YENİ KARDEŞİN GELİŞİ VE KARŞILAŞILAN PROBLEMLER

YENİ KARDEŞİN GELİŞİ VE KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Çocuklar için, yeni kardeş, yaşına, cinsiyetine, doğum sırasına, anne babasının ona karşı tutumuna göre farklılık
gösterir. Ancak genellikle ailenin yeni üyesi evde heyecan yaratır. Bu durum büyük çocuk için de bir heyecan
kaynağıdır. Çünkü yeni birey, evde ilgi odağı olur, misafirlerin dikkatini çeker, herkes yeni bebeği görmeye gelir ve
büyük çocuğa “kardeşin geldiği için seviniyorsun değil mi?”, “onu çok seviyorsun değil mi? gibi sorular sorarlar. Bu
durum onda duygusal karışıklıklara neden olur. Bebeği sevsin mi, yoksa bu kadar dikkat çektiği için onu bir rakip
olarak mı görsün şaşırır, kaygılanır ve heyecanlanır.
Çocuklara yeni kardeşi olacağını anlatmak bazen sanıldığından daha zor olabilir. Çocuk, anne ve babasının ilgisinin
artık kendisinde değil de kardeşinde yoğunlaşacağını düşündüğünden kardeşinin kabul etmekte zorlanabilir. Bazen de
anne-babanın endişesi çocuğun kardeşi konusunda endişelenmesine yol açar.
Yeni bir bebek geleceği çocuğa ne zaman ve nasıl söylenmeli?
Çocukların zaman kavramı yetişkinler gibi işlemez. Sabırsızdırlar ve dokuz ay beklemek onlara uzun gelir. Hem süreyi
kısa tutmak hem de risk tetkiklerinin yapılarak olumlu sonuçların alındığı ve doğumun kesinleştiği aylardan sonra (4.
veya 5. aylarda) çocuğa haberi vermek daha yararlıdır. Ancak aile, çocuğa açıklamadan önce çocuk çevreden duyup
ailesine sorular sorarsa yalan söylemeyip durumu anlatmak gerekir. Diğer yandan güven duygusunun zedelenmemesi
için çocuğu annedeki fiziksel değişiklikleri fark etmeden önce bilgilendirmek gerekir.
Konuşma çocuğun kendini huzurlu hissettiği, sakin ve çok fazla yabancı insanın bulunmadığı bir ortamda yapılmalıdır.
Konuşmada kurulan cümlelere, ses tonuna ve tavırlara dikkat edilmelidir. Anne-baba ne kadar rahat olursa çocuk da o
kadar rahat olur. Çocuğa basit bir dille evde yaşanacak değişimler anlatılmalı, çocuğun sorduğu sorular sabırla
yanıtlanmalıdır. İyi niyetle söylenmiş “seni de onun kadar seveceğiz, sen ilk göz ağrımızsın” tarzında cümleler çocukta
soru işaretlerine neden olup, bu da kardeşine olan rekabet hissini tetikleyebilir. Olanları somutlaştırıp, anlamasını
kolaylaştırmak için çocuğun bebeklik fotoğrafları gösterilerek o dönemlerden bahsedilebilir. Çocuğun olumlu ya da
olumsuz duygularını ifade etmesine olanak sağlamak gerekir. Ona bir oyun arkadaşı geleceğini söylemek ise sonraki
süreçte sıkıntı yaratabilir. Doğduğunda çok ufak ve kırılgan olan kardeşiyle oynayamadığını görmek, onda hayal
kırıklığı yaratacak ve zaman kavramı tam yerleşmediği için “biraz büyümesini bekle” tesellileri yeterli olmayacaktır.
Çoğu zaman şu sorular çocukların kafalarını kurcalar: Acaba bende yolunda gitmeyen bir şey mi var? Yalnız başıma
onlara yetmiyor muyum? Acaba beni sevmeye devam edecekler mi? Yeni bebeği sevip, beni tamamen unuturlar mı?
Yeni kardeşin doğumuyla çocuk terk edilmişlik ya da hiçbir işe yaramayan bir şey olma duyguları içinde kalabilir.
Unutmamalıdır ki; yeni kardeşin gelişi, büyük çocukların hayatının en derin izler bırakan dönemlerinden biri olabilir.
Yeni Kardeşin Farklı Cinsiyette Olması
Bu durumu etkileyen en önemli nokta bebeğin kabulüdür. Eğer çocuklar bebeğin gelişini kabul ediyorlarsa ve olumlu
bir tutum geliştirebilmişlerse cinsiyet ayırımına girmeyebilirler. Ancak genellikle tercih kendi cinsiyetlerinden yanadır.
Bazı çocuklar, özellikle anne olmaya özenen küçük kızlar yeni kardeşin gelişinden heyecan duyar. Bebekleriyle
oynamayı seven ve beş altı yaşlarında olan kız çocukları kardeşlerine büyük bir ilgi duyarlar ve evde bir bebeğin olması
genellikle onlar için bir zevktir. Erkek çocuklarsa dünyaya gelen bebeğin cinsiyetine göre davranabilirler. Erkekse biraz
daha mutlu olurlar ve onunla top oynayacakları günü iple çekerler.
Tek çocuk veya birden fazla çocuk yeni kardeşin gelişine beklenenden farklı bir tepki vermezler. Yaşları birbirine yakın
ve birçok konuda anne-babalarına muhtaç kardeşlerin anne-babasının ilgisini daha fazla çekmek için rekabet halinde
olduğu bir gerçektir. Ancak rekabetin sadece evdeki kardeşler arasında olmadığını, bir sınıfta, oyun grubundaki
çocuklar arasında da var olduğu unutulmamalıdır.
Anne-Babalara Öneriler

Yeni bir çocuk dünyaya getirmek anne-babanın vermesi gereken bir karardır. Bazen çocuklar oyun arkadaşı
istedikleri için anne-babalarına kardeş yapmaları konusunda ısrarcı davranabilirler. Ancak anne-baba yeni bir
çocuğa hazır değilse sırf çocuk ısrar ediyor diye yeni bir çocuğu dünyaya getirmeleri doğru olmaz. Bu süreci
ailenin istiyor ve göze alıyor olması önemlidir. Aynı şekilde çocuğun yeni kardeş istemiyor olması da annebabanın alacağı kararı etkilememelidir. Öncelikle bunun çocuğun isteğinden bağımsız bir durum olduğu çocuğa


kavratılmalıdır. Bir kardeşe sahip olmanın olumlu yanları anlatılıp yakın çevreden örnekler verilmeli ve bu
süreci kabul etmesi için çocuğa zaman tanınmalıdır.
Bütün ihtiyaçları anne-babası tarafından karşılanan ve bütün ilgi ve sevgiyi üzerinde toplayan çocuğun, yeni
bir bebekten sonra kendisine ilginin azalacağı ve sevginin paylaşılacağı düşüncesiyle kardeşini kıskanması
doğaldır. Kardeşi doğduktan sonra ani değişimler yaşayan çocuk, bunların nedenini kardeşinin doğumuna
bağlar. Bu yüzden; annenin, çocuğun normalde karşıladığı bazı ihtiyaçlarını hamilelik döneminde baba ya da
ailedeki başka bir üye devralmalıdır. Örneğin günlük park gezilerini babanın yaptırması gibi…
Anne-babaların fark etmesi gereken önemli nokta şudur ki; çocuğun öfke duyduğu kişi aslında yeni doğan
kardeşi değil, çoğunlukla artık ona eskisi gibi davranmadıklarını düşündüğü anne-babasıdır. Ama çocuk bu
öfkeyi, ona değişimlerin somut kaynağıymış gibi gözüken kardeşine yansıtır. O yüzden çocuğun kardeşine
yönelik olumsuz davranışları önlenmek isteniyorsa aşırı tepki göstermeyip bu konudaki duygularını ifade
etmesine izin verilmelidir. Aşırı tepki vermek hem çocuğun öfkesini arttıracak hem de daha sonrasında bunu
ilgi çekme amaçlı kullanmasına neden olacaktır. Anne-babaların doğru tutumu sergilemek adına zorlandığı bu
gibi kritik durumlarda bir uzmandan destek almaları da önemlidir.