Dergi pdf için tıklayın

 -ÅZELERDEKIÐEVRESEL
PARAMETRELER
4ICARI-UTFAK(AVALAND‰RMAS‰NDA
%NERJI6ERIMLILIÌIÑÀZÅMLERI
3OÌUTULMUÏ+IRIÏ3OÌUTMAS‰
/#!+Ì5"!4
3AY‰
"ILIMSEL3EKTÀR$ERGISI
ÊKIAYDABIRYAY‰MLAN‰R
101
Isı tekniğinde doğal bir yetenek.
Ekonomik, çevre dostu ve yüksek verimli:
Hava kaynaklı ısı pompası Vitocal 200-S ile
havada depolanan enerjiden faydalanarak
konutunuzu çok ekonomik bir biçimde ısıtıp
soğutabilirsiniz. Vitocal 200-S yeni ve mevcut
konutlarda kullanılabilir, ayrıca gaz veya sıvı
yaktılı sistemler ile kombine edilebilir. Cihaz
16 kW kapasiteye kadar DC-Inverter kompresörü
sayesinde çok tasarruflu ve sessizdir.
Viessmann Isı Teknikleri Tic. A.Ş. / Merkez: Şerifali Mah. Söyleşi Sk. No.39
34775 Ümraniye - İstanbul Tel: (0216) 528 46 00
Daha fazla bilgi için www.viessmann.com.tr
Isıtma sistemleri
Endüstriyel sistemler
Soğutma sistemleri
"!Î+!.$!.
'HùHUOLPHVOHNGDüODU×P
2
·Q×QLOND\ODU×Q×\DüDG×ù×P×]YHE|OJHVHO
VRUXQODUODERùXüWXùXPX]üXJQOHUGH\HQL
\×O×QVHNW|UP]QWPoDO×üDQODU×QDHVHQOLNOHUJHWLUPHVLQLGLOL\RUXP
hONHPL]LQ HQHUML DU]×Q× oHüLWOHQGLUPHVL HQHUML LWKDODW×Q× D]DOWPDN LoLQ YHULPOL |] ND\QDN NXOODQ×P×QD
\|QHOPHVL HQHUML UHJODV\RQODU×Q×Q NDQXQODüPDV×
DODQ×QGD GDKD K×]O× GDYUDQPDV× YH QLKD\HW HQHUML
DODQ×QGDNLHYVHOYHHQGVWUL\HO\DSW×U×PODU×GDKDNXYYHWOLX\JXODPDV×JHUHNWLùLVRQ]DPDQODUGD\DüDQDQ
NRQMRQNWUHOJHOLüPHOHUOHELUNH]GDKDRUWD\Do×NW×
%X\×O·VLQLNXWODG×ù×P×](QHUML9HULPOLOLùL+DIWDV×
HWNLQOLNOHULQGHQRODQYH2FDNWDULKOHULDUDV×QGD
\DS×ODQ ´ (QHUML 9HULPOLOLùL )RUXPX YH )XDU×µQGD
770'%DüNDQ×RODUDN\DSW×ù×PNRQXüPDGDEXNRQXODU×NDW×O×PF×ODUDLIDGHHWPH'HUQHùLPL]LQWHFUEHYH
EDN×üDo×V×Q×DNWDUPDRODQDù×EXOGXP
$PHULNDQ ,V×WPD 6RùXWPD YH .OLPD 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL$6+5$(·QLQ2FDNWDULKOHULDUDV×QGD
$%'·QLQ 2UODQGR üHKULQGH G]HQOHQHQ EX \×ONL
NRQIHUDQV×QD ;,, 8OXVODUDUDV× <DS×GD 7HVLVDW 6HPSR]\XPX<UWPH.XUXOX%DüNDQ×3URI'U1LOIHU
(ùULFDQYH770''×üúOLüNLOHU.RPLV\RQX\HVL3URI
'U%LURO.×ON×ü·ODEHUDEHUNDW×OG×NYHELUoRNNDW×O×PF×\ODLNLOLYHKH\HWoHNDW×O×PVDùODG×ù×P×]J|UüPHOHU
JHUoHNOHüWLUGLN
%LOL\RUVXQX] 770' \|QHWLPL RODUDN J|UHYH JHOGLùLPL]GH VHNW|UP]Q JHUHN WHOLI JHUHNVH oHYLUL \D\×Q
V×N×QW×V× oHNWLùLQL YH EX GXUXPX GHùLüWLUPHN DPDF×\OD
\HQLG|QHPGH\D\×QIDDOL\HWOHULQHDù×UO×NYHUHFHùLPL]L
V|\OHPLüWLN%XJ|UüP]GRùUXOWXVXQGDHGLW|UOùQ
3URI'U$EGXUUDKPDQ.×O×o·×Q\DSW×ù×´'XPDQ.RQWURO
6LVWHPOHUL 770' dDO×üWD\×µ EDüO×NO× NLWDE× 0DUW
D\×LoHULVLQGH\D\×QOD\DFDù×]%XNLWDE×QG×ü×QGD3URI'U
%LURO.×ON×üYH'UûLLU.×ON×ü·×Q\D]G×ù×´<HQLOHELOLU(QHUML
.D\QDNODU×LOH%LUOHüLN,V×YH*ohUHWLPLµEDüO×NO×NLWDE×Q
EDV×PKD]×UO×NODU×GDWDPDPODQPDN]HUH%XGRùUXOWXGDNLoDO×üPDODU×P×]K×]ND]DQDUDNVUHFHNYHVHNW|UHO
NLWDSO×ù×P×]]HQJLQOHüHFHN
6RQ RODUDN KHSLQL]L 0DUW D\×Q×Q 0DUW 1LVDQ DUDV×QGD úVWDQEXO·GD :\QGKDP *UDQG 2WHO·GH \DS×ODFDN
YH PHNDQLN WHVLVDW DODQ×QGD DUDüW×UPDF× WDVDU×PF× YH
X\JXODPDF×ODU×ELUDUD\DJHWLUHFHNRODQ;,,8OXVODUDUDV×
<DS×GD7HVLVDW.RQJUHVL·QHNDW×OPD\DGDYHWHGL\RUXP
6D\J×ODU×POD
6DUYHQdú/ú1*ú52ø/8
770'<|QHWLP.XUXOX%DüNDQ×
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
3
+¬.9%
ISSN 1302 - 2415
www.ttmd.org.tr
TTMD
ISITMA, SOĞUTMA,
)"7"-"/%*3.",-ƞ."
:"/(*/7&4*))ƞ
5&4ƞ4"5%&3(ƞ4ƞ
)7"$3FGSƌHFSBUƌPO'ƌSF
'ƌHIUƌOH4BOƌUBSZ+PVSOBM
TTMD Adına Sahibi
Sarven Çilingiroğlu
Dergi Yayın Yönetmeni
Dr. Murat Çakan
Dergi Yayın Yönetmeni Yrd.
Dr. M. Zeki Yılmazoğlu
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Erol Ergezen
Dergi Yayın Sorumlusu
Ozan Yavuz
DERGİ YAYIN KURULU
Zeki Aksu
Kazım Beceren
Gökhan Ünlü
Orhan Bağran
Emre Özmen
Okan Sever
DANIŞMA KURULU
Kahraman Albayrak
Ahmet Arısoy
İbrahim Atılgan
Erdinç Boz
Aytekin Çakır
Celalettin Çelik
ƞSGBO±FMƌNMƌ
Kevork Çilingiroğlu
'BUNB±ÚMBǵBO
/ƌMàGFS&ǘSƌDBO
Hüseyin Erdem
Serper Giray
Gülden Gökçen
Ersin Gürdal
Serdar Gürel
Mural Gürenli
Hüseyin Günerhan
"SƌG)FQCBǵM‘
Hasan Heperkan
Akdeniz Hiçsönmez
Ömer Kantaroğlu
Engin Kenber
Abdurrahman Kılıç
Birol Kılkış
Olcay Kıncay
Ömer Köseli
3àLOFUUƌO,àÎàLÎBM‘
Celal Okutan
Numan Şahin
Macit Toksoy
Haşmel Türkoğlu
Gönül Utkutuğ
Abdülvahap Yiğit
Tuncay Yılmaz
Zerrin Yılmaz
İLETİŞİM
TTMD Genel Merkezi:
Bestekar Sokak Çimen Apt. No:15/2
Kavaklıdere / Ankara
5FM
'BLT
8FCXXXUUNEPSHUS
E·posta: [email protected]
YAPIM
DOĞA AJANS
Alinazım Sok. No: 30 Koşuyolu, Kadıköy - İstanbul
www.dogaajans.com.tr
Baskı: Altan Basım Ltd.
Tüm Türkiye’de dağıtılmaktadır. Basın Kanununa göre yerel süreli yayındır.
Tüm Türkiye’de dağıtılmaktadır. Basın Kanununa göre yerel süreli yayındır.
4
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
TTMD YÖNETİM KURULU
Sarven Çilingiroğlu (Başkan), Dr. Kazım Beceren (Başkan Yrd.), Göksel Duyum (Başkan Yrd.), Birol Eker (Başkan Yrd.), Kemal Gani Bayraktar (Genel Sekreter), Tamer
Şenyuva (Muhasip Üye), Kani Korkmaz (Üye), Bahri Türkmen (Üye), Ömer Okan
Sever (Üye), Gökhan Ünlü (Üye), Orhan Bağran (Üye), İbrahim Üstün Tatlıdil (Üye),
Ayşen Hamamcıoğlu (Üye)
TEMSİLCİLİKLER
Adana
Haşim Alan
Ankara
Kemal Gökay
Antalya
A. Serhat Bahşi
Bursa
Cevdet Eşki
Denizli
Hasan Hüseyin Ökünç
Eskişehir Haluk Sevinçli
İstanbul
İzmir
Kayseri
Kocaeli
,POZB
Samsun
Devrim Gürsel
Birol Yavuz
Serkan Büyükyıldız
Soner Biçer
.VTUBGB"MUVO
Orhan Cazgır
ULUSLARARASI ÜYELİKLER
t"4)3"&"NFSƌDBO4PDƌFUZPG)FBUƌOH3FGSƌHFSBUƌOHBOE
Air-Conditioning Engineers
t'FEFSBUƌPOPG&VSPQFBO)7"$"TTPDƌBUƌPOT
t$MƌNBNFE
TTMD DERGİSİ MAKALE YAZIM KURALLARI
1. Yazar adları, 50 kelimeyi geçmeyecek, özgeçmişleri ile birlikte sunulmalıdır.
2. Makale ile birlikte 100 kelimeyi geçmeyecek şekilde, Türkçe özet sunulmalıdır.
3. Makaleler ile birlikte 100 kelimeyi geçmeyecek şekilde, İngilizce özet sunulmalıdır.
4. .BLBMFMFSUFSDƌIFOi.ƌDSPTPGU8PSEwGPSNBU‘OEBQVOUPUFLBSBZB[‘MNBM‘E‘S
5. .BLBMFMFS5ƌNFT/FX3PNBOZB[‘LBSBLUFSƌLVMMBO‘MBSBLƌLƌZBOBZBTMBON‘ǵ
olarak ve 1,5 aralıklı yazılmalıdır.
6. Makale bölümleri arasında bir satır aralığı boşluk bırakılmalıdır.
7. 5BCMPWFǵFLƌƌMFSFBƌUCBǵM‘LMBS‘OƌMLIBSGMFSƌCàZàLIBSGEƌǘFSMFSƌLàÎàLIBSG
olmalıdır.
8. .BLBMFMFSTBZGBZ‘HFÎFNF[
Metin içinde açıklama niteliğindeki dipnotlara yer verilmemelidir. Dipnot
niteliği taşıyabilecek her türlü açıklama numaralandırılarak metnin sonundaki
notlar başlığı altında sıralanmalıdır.
10. Metin veya notlar içinde yer alacak alıntılar yazar soyadı/soyadları ve yayın yılı
olarak parantez içerisinde belirtilmelidir.
11. Kaynaklar bildirinin en son bölümünde sunulmalı ve yazar soyadlarına göre
BMGBCFUƌLPMBSBLEƌ[ƌMNFMƌEƌS
12. Makaleler sırayla Başlık, Yazar isimleri, Özet, ingilizce Başlık, Abstract, Giriş, Ana
.FUƌO3FGFSBOTMBS,BZOBLMBS&LMFSFǘFSWBSTB
½[HFÎNƌǵCÚMàNMFSƌOEFO
oluşmalıdır.
13. Makaleler A4 ebadında yazıcı çıktısı halinde e-posta veya CD ile dernek merkezi adresine ulaştırılacaktır.
14. .BLBMFMFSMFCƌSMƌLUFHÚSTFMEÚLàNBOMBSMBEƌBGPUPǘSBGSFTƌNHSBGƌLÎƌ[FMHF
orijinallerinin sunulmasına özen gösterilmelidir.
15. Makalelerin İngilizce ve Türkçe anahtar kelimeleri yazılmalıdır.
TTMD DERGİSİ MAKALE YAZIM ETİK KURALLARI
1. Makalelerin konusu, mekanik tesisat mühendisliği uygulamaları, projelenEƌSNFWFIFEFGLƌUMFOƌOHFOFMNFTMFLƌƌMHƌTƌOFZÚOFMƌLLPOVMBSEBOTFÎƌMNFMƌEƌS
2. Makalelerde ciddi ve teknik bir dil kullanılmalı, genel ahlak kurallarına riayet
edilmelidir.
3. Makalelerde geçerli dil Türkçe’dir. Teknik bir zorunluluk olmadıkça kullanılan
kelimelerin yabancı dilde olmamasına özen gösterilmelidir.
4. .BLBMFMFSEFCFMƌSMƌCƌS[àNSFT‘O‘GLƌǵƌǵƌSLFUWFZBǵƌSLFUMFSUPQMVMVǘVOVO
NFOGBBUƌÚOFΑLBS‘MBNB[WFZBIFEFGHÚTUFSƌMFNF[#VLPOVEBSFLMBNWFZB
propaganda yapılamaz.
5. Özellikle sistem veya cihaz tanıtımı yapılan makalelerde ürünün (veya sisteNƌO
NBSLBT‘LFTƌOMƌLMFCFMƌSUƌMNFEƌǘƌHƌCƌƌNBMBUΑVZHVMBNBD‘WTGƌSNBMBS‘O
tanıtım ve reklamı da yapılamaz.
6. .BLBMFCBǵM‘LMBS‘IFSIBOHƌCƌSGƌSNBZBBƌUSFLMBNTMPHBOMBS‘ZMBBZO‘PMBNB[
veya benzerlik göstermez.
7. :BZ‘NMBONBT‘ UFLMƌG FEƌMFO NBLBMFMFS EBIB ÚODF IFSIBOHƌ CƌS EFSHƌ WFZB
kitapta yayımlanmamış olmalıdır.
8. "ZO‘NBLBMFGBSLM‘UBSƌIMFSEFEFPMTBƌLƌEFGBZBZ‘NMBOBNB[
Makalelerde bilerek veya yönlendirme amacıyla yanlış bilgiler verilemez.
10. Makalede anlatılan konu yazarın sorumluluğundadır.
yayına hazırlanan
kitaplarımız
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ile
Birleşik Isı ve Güç Üretimi
Prof. Dr. Birol Kılkış
Başkent Üniversitesi, Ankara
Dr. Şiir Kılkış
TÜBİTAK, Ankara
ASHRAE
Bölgesel Isıtma
ASHRAE
Bölgesel Soğutma
Duman Kontrol Sistemleri
Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç
ÍÑÍ.$%+Í,%2
OCAKÏUBAT
3
"AÏKANDAN
8
(ABERLER
44-$f5LUSLARARAS‰9AP‰DA4ESISAT4EKNOLOJISI3EMPOZYUMUpNUN
/NÊKINCISINIf%TKINÎÀZÅMLERIÍIN$ÅNYAN‰'ENIËLETpTEMAS‰YLA
-ART.ISANTARIHLERIARAS‰NDA7YNDHAM'RAND/TEL
,EVENTÊSTANBULDA'ERÍEKLEËTIRECEK
)S‰'ERI+AZAN‰M‰NDA%ËANJÀR4IPI3EÍIMIVE5YGULAMA+RITERI3EMINERI
9AP‰LD‰
44-$!3(2!%+ONFERANS‰NA+AT‰LD‰
44-$!3(2!%ÊLIËKILERI(AKK‰NDA"ILGILENDIRME
ÊÍ(AVA+ALITESIÊNSAN3AÉL‰É‰NAVE¬RETKENLIÉINE%TKISI(AVALAND‰RMA
3EMINERI9AP‰LD‰
44-$ÊSTANBUL4EMSILCILIÉI(ASTANE4ASAR‰M‰NDA(IJYEN3EMINERI$ÅZENLEDI
44-$"AËKAN‰%NERJI6ERIMLILIÉI(AFTAS‰0ANELINDE
+LIMADA3ISTEM3EÍIMI!NLAT‰LD‰
06-ODÅL¬RETIM4EKNIKLERIVE5YGULAMA§RNEKLERI!NLAT‰LD‰
)S‰0OMPALAR‰NDA9ENI4EKNOLOJILERVE(IBRID4ESISATÎÀZÅMLERI3EMINERI
9AP‰LD‰
9ANG‰N!LG‰LAMAVE$UMAN9ÀNETIMININ4EMELLERI3EMINERI9AP‰LD‰
#ARRIER(!0!DVANCED+URSU9AP‰LD‰
$).VE(IJYENIK+LIMA3ANTRALLERI!NLAT‰LD‰
!KADEMISYENLER4OPLANT‰S‰9AP‰LD‰
)S‰0OMPALAR‰VE5YGULAMA3ONUÍLAR‰!NLAT‰LD‰
Ê3+Ê$-ALI'ENEL+URULU9AP‰LD‰
)3+!63ERTIFIKAL‰3AT‰Ë0AZARLAMA%ÉITIM0ROGRAM‰N‰N$ÀNEMI3ONA%RDI
ÊSTANBUL4ICARET¬NIVERSITESIILEf%NDÅSTRIDE5YGULAMA$ESTEKLI4EZ
0ROGRAM‰ÊËBIRLIÉI0ROTOKOLÅpIMZALAND‰
ÊKLIMLENDIRME+ELIMESI4$+4ÅRKÍE3ÀZLÅKTE9ER!LACAK
9EËIL"INA+ONSEYI!VRUPADA$ÅNYAN‰N%N"ÅYÅK"INA2ENOVASYON0ROJESINI
"AËLATT‰
%(0!!VRUPA)S‰0OMPAS‰"IRLIÉI&ORUMU
24
%NERJI$ÅNYASNDAN+‰SA+‰SA
24
9AKLAÏAN%TKINLIKLER
26
-AKALE
28
ISK-SODEX ISTANBUL 2016
9PYWPEVEVEWô-WôXQE7SâYXQE/PMQE
,EZEPERHôVQE=EPôXôQ4SQTE:ERE8IWMWEX
7Y%VôXQEZI+¿RIĢ)RIVNMWM7MWXIQPIVM*YEVô
1E]ôW
óWXERFYP*YEV1IVOI^M
óWXERFYP…8¿VOM]I
WSHI\GSQXV
26
4ICARI-UTFAK(AVALAND‰RMAS‰NDA
%NERJI6ERIMLILIÉIÎÀZÅMLERI
28
36
-AKALE
-ÅZELERDEKIÍEVRESELPARAMETRELER
Environmental parameters in museums
36
44
-AKALE
3OÉUTULMUË+IRIË3OÉUTMAS‰
Chilled Beam Cooling
44
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
7
(!"%2,%2
770'´8OXVODUDUDVÐ<DSÐGD7HVLVDW7HNQRORMLVL6HPSR]\XPXµQXQ2QßNLQFLVLQL
´(WNLQd|]POHULoLQ'Q\DQÐ*HQLáOHWµWHPDVÐ\OD0DUW1LVDQ
WDULKOHULDUDVÐQGD:\QGKDP*UDQG2WHO/HYHQWßVWDQEXO·GD*HUoHNOHáWLUHFHN
'Q\D ,V×WPD 6RùXWPD
.OLPD,6.VHNW|UQQ |QGH JHOHQ
X]PDQ ELOLP DGDPODU× 770'·QLQ
G]HQOHGLùL;,,8OXVODUDUDV×<DS×GD
7HVLVDW 7HNQRORMLVL 6HPSR]\XPXQGD ´(WNLQ d|]POHU LoLQ 'Q\DQ×*HQLüOHWµWHPDV×Q×WDUW×üDFDN
´(WNLQd|]POHULoLQ'Q\DQ×*HQLüOHWµ NRQX EDüO×ù×QGD \XUWG×ü×QGDQ
NDW×ODFDN GQ\DFD WDQ×QP×ü GDYHWOL NRQXüPDF×\OD \XUWLoLQGHQ
X]PDQ SDQHOLVWOHULQ NRQXüPDF×
RODUDN\HUDOG×ù×SDQHORWXUXPX
YH \XUWLoL\XUWG×ü× DNDGHPLV\HQ
YHVHNW|UWHPVLOFLOHULQLQ·×DüN×Q
ELOGLULOHUL\OH\DS×ODUGD×V×WPDLNOLPOHQGLUPHYHKDYDODQG×UPDWHVLVDW×
X\JXODPDODU×HQHUMLYHULPOLELQDODU
\DS× IL]LùL KDVWD ELQD VHQGURPX
JLELSHNoRNNRQXELOLPVHOWHNQLN
YH X\JXODPDODUOD WDUW×ü×ODFDN YH
JHOLüPHOHUSD\ODü×ODFDNW×U
7DVDU×PF× X\JXOD\×F× LüOHWPHFL
DNDGHPLV\HQ YH DUDüW×UPDF×ODU×Q
GHQH\LPOHULQGHQ ID\GDODQ×ODFDN
RODQ VHPSR]\XPGD D\U× NRQX
EDVO×ù×EHOLUWLOPLüWLU
6HPSR]\XPGDIDUNO×NRQVHSWOHULQ
JHOLüPHOHULQ WHNQRORMLOHULQ HOH DO×QDFDù×YHEXJHOLüPHOHULQVHNW|UH
QDV×OID\GDVXQDFDù×Q×QDQODW×ODFDù×
QHWULüELUOLNOHULJHUHNWLùLQLQDNWDU×OG×ù×SD\GDüODU×QELUELUOHULQLEXODELOHFHNOHULELURUWDP\DUDW×ODFDNW×U
$o×O×üUHVHSVL\RQX*DOD\HPHùLJLEL
VRV\DO IDDOL\HWOHU GH NDW×O×PF×ODU×Q
ELUELUOHULQL GDKD GD L\L WDQ×PDODU×
LOHULGH RUWDN SURMHOHU oDO×üPDODU
JHUoHNOHüWLUPHOHUL LoLQ ID\GDO× ELU
]HPLQROXüWXUDFDNW×U
6HPSR]\XPGD GQ\DFD WDQ×QP×ü
ELUoRN |GOQ VDKLEL $6+5$(
5(+9$·GD VW G]H\ J|UHYOHUGH
8
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
NRPLWHOHUGHEXOXQPXüEXOXQPDNWD
RODQGDYHWOLNRQXüPDF×\HUDODFDNW×U$6+5$(%DüNDQ<DUG×PF×V×
YH 'DQLPDUND 7HNQLN hQLYHUVLWHVL
3URIHV|UOHULQGHQ%MDUQH:2OHVHQ
%LQDODUGD (QHUML 7NHWLPLQL
$]DOWPDGD $YUXSD YH $PHULND
%LUOHüLN 'HYOHWOHULQGH 8\JXODQDQ
<|QWHPOHULDQODWDFDN$6+5$(·GH
NRPLV\RQGDEDüNDQO×NYH\HOLN
\DSP×ü $6+5$( DG×QD ELUoRN
ILUPD\DGDQ×üPDQRODQYH$6+5$(
'/ NRQXüPDF×ODU×QGDQ (QJV\VFR
,QF <|QHWLP .XUXOX %DüNDQ× :HL
6XQ LNL NRQX DQODWDFDN %XQODU
7HPL]2GDODU×QúNOLPOHQGLUPH7DVDU×P(VDVODU×YH+DVWDQHOHUGH6DùO×N
7HVLVOHULQGH+DYD\ROX(QIHNVL\RQX
.RQWURO 2GDODU×Q×Q úNOLPOHQGLUPH
6LVWHP 7DVDU×P× 8QLYHUVLW\ RI
0DU\ODQG86$3URIHV|UOHULQGHQYH
$6+5$( $60( GH |QHPOL J|UHYOHUGHEXOXQPXüRODQ0LFKDHO2KDGL
+9$&YH(QHUML'|QüP6LVWHPOHULQGH$GLWLIhUHWLP8\JXODPDODU×Q×Q
%XJQN 'XUXPXQX |]HWOHGLNWHQ
VRQUD *HOHFHN WHNL 'XUXPXQD GD
GHùLQHFHN 'U 2KDGL D\U×FD LNLQFL
ELUNRQXüPDLOH'DWD0HUNH]OHUL\OH
LOJLOL 7DVDU×PGDQ úüOHWPH\H NDGDU
RODQ VUHoOHUL ELU EWQ RODUDN
LüOH\HFHN 3XUGXH hQLYHUVLWHVL
86$ 3URIHV|UOHULQGHQ (FNKDUG
*UROO ,V× 3RPSDODU× .OLPDODU YH
6RùXWPD 6LVWHPOHULQGH NXOODQ×ODQ
<HQL1HVLO6×N×üW×UPDNRPSUHVVRU
6LVWHPL NDYUDP×QGDQ V|] HGHFHN
%UNVHO %HOoLND·GD \LQH oRN
VD\×GDILUPDYHPHVOHNLNXUXOXüWD
KL]PHWHWPLü,1,9(((,*\|QHWLFLVL
3HWHU:RXWHUV(QHUML3HUIRUPDQV
<|QHWPHOLNOHUL0HY]XDW<DVD YH
7]NOHULQGHQ*HOLüPHOHUGHQEDKVHGHUHN(QHUML3HUIRUPDV6HULILNDV×
(3& Q× Q |QHPLQH GHùLQHFHN
5(+9$ HVNL %DüNDQODU×QGDQ YH
%HOJUDW hQLYHUVLWHVL 3URIHV|UOHULQGHQ\LQH$6+5$(GHoRNDNWLI
J|UHYOHUGH EXOXQDQ %UDQLVODY
% 7RGRURYLF *HOHFHùLQ ûHKLUOHULQGHNL %LQDODU× YH úNOLPOHQGLUPH
6LVWHPOHULQL DQODWDFDN $\Q×
QLYHUVLWHQLQ 0LPDUO×N )DNOWHVL
SURIHV|UOHULQGHQ YH VDGHFH
5(+9$·GD $6+5$( GH GHùLO
*QH\ $PHULND·GDNL |QHPOL LNOLPOHQGLUPH 'HUQHNOHULQGH GH DNWLI
RODUDN oDO×üDQ 0DULMD 67RGRURYLF
*QHü (QHUMLVL (QHUML 9HULPOLOLùL
$N×OO×ûHEHNHNDYUDPODU×\OD%WQOHüPLüLNOLP'HùLüLPLQL\DYDüODWDFDNYH2]RQHWDEDNDV×úQFHOPHVLQL
D]DOWDFDN|QOHPOHULLoHUHQ.HQWVHO
'|QüP 0RGHOLQH GHùLQHFHN
0LFKLJDQ7HFKQRORJLFDO8QLYHUVLWHVL
HVNL 'HNDQODU×QGDQ 6WRQ\EURRN
8QLYHUVLWHVL $UDüW×UPD *HOLüWLUPH
GHQ VRUXPOX 'HNDQ \DUG×PF×V×
YH $60( $6+5$( VW G]H\
\|QHWLFLOHULQGHQ :LOOLDP :RUHN
$EVRUEVL\RQOX6LVWHPOHULQ0HYFXW
GXUXPXYH*HOHFHJL8QLYHUVLW\RI
)ORULGD |ùUHWLP \HVL YH (QGVWUL
'HùHUOHQGLUPH 0HUNH]L 'LUHNW|U
6$6KHULI$EVRUSVL\RQOX6RùXWPD
7HNQRORMLVLQLQ 'Q %XJQ YH
*HOHFHJLQLDQODWDFDN
2WX] \×O× DüN×Q $PHULND %LUOHüLN
'HYOHWOHUL·QGH E\N üLUNHWOHUGH
|QHPOL SR]LV\RQODUGD oDO×üP×ü YH
7UNL\H·\H 1LVDQ D\×QGD G|QHUHN
$QHO *UXS·WD 0HNDQLN 7DVDU×P
.RRUGLQDW|UON J|UHYLQL VOHQHQ
1HMDW %DEU 7DULKL %LQDODU×Q
5HVWRUDV\RQX YH GH +LM\HQOH LOJLOL
oDO×üPDODU×Q×VXQDFDN
6HPSR]\XP NDSVDP×QGD D\U× SDQHOH \HU YHULOHFHN 2]DQ
$WDVR\·XQPRGHUDW|UOùQ\UWHFHùL 7XUNLVK +9$&5 ,QGXVWU\
%,0 %XLOGLQJ ,QIRUPDWLRQ 0RGHOLQJ6WUDWHJ\EDüO×NO×ELULQFLSDQHOH
'DQLHO.D]DGR7DQHU<|QHWgQGHU
%R\DO×NO× 0HKPHW 2VND\ %HUNH
dHOLNHO 8WNX %Dü\D]×F× YH 0HOLNH
$OW×Q×ü×N SDQHOLVW RODUDN NDW×ODFDNODU úNLQFL JQ JHUoHNOHüHFHN
SDQHOGH :,'(1 <285 :25/'
)25 ()),&,(17 62/87,216 7KH
,PSRUWDQFH RI 7KHUPRG\QDPLFV
EDüO×ù×DOW×QGDSDQHOLVWOHU3URI'U
<XQXV $OL dHQJHO 3URI 'U %LURO
.×ON×ü 'U &HPLO úQDQ \HU DO×UNHQ
SDQHOLQ PRGHUDW|UOùQ 3URI
'U 6DG×N .DNDo VWOHQHFHN 6RQ
JQ\DS×ODFDN'HVLQJDQG3ODQQLQJ
LQ $FKLHYLQJ 6XFFHVVIXO %XLOGLQJ
SDQHOLQGHPRGHUDW|UOù&DQdLQLFL
\UWUNHQ0HKPHW2NXWDQ%XUDN
hQGHU 6HUKDW %LQ]HW YH 0HKPHW
.DUDGXUDN SDQHOLVW RODUDN \HU
DODFDNODU
7P\OH úQJLOL]FH RODUDN JHUoHNOHüHFHN YH GDYHWOL NRQXüPDODU×Q
VLPOWDQHWHUFPHOHULQLQ\DS×ODFDù×
770';,,8OXVODUDUDV×<DS×GD7HVLVDW 7HNQRORMLVL 6HPSR]\XPXQXQ
%DüNDQ× 6DUYHQ dLOLQJLURJOX<UW
PH2UJDQ×]DV\RQ YH %LOLP .XUXOX
%DüNDQ× 3URI 'U 1LOIHU (ùULFDQ
ROXSG]HQOHPH.XUXOXEHüGHùHUOL
\HGHQROXüPDNWDG×U
7PGDYHWOLNRQXüPDF×ODU×QDQODWD-
FDNODU×Q×Q|]HWOHULQHN×VDELR·ODU×QD
YH VHPSR]\XP KDNN×QGD GHWD\O×
ELOJL\HZZZWWPGRUJWUVHPSR]\XPGDQHULüLOHELOLU
'DYHWOL NRQXüPDF×ODUOD YH RQODU×Q
EXOXQGXùX NXUXPODUOD LüELUOLNOHULQLQ NXUXOPDV× YH ROXüDFDN RUWDN
SURMHOHU YH EX SURMHOHUGHQ HOGH
HGLOHFHNWHNQRORMLOHU,6.VHNW|UQQ ONHQLQ XOXVODUDUDV× DUHQDGD
UHNDEHWJFQDUWW×UDFDNW×U%HNOHQHQ VHPSR]\XP EDüDU× |OoW
EXGXU$\Q×üHNLOGH\XUWLoLQGHGH
QLYHUVLWHOHUNXUXPODUILUPDODUYH
NLüLOHUDUDV×QGDEXWULüELUOLNOHULQLQ
ROXüWXUXOPDV×QGD VHPSR]\XP ELU
I×UVDW\DUDWDFDNW×U*HOHFHùHG|QN
LüELUOLNOHULQLQ LON DG×PODU×Q×Q DW×OPDV× VHPSR]\XPXQ VDùOD\DFDù×
HQE\NID\GDG×U
PANELLER
31 Mart 2016
1 Nisan 2016
2 Nisan 2016
PANEL 1
PANEL 2
PANEL 3
Turkish HVAC+R Industry BIM
(Building Information
Modeling) Strategy
WIDEN YOUR WORLD FOR
EFFICIENT SOLUTIONS:
The Importance of
Thermodynamics
Design and Planning in
Achieving Successful
Buildings
Ozan Atasoy
Moderatör
770'0HPEHU
,6.,'6HFUHWDU\*HQHUDO
Daniel Kazado
%,0&RQVXOWDQW
3UR&63URIHVVLRQDO
&RQVWUXFWLRQ6ROXWLRQV
Taner Yönet
,6.,'9LFH&KDLUPDQ
Önder Boyalıklı
070'%RDUGRI'LUHFWRUV0HPEHU
Mehmet Oskay
770'0HPEHU
0RVND\(QJLQHHULQJ
&RQWUDFWLQJ/7'&R
Berke Çelikel Utku Başyazıcı
$5837XUNH\'2;$
Melike Altınışık
0HOLNH$OWLQLVLN$UFKLWHFWV
Prof. Dr. Sadık Kakaç
Moderatör
(PHULWXV8QLYHUVLW\
RI0LDPL86$
72%%8QLYHUVLW\RI
(FRQRPLFVDQG7HFKQRORJ\
Prof. Dr. Yunus Ali Çengel
$GQDQ0HQGHUHV8QLYHUVLW\
$OVR8QLYHUVLW\RI1HYDGD
5HQR1986$
Prof. Dr. Birol Kılkış
%DVNHQW8QLYHUVLW\
Dr. Cemil İnan
3URGXFW'LUHFWRURI
$UoHOLN5HVSRQVLEOHIURP
*OREDO2SHUDWLRQVRI
5HIULJHUDWRUDQG&RPSUHVVRU
%XVLQHVV(VNLüHKLU
Can Çinici
Moderatör
&LQLFL$UFKLWHFWV
Mehmet Okutan
2NXWDQ(QJLQHHULQJ
Burak Ünder
8QGHU$UFKLWHFWV
Serdar Binzet
5HQDLVVDQFH
7HFKQLFDO&RQVWUXFWLRQ
,QGXVWU\DQG&RPPHUFH
Mehmet Karadurak
$\NDU(QJLQHHULQJ
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
(!"%2,%2
XII.
ULUSLARARASI YAPIDA TESİSAT
TEKNOLOJİSİ SEMPOZYUMU
31 MART – 02 NİSAN 2016 İSTANBUL
DAVETLi KONUŞMACILAR
Cleanrooms and HVAC Systems
Design Fundamentals
&
HVAC Systems Design for
Airborne Infection Control
Spaces in Healthcare Facilities
Wei Sun
.FNCFSPG"4)3"&
Mechanical or Industrial
Engineering Consultant
President, Engsysco, Inc.
Towards ZEB (Zero Energy
Buildings) in Europe and USA
Bjarne W. Olesen
%FQBSUNFOUPG$ƌWƌM&OHƌOFFSƌOH
-BCPSBUPSZPG)FBUƌOHBOE
Air Conditioning
5FDIOƌDBM6OƌWFSTƌUZPG%FONBSL
Energy Performance Legislation in
Practice – Challanges Regarding
Compliance and Quality of the Works
Peter Wouters
PhD in Engineering
.BOBHFS*/*7&&&*(
*OUFSOBUƌPOBM/FUXPSLGPS*OGPSNBUƌPO
PO7FOUƌMBUƌPOBOE&OFSHZ1FSGPSNBODF
Absorption Refrigeration Technology:
Past, Present and Future
S.A. Sherif
1SPGFTTPSPG.FDIBOƌDBMBOE
Aerospace Engineering
'PVOEƌOH%ƌSFDUPS
8BZOF,"OE-ZMB-.BTVS
)7"$-BCPSBUPSZ%ƌSFDUPS
Industrial Assesment Center
%FQBSUNFOUPG.FDIBOƌDBMBOE
Aerospace Engineering
Desiccant Systems, Past, Present
and Future Developments
William M. Worek
1SPGFTTPSPG.FDIBOƌDBM&OHƌOFFSƌOH
&YFDVUƌWF%ƌSFDUPSPGUIF&BHMF
'PSE$FOUFSGPS3FTFBSDI
Education and Outreach
5FYBT".6OƌWFSTƌUZ
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
Emerging Technologies for
Optimum Cooling of Data
Centers-Fundamental and Case
Example Demonstration
&
Applications of Additive
Manufacturing in HVAC and Energy
Conversion Systems-Current
Status and Future Potential
Michael M. Ohadi
'FMMPXNFNCFSPG"4.&
BOE"4)3"&
1SPGFTTPSPG.FDIBOƌDBM&OHƌOFFSƌOH
6OƌWFSTƌUZPG.BSZMBOE
What to know when renovating
existing building’s HVAC systems
Nejat Babür
Mechanical Design Coordinator
Anel Group
'PSNFSMZ
457*OD
CH2M HILL Lockwood Greene
Novel Compression Concepts for
Heat Pumping, Air Conditioning
and Refrigeration Applications
Eckhard A. Groll
1SPGFTTPSPG.FDIBOƌDBM&OHƌOFFSƌOH
%ƌSFDUPSPGUIF0GGƌDFPG
1SPGFTTƌPOBM1SBDUƌDF
Purdue University
Ozone and Climate Friendly
Urban Transformation via
Renewable Energy Sources, Energy
Efficiency, Modeling Predictive
Control and Smart Grids
Marija S. Todorovic
1SPGFTTPSGPS5IFSNPEZOBNƌDT
6OƌWFSTƌUZPG#FMHSBEF
Buildings and Air Conditioning
Systems in the Future Cities
Branislav B. Todorovic
.FNCFSPG"4)3"&
1SPGFTTPSBUUIF'BDVMUZ
PG"SDIƌUFDUVSF
6OƌWFSTƌUZPG#FMHSBEF
XII.
ULUSLARARASI YAPIDA TESİSAT
TEKNOLOJİSİ SEMPOZYUMU
31 MART – 02 NİSAN 2016 İSTANBUL
KAYIT ve DİĞER BİLGİLER
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
11
(!"%2,%2
XII.
ULUSLARARASI YAPIDA TESİSAT
TEKNOLOJİSİ SEMPOZYUMU
31 MART – 02 NİSAN 2016 İSTANBUL
SPONSORLAR
PARTNER SPONSOR
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
,VÐ*HUL.D]DQÐPÐQGD(áDQM|U7LSL6HoLPLYH8\JXODPD.ULWHUL6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN7HVLVDW0KHQGLVOHUL'HUQHùL
$QNDUD úO 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
G]HQOHQHQ ,V× *HUL .D]DQ×P×QGD
(üDQM|U 7LSL 6HoLPL YH 8\JXODPD
.ULWHUL NRQXOX HùLWLP VHPLQHUL ûXEDW&XPDUWHVLJQ$QNDUD
/DWDQ\D +RWHO·GH JHUoHNOHüWLULOGL
2WXUXPEDüNDQO×ù×Q×*UNDQ$U×·Q×Q
\UWWù VHPLQHUH 0MGDW ûDKDQ
NRQXüPDF×RODUDNNDW×OG×
6HPLQHUGHELUVXQXP\DSDQ0MGDW
ûDKDQ LON RODUDN JHUL ND]DQ×OP×ü
×V×Q×QJHUHNOLOLùLQLDQODWDUDNEDüODG×
*OREDO HQHUML WNHWLP GHùHUOHUL
KDNN×QGD ELOJL YHUHQ ûDKDQ HQHUML
WNHWLPG|QJVQYH×V×JHULND]DQ×P×Q×QEXG|QJ\HSR]LWLIHWNLOHULQL
|UQHNOHGL
,V× HQHUML YH V×FDNO×N JLEL NDYUDP
NDU×üPDPDV× JHUHNWLùLQL EHOLUWHQ
NRQXüPDF× ,*. YH (*. GHùLüWLULFL-
OHULQ JHQHO V×Q×IODPDODU×Q× \DSDUDN
HüDQM|U VHoLP NULWHUOHUL KDNN×QGD
NDUü×ODüW×UPDO× ELOJLOHU YHUGL 6RQ
E|OPGH GLQOH\LFLOHUGHQ JHOHQ
VRUXODU×Q \DQ×WODQPDV×Q×Q DUG×QGDQ
VHPLQHURWXUXPEDüNDQ×YHNRQXüPDF×\DWHüHNNUEHOJHVLWDNGLPL\OH
WDPDPODQG×
770'$6+5$(.RQIHUDQVÐQD.DWÐOGÐ
$PHULNDQ,V×WPD6RùXWPD.OLPD
0KHQGLVOHUL 'HUQHùL $6+5$(·QLQ
KHU \×O G]HQOHGLùL $6+5$( ²$$6
.RQIHUDQV× 2FDN WDULKOHULDUDV×QGD2UODQGRNHQWLQGH
G]HQOHQGL
.RQIHUDQVD EX \×O 7UN 7HVLVDW
0KHQGLVOHUL 'HUQHùL <|QHWLP
.XUXOX%DüNDQ×6DUYHQdLOLQJLURùOX
6HPSR]\XP <UWPH .XUXOX %Dü-
NDQ×3URI'U1LOIHU(ùULFDQYH%LURO
.×ON×ü 770' DG×QD NDW×OG×ODU 770'
+H\HWL .RQIHUDQVWD $6+5$( %DüNDQ×EDüWDROPDN]HUHoRNVD\×GD
WRSODQW×YHJ|UüPHOHU\DSDUDNOREL
IDDOL\HWLQGHEXOXQGX
$\U×FD770'6HPSR]\XPXKDNN×QGD WDQ×W×P oDO×üPDODU× \DS×ODUDN
oRN VD\×GD NDW×O×PF× 6HPSR]\XPD
GDYHWHGLOGL
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
13
(!"%2,%2
770'$6+5$(ßOLáNLOHUL+DNNÐQGD%LOJLOHQGLUPH
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HUQHùL $6+5$( <|QHWLP .XUXOX·QXQ
7HPPX] WDULKLQGH \DSW×ù×
WRSODQW×GD $6+5$( \H GHUQHùL
RODUDN %RUG RI 'LUHFWRUV%2'
NDUDU× $6+5$( $VVRFLGH 6RFLHW\
$OOLDQFH $$6$ 2\ELUOLùL LOH NDEXO
HGLOPLüWLU %X NDEXO LOH 770'
YH 770' \HOHUL DüDù×GDNL KDN
YH D\U×FDO×NODU× ND]DQP×üODUG×U
770'\HOHUL$6+5$(\HOHULQLQ
|GHGLùL ND\×W FUHWLQL |GH\HUHN
$6+5$( WRSODQW×ODU×QD NDW×ODELOLUOHU
770' \HOHUL $6+5$(
\D\×QODU×Q× $6+5$( \HOHULQLQ DOG×ù× IL\DWWDQ DODELOLUOHU
770' \HOHUL 770'·GHQ
DODFDNODU× ELU EHOJH\L VXQDUDN
YH \HOLN EDüYXUX IRUPXQX
GROGXUDUDN UHIHUDQVD LKWL\Do
ROPDGDQ$6+5$(·\H\HRODELOLUOHU
$6+5$(WHNQLNNRPLWHOHULQH\H
RODELOPHN KHU \HQLQ NHQGLQL LVSDW
EDVPD\D YH GDù×WPD\D \HWNLOLGLU
$6+5$( D\O×N GHUJLVL (O
NLWDE× \×OO×N FLOWOHUL YE \D\×QODU×
770'·\H J|QGHULOLU 770' \D\×QODU× GD $6+5$(·\H J|QGHULOLU
770' $6+5$( 8OXVODUDUDV×
.RPLWHVLQGH WHPVLO KDNN×QD
VDKLSWLU 770' $$6$ Q×Q
HWPHVLQLQ\DQ×QGDHùHUNRPLWHQLQ WDP \HWNLOL PHYNLGDü× RODUDN
GHùLüLN NRQWHQMDQODU× $NDGHPLN $$6$ RODQ 770' NXUXPVDQD\LFL X\JXOD\×F× SURMHFL YE VDO RODUDN GRùUXGDQ $6+LoHULVLQGH \HU YDUVD |QFH FRUUHV- 5$( %DüNDQ×Q× PXKDWDS DO×U
SRQGHQW \HOLùH NDEXO HGLOLU (Q 770' $6+5$( LOH LüELUOLùL \DSDD] \×O VUH LOH YH FRUUHVSRQGHQW ELOLU $6+5$( QLQ NHQGL HWNLQOLùLQL
\HRODUDNWRSODQW×ODUDNDW×O×SVRQUD UHVPHQGX\XUPDV×ELOLPVHOGHVWHN
DVLO \H ROXQDELOLU $6+5$( YH YHUPHVL YH $6+5$( ORJRVXQX
$6+5$( FKDSWHU \HVL ROPDN GRù- NXOODQDELOPH LPNDQ×Q× LVWH\HELOLU
UXGDQNRPLWH\HOLùLKDNN×YHUPH] 770' $6+5$( LOLüNLOHULQLQ NDSVDP×
$6+5$(770'WHNQLN\D\×QODU×Q× EXDQDKDWODU×LoHUPHNWHGLU770'
WHUFPH HWPHN L]LQ DO×QDUDN \DS×- $VVRFLDWH6RFLHW\$OOLDQFH$$6$
ODELOLU $6+5$( EX L]QL 770'·\H RODUDNGHYDPHWPHNWHGLU770'·QLQ
YHUPLüWLU 'ROD\×V× LOH 770' WP $6+5$(7XUNLVK&KDSWHULOHRUJDQLN
$6+5$(\D\×QODU×Q×WHUFPHHWPH\H EDù×\RNWXU
ßo+DYD.DOLWHVLßQVDQ6DÞOÐÞÐQDYHhUHWNHQOLÞLQH(WNLVL+DYDODQGÐUPD
6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HUQHùL ú]PLU 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
G]HQOHQHQ '|QHPL
G|UGQF 6HPLQHUL 2FDN
WDULKLQGH´úo+DYD.DOLWHVL
úQVDQ 6DùO×ù×QD YH hUHWNHQOLùLQH
(WNLVL+DYDODQG×UPDµNRQXVXQGD
JHUoHNOHüWLULOGL ú]PLU 7HSHNXOH
.RQJUH 0HUNH]LQGHNL HWNLQOLùH
.RQXüPDF× RODUDN 3URI 'U 0DFLW
7RNVR\ NDW×O×UNHQ VHPLQHULQ
RWXUXPEDüNDQO×ù×Q×<UG'Ro'U
=L\D +DNWDQ .DUDGHQL] \DSW×
6HPLQHUH úo KDYD NDOLWHVLQLQ
|QHPLQLDQODWDUDNEDüOD\DQ0DFLW
7RNVR\|]HOOLNOHúoKDYDNDOLWHVLQLQ
LQVDQVDùO×ù×YHUHWNHQOLùLQHHWNLVLQLGQ\DGDNL|UQHNOHULLOHELUOLNWH
KDYDODQG×UPDQ×Q|QHPLQLDQODWW×ù×
VXQXPú]PLUOLWHVLVDWPKHQGLVOHUL
WDUDI×QGDQ E\N LOJL LOH L]OHQGL
'HYDP×QGD KDYDODQG×UPD NRQXVXQGD WHNQLN VHoLP NULWHUOHULQGH
14
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
DO×ü×ODJHOPLü PHWRWODU× G×ü×QGDNL
NULWHUOHUOH NRQXüPDV×QD GHYDP
HGHQ 7RNVR\ VRQ E|OPGH NDW×O×PF×ODUGDQJHOHQVRUXODU×\DQ×WODG×
6HPLQHU NRQXüPDF× YH RWXUXP
EDüNDQ×QDWHüHNNUEHOJHVLWDNGLPL\OHVRQEXOGX
770'ßVWDQEXO7HPVLOFLOLÞL+DVWDQH7DVDUÐPÐQGD+LM\HQ6HPLQHUL']HQOHGL
770' úVWDQEXO 7HPVLOFLOLùL·QLQ
D\O×N HùLWLP VHPLQHUOHUL SURJUDP×QGD 2FDN D\× NRQXVX +DVWDQH
7DVDU×P×QGD +LM\HQLN $ODQODU YH
(QHUML (WNLQ <DNODü×PODU EDüO×ù×Q×
WDü×\RUGX2FDNWDULKLQGH
7KH 0DUPDUD 7DNVLP 2WHOL·QGH
G]HQOHQHQVHPLQHULQRWXUXPEDüNDQ×(UVLQ*|NEXGDNNRQXüPDF×ODU×
LVH0HWLQ.HQWHUYH*UNDQ*|UJQ
LGL6HPLQHULQDo×O×üNRQXüPDV×QGD
(UVLQ *|NEXGDN |]HWOH üXQODU×
V|\OHGL´+D]LUDQWDULKLQGH
JHUoHNOHüWLUGLùLPL] DUDPD WRSODQW×V×QGD EX NRQXQXQ |QHPL EDUL]
ELoLPGH J|]OHU |QQH VHULOGL ú\L
GL\HELOHFHùLPL]ELUPKHQGLVOLNDOW\DS×P×]YDUDPDVDùO×N\DS×ODU×Q×Q
|]HOOLùLQGHQ GROD\× WP JHOLüPLü
ONHOHUGH YDU RODQ VLVWHPDWLN QH
\D]×N NL EL]GH L\L GHùLO +DVWDQH
\DW×U×P× KHUKDQJL ELU LQüDDW LüL
RODUDN J|UO\RU ú6.ú' 6DùO×N
<DS×ODU×QGD úNOLPOHQGLUPH .RPLV\RQXNXUGX.RPLV\RQXOXVODUDUDV×
NDEXO J|UPü YHULOHULQ EL]LPOH
X\XPOX KDOH JHWLULOHUHN VHNW|UH
ND]DQG×U×OPDV× LoLQ oDO×ü×\RU %X
oDO×üPD $OPDQ VWDQGDUG×
ED] DO×QDUDN GHYDP HGL\RU 7DELL
NL |QFHOLNOH WHPHO PKHQGLVOLN
ELOJLVLQLQ |QHPLQLQ DOW×Q× oL]PHN
OD]×P 'LùHU X]PDQO×NODU×Q WP
EXWHPHO]HULQHJHOHFHN<DW×U×P
|QFHVL JHOLüPLü ONHOHUGHNL \HQL
WUHQGOHUH GH EDNPDN OD]×P +HU
DODQGDROGXùXJLELWHNQRORMLROVXQ
EWQOHüLN o|]POHU ROVXQ K×]OD
JHOLüL\RU HYULOL\RUµ 0HWLQ .HQWHU
NRQXüPDV×QGDV×UDV×\OD´WHPL]YH
VWHULODODQODUDUDV×QGDNLIDUNODUKDVWDQHLNOLPOHQGLUPHVLVWHPLQLQVDùODPDV×JHUHNHQNRüXOODUKDYDNDQDO
VLVWHPLQLQ JHUHNVLQLPOHUL KDYD
NDQDO× NDoDN WHVWLQLQ |QHPL KDYD
NDQDO×QGD KDYD NDoDù×Q×Q JHWLUHFHùLROXPVX]OXNODUKHSDILOWUHOHULQ
GHùLüWLULOPHVL DPHOL\DWKDQHOHUGH
KDYD EDVPD PHWRGXQXQ EHOLUOHQPHVLQGH JHoHUOL JHQHO NULWHUOHU
ODPLQDU DN×P QLWHVLQLQ E\NO-
ùQEHOLUOHPHGH×V×\NQQURO
WHPL] LNOLPOHQGLUPH VLVWHPLQLQ
VHoLOPHVLQGH J|] |QQGH EXOXQGXUXOPDV×JHUHNHQNULWHUOHUGLUHNW
KDYD EDVPDO× YH JHUL G|QüPO
WHN\|QOWDYDQVLVWHPOHULNDUü×ODüW×U×OPDV× GüN WUEODQVO× WDYDQ
VLVWHPOHUL /7) LOH UHVLUNODV\RQOX
WDYDQ VLVWHPL ))8 SDNHW FLKD]ODU
LOH PHUNH]L FLKD]ODU×Q NDUü×ODüW×U×OPDV×µEDüO×NODU×QD\HUYHUGL.HQWHU
NRQXüPDV×Q×Q VRQXo E|OPQGH
KDVWDQHLNOLPOHQGLUPHVLNRQXVXQGD
G|UW |QHPOL EDüO×ùD GLNNDW oHNWL
EWQVHOWDVDU×PJYHQOLYHVUHNOL
LüOHWPH G|NPDQWDV\RQ YH HNRQRPLNOLN*UNDQ*|UJQNRQXüPDV×QGDKDVWD\DWDNRGDODU×SROLNOLQLN
RGDODU×GRNWRUYHKHPüLUHRGDODU×
LGDULRILVN×VP×QGD9$9YHUDG\DW|U
NXOODQ×ODQ ELU VLVWHPL VRùXN NLULü
G|UW ERUXOX IDQ FRLO LOH WD]H KDYD
YH HJ]R] VLVWHPL KDNN×QGD N×\DVODPDODUD \HU YHUHUHN ELOJL YHUGL
*|UJQ·Q YHUGLùL ELOJLOHUH J|UH
´$OPDQ\D·GD KDVWDQH RGDODU×QGD
UDG\DW|UOH×V×WPDKDULFLQGHELUVXOX
LNOLPOHQGLUPHVLVWHPLNXOODQ×OPDV×QD
L]LQ YHULOPL\RU *HQHOOLNOH 9$9 YH
UDG\DW|UVLVWHPLYH\DGHSODVPDQO×
KDYDODQG×UPD YH UDG\DW|U VLVWHPL
NXOODQ×O×\RU úQJLOWHUH·GH EXQXQOD
ELUOLNWH VRùXN NLULü GH \D\J×QODüPD\D EDüODG× ,V×WPD YH VRùXWPD
HQHUMLVLQLQ HWNLQ YH VUGUOHELOLU
UHWLPLE\N|QHPWDü×\RU%LUOLNWH
×V× YH Jo UHWLPL NRMHQHUDV\RQ
WULMHQHUDV\RQ KDVWDQHOHUH |QHPOL
|OoGHHQHUMLHNRQRPLVLVDùODU%LU
KDVWDQHQLQ WULMHQHUDV\RQ VLVWHPLQLQ NHQGLVLQL JHUL |GHPH VUHVL
LOH \×O DUDV×QGDG×U %|OJHVHO
×V×WPD YH VRùXWPD VLVWHPOHULQGH
NRMHQHUDV\RQ X\JXODPDODU×QGD ×V×
SRPSDODU×LOHELUOLNWHKLEULWVLVWHPOHU
NXUJXODQDELOLU*HFHOHULEX]UHWLPL
LOH FLKD] NDSDVLWH VHoLPOHULQGH
HNRQRPL VDùODQDELOLU <LQH EX VLVWHPOHULQNXOODQ×OG×ù×KLEULWNXUJXODU
|QJ|UOHELOLU(QHUMLHNRQRPLVLLoLQ
PLPDU LOH ELUOLNWH o|]POHQHFHN
SDVLI |QOHPOHU GH EXOXQPDNWDG×U
%Xo|]POHULoLQELQDQ×Q\HULGLùHU
ELQDODUDPHVDIHVLELQDFHSKHOHULQLQ
\|QELQDIRUPXELQDNDEXùXQXQ
×V×GLUHQFLJQHüNRQWUROYHGRùDO
KDYDODQG×UPD GRùDO D\G×QODWPD
JLELKXVXVODUDGLNNDWHWPHNJHUHNLU
%LQDNDEXùXQXQWDVDU×PGDNL|QHPL
E\NWU gUQHùLQ oLIW FHSKHOL
VLVWHPOHUOH HOHNWURNURPLN DNWLI
FDPODU×QNXOODQ×OPDV×\ODKDWU×VD\×O×U
ELU HNRQRPL VDùODQPDNWDG×U %,0
\DS×ODU×QWDVDU×PLQüDDWYHLüOHWPH
VDIKDODU×QGDNXOODQ×ODELOHQYHWDVDUODQDQ \DS×Q×Q WP HOHPDQODU×Q×Q
IL]LNVHO |]HOOLNOHULQL LKWLYD HGHFHN
üHNLOGH ELU ' PRGHO KDOLQGH
ROXüWXUXOPDV×Q×VDùOD\DQELOJLVD\DU
WDEDQO×WDVDU×PVLVWHPLGLUµ*|UJQ
NRQXüPDV×QGD VUGUOHELOLU KDVWDQH WDVDU×P×QGD %,0 %LQD %LOJL
0RGHOOHPHVL NXOODQ×P×QD |UQHNOHU
YHND\QDNODUVXQGX
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
15
(!"%2,%2
770'%DáNDQÐ(QHUML9HULPOLOLÞL+DIWDVÐ3DQHOLQGH
(QHUML 9HULPOLOLùL +DIWDV× ´.RQXWODUGDNL HQ |QHPOL WNHWLP
oHUoHYHVLQGH JHUoHNOHüWLULOHQ |]HOOLNOH \DO×W×P ]DDIODU×QGDQ ND\ (QHUML 9HULPOLOLùL )RUXPX YH QDNODQPDNWD YH NRQXWODUGD |]HO)XDU× 2FDN WDULKOH- OLNOHNXOODQ×ODFDN×V×WPDFLKD]ODU×YH
ULQGHúVWDQEXO:2:&RQYHQWLRQ \DO×W×P NRQXVXQGD GHYOHW GHVWHN&HQWHU·GD\DS×OG×)XDUNDSVDP×QGD OHULVDùODQPDO×FLKD]YHULPOHULQGH
G]HQOHQHQ ´%LQDODUGD (QHUML DOWOLPLWOHUROXüWXUXOXSWDNLEL\DS×O9HULPOLOLùL8\JXODPD7HNQLNOHULYH PDO×G×U gUQHN YHUPHN JHUHNLUVH
7HNQRORMLOHUL3DQHOLµQH7UN7HVLVDW ND]DQODU×QN×VPL\NOHUGHYHULPOH0KHQGLVOHUL 'HUQHùL <|QHWLP ULQLQ ·Q×Q DOW×QD GüPHPHVL
.XUXOX%DüNDQ×6DUYHQdLOLQJLURùOX JHUHNWLùLJLEL%XWUG]HQOHPHOHU
NRQXüPDF× RODUDN NDW×OG× 3DQHOLQ NRQXWODUGD HQHUML YHULPOLOLùLQL DUWPRGHUDW|UOùQú6ú%%DüNDQ×=HNL W×UDFDNW×U$\U×FD<|QHWPHOLNOHUGH
3R\UD]\UWUNHQdHYUHYHûHKLU- NRQXWODUGD NXOODQ×P× ]RUXQOX KDOH
FLOLN%DNDQO×ùײ0HVOHN+L]PHWOHUL JHOHQ WHUPRVWDWLN YDQD YH SD\
*HQHO0GUOùDG×QD6HODPL0HU- |OoHU NXOODQ×P×Q×Q X\JXODQPDV×
GLQ'26ú'(5·GHQ0XVWDID*QJ|U WDNLSHGLOPHOLGLU%HONLEXNRQXGD
ú6.ú'·GHQ =HNL g]HQ ú=2'(5·GHQ D\U×ELUELULPROXüWXUXODELOLU'LùHU
(UWXùUXO ûHQ YH (<2'(5·GHQ $OL ELU KXVXV GD NRQXWODUGD *QHü
1DFL,ü×NO×SDQHOLVWRODUDN\HUDOG×ODU HQHUMLVL\OH ×V×WPD V×FDN VX HOGH
(QHUMLYHULPOLOLùLKDNN×QGD770'·QLQ HGLOPHVL YE \HQLOHELOLU HQHUML ND\J|UüOHULQL DNWDUDQ 6DUYHQ dLOLQJL- QDNODU×Q×QELQDVLVWHPOHULLOHEWQURùOXELQDODUGDHQHUMLYHULPOLOLùLQL OHüLN NXOODQ×OPDV× WHüYLN HGLOPHOL
NRQXWODU WLFDUL ELQDODU YH NDPX .HQWVHO G|QüP oHUoHYHVLQGH
ELQDODU×RODUDNoHD\×UG×NWDQVRQUD EXJQHNDGDU\DS×ODQX\JXODPDODU
NRQXüPDV×QD ü|\OH GHYDP HWWL ELQDODU×QVWDWLNDo×GDQ\DQL\DS×VDO
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
RODUDN L\LOHüWLULOPHVLGLU .RQX\X
I×UVDW ELOLS NHQWVHO G|QüPGH
HQHUML YHULPOLOLùL GH J|] |QQGH
EXOXQGXUXS E|OJHVHO ×V×WPD YH
VRùXWPDNRQXVXGDHOHDO×QPDO×G×U
úNLQFL RODUDN WLFDUL ELQDODUGD
GD HQHUML YHULPOLOLùLQL DUWW×UPDN
LoLQ WDVDU×P DüDPDV×QGD ED]×
|QOHPOHU DO×QPDO×G×U gUQHùLQ
$O×üYHULü 0HUNH]OHULQGH HQ E\N
HQHUML JLGHUOHUL D\G×QODWPDODUGDQ
ND\QDNODQPDNWDG×U GROD\×V×\OD
VRùXWPD LKWL\DoODU× \NVHN ROXS
HQHUML JLGHUOHUL DUWPDNWDG×U %XQD
EHQ]HU |UQHNOHUL DUW×UPDP×]
PPNQ \LQH ELQDODUGD NXOODQ×ODQ ×V×WPD VRùXWPD FLKD]ODU×Q×Q
YHULPOLOLNNULWHUOHULRUWD\DNRQPDO×
%XWUELQDODUGDNXOODQ×ODFDNNOLPD
VDQWUDOOHULIDQFRLOOHUYEWHUPLQDO
QLWHOHULQGH VHUWLILND DUDQPDO×
EXQODUD DLW HQHUML V×Q×IODU×Q×Q PLQLPXPODU× EHOLUOHQPHOLGLU %LQDODUGD
WD]HKDYDPLNWDUODU×Q×DUWW×UDUDNLo
KDYDNDOLWHVLQGHLVWHQHQVHYL\HOHUH
XODüDELOL\RUX] %X GD G×ü KDYDQ×Q
GDKD ID]OD ×V×W×O×S VRùXWXOPDV× JHoLULOPHOL \HUOL YH WNHQPH]
DQODP×QD JHOL\RU 7D]H KDYD PLN- HQHUMLND\QDNSRWDQVL\HOLPL]RODQ
WDUODU×Q×D]DOWPDNLoLQELQDLoLQGHNL *:JQHü*:U]JDU
NLUOHWLFL ND\QDNODU×Q D]DOW×OPDV× *: MHRWHUPDO HQHUML ND\QDNODU×
JHUHNLU %XQXQOD LOJLOL \XUWG×ü× K×]OD KHU DODQGD GHùHUOHQGLULOPHOLX\JXODPDODU×QGD GXYDU ER\DODU×Q- GLU+LGUROLNU]JDUJQHüHQHUMLVL
GDQ PRELO\D FLODODU×QD NDGDU VHU- YHMHRWHUPDOND\QDNODU\DUG×P×\OD
WLILNDV\RQ VLVWHPL JHWLULOPLüWLU úo HOHNWULN HQHUMLVL UHWLPLQGH \HQLRUWDPGDKDYDNLUOHWLFLOHULD]DOW×OG×ù× OHELOLU HQHUMLOHULQ SD\× DUWW×U×OPDO×
]DPDQGDKDD]WD]HKDYDLKWL\DF× LWKDODWDGD\DO×IRVLOND\QDNO×\DN×WGRùDFDNW×UNLEXGDGDKDD]HQHUML ODU×Q WNHWLP RUDQ× D]DOW×OPDO×G×U
KDUFDPDV× DQODP×QD JHOPHNWHGLU 'LNNDWHGLOPHOLGLUNLLWKDODWOD&2
YHVRQUDV×KHGHIOHUHHULüLP GHGROD\O×RODUDNLWKDOHGLOPHNWHGLU
J|]|QQGHEXOXQGXUXOXUVDV×I×UD hONHPL]HOHNWULNHQHUMLVLQLQ\DU×V×Q×
\DN×Q HQHUMLOL ELQDODUD HULüLP YH GRùDOJD]LOHUHWLUNHQLWKDOHGLOHQ
EXQXQ LoLQ JHOLüWLULOHFHN oHUoHYH GRùDO JD]×Q \DU×V×Q× NXOODQDQ YH
PHY]XDW K×]OD X\JXODPD\D VRNXO- \DN×QJHOHFHNWHGHNDSDVLWHOHUL
PDO×%(3oHUoHYHVLQGH\HQLELQD- NDW×QDo×NDFDNRODQGRùDOJD]O×WHUODUGDVDùODQPDV×JHUHNHQHQD]& PLN VDQWUDODU×Q YHULPOHUL L\LPVHU
V×Q×I×$V×Q×I×QD$$oHNLOPHOL ELU EDN×üOD ·OHU PHUWHEHPHYFXW ELQDODU×Q WDGLODW×QGD GD OHULQGHGLU%\NELUE|OP×V×WPD
HQ D] % V×Q×I× üDUW× VDùODQPDV× VLVWHPOHULLOHHQWHJUHROPD\DQYH
GHùHUOHQGLULOPHOLGLU %LQDODU LoLQ VDGHFHHOHNWULNUHWHQEXWHVLVOHU
<HüLO 6HUWLILNDODU×Q JHOLüWLULOPHVL NXOODQG×ù× JD]×Q \DNODü×N \DU×V×QD
NRQXVXQGD ONHPL]H |]J ´<HüLO \DN×QELUE|OPQ\DQLEXJQLWL%LQD 6WDQGDUG×µ KD]×UODQPDO× EX EDUL\OHPLO\DUP·QVRùXWPD
SURJUDPGD ONHPL] JHUoHNOHUL NXOHOHULQGHQ DWPRVIHUH \HQLGHQ
GLNNDWH DO×QDUDN ELQDQ×Q HQHUML GHùHUOHQGLUPHGHQDWPDNWDG×U+DOL
HWNLQOLùL YH LQüD DüDPDV×QGDNL KD]×UGDONHPL]GHWPNRQXWODUGD
ND\QDNYHULPOLOLùL|QSODQDo×NDU×O- NXOODQ×OPDNWD RODQ GRùDO JD]×Q
PDO×G×U%XDODQODU×QE|OJHVHO×V×WPD PLO\DU P G]H\OHULQGH
YH VRùXWPD LPNDQODU× GHùHUOHQGL- ROGXùXGLNNDWHDO×QG×ù×QGDLWKDOYH
ULOPHOLGLU%LQDODUGDNLDW×NODU×QJHUL G×ü WLFDUHW Do×ù×P×]×Q E\N E|OND]DQ×P× NRQXVXQGD üHKLU YH E|O- PQROXüWXUDQGRùDOJD]ND\E×Q×Q
JHVHO×V×WPDVLVWHPOHULQHHQWHJUH |QHPL NROD\FD DQODü×OPDNWDG×U
o|S\DNPDWHVLVOHULLODYHHGLOPHOL 2\VDNLJHOLüPLüONHOHUGHWHUPLN
WDU×PVDODW×NODU×QGHùHUOHQGLULOPHVL VDQWUDOOHU üHKLU ×V×WPD VLVWHPOHUL
EL\RNWOHUHWLPLYHEHOLUOLELUDU] LOH HQWHJUH HGLOPHNWH YH HQHUML
JYHQOLùLQGH SL\DVD\D VUOPHVL UHWLPLQGHNL ·OHU PHUWHEHNRQXODU×QGD \DVDO G]HQOHPHOHU VLQGHNL×V×OYHULP·ODUPHUWH\DS×OPDO×G×U <DS×VDO |QOHPOHUOH EHVLQH o×NDU×OPDNWDG×U *QP]
\DO×W×P JLEL ELQDODUGD YHULPOL $YUXSD·Q×Q·GHQID]ODNHQWLQGH
×V×WPDYHVRùXWPDGDHQHUMLLKWL\DF× WHUPLN VDQWUDOOHU üHKLU ×V×WPD VLVD]DODFDù× JLEL *QHü HQHUMLVL\OH WHPOHULQLGHVWHNOHPHNWHVDQWUDOOH×V×WPD YH VRùXWPD ELQDODUGD ULQDW×N×V×ODU×GHùHUOHQGLULOPHNWHGLU
EWQOHüLNX\JXODPDODU×E|OJHVHO gUQHNRODUDN1HZ<RUN·XQ\DNODü×N
×V×WPD YH VRùXWPD GHVWHùL GH ·×WHUPLNVDQWUDOOHUHHQWHJUH
ONHPL] LPNDQODU× oHUoHYHVLQGH E|OJHVHO×V×WPDVLVWHPOHUL\OH×V×W×OHOHDO×QPDO×G×Ug]HOOLNOHLWKDOGRùDO PDNWDG×U'DQLPDUNDVRQ\×OGD
JD]DGD\DO×WHUPLNVDQWUDOOHUNRQX- 0HUNH]L +NPHW %HOHGL\H YH
VXQGDNL ONHPL] HQHUML SROLWLNDV× (QHUML)LUPDODU×.RRUGLQDV\RQXQGD
JHUHN G×üD EDù×PO×O×N JHUHNVH ·GHQ ID]OD GRùDO JD] N|PU
VUGUOHELOLUOLN Do×V×QGDQ J|]GHQ EL\RNWOH YH o|S \DNDQ WHUPLN
VDQWUDOL üHKLU ×V×WPD VLVWHPOHUL\OH
HQWHJUHHWPLüYHONHED]×QGD
RODQWHUPLNVDQWUDOYHULPLQL
·ODUD o×NDUP×üW×U 'DQLPDUND·GD
N×ü PHYVLPLQGH WHUPLN VDQWUDOOHU
WDP NDSDVLWH oDO×üW×U×OPDNWD N×ü
YH LONEDKDU G|QHPLQGHNL \Dù×üODUOD GRODQ KLGUROLN VDQWUDOOHU \D]
PHYVLPLQGH HWNLQ RODUDN GHYUH\H
JLUHUNHQ EX G|QHPGH GüHQ ×V×
WDOHEL YH NoOHQ NRMHQHUDV\RQ
NDSDVLWHVL QHGHQL\OH WHUPLN VDQWUDOOHULQ UHWLPOHUL N×V×OPDNWDG×U
$\U×FD WHUPLN VDQWUDOOHUGH JHFH
YH JQG] ×V×WPD HQHUMLVL WDOHS
IDUNO×O×NODU× P NDSDVLWHOLDNXPXODV\RQWDQNODU×LOH
GHQJHOHQPHNWHGLU 770' RODUDN
|QHULPL] GRùDO JD] oHYULP VDQWUDOOHULQLQ YHULPOLOLNOHUL NRQXVXQGD
KHGHIOHU EHOLUOHQPHOL YH VDGHFH
HOHNWULNUHWLPLGüQOHUHNNXUXODQDW×N×V×V×QGDQ\DUDUODQ×OPD\DQ
üHKLU ×V×WPD VLVWHPOHULQL GHVWHNOHPH\HQ GRùDO JD] oHYULP VDQWUDOOHULQH L]LQ YHULOPHPHOL \DS×P
DüDPDV×QGDNLOHULQ GH E|OJHVHO
×V×WPD VLVWHPOHULQH HQWHJUDV\RQX
VDùODQPDO×G×U .HQWVHO G|QüP
GH GüQOHUHN E\N \HUOHüLP
DODQODU×QGD WHVLV HGLOHFHN GRùDO
JD]oHYULPVDQWUDOOHULQGHHOHNWULN
UHWLPL V×UDV×QGD Do×ùD o×NDQ
DW×N ×V× GHùHUOHQGLULOPHN VXUHWL
LOH VDQWUDO YHULPL ·OHUGHQ
·ODUD o×NDU×OPDO×G×U <DS× YH
VDQD\L VHNW|UQQ HQHUML JHUHNVLQLPLQLQ E\N ELU E|OP V|]
NRQXVX HQHUML VDQWUDOOHULQLQ DW×N
×V×V×LOHNDUü×ODQPDO×G×U×V×O
YHULPOLNRMHQHUDV\RQVLVWHPOHULQLQ
E|OJHVHO UHWLP YH WNHWLPLQGH
YHULPOLOLN VDùOD\DFDù× GD J|] DUG×
HGLOPHPHOLGLUYH/LVDQVV×]HOHNWULN
\|QHWPHOLùLGHUKDO\HQLGHQG]HQOHQPHOLGLU (QHUML ELQD YH 6DQD\L
VHNW|UOHULQGHNL \DVDO G]HQOHPHOHULQ WHNLO EDN×üOD GHùLO EWQFO
ELU EDN×üOD G]HQOHQPHVL JHUHNLU
%XQXQ LoLQ GH |]HOOLNOH EL]OHU
JLEL VLYLO WRSOXP |UJWOHULQLQ
J|UüOHUL GLNNDWH DO×QDUDN GHùHUOHQGLULOPHOLGLUµ
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
17
(!"%2,%2
.OLPDGD6LVWHP6HoLPL$QODWÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL $QNDUD úO 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQG]HQOHQHQ´.OLPDGD6LVWHP
6HoLPLµ NRQXOX HùLWLP VHPLQHUL 2FDNWDULKLQGH$QNDUD3OD]D
2WHO·GH \DS×OG× 6HPLQHULQ RWXUXP
EDüNDQO×ù×Q×$EGXOODK%LOJLQ\UWUNHQ 9HOL 'RùDQ NRQXüPDF× RODUDN
ELU VXQXP JHUoHNOHüWLUGL .OLPDGD
NXOODQ×ODQ VLVWHPOHUL WDPDP× VXOX
WDPDP× KDYDO× VXOX YH KDYDO× YH
GRùUXGDQ JHQOHüPHOL RODUDN G|UGH
D\×UDQ'RùDQ.OLPDGDHQHUMLWDVDUUXIX LoLQ JHOLüWLULOPLü RODQ ×V× JHUL
ND]DQ×PVLVWHPOHUL×V×SRPSDODU×YH
|]HOPHNDQODULoLQJHOLüWLULOPLüNOLPD
VLVWHPOHUL KDNN×QGD GHWD\O× ELOJLOHU
YHUGL
390RGOhUHWLP7HNQLNOHULYH8\JXODPDgUQHNOHUL$QODWÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL .RQ\D úO 7HPVLOFLOLùL
WDUDI×QGDQG]HQOHQHQ390RGO
hUHWLP 7HNQLNOHUL YH 8\JXODPD
gUQHNOHUL NRQXOX HùLWLP VHPLQHUL ûXEDW WDULKLQGH
1HFPHWWLQ (UEDNDQ hQLYHUVLWHVL
.|\FHùL] .DPSXVX 0KHQGLVOLN
)DNOWHVL .RQIHUDQV 6DORQX·QGD
JHUoHNOHüWLULOGL 2WXUXP EDüNDQO×ù×Q× 'Ro 'U $OL .DKUDPDQ·×Q
\UWWùVHPLQHUH+DOLOúEUDKLP
'Dù NRQXüPDF× RODUDN NDW×OG×
7DVDU×PODU YH LKWL\DoODU×Q GHùLüLPL GQ\D HQHUML ND\QDNODU×Q×Q
NXOODQ×P×QDGHùLQHUHNVXQXPXQD
EDüOD\DQ'Dù7UNL\H·QLQJQHü
HQHUMLVL SRWDQVL\HOL YH JQHü
HQHUMLVL X\JXODPDODU× KDNN×QGD
ELOJL YHUGLNWHQ VRQUD 39 PRGO
LPDODW×Q× DQODWW× 'DKD VRQUD
X\JXODPD|UQHNOHULVXQDQNRQXüPDF× PRELO VXODPD WHNQLNOHULQL
GHWD\ODU×Q×Do×NODG×
,VÐ3RPSDODUÐQGD<HQL7HNQRORMLOHUYH+LEULG7HVLVDWd|]POHUL6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN7HVLVDW0KHQGLVOHUL'HUQHùL ú]PLU 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
G]HQOHQHQ '|QHPL
EHüLQFL 6HPLQHUL ûXEDW WDULKLQGH ´,V× 3RPSDODU×QGD <HQL
7HNQRORMLOHU YH +LEULG 7HVLVDW
d|]POHULµ NRQXVXQGD JHUoHNOHüWLULOGL ú]PLU 7HSHNXOH .RQJUH
0HUNH]LQGHNLHWNLQOLùH.RQXüPDF×
RODUDN0DN0K1HYUR].DUDNXü
NDW×O×UNHQ6HPLQHU2WXUXP%DüNDQO×ù×Q×3URI'U$OL*QJ|U\DSW×
6HPLQHUH+DYDGDQVX\D×V×SRPSDV×oDO×üPDSUHQVLELDYDQWDMODU×
18
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
\DN×W WUOHULQH J|UH NDUü×ODüW×UPDODU\DSW×.DW×O×PF×ODUGDQJHOHQ
VRUXODU×Q\DQ×WODQG×ù×VRQE|OPQ
DUG×QGDQVHPLQHU1HYUR].DUDNXü
YH $OL *QJ|U·H WHüHNNU EHOJHVL
WDNGLPL\OHVHPLQHUVRQEXOGX
úoYHG×üQLWHGHWD\ODU×Q×DQODWDUDN
EDüOD\DQ 1HYUR] .DUDNXü GDKD
VRQUD +LEULG Lo QLWH YH SUHQVLSOHULQLQ|QHPLQLYXUJXOD\DQYHUGLùL
|UQHNOHU VXQGX %RUXODPD PHVDIHOHULYHGRùUX×V×SRPSDV×VHoLP
NULWHUOHULQH GHùLQHQ NRQXüPDF×
<DQJÐQ$OJÐODPDYH'XPDQ<|QHWLPLQLQ7HPHOOHUL6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL úVWDQEXO 7HPVLOFLOLùL·QLQ
G]HQOHGLùLHùLWLPVHPLQHUOHULQGHQDOW×QF×V×ûXEDW
WDULKLQGH 7KH 0DUPDUD 7DNVLP
2WHO·GH\DS×OG×6HPLQHULQNRQXVX
´<DQJ×Q$OJ×ODPDYH'XPDQ<|QHWLPLQLQ7HPHOOHULµLGL
'U.D]×P%HFHUHQ·LQRWXUXPEDüNDQO×ù×Q× \DSW×ù× VHPLQHULQ NRQXüPDF×ODU×$KPHW$NoDND\DYH6HoLO
.×]DQO×N úVNHQGHU·GL 6HoLO .×]DQO×N
úVNHQGHU NRQXüPDV×QGD üX EDüO×NODUD\HUYHUGL$OJ×ODPDYHX\DU×
VLVWHPLDODUPYHUPH\DQJ×QNRQWURO SDQHOOHUL \DùPXUODPD VLVWHPL
DODUP LVWDV\RQODU× GXPDQ NRQWURO
YHEDV×QoODQG×UPDVLVWHPOHULVHVOL
YH ×ü×NO× X\DU× FLKD]ODU× \DQJ×Q
DOJ×ODPDVLVWHPHOHPDQODU×NRQWURO
SDQHOLDQDNRQWUROSDQHOL\HUOHüLPL
DODUP× EDüODWDQ FLKD]ODU GXPDQ
DOJ×OD\×F×GHGHNW|UGHGHNW|U\HUOHüLPL NDQDO LoL GHGHNW|U \HUOHüLPL
\DQJ×Q LKEDU EXWRQX \HUOHüLPL
NRUQDIODü|U\HUOHüLPLNDEODMNDEOR
WHVLVDW×DOJ×ODPDVLVWHPLQGHGLNNDW
GLNNDW HGLOPHVL JHUHNHQ QRNWDODU
EDN×PYHVHUYLV
$KPHW$NoDND\DLVH´<DQJ×Q$OJ×ODPDYH'XPDQ<|QHWLPLQLQ7HPHOOHULµ EDüO×NO× ELU VXQXP JHUoHNOHü-
WLUGL<DQJ×QODUGDNLFDQND\×SODU×Q×Q
·×Q×QGXPDQ]HKLUOHQPHVLQGHQ
ND\QDNODQG×ù×QD GLNNDW oHNHQ
$NoDND\D GXPDQ \|QHWLPLQGH
DNWLIYHSDVLINRQWUROOHULOHWDVDU×P
NULWHUOHUL]HULQGHGXUGX
6RUXODU×Q \DQ×WODQG×ù× E|OPGH
L]OH\HQOHULQGH NDWN×ODU×\OD WDULKL
\DS×ODU×Q UHQRYH HGLOPHVL JHUHùL
\DQJ×Q JYHQOLùL Do×V×QGDQ \HUDOW×QGD YH \HUVWQGH NXOODQ×ODFDN
UD\O× VLVWHP YDJRQODU×Q×Q IDUNO×
ROGXùXQXQ XQXWXOPDPDV× JHUHùL
GXPDQ\|QHWLPLQGH\DS×Q×Q|]HOOLùLQHJ|UH\|QWHPVHoLOPHVLJHUHùL
YXUJXODQG×
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
(!"%2,%2
&DUULHU+$3$GYDQFHG.XUVX<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HUQHùL YH $ODUNR &DUULHU LüELUOLùL\OH
KD\DWD JHoLULOHQ &DUULHU +$3
² ,V× .D]DQF× YH 6LVWHP 7DVDU×P
3URJUDP× NXUVX 770' úVWDQEXO
7HPVLOFLOLùL·QGH YHULOPH\H GHYDP
HGL\RU
2FDN WDULKOHULQGH
JHUoHNOHüHQ &DUULHU $GYDQFHG
NXUVXQD GDKD |QFH %DVLF NXUV
HùLWLPL DOP×ü |ùUHQFL NDW×O×UNHQ NXUVXQ HùLWLPL 0XVWDID
.HPDO 6HYLQGLU WDUDI×QGDQ YHULOGL
7RSODPGD JQ VUHQ HùLWLPGH
NDW×O×PF×ODUDSURJUDPWHUPLQRORMLVL
SURJUDPKHVDSODPDPHWRGXSURMH
GHWD\ODU× HNLSPDQ VHoLPL JLEL
NRQXODU×QG×ü×QGD+$3SURJUDP×Q×Q
LOHUL G]H\ ELOJLOHUL DQODW×OG× )DUNO×
VLVWHPOHULQ\×OO×NHQHUMLWNHWLPOHUL
YH\×OO×NLüOHWPHPDOL\HWOHULQLQDQDOL]OHULNXUVL\HUOHUWDUDI×QGDQ\DS×OG×
',1YH+LM\HQLN.OLPD6DQWUDOOHUL$QODWÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL$GDQDúO7HPVLOFLOLùLWDUDI×QGDQG]HQOHQHQ',1YH
+LM\HQLN .OLPD 6DQWUDOOHUL NRQXOX
HùLWLP VHPLQHUL 2FDN WDULKLQGH 002 $GDQD ûXEHVL
6HPLQHU6DORQX·QGD\DS×OG×
6HPLQHUH +DP]D 6RQNXU NRQXüPDF× RODUDN NDW×O×UNHQ 9XUDO
(URùOX VHPLQHULQ RWXUXP EDüNDQO×ù×Q×\UWW6HPLQHU|QFHVL
770'$GDQD.RPLWHh\HVL9DKDS
8ùXUOXGHPLUELUNRQXüPD\DSW×
.RQXüPDF× +DP]D 6RQNXU JHUoHNOHüWLUGLùL VXQXPGD QRUPODU
YHVWDQGDUWODUVHUWLILNDODQG×UPD
J|YGH\DS×V×YHVWDQGDUODU×GDPSHUOHU ILOWUHOHU VHUSDQWLQOHU×V×
JHULND]DQ×PVLVWHPOHULQHPOHQGLULFLOHUYHIDQODUKDNN×QGDJHQLü
ELOJLYHUGL
6RQNXU GDKD VRQUD RWRPDWLN
NRQWURO VLVWHPOHUL EDN×P YH
LüOHWLP GHWD\ODU× YH X\JXODPD
KDWDODU×QDGHùLQGL
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
&DUULHU (ùLWLP .XUVXQD NDW×ODQODUD
770'úVWDQEXO7HPVLOFLOLùLWDUDI×QGDQVHUWLILNDYHULOGL
$NDGHPLV\HQOHU7RSODQWÐVÐ<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HUQHùLYHhQLYHUVLWHOHULQLOLüNLOHULQLQ
JHOLüWLULOPHVLDPDF×\ODJHOLüWLULOPHVL
DPDF×\OD770'$QNDUD2ILV·WH
ûXEDWWDULKLQGHELUWRSODQW×
JHUoHNOHüWLULOGL
%LUoRN QLYHUVLWHGHQ ELU DUD\D
JHOHQ DNDGHPLV\HQOHU YH 770'
\HWNLOLOHUL 770'hQLYHUVLWH LüELUOLùLQLQ GHYDPO×O×ù× YH EX DPDoOD
SODQODQDQSURMHOHU]HULQHJ|UüW
,VÐ3RPSDODUÐYH8\JXODPD6RQXoODUÐ$QODWÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL$QNDUDúO7HPVLOFLOLùLWDUDI×QGDQG]HQOHQHQ,V×3RPSDODU×YH
8\JXODPD6RQXoODU×NRQXOXHùLWLP
VHPLQHUL ûXEDW WDULKLQGH
$QNDUD3OD]D2WHO·GHJHUoHNOHüWLULOGL
2WXUXP EDüNDQO×ù×Q× $EGXOODK
%LOJLQ·LQ \UWWù VHPLQHUH 9HOL
'RùDQ.RQXüPDF×RODUDNNDW×OG×
6HPLQHUGH ELU VXQXP JHUoHNOHüWLUHQ 9HOL 'RùDQ ×V× SRPSDODU×
KDNN×QGDGHWD\O×ELOJLOHUDNWDUG×
ß6.ß'0DOL*HQHO.XUXOX<DSÐOGÐ
ú6.ú' 0DOL *HQHO .XUXOX 2FDN WDULKLQGH 7DNVLP +LOO
2WHO
GH \DS×OG× ú6.ú' h\HOHULQLQ
\NVHN NDW×O×P×\OD JHUoHNOHüHQ
*HQHO .XUXO
GD 'LYDQ %DüNDQO×ù×Q×
+DYDN ILUPDV×QGDQ $KPHW *|NüLQ
\DSW× 'LYDQ \HOLNOHULQL )ULWHUP
ILUPDV×QGDQ$WL\H<DYX]YH6DUEX]
ILUPDV×QGDQ$\N6HUGDU'LGRQ\DQ
\UWW .XUXOGD ú6.ú'
LQ PDOLWDEORODU×LQFHOHQGLNWHQVRQUD
GHUQHN NRPLV\RQODU× \×O×QGD
JHUoHNOHüHQYH\×O×QGDSODQODQDQIDDOL\HWOHUKDNN×QGDELOJLYHUGL
ú6.ú' IDDOL\HWOHUL KDNN×QGD GLOHN
YH WHPHQQLOHU DO×QG× YH WRSODQW×
G]HQOHQHQNRNWH\OLOHVRQEXOGX
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
(!"%2,%2
,6.$96HUWLILNDOÐ6DWÐá3D]DUODPD(ÞLWLP3URJUDPÐQÐQ'|QHPL
6RQD(UGL
,6.$9·×Q <×OG×] 7HNQLN hQLYHUVLWHVL 6UHNOL (ùLWLP 0HUNH]L LOH
ELUOLNWH JHUoHNOHüWLUGLùL .DV×P
·WH EDüOD\DQ úNOLPOHQGLUPH
6HNW|U dDO×üDQODU×QD <|QHOLN
6HUWLILNDO×6DW×ü3D]DUODPD(ùLWLP
SURJUDP×2FDNWDULKLQGH
JHUoHNOHüWLULOHQVRQGHUVLQDUG×QGDQWDPDPODQG×
$ODQ×QGD \HWNLQ X]PDQ HùLWLPFLOHULQ \HU DOG×ù× SURJUDP <×OG×]
7HNQLN hQLYHUVLWHVL·QLQ 0DVODN
<HUOHüNHVLQGHNL0HVOHN<NVHNRNXOXQGD ,6.$9 0HUNH]LQGH JHU-
oHNOHüWLULOGL 3URJUDPD IDUNO×
ILUPDGDQ VHNW|U SURIHV\RQHOL
NDW×OG×
'HUVOHU G×ü×QGD GD RUWDN VRV\DO
DNWLYLWHOHU YH NDUü×O×NO× ILUPD
] L \ D U H W O H U L J H U o H N O H ü W L U L O G L 3URJUDPGD dDùGDü (QGVWUL\HO
hUQ3D]DUODPD6DW×ü7HNQLNOHUL
6XQXP 7HNQLNOHUL úü <DüDP×QGD
3URIHV\RQHOOLN'×ü7LFDUHWYH.×\PHWOL (YUDN6|]OHüPHOHU +XNXNX
GHUVOHUL\HUDOG×2FDN·GD
\DS×ODQ .×\PHWOL (YUDN YH 6|]OHüPH +XNXNX GHUVLQLQ DUG×QGDQ
VHUWLILNDW|UHQLJHUoHNOHüWLULOGL
,6.$9 <|QHWLP .XUXOX h\HVL YH
(ùLWLP YH /DERUDWXYDU .RPLV\RQX %DüNDQ× 1XUHWWLQ g]GHPLU
WDUDI×QGDQ EDüDU×O× RODQ NDW×O×PF×ODUD VHUWLILNDODU× YHULOGL 7|UHQ
V×UDV×QGD ELU NRQXüPD \DSDQ
g]GHPLU ,6.$9·×Q 6HUWLILNDO×
(ùLWLPL 3URJUDPODU× DUDF×O×ù×\OD
LNOLPOHQGLUPHVHNW|UQQQLWHOLNOL
Lü JF WDOHELQH \|QHOLN |QHPOL
ELU NDWN× VXQGXNODU×Q× YH VHNW|UH
\|QHOLN NDWPD GHùHU \DUDWPD\D
GHYDPHGHFHNOHULQLEHOLUWWL
ßVWDQEXO7LFDUHWhQLYHUVLWHVLLOH´(QGVWULGH8\JXODPD'HVWHNOL7H]3URJUDPÐ
ßáELUOLÞL3URWRNROµLP]DODQGÐ
ú6.ú' OLVDQV \NVHN OLVDQV
YH GRNWRUD WH]OHULQLQ ILUPDODUGD
$U*H·\H \|QHOLN YH X\JXODPDO×
RODUDN \DS×OPDV× LoLQ úVWDQEXO
7HNQLN hQLYHUVLWHVL 0DUPDUD
hQLYHUVLWHVL<×OG×] 7HNQLN hQLYHUVLWHVLYH*HE]H7HNQNhQLYHUVLWH
LOHSURWRNROLP]DODP×üW×$UDO×N
WDULKLQGH úVWDQEXO 7LFDUHW
hQLYHUVLWHVL.oN\DO×NDPSVQGD
hQLYHUVLWH 5HNW|U 6D\×Q 1D]×P
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
(.5(1LOHGHSURWRNROLP]DODQDUDN
LüELUOLùLoD×üPDODU×QDEDüODQG×
3URWRNROH J|UH ú6.ú' \×O×Q EHOLUOL
G|QHPOHUL \H ILUPDODUGDQ $U*H
DPDoO×NRQXODU×WRSOD\×SIDNOWH\H
ELOGLUHFHNYHIDNOWHoDO×üDELOHFHNOHULNRQXODULoLQGDQ×üPDQ|ùUHWLP
\HVLYH|ùUHQFL\LEHOLUOH\HFHNWLU
<UWOHQ $U*H SURMHOHUL WUQH
EDùO×RODUDN6$17(=77*978%ú7$.YEGHVWHNOHULDODELOPHNWHGLU
ßNOLPOHQGLUPH.HOLPHVL7'.7UNoH6|]ON·WH<HU$ODFDN
,6.$9·×Q \×O×Q×Q +D]LUDQ
D\×QGD$WDWUN.OWU'LOYH7DULK
<NVHN .XUXPX·QD \DSW×ù× EDüYXUX VRQXFXQGD |QHUGLùL ¶LNOLPOHQGLUPH· NHOLPHVL YH WDQ×P× LOH
LOJLOLKXVXVNXUXPXQ6|]ON%LOLP
YH 8\JXODPD .ROX WRSODQW×V×QGD
GHùHUOHQGLULOGL úNOLPOHQGLUPH
NHOLPHVLQLQ´$PDoGRùUXOWXVXQGD
RUWDPKDYDV×Q×QIL]LNVHO|]HOOLNOHULQLQ YH NDOLWHVLQLQ VUGUOHELOLU
HVDVODUGD NRQWURO HGLOPHVLGLUµ
üHNOLQGH WDQ×PODQDUDN V|]ONWH
\HUDOPDV×QDNDUDUYHULOGL
6|] NRQXVX NHOLPH 7UNoH
6|]ON·Q\×O×QGD\DS×ODFDN
RODQ\HQLEDVN×V×QGD\HUDODFDN
<HáLO%LQD.RQVH\L$YUXSD·GD'Q\DQÐQ(Q%\N%LQD5HQRYDV\RQ3URMHVLQL
%DáODWWÐ
+D]×UO×NODU×ELU\×OGDQID]ODVUHQ
%8,/'8321SURMHVL$YUXSD·GD
HWNLQOLNWHQROXüDQELUGL]LSURJUDP
LOH \DS×ODUGD HPLV\RQ D]DOW×P×Q×
VDùODPDN LoLQ ·LQ ]HULQGH
RUJDQL]DV\RQXELUDUD\DJHWLUPH\H
oDO×ü×\RU%8,/'8321KNPHWOHUH
HQGVWUL\HYHVLYLOWRSOXPDNRQXWODU×QYHWLFDUL\DS×ODU×QHQHUMLYHULPOLOLùLDo×V×QGDQ\NVHNVWDQGDUWODUD
VDKLS RODELOPHOHUL LoLQ X]XQ YDGHOL
´XOXVDO UHQRYDV\RQ VWUDWHMLOHULµQL
JHOLüWLUHELOPHOHULQGHGHVWHNRODFDN
PLO\RQ(XUR·OXNSURMH$%·QLQ
+RUL]RQ $UDüW×UPD YH úQRYDV\RQ3URJUDP×WDUDI×QGDQILQDQV
HGLOL\RU %X SURJUDP %XOJDULVWDQ
+×UYDWLVWDQ dHN &XPKXUL\HWL
)LQODQGL\DúUODQGDúWDO\D/LWYDQ\D
5RPDQ\D 6ORYDN\D 6ORYHQ\D
úVSDQ\DúVYHoYH7UNL\H·GHQ<HüLO
%LQD.RQVH\OHULWDUDI×QGDQ\|QHWLOL\RU'Q\D<HüLO%LQD.RQVH\L·QLQ
$YUXSD %|OJHVHO $ù× WDUDI×QGDQ
GHVWHNOHQL\RU
%XSURMHKNPHWOHUYH\HUHO\|QHWLPOHU LQüDDW ILUPDODU× PDO]HPH
UHWLFLOHULHQHUMLVDùOD\×F×ODU×EDQNDODU YH GLùHU ILQDQV NXUXPODU× YH
67.·ODUGDGDKLOROPDN]HUHHQHUML
YHULPOLOLùLYHHPLV\RQODUODPFDGHOH
NRQXVXQGD LüELUOLùL \DSPDN ]HUH
QDV×OELUDUD\DJHOHELOGLùLQLJ|VWHUGL
8OXVODU×Q oRN JoO WHPL] HQHUML
KHGHIOHULQH XODüDELOPHOHUL LoLQ
WRSOXPX FH]EHGHFHN IDUN×QGDO×N
\DUDWDFDN LQVL\DWLIOHU LQüDDW Lü
NROXQGD oDO×üDQODU LoLQ EHFHUL
JHOLüWLUPHSURJUDPODU×\HüLOHPODN
NUHGLOHULJLELILQDQVDOPHNDQL]PDODU
JoOHQGLULOPLü HQHUML SHUIRUPDQV
VHUWLILNDODU×JLELSHNoRNHQVWUPDQ
NRRUGLQHHGLOHFHN
'DKDID]ODELOJLLoLQ5HQR:LNLSODWIRUPXQDEDNDELOLUVLQL]
.D\QDNZZZUDFSOXVFRP
(+3$$YUXSD,VÐ3RPSDVÐ%LUOLÞL)RUXPX
%X\×OVX3DULV·WH\DS×ODFDNRODQ
(+3$)RUXP0D\×VWDULKOHUL
DUDV×QGD HQGVWULQLQ OLGHUOHUL YH
X]PDQODU×Q×ELUDUD\DJHWLUHFHN
)UDQVD +NPHWLQLQ KLPD\HVLQGH
G]HQOHQHFHN )RUXP·XQ WDVODN
SURJUDP×QDJ|UH&23=LUYHVLQGH
DO×QDQ NDUDUODU NUHVHO ×V×QPDQ×Q
Ɔ&LOHV×Q×UODQPDV×KHGHIL$%·QLQ
\HQL ,V×WPD 6RùXWPD 6WUDWHMLVL
|QHPOLJQGHPPDGGHOHULDUDV×QGD
\HUDO×\RU
$\U×QW×O×ELOJL
KWWSIRUXPHKSDRUJ
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
%.%2*Í$¬.9!3).$!.+)3!+)3!
‘Yeşil’ şehirden Hayalet Şehre
MASDAR CITY, Birleşik Arap Emirlikleri
– Masdar City bundan 10 yıl kadar önce
Dünya’nın ilk sıfır-karbon şehri olarak
tasarlandı. Bu cesur projenin 2016 yılında
tamamlanması planlanmıştı. Ancak,
müteahhitlik şirketleri ilk ortaya konan
hedeften vaz geçmiş görünüyorlar.
Masdar City sera gazı salımlarını sıfırlamak bir yana, öngörülen karbon ayak
izinin küçük bir kısmını bile ortadan
kaldırmaktan çok uzak. Ve şirketlerin
beyanına göre şehrin inşası tamamen
Ev eşyasından
kaynaklanan İç Hava
Kirleticilerinin sağlığımızı
riske soktuğu iddia
ediliyor
bitse bile planlanan hedefe hiçbir zaman
ulaşılamayacak.
Şu ana kadar tüm şehrin sadece % 5’i
inşa edilmiş durumda. Projenin teslimi
ise 2030’a ertelendi. Buna ek olarak, şehre
yerleşen 300 kişinin tümünü Masdar Bilim
ve Teknoloji Enstitüsü’nde öğrenim gören
ve dolayısıyla ücretsiz konaklama hakkına sahip olan öğrenciler oluşturuyor.
İlk planlamalara göre şehirde 50.000 kişi
yaşayacak ve şehre her gün 40.000 çalışan
giriş çıkış yapacaktı.
LONDRA – Kraliyet Tıp Koleji ve Kraliyet
Pediatri ve Çocuk Sağlığı Koleji’ne göre iç
hava kirleticileri bir yıl içinde Avrupa’da
99.000 kişinin ölümüne yol açmış olabilir.
Kısa bir süre önce yayınlanan rapor
evlerimizde kullanılan açık ateş, sprey
deodorantlar, temizlik malzemeleri,
oda kokuları ve böcek ilaçları gibi malzemelerin kirlenme riski yarattıklarını
iddia ediyor. Raporun yazarına göre, iç
mahallerde gazlı pişirme sonucunda
ortaya çıkan NO2’ye ve plastik, boya ve
kaplamalardan yayılan çözücülere maruz
kalıyor olabiliriz. “Evlerimizin hoş kokmasını sağladıkları için kullandığımız limon
ve çam esansları kimyasal tepkimelere
girerek kirletici oluşturabilir ve ozon-bazlı
oda kokuları iç havanın kirlenmesine
neden olabilir”.
Küresel ısınma eğilimi Ocak ayında da sürdü
NEW YORK – NASA Goddard Uzay
Çalışmaları Enstitüsü’ne göre 2016’nın
Ocak ayı dünyanın şimdiye kadar
yaşadığı en sıcak kayıtlı Ocak ayı oldu.
Söz konusu ay, aynı zamanda, kayıtların
tutulmaya başlandığı 1880 yılından bu
yana yaşanan en anormal derecede sıcak
ay olma özelliğine de sahip.
Ocak ayı sıcaklıkları ortalamanın 1,13 °C
üzerinde seyretti ve sıcaklıkların dünya
genelinde ortalamanın 1°C üzerinde
seyrettiği ardışık dördüncü ayı oluşturdu.
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
Gıda Muhafaza ve Şoklama
Sistemlerinde Paslanmaz Borulu
NH3 , CO2 ve Glikol Soğutucular
- Paslanmaz Borulu
- Sıcak Galvanizli Uygulamaya
Göre Hafiftir ve Az Yer Kaplar
- Yüksek Enerji Verimliliği
- Doğal Soğutucu Akışkan
- Endüstriyel Kaset Yapısı
Merkez / Fabrika:
İstanbul Deri Organize Sanayi Bölgesi Dilek Sokak
No:10 X-12 Özel Parsel Tuzla 34957 İstanbul / TÜRKİYE
Tel: +90 216 394 12 82 (pbx) Faks: +90 216 394 12 87
[email protected]
www.friterm.com
twitter.com/friterm
facebook.com/friterm
linkedin.com/company/friterm
9!+,!Î!.%4+Í.,Í+,%2
,6.62'(;
ISK-SODEX ISTANBUL 2016
9PYWPEVEVEWô-WôXQE7SâYXQE/PMQE
,EZEPERHôVQE=EPôXôQ4SQTE:ERE8IWMWEX
7Y%VôXQEZI+¿RIĢ)RIVNMWM7MWXIQPIVM*YEVô
1E]ôW
óWXERFYP*YEV1IVOI^M
óWXERFYP…8¿VOM]I
WSHI\GSQXV
8OXVODUDUDVÐ,VÐWPD
6RÞXWPD.OLPD+DYDODQGÐUPD
<DOÐWÐP3RPSD9DQD7HVLVDW
6X$UÐWPDYH*QHá(QHUMLVL
6LVWHPOHUL)XDUÐ
0D\ÐVWDULKOHUL
DUDVÐQGD<HáLON|\ßVWDQEXO
)XDU0HUNH]L·QGHG]HQOHQHFHN
+DQQRYHU0HVVH6RGHNV
)XDUFÐOÐN$àWDUDIÐQGDQ
G]HQOHQHQIXDUÐQELU|QFHNL
RUJDQL]DV\RQXQGDXOXVODUDUDVÐ
NDWÐOÐPFÐVD\ÐVÐDUWPÐáWÐ
)XDUÐQ\HWNLOLOHULEXDUWÐáÐQ
GHYDPHGHFHÞLQLGáQGNOHULQL
V|\OHGL
,6.62'(;·H
]L\DUHWoLNDWÐOGÐ%X]L\DUHWoLOHULQ
·VLXOXVODUDUDVÐ]L\DUHWoL\GL
7UNL\H(NRQRPL%DNDQOÐÞзQÐQ
GHVWHÞL\OHJHUoHNOHáWLULOHQDOÐP
KH\HWLSURJUDPODUÐEXIXDUGDGD
G]HQOHQPH\HGHYDPHGHFHN
\ÐOÐQGDGQ\DQÐQIDUNOÐ
ONHVLQGHQVDWÐQDOPDKH\HWOHUL
EXLáELUOLÞLNDSVDPÐQGD
DÞÐUODQPÐáWÐ
,6.62'(;IXDUÐQÐQHá
RUJDQL]DW|UOHUL770',6.$9
'26ß'(5ß6.ß'YHß=2'(5
GHVWHNOH\HQGHUQHNOHUL.%6%YH
626ß$'GLÞHUGHVWHNOH\HQ
NXUXOXáODUÐ.26*(%ß6ß%
7&(NRQRPL%DNDQOÐÞÐYH%'+
)HGHUDWLRQ*HUPDQ+HDWLQJ
,QGXVWU\
0$,17(1$1&(ßVWDQEXO
7HVLV<¸QHWLPLYH%DNóP7HNQRORMLOHUL)XDUó
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
(QGVWUL\HO%DNÐP7HNQRORMLOHUL
)XDUÐ
21-23 Nisan 2016 ICEC – Lütfi
.ÐUGDU8OXVODUDUDVÐ.RQJUHYH
6HUJL6DUD\зQGDJHUoHNOHáHFHN
7HVLV\|QHWLFLOHULYHVUGUOHEL
OLUOLNDODQÐQGDUQYHKL]PHW
UHWHQ´PDLQWHQDQFHµX]PDQODUÐ
ELOJLSD\ODáÐPODUÐLoLQELUDUD\D
JHOHFHN
6HUJLOHQHFHNUQYH
KL]PHWOHULQVWDQWODUGDVXQXODQ
WHNQRORMLOHULQ\DQÐVÐUDIXDU
VUHVLQFH\UWOHFHN
NRQIHUDQVWRSODQWÐYHWHNQLN
VXQXPRUWDPODUÐVHNW|U
SURIHV\RQHOOHULQLYHWHVLV
\|QHWLFLOHULQLEXELOJLDÞÐ
oHUoHYHVLQGHEXOXáWXUDFDN
6RODUH[ßVWDQEXO8OXVODUDUDVÐ*QHá(QHUMLVLYH
7HNQRORMLOHUL)XDUÐßVWDQEXO)XDU0HUNH]L·QGH²
1LVDQDUDVÐQGD\DSÐODFDN
)XDUVHUJLOHQHQUQOHULQ\DQÐ
VÐUD(NRQRPL%DNDQOÐÞзQGDQ
JHOHFHN$OÐP+H\HWLLOHGHJHQLá
LáEDÞODQWÐODUÐQDLPNDQWDQÐ\RU
(NRQRPL%DNDQOÐÞÐ$OÐP+H\HWL
3URJUDPÐ.DSVDPÐQGD
ONHGHQ]L\DUHWoLJHOHFHN
'RNX]XQFXNH]G]HQOHQHQ
6RODUH[ßVWDQEXO)XDUÐ\HUOLYH
\DEDQFÐJQHáHQHUMLVLVDQD\LLQLQ
OLGHUOHULQLDÞÐUOÐ\RU
6RODUH[ßVWDQEXO·D·Q
]HULQGHNDWÐOÐPFÐYHELQLQ
]HULQGH]L\DUHWoLEHNOHQL\RU
YH6DORQODUÐQGROPDVÐ
QHGHQL\OHIXDUDODQÐJLULáLQH
PHWUHNDUHE\NOÞQGHoDGÐU
VDORQNXUXOX\RU.XUXODQoDGÐUGD
NDWÐOÐPFÐILUPDODUYHJQHá
HQHUMLVLVHNW|UQQOLGHU
ILUPDODUÐ\HUDODFDN6RODUH[
ßVWDQEXOVHPLQHUOHUL\OHYH
SDQHOOHUL\OHGHROGXNoD\RÞXQ
JHoHQELURUJDQL]DV\RQ
2UWDGRÞXYH$V\DSD]DUODUÐLoLQ
GHROGXNoDGLNNDWoHNLFLRODQ
IXDUGDSODQODQDQVHPLQHUOHULOH
KHPNDWÐOÐPFÐILUPDODUDKHPGH
]L\DUHWoLOHUHWHPL]HQHUMLQLQ
|QHPLQLQDQODWÐOPDVÐ
KHGHIOHQL\RU
&/($15220([KLELWLRQ
&/($152207HPL]2GD
7HNQRORMLVL%DNÐPÐYH
'RQDQÐPODUÐ)XDUÐ1LVDQ
WDULKOHULDUDVÐQGD,&(&²
/WIL.ÐUGDU8OXVODUDUDVÐ.RQJUH
YH6HUJL6DUD\зQGDG]HQOHQHFHN
7HVLV\|QHWLFLOHULLOHWHVLVOHULQ
´oRN|]HOµDODQODUÐQDWHNQRORMLYH
KL]PHWUHWHQ´&OHDQURRPµ
X]PDQODUÐNRQXQXQ7UNL\H·GHNL
WHNIXDUÐQGDELUDUD\DJHOL\RUODU
6HUJLOHQHFHNUQYH
KL]PHWOHULQVWDQWODUGD
VXQXODFDNWHNQRORMLOHULQ\DQÐ
VÐUDIXDUVUHVLQFH\UWOHFHN
NRQIHUDQVWRSODQWÐYHWHNQLN
VXQXPRUWDPODUÐ&OHDQURRP
X]PDQODUÐQÐYHWHVLV
\|QHWLFLOHULQLEXELOJLDÞÐ
oHUoHYHVLQGHEXOXáWXUX\RU
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
-!+!,%
Ticari Mutfak Havalandırmasında
Enerji Verimliliği Çözümleri
Dr. Andrey Livchak, Halton
Çeviren: Halton Türkiye Grubu
Giriş
Davlumbaz Egzoz Hava Debisini En Aza İndirmenin
Yöntemleri
3FTUPSBOMBSFOZàLTFLFOFSKƌUàLFUƌNƌOƌOPMEVǘVUƌDBSƌ
işletmeler arasında bulunmaktadır. Pişirme ekipmanları
WFSFTUPSBOMBSEBLƌ)7"$TƌTUFNMFSƌCBǵM‘DBFOFSKƌUàLFUFO
grubu oluşturmakla birlikte, bu iki grup toplamda tüm
TBSGƌZBU‘O MƌL L‘TN‘O‘ LBQTBNBLUBE‘S &OFSKƌ UBTBSSVGMVSFTUPSBOUBTBS‘N‘OBHƌEFOZPMIFS[BNBO‘T‘LBZOBǘ‘
(pişirme prosesi ve ekipmanları) ile başlar. Yüksek enerji
TBM‘O‘NM‘PMVQEàǵàLWFSƌNMƌPMBODƌIB[MBSNVUGBLBMBO‘OB
ƌMBWF‘T‘TBǘMBE‘ǘ‘OEBOEPMBZ‘EBIBZàLTFL)7"$FOFSKƌ
tüketimi ile birlikte daha yüksek havalandırma debilerine
HFSFLTƌOƌNEVZBSƞOEàLTƌZPOMVPDBLWFLPNCƌG‘S‘OHƌCƌ
daha verimli pişirme ekipmanları ise, yemek hazırlamada
EBIBB[FOFSKƌIBSDBZ‘QNVUGBLCÚMHFTƌOFEBIBB[‘T‘WFSNFTƌOEFOEPMBZ‘NVUGBǘ‘TFSƌOMFUNFLWFIBWBMBOE‘SNBL
için daha az enerji gereksinimi olacaktır.
&OFSKƌUBTBSSVGMVCƌSUBTBS‘NƌÎƌOTPOSBLƌBE‘NCVÎBM‘ǵNBO‘OEBLPOVTVPMBO)7"$TƌTUFNƌOƌOPQUƌNƌ[BTZPOVEVS
)7"$ UBTBS‘N‘O‘O EB FO ÚOFNMƌ CƌMFǵFOƌ EBWMVNCB[
egzozunun hava debisidir. Daha yüksek davlumbaz egzoz
hava debisi, davlumbazın egzozunu dengelemek için
NVUGBLCÚMHFTƌOFWFSƌMFOEBIBGB[MB‘T‘UNBWFTPǘVUNB
ZàLà LBEBS FH[P[ WF UB[F IBWB GBO NPUPSMBS‘O‘O EBIB
GB[MBFMFLUSƌLUàLFUƌNƌOFEFOFEFOPMVS
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
1. Cihazı ada düzeninde yerleştirmeden kaçının ve
duvara yakın bir yere yerleştirin. Pişirme cihazlarını çevrelemesi ve termal dumanları kapsaması
için egzozdaki yan etekleri kullanmak
Aşağıdaki şekil, cihaz yerleşiminin ve seçiminin davlumbaz egzoz debisini nasıl etkilediğini gözler önüne sermektedir. Aynı pişirme ekipmanları birbiriyle kıyaslanan
dört durumda kullanılmıştır. A’daki durumda, cihazlar
NVUGBǘ‘OPSUBT‘OBZFSMFǵUƌSƌMNƌǵWFBEBUƌQƌEBWMVNCB[
kullanılmıştır. Cihazlardan yükselen termal dumanlar
EVWBSMBSMB T‘O‘SMBOE‘S‘MNBZ‘Q NVUGBLUB ÎBQSB[ IBWB BL‘mına maruz kalmıştır. Ada tip davlumbazın termal ısıyı
ve cihazdan gelen hava atığını kontrol altına alması için
1,222 m3/s egzoz hava debisinde çalışması gerekmektedir.
Eğer pişirme ekipmanlarını köşeye koyup aynı zamanda
ada tipi davlumbazı kullanmış olursak (DurumB), debi
N3/s’ye düşecektir. Bu bulgudan çıkarılacak sonuç
şudur ki; duvara bitişik olan ve sıcak pişirme yüzeylerinden yükselen termal dumanlar, davlumbaz seviyesinde
daha az hava taşır; bundan dolayı durumun kontrol altına
alınması için daha az egzoz debisine gerek duyulur. Eğer
cihazları köşeden alıp yine duvara yakın pozisyonunda
bırakırsak (Durum C), egzoz debisi Durum B’ye göre
artacak ve 0,67 m3/s’ye kadar yükselecektir. Bu bulgudan
çıkarılacak sonuç şudur ki; yüzeyinden yükselen ve tek
duvara bitişik olan taşınım dumanı, iki duvara bitişik olan
EVSVNB HÚSF EBIB GB[MB IBWB UBǵ‘NBLUBE‘S 4PO PMBSBL
Durum D’ de davlumbaz, yan etekler eklenerek ve pişirme
ekipmanlarına yaklaştırılarak daha yüksek verim alınmıştır.
Bu yöntem, egzoz debisini 0,476 m3/s’ye kadar azaltmıştır.
#VÚSOFLUFHÚSàMEàǘàà[FSFQƌǵƌSNFDƌIB[MBS‘O‘ONVUGBǘ‘O
PSUBT‘OEBOBM‘O‘QCƌSEVWBSBZFSMFǵUƌSƌMNFTƌWFCBDLTIFMG
model davlumbazın kullanılması egzoz debisini 1,222’den
0,476 m3TZFLBEBSB[BMUN‘ǵU‘S#VEFCƌOƌOB[BMU‘Mması demektir). İstanbul’da günde 14 saat çalışan sıradan
bir restoran için bu çalışma,
Z‘MM‘L L8I FMFLUSƌL
UBTBSSVGVEFNFLUƌS
LBUTBZ‘T‘O‘ EàǵàSNFL ƌÎƌO UBTBS‘ND‘MBS‘O LVMMBOE‘ǘ‘ $'%
$PNQVUBUƌPOBM'MVƌE%ZOBNƌDT
NPEFMMFNFTƌOEFLƌHƌCƌ
en iyi davlumbaz tasarımlarında da, davlumbazın aerodinamik şeklini optimize etmek ve debiyi azaltan etkinleştirilmiş hava perdelerini ileri sürmek için benzer araçlar
kullanılmaktadır. Aşağıdaki şekil, aynı egzoz debisinde
PMBOƌLƌEBWMVNCB[‘O$'%TƌNàMBTZPOVOVHÚTUFSNFLUFEƌS
Soldaki resim sıcak cihazdan gelen termal duman ve atığın,
EBWMVNCB[EBONVUGBLBMBO‘OBEBǘ‘MNBT‘O‘HÚTUFSNFLUFEƌS
Sağdaki davlumbaz termal duman ve atığı kontrol altına
alabilen debide çalışmakta olup, çevre havayı destekleyen
ve davlumbazın alçak köşesinin çevresinde oluşan hava
perdesini biçimlendiren nozulları kullanır.
Şekil 3, Şekil 2’ deki duruma benzer bir şekilde resmedilmiştir.
$AVLUMBAZEGZOZAK‰Ñ‰M 3 /s
2. Yüksek verimli davlumbazları kullanmak
Nasıl bir tasarım kullanılmış
olursa olsun davlumbazların
hepsinin, aynı miktarda
havayı kontrol altına alan
sadece metal bir kutudan
ibaret olduğuyla ilgili yaygın
bir kavram yanılgısı bulunmaktadır. Bu doğru değildir.
5‘QL‘ ZàLTFL UBTBSSVGMV
arabalarda arabanın direnç
Şekil 1 Cihaz pozisyonu ve davlumbaz seçiminin egzoz debisine olan etkisi
A – alanın ortasında ve ada tipi davlumbazlı cihazlar; B – köşede ve duvar tipi davlumbazlı
cihazlar; C – duvar tipi davlumbazlı cihazlar; D – köşede, duvar tipi backshelf (fritözler için olan
model) ve bu davlumbaza yakın olarak yerleştirilen cihazlar
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
-!+!,%
316 °C pişirme yüzey sıcaklığı olan gazlı, lav taşlı ızgara
à[FSƌOEFLƌ ƌLƌ EBWMVNCB[‘O 4DIMƌFSFO GPUPǘSBGMBS‘ BZO‘
laboratuvar şartlarında çekilmiştir. Deneyler gösteriyor ki;
soldaki davlumbazın (etkin hava perdesiz) hava debisinin
kontrol altına alınabilmesi için, egzoz debisinin, sağda
IBWBQFSEFTƌPMBOEBWMVNCB[BHÚSFBSU‘S‘MNBT‘HFSFLmektedir.
3. Mutfak Havalandırma Otomasyon Sistemi
Kullanmak (DCKV)
Çalışmalar, en yoğun restoranlarda bile pişirme
ekipmalarının, toplam çalışma süresinin sadece
TƌOEF LVMMBO‘ME‘ǘ‘O‘ HÚTUFSNFLUFEƌS #V
demektir ki; herhangi bir pişirme cihazı, sürenin
TƌOEFZFNFǘƌQƌǵƌSNFLƌÎƌOLVMMBO‘M‘SLFOHFSƌLBMBO
MƌLTàSFEFTUBOECZNPEVOEBQƌǵƌSNFZFIB[‘SCFLlemektedir. Bu, davlumbazın
altındaki cihazlar kapalı olduğunda veya sadece ön ısıtma
yapıldığı durumlarda egzoz
hava debisini düşürmek için
CƌSG‘STBUZBSBU‘S
5ƌQƌLCƌSGBTUGPPESFTUPSBO‘
ƌÎƌO %$,7 NVUGBL IBWBMBOdırma otomasyon sistemi)’nin
QFSGPSNBOT‘O‘PSUBZBLPZVZPS
Ortalama olarak, egzoz hava
EFCƌTƌOƌPSBO‘OEB
m3/h’ten 4782 m3/h’e düşürülmesi sağlandı.
Şekil 2 Aynı egzoz debi seviyesinde çalışan iki davlumbazın CFD simülasyonu. Soldaki, hava
perdesi olmadan sıcak cihazdan gelen termal dumanı mutfağa saçan davlumbazdır. Sağdaki ise,
hava perdesi etkinleştirilen davlumbazdır.
Şekil 3 Aynı egzoz seviyesinde olan ve laboratuvarda test edilen iki davlumbazın Schlieren
fotoğrafları. Soldaki fotoğraf hava perdesiz olan davlumbazı ve saçılmayı göstermektedir.
Sağdaki resim etkin hava perdeli davlumbazı ve kontrol ettiği debiyi göstermektedir.
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
%$,7 OƌTQFUFO ZFOƌ CƌS
sistemdir ancak şimdiden bu
sistemin pazara sunulan az da
olsa birkaç varyasyonu vardır.
%$,7TƌTUFNMFSƌƌLƌLBUFHPSƌZF
ayrılabilir: “salt sıcaklık üzeSƌOFLVSVMVTƌTUFNMFSwWFiEBWlumbaz altındaki cihazların
pişirme etkinliklerinin tespit
eden ilave sensörler ve davlumbaz altına konulan sıcaklık
sensörleriyle tamamlanan
TƌTUFNMFSw (FOFMMƌLMF iTBMU
T‘DBLM‘LwTƌTUFNƌPMBSBLBEMBOE‘S‘MBOCƌSƌODƌ%$,7LBUFHPSƌTƌ
davlumbazın egzoz yakasına
veya davlumbaz gölgeliğine
takılan hava sıcaklık sensörlerini kullanır. Bu tür sistemler
için kontrol mantığı oldukça
basittir, egzoz hava debisinin
Hava akışı (m3/h)
kontrol edilmesiyle önceden ayarlanan sıcaklığı
Tasarım hava akışı 8469 m3/h
NVIBGB[B FUNFL ƌÎƌO
çalışır. Davlumbaz egzoz
sıcaklığı set değerini
Ortalama hava akışı 4748 m3/h
aştığı anda, egzoz hava
debisi artırılır; davlumbaz
egzoz sıcaklığı set değerinin altına düştüğünde
ise, davlumbaz hava
debisi azaltılır. Biraz daha
HFMƌǵNƌǵ iTBMU T‘DBLM‘Lw
sistemleri, algoritmasında
Day
NVUGBL ƌÎƌOEFLƌ PSUBN
hava sıcaklığı ve davGereken hava akışı ortalaması
Tasarım hava akışı
Gereken gerçek hava akışı
lumbaz egzoz sıcaklığı
BSBT‘OEBLƌT‘DBLM‘LGBSL‘O‘
Şekil 4 Tipik bir hızlı servis restoranı için DCKV ‘nin Performansı
kullanmaktadır. Isıtmadan
soğutma mevsimine geçiş
olduğunda, bu durum, davlumbaz egzoz sıcaklık ayar nok- #0$"
<>EBWMVNCB[‘OBMU‘OEBUBNLBQBTƌUFQƌǵƌSUBT‘O‘EFǘƌǵUƌSNFHFSFLMƌMƌǘƌOƌPSUBEBOLBME‘S‘S.VUGBLIBWB menin gerçekleşmesi durumunda davlumbazın da maksiT‘DBLM‘ǘ‘ZB[WFL‘ǵBZMBSƌOEB¡$WFZBEBIBGB[MBEFǘƌǵF- mum tasarım debisinde çalışması gerekliliğini belirtmekteCƌMƌS&ǘFSCƌS%$,7LVMMBO‘M‘ZPSTBWFZB[NFWTƌNƌOEFFH[P[ EƌSEF"4)3"&+PVSOBMEFZBQ‘MBOLBQTBNM‘ÎBM‘ǵNB
sıcaklık set değeri belirli bir pişirme hattı için 38 °C olarak
<>TBMUT‘DBLM‘LWFQƌǵƌSNFTFOTÚSMàEVSVNMBS‘OEBLƌ%$,7
belirlenmişse, kış geldiğinde ve egzoz sıcaklığı daha düşük
TƌTUFNƌOƌOQFSGPSNBOT‘O‘LBSǵ‘MBǵU‘SN‘ǵU‘S#VLBSǵ‘MBǵU‘SNB
CƌS NVUGBL BMBO‘ T‘DBLM‘ǘ‘O‘O TPOVDV PMBSBL EàǵUàǘàOEF salt sıcaklık sisteminin, pişirme prosesinin başlangıcında
sistem resetlenmelidir.
başarısız olduğunu göstermiştir. Bu durum, isi yayılımı ve
ƞLƌODƌ PMBSBL EBIB HFMƌǵNƌǵ %$,7 LBUFHPSƌTƌ DƌIB[MBS
durağan modda iken ve pişirme işlemi başlayıp egzoz
hava debisi arttığında mümkün olan en çabuk sürede debi
seviyesini tespit edip ilave pişirme sensörleri kullanarak,
FH[P[WFNVUGBLPSUBN‘T‘DBLM‘LTFOTÚSMFSƌWFSƌMFSƌOƌCB[
BM‘S1ƌZBTBEBǵVBOEBBLUƌGQƌǵƌSNFTFOTÚSMà%$,7TƌTUFN
tasarımı bulunmaktadır. Davlumbazın içine doğru tek kullanımlık ışık yayıcı bağlanır. Davlumbaza vuran ışık demeti
buhar ya da dumanla örtüldüğü zaman, pişirme durumu
tespit edilip davlumbaz egzoz debisi, tasarlanan seviyeye
ZàLTFMUƌMƌS ƵFLƌM UF HÚTUFSƌMFO CƌS EƌǘFS %$,7 UBTBS‘N‘
davlumbaz içerisinde eşit aralıklarla ayrılmış kızılötesi
sıcaklık sensörlerini kullanır. Bu sensörler, davlumbazın
altındaki pişirme cihazlarının yüzeyindeki sıcaklığı sürekli
olarak denetler. Pişirme sensörünün sıcaklığında yukarı
(parlama) ya da aşağı (soğuk ürün ya da sıcak yüzey) ani
bir değişim olduğunda; bu netice, önceden ayarlanmış
pişirme zaman periyodunda ya da bir sonraki pişirme
durumu tespit edilene kadar davlumbaz egzoz debisinin
arttırılması ve pişirme durumu olarak tanımlanır.
%$,7 TƌTUFNƌOƌO UFL BNBD‘ EFCƌZƌ B[BMUNBL EFǘƌMEƌS #V
TƌTUFNBZO‘[BNBOEBFH[P[EFCƌTƌOƌOWFNVUGBLPSUBN‘OB
yayılan termal ısı yayılımını mümkün olan en kısa sürede
LPOUSPMBMU‘OBBMNBLUBE‘SƵVBOHFÎFSMƌPMBO/'1"4UBOEBSE/'1"
<>WF*OUFSOBUƌPOBM.FDIBOƌDBM$PEF
TƌTUFNƌO FOFSKƌ UBTBSSVGV QPUBOTƌZFMƌOƌO T‘O‘SMBONBT‘ ƌMF
sonuçlanmıştır. Pişirme sensörünün sisteme dahil edilmesi,
pişirme prosesinin başlangıcında debi tasarımının garantiye alınmasını sağlar.
Dikkate alınması gereken başka bir husus ise her cihazın,
CPǵWFQƌǵƌSNFEVSVNVOVUFNTƌMFEFOGBSLM‘FH[P[T‘DBLM‘Lları olmasıdır. Nadiren de olsa egzoz davlumbazlarının özel
Ana kumanda
Davlumbaz Kontrolü
Davlumbaz Kontrolü
Şekil 5. Pişirme etkinlik sensörlü talep kontrollü
mutfak havalandırması
1 – Egzoz davlumbazı, 2 – Egzoz sıcaklık sensörü, 3 – Kızıl ötesi (IR)
sensör, 4 – Basınç dönüstürücü, 5 – Otomatik balans damperi,
6 – Değişken debili egzoz fanı, 7 – Ortam sıcaklık sensörü
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
31
-!+!,%
Egzoz fanı hızı (%)
Damper tesisatı olmayan restoran örneği
Hava akış ortalaması = % 86 tasarım
Egzoz fan değişken debi motoru hızı w/o damperler
Şekil 7. Dengeleme damperleri takılı olmayan restoran durum
çalışması
olmasından dolayı, cihazlar yapılandırılabilir. Cihaz sırası,
TBMUT‘DBLM‘L%$,7TƌTUFNMFSƌOƌOFMEFFUNFTƌOƌOOFSFEFZTF
imkansız oladuğu genel sıcaklık eğrisi ve ayar noktasını
oluşturmada yerine göre değişiklikler gösterebilir.
DCKV ve Basınçlandırma Damperleri
)FSCƌSEBWMVNCB[BIƌUBQFEFOCƌSFH[P[GBO‘CVMVOVZPSTB
IBWBEFCƌTƌGBOI‘[‘EFǘƌǵUƌSƌMFSFLLPOUSPMFEƌMFCƌMEƌǘƌOEFO
dolayı basınçlandırma damperlerinin kullanımı gerekli
EFǘƌMEƌS "ODBL UFL CƌS FH[P[ GBO‘OB CƌSEFO GB[MB FH[P[
EBWMVNCB[‘ CBǘMBOE‘ǘ‘OEB %$,7 TƌTUFNƌOƌO FOFSKƌ
verimliliği için her bir egzoz davlumbazı bölümüne basınçlandırma damperi takılabilir. Boylece herbir davlumbazda
hava debisi bağımsız olarak düzenlenebilir. Eğer basınçlanE‘SNBEBNQFSMFSƌUBL‘MNBE‘ZTBUàN%$,7TƌTUFNƌUFLCƌS
davlumbaz gibi çalışır; pişirme tek bir davlumbaz altında
olduğunda, tüm sistem dizayn hava debisinde çalışır.
Damperlerin takılması sonucu elde edilen enerji tasarruGVOVOƌLƌEFǘƌǵƌLLPOGƌHàSBTZPOBHÚSFEFǘFSMFOEƌSNFTƌ
asağıdaki gibidir:
ƞODFMFNFZBQ‘MBOZFS4FBUUMF8BTIƌOHUPOEBÎBM‘ǵBO
bir yerdir. Davlumbazlar sadece günlük suyla yıkamanın
yapıldığı (yaklaşık 15 dakika) sürede kapatılmaktadır.
Davlumbazlar arka arkaya olacak şekilde takılı ve tek bir
FH[P[ GBO‘OB CBǘMBON‘ǵMBSE‘S )FS CƌS FH[P[ EFOHFMFNF
EBNQFSƌƌMFEPOBU‘MN‘ǵU‘S%$,7TƌTUFNƌUàNEBWMVNCB[MBSB
takılan pişirme aktivite sensörleri ile çalışmaktadır. Bu yer
ƌÎƌOEƌ[BZOIBWBEFCƌTƌ$'.-TO
EƌSƵFLƌM
FH[P[GBOI‘[‘ƌÎƌƌ[MFOFOWFSƌMFSƌHÚTUFSNFLUFEƌS0SUBMBNB
FH[P[IBWBEFCƌTƌUBTBS‘NIBWBEFCƌTƌOƌOàEàS#V
sistemde nadir olarak dizayn hava debilerinde çalışıldığı
görülebilir. Çünkü dört davlumbaz, aynı anda pişirme
meydana gelmediğinden, bir arada çalışmamıştır.
BZS‘CƌS%$,7TƌTUFNƌƌÎƌOFH[P[GBOI‘[‘O‘WFEBNQFSTƌ[
çalışma zaman dilimini göstermektedir. Sistemi, damper
olmayacak şekilde modellemek için davlumbazin durumu
FH[P[GBOI‘[‘WFIBWBEFCƌTƌƌMFEFƌ[MFONƌǵUƌS#VWFSƌMFS
kontrol algoritması ile pişirme aktivitesine, yere ve kanal
sıcaklık sensörleri verilerinden gelen sinyallere dayalı
olarak oluşturulmuştur. Eğer bu dört davlumbazın bir
UBOFTƌ ÎBM‘ǵNB EVSVNVOEB PMTBZE‘ GBO I‘[‘ CFMƌSMƌ ZBOƌ
duruma özel davlumbaz için dizayn hava debisine ulaşmak
BNBD‘ZMBTFWƌZFTƌOFHFMFCƌMƌSEƌ̓5BCMPEFIFSƌLƌ
LPOGƌHàSBTZPOEVSVNVOVOZ‘MM‘LFOFSKƌUBTBSSVGVLBSǵ‘MBǵtırılmıştır.
Damper tesisatı olan restoran örneği
Egzoz fanı hızı (%)
Table 2 – Basınçlandırma Damperli ve Basınçlandırma Dampersiz Enerji Tasarrufu Karşılaştırması
Tahmini Tasarruf
Hava akış ortalaması = % 73 tasarım
Egzoz fan değişken debi motoru hızı, %
Şekil 6. Dengeleme damperleri takılı bir restoran durum çalışması
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
System
Isıtma
[Therms]
Soğutma
[kWh]
Egzoz Fanı
[kWh]
Besleme
Fanı [kWh]
DCV w/
Damperler
1133
6435
32554
10851
DCV w/o
Damperler
623
539
15697
5232
Fark
510
2896
16857
5619
-!+!,%
debisinin modüle edildiği anlamına gelir. Pişirme ekipNBOMBS‘ HFOFM NVUGBL FOFSKƌ UàLFUƌNƌOƌ CFMƌSMFS ÎàOLà
$,7OƌOFOFSKƌUàLFUƌNƌCàZàLÚMÎàEFNVUGBLUBLƌQƌǵƌSNF
FLƌQNBOMBS‘WFIBWBEFCƌMFSƌƌMFƌMƌǵLƌMƌEƌS"ODBL%$,7LBZnağın (pişirme ekipmanı) kendisini optimize etmez. Enerji
WFSƌNMƌCƌSNVUGBǘ‘OHFMƌǵƌNƌOEFLƌCƌSTPOSBLƌBE‘NBMFUMFSƌ
QƌǵƌSNFUBMFQMFSƌOFEBZBM‘PMBSBLLPOUSPMFEFOWF$,7FOFSKƌ
tüketimini minimize etmek için onların durumunu bildiren
bir DCK (Demand Controlled Kitchen) stratejisini uygulaNBLU‘S&OFSKƌWFSƌNMƌQƌǵƌSNFDƌIB[M‘%$,%$7TƌTUFNƌƌMF
entegre edildiğinde kontrollü pişirme programı talebe
EBZBM‘PMEVǘVOEBHFSÎFLUFOFOFSKƌUBTBSSVGMVCƌSNVUGBL
olacaktır.
4. Hava Dağıtım Tasarımını Dikkate Almak
Hava dağıtım sistemi, davlumbazların yakalama ve egzoz
hava debisini düşürme üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
4‘DBLQƌǵƌSNFZà[FZƌOƌOàTUàOEFZàLTFMFOLPOWFLUƌGEVNBO
yavaş yani ağır bir akıştır hatta 0.3 m/s veya daha yüksek
IBGƌG ÎBQSB[ IBWB BL‘N‘ EVNBO L‘WS‘N‘OB WF EVNBO‘O
davlumbazdan dışarı yayılmasına neden olabilir. Hava
ZÚOMFOEƌSNFTƌTUFNƌUBTBSMBNBLNVUGBLBMBO‘OEBLƌIFSCƌS
davlumbaz için davlumbaz çevresi boyunca yeterli havayı
TBǘMBNBLWFFǵƌUMFNFLUƌS.VUGBLBMBOMBS‘OEBZàLTFLIBWB
BL‘N‘O‘ÚOMFNFLƌÎƌOEàǵàLI‘[QFSGPSFEƌGà[ÚSMFSLVMMBO‘Mmalıdır.
Sonuçlar
)FSƌLƌLPOGƌHàSBTZPOMVTƌTUFNƌOEFFOFSKƌUBTTBSVGVTBǘlamasına rağmen, davlumbazların bağımsız bir şekilde
çalışmasına izin verecek şekilde damperlerin takılması
FOFSKƌUBTBSSVGVOVNBLTƌNVNTFWƌZFZFHFUƌSƌS%BNQFSMFS
takılmamışsa, bir davlumbaz ocak pişirme konumundayken, duruma bakılmaksızın dizayn have debisine ulaşmak
için tüm şartlar zorlanır.
5FL CƌS FH[P[ GBO‘OB EÚSU EBWMVNCB[ CBǘM‘ CV Ú[FM
EVSVNEBCBT‘OÎMBOE‘SNBEBNQFSMƌ%$,7TƌTUFNƌCBT‘OÎlandırma damperleri olmayan benzer bir sisteme göre çok
EBIBGB[MBFOFSKƌUBTBSSVGVTBǘMBS
Enerji verimli tasarım için menü :
t 0QUƌNƌ[BTZPOBQƌǵƌSNFTàSFDƌWFQƌǵƌSNF
ekipmanlarından başlamak
t 1ƌǵƌSNFTàSFDƌƌÎƌOVZBSMBOBOIBWBMBOE‘SNB
sistemini tasarlamak, davlumbaz egzoz hava
debisini en düşük seviyeye indirmek
t &H[P[IBWBEFCƌTƌOƌEBIBEBB[BMUNBLƌÎƌO.VUGBL
Havalandırma Otomasyon Sistemi kullanmak
t "MBOEBLƌÎBQSB[IBWBBL‘ǵ‘O‘FOHFMMFNFLWF
NVUGBLUBIFSEBWMVNCB[ƌÎƌOƌMBWFIBWBTBǘMBNBL
amacıyla hava dağıtım sistemi tasarlamak
DCKV sistemlerinin Geleceği
Referanslar:
Pişirme cihazından doğrudan bir sinyal alma cihaz
durumunu tespit etmek için çok etkili bir yoldur (pişirme,
boşta veya kapalı). En modern yemek pişirme ekipmanları,
EVSVNV ÚODFEFO CƌMFO WF DƌIB[MBS WF %$,7 LPOUSPMÚSà
arasındaki gerekli tüm iletişimi kuran PLC kontrolörler ile
donatılmıştır.
:VLBS‘EB CFMƌSUƌMEƌǘƌ HƌCƌ QƌǵƌSNF FLƌQNBOMBS‘ WF $,7
NVUGBLMBS‘O CƌSƌODƌM FOFSKƌ UàLFUƌDƌMFSƌEƌS )BWBMBOE‘SNB
PUPNBTZPO TƌTUFNƌ ƌGBEFTƌ EBWMVNCB[ BMU‘OEBLƌ QƌǵƌSNF
FLƌQNBOMBS‘ UBSBG‘OEBO UBMFCF HÚSF EBWMVNCB[ FH[P[
34
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
/BUƌPOBM'ƌSF1SPUFDUƌPO"TTPDƌBUƌPO
/'1"4UBOEBSE4UBOEBSEGPS
7FOUƌMBUƌPO$POUSPMBOE'ƌSF1SPUFDUƌPO
PG$PNNFSDƌBM$PPLƌOH0QFSBUƌPOT
2. International Code Council. 2012. 2012
International Mechanical Code.
3. D. Schrock, J. Sandusky, A. Livchak “Demand$POUSPMMFE7FOUƌMBUƌPOGPS$PNNFSDƌBM
,ƌUDIFOTw"4)3"&+PVSOBM/PW
-!+!,%
Müzelerdeki çevresel parametreler*
Dr. G. Pavlogeorgatos
Kültürel Teknoloji ve İletişim Bölümü, Ege Üniversitesi, Midilli, Yunanistan
±FWƌSFO:SE%PÎ%S'BUNB#BOV±BLBO
* Building and Environment 38 (2003) 1457 – 1462
ÖZET
Son on yılda, müze sergi birimlerinin ve depolama alanlarının çevresel koşullarının koleksiyon ve eserlerin korunması
BΑT‘OEBO FO IBZBUƌ GBLUÚS PMEVǘV HÚSàMNàǵUàS ,ƌSMƌMƌL
(kimyasallar ve gürültü), nem, sıcaklık ve aydınlatma müze
koleksiyonlarında tutulan, koruma altına alınan ve sergilenen somut kültür mirasının bozulmasına sebep olabilir
veya tamamen ortadan kaldırabilir. Bu yüzden, bu raporun
IFEFGƌ UVUVMEVLMBS‘ OPLUBEBLƌ VZHVO PMNBZBO LPǵVMMBS
nedeniyle müze koleksiyonlarının maruz kalabilecekleri
tehlikeleri tanımlamaktır.
Anahtar Sözcükler: Müze ortamı, Hava kirliliği, Nem,
Gürültü, Işık, Sıcaklık
ENVIRONMENTAL PARAMETERS IN MUSEUMS
ABSTRACT
%VSƌOHUIFMBTUEFDBEFUIFFOWƌSPONFOUBMDPOEƌUƌPOTPGUIF
NVTFVN FYIƌCƌUƌPO GBDƌMƌUƌFT BOE TUPSBHF BSFBT IBWF CFFO
TIPXOUPCFUIFNPTUDSVDƌBMGBDUPSDPODFSOƌOHUIFQSFTFSWBUƌPOPGDPMMFDUƌPOTBOEBSUƌGBDUT5IFQPMMVUƌPODIFNƌDBMTBOE
noise), the humidity, the temperature and the lighting can
possibly deteriorate or even destroy the material cultural goods
that are kept, protected and displayed in museum collections.
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
5IFSFGPSFUIFBƌNPGUIFQSFTFOUSFQPSUƌTUPEFOFUIFUISFBUT
that museum collections may su3er under inappropriate environmental conditions where they are housed.
© 2003 Published by Elsevier Ltd.
Keywords: Museum environment; Air pollution; Humidity;
Noise; Light; Temperature
GİRİŞ
Önemli sayıda kurum, organizasyon ve birey aşağıda örnekleri
sıralanan kültürel koleksiyonun bakımı ve korunmasından
TPSVNMVEVS<>
t BSǵƌW NBM[FNFMFSƌ NFUƌO TFT Îƌ[ƌN IBSƌUB GPUPǘSBG
GƌMNWE
t kütüphaneler;
t müzeler;
t belirli enstitüler ve organizasyonlar (örn: Bakanlıklar,
Üniversiteler, Basın, vd);
t ,àMUàSFMWFBOUSPQPMPKƌLGPMLMPSƌLEFSOFLMFSWFCƌSMƌLMFS
t özel koleksiyonlar.
Geçmişte, yukarıda sıralanan evsahibi kurumlardaki çevresel
koşullar ziyaretçilerin ve çalışanların lehine ayarlanmışlardı.
Ancak, çağdaş araştırma göstermektedir ki; kültürel koleksiyonların tutulduğu iç mahallerdeki çevresel parametrelerin kontrolü
malzemelerin korunması açısından ele alınmalıdır. Aksi takdirde
sergilenen eserlerin bozulması, ve hatta tamamen ortadan
LBMLNBT‘LBΑO‘MNB[E‘S<>#Bǘ‘MOFNÎFWSFTFMT‘DBLM‘LWF
sergilerin sıcaklığının dışında uygun olmayan aydınlatma ve
BUNPTGFSƌLLƌSMƌMƌLHƌCƌÎFWSFTFMQBSBNFUSFMFSLàMUàSFMTFSHƌFǵZBsına zarar verebilirler ve söz konusu eşyanın uygun korunması
üzerinde önemli etkiye sahip olabilirler.
2. Koleksiyonların korunmasını etkileyen çevresel
parametreler
2.1 Nem
Çevrenin bağıl neminin sergilenen malzemeyi bozması üç ana
LBUFHPSƌEFƌODFMFOFCƌMƌS<o>
1. Sergilenen malzemenin boyut ve şeklinde meydana
gelen değişiklikler;
2. Bozunmaya neden olan kimyasal tepkimelerin
hızındaki değişimler;
3. Biyolojik bozunma kaynaklarındaki değişiklikler.
2.1.1. Sergilenen malzemenin boyut ve şeklinde meydana
gelen değişiklikler
"IǵBQLFNƌLGƌMEƌǵƌQBSǵÚNFOEFSƌLVNBǵTFQFUàSàOMFSƌTB[
malzeme ve belirli yapışkanlar gibi nemi emen malzemeler bağıl
nem arttığında genleşir, azaldığında ise çekerler. Bunun yanısıra,
büyük miktarda su içeren hayvan ve bitkiler ve bu (organik)
malzemelerden üretilen ürünler de belirli oranda nem içerirler.
#ƌSUBSBGUBOOFNBIǵBQGƌMEƌǵƌWFZBLFNƌLHƌCƌNBM[FNFMFSEFO
ÎFLƌMEƌǘƌOEFCVNBM[FNFMFSLàÎàMàSMFSWFÎPǘV[BNBOEFGPSNF
olur, çatlayabilir ve kırılabilirler. Kağıt, parşömen, deri ve kumaş
HƌCƌƌTUƌGMFONƌǵPSHBOƌLNBM[FNFMFSEFOOFNÎFLƌMEƌǘƌOEFCV
NBM[FNFMFSL‘S‘MHBOMBǵ‘SWFMƌGMFSƌEBIBLPMBZLPQBS/FNFLTƌLliğinde olanın aksine, yüksek nem, her ne kadar acil ve yoğun
bir doğal çöküşe yol açmasa da, sergi malzemeleri -özellikle de
PSHBOƌLNBM[FNFMFSà[FSƌOEFLàGWFEƌǘFSNƌLSPPSHBOƌ[NBMBS‘O
HFMƌǵNFTƌOFPMBOBLTBǘMBS#ƌMƌOFOCƌSEƌǘFSPMHVEBCƌSEFOGB[MB
malzemeden üretilmiş objelerin müzelerde bulunduğu ve bu
malzemelerin genellikle nem emdiğidir. Beklendiği gibi, bu
NBM[FNFMFSOFNƌOWBSM‘ǘ‘WFZBZPLMVǘVLBSǵ‘T‘OEBGBSLM‘UFQLƌMFS
gösterirler ve, söz konusu malzemelerden birinin diğerinden
GB[MB HFOMFǵNFTƌǵƌǵNFTƌ PCKFOƌO CƌS QBSÎBT‘O‘O LPQNBT‘OB
veya eserin tamamen zarar görmesine neden olabilir. Şişme
aynı malzemeden yapılmış objelerde meydana geldiği gibi
GBSLM‘ZÚOMFSEFWFI‘[MBSEBEBPMVǵBCƌMƌSƵƌǵNFOƌONFWDVEƌZFUƌ
özellikle sıcaklık gibi çevresel parametrelere bağlıdır.
Yukarıda bahsedilen nedenlerden dolayı nemin müzelerde
sabitlenmesi ve kontrol altında tutulması gerekliliği ortadadır.
/FNƌOTBBUƌÎFSƌTƌOEFWFZBNFWTƌNMFSBSBT‘OEBNPEƌGƌLBTyonu objelerin boyut ve şekillerinin sürekli değişmesi, böylelikle
de onların çürüme ve hatta yokolmalarının hızlanması anlamına
gelir. Ancak, bu noktada akılda tutulması gereken bir nokta,
havanın içerdiği mutlak nemin ölçülmesinin müzelerdeki nemi
yeteri kadar kontrol altında tutamayacağıdır, çünkü, örneğin
eğer nem 1 m3 havada 10 gram olarak tanımlansa; ve havanın
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
37
-!+!,%
gümüşün kararması bağıl nemle hızlandırılırken, diğer metallerle karşılaştırıldığında, altın onu çevreleyen ortamın neminden
hiç etkilenmez.
2.1.2.1. Boyar maddelerin değişmesi
sıcaklığı yüksek olsa, sergilenen eserlerin tehlikeli bir biçimde
kuruması gündeme gelirken, hava sıcaklığı düşükken eserlerin
üzerinde yoğuşma oluşmasına bile sebebiyet verebilir. Bu
EVSVNEBNVUMBLOFNZFSƌOFBǵBǘ‘EBLƌGPSNEBTVOVMBOCBǘ‘M
OFNUFSDƌIFEƌMƌS<>
BN=(bir birim havanın içinde bulunan su miktarı/havanın söz
konusu sıcaklıkta ihtiva edebileceği maksimum su miktarı)x100
2.1.2. Bozunmaya neden olan kimyasal tepkimelerin
hızındaki değişimler
Bir müzede bulunan malzemelerin bozulması veya yokolmasına
neden olabilecek dört temel kimyasal tepkime bulunmaktadır:
t NFUBMLPSP[ZPOVOVOCBǵMBNBT‘WFZBI‘[MBONBT‘<>
t boyar maddelerin solması (kumaş veya kağıt objeler
PMEVǘV HƌCƌ ÚSOFǘƌO àOƌGPSNBMBS HƌZTƌMFS UBCMPMBS
WCOEFPMEVǘVHƌCƌ
<>
t LBǘ‘UWFZBLVNBǵEƌSFODƌOƌOB[BMNBT‘<o>WF
t CB[‘DBNFǵZBO‘OCP[VONBT‘<>
Birçok müzede nem-emen sergi malzemeleri için asgari bağıl
OFN
TFÎƌMNƌǵPMTBCƌMFEFOHFTƌ[EFNƌSƌOGFSSVN
klorid tuzu içeren bronzun ve diğer dengesiz cam eserlerin
korunması için gereken maksimum bağıl nem oranının aşılmaNBT‘OBEƌLLBUFEƌMNFMƌEƌS4BGWFƌZƌLBMƌUFEFEFNƌSEFOZBQ‘MN‘ǵ
objeler (düşük kükürt oranlı) veya üzerinde oksit pası oluşmuş
CSPO[MƌLCBǘ‘MOFNBMU‘OEBHàWFOMƌTBZ‘MBCƌMƌS<>%FNƌSƌO
dengeli olmadığı durumlarda eserler vitrinler içinde sergilenmelidir. Eğer değerli metal eserlerin sergilendiği vitrinlerde nemi
alınmış elementler kullanılıyorsa, bir kurutucu malzeme olarak
lityum kloridden kaçınılmalıdır. Çünkü, lityum klorid elektrolittir
ve nemi alınmış elementlerden hava aracılığıyla metal yüzeylere
taşındığında metal objeleri korozyona uğratabilir. Bu durumda
TƌMƌLBKFMƌÎFSFOOFNƌBM‘ON‘ǵFMFNFOUMFSEBIBGB[MBUFSDƌIFEƌMƌSMFS
<>
Öte yandan altı çizilmelidir ki; kurşun, kalay alaşımı ve gümüş
korozyondan aşırı ölçüde kuru çevresel koşullarla korunabilse
bile, ve bu koşullar çeşitli sorunlara yol açsa bile, söz konusu
sorunlar düşük nem gerektirecek kadar ciddi değildir. Örneğin,
38
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
Pamuk, keten, yün ve ipekli tekstillerin büyük çoğunluğunun
düşük nem yerine yüksek nem altında değişime uğradığı iddia
FEƌMFCƌMƌS½UFZBOEBOCƌSÎPLEVSVNEBCBǘ‘MOFNBMU‘OEB
CPZBSNBEEFMFSƌOEFǘƌǵNFI‘[‘CBǘ‘MOFNFHÚSFEFO
EBIBB[E‘S<>#VOFEFOMFTFSHƌMFOFOPCKFMFSCàZàLUBSƌITFMWF
TBOBUTBMEFǘFSFTBIƌQPMNBE‘ǘ‘NàEEFUÎFGBSLM‘NBM[FNFMFSEFO
yapılmış objeleri barındıran müzelerdeki tekstillerin korunması
için önlem alınması tavsiye edilmez. Yine de, müze sergilemeMFSƌOƌO ÎPǘVOVO UFLTUƌM PMEVǘV EVSVNMBSEB CBǘ‘M OFN civarında olacak şekilde önlemler alınmalıdır. Bunun haricinde,
UVOHTUFOXPMGSBN
BZE‘OMBUNBO‘OZBZE‘ǘ‘‘T‘CBǘ‘MOFNƌPSUBN‘OCBǘ‘MOFNƌOƌOBMU‘OBEàǵàSFDFǘƌOEFOGMPSFTBOBZE‘OMBUNB
yerine tungsten aydınlatma kullanılmalıdır.
2.1.2.2. Cam eserler vitrini
Cam objeler her ne kadar su ve/veya diğer sıvıları taşımak için
kullanılsalar da, bazı camlar neme karşı duyarlıdır. Gerçekten
de bazı özel cam yapıları vardır ki sodyum ve potasyum iyonları
küçük bir miktar çözünürlük sağlarlar. Böylelikle, nemin mevcudiyeti altında, cam yapıların sodyum ve potasyum iyonları
sodyum ve potasyum hidroksitlerine ve -havada bulunan
karbon dioksitin varlığıyla da- karbonik sodyum ve potasyuma
dönüşebilirler. Dahası, suda çözünen kombinasyonlar nemi
bünyelerine çekerler ve cam üzerinde lekelerin oluşmasını sağMBSMBS#VTàSFÎ[BSG‘OEBDBNǵFGGBGM‘ǘ‘O‘ZƌUƌSFCƌMƌSWFHSƌCFZB[
bir renk alıp küçük ölçekte bir dizi bozunmalar yaşarken camın
yüzeyinde de küçük çatlaklar oluşur. Cam için bağıl nem değeri
VOàTUàOFΑLNBNBM‘E‘S<>
2.1.3. Biyolojik bozunma kaynaklarının değişimi
CBǘ‘M OFNƌO à[FSƌOEF WF Ú[FMMƌLMF EF IBWBO‘O EVSBǘBO
PMEVǘVT‘DBLPSUBNMBSEBLàGHFMƌǵƌNƌI‘[MBO‘S#BLUFSƌHFMƌǵƌNƌ
genellikle yüksek bağıl nemle ilgilidir.
2.2 Atmosferik kirlenme
"UNPTGFSƌL LƌSMFONF Nà[F LPMFLTƌZPOMBS‘O‘O LPSVONBT‘
LPOVTVOEBCFMLƌEFFOÚOFNMƌUFIEƌUUƌ<>,àLàSUWFB[PUPLTƌU
P[POQBSUƌLàMBUWFZFSFMFÚ[FMEƌǘFSCƌMFǵƌNMFSHƌCƌBUNPTGFSƌL
kirleticilerin çeşitli eser türlerini bozma ve yok etme kabiliyeti,
bu konudaki küresel ve yerel kaygıların artmasında rol oynayan
FOEƌLLBUÎFLƌDƌVOTVSEVS<o>
2.2.1 Partikülatlar
'PTƌM ZBL‘UMBS‘O ZBL‘MNBT‘ ZFSMFǵƌN BMBOMBS‘O‘O BUNPTGFSƌOEF
CVMVOBOQBSUƌLàMBUMBS‘ONFWDVEƌZFUƌOƌBSUU‘SN‘ǵU‘S<>.PEFSO
IBWBGƌMUSFMFSƌOƌOLVMMBO‘N‘ÎBQMBS‘ONZFLBEBSPMBOQBSUƌLàMBUMBS‘O‘O‘OUVUVMNBT‘OBPMBOBLTBǘMBZBCƌMNFLUFEƌS"ODBL
QBSUƌLàMBUMBS‘OTƌEBIBEàǵàLÎBQMBSBTBIƌQUƌS<>0SUBNEB
asılı halde bulunan partikülatlar:
1. müzede sergilenen eserlerin detaylarını yok eder;
2. mikro organizmaların gelişme olasılığını arttırır;
3. eserlerin yüzeylerinde estetik ve kimyasal kirlenme izleri
bırakır;
4. eserlerin ihmal edildiği yargısını güçlendirir.
±FǵƌUMƌUƌQUFWFEFCƌEFNFLBOƌLWFWFZBFMFLUSPTUBUƌLGƌMUSFMFSƌO
kullanılması durumunda partikülatların tutulması başarılabilir.
Ancak, ozon oluşturmaları dolayısıyla müzelerde elektrostatik
GƌMUSFMFSƌOLVMMBO‘N‘ZBTBLMBON‘ǵU‘S0[POCƌSNà[FEFCVMVOBbilecek her türde obje için güçlü bir oksidandır. Ayrıca demir
WFHàNàǵàOPLTƌEBTZPOVOVWFHàNàǵWFCBL‘S‘OTàMGàSà[BTyonunu arttırır. Nihai olarak ozon etkileşim halinde olduğu
LBSCPO[ƌODƌSƌOEFLƌIFSÎƌGUCBǘ‘LPQBS‘SWFCÚZMFMƌLMFCƌSTFSƌ
malzemede dikey çatlakların oluşmasına neden olur.
TVQàTLàSUNFMƌƌLMƌNMFOEƌSNFTƌTUFNMFSƌOƌWF
BLUƌGLBSCPO
GƌMUSFMFSƌLVMMBOBSBLCL[5BCMP
Nà[FTFSHƌMFNFMFSƌOƌ[BSBSB
uğratacak hava kirleticilerini ve çevresel parametreleri ortadan
LBME‘SNBL NàNLàOEàS <> ½UF ZBOEBO BLUƌG LBSCPO
GƌMUSFMFSƌOƌ LVSBSLFO TÚ[ LPOVTV TƌTUFNMFSƌO LàLàSU PLTƌUMFSƌ
tatmin edici bir oranda bünyesinde tutmasına karşılık, aynı şeyi
azot oksitler için gerçekleştiremediğini akıldan çıkartmamak
HFSFLƌS0[POBΑT‘OEBOCBL‘ME‘ǘ‘OEBP[POBLUƌGLBSCPOUBSBG‘OEBOBCTPSCFFEƌMFSFLEFǘƌMGBLBULBSCPOWFZBGƌMUSFUBSBG‘OEBO
emilen organik malzeme yüzeyinde ortadan kaldırılabilir.
Kağıtların depolandığı durumlarda, kükürt dioksit derişikliğinin
1 μg/m3’den, azot dioksit derişikliğinin ise 5 μg/m3’den az olması
HFSFLUƌǘƌCƌMƌONFMƌEƌS<>CL[5BCMP
Tablo 1. Hava kirleticilerinin su püskürtme ve karbon
filtreler aracılığıyla iklimlendirme sistemlerinden
uzaklaştırılması [17]
İklimlendirme sisteminde
su püskürtme
Aktif karbon
filtresi kullanma
Kükürt dioksit
evet
evet
Azot dioksit
evet
bazı
Ozon
hayır
evet
2.2.2 Kükürt oksitler
/FNƌOZBSE‘N‘ZMBLàLàSUEƌPLTƌUTàMGàSƌLBTƌUFEÚOàǵFSFL
geniş bir yelpazdeki eserlere önemli ölçüde zarar verir.
Çevresel ortamlarında kükürt oksit bulunan tehlike
altındaki eserler aşağıdaki malzemelerden yapılmışlardır:
1. karbon kalsiyum (mermer, kireç taşı, duvar ersimleri);
2. selüloz (kağıt, pamuk, keten);
3. ipek;
4. demir; ve
5. çelik.
Tablo 2. Müzelerde bulunmasına izin verilen atmosferik kirleticiler [8,17]
Bileşim
Derişiklik (μg/m3)
Kükürt dioksit
< 10
2.2.3 Azot oksitler
Azot dioksit
< 10
Nemin mevcudiyeti altında, azot dioksit kolayca güçlü nitrik
aside dönüşebilir. Nitrik asidin uçucu olduğunu belirtmekte
GBZEBWBSE‘S/ƌUSƌLBTƌEƌOFTFSMFSà[FSƌOEFLƌFULƌTƌLàLàSUEƌPLTƌUƌOLƌOFCFO[FSWFNFUBMLPSP[ZPOVOBOFEFOPMVSWFZBLPSP[ƌG
etkiyi arttırır. Böylelikle selülozun hidrolizini hızlandırı.
Ozon
0-2
2.2.4 Hava kirleticilerin ortadan kaldırılması
Yukarıda tartışıldığı şekliyle, partikülat, kükürt ve azot oksitler
ve ozon benzeri hava kirleticileri müze sergilemelerinin
bozunmasına ve zarar görmesine neden olabilirler veya bu
etkileri hızlandırabilirler. Öte yandan, koleksiyonların ve müze
sergilemelerinin bozunması ve zarar görmesi aşağıdaki çevresel
parametrelerin etkisi altında da hızlanabilir:
t bol aydınlatma;
t FTFSMFSƌOTàSFLMƌ67‘ǵ‘O‘N‘OBNBSV[LBMNBT‘
t yüksek sıcaklık; ve
t yüksek bağıl nem.
(1) Kükürt ve azot oksitleri müze ortamından uzaklaştıracak
2.3 Gürültü ve titreşim
Müzelerin, havaalanları, tren garları, otobanlar, vb. güçlü gürültü
kaynaklarının yayında kurulmasından kaçınılmalıdır. Müzelerde
àSFUƌMNFTƌBS[VFEƌMFOB[BNƌHàSàMUàEFǘFSƌ/3EƌS<>#ƌS
müzede gürültü aşağıdaki kaynaklar vasıtasıyla oluşturulabilir:
t UFLFSMFLMƌBSBÎUSBGƌǘƌ
t müzenin yakınında ses gürültüsüne neden olacak
kaynakların (havaalanları, metro ve tren istasyonları,
endüstri merkezleri, kulüpler, vd.) varlığı;
t Nà[FOƌOƌÎƌOEFWFZBLPNǵVBMBOMBSEBƌOǵBBUGBBMƌZFUMFSƌ
t iklimlendirme ve temizleme sistemlerinin gürültüsü; ve
t ziyaretçiler.
Gürültü ve titreşim bir müzede aşağıdaki unsurlara neden olur:
t dengesiz koşullarda bulunan kristal ve cam eserlerin
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
-!+!,%
zarar görmesi ve hatta parçalanması;
t dengesiz sergilemelerde eserlere ait parçaların kopması;
t ziyaretçilerin yarattığı rahatsızlıklar.
2.4 Sıcaklık
Kültürel karakter koleksiyonlarının sergileme ve depolama alanlarındaki sıcaklık, nem ve kirliliğin ardından, bozulmaya sebep
olan üçüncü unsurdur.
Müzelerin iç mekanlarındaki sıcaklığın artışı bir dizi tepkimeye
OFEFOPMBCƌMƌS<>
1. Malzemelerin bozunmasına neden olan kimyasal
süreçlerin hızlanması. Örneğin, sıcaklık 5 °C’den 20 °C’ye
ZàLTFMEƌǘƌOEFTFMàMP[VOLPSP[ZPOBVǘSBNBI‘[‘
BSUBCƌMƌSLBSBOM‘LUBWFEFOHFMƌCBǘ‘MOFNEF
<>
2. Su ve havanın dengeli partikülatlar arasında hareketi
gibi doğal süreçler hızlanması. Genellikle, 5 °C sıcaklık
BSU‘ǵ‘TÚ[LPOVTVTàSFÎMFSƌOI‘[‘O‘EFOB
BSUU‘SBCƌMƌS<>
3. Sergilenen eserlerin genleşmesi.
4. Eğer nem dengeli tutulmazsa, sergilenen eserlerin
(ahşap, kağıt, deri ve benzeri malzemeler) kısmi kuruması söz konusu objelerin kırılganlığının artmasıyla
sonuçlanabilir.
Son olarak, müzelerdeki sıcaklığın artması objelerin aydınlatılması (doğal veya yapay) ile de meydana gelebilir. Kuruma
kontrol edilse ve ortamın nemi sabit tutulsa dahi aydınlatma
objelerin kurumasına neden olabilir. Örneğin, 500 lükslük bir
XPMGSBNMBNCBT‘FTFSƌOSFOHƌOFWFBZE‘OMBUNBLBZOBǘ‘O‘OFTFSF
olan uzaklığına bağlı olmak kaydıyla, sergilenen eserin sıcaklıǘ‘O‘¡$BSUU‘SBCƌMƌS<>#Bǘ‘MPMBSBLLPOVǵBDBLPMVSTBLBZO‘
HàÎUFLƌCƌSGMPSFTBOMBNCBMàLTMàLCƌSXPMGSBNMBNCBT‘O‘O
neden olduğu sıcaklık artışının yarısı kadar sıcaklık artışı yaratır.
Doğal aydınlatma durumunda söz konusu sıcaklık artışı çok
daha azdır.
2.5 Aydınlatma
Malzemelerin bozunma süreçlerinin enerjiye ihtşiyaç duyduğu
iyi bilinen bir gerçektir. Müzelerde bulunan enerji kaynaklarının
en önemlisidir. Bu nedenle, doğal veya yapay aydınlatma müzeMFSEFBǵBǘ‘EBLƌTPSVOMBSBZPMBÎBCƌMƌS<o>
t Oksidasyonlarında katalizör görevi üstlenerek bazı malzemelerin bozunmalarını ve yok olmalarını hızlandırır;
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
t 4FMàMP[ MƌGMFSƌOƌO BIǵBQ LBǘ‘U
L‘S‘MHBOM‘L TFWƌZFMFSƌOƌ
arttırır;
t Kağıdın rengini attırır, soldurur veya kağıdı karartır;
t Sanat eserlerinin yapıldığı malzemelerin boyandığı
renkleri soldurur veya değiştirir;
t Her türlü doğal kumaşı önemli ölçüde korozyona uğratır;
t Doğa Tarihi Müzelerinde sergilenen eserleri bozar; ve
t Eserlerin yüzey sıcaklıklarını arttırır.
Öte yandan, ışıktan etkilenmeyen – taşlar, metaller, cam ve
TFSBNƌLCB[‘ƌTUƌTOBMBSMB
HƌCƌTFSHƌNBM[FNFMFSƌEFWBSE‘S<>
Burada akıldan çıkartılmaması gereken şey; doğal ışığın kızılöUFTƌ67
‘ǵ‘O‘N‘O‘OEƌǘFSBZE‘OMBUNBLBZOBLMBS‘OBOB[BSBOEBIB
yüksek olduğudur. Bu yüzden müze pencereleri mutlaka uygun
GƌMUSFMFSMFLBQMBONBM‘E‘S,VMMBO‘MBCƌMFDFLƌLƌUàSGƌMUSFEFOQMBTUƌL
PMBO‘ 67 ‘ǵ‘O‘N‘ FOHFMMFNFL BNBD‘ZMB UBWTƌZF FEƌMƌS ÎàOLà
DBNGƌMUSFMFSQMBTUƌLGƌMUSFMFSFHÚSFEBIBB[FULƌOEƌSMFS#VOVO
E‘ǵ‘OEBGMPSFTBOMBNCBMBS‘OEPǘBM‘ǵ‘ǘBHÚSFEBIBB[67‘ǵ‘O‘N‘
yaymalarına rağmen, söz konusu lambalarla objeler arasına da
GƌMUSFMFSLPZNBO‘OHFSFLMƌPMEVǘVVOVUVMNBNBM‘E‘S4POPMBSBL
XPMGSBN MBNCBMBS‘O‘O LVMMBO‘MNBT‘ EVSVNVOEB 67 GƌMUSFMFSF
ƌIUƌZBÎEVZVMNB[<>
3. Sonuçlar
Önemli ölçüde kültürel değeri haiz eşyanın tutulduğu mahallerde çevresel koşulların kontrol edilmeleri gerekliliği günümüzde aşikar hale gelmiştir. Bunun yanısıra, uygun koruma
koşullarını sağlamadan, koleksiyonları korumak ve işletmek için
müzeler inşa etmek çelişkili bir davranış olarak görülmektedir.
Müzelerin çevresel koşulları üzerine yapılan çalışmalar özellikle
son on yılda dünya çapında hızla artmıştır. Müzelerdeki küratör,
direktör, müdür ve çalışanlar artık çağdaş koruma yöntemleri
ve konu ile ilgili diğer gelişmeleri mümkün olduğunca takip
etmeye çalışmaktadır. Bu kişiler, aynı zamanda sorumlu oldukları
LPMFLTƌZPOMBS‘HàWFOMƌLPǵVMMBSEBNVIBGB[BFUNFLƌÎƌOEFIFS
türlü önlemi almaya devam edeceklerdir.
Referanslar
<>̓ 1BWMPHFPSHBUPT(1SFTFSWBUƌPOPGNBUFSƌBMDVMUVSBMIFSƌUBHF5IFTTBMP
OƌLƌ(SFFDF1BSBUƌSƌUƌT1VCMƌTIƌOH)PVTF4"*4#/
<ƌO.PEFSO(SFFL>
<>̓ $BNV P%(SƌFLFO37#VTTF)+4UVSBSP(7BMFOUƌOP"#FSOBSEƌ"
#MBEFT"4IPPUFS%(ZTTFMT,%FVUTDI'8FƌTFS.,ƌN06MSZDI6
&OWƌSPONFOUBMNPOƌUPSƌOHƌOGPVS&VSPQFBONVTFVNT"UNPTQIFSƌD
Environment 2001;35(1):S127–40.
<>̓ #MBEFT/0SFT[D[ZO5#PSEBTT#$BTTBS.(VƌEFMƌOFTPOQPMMVUƌPO
control in museum buildings. Museum Practice, Museums Association,
-POEPO*4#/
<>̓ .PSUFO 34 FEƌUPS 5IƌSE ƌOEPPS BƌS RVBMƌUZ NFFUƌOH 1SFTFOUBUƌPO
BCTUSBDUTGSPNUIFNFFUƌOHIFMEBU0YGPSE#SPPLFT6OƌWFSTƌUZo
+VMZ0OMƌOFBU*"18PSLƌOH(SPVQ)PNFQBHFIUUQƌBRELƌBQ
ƌBRDPOUFOUTIUN
<> 4DIVMU[ "8 FEƌUPS $BSƌOH GPS GBNƌMZ USFBTVSFT /FX:PSL )BSSZ /
Abrahms Inc.; 2000.
<> #BMMBSE.8$POGFSFODFSFQPSUTUIFDBSFBOEQSFTFSWBUƌPOPGNPEFSO
NBUFSƌBMTƌODPTUVNFDPMMFDUƌPOT"NFSƌDBO*OTUƌUVUFGPS$POTFSWBUƌPO
/FXT
Mekanik Daire
Ünitesi
Gülümseyin! Isıtıyoruz!
Isıtma sisteminde yüksek performans ve konfor
Mekanik Daire Ünitesi, plakalı eşanjör, sayaç
ekipmanları ve termal karışım vanası ile daire
bazında sıcak su üretimi, ısıtma gider paylaşımı ve
balans vanası ile ısı ve akışkan kontrolünü mekanik
olarak gerçekleştirir. Yeni seri M-Bus'lı Ultrasonik
Kalorimetreleri ve Mekanik Su Sayaçlarını kap
kapsayan geniş ürün portföyü ile farklı proje şartları
için alternatifler sunar.
Uygulama alanları düşünülerek, en ufak ayrıntısına
kadar terzi usulü üretilen Honeywell Mekanik Daire
ünitesi ile projenize güç katın.
-!+!,%
<> $BNVGGP%.ƌDSPDMƌNBUFGPSDVMUVSBMIFSƌUBHF"NTUFSEBN&MTFWƌFS
<> $BTTBS.&OWƌSPONFOUBMNBOBHFNFOUHVƌEFMƌOFTGPSNVTFVNTBOE
HBMMFSƌFT.VTFVNTBOE(BMMFSƌFT$PNNƌTTƌPO3PVUMFHF1VCM
*4#/
<>̓ 3ƌU[FOUIBMFS .- 1SFTFSWƌOH BSDIƌWFT BOE NBOVTDSƌQUT $IƌDBHP *-
4PDƌFUZPG"NFSƌDBO"SDIƌWƌTUT
<> #BDINBOO , FEƌUPS $POTFSWBUƌPO DPODFSOT " HVƌEF GPS DPMMFDUPST
BOEDVSBUPST8BTIƌOHUPO4NƌUITPOƌBO*OTUƌUVUƌPO1SFTT*4#/
<> "QQFMCBVN#(VƌEFUPFOWƌSPONFOUBMQSPUFDUƌPOPGDPMMFDUƌPOT.BEƌ
TPO$54PVOE7ƌFX1SFTT
<> .ƌDIBMTLƌ45PXBSETTQFDƌ DMƌHIUƌOHHVƌEFMƌOFT*OUFSOBUƌPOBM$PNNƌT
TƌPOPG.VTFVNT‰$PNNƌUUFFGPS$POTFSWBUƌPO%SFTEFO.FFUƌOH
Qo
<> 4USBUƌT+*OGMVFODFPGUIFFOWƌSPONFOUPOUIFBSDIBFPMPHƌDBMƌUFNTBOE
NPOVNFOUT.POVNFOU&OWƌSPONFOUWPM1BSBUƌSƌUƌT1VCMƌTIƌOH
)PVTF4"Qo*44/<ƌO.PEFSO(SFFL>
<> -FF4##PHBBSE+'FMMFS3-%BNBHƌOHFGGFDUTPGWƌTƌCMFBOEOFBSVMUSB
violet radiation on paper. In: Zeronian H, Needles HL, editors. Historic
textile and paper materials II: conservation and characterization. AmeSƌDBO$IFNƌDBM4PDƌFUZ4ZNQPTƌVN4FSƌFTOP8BTIƌOHUPO%$
"$4Qo
<> -FF4##PHBBSE+'FMMFS3-%BSLFOƌOHPGQBQFSGPMMPXƌOHFYQPTVSFUP
WƌTƌCMFBOEOFBSVMUSBWƌPMFUSBEƌBUƌPO+PVSOBMPGUIF"NFSƌDBO*OTUƌUVUF
GPS$POTFSWBUƌPOo
<> 4IBIBOƌ$)FOHFNƌIMF'8FCFSH/5IFF FDUPGWBSƌBUƌPOTƌOSFMBUƌWF
IVNƌEƌUZPOUIFBDDFMFSBUFEBHƌOHPGQBQFS*O;FSPOƌBO4)/FFEMFT
HL, editors. Historic textile and paper materials II: conservation and
characterization. American Chemical Society Symposium Series no.
8BTIƌOHUPO%$"$4Qo
<> 5IPNTPO ( 5IF NVTFVN FOWƌSPONFOU OE FE -POEPO #VUUFS
XPSUIT
<> -VMM81.FSL--ƌHIUƌOHGPSTUPSBHFPGNVTFVNDPMMFDUƌPOTEFWFMPQƌOH
BTZTUFNGPSTBGFLFFQƌOHPGMƌHIU‰TFOTƌUƌWFNBUFSƌBMT5FDIOPMPHZBOE
$POTFSWBUƌPO
o
<> -VMM81(BSSƌTPO."1MBOOƌOHBOEEFTƌHOPGNVTFVNTUPSBHFFOWƌSPO
NFOUT3FHƌTUSBS
o
<> %POPWBO1%1SPUFDUƌPOPGNFUBMTGSPNDPSSPTƌPOƌOTUPSBHFBOEUSBOTƌU
/FX:PSL&MMƌT)PSXPPE-ƌNƌUFE8ƌMFZ
<> .ƌMMT+8IƌUF35IFPSHBOƌDDIFNƌTUSZPGNVTFVNPCKFDUT-POEPO
#VUUFSXPSUIT
<> .BDMFPE,+3FMBUƌWFIVNƌEƌUZƌUTƌNQPSUBODFNFBTVSFNFOUBOEDPOU
rol in museums. Technical bulletin 1. Ottawa: Canadian Conservation
*OTUƌUVUF
<> $SBEEPDL"#$POUSPMPGUFNQFSBUVSFBOEIVNƌEƌUZƌOTNBMMDPMMFDUƌPOT
*O#BDINBOO,FEƌUPS$POTFSWBUƌPODPODFSOT"HVƌEFGPSDPMMFDUPST
BOE DVSBUPST8BTIƌOHUPO 4NƌUITPOƌBO *OTUƌUVUƌPO 1SFTT QQ
o*4#/
<> )FSCFSU)6FEƌUPS5IFDPSSPTƌPOIBOECPPL/FX:PSL8ƌMFZ
*4#/
<> )PMCFO &. 5IF DBSF PG QSƌOUT BOE ESBXƌOHT /BTIWƌMMF "NFSƌDBO
"TTPDƌBUƌPOGPS4UBUFBOE-PDBM)ƌTUPSZ
<> 1MFOEFSMFƌUI)+8FSOFS"&5IFDPOTFSWBUƌPOPGBOUƌRVƌUƌFTBOEXPSLT
PGBSU0YGPSE0YGPSE6OƌWFSTƌUZ1SFTT
<> 8FƌOUSBVC 4 $SFBUƌOH BOE NBƌOUBƌOƌOH UIF SƌHIU FOWƌSPONFOU *O
8IFMDIFM ) FEƌUPS $BSƌOH GPS ZPVS DPMMFDUƌPOT /FX:PSL )BSSZ /
"CSBNT*ODQo
<> 8ƌMTPO8,&OWƌSPONFOUBMHVƌEFMƌOFTGPSUIFTUPSBHFPGQBQFSSFDPSET
/BUƌPOBM *OGPSNBUƌPO 4UBOEBSET 0SHBOƌ[BUƌPO 5FDIOƌDBM 3FQPSU
/*4053#FUIFTEB.%/*401SFTT
<> &SIBSEU%5VNPTB$4.FDLMFOCVSH.'$IFNƌDBMBOEQIZTƌDBMDIBOHFT
in naturally and accelerated aged cellulose. In: Cardamore JM, Baker M.
editors. Historic textiles, papers and polymers in museums. Symposium
8BTIƌOHUPO %$ "NFSƌDBO $IFNƌDBM 4PDƌFUZ Q o
<$IBQUFS>
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
<> 4IBIBOƌ$+8ƌMTPO8,1SFTFSWBUƌPOPGMƌCSBSƌFTBOEBSDIƌWFT"NFSƌDBO
4DƌFOUƌTUo
<> (ƌCTPO-5$PPLTFZ#(-ƌUUMFKPIO%5FOU/)"Eƌ VTƌPOUVCFTBNQMFS
GPSUIFEFUFSNƌOBUƌPOPGBDFUƌDBDƌEBOEGPSNƌDBDƌEWBQPSTƌONVTFVN
DBCƌOFUT"OBMZUƌDB$IƌNƌDB"DUBo
<> /BUƌPOBM#VSFBVPG4UBOEBSET/#4
"ƌSRVBMƌUZTUBOEBSETGPSTUPSBHFPG
QBQFSCBTFEBSDIƌWBMSFDPSET/#4*3(BƌUIFSTCVSH
<> 4BMNPO -( $BTT 3( #SVDLNBO , )BCFS + 0[POF FYQPTVSF ƌOTƌEF
NVTFVNTƌOUIFIƌTUPSƌDDFOUSBMEƌTUSƌDUPG,SBLPX1PMBOE"UNPTQIFSƌD
Environment 2000;34:3823–32.
<> ($*/FXTMFUUFS&YQPTVSFPGEFBDƌEƌ FEQBQFSUPTVMGVSEƌPYƌEFBOE
OƌUSPHFOEƌPYƌEF(FUUZ$POTFSWBUƌPO*OTUƌUVUF/FXTMFUUFS
<>$BNVGGP%6#SƌNCMFDPNCFC17BO(SƌFLFOD3#VTTFE)+4UVSBSPF(
7BMFOUƌOPF"#FSOBSEƌB"#MBEFTC/4IPPUFSG%%F#PDLD-(ZTFMTD
,8ƌFTFSE.,ƌNE0*OEPPSBƌSRVBMƌUZBUUIF$PSSFS.VTFVN7FOƌDF
*UBMZ5IF4DƌFODFPGUIF5PUBM&OWƌSPONFOUo
<> $PNNPOFS-"8BSOƌOHTƌHOTXIFOUFYUƌMFTOFFEDPOTFSWBUƌPO*O
#BDINBOO,FEƌUPS$POTFSWBUƌPODPODFSOT"HVƌEFGPSDPMMFDUPSTBOE
DVSBUPST8BTIƌOHUPO4NƌUITPOƌBO*OTUƌUVUƌPO1SFTTQQo
*4#/
<> )BUDIGƌFME1$BSQFOUFS+'PSNBMEFIZEFIPXHSFBUƌTUIFEBOHFSUP
NVTFVNDPMMFDUƌPOT $BNCSƌEHF."$FOUFSGPS$POTFSWBUƌPOBOE
5FDIOƌDBM4UVEƌFT)BSWBSE6OƌWFSTƌUZ"SU.VTFVNT
<>(MPWFS+.5FYUƌMFTUIFƌSDBSFBOEQSPUFDUƌPOƌONVTFVNT.VTFVN
"TTPDƌBUƌPO*OGPSNBUƌPO4IFFU-POEPO
<> 4IBWFS$-$BTT(3%SV[ƌL+30[POFBOEUIFEFUFSƌPSBUƌPOPGXPSLTPG
BSU&OWƌSPONFOUBM4DƌFODFBOE5FDIOPMPHZo
<> 1BSNBS44(SPTKFBO%4PSCFOUSFNPWBMPGBƌSQPMMVUBOUTGSPNNVTFVN
EƌTQMBZDBTFT&OWƌSPONFOU*OUFSOBUƌPOBMo
<> )ƌTIBN.8.(SPTKFBO%"ƌSQPMMVUƌPOƌOTPVUIFSO$BMƌGPSOƌBNVTF
VNT*OEPPSBOEPVUEPPSMFWFMTPGOƌUSPHFOEƌPYƌEFQFSPYZBDFUZMOƌU
rate, nitric acid, and chlorinated hydrocarbons. Environmental Science
BOE5FDIOPMPHZo
<> )ƌTIBN .8. (SPTKFBO % 4VMGVS EƌPYƌEF IZESPHFO TVMGƌEF UPUBM
SFEVDFE TVMGVS DIMPSƌOBUFE IZESPDBSCPOT BOE QIPUPDIFNƌDBM
PYƌEBOUTƌOTPVUIFSO$BMƌGPSOƌBNVTFVNT"UNPTUQIFSƌD&OWƌSPONFOU
"o
<> (SPKFBO%1BSNBS443FNPWBMPGBƌSQPMMVUBOUNƌYUVSFTGSPNNVTFVN
EƌTQMBZDBTFT4UVEƌFTƌO$POTFSWBUƌPOo
<> (SPTKFBO%4BMNPO-$BTT(3'BEƌOHPGBSUƌTUTDPMPSBOUTCZBUNPTQ
IFSƌDOƌUSƌDBDƌE3FBDUƌPOQSPEVDUTBOENFDIBOƌTNT&OWƌSPONFOUBM
4DƌFODFBOE5FDIOPMPHZo
<> (SPTKFBO%8IƌUNPSF1.$BTT(3%SV[ƌL+30[POFGBEƌOHPGOBUVSBM
PSHBOƌDDPMPSBOUT.FDIBOƌTNTBOEQSPEVDUTPGUIFSFBDUƌPOPGP[POF
XƌUIƌOEƌHPT&OWƌSPONFOUBM4DƌFODFBOE5FDIOPMPHZo
<> %SV[ƌL+3"EBNT.45ƌMMFS$$BTT(35IFNFBTVSFNFOUBOENPEFM
QSFEƌDUƌPOTPGƌOEPPSP[POFDPODFOUSBUƌPOTƌONVTFVNT"UNPTQIFSƌD
&OWƌSPONFOU"o
<> %SƌTLP,$BTT(38IƌUNPSF1.%SV[ƌL+3'BEƌOHPGBSUƌTUTQƌHNFOUT
EVF UP BUNPTQIFSƌD P[POF *O7FOEM " 1ƌDIMFS #8FCFS + FEƌUPST
8ƌFOFS#FSƌDIUFàCFS/BUVSXƌTTFOTDIBGUƌOEFS,VOTU7ƌFOOB7FSMBH
03"$Qo
<> #BFS/4#BOLT1/*OEPPSQPMMVUƌPOFGGFDUPODVMUVSBMBOEIƌTUPSƌDBM
NBUFSƌBMT*OUFSOBUƌPOBM+PVSOBMPG.VTFVN.BOBHFNFOUBOE$VSB
UPSTIƌQo
<> $BNV P%.ƌDSPDMƌNBUFƌOUIF$IƌFSƌDBUƌ1BMBDF.VOƌDƌQBMNVTFVN
7ƌDFO[B.VTFVN.BOBHFNFOUBOE$VSBUPSTIƌQo
<> 8FƌOUSBVC45FDIOƌDTOBUVSBMMƌHIUƌONVTFVNTBOBTTFUPSBUISFBU
1SPHSFTTƌWF"SDIƌUFDUVSFo
<> 3FB .4 FEƌUPS -ƌHIUƌOH IBOECPPL UI FE /FX:PSL *MMVNƌOBUƌOH
&OHƌOFFSƌOH4PDƌFUZPG/PSUI"NFSƌDB
<> $VUUMF$%BNBHFUPNVTFVNPCKFDUTEVFUPMƌHIUFYQPTVSF-ƌHIUƌOH
3FTFBSDIBOE5FDIOPMPHZ
o
<> *&4/".VTFVNBOEBSUHBMMFSZMƌHIUƌOHBSFDPNNFOEFEQSBDUƌDF/FX
:PSL*MMVNƌOBUƌOH&OHƌOFFSƌOH4PDƌFUZPG/PSUI"NFSƌDB
-!+!,%
Soğutulmuş Kiriş Soğutması*
,VSU3PUI1I%"4)3"&àZFTƌ
+PIO%ƌFDLNBOO"4)3"&àZFTƌ
3PCFSU;PHH"4)3"&àZFTƌ
+BNFT#SPESƌDL1I%"4)3"&àZFTƌ
Çeviren: Dr. Murat Çakan
"4)3"&%FSHƌTƌ&ZMàM
"#%EFLƌÎPǘVCƌOBGBSLM‘NFLBOMBSBEBǘ‘U‘MNBEBOÚODF
soğutulan havayla soğutulmaktadır. Bunun tersine, soğutulmuş kiriş sistemleri tavana yerleştirilen modüler birimler
içinde dolaşan soğuk su borularını kullanırlar. Soğutulmuş
kirişler ısıyı ışınım yerine daha çok taşınım yoluyla aktarNBMBS‘ EPMBZ‘T‘ZMB SBEZBOU TPǘVUNBM‘ UBWBOMBSEBO GBSLM‘M‘L
HÚTUFSƌSMFS3BEZBOUTPǘVUNBM‘UBWBOMBSEBPMEVǘVHƌCƌTPǘVtulmuş kirişler günümüzde daha çok Avrupa ve bir ölçüye
kadar da Avustralya’da kullanılmaktadır.1,2,3 Soğutulmuş
LƌSƌǵMFSQBTƌGWFBLUƌGPMNBLà[FSFƌLƌGBSLM‘UƌQUFàSFUƌMNFLtedir.
Şekil 1 (sol): Pasif soğutulmuş kiriş. Şekil 2 (sağ): Aktif soğutulmuş
kiriş.3
1BTƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSLBOBUΑLM‘CƌSTPǘVUVDVTFSQBOUƌO
ve tavandan sarkıtılan bir kabinden oluşur (Şekil 1). Soğuk
su, serpantinden 13 °C ile 17 °C sıcaklıkta geçerken soğu-
44
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
UVMNVǵ LƌSƌǵ FUSBG‘OEBLƌ IBWBZ‘ TPǘVUNBLUB WF TPǘVZBO
havanın mekanın tabanına doğru hareket etmesine neden
PMNBLUBE‘S1BTƌGTƌTUFNMFSEÚǵFOEƌLMFSƌUBWBOZà[FZƌEƌLLBUF
BM‘OE‘ǘ‘OEB8N2o8N2 arasında duyulur soğutma
kapasitelerine sahiptirler.1
Endüksiyonlu yayıcılar3BE‘EBWFSƌMFOBLUƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSQBTƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSFOB[BSBOEBIBLBSNBǵ‘LZBQ‘dadırlar (Şekil 2). Kanatçıklı bir soğutma serpantinin yanısıra,
dış hava (DH) gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlanmış
CƌS IBWB UFEBSƌL CƌSƌNƌ CBS‘OE‘S‘SMBS ÚSO "/4*"4)3"&
Standart 62-2001). Bu şekilde, iklimlendirilen mekana yerleştirilmiş soğutma serpantinlerinin üzerine iç hava püskürten
GBODPƌMTƌTUFNMFSƌOEFOBZS‘M‘SMBS#FTMFNFIBWBT‘MàMFMFSEFO
geçerken iklimlendirilen mekandaki havayı da beraberinde
sürükleyerek önce soğutma serpantinleri üzerine sonra da
iklimlendirilen mekana yayılır. Zorlanmış taşınım dolayısıyla,
BLUƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSQBTƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSFHÚSFƌLƌ
LBU‘LBEBSEBIBGB[MBTPǘVUNBZPǘVOMVǘVTBǘMBSMBS8
m2o8N2
1BTƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSƌO"#%ƌLMƌNƌOEF
bulunan binalarda kullanımı, düşük soğutma yoğunluklarına sahip olmaları nedeniyle sınırlıdır. Bu nedenle bu
NFUƌOEFBLUƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSLPOVTVOBPEBLMBOBDBǘ‘[
Konvansiyonel soğutma su sistemlerine göre daha yüksek
soğuk su sıcaklıkları kullanmalarına rağmen nemin soğuk
su besleme boruları ve soğutma serpantinleri üzerinde
yoğuşması riskine karşı bina ve mekanik tesisat sistem
tasarımlarına özel bir dikkat gösterilmelidir. Birçok ticari
binada, soğutulmuş kirişler üzerinde yoğuşmayı önleme
oldukça basittir: iç mekan hava sıcaklığını çiğ noktası sıcaklığı üzerinde tutacak biçimde iç mekan nem seviyesinin
ayarlanması.1,3,5,6 Birçok bina tipi ve iklimde, dış hava (DH)
WFFOGƌMUSBTZPOOFNƌOCBǵM‘DBLBZOBǘ‘E‘S%PMBZ‘T‘ZMBCƌSçok iklimde soğutulmuş kiriş sistemleri, nemi yönetebilmek
adına yerleşik dış hava sistemleri (DOAS) ve aşırı yalıtımlı
bina kabuklarına ihtiyaç duyarlar. DOAS, mekana girmeden önce dış havanın nem yükünün idare edilmesinden
sorumludur. DOAS iç mekanda üretilecek nemi dikkate
alarak mekana girmeden evvel dış havanın içindeki aşırı
nemi mekan dışında tutar.
Soğutulmuş kirişler çoğunlukla laboratuvar ve proses
ekipmanlarının yaydığı ısının soğutma yükleri ve besleme
havası seviyelerini belirlediği laboratuvarlar için uygundurlar. Bu tür durumlarda, iç ısı yüklerini karşılamak için
soğutulmuş kiriş kullanımı, besleme havası gereksinimini
WFEPMBZ‘T‘ZMBƌMHƌMƌFOFSKƌTBSGƌZBU‘O‘ÚOFNMƌÚMÎàEFB[BMU‘S
(çoğu zaman yarıya indirerek). Öte yandan, güvenlik tedbirleri nedeniyle minimum besleme havası ihtiyacı duyulan
laboratuvarlarda soğutulmuş kirişler ihtiyaç duyulan
besleme havası miktarını azaltamaz.3 Bunun aksine, soğutulmuş kirişler restoran, spor, sinema ve tiyatro salonları
gibi yüksek iç gizli ısı içeren binalar için tavsiye edilmez.1,6
Enerji Tasarruf Potansiyeli
4PǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSGBSLM‘ZPMMBSMBFOFSKƌUBTBSSVGVTBǘMBZBCƌlir. İlkin, mekanlara duyulur soğutmayı doğrudan uygularlar.
Böylelikle maksimum hava beslemesini soğutma yükünden
BZ‘S‘SWFIBWBMBOE‘SNBGBO‘O‘OIBSDBE‘ǘ‘FOFSKƌEFOUBTBSSVG
sağlarlar. Havalandırmadan bağımsızlaştırılan duyulur ısı
sayesinde, DH sadece dış hava gereksinimi oranında tedarik
edilir. Böylece, soğutmayı sağlayacak dolaşım havası önemli
ölçüde azaltılmış olur (örn3: merkezi sistemler için: 746 –
1BZFSƌOFo1B
ƞLƌODƌPMBSBLZFSMFǵƌLE‘ǵIBWB
sistemleri (DOAS) ile soğutulmuş kiriş kombinasyonları, yerleşik dış hava sistemlerinin binanın birleşik ve tekil mekanlarında ihtiyaç duyulan havalandırmayı sağlama açısından
barındırdıkları hassasiyet nedeniyle Standart 62-2001’in
işaret ettiği havalandırma şartlarını daha az havalandırma ile
sağlayabilir. Bu sayede, şartlandırılan DH miktarı ve dolayısıyla DH’yı şartlandırmak için harcanan enerji azalır6. Üçüncü
olarak, soğutulmuş kirişler konvansiyonel soğutma sistemlerine nazaran daha yüksek çiğ noktası sıcaklıkları (4 °C –
7 °C yerine 13°C – 17°C ) kullandıkları için soğutulmuş kirişi
CFTMFZFOTPǘVUNBHSVCVEBIBEàǵàLCƌST‘DBLM‘LGBSL‘ZMB
yani; havalandırmadan bağımsız olarak sadece soğutma
yükünü sağlamak için kullanılan konvansiyonel bir sisteme
OB[BSBOEBIBZàLTFLWFSƌNMFÎBM‘ǵ‘S3,6 Son olarak,
daha yüksek soğutulmuş su sistemi sıcaklıkları ve soğuUVMNVǵLƌSƌǵMFSƌOEBIBGB[MBƌÎPSUBNIBWBT‘O‘TƌSLàMBTZPOB
katılmaya zorlaması nedeniyle soğutulmuş havanın tekrar
‘T‘U‘MNBT‘OEBOLBZOBLMBOBOFOFSKƌTBSGƌZBU‘O‘ÚOFNMƌÚMÎàEF
azaltır.3,5
%ƌǘFSUBSBGUBOEàǵàLCFTMFNFIBWBT‘NƌLUBSMBS‘TƌTUFNMFS
BZS‘DBUBTBSMBONBE‘LMBS‘NàEEFUÎFE‘ǵIBWBUBTBSSVGQPUBOsiyelini sınırlar.3"LUƌGTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSƌOFOFSKƌUBTBSSVG
QPUBOTƌZFMƌà[FSƌOFT‘O‘SM‘TBZ‘EBWFSƌCVMVONBLUBE‘S"LUƌG
TPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSƌO7"7TƌTUFNMFSƌƌMFFOFSKƌQFSGPSNBOT‘
temelinde karşılaştırılmalarına dair soğutma yükünün
önemli olduğu Avustralya’nın Sydney kentinde bulunan bir
CƌOBƌÎƌOZàSàUàMFOÎBM‘ǵNBƌLƌTƌTUFNƌOFOFSKƌQFSGPSNBOT‘
BΑT‘OEBOGBSL‘PMNBE‘ǘ‘O‘HÚTUFSNƌǵUƌS:B[BZMBS‘CPZVODB
TPǘVUVMNVǵLƌSƌǵTƌTUFNƌ7"7TƌTUFNƌOEFOEBIBB[FOFSKƌ
TBSGFUNƌǵLFOEàǵàLCFTMFNFIBWBT‘NƌLUBS‘OFEFOƌZMFIBWB
UBSBG‘OEB FULƌO CƌÎƌNEF ZBQ‘MBNBZBO FLPOPNƌL LVMMBO‘N
yüzünden ılıman kış aylarında (ortalama günlük sıcaklık ~
¡$
FOFSKƌTBSGƌZBU‘BSUN‘ǵU‘S"WVTUSBMZBEBLƌEƌǘFSCƌOBMBS
/#!+Í5"!4
44-$$%2'Ì3Ì
45
-!+!,%
sitesi sağlayabilmektedirler ve çoğu zaman ek bir çevresel
ısıtma sistemine ihtiyaç duymaktadırlar.5 Bu durum mekanik
tesisat sisteminin toplam maliyetini arttırmaktadır. Bazı
binalarda, kabuk ve iç soğutma yükleri, akış önleyici durumlardan kaçınmak adına üreticilerin kurulum tavsiyelerinde
CFMƌSUƌMFOTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵTBZ‘T‘OEBOEBIBGB[MBTPǘVUVMNVǵ
kiriş kullanılır.1,3 İlave bir soğutma (ekstra maliyet getiren)
kullanılmadığı takdirde, bu durum soğutulmuş kirişlerin söz
konusu uygulamalarda kullanımını engeller.
üzerinde yapılan simülasyonlar, enerji etkisi büyük oranda
projelerin özel şartlarına bağlı olduğunu, ancak yine de
FULƌO NFLBOƌL UFTƌTBU TƌTUFNMFSƌ ZPMVZMB IFS Z‘M PSBO‘OEB FOFSKƌ UBTBSSVGV ZBQ‘MBCƌMFDFǘƌOƌ HÚTUFSNƌǵUƌS1.
Bu sonuç, yerleşik dış ortam sistemleri bünyesinde tanzim
edilen radyant tavan ve soğutulmuş kirişlerin kullanılması
ZPMVZMB "#%EF VMBǵ‘MBCƌMFDFL PSUBMBNB FOFSKƌ UBTBSSVGV
değerleriyle örtüşmektedir. A.B.D.’deki ticari binalara
ekstrapole edildiğinde, soğutulmuş kirişler bina enerji sarGƌZBU‘O‘ZBLMBǵ‘L&+FLTBKPVMF
Y18J) azaltabilir.6
<RVBE15Btu=1.055EJ ve 1EJ=1018+>
Bazı durumlarda, mimarlar ve son kullanıcılar soğutulmuş
kirişlerin görünümlerini estetik açıdan beğenmeyebilirler.
½[FMPMBSBLTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵMFSHFOFMMƌLMFUBWBO‘OTƌ
veya daha azını kaplarlar ve mahal içindekiler tavana yakın
bölgelerdeki binaya ait tesisat kurulumlarını görebilirler.1
4Ú[LPOVTVCVFTUFUƌLPMVNTV[MVLMBS‘CFSUBSBGFEFCƌMNFL
için, aydınlatma, kablolama, ses ve veri hizmetleri; sprinkler
açıklıkları, duman detektörleri, ve hoparlörler; aydınlatma
kontrolü sensörleri; ve kapalı devre televizyon kameraları
gibi ek servisleri barındıran entegre hizmet tablaları piyasaya sürülmüştür. 4,5 "MUFSOBUƌG PMBSBL UBWBO WF UBWBOƌÎƌ
servisleri görünürlüklerini azaltmak amacıyla bazen siyaha
da boyanabilirler.1
Referanslar
1.
1ƌDLFSƌOH 3 i$IƌMMFE CFBNT DFƌMƌOHTw /%:
5FDIOƌRVFT8ƌOUFSIUUQUƌOZVSMDPNLMMYPSXXX
OEZDPNDPSQPSBUFQSFTT UFDIOƌRVFT5FDIOƌRVFT@
XƌOUFS@QEG 2.
Barista, D. 2005. “Chill the ceilings and achieve cool
FOFSHZ TBWƌOHTw #VƌMEƌOH %FTƌHO BOE $POTUSVDUƌPO
56(11). http://tinyurl. com/38tp23 (or www.bdcnetwork.
DPNBSUƌDMF$"IUNM
3.
3VNTFZ1BOE+8FBMFi$IƌMMFECFBNƌOMBCT
FMƌNƌOBUƌOH SFIFBU TBWƌOH FOFSHZ PO B CVEHFUw
"4)3"&+PVSOBM
o
4.
'BSUIƌOH 5 i8IZ EFNBOE GPS UIF CFBN ƌT
HBUIFSƌOHTUFBNw#VƌMEƌOH4FSWƌDFTBOE&OWƌSPONFOUBM
Engineering. 28(27). http:// tinyurl.com/334xk8 (or
XXXCTFFDPVLOFXTGVMMTUPSZQIQ BƌE8IZ@
EFNBOE@GPS@UIF@CFBN@ƌT@HBUIFSƌOH@TUFBNIUNM
5.
Schultz, C. C. 2007. “Next-generation cooling is
MPPLƌOH VQw &OHƌOFFSFE 4ZTUFNT IUUQ
UƌOZVSMDPNTZVX PS XXX FTNBHB[ƌOF
DPN"SUƌDMFT'FBUVSF@"SUƌDMF#/1@(6*%@
@"@
Piyasa Faktörleri
Avrupa’nın bir bölümünde oldukça yaygın olmakla
birlikte, soğutulmuş kirişler A.B.D. pazarına sınırlı oranda
girebilmiştir. Bu yüzden, birçok müteahhit ilk ve sürekli
NBTSBGMBS‘O‘ BSUU‘SNBL QBIBT‘OB TPǘVUVMNVǵ LƌSƌǵMFSMF
çalışamamıştır. Bugün için ve diğer bina sistemlerinden
bağımsız olarak düşünüldüğünde, soğutulmuş kiriş
TƌTUFNMFSƌ 7"7 TƌTUFNMFSƌOF OB[BSBO EBIB ZàLTFL NBMƌ
ZFUMƌEƌSMFS #àZàL "WVTUSBMZB QSPKFMFSƌOEF LVMMBO‘MBO BLUƌG
TPǘVUVMNVǵ LƌSƌǵMFSƌOƌO7"7 TƌTUFNMFSƌ ƌMF LBSǵ‘MBǵU‘S‘MNBT‘
neticesinde soğutulmuş kiriş sistemlerinin maliyeti 80 USD/
m2 bulunmuştur).1 Öte yandan, bu karşılaştırma daha az
IBWB CFTMFNF NƌLUBSMBS‘ ƌMF ÎBM‘ǵBCƌMFO BLUƌG TPǘVUVMNVǵ
kiriş sistemlerinin kullanımı ile azalan bina yüksekliği ve
daha küçük mahal şartlarını dikkate almamaktadır. Örneğin, soğutulmuş kirişler kat yüksekliklerini en az 0.1 – 0.4
m1,3 WF PGƌTMFSEF LVMMBO‘MBO LMƌNB TBOUSBMƌ CPZVUMBS‘O‘ ƌTF
3 azaltmaktadırlar.
%ƌǘFSUBSBGUBOTPǘVUVMNVǵLƌSƌǵTƌTUFNMFSƌT‘O‘SM‘‘T‘UNBLBQB
44-$$%2'Ì3Ì
/#!+Í5"!4
6. TIAX. 2002. “Energy Consumption Characteristics
PG $PNNFSDƌBM #VƌMEƌOH )7"$ 4ZTUFNT‰7PMVNF
*** &OFSHZ 4BWƌOHT 1PUFOUƌBMw 'ƌOBM 3FQPSU UP 64
%FQBSUNFOUPG&OFSHZ0GGƌDFPG#VƌMEƌOH5FDIOPMPHƌFT
http://tinyurl.com/2xln3l (or www.tiax.biz/aboutus/
QEGT)7"$'ƌOBM3FQPSUQEG TTMD YAYINLARI
www.ttmd.org.tr
ÌKLIMLENDIRME
VE3OËUTMA
4ERIMLERI3ÂZLÇËÇ
TTMD
­9%,%2Ì.%6%
¨Ê2%.#Ì,%2%
Ì.$Ì2Ì-
$ÇÎÇK3‰CAKL‰KL‰
)S‰TMA9ÇKSEK
3‰CAKL‰KL‰3OËUTMA
)S‰TMA+LIMA
4EKNIËI%L+ITAB‰
2ECKNAGEL
Endüstriyel
Filtreler
4­+%.$Ì
Konfor Modülü
5YGULAMA+‰LAVUZU
Tesisat
-ÇHENDISLIËI
5YGULAMA+ITAB‰
2004
ASHRAE®
%L+ITAB‰
BASIMA HAZIRLANIYOR
4ÇRKIYE
9ANG‰NDAN
Korunma
9ÂNETMELIËI
4­+%.$Ì
ASHRAE
9EÎIL2EHBER
4ÇRKIYE
ÌKLIM6ERILERI
2003
ASHRAE®
%L+ITAB‰
2006
ASHRAE®
%L+ITAB‰
BASIMA HAZIRLANIYOR
-EKANIK4ESISAT
0ROJE(AZ‰RLAMA
4EMEL+URALLAR‰
3‰HHI4ESISAT
4EKNOLOJISI
(6!#!KUSTIËI
için Algoritmalar
(6!#3ISTEMLERI
I¶IN3ESVE
4ITREÎIM+ONTROL
+‰LAVUZU
www.ttmd.org.tr
TTMD, 1992 yılından bugüne
Tesisat Mühendisliği’nin topluma verdiği
hizmetlerin gelişmesi için çalışıyor
Daha sağlıklı, güvenli ve konforlu yaşam alanları için;
- üyeleri arasında iletişim ve tartışma ortamı yaratıyor,
- bilimsel ve teknolojik yayınlar yapıyor,
- üniversite-sanayi işbirliğine destek veriyor,
- çevreci ve enerji verimli çözümlerin yaygınlaşmasını destekliyor,
- yurtdışındaki gelişmeleri izliyor ve sektörü
yurtdışında temsil ediyor.
Avrupa Isıtma ve
İklimlendirme
Dernekleri Federasyonu
Üyesidir