1] Hoşap kalesi Projesi

YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ BAŞKANLIĞI
BAŞVURU FORMU
EK:1
1 – TANITICI BİLGİLER
A – Proje Yöneticisinin :
Ünvanı, Adı Soyadı
Bağlı Bulunduğu
Akademik Birim
Proje Alanı
Bölümü
Ev Adresi ve Tlf.
İş Adresi ve Tlf.
Tarih
Yrd Doç Dr. Mehmet TOP
Fen Edebiyat Fakültesi
Sosyal Bilimler
Sanat Tarihi
Hafiziye Mah. Altınbaşak Sitesi A/9 Van 04322179871
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Edebiyat Fak. Van
İmza
Bölüm veya Anabilim Dalı Başkanı
Doç.Dr. Abdülhamit TÜFEKÇİOĞLU
Dekan veya Müdür
Prof.Dr. Ahmet Ömer KOÇAK
İmza
Tarih
:
:
B- Diğer Proje Personelinin :
Ünvanı, Adı Soyadı
Yrd Doç Dr. Yalçın
KARACA
Dr. Kemal ÖZKURT
Arş.Gör.Dr. Gülsen BAŞ
Arş Gör. Muhammet
KURUCU
Şerife KARATAŞ
Bölümü
Sanat Tarihi
Projedeki Görevi
Araştırmacı
İslam Tarihi ve Sanatları
Sanat Tarihi
Mimarlık ve Mühendislik
Fak. Mimarlık Bölümü
Sanat Tarihi
Araştırmacı
Araştırmacı
Araştırmacı
Araştırmacı
C – Araştırma Projesinin :
Adı
Yabancı Dilde
Adı
Proje Grubu
HOŞAP KALESİ KAZISI
DIGGING HOŞAP CASTLE
Bağımsız Projeler
Başlangıç Tarihi ve Süresi
Yöneticisi
Başlangıç Tarihi : Mayıs 2008
Süresi
: 3 YIL
(Boş Bırakınız)
Uz.Gr.
Kabul
Komisyon
Proje Alanı
Proje Grubu
:
:
Fen, Sağlık, Sosyal, Eğitim Bilimleri.
1- Bağımsız Projeler: Bireysel Araştırmalar
2- Hızlandırılmış Projeler :Tez Projeleri, Tıpta Uzmanlık Projeleri
3- Yönlendirilmiş Projeler
EK:1A
II- PROJE BÜTÇESİ
(YTL)
200 Seyahat Masrafları
Yönetici
1.Yıl
Uzman
Fon Yön.Kur.
Gör.
1.Y 2 3.Yıl 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl
ıl
.
Y
ı
l
2.Yıl 3.Yıl
Yurtiçi...........Gün x ..........Tl.=.........TL
(Yolluk)
Yurtdışı.........Gün x ..........Tl.=.........TL
(Yolluk)
YILLARA GÖRE TOPLAM
200 TOPLAM =
300 Hizmet Alımları
(Kiralama,Onarım,Taşıma,Ulaştırma, v.b harcamalar)
Yönetici
2.Yıl
3.Yıl
Kazı Hafriyat İşi için hizmet alımı 30.000
30.000
30.000
Kazıda kısmı onarım ve
konservasyon işleri hizmet alımı
Taşıma ve Ulaşım Giderleri:
16.000
16.000
16.000
3.500
3.500
3.500
YILLARA GÖRE TOPLAM
300 TOPLAM = 148.500,00
49.500
49.500
49.500
400 Tüketim Malları ve Malz.Alımı
(Yurtiçi ve Yurt Dışı olarak
belirtilecek)
1.Yıl
Yönetici
1.Yıl
2.Yıl
Kazıda kullanılacak harç, koruyucu
malzeme ve taş çeşitleri alımı
20.000
20.000 20.000
YILLARA GÖRE TOPLAM
400 TOPLAM = 60.000
20.000
20.000 20.000
500 Diğer Giderler (Demirbaşlar)
3.Yıl
Yönetici
1.Yıl
2.Yıl
3.Yıl
Uzman
Gör.
1. 2.Yı
Yıl l
Fon Yön.Kur.
3. 1.Yıl
Yıl
2.Yıl
3.Yıl
Uzman
Fon Yön.Kur.
Gör.
1. 2. 3.Yıl 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl
Yı Y
l
ıl
Uzman
Fon Yön.Kur.
Gör.
1. 2. 3.Yıl 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl
Yı Yı
l
l
YILLARA GÖRE TOPLAM
500 TOPLAM =
2
600 Makine ve Teçhizat
(Yurtiçi ve Yurtdışı olarak
belirtiniz)
YILLARA GÖRE TOPLAM
600 TOPLAM =
YILLARA GÖRE GENEL TOPLAM
GENEL TOPLAM =208.500.00
EK:1B
Yönetici
1.Yıl
2.Yıl
69500 69500
Uzman
Fon Yön.Kur.
Gör.
1 2.Yıl 3.Yıl 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl
.
Y
ı
l
3.Yıl
69500
PROJE İÇİN ÜNİVERSİTE DIŞINDAN SAĞLANMIŞ YA DA
SAĞLANACAK MALİ DESTEK
Bütçe Kalemi
Desteği Sağlayan
(Kuruluş / Kuruluşlar)
Miktar (YTL)
100
200
300
Kültür ve Turizm Bakanlığı
30.000,00 YTL
400
500
600
30.000,00 YTL
TOPLAM :
Toplam Bütçesi :
Yönetici
Öneri (Uzman Gurup)
(Boş Bırakınız)
Kabul (Fon Yön.Kur.)
3
EK:1C
YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ BAŞKANLIĞI
BAŞVURU FORMU
II-GENEL BİLGİLER
ÖZET :
Kalenin bulunduğu Hoşap, Van Gölü'nün güney doğusunda yüksek dağlarla
çevrili bir plato üzerinde kurulmuştur. Günümüzde Güzelsu adıyla Van'ın Gürpınar
ilçesine bağlı köy durumundadır. Urartu'dan beri Van-İran ve Van Hakkâri yolu
üzerinde yer alması buranın önemini artırmaktadır. Bunun yanında kale ve diğer tarih
yapılar ile eski ihtişamını bir nebze de olsa yaşatmaktadır.
Van'a 60km Gürpınar'a 39km uzaklıkta bulunan Hoşap, içinden geçen
akarsudan adım almaktadır. Günümüzde içerisinden geçen nehrin ikiye böldüğü idari
bakımdan fazla gelişmeyen bir yerleşim birimidir. Tarihi eserlerin bulunması turizm
potansiyelini arttırmakta; bunun dışında tarım, hayvancılık ve ticaret halkın başlıca
geçim kaynağım oluşturmaktadır.
Hoşap’ın bilinen tarihi Urartulara kadar inmektedir. Bu dönemde Hoşap
kalesinin güney doğuya açılan Tuşba-Kelişin ordu yolu ile Van-Kotur doğu yolunun
kesiştiği kavşak noktasında askeri bir tesis olarak kurulduğu kabul edilmektedir.
Urartulardan sonra Van çevresi ile birlikte Hoşap Pers, İskender, Selevkid, Roma ve
Bizans egemenliğinde kalmıştır. Ortaçağda Vaspurakan Prensliği’nin şehirleri
arasında yer almış ve XI. yüzyıldan itibaren de Türklerin hâkimiyetine girmiştir.
Selçuklularla başlayan Türk hâkimiyeti, İlhanlılar döneminde devam etmiş ve
bu dönemde Vilayet-i Ermen olarak adlandırılan Van Eyaleti’nin bir şehri
durumundadır. Daha sonra Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf tarafından
Mahmudiler olarak adlandırılan Kürt aşireti Hoşap'a yerleştirilmiştir. Burada
Mahmudiler kendi adlarıyla anılan bir beylik kurmuşlardır. Mahmudi Beyleri
Karakoyunlu Devletinin yıkılmasından sonra Akkoyunlu, Safevi ve en son Osmanlı
idaresine girerek varlıklarım korumuşlardır. Bölgede Osmanlı Devleti zamanında bu
beylere irsi ocaklık olarak yeni bir statü kazandırılmıştır. Bu dönemde "Mahmudi
Hükümeti" olarak Hoşap ve çevresini yönetmeye devam etmişlerdir. Özellikle
Şerefname'nin verdiği bilgilere dayanarak bunlar hakkında etraflı bilgi edinmek
mümkün olmaktadır Osmanlı Safcvi mücadelelerinde Osmanlı'dan vana tavır koyup,
başarı göstermeleri neticesinde kendilerine birtakım imtiyazlar verilmiştir. Hoşap'ta
günümüze kadar büyük ölçüde sağlam kalmış kalede yaşayan bu beyler varlıklarını
1839 Tanzimat Fermanı'nın ilanına dek sürdürmüşlerdir. Osmanlı'nın yeni idari
teşkilatlanması sonrasında Hoşap, önce Mahmudi daha sonra da Ma'muret'il Hamid
kazasının merkezi durumuna gelmiştir. Cumhuriyet Türkiye’sinde 1925 yılında kaza,
1927 yılında nahiye, 1954 yılından itibaren ise, Gürpınar ilçesine bağlı "Güzelsu"
ismiyle nahiye merkezi olmuştur. Ancak günümüzde idari yapılanmasını
gerçekleştirilmemiş ve köy olarak kalmıştır.
Hoşap Kalesi, Van-Hakkâri karayolunun kuzeyinde, Hoşap suyunun kuzey
doğusunda kurulmuş olup, daha çok "Hoşap Kalesi" adıyla anılmakla birlikte; Kale-i
Mahmudi, Mahmudi Kalesi ve Narin Kale olarak da adlandırılmaktadır. Urartu
döneminde askeri bir tesis olarak inşa edilen kale, Osmanlı Devleti'ne tabi Mahmudi
Beyleri tarafından yaptırılan şekliyle günümüze ulaşmıştır. İç kale giriş kapısı
üzerindeki inşa kitabesinden kalenin Mahmudi Süleyman Bey tarafından 1052
(1643) tarihinde yaptırıldığı anlaşılmaktadır Aslında bu tarihten önce kalenin mevcut
olduğunu Matrakçı Nasuh'un 1548–49 senesinde Kanuni Sultan Süleyman'ın II. İran
4
seferinden dönüşündeki güzergâh üzerinde Kale-i Mahmudi olarak adından söz
etmesi göstermektedir. Evliya Çelebi de seyahatnamesinde 1650 senesinde uğradığı
Hoşap Kalesi'nden bahsetmektedir. XIX. yüzyıl ortalarında terk edilen kale,
günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığına ören yeri olarak ziyaret edilebilmektedir.
Genel olarak kale suyun kenarında yükselen sarp ve dik bir kaya kütlesi
üzerine kurulmuş iç kale ile bunun kuzeyinde üç yönden surlarla çevrili dış kaleden
meydana gelmiştir.
Dış kale kavisli bir şekilde doğu kuzey ve batı yönünde dolanan surlarla
çevrilmiştir. Doğuda ve kuzeyde izlenebilmekte olan surlar, batı yönde tamamen
yıkılmış durumdadır E. Çelebi dış kale için "burası aşağı dere içerisindedir. Etrafı
havaleli olup batı tarafı Hoşap nehridir. Alçak duvarlı kırk kuleli ve hendeksizdir.
Bin adım çevre uzunluğundadır. İçinde 800 kadar ev bir han bir hamam ve bir kaç
dükkân vardır. Başka bina yoktur.’’ Demektedir. Bugün içerisinde bir cami kalıntısı
ile 30–40 kadar köy evi mevcuttur.
Sur duvarları üzerinde üç burç günümüze ulaşmıştır. Doğu ve batı taraftaki
kapıların durumları belirlenememiştir. Ayrıca dış kuzeydoğu köşeye bir gözetleme
kulesi yerleştirilmiştir. İçerisinde sonradan yoğun bir yapılaşma yaşanmış köy evleri
ile dolmuştur.
Cami dış kalenin güneydoğu kesiminde bulunmaktadır. Kuzey-güney
istikametinde dikdörtgen planlı olup duvarlarının büyük bir bölümü yıkılmış
vazıyettedir.
İç kale üzerinde oturduğu kayalık tepenin konumuna göre şekillendirilmiş
olup, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgene yakın planı batıya doğru daralmaktadır.
Kuzey, doğu ve batı yönlerden burçlarla tahkim edilmiş kale beden duvarları, iç kaleyi
çevrelemektedir. Ayrıca doğu kesiminde ikinci takviye duvarı kalenin tahkimatım
güçlendirmektedir.
İç kalenin giriş kapısının yer aldığı burcun batı yüzü taçkapı formunda
düzenlenmiştir Cephenin tamamı sivri kemerle kuşatılmış olup, altta asıl kapı açıklığı
ile bunun üzerinde üç dilimli kemer şeklinde bir silmeyle çerçevelenmiş kitabe ve
ortadaki armudi askı motifine ilerleyen iki aslan kabartmasından oluşmaktadır. Kapı
açıklığını orijinal som demir kapı kanatları örtmektedir. Bu kapı kanatları için E.
Çelebi "Osmanlı ülkesinde kale kapıları hep ağaç üzerine demir kaplı kapılardır ki
ateş etsen ağaç yanar demirler dökülür. Ama bu Hoşap Kalesi kapısının her kanadı üç
yüz kantar Nahçivan demirindendir. Hiç ağaç kısmı yoktur.”demektedir.
Kapıdan üç bölümlü giriş holüne buradan da kayaya oyulmuş genişçe
basamaklarla kaleye çıkılmaktadır. Bu çıkış yolundan sonra doğuya ve batıya doğru
yol kale beden duvarları boyunca devam etmektedir. Giriş burcu dışında kalenin
tahkimatını arttıran 7 tane daha burç ve kule bulunmakladır. Kalenin güney kesiminde
"Mahmudi Sarayı" yapıları sıralanmaktadır, en üst kesimde yanı güney doğuda seyir
köşkü yer almaktadır. Bu bina doğu batı istikametinde uzanan on iki kenarlı bir plana
sahip olup, üç katlıdır Batı kesiminde bir seyir odası içerisinde hamamı ile güney
cepheyi hareketlendiren iki kulesi mevcuttur. Kulelerden doğudaki güvercinlik, diğeri
hamamın bacası durumundadır.
Bunun hemen kuzeyinde bir fırın yer almaktadır. Batı tarafına doğru ise, harem
uzanmaktadır. Harem batı ve kuzeyde yüksek duvarlar üzerinde iki bölümlüdür.
Birinci bölümün oda ve bölüntüleri yıkılmıştır. İki katlı olduğu anlaşılan ikinci bölüm
ise ortada bir hol ve bunun iki yanında ikişer odadan müteşekkildir. Odaların
pencereleri ve dolap nişleri dikkat çekicidir.
Üçüncü ve en alt bölümde kalenin beden duvarlarım takip ederek ulaşılan
selamlık yer almaktadır. Burada ayrıca tek kubbeli küçük bir mescit bulunmaktadır.
Mescidin üst örtüsü tamamen yıkılmış vaziyettedir. Selamlık iki bölümden oluşmakta
bunlardan biri salon, diğeri de bir odadan meydana gelmektedir. Her ikisi de iki katlı
5
bir düzenleme göstermektedir. Bunun dışında iç kale de iki bölümlü zindan, su
ihtiyacı için sarnıç bulunmaktadır. Sağlam beden duvarları ve burçları dışında
içerisinde Bey'e ait yapı kalıntıları kalenin önemi artmaktadır.
Anahtar Sözcük: Hoşap, Kale, Mahmudi, Burç, Kule, Kazı
PROJENİN AMACI :
Van yöresindeki Osmanlı dönemine ait kalelerden biri kabul edilen Hoşap
Kalesi’nin Mahmudi Beyleri tarafından kurulduğu ve XIX. Yüzyıl ortalarına kadar
işlev gördüğü bilinmektedir. Bundan sonra kale eşkıyalar tarafından soyulmuş ve
özellikle köylüler tarafından ahşap kısımları sökülerek götürülmüştür. Kültür
Bakanlığı tarafından biri 1970–73, diğeri 1986 yılında projesiz restore çalışmaları
yapılan kale, bu haliyle koruma altındadır. Bugün ören yeri olarak ziyaret
edilebilmektedir. Kapsamlı incelemeleri ve çizimleri tarafımızdan 1993 yılında
gerçekleştirilen yapının dış ve iç kale olarak şekillendiği yaklaşık dış kalenin sur
duvarları genelde engebeli ve eğimli bir arazi üzerinde yer aldığından düzgün bir plan
göstermemektedir. Doğu sur duvarı 379.40m, kuzey sur duvarı 247.50m uzunlukta
Batı sur duvarının burçtan itibaren 22.00m.'lik kısmı sağlam kalmıştır. Diğer kısımlar,
evlerin arasında kalmış bir burcun dışında tamamen yıkılmıştır. İçkale ise, Hoşap
suyunun kenarında yükselen sarp ve dik bir kaya kütlesi üzerine kurulmuş güneyden
123.00m, doğudan 69.00m, kuzeyden 140.00m ve batıdan da 27.60m. uzunluğunda
bir alana oturmaktadır. Kuzey, doğu ve batı yönlerden burçlarla tahkim edilmiş yapıyı,
kale beden duvarları çevrelemektedir. Ayrıca doğu tarafta ikinci takviye duvarı
kalenin tahkimatı güçlendirmektedir. Kuzey tarafta yer alan yaklaşık 18.00m.
yükseklikteki daire planlı iki katlı giriş burcu ile sağlanmaktadır. Kale içindeki mimari
yapıların büyük bir bölümü yıkılmış olmakla beraber yerleri ve tanımlanması
yapılacak kadar ayaktadır. İç kale yapıları olarak mescit, seyir köşkü, harem, selamlık,
hamam, fırın zindan ve sarnıç gibi yapılarla dıştan tahkimatı arttıracak sur ve burçlar
kısmen ayaktadır.
PROJENİN ÖNEMİ:
Hoşap Kalesi Kazısı başkanlığımda Yüzüncü Yıl Üniversitesi adına, Kültür ve
Turizm Bakanlığı’nın 24.08.2007 tarih ve 147224 sayılı izinleri ile
ilki 2007 yılında gerçekleştirilen 10 yıllık bir projedir.
Mevcut durumu ile Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı bir ören yeri olarak
ziyaretçilerin gezmesine imkân verirken 2005 yılında bazı yerlerinde tehlikeler
belirmesi nedeniyle Van Valiliği tarafından turizme ve ziyaretçilere kapatılmıştır.
2006 yılında da bu durum devam etmiştir. 2005 yılı sonlarına doğru rölöve restitüsyon
ve restorasyon projesi ihalesi yapılmış ancak müteahhit firmanın zamanında projeyi
yapamaması sözleşmenin iptaline neden olmuştur. 2006 yılında tekrar ihale edilmiş ve
rölöveleri yapılarak proje kuruldan geçmiştir. Restitüsyon ve restorasyon aşamasında
yapıda kazı ve temizlik yapılması ve bunun bilimsel bir yöntemle gerçekleştirilmesi
yapının kurtarılmasında elzem olan bir konudur. Türkiye’de yapılan restorasyon
faaliyetlerinde işi zamana yayma yerine başlayıp bitirme anlayışı, işlerin geriye
dönülemez noktaya gelmesine ve yapının tarihselliğini bitirme anlamına gelmektedir.
Hem yapının bütünlüğü ve hem de içerisindeki birimlerin ortaya çıkartılması ancak
bilimsel bir kazı ile mümkün olabilir. Bu arada Osmanlı arşivlerinden elde edilecek
verilerde işin sağlam yürümesine yardımcı olacaktır.
Önemi ise, Van ve çevresinde Bitlis Kalesi ve Ahlat Kazısı dışında ortaçağ ve
Osmanlı dönemine ilişkin bilimsel bir kazı bulunmamaktadır. Bu kazı çalışması ile
6
yöreye farklı bir aktivite de kazandırılmış olacak aynı zamanda öğrencilerin
yetişmesine katkı sağlayacaktır. Bu kaleden elde edilecek bulgular, Van’ın kültür
turizmi açısından gelişimine katma değer katacak ve kültürel mirasın bilimsel bir
yaklaşımla ele alınıp korunmasına bir örnek teşkil edecektir.
EK: 1C (Devamı)
MATERYAL VE YÖNTEM :
Kazı yapılacak yer Hoşap kalesidir. Kale içkale ve dışkale olmak üzere iki bölümden
oluşmaktadır. Burada arkeolojik kazı yöntemleri kullanılarak kaledeki mekan ve
bölümler açığa çıkartılacaktır.Bu kısımlarla ilgili onarım ve sağlamlaştırmalar
yapılacaktır. Bilimsel kazı yöntemleri yanında; Sanat Tarihi, arkeojeofizik, mimarlık,
mühendislik ve restorasyon bilim dallarından da yararlanılacaktır.
GİDER GEREKÇESİ:
Hoşap Kalesi Kazı Projesinin bütçesini oluşturan giderler piyasa şartlarında elde
edilen fiyatlandırma ile oluşturulmuş olup, demirbaş malzelere ait proforma faturalar
ekte sunulmuştur.
Kazı Hafriyat İşi için hizmet alımı :
Hoşap kalesinde yapılacak olan arkeolojik kazı faaliyetinde vasıfsız işçi hizmet alımı
yöntemiyle çalıştırılacaktır.
2008 yılı için 40 gün X 15 işçi = 600 yevmiye X 50.00 YTL = 30.000,00 YTL
2009 yılı için 40 gün X 15 işçi = 600 yevmiye X 50.00 YTL = 30.000,00 YTL
2010 yılı için 40 gün X 15 işçi = 600 yevmiye X 50.00 YTL = 30.000,00 YTL
TOPLAM: 90.000,00 YTL
Kazıda kısmı onarım ve konservasyon işleri:
Hoşap kalesindeki surlar, kuleler ve diğer yapı kalıntılarının basit onarımları için
vasıflı duvar işçisi hizmet alımı yöntemiyle çalıştırılacaktır.
2008 yılı 40 gün X5 Duvar ustası = 200 yevmiye X 80.00 YTL =16.000,00 YTL
2009 yılı 40 günX 5 Duvar Ustası =200 yevmiye X 80.00 YTL =16.000,00, YTL
2010 yılı 40 gün X 5 Duvar Ustası =200 yevmiyeX 80.00 YTL =16.000,00 YTL
TOPLAM: 48.000,00 YTL
Taşıma ve Ulaşım Giderleri:
Hoşap kalesinde çalıştırılacak olan akademisyen, öğrenci ve işçilerin kazı evinden
kazı alanına günde ulaşmalarını sağlamak amacıyla servis araçları kiralanacaktır.
2008 yılı 35 gün X günlük 100,00 YTL = 3.500,00 YTL
2009 yılı 35 gün X günlük 100,00 YTL = 3.500,00 YTL
2010 yılı 35 gün X günlük 100,00 YTL = 3.500,00 YTL
TOPLAM: 10.500,00 YTL
7
Kazıdaki onarımlarda kullanılacak harç ve diğer malzeme alımı:
2008 yılı için çeşitli harç, koruyucu malzeme ve taş çeşitleri: 20.000,00
2009 yılı için çeşitli harç, koruyucu malzeme ve taş çeşitleri: 20.000,00
2010 yılı için çeşitli harç, koruyucu malzeme ve taş çeşitleri: 20.000,00
TOPLAM: 60.000,00 YTL
GENEL TOPLAM : 208.500,00 YTL
EK:1D
III-YARDIMCI BİLGİLER
ÇALIŞMA PLANI :
Başlıca Aşamalar
Ayrıntılı Bilgi
2008
Yılı
Kazı Kültür ve Turizm
Çalışmasına Ön Hazırlık Bakanlığına kazı ekibi
listesi ile birlikte müracaat
edilmesi ve 2008 yılında
kazıya devam
edileceğinin bildirilmesi.
Kazının
Kazı çalışması AğustosGerçekleştirilmesi
Eylül ayları arasında
yaklaşık 2 ay olarak
planlanmaktadır.
Kazı
Verilerinin Kazıda çıkan etütlük ve
Değerlendirilmesi
müzelik
değerdeki
eserlerin tasnifi
2009
Yılı
Kazı Kültür
ve
Turizm
Çalışmasına Ön Hazırlık
Bakanlığına kazı ekibi
listesi ile birlikte müracat
edilmesi ve 2009 yılında
kazıya
devam
edileceğinin bildirilmesi
Kazının
Kazı çalışması AğustosGerçekleştirilmesi
Eylül ayları arasında
yaklaşık 2 ay olarak
planlanmaktadır.
Kazı Verilerinin
Kazıda çıkan etütlük ve
Değerlendirilmesi
müzelik
değerdeki
eserlerin tasnifi
2010
Yılı
Kazı Kültür ve Turizm
Çalışmasına Ön Hazırlık
Bakanlığına kazı ekibi
listesi ile birlikte müracat
edilmesi ve 2010 yılında
kazıya devam
edileceğinin bildirilmesi
Kazının
Kazı çalışması AğustosGerçekleştirilmesi
Eylül ayları arasında
yaklaşık 2 ay olarak
planlanmaktadır.
Kazı Verilerinin
Kazıda çıkan etütlük ve
Zamanlama
1-5. aylar
6.-7.aylar
8-10. aylar
11-17.aylar
18. 19. aylar
20-22.aylar
23-29. aylar
30 31. aylar
32-34.aylar
8
Değerlendirilmesi
Kesin Raporun
Hazırlanması
müzelik
değerdeki
eserlerin tasnifij
Kesin rapor, Y.Y.Ü.
35. 36. aylar
Bilimsel Araştırma
Projeleri Başkanlığına
teslim edilecektir.
YAPILAN ÇALIŞMALAR :
Kalede bilimsel kazı çalışması yapılmamıştır.Van ve çevresindeki kültür turizmi
açısından önemli kalelerinden biri olan Hoşap Kalesi, 1993 yılında tarafımdan
“Hoşap’taki Mahmudi Beyliği Mimarisi” adlı Master tezi kapsamında incelenmiş
çizimleri yapılmış ve daha sonra bu çalışma “Hoşap’taki Mahmudi beylerine Ait
Mimari Eserler” adıyla Kültür Bakanlığı tarafından 1998 yılında kitap olarak
yayınlanmıştır. Bu nedenle Hoşap Kalesi ile ilgili hem tarihsel süreç ve hem de
mimarisi ile ilgili yeterli bir birikim meydana gelmiştir.
KAYNAK LİSTESİ :
ARSEVEN, C. Esat; "Kale" mad., Sanat Ansiklopedisi, C.II, İstanbul,1983.
ASLANAPA, Oktay; Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul, 1986.
ATSIZ, Emel; Van (Erciş, Gevaş, Hoşap) Türk Mimari Eserleri, (İ.Ü.Edebiyat Fakültesi Sanat
Tarihi Bölümü Basılmamış Lisans Tezi) İstanbul, 1969.
BACHMANN, Walter; Kirchen und Mochen in Armenien und Kurdistan, Leipzig, 1913.
BAYKARA, Tuncer; Anadolu'nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I (Anadolu'nun İdari Taksimatı),
Ankara, 1988.
BAYRAK, M. Orhan; Türkiye Tarihi Yerler Kılavuzu, İstanbul, 1979.
BELLİ, Oktay; "Urartular" mad., Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi, C.I, İstanbul, 1986.
Evliya Çelebi; Seyahatname, (Sad. T.Temelkuran) C.III-IV, İstanbul, 1993.
GOODWIN, Godfrey; A History of Ottaman Architecture, London, 1971.
GÖYÜNÇ, Nejat; "Van" mad., İslâm Ansiklopedisi, C.XIII, İstanbul, 1988, s.194-202.
GÜZELOĞLU, Selçuk; Tanrı Haldi’nin Başkenti Van ve Çevresine Tarihi ve Arkeolojik Bir
Bakış, İstanbul, 1996.
HONİGMAN, E.; Bizans Devleti'nin Doğu Sınırı, (F. Işıltan terc.) İstanbul, 1970.
JAUBERT, Amedée; Voyage en Armenie et en Perse fait dans lesanne 1805 et 1806, Paris, 1821.
KODAMAN, Bayram; "Osmanlı Devrinde Doğu Anadolu'nun İdari Durumu" Belgelerle Türk Tarihi
Dergisi, S.25 (Mart 1987), Ankara, 1987, s. 31-37.
Nasuh'us-Silahi; Beyanı Menazili Seferi Irakeyn (Hüseyin G. Yurdaydın), Ankara, 1976,
ÖĞÜN, Gülay; "Ortaçağ Boyunca Van Bölgesi Tarihi", Sosyal Bilimler Dergisi, S.I, Van, 1990, s.
102-132.
ÖZTUNA, Yılmaz; Devletler ve Hanedanlar, C.II, Ankara, 1989.
TOP, Mehmet; Hoşap’taki Mahmudi Beyliği
Mimari (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi),Van 1993.
TOP, Mehmet; Hoşap’taki Mahmudi Beylerine Ait Mimari Eserler, (T.C.Kültür Bakanlığı),Ankara
1998.
TOP, Mehmet;“Hoşap Kalesi”, Kültür ve Sanat, Van Özel Sayısı, S. 32, Ankara 1997, s. 25–27.
9
TOP, Mehmet;“Hoşap Medreseleri”, Dünyada Van, S. 9, İstanbul, 1997, s.22–27.
TOP, Mehmet;“Hoşap Kalesi”, Dünyada Van, S. 14, İstanbul, 1998, s.16–21.
TOP, Mehmet;“Hoşap”, İlgi S. 94, İstanbul 1998, s.15-27.
TOP, Mehmet;“Van’ın Kültürel Mirası”, Cumhuriyetin 75. Yılında Van Anı Kitabı, Ankara 1999,
s.79–105.
SARAÇOĞLU, Hüseyin; Doğu Anadolu, C.I, İstanbul, 1959.
SEVGEN, Nazmi; Anadolu Kaleleri I, Ankara, 1959.
, "Hoşap Kalesi", Coğrafya Dünyası, C.I, S.I, Ankara, 1959, s. 80–82.
, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki Türk Beylikleri, Ankara, 1982.
, Hoşap Kalesi, Karayolları Bülteni, S.110, Ankara, 1959, s.16–17.
SÜMER, Faruk; Karakoyunlular, Ankara, 1984.
Şemseddin Sami; Kamûs'ul-Alam,
Şeref Han; Şerefname (Ter. M. Emin Bozaslan), İstanbul, 1990.
ULUÇAM, Abdüsselam;
Bakanlığı),Ankara 2000.
Ortaçağ ve Sonrasında Van Gölü Çevresi Mimarlığı, (T.C.Kültür
ÜLGEN, A. Saim; "Hoşap (Mahmudi) Kalesi", İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.II, S.4, Ankara, 1953, s.
83–88.
Van Gölü Çevresi Turizm ve Rekreasyon Master Planı, Turizm ve Tanıtma Bakanlığı (tarihsiz).
Van Vilayeti Salnamesi, 1315.
Van İl Yıllığı, 1973, İstanbul, 1973.
Van Tarihi ve Kürtler Hakkında Tetebbuat, İstanbul, 1927.
YAZICIOĞLU, A. Cüzeyri; Van'ın Tarihi Kitabeleri, Ankara, 1957
ZOR, Cemil; "Hoşap Kalesi", Pirelli, S.102, 1973, s. 26-2
ÖNCEKİ PROJELER:
Van ve Çevresindeki Türk Eserlerini Araştırma Projesi, (Destek:Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Araştırma Fonu), 1992-1993, Yardımcı Araştırmacı.
Eski Erciş Kalesi ve Selçuklu Mezarlığı Kazısı projesi, (Destek:Yüzüncü Yıl Üniversitesi Araştırma
Fonu), 1992-1995, Kazı Üyesi.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki Kültür Varlıklarının Envanter Çalışması, (Destek:
D.P.T. Türk Tarih Kurumu), 1996-1999, Yardımcı Eleman.
Hakkari ve Çevresindeki Sanat Eserleri Yüzey Araştırması (Destek: YYÜ.Araştırma Fonu), 1998,
Proje Yürütücüsü.
Hakkari ve Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova İlçeleri Yüzey Araştırması 1999 (Kültür Bakanlığı
Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü izniyle)
Hakkari ve Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova İlçeleri Yüzey Araştırması 2000 (Kültür Bakanlığı
Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü izniyle)
Hakkari İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2001(Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel
Müdürlüğü izniyle)
Hakkari İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2002 (Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve
Müzeler Genel Müdürlüğü)
Hakkari İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2003 (Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve
Müzeler Genel Müdürlüğü)
Hakkari ve Şırnak İlleri ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2004 (Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü)
Hakkari ve Şırnak İlleri ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2005 (Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür
Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü)
Hakkâri Kızıl Kümbet Mezarlığı Temizlik Çalışması 2005, Van Müzesi ile birlikte Bilimsel
Sorumlu.
Hakkari Zeynel Bey Medresesi Kazı veTemizlik Çalışması 2005, Van Müzesi ile Birlikte, Bilimsel
Sorumlu.
Hakkari Zeynel Bey Medresesi Kazı veTemizlik Çalışması 2006, Van Müzesi ile Birlikte, Bilimsel
10
Sorumlu.
EK:1D (Devamı)
YAYIN LİSTESİ :
I. KİTAP
Hoşap’taki Mahmudi Beylerine Ait Mimari Eserler, (Kültür Bakanlığı),Ankara 1998.
II. BİLDİRİLER
1.“Şemdinli’deki Mimari Eserler”, Van Gölü Çevresi Kültür Varlıkları Sempozyumu (Van, 22-25
Mayıs 1995, Bildiriler), Van 1996, s. 130-144.
2.“Hakkari ve Çevresindeki Sanat Eserleri Yüzey Araştırması 1998”, XXI. Uluslararası Kazı
Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu (Ankara, 24–28 Mayıs 1999, Bildiriler), XVII. Araştırma
Sonuçları Toplantısı, I, Ankara 2000.
3.“Hakkari’de Osmanlı Devri Mezartaşları”, XIII. Türk Tarih Kongresi (Ankara, 04-08 Ekim 1999),
Ankara, Baskıda.
4.“Hakkari İli Yüksekova, Şemdinli ve Çukurca İlçeleri Yüzey Araştırması 1999”, IV. Ortaçağ ve
Türk Dönemi Kazıları ve Araştırmaları Sempozyumu (Van, 24-27 Nisan 2000), Van 2000, s. 205-212.
5.“Hakkari İli Yüksekova, Şemdinli ve Çukurca İlçeleri Yüzey Araştırması 1999”, XXII.
Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu, (İzmir, 22-26 Mayıs 2000, Bildiriler), XVIII.
Araştırma Sonuçları Toplantısı, I, Ankara, 2001,
6.“Erken Osmanlı Taş Mihraplarından İki Örnek: İznik Yeşil Cami ve Milas Firuz Bey Camii
Mihrapları”, Ortaçağ'da Anadolu Semineri, (Prof. Dr. Aynur Durukan'a Armağan), (Ankara 8-9
Mayıs 2000, Bildiriler), Baskıda.
7.“Güney Azerbaycan'daki Selçuklu Mezar Anıtları”, I. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti
Kongresi, (Konya, 11-13 Ekim 2000, Bildiriler), Konya 2001.
8.“Hakkari İli Yüksekova, Şemdinli ve Çukurca İlçeleri Yüzey Araştırması 2000”, XXIII.
Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu, (Ankara, 28 Mayıs- 1 Haziran 2001,
Bildiriler), XIX. Araştırma Sonuçları Toplantısı.
9.“Nasturi Kiliselerinin Plan Tipleri Üzerine”, V. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Araştırmaları
Sempozyumu, (Ankara, 19-20 Nisan 2001, Bildiriler)
10.“Urmiye Mescid-i Cuması ve Mihrabı”, VII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Sanat Tarihi
Araştırmalı Sempozyumu, İstanbul, 2006, s. 131–137.
11.“Şırnak İli ve İlçeleri Kültür Varlıkları-I” IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Sanat Tarihi
Araştırmalı Sempozyumu, Erzurum,2006, 439–446.
12.“Diyarbakır’da Osmanlı Dönemine ait Mezar Taşlarından Örnekler” Fen Edebiyat Dergisi
VIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Sanat Tarihi Araştırmalı Sempozyumu, Yıl: 2005, Cilt:7 Sayı:1,
Sakarya, 2005, s. 407–419
13 .“Hakkâri İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2002”, XXI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, I,Ankara
2004.
14. “Hakkâri İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2003”, XXII. Araştırma Sonuçları Toplantısı, I,
Ankara 2005
15..Hakkâri ve Şırnak İlleri ve İlçeleri Yüzey Araştırması 2004”, 23. Araştırma Sonuçları
Toplantısı, 2. Cilt, Ankara, 2006, s.225–238.
16. “Hakkari’nin Ortaçağ Ve Sonrası Kültürel Dokusu Üzerine Bir Değerlendirme”Van Gölü
11
Havzası Sempozyumu, 7-10 eylül 2004,Van-2006
III. MAKALELER
1. “Hoşap Kalesi”, Kültür ve Sanat, Van Özel Sayısı, S. 32, Ankara 1997, s. 25–27.
2. “Hoşap Medreseleri”, Dünyada Van, S. 9, İstanbul 1997, s.22–27.
3. “Halime Hatun Kümbeti”, Dünyada Van, S. 10, İstanbul 1998, s.227.
4. “Van Mihrabları”, Dünyada Van, S. 11, İstanbul 1998, s.16–19.
5. “Van’ın Tarihi Köprüler”, Dünyada Van, S. 13, İstanbul 1998, s.12–17.
6. “Hoşap Kalesi”, Dünyada Van, S. 14, İstanbul 1998, s.16–21.
7. “Hoşap”, İlgi S. 94, İstanbul 1998, s.15-27.
8. “Van’ın Kültürel Mirası”, Cumhuriyetin 75. Yılında Van Anı Kitabı, Ankara 1999, s.79-105.
9. “Hakkari’deki Tarihi Eserler”, Hakkari ‘ 98 Yıllığı, Ankara 1998, s.88-100
10. “Hakkari Meydan Medresesi”, Hakkari Dergisi, S. 11.
11. “Erciş Zortul Kümbeti”, Dünyada Van, 1999, S. 16, s.23–26.
12. “Hakkâri’de Tarihi Mezarlıklar ve Mezartaşları”, Hakkâri Dergisi, S. 13.
13. “Gevaş İzzettin Şir Camii”, Dünyada Van, 1999, Sy. 20, s.18–21.
14.“Hakkari Kızıl Kümbet Mezarlığında Taş Vakfiyeli Mezar Taşları”,Hakkari Dergisi, Ankara
2000, s.15–16.
15. Hakkâri Meydan Medresesi”,Vakıflar Dergisi, S.XXIX, Ankara,2005, 373–398.
ATIF SAYISI :
HAKEM LİSTESİ:
HAKEM LİSTESİ:
1-Prof.Dr.
Recai
KARAHAN
(Yüzüncü
Yıl
Üniversitesi)
E.mail:
[email protected]
2-Prof.Dr. Abdüsselam ULUÇAM (Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat
Tarihi Bölümü-KONYA) E.mail: [email protected].
3-Prof.Dr. Hamza GÜNDOĞDU (Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat
Tarihi Bölümü-ERZURUM) E.mail: [email protected].
4-Prof.Dr. Kadir PEKTAŞ (Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat
Tarihi Bölümü-DENİZLİ ) E.mail: [email protected]
5-Doç.Dr. Ahmet Ali BAYHAN (Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sanat
Tarihi Bölümü-ERZURUM) E.mail: [email protected]
6-Doç.Dr. Abdulhamit TÜFEKÇİOĞLU (Yüzüncü Yıl Üniversitesi) E.mail:
[email protected]
7-Doç.Dr.
Aynur
ÖZFIRAT
(Yüzüncü
Yıl
Üniversitesi)
E.mail:
[email protected]
8-Doç.Dr. Yaşar ÇORUHLU (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen-Edebiyat
Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü-Fındıklı, İSTANBUL) E.mail: [email protected]
9-Doç.Dr. Ali BORAN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi) E.mail:[email protected]
10-Yrd.Doç.Dr. Rafet ÇAVUŞOĞLU (Yüzüncü Yıl Üniversitesi)
E.mail:[email protected]
12