpresojmë të bëhet një zgjedhjë ku do të mundësohej
kthimin e thvsh-së gjatë transportit.
Një tem tjetër me rëndësi është edhe sundimi i ligjit. Sepse në një
vend ku nuk sundon ligji mundë të ballafaqoheni me pengesa të
ndryshme. Përveq kësaj mendojmë se duhet të merren edhe disa
masa tjera për mbëhtetjen e eksportit. Gjithashtut do të ishte në
dobinë e të gjithëve të merren masa për krijimin e investimeve të
sigurta për investitorët e huaj.
A mendoni se duhet të bëhen reforma në politikat
ekonomike?
Muhamet Shala: Patjetër se është e nevojshme të behen reforma
ekonomike dhe financiare. Edhe qeveria ka jap premtime ne lidhje
me pakot e reformave. Në rend të parë duhet të jet heqja e tarifave
doganore për disa lënd të para dhe makinave për prodhim . Taksat
si këto vështërsojnë kyqjen në treg si konkurrent.
Një problem tjetër është konkurrenca jolojale. Kur ne paguajm
tatime në doganë për lëndët e para, drejtëpërdrejt hyjmë në
konkurencë jolojale me firmat tjera. Sepse në tregun Kosovarë bandet mundë të vijnë pa doganë. Mirëpo ne për prodhimin e bandeve duhet të paguajm doganë. Ky problem duhet të ishte
zgjedhur qysh moti. Por për fat të keq është një proces që ende
vazhdon, dhe ne po presim që në pakon e reformave të zgjedhet
ky problem.
Fabrikanın üretimi ne kadardır ve hangi pazarlara hitap etmekte- Sa është prodhimi i fabrikës dhe cilave tregje iu përgjegjet?
Muhamet Shala: Fabrika ka gjiro vjetore prej 12 milion Euro, ku
dir?
Muhamet Shala: Yıllık 12 Milyon €’luk bir ciroya sahip olan fabrika, 90% te prodhimit e eksporton. Ndër tregjet kryesore të eksportit
üretiminin %90’ını ihraç etmektedir. İhracattaki ana pazarlar jan vendet e Bashkimit Evropian sidhe tregjet Aziatike janë në disarasında hem Avrupa Birliği ülkeleri vardır hem de Asya pazarları pozicion. Vendet e Balkanit gjithashtut janë ndër vendet të cilat ekmevcuttur. Balkan ülkeleri keza ürün ihraç ettiğimiz ülkeler sportojmë produktet.
arasında yer almaktadır.
Ekonomi politikalarında reformların yapılması gerekli mi?
Muhamet Shala: Tabi ki ekonomik ve mali reformların yapılması
gerekmektedir. Reform paketi konusunda yeni hükümet de çeşitli
vaatler verdi. Birinci derecede önem arz eden konuların başında
bazı hammaddelere ve üretim makinelerine uygulanan gümrük
vergisinin kaldırılması olmalıdır. Bu gibi vergiler, dış pazarlarda rekabetçi olmamızı zorlaştırmaktadır. Bir başka sorun da haksız rekabettir. Biz hammadde için gümrük vergisi ödediğimiz zaman,
Kosova pazarında da başka firmalarla eşit olmayan şartlarda yarışa
girmiş oluyoruz. Çünkü Kosova pazarına konveyör bantlar gümrüksüz olarak gelebilmekte; oysa biz bu bantların üretimi için aldığımız
bazı hammaddelere gümrük ödemekle yükümlü kılınıyoruz. Bu çok
önce çözümlenmesi gereken bir anomaliyi yansıtmaktadır. Ama
maalesef devam eden bu sürecin, bundan sonraki reform
paketinde çözüme kavuşmasını bekliyoruz.
24
Newko Balkan Fabrikasının Genel Müdürü Muhamet Shala’dan
gelen bilgileri aldıkatan sonra sohbetimizi Genel Müdür Yardımcısı
Emir Çeku ile sürdürdük. Kısa ve öz soru ve cevaplar ile geçen sohbette hem fabrikanın istihdamı ve kapasiteleri hem de günlük üretim süreçlerinde karşılaşılan sıkıntıları ele alma fırsatımız oldu. Özet
olarak “Kosova’daki zorluklara rağmen kendini kanıtlayan bir
işletme profili çıkmış oldu.”
Fabrikada kaç kişi istihdam ediliyor?
Emir Çeku: Balkan Fabrikasında şu anda 310 kişi istihdam edilmektedir. Bu kasabada bu boyutta istihdam sağlayan başka bir işletme
yoktur. Sadece Suhareke kasabası değil, etraftaki köy ve belediyelerden de istihdam sağlanmaktadır.
Ürün çeşitliliği ve üretim kapasitesi hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Emir Çeku: Bizim ana üretimimiz bantlardır. Konveyör bant, V kayışı
ve kort bezi ana üretimlerimizi oluşturmaktadır. Ürünlerimiz ağır
sanayiye hitap etmektedir ve genelde maden ocaklarında
kullanılmaktadır. ISO standartlarında üretilen ürünlerin %90’ı hem
Avrupa Birliği ülkelerine hem de dünyadaki diğer pazarlara ihraç
edilmektedir.
Ana hammaddemiz kauçuktur. Hammadde tedariki açısından bir
sıkıntımız yok. Hem Türkiye’de Afyon’da bulunan Özer Bant ana
fabrikamızdaki büyük depolardan hammadde tedarik ediyoruz
hem de dünya pazarlarında genelde Endonezya ve Malezya,
kısmen de Rusya’dan sağlıyoruz.
Pasiqë morrëm informatat e përgjithshme nga Drejtori Gjeneral
Muhamet Shala, bisedën e vazhduam me ndihmës drejtorin Emir
Çeku. Në bisedën e zhvilluar morrëm informata për fuqinë punëtore, kapacitetin e fabrikës dhe problemet të cilat ballafaqohet fabrika. Ku pamë se emi të bëjmë me një Fabrik që e ka dëshmuar
vetën.
Sa puntorë punojnë në fakrikën tuaj?
Emir Çeku: Ne fabrikë tani jan 310 puntorë. Nuk ka ndonjë fabrikë
në kët qytet ku ka aq numër të madhë të puntorëve. Përveç
Suharekës kemi puntorë edhe nga vendet tjera dhe fshatrat përreth.
Çfarë mund të thoni për shumëllojshmërinë e produkteve dhe
kapacitetit të prodhimit ?
Emir Çeku: Prodhimet primare janë bandet. Prodhimet kryesore
përbëhen nga Transportuesit të Bandeve, V-rripave dhe Cord Metrazheve. Prodhimet tona i përgjegjjen industrisë së rëndë dhe më
së shumti përdoren në miniera. Produktet që prodhohen në strandarde İSO 90% e tyre eksportohen në shtetet e Bashkësisë Evropiane po edhe në tregjet tjera botërore.
Kauquku është lënda jonë e parë. Në furnizimin e saj nuk kemi
ndonjë problem. Furnizimin e saj e bëjmë nga Fabrika Özer Bankt
që gjendet në Afyon të Turqisë, por edhe nga İndonezia Malajsia,
dhe pjesërishtë nga Rusia.
Pazarlara ulaşımda zorluklar var mı?
Emir Çeku: Şu anda Avrupa’daki kriz bizi de etkiliyor. Rekabetin
yüksek olduğu bir sektörde faaliyet gösteriyoruz. Geçenlerde
Makedonya’da düzenlenen bir ihaleyi alamadık. Asya ülkelerinden,
Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerden daha düşük standartlarda
gelen ucuz bantlar sayesinde bu tip ihaleleri almış oluyorlar. Bu nedenlerden dolayı yüksek bir rekabet var. Bizim uluslararası
pazarlarda daha rekabetçi olabilmemiz için üretim sanayisine bazı
kolaylıkların sağlanması gerekir diye düşünüyorum. Bazı hammaddeler için gümrük vergilerin tamamen kaldırılmasını istiyoruz.
A keni vështirësi në aksesin në tregje?
Emir Çeku: Kriza momentale në Evropë po ndikon edhe tek ne.
Jami aktiv në një sektor ku konkurrenca është shumë e madhe. Para
disave nuk kemi mundur ta marrim një tender të dhënë në Maqedoni. Këto lloje tenderesh i marrin vendet të cilat marrin bante të
lira dhe me standarde më të ulta nga İndia dhe Pakistani. Për këtë
arsye konkurrenca është shumë madhe . Për të qenë edhe ne
konkurrentë ne tregjet ndërkombëtare duhet të ofrohen disa
lehtësime për industrinë e prodhimit. Do të ishte e nevojshme
heqja e plotë e tatimeve për disa lëndë të para.
İş ortamı hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Emir Çeku: Zorluklara rağmen bir şekilde idare ediyoruz. İdari
süreçler açısından bir sıkıntımız yok. Kurumsal bir yapımız ve dünya
piyasalarında bir bilinilirliğimiz var.
Çfarë mund të thoni për mjedisin e biznesit?
Emir Çeku: Pavarësisht vështërsive ne kemi arritur disi. Nuk kemi
probleme në drejtim të proceseve administrative. Kemi një strukturë institucionale dhe jemi të njohur në tregë.
Yabancı bir yatırımcı olarak çektiğiniz sıkıntılar var mı?
Emir Çeku: Newko Balkan artık kendini kanıtlayan bir işletme oldu.
İlk başta duyulan bazı kuşkuları doğal karşılıyoruz. İlk yıllarda amaç
ve ciddiyetimiz konusunda kuşku duyanlar olmuştur ama biz ciddiyetimizi kanıtladıktan sonra gerek hükümet gerekse diğer kurumlar tarafından normal muameleler yapılıyor. Yani burada bir
yabancılık çekmiyoruz.
Sizinle doğrudan alakalı olmamasına rağmen, uzun zamandır
devam eden protestolar mevcut. Bu durumu nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Emir Çeku: Bir yıldan fazla bir süredir Suhareke merkezinde iki
çadırda pazarın uygulandığı Salı günlerinde protestolar yapılıyor.
Eski Yugoslavya dönemlerinde çeşitli vesilelerle alınmış Balkan
Fabrikasının 2000 kadar çalışanı vardı. Fabrika özelleştirme sürecine
girince, özelleştirmenin şartlarından biri de 375 işçinin 2 yıl
boyunca çalıştırılması idi. Biz de bu kadar işçiyi istihdam ettik. Diğer
çalışanlar ise çeşitli vesilelerle protestolara başladılar. Çalışanların
amacı fabrika satışlarından elde edilen gelirden kendilerine düşen
payın verilmemesini protesto etmekti. Malumunuz mevzuat gereği
Kosova Özelleştirme Ajansı şirket satışlarından elde edilen gelirin
%20’sini çalışanlara pay ediyor. Ama nedense son zamandaki bu
protestolarda yanlış adrese yönlendiler ve bize gelmeye başladılar.
Halbuki doğru adres Kosova Özelleştirme Ajansıdır çünkü biz bu
ajansa karşı tüm yükümlülüklerimizi tamamlamış bulunmaktayız.
Bize doğru yapılan bu yanlış yönlendirmenin arkasında belli bir
Si një investitor i huaj a keni ndonjë problem?
Emir Çeku: Newko Balkan tani më është një kompani që ka dëshmuar vetën. Dyshimet që ishin në fillim patjetër se i kemi kuptuar.
Ndoshta ka pas disa prej atyre që kanë pasur dyshime në seriozitetin dhe qëllimin e firmës, mirpo pasi që vërtetuam seriozitetin
tonë jemi trajtuar në mënyr normale ashtut si nga qeveria edhe
nga institucionet tjera. Dmth nuk ndjehemi aspak të huaj këtu.
Edhe pse nuk jan drejtëpërdrejt relevante me ju, ekzistojnë
protesta një kohë të gjate. Si e vlerësoni këtë situatë ?
Emir Çeku: Më shumë se një vit, në ditën e marte në dy tenda në
qendër të Suharekës mbahen protesta. Në Jugosllavinë e vjetër
Fabrika kishte afro 2000 puntorë. Kur hyri në procesin e privatizimit
fabrika, njëra ndër kushtet ishte mbajtja e 375 punëtorëve për 2
vite. Ne i punësuam të gjithë ata persona. Ndërsa punëtorët e tjerë
filluanë protestat. Qëllimi i protestuesve ishte që nga përfitimi i të
ardhurave të shitjes së fabrikës, tu ipeshin ajo që i përkiste atyre.
Siç e dini edhe ju se Agjencioni Për Privatizim në Kosovë simbas
legjislacionit nga shitjet e firmave u ndanë 20% punëtorve. Mirëpo
me arsyetime të ndryshme protestuesit janë drejtuar tek ne.
Mirëpo adresa e duhur ishte Agjencioni Për Privatizim sepse ne i
kemi kryer të gjitha obligimet ndaj sajë.
Për ketë orientim të gabuar mendojmë se është një prapavijë që
çıkar grubunun olduğunu düşünmeye başladık. Arkalarında birilerinin olduğunu düşünüyorum. Çadırı kurdukları yer belediyeye
ait; elektrik başta olmak üzere çeşitli giderleri var. Bunlar bir şekilde
karşılanıyor. Belediye ile görüştüğümüz zaman protestolara destek
vermediklerini söylüyorlar. Özelleştirme Ajansına ve ilgili
bakanlıklara hem yazılı olarak müracaat ettik hem de çeşitli vesilelerle durumu aktardık. Bazılarından cevaplar da aldık. Genel olarak
herkesin protestoya hakkı olduğu; ama Balkan Fabrikasının bundan
bir zararı olmayacağı söyleniyor.
Peki bir zararınız oldu mu?
Emir Çeku: Biz bugüne kadar bu protestolardan dolayı, doğrudan
bir zarar görmedik ama imajımızı olumsuz yönde etkilediler. Hatta
bazı ihaleleri de bu yüzden kaybettik. Örneğin Fransız bir şirket ile
müzakerelerimiz sürerken, protestoları fabrikanın önüne yönlendirdiler ve Fransız şirketin temsilcileri fabrika ile ilgili bir sorun
olduğunu düşünerek kuşkulandı. Netice itibariyle o ihaleyi kaybettik.
Özelleştirmenin şartları ne idi ve fabrikanın bugünkü durumu
nedir?
Emir Çeku: Özelleştirme ihalesinin şartları 375 işçinin 2 yıl boyunca
çalıştırılması idi. Biz 8 yıl boyunca bu kadarlık bir istihdam sağladık.
Şu an da 310 kişi istihdam ediliyor. Diğer şartlardan biri de 6 Milyon
€’luk bir yatırımın yapılması idi. Biz 8 Milyon kadar bir yatırım yaptık
ve yatırımlarımız da devam ediyor. Özelleştirme Ajansının bu
şartlarını yerine getirdikten sonra yerli bir denetim firması
tarafından Newko Balkan Fabrikası denetlendi ve özelleştirmede
aranan şartları yerine getirdiği teyit edildi. Ama bir yandan da
zaman zaman protestolar yapıldığı için sadece yerli firmaya güven
duyulmadı ve bir yabancı firma tarafından da denetim yapıldı. Her
iki denetleme raporları ile Newko Balkan’ın taahhütlerini yerine
getirdiği teyit edildikten sonra da özelleştirme süreci tamamen
bitmiş oldu ve dosya kapandı. Şu anda Newko Balkan Fabrikasının
%100 sahibi Özerbant’tır.
Bu yılki öngörüleriniz nedir?
Emir Çeku: Bu yıl piyasaların biraz daha açılmasını bekliyoruz.
Böylece de istihdam kapasitemizi artırmayı planlıyoruz. Çünkü biz
şu anda üretim kapasitemizin sadece %40’ını kullanıyoruz. Oysa
fabrikanın kapasitesi daha büyüktür. Daha geniş pazarların
bulunması ile hem istihdam hem de üretim kapasitesini artırmaya
hazırız.
ka ndonjë interes. Mendojmë se eshtë dikush pas kësjë. Vendi ku
është shtruar tenda i përket komunës, kanë rrymë dhe disa shpenzime tjera. Këto shpenzime mbulohen disi. Kur kemi pasur një
takim me komunën kanë thënë se nuk i përkrahin protestuesit. Agjencisë së privatizimit dhe minisitrisë përkatëse i kemi treguar
gjendjen dhe kemi paraqitur këtë problem në shkresë. Nga disa
prej tyre kemi marrë përgjegjje. Në përgjithësi thojnë se protestuesit kanë të drejtë, mirëpo fabrika Ballkan nuk do të ketë ndonjë dëm
nga kjo.
A keni pasur ndonjë dëm nga këto protesta?
Emir Çeku: Deri më tani nuk kemi pasur drejtëpërdrejt ndonjë pasoj
nga këto protesta,mirëpo ka ndikuar negativishtë në imigjin tonë .
P.sh Gjatë bisedimeve me një firmë franceze, i kan drejtuar protestat
para fabrikës dhe përfaqësuesit Franqez kanë dyshuar se jan në
pytje disa probleme me fabrikën. Dhe si rezultat ne kemi humbur
tenderin.
Cilat ishin kushtet e privatizimit dhe si është tani gjendja e fabrikës?
Emir Çeku: Kushtet e tenderit të privatizimit ishin të vazhdojnë të
punojnë 375 puntorë për dy vite me radhë. Ne për 8 vite kemi
mundësuar vazhdimin e punës së këtyre puntorëve. Tani tek ne jan
të punësuar 310 persona. Njëra ndër kushtet tjera ishte një investim
prej prej 6 milion eurove. Ne bëmë një investim prej 8 milion eurove
dhe vazhdojmë në investime. Pas realizimit të këtyre kushteve të
Agjencisë së Privatizimit është aprovuar se Fabrika Newko Balkan i
plocon të gjitha kushtet për këtë privatizim pas një auditimi nga
një firme vendore auditore. Mirëpo për shkak të protestave që organizoheshin kohë pas kohe është bërë edhe një auditim nga një
firmë e huaj. Dhe nga raportet e të dy auditorëve doli se Newko
Balkan i plocon të gjitha ksuhtet për privatizim. Dhe tani Fabrika
Newko Balkan është 100 % e Özerbant’it.
C’farë parashikoni për këtë vit ?
Emir Çeku: Këtë vit shpresojmë në zgjerimin e tregut, kshtuqe
mundë të planifikojmë edhe rritjen e numrit të punëtorëve. Sepse
në këtë fazë jemi duke përdorur vetëm 40% të kapacitetit që kemi.
Mirëpo kapaciteti i fabrikës është shumë më i madhë. Sikur të bëhet
zgjerimi i tregut ne jemi në gendje edhe të rrisim numrim e prodhimit edhe numrin e punëtorëve.
26
35
ÜYELERİMİZ
Kosova Türkiye Ticaret Odası iki ülke arası ekonomik bağları geliştirmek için üyelerinden de güç
alarak çalışmalarına devam ediyor…
KTTO ÜYELİK KATEGORİLERİ
·
Kurucu Üyelik Kategorisi
·
Asil Üyelik Kategorisi
·
KOBİ Üyelik Kategorisi
·
Mesleksel Üyelik Kategorisi
·
Bireysel Üyelik Kategorisi
ANËTARËT
Oda Tregtare Kosovaro Turke për të zhvilluar marrëdhënjet ekonomike në mes të Kosovës dhe Turqisë
dhe duke marrë fuqinë dhe mbështetjen nga anëtarët e Odës vazhdon punën e saj në këtë drejtim…
KATEGORITË E ANËTARËSIMIT NË OTKT
·
Kategoria e Anëtarësisë Themeluese
·
Kategoria e Anëtarësisë Permanente
·
Kategoria e Anëtarësisë NVM’ve
·
Kategoria Anëtarësisë Profesionale
·
Kategoria e Anëtarësisë Individuale
ÜYELERİMİZ/ ANËTARËT
28
ODA BÜLTENI
BULETINI I ODËS
Yıl -Viti
/Sayı
–Numri:2014 /1
/4
Yıl -Viti
/Sayı
–Numri:2015

- Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO)

Transkript

Benzer belgeler

dosyayı indir - Hafıza Merkezi

oda bülteni buletini i odës

- Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO)

İndir

Kosova`da Çağdaş Türk Çocuk Edebiyatı

pasqyra Shqiptare

dítě desiny

İndir

Türkçe-Arnavutça Sözlük / www.arnavutcasozluk.com

Gazete Ege - Balkan Günlüğü Gazetesi

Türkçe-Arnavutça Sözlük / www.arnavutcasozluk.com

2 - Balkan Günlüğü Gazetesi

İndir

Cocugunuz nasıl ogreniyor.indd

Udek Bildiri Kitabı