ASKERİ CEZA KANUNU Firar ve cezası Madde 66

ASKERİ CEZA KANUNU
Firar ve cezası
Madde 66 - (Değişik: 14.6.1989 - 3574 S.K.)
1. Aşağıda yazılı askerî şahıslar bir yıldan üç yıla kadar hapsolunur :
a) Kıt'asından veya görevi icabı bulunmak zorunda olduğu yerden izinsiz
olarak altı günden fazla uzaklaşanlar,
b) Kıt'asından veya görevini yapmakta olduğu yerden izin, istirahat veya
hava değişimi alarak ayrılanlardan, dönmeye mecbur bulundukları günden
itibaren altı gün içerisinde özürsüz olarak gelmeyenler,
2. Aşağıdaki yazılı hallerde hapis cezası iki yıldan aşağı olamaz.
a) Suçlu, silah, mühimmat ve bunların teçhizat veya nakil vasıtalarından
ve hayvanlardan birini veya ordu hizmetine tahsis edilen herhangi bir şeyi
beraberinde götürmüş ise;
b) Suçlu hizmet yaparken kaçmış ise;
c) Suçlu mükerrir ise;
3. Seferberlikte bu maddede yazılı mehiller yarıya indirilir.
AÇIKLAMA: 1
Askerlikten kaçmak, askeri sadakat vazifesine karşı yapılan ve hizmet ve
vazifeyi ağır surette ihlâl eden mütemadi bir suçtur.2
1
Bu bölümde yer alan açıklamalardan alıntı yapmak için, alıntı yapılan yazıya şu ibare
eklenmelidir : “En son içtihatlı, notlu, açıklamalı, ek ve örnekli Türk Silahlı Kuvvetleri İç
Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği, Askeri Ceza Kanunu, Disiplin Mahkemeleri Kanunu,
Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 645 s., Ankara 2010, 1. Baskı" isimli Kitaptan
alıntı yapılan ve askerihukuk.net isimli web sitesine konulan bu dosya ve
açıklamaların tüm hakları anılan kitabın yazarı (E.) Hak.Alb. Orhan ÇELEN'e aittir." Bu
ibare eklenmek şartıyla, buradaki dosyalardan Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa
alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın açıklama ve dosyanın tamamı başka bir
mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
As.C.K.nun 66 ncı maddesinin bentlerinde düzenlenen firar ve izin tecavüzü
suçlarının ani suçlardan olmayıp, mütemadi suçlardan olduğu doktrinde kabul
görmüştür. 3 Firar suçlarının suç işleme kastının devam ettiği sürece mütemadi
nitelikte
olduğu
Askeri
Yargıtay'ın
istikrara
kavuşmuş
içtihatlarıyla
da
belirlenmiştir.4
Diğer yandan firar suçları icrai nitelikli ve tek hareketli suçlardandır.5 Yani
seçimlik hareketli suçlardan değildir.
As.C.K.nun 66 ncı maddesinde yazılı suçun özel unsurları şöyledir:
1. Suçluyu hizmete bağlıyan bir muntazam bağın varlığı:
2. T.S.K. ile olan irtibatın kesilmesi:
3. Kanuni mehiller içinde geri gelmemek: Bu mehiller içinde gelinecek olursa
suçun mahiyeti ve cezası değişir.
Örneğin;
a. Kıtasından veya görev yerinden kaçanlardan altı gün içinde kendiliğinden
gelenler 477 sayılı Dis.Mah.K.nun 50/A maddesindeki suçu, izine gidenlerden izin
süresini özürsüz altı güne kadar geçirenler de 477 sayılı Dis.Mah.K.nun 50/B
maddesindeki suçu işlemiş olurlar.
b. Kıt'asından veya görevi icabı bulunmak zorunda olduğu yerden izinsiz
olarak altı günden fazla uzaklaşanlar, As.C.K.nun 66/1-a maddesinde yazılı suçu;
kıt'asından veya görev yapmakta olduğu yerden izin, istirahat veya hava değişimi
alarak ayrılanlardan, dönmeye mecbur bulundukları günden itibaren altı gün
içerisinde özürsüz olarak gelmeyenler ise As.C.K.nun 66/1-b maddesinde yazılı suçu
işlemiş sayılırlar.
2
Taşkın, Rifat: A.g.e., s.134
3
Bkz. Erem, Faruk: T.C.K., C.1, Genel Hükümler, 10. Baskı, Ankara 1976, s.379
4
Örneğin; As.Yrg.2.D., 22.11.1962, E.3191, K.2964; 2.D., 4.11.1964, E.931, K.968; 3.D.,
26.11.1968, E.821, K.808; 4.D., 18.1.1972, E.1, K.6; 4.D., 11.1.1983, E.78, K.36; Drl.Krl.,
10.5.1990, E.77, K.36 sayılı kararlarına bkz.
5
Bkz. Erman, Sahir: A.g.e., s.161, 162
c. 66 ncı maddede (ve 67 nci maddede) yazılı mehiller içinde yakalanan
asker şahıslar ise üç aya kadar (asgari haddi yedi gün olmak üzere) hapis cezası ile
cezalandırılırlar. (As. C.K. md. 68). Firar ve izin tecavüzüne başlamış oldukları
tarihten itibaren barışta altı hafta (42 gün), seferberlikte bir hafta (7 gün) içinde
kendiliğinden geri gelerek kıt'asına katılanların cezaları yarısına kadar indirilir.
(As.C.K.73)
TEKERRÜR HÜKMÜ ZIMNEN İLGADIR:
Askeri Yargıtay Daireler Kurulu “tekerrür” konusu ile ilgili olarak
“..As.C.K.nun 42 inci maddesinde yer alan tekerrür kurumu ile As.C.K.nun 65, 66, 67,
75, Ek-1 ve Ek-2 nci maddelerinde yer alan tekerrürün ağırlaştırma sebebi olarak
kabul edildiğine ilişkin düzenlemelerin, 01.01.2009 tarihi itibarıyla örtülü olarak
(Zımnen)
yürürlükten
kaldırıldığını..”
kabul
etmiştir.(Bkz:
As.Yrg.Drl.Krl.,
26.02.2009, E. 2009/33, K. 2009/23; 26.02.2009, E. 2009/29, K.2009/21) Dolayısıyla
Askeri Ceza Kanununun 66/2-c maddesinde yer alan tekerrür ile ilgili hüküm
uygulanamaz.
AS. YARGITAY KARARLARI:
İzin tecavüzünde bulunan sanığın emsallerinin terhis tarihi, fiilen müracaat
etmedikçe sanığın izin tecavüzü müddetini kesmez. (As.Yrg.1.D., 21.2.1955, E.491, K.237)
Firar halinde iken vuku bulan hastalık ve rahatsızlıklar suçu ve suçluluğu ortadan
kaldırmaz. (As.Yrg.1.D., 23.6.1969, E.304, K.301)
Mazeret, izinde bulunan askerî şahısların kıtalarına dönmelerini güçleştiren yahut
imkânsızlaştıran ciddî ve beklemeyen olaylardır. Bu bakımdan izinde bulunanların
kıtalarına dönmelerini engelleyecek nitelikteki hastalıkların da mazeret olarak kabulü iktiza
eder. (As.Yrg.2.D., 16.11.1972, E.280, K.276)
Birliğinden izinsiz uzaklaşan askeri şahısların firarda iken telefonla veya telgrafla
birliği komutanlığından izin talep etmeleri dehalet sayılmaz ve firar süresini kesmez...Açık
onay kendisine tebliğ edilmedikçe ilgiliyi görevden beri kılmaz.(As. Yrg.Drl.Krl., 24.11.1988,
E.190, K.147)
Silahı ile birlikte firar eden sanığın eyleminin, kanunun aradığı belirli sürenin (7
tam gün) geçmesiyle As.C.K.nun 66/2-A maddesinde yazılı silahlı firar suçunu
oluşturacağından kuşku yoksa da; sanık aynı gün yakalandığına göre, fiili disiplin tecavüzü
mahiyetinde kalmıştır.(As.Yrg.4.D., 16.1.1990, E.54, K.46)
Altı tam günü oniki saat otuz dakika geçirerek izinden dönen ve geç kalmasını
haklı gösterecek bir mazereti bulunmayan sanık hakkında izin tecavüzü suçu teşekkül eder.
(As.Yrg.Drl.Krl., 3.10.1991, E.120, K.116)
Gerek doktrinde ve gerekse yargı kararlarında antisosyal kişiliğin bir akıl hastalığı
olmayıp, “kişilik yapısı” olduğunun kabul edildiği, sanık hakkında düzenlenen adlî raporda
da sanıkta saptanan antisosyal kişilik yapısının bir “kişilik organizasyonu” olduğunun
açıklandığı gözetildiğinde, akıl hastalığı kapsamında olmayan bu kişilik yapısının sanığın
davranışlarını yönlendirme yeteneğini azaltıp azaltmadığının tespiti için ek sağlık kurulu ve
ek adlî rapor alınması gerektiği konusundaki Başsavcılık itirazının reddine karar
verilmiştir.(As.Yrg. Drl.Krl., 20.4.2006, E.2006/92, K.2006/92).
İzin tecavüzü suçunun sırf askerî suç niteliğinde olması ve 5329 sayılı Kanunla
Askerî Ceza Kanuna eklenen Ek Madde 8 ve As.C.K.’nın 47/A maddelerinin içerdiği yasal
imkânsızlık karşısında, hava değişimi tecavüzü suçundan dolayı verilen kısa süreli hürriyeti
bağlayıcı cezanın adlî para cezasına veya tedbire çevrilmesinin ve ertelenmesinin mümkün
olmadığı, 5237 sayılı T.C.K. ile hükümlü lehine yeni bir düzenleme getirilmediği, 647 sayılı
Kanunun infaz yönünden hükümlü lehine olduğu dikkate alındığında, mahkemenin itiraza
konu Duruşmasız İşlere Ait Kararında herhangi bir isabetsizlik ve kanuna aykırılık
görülmediğinden, hükümlünün itirazının reddine karar verilmiştir(As.Yrg.1.D., 24.7.2006, E.
2006/1148, K. 2006/1145).