Örnek ders planı

Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
19.12.2011
DERS PLANI
Ders: Hayat bilgisi
Ünite: Evimiz-Ailemiz
Konu: Evin bölümleri ve ev eşyaları
Süre : 40’ (10.10-10.50)
Sınıf: 5/A
Öğretmen: Nazan GÜNCÜ
Amaçlar:
Mert için belirlenen amaçlar:

Resimli kartı gösterilen eşyanın ismini ‘Bu ne?’ diye sorulduğunda 10 denemenin
9’unda eşyanın ismini doğru olarak söyler.

Resimli kartı gösterilen eşyanın ismini ‘Bu ne?’ diye sorulduğunda 10 denemenin
9’unda eşyanın ismini doğru olarak yazar.
Hakan için belirlenen amaçlar:

İki resimli kart arasından istenilen eşyayı ‘hangisi mutfak eşyası’ diye sorulduğunda
10 denemenin 9’unda doğru olarak gösterir.
Yedek amaçlar:

Öğrenci iki resimli kart arasından ismi söylenen eşyayı 10 denemenin 9’unda doğru
olarak gösterir.
Bu amaçların alınma sebebi: Hakan zaman zaman bilmediğini düşündüğümüz becerileri
yerine getirmekte böyle bir durumda başka bir becerinin öğretimine geçilmesi zorunlu
olmaktadır. Olası durumlara karşı yedek bir amaç almak ve hazırlıklı gitmek verim ve etkililik
açısından önem kazanmaktadır.
Dilber ve Melih için belirlenen amaçlar:

Öğrenci istenildiğinde önüne konan iki resimli kart arasından mutfak resmini göster
dendiğinde 10 denemenin 9’unda mutfağı doğru olarak gösterir.

Öğrenci istenildiğinde önüne konan iki resimli kart arasından tuvalet resmini göster
dendiğinde 10 denemenin 9’unda tuvaleti doğru olarak gösterir.
Yöntemler:
1
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
Hakan ve Mert için; sabit bekleme süreli öğretim yöntemi kullanılacaktır.
Hedef uyaran Mert: “Bu ne?”
Hedef uyaran Hakan: “hangisi mutfak eşyası?”
“ … yı göster?”
Öğretim Oturumlarının Sayısı: 40 dakikalık ders süresi içinde 3 öğretim oturumuna yer
verilecektir.
Yanıt aralığı : 4 saniye
Kontrol edici ipucu: Jest + sözel ipucu kullanılır.
0 saniyeli bekleme süreli deneme sayısı: En az 5 deneme Hakan için,
Mert için 0 saniyeli bekleme süreli denemeye er verilmeyecektir.
4 saniye bekleme süreli deneme sayısı: Hakan ve Mert için bir oturumda 10 tane saniye
bekleme süreli deneme yapılacaktır.
Bireyin Tepkilerine Verilecek Yanıt:
Öğrenci;
-
İpucundan önce doğru tepki verirse; yiyecek pekiştireci ve sözel pekiştireçle
pekiştirilecektir.
-
İpucundan sonra doğru tepki verirse; yalnızca sözel pekiştireçle pekiştirilecektir.
-
İpucundan önce yanlış tepkide; öğrenciye beklemesi gerektiği söylenerek, hedef
davranışa model olunacaktır.
-
İpucundan sonra yanlış tepkide; Sözel ve jest ipucu kullanılarak hata düzeltmesi
yapılacaktır.
-
Tepkide bulunmama durumunda; fiziksel ipucu kullanılarak öğrencinin istenen
eşyanın olduğu resmi göstermesi sağlanacaktır.
Dilber ve Melih için;
Eş zamanlı ipucuyla öğretim yöntemi kullanılacaktır.
Hedef Uyaran: “Hangisi mutfak?” “ Hangisi tuvalet?”
Kontrol Edici İpucu: “Bu mutfak/ tuvalet” (sözel+jest ipucu)
Yanıt aralığı: 0 saniye
Öğretim Oturumlarının Sayısı: 40 dakikalık ders süresi içinde 3 öğretim oturumu
yapılacaktır.
Bireyin Tepkilerine Verilecek Yanıt:

Doğru Tepkiler: Öğrencinin doğru tepkileri, sözel/sosyal pekiştireç kullanılarak
pekiştirilir.
2
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ

Yanlış Tepkiler: Yanlış tepkiler yönergenin ve kontrol edici ipucunun tekrar edilmesi
veya fiziksel ipucu kullanılarak düzeltilir.

Tepkide Bulunmama: Fiziksel ipucu ve sözel ipucu kullanılarak, öğrencinin doğru
tepkide bulunması sağlanır.
İpuçları:
Mert için sözel ipucu; Melih, Dilber ve Hakan için jest+ sözel ipucu kullanılacaktır. Melih ve
Dilber için gerektiğinde tam fiziksel ipucu kullanılabilir.
Pekiştireçler ve Pekiştirme Tarifesi:
Amaçlar edinim düzeyine olduğundan, sürekli pekiştirme tarifesi kullanılacaktır. Doğru
tepkiler yiyecek ve sosyal pekiştireçlerle, ipucundan sonra gelen tepkiler sözel olarak
pekiştirilecektir.
Hata Düzeltmesi:
Sabit bekleme süreli öğretimde öğrencinin tepki vermemesi veya yanlış tepkisinden sonra
kontrol edici ipucu sunulur ve diğer denemeye geçilir. Eş zamanlı ipucuyla öğretimde yönerge
tekrar edilir ve kontrol edici ipucu sunulur yani deneme tekrar edilir.
Öğretimde Kullanılacak Araç-Gereçler:
Mert için,

Bulaşık makinasının bulunduğu resimli kart

Çamaşır makinasının bulunduğu resimli kart

Fırının bulunduğu resimli kart

Ev telefonunun bulunduğu resimli kart

Müzik setinin bulunduğu resimli kart

Saç kurutma makinasının bulunduğu resimli kart

Ütünün bulunduğu resimli kart

Bilgisayarın bulunduğu resimli kart

Elektrik süpürgesinin bulunduğu resimli kart

Buzdolabının bulunduğu resimli kart

Televizyonun bulunduğu resimli kart
3
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
Hakan için,
1.
Araç seti: Kahve fincanının ve piyanonun bulunduğu resimli kart
2.
Araç seti: Tavanın ve diş fırçasının bulunduğu resimli kart
3.
Araç seti: Tencerenin ve flütün bulunduğu resimli kart
4.
Araç seti: Çaydanlığın ve tarağın bulunduğu resimli kart
5.
Araç seti: Kaşığın ve koltuğun bulunduğu resimli kart
6.
Araç seti: Tabağın ve silginin bulunduğu resimli kart
7.
Araç seti: Bardağın ve tahtanın bulunduğu resimli kart
8.
Araç seti: Çatalın ve yapıştırıcının bulunduğu resimli kart
9.
Araç seti: Sürahinin ve sıranın bulunduğu resimli kart
10.
Araç seti: Bıçağın ve kalemin bulunduğu resimli kart
Dilber için,
Mutfağın öğretimi için;
1.
Araç seti: mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart
2.
Araç seti: mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
3.
Araç seti: mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart
4.
Araç seti: mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart
5.
Araç seti: mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart
6.
Araç seti: mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Tuvaletin öğretimi için;
1)
Araç seti: tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart
2)
Araç seti: tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
3)
Araç seti: tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart
4)
Araç seti: tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart
5)
Araç seti: tuvalet ve balkon bulunduğu resimli kart
6)
Araç seti: tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Melih için,
Mutfağın öğretimi için;
1. Araç seti: mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart
2. Araç seti: mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
3. Araç seti: mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart
4. Araç seti: mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart
4
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
5. Araç seti: mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart
6. Araç seti: mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Tuvaletin öğretimi için;
1) Araç seti: tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart
2) Araç seti: tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
3) Araç seti: tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart
4) Araç seti: tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart
5) Araç seti: tuvalet ve balkon bulunduğu resimli kart
6) Araç seti: tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Etkinliklerde Kullanılacak Olan Araç-Gereçler:
Labut devirme oyunu için;
5 adet içi su dolu pet şişe
Bir adet top.
Hayvanlar şarkısı için resimli kartlar.
Ortam (Kroki):
5
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
İşleniş:
Hayat bilgisi dersi pazartesi gününün ikinci dersidir. Nazan öğretmen Dilber ile, Gülistan
öğretmen Melih ile, Tülin öğretmen Mert ile, Perihan öğretmen de Hakan ile çalışmak üzere
kendileri için ayrılan yerlere otururlar. Önceden incelenmiş ve Nazan öğretmen tarafından
hazırlanmış olan plan ve araç-gereçleri kullanarak öğretim yaparlar. Öğretim yukarıda belirtilen
amaçlar ve yöntemle birebir olmalıdır. Hazırlanmış olan bu plan tüm öğretmenlere önceden
verilir ve işleyiş konusunda açıklamalarda bulunulur.
Sınıf dört öğrenciyle de rahat çalışılabilecek hale getirilir. Öğretmenler ve öğrenciler zil
çaldığında sınıftaki yerlerini alırlar (yerine oturmayan öğrenciler yardımla ya da otur
yönergesiyle yerlerine oturtulur.).
Nazan öğretmen tüm sınıfın karşısında ayakta durur ve “dersimiz hayat bilgisi, bugün sizlerle
çok güzel bilgiler öğreneceğiz ve çok güzel etkinlikler yapacağız. Öğrencilere kullanılacak
materyaller ve pekiştireçler gösterilir. “ dersimizde bunlarla çalışacağız eğer güzel çalışırsanız
bunlardan alabileceksiniz.” denir ve araç gereçler yerine konur. Sonra “dersimize başlamadan
önce güzel bir şarkı söyleyelim beraber.” der.
Giriş etkinliği: güzel evim şarkısı ile derse giriş yapılır.
GÜZEL EVİM
Kapı, pencere, duvar
Herkesin bir evi var
Bizimki şu tek katlı,
Kutu gibi pek tatlı.
Orda doğdum, büyüdüm
Emekledim yürüdüm
Yazın korur sıcaktan
Kışın soğuktan kardan
Şu sokaktan girilir
Hemen kolay bulunur
Adres alın yine de
Buyrun gelin bize de
(ev resmi üzerinde kapı pencere ve duvar resimleri gösterilerek şarkı söylenir.sıcak soğuğu
ifade eden hareketler yaptırılır.)
6
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
Not: öğrencilerin yeni öğrenecekleri bir şarkı olması bağlamında şarkı iki kez tekrar edilerek
öğrenmeleri pekiştirilmelidir.
Bu şarkının ardından öğrencilerin kollarını bağlaması için ‘ şaklat’ şarkısı söylenir:
Şaklat, şaklat, şaklat şaklat şaklat(eller birbirine vurulur)
Şıklat, şıklat, şıklat şıklat şıklat(parmaklar şıklatılır)
Döndür, döndür, döndür döndür döndür(eller döndürülür avuç içleri bir aşağıya bir yukarıya
bakacak şekilde)
Salla salla salla salla salla
Elleri kolları bağlaaaa(kollar bağlanır).
Şarkı bittikten sonra “Aferin size, şarkıyı çok güzel söylediniz ve kollarınızı çok güzel
bağladınız.” denir ve çak hareketini tüm öğrencilere yapar. Pekiştireç kabından sevdikleri
yiyecek verilir. Her öğretmen çalışacağı öğrenci ile karşılıklı oturur. (Çalışılacak araçlarla
beraber) Derse başlanır.
1.
Öğretim Oturumu:
Nazan öğretmen ve Dilber;
Nazan öğretmen ve Dilber karşılıklı otururlar. Geçen hafta öğretimi yapılan mutfağın
ve tuvaletin öğretimi tekrarlatılacaktır. Çünkü öğrenciler edinime ulaşmamışlardır. Öğretmen
“Dilber dersimiz hayat bilgisi şimdi seninle mutfağı öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır
mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs.
aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber’in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli
kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini gerçekleştirir. “Hangisi mutfak?” hedef
uyaranından sonra “bu mutfak” kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) “ şimdi sen göster”
diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla
pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur “ hangisi
mutfak?” hemen ardından “ bu mutfak” diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene
yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer
denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin
üzerine öğrencinin eli getirilir ve “bu mutfak” denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde
denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre
çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda
mutlaka yapılmalıdır.
7
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
Etkinlik : mutfak resminin olduğu boyama kağıdıöğrenciye verilir ve boyaması için tam
fiziksel yardımda bulunulur. Etkinlik bitiminde yine “ben deme/ kendini gösterme” çalışması
yaptırılır ve çalışma panoya astırılır. Öğrenci çalışmayı tamamladığı anda yiyecekle pekiştirilir.
Gülistan öğretmen ve Melih;
Gülistan öğretmen ve Melih karşılıklı otururlar. Geçen hafta öğretimi yapılan mutfağın
ve tuvaletin öğretimi tekrarlatılacaktır. Çünkü öğrenciler edinime ulaşmamışlardır. Öğretmen
“Melih dersimiz hayat bilgisi şimdi seninle mutfağı öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır
mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs.
aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber’in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli
kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini gerçekleştirir. “Hangisi mutfak?” hedef
uyaranından sonra “bu mutfak” kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) “ şimdi sen göster”
diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla
pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur “ hangisi
mutfak?” hemen ardından “ bu mutfak” diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene
yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer
denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin
üzerine öğrencinin eli getirilir ve “bu mutfak” denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde
denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre
çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda
mutlaka yapılmalıdır.
Etkinlik : mutfak resminin olduğu boyama kağıdıöğrenciye verilir ve boyaması için tam
fiziksel yardımda bulunulur. Etkinlik bitiminde yine “ben deme/ kendini gösterme” çalışması
yaptırılır ve çalışma panoya astırılır. Öğrenci çalışmayı tamamladığı anda yiyecekle pekiştirilir.
Perihan öğretmen ile Hakan;
Perihan öğretmen ve Hakan karşılıklı otururlar. Öğretmen “Hakan dersimiz hayat
bilgisi şimdi seninle mutfak eşyalarını öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten
sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse
başlanır. Öğretmen Hakan’ın önüne araç setlerinden ilki olan kahve fincanı ve piyano resmini
koyar. “ Hakan hangisi mutfak eşyası” beceri yönergesinden sonra hemen “ kahve fincanı
mutfak eşyasıdır” der ve eliyle işaret eder. Ardından “ sen göster” diyerek öğrencinin tepki
vermesini bekler. (Hakan’a yalnızca bu mutfak eşyasıdır demek erine eşyanın ismini de
söylemekte bir sakınca yoktur. Çünkü Hakan çabuk öğrenen bir öğrencidir. İsimleri kolayca
8
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
aklında tutabilmektedir.) Öğrencinin doğru tepkileri yiyecekle, sözel ve sosyal pekiştireçle
pekiştirilir. Bu 0 saniyeli ilk denemenin ardından 10 araç setinin onu da bu şekilde öğrenciye
öğretilir. Yani ilk oturum 0 saniye bekleme süreli denemelerle tamamlanır. Öğrenci çabuk
kavradığı için diğer iki oturumda bekleme süreli denemelere geçilebilmektedir. Öğrencinin
yanlış tepkileri veya tepkisizliği denemeyi tekrarlayarak düzeltilir. Tepkisiz kaldığında fiziksel
ipucu ile doğru kartı göstermesi sağlanır.
Etkinlik: Öğrenci geçen haftalarda devamsızlık yapmıştır. Bu nedenle isim ve nesne kartı
eşleme çalışması hazırlanmasına rağmen yaptırılamamıştır. Bu hafta bu çalışma ara etkinlik
olarak öğrenciye yaptırılacaktır.
.
Tülin öğretmen ve Mert;
Tülin öğretmen ve Mert karşılıklı otururlar. Öğretmen “Mert dersimiz hayat bilgisi
şimdi seninle ev eşyalarını öğreneceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra
öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır.
Mert’e çamaşır makinası resmi gösterilir. “ bu ne?” hedef uyaranı sunulur. Ardından 4 saniye
tepki vermesi için beklenir. Öğrencinin doğru tepkisi çoşkulu biçimde sözel olarak pekiştirilir.
Öğrencinin yanlış tepkisinde “ bu çamaşır makinası” denir ve tepkisi beklenir. Öğrenci tepkisiz
kaldığında da yine kontrol edici ipucu sunulur ve öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci
tekrarladığında coşkulu olmayan biçimde pekiştirilir. Diğer denemeye geçilir. Bu kez fırın resmi
öğrenciye gösterilir ve “Mert bu ne?/ Bu hangi ev eşyası?” diye sorulur. Öğrencinin ipucundan
önceki tepkileri yiyecekle ve coşkulu biçimde pekiştirilir. Bu şekilde tüm ev eşyaları öğrenciye 4
saniye bekleme süreli denemelerle öğretilir. (Mert ile sadece 4 saniyeli denemelere yer
verilmesinin nedeni öğrencinin bazı ev eşyalarını tanıdığını ve ifade edici dil kullanımında iyi
olduğunu düşünmemizden kaynaklanmaktadır.)
Etkinlik: Mert bulmaca çözmeyi çok sevmektedir. Bunun için konuyla alakalı olan ev
eşyalarının isimlerinin bulunduğu bir bulmaca öğrenciye verilir. Çalışmayı doğru tamamlayan
öğrenci pekiştirilir ve çalışmayı panoya asması istenir.
Geçiş etkinliği:
Labut devirme oyunu oynanır. Öğrenciler arka arkaya sıraya girerler. Labutlar da yaklaşık
2.5 metre uzağa dizilir. İlk sıradaki öğrencinin eline bir top verilir ve labutları devirmesi için
yönerge sunulur. Bu yönerge her bir öğrencinin düzeyine göre değişmelidir. Amaç şişeleri
devirmektir. Bir şişe bile deviren öğrenci çoşkulu biçimde alkışlanacaktır. Bu oyunun öncesinde
9
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
öğretmenlerden biri öğrencilere model olacak ve şişeleri o devirecektir. Tüm sınıf o öğretmeni
alkışlayacaktır. Böylece öğrenciler bunu yaptıklarında ne kazanacağını görmüş olacaktır.
2.
Öğretim oturumları:
Nazan öğretmen ve Dilber;
Nazan öğretmen ve Dilber karşılıklı otururlar. “ Evet Dilber şimdi mutfağı öğrenmeye
devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna
dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber’in önüne
mutfak ve salonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden ilkini
gerçekleştirir. “Hangisi mutfak?” hedef uyaranından sonra “bu mutfak” kontrol edici ipucu
sunulur.(jest+sözel ipucu) “ şimdi sen göster” diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru
tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir.
Beceri yönergesi tekrar sunulur “ hangisi mutfak?” hemen ardından “ bu mutfak” diyerek
öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak
mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda
fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve “bu mutfak” denir.
Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o
günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7
araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda mutlaka yapılmalıdır. Mutfağın öğretim oturumunun
ardından bu ikinci oturuma ek olarak bir de tuvalet öğretimi yapılacaktır. Öğrencinin önüne
tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kartlar konur. “ hangisi tuvalet?” hedef uyaranından
hemen sonra(0 saniye) “ bu tuvalet” diyerek kontrol edici ipucu tuvalet resminin jestsel olarak
işaret edilmesiyle sunulur. Mutfak öğretiminde olduğu gibi
öğrenci tepkileri aynı bicide
pekiştirilir veya düzeltilir. Tuvaletin öğretiminde de yine en az 7 deneme olacak biçimde bir
oturum yapılır.
Gülistan öğretmen ve Melih;
Gülistan öğretmen ve Melih karşılıklı otururlar.
“ Evet Melih şimdi mutfağı
öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır
olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen
Melih’in önüne mutfak ve salonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniyeli denemelerden
ilkini gerçekleştirir. “Hangisi mutfak?” hedef uyaranından sonra “bu mutfak” kontrol edici ipucu
sunulur.(jest+sözel ipucu) “ şimdi sen göster” diyerek öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci doğru
tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde deneme tekrar edilir.
Beceri yönergesi tekrar sunulur “ hangisi mutfak?” hemen ardından “ bu mutfak” diyerek
10
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel ipucu kullanılarak
mutfak resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki vermediği durumlarda
fiziksel ipucu kullanılarak mutfak resminin üzerine öğrencinin eli getirilir ve “bu mutfak” denir.
Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Deneme sayısı öğrencinin o
günkü durumuna ve sınıfın durumuna göre çoğaltılmalı veya aynı sayıda kalmalıdır. Toplam 7
araç setiyle en az 7 deneme bir oturumda mutlaka yapılmalıdır. Mutfağın öğretim oturumunun
ardından bu ikinci oturuma ek olarak bir de tuvalet öğretimi yapılacaktır. Öğrenciye “ şimdi artık
seninle tuvaleti öğreneceğiz” denir ve öğrencinin önüne tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli
kartlar konur. Dikkatini resimlere verdiği anda “ hangisi tuvalet?” hedef uyaranından hemen
sonra(0 saniye) “ bu tuvalet” diyerek kontrol edici ipucu tuvalet resminin jestsel olarak işaret
edilmesiyle sunulur. Mutfak öğretiminde olduğu gibi öğrenci tepkileri aynı bicide pekiştirilir
veya düzeltilir. Tuvaletin öğretiminde de yine en az 7 deneme olacak biçimde bir oturum yapılır.
Perihan öğretmen ile Hakan;
Perihan öğretmen ve Hakan karşılıklı otururlar. Öğretmen “Mutfak eşyalarını
öğrenmeye devam edelim. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır
olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen yine
Hakan’ın önüne araç setlerinden ilki olan kahve fincanı ve piyano resmini koyar. “ Hakan
hangisi mutfak eşyası” beceri yönergesinden sonra 4 saniye bekler. Öğrenci ipucundan önce
doğru tepki verirse coşkulu biçimde pekiştirilir. Yanlış tepki verdiğinde kontrol edici ipucu “
kahve fincanı mutfak eyasıdır” sunulur. Bu şekilde tüm denemeler 4 saniye bekleme süreli
olacak biçimde yapılır. İpucundan önceki tepkiler coşkuyla pekiştirilir.
Tülin öğretmen ve Mert;
Tülin öğretmen ve Mert karşılıklı otururlar. Öğretmen “Mert seninle ev eşyalarını
öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır
olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Mert’e çamaşır
makinası resmi gösterilir. “ bu ne?” hedef uyaranı sunulur. Ardından 4 saniye tepki vermesi için
beklenir. Öğrencinin doğru tepkisi çoşkulu biçimde sözel olarak pekiştirilir. Öğrencinin yanlış
tepkisinde “ bu çamaşır makinası” denir ve tepkisi beklenir. Öğrenci tepkisiz kaldığında da yine
kontrol edici ipucu sunulur ve öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci tekrarladığında coşkulu
olmayan biçimde pekiştirilir. Diğer denemeye geçilir. Bu kez fırın resmi öğrenciye gösterilir ve
“Mert bu ne?/ Bu hangi ev eşyası?” diye sorulur. Öğrencinin ipucundan önceki tepkileri
yiyecekle ve coşkulu biçimde pekiştirilir. Bu şekilde tüm ev eşyaları öğrenciye 4 saniye bekleme
süreli denemelerle öğretilir.
11
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
3.
Öğretim oturumları
Nazan öğretmen ve Dilber;
Nazan öğretmen ve Dilber karşılıklı otururlar. “ Evet Dilber şimdi tuvaleti öğrenmeye
devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna
dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen Dilber’in önüne
tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniye bekleme süreli denemelerden
ilkini gerçekleştirmeye başlar. “Hangisi tuvalet?” hedef uyaranından sonra “bu tuvalet” kontrol
edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) “ şimdi sen göster” diyerek öğrenciden tepki beklenir.
Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış tepkisinde
deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur “ hangisi tuvalet?”in hemen ardından “ bu
tuvalet” diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse tam fiziksel
ipucu kullanılarak tuvalet resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir. Tepki
vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resminin üzerine öğrencinin eli getirilir
ve “bu tuvalet” denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır. Toplam
7 araç setiyle en az 7 deneme bu oturumda da mutlaka yapılmalıdır.
Gülistan öğretmen ve Melih;
Gülistan öğretmen ve Melih karşılıklı otururlar.
“Evet Melih şimdi tuvaleti
öğrenmeye devam edeceğiz. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır
olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen
Dilber’in önüne tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kartları koyar ve 0 saniye bekleme süreli
denemelerden ilkini gerçekleştirmeye başlar. “Hangisi tuvalet?” hedef uyaranından sonra “bu
tuvalet” kontrol edici ipucu sunulur.(jest+sözel ipucu) “ şimdi sen göster” diyerek öğrenciden
tepki beklenir. Öğrenci doğru tepkisinde yiyecekle, sözel ve sosyal ipucuyla pekiştirilir. Yanlış
tepkisinde deneme tekrar edilir. Beceri yönergesi tekrar sunulur “ hangisi tuvalet?”in hemen
ardından “ bu tuvalet” diyerek öğrenciden göstermesi istenir. Öğrenci gene yanlış tepki verirse
tam fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resmini göstermesi sağlanır ve diğer denemeye geçilir.
Tepki vermediği durumlarda fiziksel ipucu kullanılarak tuvalet resminin üzerine öğrencinin eli
getirilir ve “bu tuvalet” denir. Bu şekilde her bir araç seti ile aynı şekilde denemeler tamamlanır.
Toplam 7 araç setiyle en az 7 deneme bu oturumda da mutlaka yapılmalıdır.
Perihan öğretmen ile Hakan;
Perihan öğretmen ve Hakan karşılıklı otururlar. Öğretmen “Mutfak eşyalarını
öğrenmeye devam edelim. Benimle çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır
12
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
olduğuna dair herhangi bir jest, işaret, gülücük vs. aldıktan sonra derse başlanır. Öğretmen yine
Hakan’ın önüne araç setlerinden ilki olan tava ve kalem resmini koyar. Eğer önceki oturumlarda
öğrenci hep doğru cevaplar vermişse bu kez diğerlerinden farklı olarak ismi söylenen eşyanın
seçilmesi şeklinde bir öğretim yapılacaktır. “ Hakan hangisi mutfak tava” beceri yönergesinden
sonra 4 saniye bekler. Öğrenci ipucundan önce doğru tepki verirse coşkulu biçimde pekiştirilir.
Yanlış tepki verdiğinde kontrol edici ipucu “ kahve fincanı mutfak eyasıdır” sunulur. eğer
öğrenci doğru tepki verir ve tava resmini gösterirse “ aferin Hakan tava bir mutfak eşyasıdır.”
Denerek önceki öğrenmelerle bağlantı kurulmuş olur. Bu şekilde tüm denemeler 4 saniye
bekleme süreli olacak biçimde yapılır. İpucundan önceki tepkiler coşkuyla pekiştirilir. En az 10
deneme yaptırılarak oturum tamamlanır. Eğer zaman ve öğrencinin durumu uygun ise deneme
sayısı arttırılmalıdır.
Tülin öğretmen ve Mert;
Tülin öğretmen ve Mert karşılıklı otururlar. Öğretmen “Mert seninle ev eşyalarını
öğrenmeye devam edeceğiz. Şimdi seninle ev eşyalarının isimlerini bu kağıda yazalım.
çalışmaya hazır mısın?” dedikten sonra öğrenciden hazır olduğuna dair herhangi bir jest, işaret,
gülücük vs. aldıktan sonra yazmaya başlanır. Mert’e çamaşır makinası resmi gösterilir. “ bu ne?”
hedef uyaranı sunulur. Ardından 4 saniye tepki vermesi için beklenir. Öğrencinin doğru tepkisi
çoşkulu biçimde sözel olarak pekiştirilir. Öğrencinin yanlış tepkisinde “ bu çamaşır makinası”
denir ve tepkisi beklenir. Öğrenci tepkisiz kaldığında da yine kontrol edici ipucu sunulur ve
öğrenciden tepki beklenir. Öğrenci tekrarladığında coşkulu olmayan biçimde pekiştirilir. Bu
tekrarın ardından “ haydibakalım çamaşır makinası yaz” diyerek öğrencinin kağıda yazması
istenir. Öğrenci her yazdığı eşyada sözel olarak pekiştirilir. Diğer denemeye geçilir. Bu kez fırın
resmi öğrenciye gösterilir ve “Bu hangi ev eşyası?” diye sorulur. Öğrencinin ipucundan önceki
tepkileri yiyecekle ve coşkulu biçimde pekiştirilir. Bu şekilde tüm ev eşyaları öğrenciye 4 saniye
bekleme süreli denemelerle öğretilir ve ardından yazdırılır. Tüm eşya isimleri yazdırıldıktan
sonra bir kez okunur ve çalışma panoya astırılır.
Değerlendirme:
Değerlendirme oturumları bir sonraki hayat bilgisi dersinde derse başlamadan önce
öğretim oturumlarında kullanılan yöntemlere uygun olarak yaptırılacaktır. Mert ve Hakan için
sabit bekleme süreli öğretim yapıldığından ayrıca bir değerlendirme alınmayacaktır.
Değerlendirme formları öğretimin değerlendirilmesi için hazırlanmıştır.
13
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
Bitiş etkinliği:
Hayvanlar ne ister şarkısı hayvan ve yiyeceklerinin olduğu resimler gösterilerek
söylenecektir. Bunun için her öğrenciye şarkıda adı geçen 4 hayvanın resimleri verilecektir.
Şarkıda sırası gelen hayvanın ismi ve yiyeceği geçtiğinde o hayvanın bulunduğu öğrenci resmi
havaya kaldıracaktır. Bu şekilde hem farkındalığı artırma hem de sıra alma becerilerinin öğretimi
amaçlanmaktadır. Ayrıca hayvanlar ve ne ile beslendiklerinin öğretimine de yarar sağlamaktadır.
HAYVANLAR NE İSTER?
Köpeğim hav hav hav hav der
Köpeğim benden ne ister
Köpeğim hav hav hav hav der
Köpeğim benden et ister
Hadi gel, hadi gel, cici köpeğim
Hadi gel sana ben et vereyim
Kediciğim mırnav mırnav der
Kediciğim benden ne ister?
Kediciğim mır mır mırnav der,
Kediciğim benden süt ister.
Hadi gel, hadi gel,cici kediciğim
Hadi gel sana ben süt vereyim
Eşeğim a ii a ii der
Eşeğim benden ne ister
Eşeğim a ii a ii der
Eşeğim benden ot ister
Hadi gel, hadi gel, cici eşeğim
Hadi gel sana ben ot vereyim
Tavuğum gıt gıt gıt gıt der
Tavuğum benden ne ister
Tavuğum gıt gıt gıt gıt der
Tavuğum benden yem
Hadi gel, hadi gel cici tavuğum
Hadi gel sana ben yem vereyim
İşte dersimiz bitti
Her şey çok güzel geçti (tekrar)
İyi günler iyi günler iyi günler… (sırayla Mert, Hakan, Dilber ve Melih için bu cümle
tekrarlanır. Tüm sınıfla beraber alkış yapılır ve ders biter.
14
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
!!!Ders planının uygulanmasına yönelik açıklamalar(plan uygulandıktan sonra görüş
bildirilecektir):
Yönetici imzası
Sınıf öğretmeninin imzası
15
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
DEĞERLENDİRME FORMU 1
Hakan
Ölçüt 9/10
Bildirimler
1.oturum
2.oturum
3. oturum
Kahve fincanının ve piyanonun bulunduğu
resimli kart
Tavanın ve diş fırçasının bulunduğu resimli kart
Tencerenin ve flütün bulunduğu resimli kart
Çaydanlığın ve tarağın bulunduğu resimli kart
Kaşığın ve koltuğun bulunduğu resimli kart
Tabağın ve silginin bulunduğu resimli kart
Bardağın ve tahtanın bulunduğu resimli kart
Çatalın ve yapıştırıcının bulunduğu resimli kart
Sürahinin ve sıranın bulunduğu resimli kart
Bıçağın ve kalemin bulunduğu resimli kart
Doğru basamak sayısı
16
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
DEĞERLENDİRME FORMU 2
Mert
Ölçüt 9/10
Bildirimler
1.oturum
2.oturum
3. oturum
Bulaşık makinasının bulunduğu resimli kart
Çamaşır makinasının bulunduğu resimli kart
Fırının bulunduğu resimli kart
Ev telefonunun bulunduğu resimli kart
Müzik setinin bulunduğu resimli kart
Saç kurutma makinasının bulunduğu resimli kart
Ütünün bulunduğu resimli kart
Bilgisayarın bulunduğu resimli kart
Elektrik süpürgesinin bulunduğu resimli kart
Buzdolabının bulunduğu resimli kart
Doğru basamak sayısı
17
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
DEĞERLENDİRME FORMU 3
Dilber
Ölçüt 9/10
Bildirimler
1.oturum
2.oturum
3. oturum
Mutfağın öğretimi için;
mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart
mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart
mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart
mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart
mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Tuvaletin öğretimi için;
tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart
tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart
tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart
tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kart
tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Doğru basamak sayısı
18
Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ
DEĞERLENDİRME FORMU 4
Melih
Ölçüt 9/10
Bildirimler
1.oturum
2.oturum
3. oturum
Mutfağın öğretimi için;
mutfak ve salonun bulunduğu resimli kart
mutfak ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
mutfak ve sınıfın bulunduğu resimli kart
mutfak ve tuvalet bulunduğu resimli kart
mutfak ve balkon bulunduğu resimli kart
mutfak ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Tuvaletin öğretimi için;
tuvalet ve salonun bulunduğu resimli kart
tuvalet ve spor salonunun bulunduğu resimli kart
tuvalet ve sınıfın bulunduğu resimli kart
tuvalet ve mutfağın bulunduğu resimli kart
tuvalet ve balkonun bulunduğu resimli kart
tuvalet ve yemekhanenin bulunduğu resimli kart
Doğru basamak sayısı
19