Dergi pdf için tıklayın

ISSN 1302-2415
www.ttmd.org.tr
"INALAR‰N%NERJI6ERIMLILIÌI
3ERTIFIKALAND‰RMA3TANDARTLAR‰
$ÅNYAVE!VRUPAILE4ÅRKIYE
$EÌERLENDIRMESI
2IJIT0OLIÅRETAN+ÀPÅK-ALZEMELERE
"OR/KSITÍLAVESININ)S‰L"OZUNMA
VE9ANMA§ZELLIKLERINE%TKILERININ
ÍNCELENMESI
Vana Ceketlerinin Termal
-ODELLENMESIVE)S‰+AY‰PLAR‰NDAKI
!ZALMAN‰NÍNCELENMESI
%9,¬,%+Ê-
3AY‰
Bilimsel Sektör Dergisi
Êki AYDA Bir YAY‰mlAN‰r
99
"!Î+!.$!.
'HùHUOL0HVOHNGDüODU×P
Y
D] VH]RQXQXQ VRQD HUGLùL üX JQOHUGH
VHNW|UHOIDDOL\HWOHULPL]GH\DYDü\DYDüK×]
ND]DQPDNWD
770'
QLQ GH \HVL ROGXùX &/,0$0(' SODWIRUPXQXQ NRQJUHVL (\OO WDULKOHUL DUDV×QGD
)UDQVD
Q×Q -XLQOHV3LQV NDVDEDV×QGD \DS×OG× ELOGLULQLQVXQXOGXùXLNLoDùU×O×NRQXüPDF×Q×Q$YUXSD
|OoHùLQGH ELQDODUGD HQHUML SHUIRUPDQV× \|QHWPHOLNOHULYHLoKDYDNDOLWHVL]HULQGHNRQXüWXùXYH
ZRUNVKRS
×Q\DS×OG×ù×NRQJUHJQER\XQFD|]HOOLNOH$NGHQL]
HN×\×V×RODQ$YUXSDONHOHULQGHQJHOHQ
X]PDQ PKHQGLV YH DNDGHPLV\HQOHUH ELOJLOHULQL
SD\ODüDELOHFHNOHUL ELU SODWIRUP VXQGX .RQJUHGH
VXQXODQELOGLULOHULQ\DNODü×NG|UWWHELULLNOLPOHQGLUPH
VWUDWHMLOHUL YH VLVWHPOHUL LOH LOJLOL\GL %XQXQ G×ü×QGD
PHNDQLNWHVLVDWVHNW|UQGHNXOODQ×ODQPDO]HPHOHU
SHUIRUPDQVGHùHUOHQGLUPHOHULELQD\HQLOHPHOHULLo
oHYUHNDOLWHVLYHUHJODV\RQODUGDNRQJUHGHVXQXODQ
ELOGLULOHUHNRQXWHüNLOHWWL
770'RODUDNDQDVSRQVRUOXùXQXú6ú%
LQ\DSW×ù×NRQJUH\H
7UNL\H
GHQ L DüN×Q PKHQGLV YH DNDGHPLV\HQOH
\RùXQELUNDW×O×PVDùODG×N
GHNL&/,0$0('NRQJUHVLQLQúWDO\D
GD\DS×OPDV×NDUDUODüW×U×OG×%XQGDQVRQUDNL
D\YH\×OODUGDONHPL]LQSRWDQVL\HOLQL\DQV×WDQELULNLPYH
oDO×üPDODU×JHUHN&/,0$0('JHUHNVHGLùHUNRQJUHOHUGH
JLGHUHNDUWDQRUDQODUGDVHUJLOHPH\HGHYDPHWPHOL\L]
770'RODUDNV|]NRQXVXoDED\×J|VWHUHFHN\HOHULPL]
YH DNDGHPLV\HQOHULPL]H HOLPL]GHQ JHOHQ GHVWHùL YHUPH\HGHYDPHGHFHùL]
%XQODU×QG×ü×QGD770'RODUDNVHNW|UP]H\DUG×PF×RODFDNELUGL]LNLWDE×QEDV×P×Q×QVRQDüDPDV×QDQHUHGH\VH
JHOGLùLPL]LVL]HPMGHOHPHNLVWL\RUXPgQP]GHNL\×O×Q
EDKDUD\ODU×Q×\HQL\D\×QODUODNDUü×OD\DFDù×]
dDO×üPDODU×Q×]GDEDüDU×ODUYHNROD\O×NODUGLOL\RUXP
6D\J×ODU×POD
6DUYHQdú/ú1*ú52ø/8
770'<|QHWLP.XUXOX%DüNDQ×
%9,­,%+Ì-
44-$$%2'Ì3Ì
3
+¬.9%
TTMD YÖNETİM KURULU
Sarven Çilingiroğlu (Başkan), Dr. Kazım Beceren (Başkan Yrd.), Göksel Duyum (Başkan Yrd.), Birol Eker (Başkan Yrd.), Kemal Gani Bayraktar (Genel Sekreter), Tamer
Şenyuva (Muhasip Üye), Kani Korkmaz (Üye), Bahri Türkmen (Üye), Ömer Okan
Sever (Üye), Gökhan Ünlü (Üye), Orhan Bağran (Üye), İbrahim Üstün Tatlıdil (Üye),
Ayşen Hamamcıoğlu (Üye)
ISSN 1302 - 2415
www.ttmd.org.tr
TTMD
ISITMA, SOĞUTMA,
)"7"-"/%*3."
,-ƞ.":"/(*/7&
4*))ƞ5&4ƞ4"5%&3(ƞ4ƞ
)7"$3FGSƌHFSBUƌPO
'ƌSF'ƌHIUƌOH
Sanitary Journal
TEMSİLCİLİKLER
Adana
Haşim Alan
Ankara
Kemal Gökay
Antalya
A. Serhat Bahşi
Bursa
Cevdet Eşki
Denizli
Hasan Hüseyin Ökünç
Eskişehir Haluk Sevinçli
TTMD Adına Sahibi
Sarven Çilingiroğlu
Dergi Yayın Yönetmeni
Dr. Murat Çakan
Dergi Yayın Yönetmeni Yrd.
Dr. M. Zeki Yılmazoğlu
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Erol Ergezen
Dergi Yayın Sorumlusu
Ozan Yavuz
DERGİ YAYIN KURULU
Zeki Aksu
Kazım Beceren
Gökhan Ünlü
Orhan Bağran
Emre Özmen
Okan Sever
DANIŞMA KURULU
Kahraman Albayrak
Ahmet Arısoy
İbrahim Atılgan
Erdinç Boz
Aytekin Çakır
Celalettin Çelik
ƞSGBO±FMƌNMƌ
Kevork Çilingiroğlu
'BUNB±ÚMBǵBO
/ƌMàGFS&ǘSƌDBO
Hüseyin Erdem
Serper Giray
Gülden Gökçen
Ersin Gürdal
Serdar Gürel
Mural Gürenli
Hüseyin Günerhan
"SƌG)FQCBǵM‘
Hasan Heperkan
Akdeniz Hiçsönmez
Ömer Kantaroğlu
Engin Kenber
Abdurrahman Kılıç
Birol Kılkış
Olcay Kıncay
Ömer Köseli
3àLOFUUƌO,àÎàLÎBM‘
Celal Okutan
Numan Şahin
Macit Toksoy
Haşmel Türkoğlu
Gönül Utkutuğ
Abdülvahap Yiğit
Tuncay Yılmaz
Zerrin Yılmaz
İLETİŞİM
TTMD Genel Merkezi:
Bestekar Sokak Çimen Apt. No:15/2
Kavaklıdere / Ankara
5FM
'BLT
8FCXXXUUNEPSHUS
E·posta: [email protected]
YAPIM
DOĞA AJANS
Alinazım Sok. No: 30 Koşuyolu, Kadıköy - İstanbul
www.dogaajans.com.tr
Baskı: Altan Basım Ltd.
Tüm
TümTürkiye’
Türkiye’ddee dağıtılmaktadır.
dağıtılmaktadır. Basın
Basın Kanununa
Kanununa göre
göre yerel
yerel süreli
süreli yayındır.
yayındır.
Tüm Türkiye’de dağıtılmaktadır. Basın Kanununa göre yerel süreli yayındır.
4
44-$$%2'Ì3Ì
-!9)3 (!:Ì2!. İstanbul
İzmir
Kayseri
Kocaeli
,POZB
Samsun
Devrim Gürsel
Birol Yavuz
Serkan Büyükyıldız
Soner Biçer
.VTUBGB"MUVO
Orhan Cazgır
ULUSLARARASI ÜYELİKLER
t"4)3"&"NFSƌDBO4PDƌFUZPG)FBUƌOH3FGSƌHFSBUƌOHBOE
Air-Conditioning Engineers
t'FEFSBUƌPOPG&VSPQFBO)7"$"TTPDƌBUƌPOT
t$MƌNBNFE
TTMD DERGİSİ MAKALE YAZIM KURALLARI
1. Yazar adları, 50 kelimeyi geçmeyecek, özgeçmişleri ile birlikte sunulmalıdır.
2. Makale ile birlikte 100 kelimeyi geçmeyecek şekilde, Türkçe özet sunulmalıdır.
3. Makaleler ile birlikte 100 kelimeyi geçmeyecek şekilde, İngilizce özet sunulmalıdır.
4. .BLBMFMFSUFSDƌIFOi.ƌDSPTPGU8PSEwGPSNBU‘OEBQVOUPUFLBSBZB[‘MNBM‘E‘S
5. .BLBMFMFS5ƌNFT/FX3PNBOZB[‘LBSBLUFSƌLVMMBO‘MBSBLƌLƌZBOBZBTMBON‘ǵ
olarak ve 1,5 aralıklı yazılmalıdır.
6. Makale bölümleri arasında bir satır aralığı boşluk bırakılmalıdır.
7. 5BCMPWFǵFLƌƌMFSFBƌUCBǵM‘LMBS‘OƌMLIBSGMFSƌCàZàLIBSGEƌǘFSMFSƌLàÎàLIBSG
olmalıdır.
8. .BLBMFMFSTBZGBZ‘HFÎFNF[
Metin içinde açıklama niteliğindeki dipnotlara yer verilmemelidir. Dipnot
niteliği taşıyabilecek her türlü açıklama numaralandırılarak metnin sonundaki
notlar başlığı altında sıralanmalıdır.
10. Metin veya notlar içinde yer alacak alıntılar yazar soyadı/soyadları ve yayın yılı
olarak parantez içerisinde belirtilmelidir.
11. Kaynaklar bildirinin en son bölümünde sunul malı ve yazar soyadlarına göre
BMGBCFUƌLPMBSBLEƌ[ƌMNFMƌEƌS
12. Makaleler sırayla Başlık, Yazar isimleri, Özet, ingilizce Başlık, Abstract, Giriş, Ana
.FUƌO3FGFSBOTMBS,BZOBLMBS&LMFSFǘFSWBSTB
½[HFÎNƌǵCÚMàNMFSƌOEFO
oluşmalıdır.
13. Makaleler A4 ebadında yazıcı çıktısı halinde e-posta veya CD ile dernek merkezi adresine ulaştırılacaktır.
14. .BLBMFMFSMFCƌSMƌLUFHÚSTFMEÚLàNBOMBSMBEƌBGPUPǘSBGSFTƌNHSBGƌLÎƌ[FMHF
orijinallerinin sunulmasına özen gösterilmelidir.
15. Makalelerin İngilizce ve Türkçe anahtar kelimeleri yazılmalıdır.
TTMD DERGİSİ MAKALE YAZIM ETİK KURALLARI
1. Makalelerin konusu, mekanik tesisat mühendisliği uygulamaları, projelenEƌSNFWFIFEFGLƌUMFOƌOHFOFMNFTMFLƌƌMHƌTƌOFZÚOFMƌLLPOVMBSEBOTFÎƌMNFMƌEƌS
2. Makalelerde ciddi ve teknik bir dil kullanılmalı, genel ahlak kurallarına riayet
edilmelidir.
3. Makalelerde geçerli dil Türkçe’dir. Teknik bir zorunluluk olmadıkça kullanılan
kelimelerin yabancı dilde olmamasına özen gösterilmelidir.
4. .BLBMFMFSEFCFMƌSMƌCƌS[àNSFT‘O‘GLƌǵƌǵƌSLFUWFZBǵƌSLFUMFSUPQMVMVǘVOVO
NFOGBBUƌÚOFΑLBS‘MBNB[WFZBIFEFGHÚTUFSƌMFNF[#VLPOVEBSFLMBNWFZB
propaganda yapılamaz.
5. Özellikle sistem veya cihaz tanıtımı yapılan makalelerde ürünün (veya sisteNƌO
NBSLBT‘LFTƌOMƌLMFCFMƌSUƌMNFEƌǘƌHƌCƌƌNBMBUΑVZHVMBNBD‘WTGƌSNBMBS‘O
tanıtım ve reklamı da yapılamaz.
6. .BLBMFCBǵM‘LMBS‘IFSIBOHƌCƌSGƌSNBZBBƌUSFLMBNTMPHBOMBS‘ZMBBZO‘PMBNB[
veya benzerlik göstermez.
7. :BZ‘NMBONBT‘ UFLMƌG FEƌMFO NBLBMFMFS EBIB ÚODF IFSIBOHƌ CƌS EFSHƌ WFZB
kitapta yayımlanmamış olmalıdır.
8. "ZO‘NBLBMFGBSLM‘UBSƌIMFSEFEFPMTBƌLƌEFGBZBZ‘NMBOBNB[
Makalelerde bilerek veya yönlendirme amacıyla yanlış bilgiler verilemez.
10. Makalede anlatılan konu yazarın sorumluluğundadır.
ÍÑÍ.$%+Í,%2
TEMMUZAÌUSTOS
3
"AÏKANDAN
8
Haberler
44-D ÎAl‰ËtAY‰ 9AP‰lD‰
!kDeNiZ iklimleNDirme +ONgresi #limAmeD &rANsA DA
DÅZeNleNDi
%NerJi 4AsArrUFUNDA (iBrit SistemleriN §Nemi Ve )s‰
0OmPAlAr‰N‰N +UllAN‰m‰ !NlAt‰lD‰
9eNi 9ANg‰N 9öNetmeliÉi 0ersPektiFiNDe BiNAlArDA 9ANg‰N
DAYAN‰m‰ SemiNeri 9AP‰lD‰
Sismik 4AsAr‰m Ve 5YgUlAmA DetAYlAr‰ SemiNeri 9AP‰lD‰
DöNemi %kONOmik BekleNtileri SemiNeri 9AP‰lD‰
%NerJi 4AsArrUFUrU ÊÍiN (iDrONik SistemleriN /PtimiZe %Dilmesi
SemiNeri 9AP‰lD‰
4%9D%BDe %lektrONik ÊmZA 5YgUlAmAs‰ BAËl‰YOr
5lUslArArAs‰ 9AP‰DA 4esisAt 4ekNOlOJisi SemPOZYUmUNA
'eri SAY‰m BAËlAD‰
44-D BOÉAZDA BUlUËtU
&OtOVOltAik 'ÅNeË %NerJi Sistemleri 5YgUlAmAlAr‰ !NlAt‰lD‰
44-D #Arrier (!0 +UrslAr‰ 6ermeYe DeVAm %DiYOr
,%%D 64 !VrUPADA -AsAYA 9At‰r‰lD‰
.Åkleer kADAr BÅYÅk e'%S tArlAs‰e geliYOrÒ
' :irVesi +As‰m AY‰NDA !NtAlYADA DÅZeNleNeCek
6
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- 27
9AKLAÏAN%TKINLIKLER
27
-AKALE
28
BiNAlAr‰N %NerJi 6erimliliÉi SertiFikAlAND‰rmA StANDArtlAr‰
DÅNYA Ve !VrUPA ile 4ÅrkiYe DeÉerleNDirmesi
The Comparing Turkey With World And Europe In Terms Of The
Energy Efficiency Certification Standart Of The Buildings
36
-AKALE
2iJit 0OliÅretAN +öPÅk -AlZemelere BOr /ksit ÊlAVesiNiN )s‰l
BOZUNmA Ve 9ANmA §ZellikleriNe %tkileriNiN ÊNCeleNmesi
36
Investigation The Effects Of Boron Oxide Addition On Thermal
Decomposition And Combustion Properties Of Rigid
Polyurethane Foams
42
-AKALE
6ANA #eketleriNiN 4ermAl -ODelleNmesi Ve )s‰
+AY‰PlAr‰NDAki !ZAlmAN‰N ÊNCeleNmesi
42
Termal Modelling Of Valve Jacket And Examining Of
Heat Losses
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
7
(!"%2,%2
770'dDOÐáWD\Ð<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL<×O×dDO×üWD\×
(NLPWDULKOHULDUDV×QGD.DSDGRN\D
/RGJH 2WHO·GH \DS×OG× %X \×ONL
NRQXVX ´'XPDQ .RQWURO YH
<DQJ×Q6HQDU\RODU×µRODQoDO×üWD\D
770'<|QHWLP.XUXOXh\HOHULDND
GHPLV\HQOHUYHoRNVD\×GD770'
\HVLNDW×OG×
dDO×üWD\×QDo×O×üNRQXüPDV×Q×\DSDQ
770'<|QHWLP.XUXOX%DüNDQ×6DU
YHQ dLOLQJLURùOX ´%X \×O oDO×üWD\×
IDUNO× ELU IRUPDWWD G]HQOH\HUHN
WDVDU×PF× X\JXODPDF× YH \DQJ×Q
NRQXVXQGD VDW×ü \DSDQ ILUPDODU×
ELUDUD\DJHWLULSGXPDQNRQWURO
YH \DQJ×Q VHQDU\RODU× KDNN×QGD
RUWDN VRUXQODU× WDUW×üPD\× KHGHI
OHGLN dDO×üWD\× VRQODQG×UG×NWDQ
VRQUDVHNW|UP]NRQX\ODLOJLOL
ELOJLOHQGLUPHNDPDF×\ODVXQXPODU
SD\ODü×PODU YH WDUW×üPDODU NLWDS
KDOLQH JHWLULOHFHN (PLQLP EX
NLWDE×P×] VHNW|U LoLQ oRN ID\GDO×
RODFDNW×U dDO×üWD\×P×]×Q ELU GLùHU
8
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- DPDF× GD JHQo PHVOHNWDüODU×P×]×
GHQH\LPOL DùDEH\OHUL\OH EXOXüWXU
PDNYH.DSDGRN\D·Q×QJ]HOOLNOH
ULQLELUOLNWHJ|UPHNWLUµGHGL
dDO×üWD\GD LON RODUDN 'XPDQ
.RQWURO6LVWHPOHULQH*LULüNRQXOX
ELUVXQXP\DSDQ3URI'U$EGXU
UDKPDQ.×O×oGXPDQ×Q\DQJ×QGDQ
|OPOHUGH HQ E\N HWNHQOHULQ
EDü×QGDJHOGLùLQHGLNNDWoHNHUHN
oHüLWOL \DQJ×QODUGDQ |UQHNOHUOH
GXPDQ×QHWNLOHULQLDQODWW×'XPDQ
NRQWUROQQ GDKD ]L\DGH \DQJ×Q
V|QGUPH HNLSOHULQLQ LüLQL NROD\
ODüW×UPD\× DPDoODG×ù×Q× EHOLUWHQ
$EGXUUDKPDQ.×O×oGXPDQNRQWURO
NULWHUOHULGXPDQKDUHNHWLQLQNRQW
UROE|OJHOHUHD\×UPDEDV×QoODQ
G×UPDYHGXPDQWDKOL\HVLVWHPOHUL
KDNN×QGD GHWD\O× ELOJLOHU YHUHUHN
LOJLOL \|QHWPHOLNOHUL SD\ODüW×
*QQLNLQFLVXQXPXQX%DV×QoODQ
G×UPD6LVWHPOHULKDNN×QGDJHUoHN
OHüWLUHQ *|NKDQ %DO×N PHUGLYHQ
\XYDV×YHDVDQV|UEDV×QoODQG×UPD
VLVWHPOHULQLQ WDVDU×P HVDVODU×Q×
Do×NODG×6LVWHPOHULQ\|QHWPHOLùH
J|UH]RUXQOXROGXùX\HUOHULQ\DQ×
V×UD ED]× XOXVODUDUDV× RWHO ]LQFLU
OHULQLQ JHUHNOL J|UGù NRQXODUD
GHùLQHQ %DO×N EDV×QoODQG×UPD
IDQNDSDVLWHVLLoLQEDVLWOHüWLULOPLü
KHVDSODU× J|VWHUHUHN ELU GRNWRUD
WH]LNDSVDP×QGD\DS×ODQGHQH\OHU
GHQ |UQHNOHU YHUGL dDO×üWD\×Q LON
JQNDW×O×PF×ODUGDQJHOHQVRUXOD
U×Q\DQ×WODPDV×YH\HQLJ|UüOHULQ
WDUW×ü×OPDV×\ODVRQEXOGX
úNLQFL JQ \DS×ODQ LON RWXUXPGD
%\N+DF×PODUGDYH$WULXPODUGD
'XPDQ .RQWURO PDVD\D \DW×U×O×U
NHQ 3URI 'U $EGXUUDKPDQ .×O×o
YH 'RùDQ hVWQGDù ELUHU VXQXP
JHUoHNOHüWLUGL$WULXPODUDGXPDQ
NRQWUROVLVWHPOHULKDNN×QGDELOJLOHU
YHUHQ $EGXUUDKPDQ .×O×o GDKD
VRQUD\|QHWPHOLNOHUGHNLGHùLüLNOLN
OHULYHIDUNO×\|QHWPHOLNOHULQNDUü×
ODüW×UPDODU×QGDQ|UQHNOHUVXQDUDN
KHUDWULXPLoLQRSWLPXPo|]PQ
IDUNO× RODELOHFHùLQH GLNNDW oHNWL
<DQJ×QODUGDJHUoHNOHüHQ|OPOHULQ
RUDQGDGXPDQGDQND\QDNODQ
G×ù×Q× V|\OH\HQ 'RùDQ hVWQGDù
DO×QDFDN |QOHPOHUOH LOJLOL YH GH
UQOHULQ WHVW HGLOPHVLQH \|QHOLN
EDüYXUXODFDNND\QDNRODUDN76(1
VWDQGDUG×Q× ROXüWXUDQ
EDüO×NODU×DQODWW×
2WRSDUN 'XPDQ .RQWURO NRQX
VXQXQ LüOHQGLùL JQQ LNLQFL
RWXUXPXQGD 7DQHU <|QHW YH
+DNDQ 2GDEDü× ELUHU VXQXP JHU
oHNOHüWLUGLOHU.DSDO×RWRSDUNODUGD
KDYDODQG×UPDQ×Q JQON NXOODQ×P
YH\DQJ×QGDGXPDQWDKOL\HVLLoLQ
LNL DPDoOD EXOXQGXùXQX EHOLUWHQ
7DQHU <|QHW \DQJ×Q GXPDQ×
KHVDS\|QWHPL×V×GXPDQNRQWURO
VLVWHPLKDYDGHùLüLPOLVLVWHP
(!"%2,%2
YH VLVWHP VHoLP NULWHUOHUL KDN
N×QGDWHNQLNELOJLOHUVXQDUDNIDUNO×
WLSWHIDQVLVWHPOHULQLDQODWW×úNLQFL
VXQXPX JHUoHNOHüWLUHQ +DNDQ
2GDEDü×LVH%6VWDQGDUG×Q
GDQ|QHPOLQRNWDODU×QDOW×Q×oL]GL
'XPDQ NRQWURO VLVWHPLQLQ DG×P
DG×P GL]D\Q HGLOPHVL KDNN×QGD
ELOJLOHUYHUHQ2GDEDü×MHWIDQODU×Q
GRùUXDUDO×NODUOD\HUOHüLPLQLQ|QH
PLQLEHOLUWHUHNoHüLWOLSURMHOHUGHQ
|UQHNOHUYHUGL
*QQoQFRWXUXPXQGD'XPDQ
(J]R] YH %DV×QoODQG×UPD )DQODU×
NRQXüPDF×ODU$UWXU$OWXQNHVHUYH
$UNXQ $QG×o WDUDI×QGDQ PDVD\D
\DW×U×OG× $OWXQNHVHU EHONL GH KLo
NXOODQ×OPD\DFDNDPDKHUDQKD]×U
ROPDV× JHUHNHQ VLVWHPOHU RODUDN
WDQ×PODG×ù× GXPDQ HJ]R] IDQOD
U×Q×Q |QHPLQH GLNNDW oHNWLNWHQ
VRQUD1)3$YH(1QRUPODU×Q×NDU
ü×ODüW×UDUDN1)3$QRUPODU×QDJ|UH
WLSLNX\JXODPDODU×YHIDQWLSOHULQL
|UQHNOHGL )DQ WDQ×P× YH WLSOHULQL
DQODWDUDN VXQXPXQD EDüOD\DQ
$UNXQ$QG×oLVHEDV×QoODQG×UPDGD
IDUNO× NRQWURO VLVWHPOHUL NRQWURO
SDQRVX IRQNVL\RQODU× KDNN×QGD
WHNQLN ELOJLOHU VXQGXNWDQ VRQUD
|UQHN X\JXODPDODU× YH \DS×ODQ
\DQO×üODU×DQODWW×
<DQJ×Q'XPDQ 'DPSHUOHUL YH
10
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- 'XPDQ.DSDNODU×NRQXOXG|UGQF
RWXUXPGD 0HKPHW /HYHQW .×O×Qo
YH 1XPDQ ûDKLQ ELUHU VXQXP
\DSW×ODU'DPSHUWLSOHULQLD\U×D\U×
DQODWDQ/HYHQW.×O×Qo$PHULNDQYH
$YUXSDQRUPODU×Q×NDUü×ODüW×UG×NWDQ
VRQUD ONHPL]GHNL üDUWQDPHOHU
KDNN×QGD ELOJL YHUGL <XUWG×ü×QGD
\DüDQP×üED]×\DQJ×QODUGDQ|UQHN
J|UVHOOHUYHYLGHRODUVXQDQ1XPDQ
ûDKLQ LVH GXPDQ NDSDNODU×Q×Q
\DQJ×QDHWNLVLQLQ|QHPLQHGHùLQGL
dDO×üWD\×Q VRQ RWXUXPGD ELU
VXQXP JHUoHNOHüWLUHQ .D]×P
%HFHUHQGXPDQNRQWUROVLVWHPOHUL
WDVDU×P LONHOHUL EDV×QoODQG×UPD
VLVWHPOHUL \DQJ×Q RWRPDV\RQX
HVDVODU× LNOLPOHQGLUPH YH KDYD
ODQG×UPD WHVLVDW×Q×Q GXPDQ NRQW
UROQGH NXOODQ×P× \DQJ×QGXPDQ
GDPSHUOHUL \HUOHüLPL YH GXPDQ
WDKOL\HVLVHQDU\RHVDVODU×KDNN×QGD
GHWD\O×ELOJLOHUDNWDUG×
úNLQFL JQQ VRQXQGD \DS×ODQ
GHùHUOHQGLUPH YH VRUX FHYDS
E|OPQQ DUG×QGDQ 770'
dDO×üWD\×Q×QWRSODQW×E|OPVRQD
HUGL.DW×O×PF×ODUKDIWDVRQXJHU
oHNOHüWLULOHQ RUJDQL]DV\RQODUGD
.DSDGRN\D %|OJHVL·QGH \HU DODQ
WDULKLYHWXULVWLNPHNDQODU×]L\DUHW
HWPHI×UVDW×EXOGXODU
(!"%2,%2
$NGHQL]LNOLPOHQGLUPH.RQJUHVL&OLPDPHG)UDQVD·GDG]HQOHQGL
&OLPDPHG .RQJUHVL (\OOWDULKOHULQGH)UDQVD·Q×Q-XDQ
/HV3LQVüHKULQGHG]HQOHQGL
&/,0$0(' $NGHQL] hONHVL +9$&
0KHQGLVOHUL 'HUQHNOHUL $,&$55
úWDO\D $,&9))UDQVD $3,5$&
3RUWHNL]$7(&<5úVSDQ\D770'
7UNL\H·QLQRUWDNODüDG]HQOHGLùL
ELU .RQJUH RUJDQL]DV\RQXGXU
.RQJUH·QLQDPDF×$NGHQL]hONHOH
ULQGHNLLNOLPOHQGLUPHVLVWHPOHULYH
HQHUML YHULPOLOLùL NRQXODU×QGD \HQL
WHNQRORMLOHULOHLOJLOLELOJLSD\ODü×P×
YH PHYFXW VRUXQODU×Q WDUW×ü×ODUDN
RUWDNo|]PDUDQPDV×G×U
&OLPDPHG<.%DüNDQ×%HUWUDQG
0RQWPRUHDX· QXQ \DSW×ù× Do×O×ü
NRQXüPDV×\OD EDüOD\DQ .RQJUH·
GH $,&$55úWDO\D $,&))UDQVD
$7(&<5úVSDQ\D$3,5$&3RUWHNL]
LOH 770' DG×QD <|QHWLP .XUXOX
%DüNDQ× 6DUYHQ dLOLQJLURùOX ELUHU
NRQXüPD \DSW×ODU 6DUYHQ dLOLQ
JLURùOX NRQXüPDV×QGD $YUXSD
%LUOLùL VWDQGDUW YH QRUPODU×Q×Q
Dù×UO×NO×RODUDNNX]H\$YUXSDONH
OHULQH J|UH üHNLOOHQGLùLQH GLNNDW
oHNHUNHQEXVWDQGDUWODU×QJQH\
$YUXSDYH$NGHQL]ONHOHULQLNDS
VD\DFDN üHNLOGH JHOLüWLULOPHVL LoLQ
5(+9$YH&/,0$0('·LQGDKDID]OD
VRUXPOXOXNVWOHQPHVLJHUHNWLùLQL
12
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- V|\OHGL .RQJUHQLQ DQD VSRQVRUX
,6,%7UNL\HLNOLPOHQGLUPHVHNW|U
úKUDFDWo×ODU %LULOLùL %DüNDQ× =HNL
3R\UD] GD 7UNL\H LNOLPOHQGLUPH
VHNW|UQ LoHUHQ ELU NRQXüPD
\DSW×
.RQJUH\H ELOGLUL YH SRVWHU
LOH NDW×ODQ 7UNL\H &/,0$0('
·WH HY VDKLEL )UDQVD·GDQ
VRQUDHQHWNLQONHRODUDN\HUDOG×
.RQJUH LNL \×OGD ELU G]HQOHQ
PHNWH ROXS KHU \×O JHOLüHUHN
VUGUOPHNWHGLU.DW×O×PF×SURILOL
WDVDU×PF× GDQ×üPDQ X\JXOD\×F×
LüOHWPHFLLPDODWo×PDO]HPHWHGD
ULNoLVL YH \DW×U×PF× üLUNHWOHUGHQ
PKHQGLV YH PLPDUODU LOH DNDGH
PLV\HQOHUGHQROXüPDNWDG×U
%Hü ONH WDUDI×QGDQ RUWDNODüD
G]HQOHQHQ.RQJUH·\H7UNL\H·\L
7HPVLOHQ 770' \×O×QGD
\H ROPXü · GH úVSDQ\D·GD
\DS×ODQ .RQJUH·\H SDUWQHU
RODUDN NDW×OP×üW×U $7(<&5·QLQ HY
VDKLSOLQGH0DGULG·WH\DS×OP×üRODQ
&OLPDPHG·.RQJUHVL·QHONH
GHQNLüLNDW×OP×üW×U·WHNL
.RQJUH &OLPDPHG· 770'·
QLQ HY VDKLSOLùLQGH úVWDQEXO· GD
JHUoHNOHüPLü ROXS ONHGHQ
ND\×WO× NDW×O×PF× LOH .RQJUH
\DS×OP×üW×U&OLPDPHG.RQJ
UHVL 0D\×V · GH úWDO\D· GD
G]HQOHQHFHNWLU
(!"%2,%2
(QHUML7DVDUUXIXQGD+LEULW6LVWHPOHULQgQHPLYH,VÐ3RPSDODUÐQÐQ.XOODQÐPÐ$QODWÐOGÐ
7UN7HVLVDW0KHQGLVOHUL'HUQHùL
úVWDQEXO úO 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
\×O× HùLWLP VHPLQHUOHUL
NDSVDP×QGD G]HQOHQHQ (QHUML
7DVDUUXIXQGD +LEULW 6LVWHPOHULQ
gQHPLYH,V×3RPSDODU×Q×Q.XOODQ×P×
NRQXOX VHPLQHU (\OO WDULKLQGH ú7h 0DNLQD )DNOWHVL
*PüVX\X·QGD JHUoHNOHüWLULOGL
2WXUXP EDüNDQO×ù×Q× úEUDKLP
.|URùOX·QXQ\UWWùVHPLQHUH0U
$OIUHG1*NRQXüPDF×RODUDNNDW×OG×
*OREDO ×V×QPD YH RQD NDUü× dLQ YH
$PHULND·Q×Q SODQODU×Q× DQODWDUDN
VXQXPXQDEDüOD\DQ$OIUHG1*HQHUML
WDVDUUXIXQGD JQHü HQHUMLQLQ |QH
PLQHGHùLQHUHNMHRWHUPDOND\QDNODU
KDNN×QGD ELOJL YHUGL 1* KLEULWWH
KYDFVLVWHPOHULLOH\HQLOHQHELOLUHQHUML
ND\QDNODU×Q×ELUOHüWLUPH\|QWHPOHULQL
|UQHNOHGLNWHQ VRQUD HQHUML SRPSD
ODU×VRùXWPDYH×V×WPDPRGHOOHULQL
J|VWHUGL <HU DOW× VX\X ND\QDNO×
SRPSDODU×Q DYDQWDMODU×QD GHùLQHQ
NRQXüPDF×DW×NNDQDOL]DV\RQVX\X
YHDU×W×OP×üVX\XQPDOL\HWOHULQLYHEX
VLVWHPOHULNXOODQDQONHOHULSD\ODüW×
(QHUMLWDVDUUXIXQGDIDUNO×VLVWHPOHULQ
YHULOHULQLNDUü×ODüW×UDQ1*HOGHRODQ
ND\QDNODUDHQX\JXQüHNLOGHVLVWHP
UHWLOPHVLJHUHNWLùLQLYHEXVD\HGH
PDNVLPXP YHULP DO×QDELOHFHùLQL
V|\OHGL 6RUXFHYDS E|OPQQ
DUG×QGDQ VHPLQHU RWXUXP EDüNDQ×
YH NRQXüPDF×\D WHüHNNU SODNHWL
WDNGLPL\OHVRQEXOGX
<HQL<DQJÐQ<|QHWPHOLÞL3HUVSHNWLILQGH%LQDODUGD<DQJÐQ'D\DQÐPÐ6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HU
QHùL ú]PLU 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
G]HQOHQHQ '|QHPL
LNLQFL6HPLQHUL(NLPWDUL
KLQGH´<(1ú<$1*,1<g1(70(/úøú
3(563(.7ú)ú1'(%ú1$/$5'$<$1
*,1 '$<$1,0,µ NRQXVXQGD JHU
oHNOHüWLULOGLú]PLU7HSHNXOH.RQJUH
0HUNH]LQGHNLHWNLQOLùH.RQXüPDF×
RODUDN8oDN0K2+DNDQ86/8
NDW×O×UNHQ6HPLQHU2WXUXP%DüNDQ
O×ù×Q×0DN0K(URO<$û$\DSW×
6HPLQHUH <DQJ×Q·×Q WHPHO ELOJLOH
ULQL DQODWDUDN EDüOD\DQ 2 +DNDQ F×ODUGDQJHOHQVRUXODU×Q\DQ×WODQG×ù×
86/8·QXQ |]HOOLNOH <HQL <DQJ×Q VRQ E|OPQ DUG×QGDQ VHPLQHU
<|QHWPHOLùL·QGHQYHUGLùL|UQHNOHU 2 +DNDQ 86/8 YH (URO <$û$·\D
J|UVHOOHU GLQOH\LFLOHU WDUDI×QGDQ WHüHNNU EHOJHVL WDNGLPL\OH VRQ
E\NELULOJLLOHNDUü×ODQG×.DW×O×P EXOGX
6LVPLN7DVDUÐPYH8\JXODPD'HWD\ODUÐ6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HU
QHùL ú]PLU 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
G]HQOHQHQ'|QHPLLON
6HPLQHUL(\OOWDULKLQGH
´6LVPLN 7DVDU×P YH 8\JXODPD
'HWD\ODU×µNRQXVXQGDJHUoHNOHüWL
ULOGLú]PLU7HSHNXOH.RQJUH0HUNH
]LQGHNLHWNLQOLùH.RQXüPDF×RODUDN
0DN <N 0K g 2NDQ 6HYHU
NDW×O×UNHQ 6HPLQHU 2WXUXP %Dü
NDQO×ù×Q×úEUDKLPh7DWO×GLO\DSW×
14
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- 6HPLQHUH 7UNL\H 'HSUHP KDUL
WDV×Q× DQODWDUDN EDüOD\DQ 2NDQ
6HYHU·LQ|]HOOLNOH0HNDQLNWHVLVDWWD
GHSUHP JYHQOLùL SURMHOHQGLUPHVL
YH8\JXODPDODU×QGDYHUGLùL|UQHN
OHUJ|UVHOOHUGLQOH\LFLOHUWDUDI×QGDQ
E\NELULOJLLOHNDUü×ODQG×.DW×O×P
F×ODUGDQJHOHQVRUXODU×Q\DQ×WODQG×ù×
VRQ E|OPQ DUG×QGDQ VHPLQHU
2NDQ 6HYHU·H WHüHNNU EHOJHVL
WDNGLPL\OHVRQEXOGX
'|QHPL(NRQRPLN%HNOHQWLOHUL6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN7HVLVDW0KHQGLVOHUL'HUQHùL
$QNDUD úO 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ
\×O× HùLWLP VHPLQHUOHUL
NDSVDP×QGDG]HQOHQHQVHPLQHU
(NLP&XPDUWHVLWDULKLQGHJHUoHNOHü
WLULOGL'|QHPL(NRQRPLN
%HNOHQWLOHULNRQXOXVHPLQHULQRWXUXP
EDüNDQO×ù×Q× /HYHQW 7RVXQ \UWU
NHQ'Ro'U,ü×QdHOHELNRQXüPDF×
RODUDNNDW×OG×
'Q\DHNRQRPLVLQLQ*6<+E\PH
K×]ODU×Q× ·GDQ JQP]H
NDGDUWDEORODULOHDQODWDQ,ü×QdHOHEL
\×O×QD EDüOD\DQ NUHVHO NUL]LQ
HWNLOHULQLQ KDOHQ VUGùQH GLNNDW
oHNHUHN GQ\D HNRQRPLVLQLQ QRU
PDOOHüHPHGLùLQL V|\OHGL *HOLüHQ
ONHOHULQ HNRQRPLOHULQGH N×U×OJDQO×N
ULVNLQH GHùLQHQ dHOHEL NRüXOODU×Q
JHOLüHQONHOHULQDOH\KLQHLOHUOHGLùLQL
EHOLUWHUHN EX VUHoWHQ HQ oRN FDUL
Do×NODU× E\N RODQ ONHOHU PDNUR
SROLWLNDODU× GDOJDODQDQ LVWLNUDUV×]
HNRQRPLOHUDü×U×ERUoODQDQDYHDo×N
SR]LV\RQWDü×\DQNXUXOXüODUYHVL\DVL
LVWLNUDUV×]O×N RUWDP× GHYDP HGHQ
ONHOHULQHWNLOHQHFHùLQHGLNNDWoHNWL
,ü×Q dHOHEL VRQ E|OPGH NUHVHO
GXUXPXQ 7UNL\H·\H HWNLOHULQL YH
\×O× LoLQ |QJ|UOHULQL NDW×O×PF×
ODUODSD\ODüW×
(QHUML7DVDUUXIXUXßoLQ+LGURQLN6LVWHPOHULQ2SWLPL]H(GLOPHVL6HPLQHUL<DSÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL
'HUQHùL úVWDQEXO úO 7HPVLOFLOLùL·QLQ
\×O× HùLWLP VHPL
QHUL (NLP WDULKLQGH ú7h
0DNLQD )DNOWHVL *PüVX\X·QGD
JHUoHNOHüWLULOGL(QHUML7DVDUUXIXUX
LoLQ+LGURQLN6LVWHPOHULQ2SWLPL]H
(GLOPHVLNRQXOXVHPLQHUH'U-HDQ
&KULVWRSKH &DUHWWH NRQXüPDF×
*UNDQ *|UJQ RWXUXP EDüNDQ×
RODUDNNDW×OG×
-HDQ&KULVWRSKH &DUHWWH HWNLOL
HQHUML WDVDUUXIX YH GRùUX NRQIRU
LoLQ ELQD \DS×V× ×V×WPDVRùXWPD
VLVWHPOHULNDGDULQVDQIDNW|UQQ
GH |QHPOL ROGXùXQX YXUJXODG×
,V×WPDVLVWHPOHULQGHRUWD\Do×NDQ
VRUXQODU×Q EDü×QGD EDODQVODPDQ×Q
JHOGLùLQLEHOLUWHQ&DUHWWH´%LQDQ×Q
×V×WPD VLVWHPOHULQGH SRPSDODPD
PDOL\HWOHUL E\N |QHP WDü×\RU
$OW NDWODU×Q oRN ×V×QPDV× YH VW
NDWODU×Q VRùXN NDOPDV× GXUXPOD
U×QGDJHQHOGHWHUFLKHGLOHQo|]P
GDKDE\NYHJoOSRPSDVHoLPL
LOH VRQXoODQ×U $QFDN EX \|QWHP
HQHUML JLGHUOHULQL DUW×UDUDN IDWXUD
ODU×Q \NVHOPHVLQH QHGHQ ROX\RU
%DODQVV×]O×N VRUXQXQX RUWDGDQ
NDOG×UPDNLoLQNRQXWWHVLVDWODU×QGD
X\JXQ \HUOHUH IDUN EDV×Qo YDQDV×
NXOODQ×P× LVH HQHUMLGHQ WDVDUUXI
HWPH\L VDùOD\DQ ELU o|]P VXQX
\RUµGHGL
'DKD VRQUD SRPSD PDOL\HWOHUL
YH VRùXWPD PDOL\HWOHULQL DQODWDQ
NRQXüPDF×NRQX\DLOLüNLQGRNWRUD
WH]LQGHQ |UQHNOHU YHUGL 6HPLQHU
NDW×O×PF×ODUGDQ JHOHQ VRUXODU×Q
\DQ×WODQPDV×Q×Q DUG×QGDQ VRQ
EXOGX
7(<'(%·GH(OHNWURQLNßP]D8\JXODPDVÐ%DáOÐ\RU
7(<'(%·GH HOHNWURQLN LP]D
X\JXODPDV× EDüO×\RU (OHNWURQLN
LP]D X\JXODPDV×QD (\OO D\×
LoLQGH 6DQD\L $U*H 3UR
MHOHUL 'HVWHNOHPH 3URJUDP× YH
3DWHQW 'HVWHN 3URJUDP×
LOH JHoLOHFHN +DOLKD]×UGD ×VODN
LP]DO× YH PDWEX RODUDN LOHWLOHQ
G|NPDQODU \HQL X\JXODPD\OD
VLVWHP ]HULQGHQ HOHNWURQLN
OHüWLULOHELOHFHN %X X\JXODPD
LoLQ|QFHOLNOH3URJUDP×QD
EDüYXUX \DSDFDN E\N |OoHNOL
ILUPDODU×Q NXUXOXü \HWNLOLOHULQLQ
3URJUDP×QGD GD EDüYXUX
VDKLSOHULQLQ QLWHOLNOL HOHNWURQLN
VHUWLILNDWHPLQHWPHVLJHUHNL\RU
LP]DO× RODUDN 7h%ú7$.·D LOHWLOH
ELOHFHN%|\OHFHEDüYXUXVUHFL
oRN GDKD K×]O× YH NROD\ JHUoHN
8\JXODPDVUHFLLOHLOJLOLGHWD\O×
ELOJLLoLQ
ZZZWXELWDNJRYWU
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
15
(!"%2,%2
8OXVODUDUDVÐ<DSÐGD7HVLVDW7HNQRORMLVL6HPSR]\XPX·QD*HUL6D\ÐP%DáODGÐ
úNL \×OGD ELU \DS×ODQ ´8OXVODUD
UDV× <DS×GD 7HVLVDW 7HNQRORMLVL
6HPSR]\XPXµQXQ RQLNLQFLVL
0DUW 1LVDQ WDULKOHUL
DUDV×QGD :\QGKDP *UDQG 2WHO
/HYHQW úVWDQEXO·GD G]HQOHQHFHN
6HPSR]\XPXOXVDOYHXOXVODUDUDV×
NXUXOXüODU×Q GHVWHNOHUL \XUWLoL YH
\XUWG×üׁQLYHUVLWHYHILUPDWHPVLOFL
OHULQLQNDWN×ODU×LOHJHUoHNOHüWLULOHFHN
<D]DUODU LON DüDPDGD ELOGLULOHULQ Önemli tarihler
NRQXVXQX YH NHOLPH\L JHo
PH\HFHN üHNLOGH |]HWLQL VXQDFDN g]HW*|QGHULPOHUL
g]HW YH ELOGLULOHU úQJLOL]FH RODUDN (NLP
g]HW.DEXO'X\XUXVX
YHULOHFHN%LOGLUL|]HWOHULQLQKWWS
.DV×P
ZZZDEVWUDFWDJHQWFRPWWPG
VHPSR]\XP"SOQJ WXUVD\IDV×QGDQ %LOGLUL*|QGHULPOHUL
\NOHQPHVLJHUHNL\RU%LOLP.XUXOX 2FDN
WDUDI×QGDQVHoLOHQ|]HWOHUKDNHPOHU %LOGLULOHULQ.DEXO'X\XUXVX
ûXEDW
WDUDI×QGDQGHùHUOHQGLULOHFHN
770'%RÞD]·GD%XOXáWX
7UN7HVLVDW0KHQGLVOHUL'HUQHùL
VH]RQXQD úVWDQEXO
%RùD]×·QGD PHUKDED GHGL 770'
úVWDQEXO7HPVLOFLOLùLh\HúOLüNLOHULYH
6RV\DO2UJDQL]DV\RQODU.RPLV\RQX
WDUDI×QGDQ G]HQOHQHQ *HOHQHNVHO
%RùD] 7XUX (\OO dDU
üDPED DNüDP× \DS×OG× 6HNW|UQ
|QGH JHOHQ ELUoRN LVPL \DQ× V×UD
770'<|QHWLP.XUXOX%DüNDQ×6DU
YHQdLOLQJLURùOXYH<|QHWLP.XUXOX
h\HOHULLOHoRNVD\×GD770'\HVLQL
ELU DUD\D JHWLUHQ JH]L NRQXNODU×Q
%HüLNWDü YH %H\OHUEH\L N×\×V×QGDQ
DO×QPDV×\OD EDüODG× %RùD]×Q VHULQ
VXODU×QGD JHFHQLQ LOHUOH\HQ VDDW
OHULQH NDGDU VUHQ WHNQH WXUXQGD
\HQLG|QHPLoLQNDUü×O×NO×L\LGLOHNOHU
DNWDU×OG× .RQXNODU×Q FDQO× P]LN
HüOLùLQGH KRüoD YDNLW JHoLUGLùL
JHFHQLQ VRQXQGD 770' úVWDQEXO
úO7HPVLOFLVL'HYULP*UVHOJHFH\H
VSRQVRU RODQ ILUPDODUD YH WP
NDW×O×PF×ODUDWHüHNNUHWWL
)RWRYROWDLN*QHá(QHUML6LVWHPOHUL8\JXODPDODUÐ$QODWÐOGÐ
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HU
QHùL$GDQDúO7HPVLOFLùLWDUDI×QGDQ
G]HQOHQHQ ´)RWRYROWDLN *QHü
(QHUML 6LVWHPOHUL 8\JXODPDODU×µ
16
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- NRQXOX HùLWLP VHPLQHUL (NLP
WDULKLQGH002$GDQDûXEHVL
6HPLQHU 6DORQX·QGD JHUoHNOHü
WLULOGL 2WXUXP EDüNDQO×ù×Q× 3URI
'U 7XQFD\ <×OPD]·×Q \UWWù
VHPLQHUH=DIHU&H\UDQNRQXüPDF×
RODUDNNDW×OG×6HPLQHULQDo×O×ü×QGD
NRQXüDQ 002 $GDQD ûXEHVL
<|QHWLP.XUXOXh\HVL+DVDQ(PLU
.DYL NDW×O×PF×ODUD üXEH IDDOL\HW
YHoDO×üPDODU×QGDQV|]HWWL6HPL
QHUGH ELU VXQXP JHUoHNOHüWLUHQ
=DIHU&H\UDQHQHUMLND\QDNODU×YH
V×Q×IODQG×UPDV× 7UNL\H·GH HQHUML
UHWLPL JLEL NRQXODUD GHùLQGLNWHQ
VRQUD$YUXSDYH7UNL\H·QLQJQHü
SRWDQVL\HOOHULQL NDUü×ODüW×UDUDN
)RWRYROWDLN VLVWHPOHULQ oDO×üPD
üHNLOOHULQLDQODWW×
&H\UDQIRWRYROWDLNSURMHWDVDU×P×
YH\DVDOVUHoKDNN×QGDELOJLYHU
GLNWHQ VRQUD X\JXODPD DG×PODU×Q×
V×UDOD\×S oHüLWOL X\JXODPDODUGDQ
|UQHNOHUVXQGX6HPLQHUNDW×O×PF×
ODUGDQJHOHQVRUXODU×Q\DQ×WODQPD
V×\ODVRQEXOGX
770'&DUULHU+$3.XUVODUÐ9HUPH\H'HYDP(GL\RU
NXUVXQ HùLWLPL 1HUPLQ .|URùOX
,V×Q YH 0XVWDID .HPDO 6HYLQGLU
WDUDI×QGDQ YHULOLUNHQ (NLP
WDULKOHULQGHJHUoHNOHüHQNXUVWD
LVH HùLWLPOHU $]L] (UGRùDQ YH
0XVWDID .HPDO 6HYLQGLU KRFDODU×Q
J|]HWLPLQGHWDPDPODQG×
7UN 7HVLVDW 0KHQGLVOHUL 'HU
QHùL YH $ODUNR &DUULHU LüELUOLùL\OH
KD\DWD JHoLULOHQ &DUULHU +$3 ² ,V× .D]DQF× YH 6LVWHP 7DVDU×P
3URJUDP×NXUVODU×770'WHPVLOFLOLN
OHULQGHGHYDPHGL\RU770'úVWDQ
EXO 7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ (\OO WDULKOHULQGH G]HQOHQHQ $ODQ×QGD X]PDQ HùLWPHQOHU WDUD
I×QGDQ YHULOHQ NXUVWD NDW×O×PF×ODUD
JQER\XQFDSURJUDPKDNN×QGD
JHQHOELOJLSURJUDPWHUPLQRORMLVL
SURMHGHWD\ODU×HNLSPDQVHoLPLJLEL
NRQXODUGDHùLWLPYHULOGL
gUQHN SURMH LOH NLüLVHO o|]P
oDO×üPDV×Q×Q DUG×QGDQ NXUVL\HUOHU
HùLWPHQOHU HüOLùLQGH V×QDY VRUXOD
U×Q×\DQ×WODG×(ùLWLPNXUVXúVWDQEXO
7HPVLOFLOLùL WDUDI×QGDQ YHULOHQ
NDW×O×PVHUWLILNDODU×Q×QDU×QGDQVRQ
EXOGX
/(('9$YUXSD·GD0DVD\D<DWÐUÐOGÐ
$PHULNDQ <HüLO %LQD
'HUHFHOHQGLUPH 6LVWHPL
/(('·LQ /HDGHUVKLS LQ
(QHUJ\DQG(QYLURQPHQ
WDO'HVLJQG|UGQFYH
VRQYHUVL\RQX%HUOLQ·GH
(\OO WDULKOHULQGH
\DS×ODQWHNQLNWRSODQW×\OD
GHùHUOHQGLULOGL
$YUXSD·Q×Q oHüLWOL ONHOHULQGHQ \DN
ODü×N/(('$3·QLQ$FFUHGLWHG
3URIHVVLRQDO NDW×O×P×\OD JHUoHN
OHüWLULOHQ WRSODQW×Q×Q HY VDKLSOLùLQL
$OPDQ<HüLO%LQD.RQVH\L**%$YH
RUJDQL]DW|UOùQ $PHULNDQ <HüLO
%LQD .RQVH\L 86*%& VWOHQGL úNL
JQER\XQFDJUXSODUKDOLQGHoHüLWOL
YDNDODU]HULQGHoDO×üDQNDW×O×PF×ODU
oDO×üPD VRQXoODU×Q× ELUELUOHUL\OH
SD\ODüPD\HQLYHUVL\RQXQGHùLüHQ
NUHGLOHULQL WHVW HWPH YH NHQGL
ONHOHULQGHNDUü×ODüW×NODU×NDUü×ODüDEL
OHFHNOHULVRUXQODU×GLOHJHWLUPHI×UVDW×
EXOGX7RSODQW×\D7UNL\H·\LWHPVLOHQ
NDW×ODQ d('%ú. GDQ×üPDQ ILUPDODU
DUDV×QGD JHUoHNOHüWLULOHQ DQNHWOHUOH
WRSODG×ùׁONHoDS×QGDNL/(('GHùHU
OHQGLUPHOHULQLSD\ODüW×
7RSODQW×Q×Q LON JQ
/(('·LQ$YUXSD·GDNLSUR
MHOHULQLQWDQ×W×P×YHoHüLWOL
LVWDWLVWLNVHO ELOJLOHULQ
SD\ODü×P×\ODEDüODG×
/((' SURMHVL\OH $YUXSD
ONHOHULDUDV×QGDLONV×UDGD
EXOXQDQ 7UNL\H E\N
|YJ DOG× %X VXQXPODU×Q DUG×QGDQ
\DNODü×N NDW×O×PF× PDVD\D
D\U×ODUDN·HUNLüLOLNoDO×üPDJUXSODU×
ROXüWXUGX %X oDO×üPD JUXSODU× V×UD
V×\OD JHQHO /((' GHùHUOHQGLUPHVL
/(('NUHGLOHULQLQJHWLUGLùL]RUOXNODU
X\XPVX]OXNODU YH /(('·LQ ONHGHNL
HNVLN \|QOHULQHOHU HNOHQHELOHFHùL
NRQXODU×QGDEH\LQI×UW×QDV×JHUoHNOHü
WLUHUHN o×NDU×PODU×Q× GLùHU PDVDODUD
VXQGXODU 7RSODQW×Q×Q ELULQFL JQ
NDW×O×PF×ODUDUDV×QGDJHUoHNOHüWLULOHQ
UHVHSVL\RQODVRQEXOGX7RSODQW×Q×Q
LNLQFL JQ LVH /((' 9 ]HULQGH
\DS×ODQ GDKD GHWD\O× oDO×üPDODUOD
GHYDPHWWL/(('9·QGHùLüHQYH
\HQLHNOHQHQNUHGLOHUL\OHLOJLOLYHULOHQ
ELOJLOHULQ DUG×QGDQ JUXS oDO×üPDODU×
JHUoHNOHüWLULOGL 6×UDV×\OD .RQXP
8ODü×P YH 6UGUOHELOLU 6DKD
.UHGLOHUL úo 2UWDP +DYD .DOLWHVL
(QHUML6XYH0DO]HPH.UHGLOHUL7h9
+DPEXUJELQDV×\HQLOHPHSURMHVLQLQ
YDND oDO×üPDODU×\OD GHùHUOHQGLULOGL
7P ONHOHUGH NDUü×ODü×ODQ EDüO×FD
VRUXQODU PDO]HPH NUHGLOHUL NDSVD
P×QGDNL(3'(QYLURQPHQWDO3URGXFW
'HFODUDWLRQ YH EHQ]HUL EHOJHOHULQ
EXOXQDELOLUOLùL WP ELQDQ×Q \DüDP
G|QJVDQDOL]LQLQ]RUOXùXoHYUHVHO
JHOLüPLüOLNVHoHQHùLQLQX\JXODQDELOLU
OLùLYHEDüWDLoRUWDPROPDN]HUH
ED]×NUHGLOHUGHNLEHOLUVL]OLNOHURODUDN
RUWD\D o×NW× úNLQFL JQGH D\U×FD
/((' VHUWLILNDV×Q× WDPDPOD\×F× ED]×
HNGHùHUOHQGLUPHVLVWHPOHULGHWDQ×
W×OG×:(//YH/((''\QDPLF3ODTXH
DGO×EXVLVWHPOHULQVDQVDùO×ù×Q×YH
ELQDQ×QSHUIRUPDQVWDNLELQLDPDoOD
\DQGLùHUGHùHUOHQGLUPHSODWIRUPODU×
RODUDN|QHo×NW×
.D\QDN KWWSZZZFHGELNRUJOHHG
YDYUXSD(GDPDVD\D
\DWLULOGLBSBWUBBDVS[
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
17
(!"%2,%2
1NOHHUNDGDUE\N
*(6WDUODVÐ
JHOL\RU
*QHüHQHUMLVDQWUDOL*(6LoLQ
DODQGDQELULWDKVLVHKD]×ULNLQFLVL
LoLQoDO×üPDEDüODG×
6RQ \×OG×U ]HULQGH oDO×ü×ODQ YH
NDPXR\XQGD ¶JQHü WDUODV×· RODUDN
ELOLQHQSURMHQLQDOW\DS×V×QGD|QHPOL
ELU DüDPD WDPDPODQG× 6DQD\L
%DNDQO×ù×WDKVLVHGLOHFHNDODQODLOJLOL
oDO×üPDODU×ELWLUGL(QHUML%DNDQO×ù×
ELQKHNWDUO×NDODQ×<HQLOHQHELOLU
.D\QDN $ODQ× RODUDN WDKVLV HWWLùLQL
5HVPL *D]HWH·GH GX\XUGX 6DQD\L
%DNDQO×ù×ELQ0:NDSDVLWHOLEX
DODQ×Q G×ü×QGD ELQ 0: NDSDVLWHOL
LNLQFL ELU DODQ LoLQ GH oDO×üPD EDü
ODWW×%XLNLE|OJHGHJQHüHQHUMLVL
SRWDQVL\HOLQLQWDPNDSDVLWHUHDOL]H
HGLOPHVLLoLQPLO\DUGRODUGDQGDKD
ID]OD\DW×U×PJHUHNHFHNYH$NNX\X
1NOHHU6DQWUDOL·QH\DN×QNDSDVLWHGH
HOHNWULNUHWLPLRODFDN
.RQ\D·GD JQHü HQHUMLVL LKWLVDV
E|OJHVL WDOHEL \×O×QGD YDOLOLN
NDQDO×\OD EDNDQO×ùD LOHWLOPLü VRQ
UDV×QGD GD oDO×üPDODU EDüODP×üW×
%LOLP6DQD\LYH7HNQRORML%DNDQO×ù×
EX SURMH LoLQ DUD]L\L EXOGX WHNQLN
V×N×QW×ODU× o|]G %DNDQO×N SURMHQLQ
]HULQGH\×OoDO×üPD\DSDUDN\DW×
U×PDKD]×UKDOHJHWLUGL<DW×U×PODU×Q
EDüODPDV×LoLQ(QHUML%DNDQO×ù×NRWD
YHOLVDQVWDKVLVOHULQL\DSDFDN%LOLQ
GLùLJLELJHoWLùLPL]\×O×QPDUWD\×QGD
LNL EDNDQO×N SURWRNRO LP]DODP×ü
LüOHU V×UD\D NRQXODUDN LNL EDNDQO×N
DUDV×QGD\DS×ODFDNODU\HWNLOHUHJ|UH
E|OüOPüW %LULQFL DüDPD DUD]L
KD]×UO×ù×\G× 6DQD\L %DNDQO×ù× EX LüL
ELWLUGL ûLPGL LNLQFL Lü RODUDN NRWD
WDKVLVL EDüND ELU LIDGH\OH EX E|O
JH\HNDo0:JQHüHQHUMLVL\DW×U×P×
\DS×ODFDù×Q×QEHOLUOHQPHVLJHUHNL\RU
%XNRQXGD\U\RU(3'.üXV×UDODU
JQHüWH |Q OLVDQV EDüYXUXODU×Q×
WRSODG× OLVDQV GHùHUOHQGLUPHOHUL
\DS×\RU %X VUHoWH .DUDS×QDU LoLQ
NRWD PLNWDU×Q×Q GD EHOLUOHQPHVL
JHUHNL\RU .RWD WDKVLVLQGHQ VRQUD
DOW\DS×\DW×U×PODU×Q×6DQD\L%DNDQO×ù×
\DSDFDN$UG×QGDQ\DW×U×PF×\DOLVDQV
YHULOHFHN VRQ DüDPDGD GD 6DQD\L
%DNDQO×ù× SDUVHO WDKVLVOHULQL \DSD
FDN $UD]LQLQ KD]×UO×ù× \DS×OG× %LOLP
18
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- 6DQD\L%DNDQO×ù×\HWNLOLOHUL´%XUDV×
+D]LQH·\H DLWWL 'ROD\×V×\OD |QHPOL
ELUNDPXODüW×UPDEHGHOL|GHQPHGL
$PDEDNDQO×NRODUDNEXDUD]L\OHLOJLOL
EWQWHPL]OLùLYHKD]×UO×ù×\DSW×N
ûXDQGDEXE|OJH\DW×U×PWDKVLVLQH
KD]×UKDOHJHOGLµGHGL
ûLPGL V×UDQ×Q (QHUML %DNDQO×ù×·QGD
ROGXùXQXDNWDUDQ\HWNLOLOHUV|]OHULQL
ü|\OH VUGUG ´(QHUML %DNDQO×ù×
\DW×U×PF×ODUD OLVDQV YHUPHVL OD]×P
/LVDQVWDQ VRQUD SDUVHO WDKVLVOHUL
YH RQD J|UH GH DOW\DS× KD]×UO×ù×
\DS×ODFDN $QFDN EXQODU oRN X]XQ
]DPDQDODFDNLüOHUGHùLOD\LoLQGH
ELWLULOHELOLU%DNDQO×NQHNDGDUNRWD
YHUHFHN RQXQ EHOOL ROPDV× OD]×P
úONJQHüHQHUMLVLOLVDQVGDù×W×P×QGD
WRSODP 0: OLVDQV YHULOGL
.DUDS×QDU E|OJHVLQH GH 0:
YHULOPLüWL%XUDQ×QNDSDVLWHVL
0: ûLPGL JQHüWH LNLQFL OLVDQV
GDù×W×PODU×EDüOD\DFDN%XUD\D
0:JLELELUüH\YHULUOHUVHNDSDVL
WHVLQLQ DOW×QGD NDO×U $QFDN OLVDQV
WDOHELQH EDN×O×UVD GDKD ID]ODV× LoLQ
\DW×U×PF×YDU(VNLVLJLEL¶ELU\DW×U×P
F×\DHQID]OD0:OLVDQV·V×Q×U×GD
ROVD\DW×U×PF×RODELOLU6×Q×U
0:·Do×NDUVDGDKDD]VD\×GD\DW×
U×PF×GDROXU*QHüHQHUMLVLQGH0:
EDü×QD\DW×U×PPLO\RQGRODU
ROGXùXQDJ|UHEXUDGDWDPNDSDVLWH
LoLQPLO\DUGRODUPLO\DUGRODUD
\DN×Q\DW×U×P\DS×ODFDNGHPHNWLUµ
İkinci büyük bölge geliyor .DUDS×QDU·GD EX E|OJHQLQ JQHü
HQHUMLVL\DW×U×PODU×LoLQLKWLVDVE|OJHVL
LODQ HGLOPHVLQL |QJ|UHQ oDO×üPDGD
LNLQFL YH GDKD E\N E|OJHQLQ \LQH
JQHü HQHUMLVL \DW×U×PODU×QD WDKVLVL
LoLQKD]×UODQPDV×GDNDUDUODüW×U×OP×üW×
%X E|OJH GH .RQ\D·GD .DUDS×QDU·D
\DN×Q %DNDQO×N \HWNLOLOHULQLQ YHUGLùL
ELOJL\H J|UH 0: \DW×U×P
NDSDVLWHVLYDU%XGDELULQFLE|OJHQLQ
LNL NDW×QGDQ GDKD ID]OD NDSDVLWH
DQODP×QDJHOL\RU%LULQFLE|OJH¶.DUD
S×QDU(QHUMLúKWLVDV(QGVWUL%|OJHVL·
ELQ KHNWDU E\NOùQGH
LNLQFL E|OJH LVH ELQ KHNWDU
E\NOùQGH RODFDN 7RSODP ELQ 0: JoWH JQHü HQHUMLVL
\DW×U×P×\DS×ODELOHFHN%XGD\DS×P×
GHYDPHGHQQNOHHUVDQWUDOHHüELU
NDSDVLWHDQODP×QDJHOL\RU*QHüWH
EXPLNWDUGDELUNDSDVLWHLoLQPLO\DU
GRODUGDQID]OD\DW×U×PJHUHNL\RU
Arazi koordinatları Resmi
Gazete’de
(QHUML %DNDQO×ù× (\OO WDULKOL
5HVPL*D]HWH·GHE|OJHQLQV×Q×UODU×Q×
EHOLUOH\HQKDULWD\×\D\×PODG×%|OJH
LoLQ LODQGD üX ELOJLOHUH \HU YHULOGL
´ WDULKOL YH VD\×O×5HVPL*D]HWH·GH\D\×PODQDQ
VD\×O× %DNDQODU .XUXOX
NDUDU×Q×Q ·QFL PDGGHVL LOH LODQ
HGLOHQDüDù×GDKDULWDYHOLVWHOHUGH
V×Q×UODU× LOH NRRUGLQDWODU× J|VWHULOHQ
.DUDS×QDU (QHUML úKWLVDV (QGVWUL
%|OJHVLN×V×PWDULKOL
YH VD\×O× 5HVPL *D]HWH·GH
\D\×PODQDQ ¶(OHNWULN (QHUMLVL hUH
WLPLQH <|QHOLN <HQLOHELOLU (QHUML
.D\QDN $ODQODU×Q×Q %HOLUOHQPHVL
'HUHFHOHQGLULOPHVL .RUXQPDV×
YH .XOODQ×OPDV×QD úOLüNLQ 8VXO YH
(VDVODUD 'DLU <|QHWPHOLN·WH \HU
DODQ ¶+DOLKD]×UGDNL (QHUML úKWLVDV
(QGVWUL $ODQODU×· EDüO×NO× JHoLFL
·LQFLPDGGHVLYHWDUL
KLQGH LP]DODQDUDN \UUOùH JLUHQ
¶.DUDS×QDU (QHUML úKWLVDV (QGVWUL
%|OJHVLQGH\HUDODFDN\DW×U×PF×ODUD
\DS×ODFDN\HUWDKVLVLQHLOLüNLQLüELUOLùL
SURWRNROJHUHùLQFH.DUDS×QDU<HQL
OHQHELOLU(QHUML.D\QDN$ODQ×<(.$
RODUDNLODQHGLOPLüWLUµGHQLOGL
(!"%2,%2
*=LUYHVL.DVÐPD\ÐQGD$QWDO\D·GDG]HQOHQHFHN
Enerji yoksunluğunu gidermek
.DV×PD\×QGD$QWDO\D·GDG]HQ
OHQHFHN*/LGHUOHU=LUYHVL·QLQDQD
WDUW×üPD NRQXODU×QGDQ ELUL ´KHUNHV
LoLQHQHUML\HHULüLPHQHUMLYHULPOLOLùL
HQHUML \DW×U×PODU× YH \HQLOHQHELOLU
HQHUMLµRODFDN
·GHQEX\DQDJHUoHNOHüWLULOHQ
* ]LUYHOHUL GHYOHWOHUDUDV× HNR
QRPLNLüELUOLùLQLQHQ|QHPOLIRUXPX
RODUDN J|UO\RU * \H ONHOHUL
JOREDOJD\ULVDILPLOOLKDV×ODQ×Q\]GH
·LQLJOREDOWLFDUHWLQ\]GH·LQL
YH GQ\D QIXVXQXQ ·WH ·VLQL
WHPVLOHGL\RU
* G|QHP EDüNDQO×NODU× NDSVD
P×QGD\×O×QGDQEX\DQD(QHU
MLQLQ6UGUOHELOLUOLùLdDO×üPD*UXEX
7RSODQW×ODU× JHUoHNOHüWLULOL\RU *
WDULKLQGH LON NH] ´(QHUML %DNDQODU×
7RSODQW×V×µGD7UNL\H·GH\DS×O×\RU
%XWRSODQW×GDNLWHVSLWOHU$QWDO\D·GD
\DS×ODFDN * =LUYHVLQLQ LoHULùLQLQ
|QHPOLN×VP×Q×ROXüWXUDFDN
HQHUMLQLQ |QHPOL \HU WXWDFDù× *
=LUYHVL·QGH OLGHU ONHOHULQ LNOLP
GHùLüLNOLùL\OHPFDGHOHLoLQJHUHNOL
OLGHUOLùL QH |OoGH RUWD\D NR\DEL
OHFHùLQLQ PHUDN HGLOGLùLQL V|\OHGL
%HUNH´(NRQRPLNNDON×QPDLOHIRVLO
\DN×W NXOODQ×P× DUDV×QGDNL EDùODQ
W×\× ]D\×IODWDFDN RUWDX]XQ YDGHOL
ELU KHGHI NR\XOPDV× JHUHNL\RU
·GH \]GH \HQLOHQHELOLU
HQHUML\H JHoLü KHGHIL \HWHULQFH
JoOELUQL\HWEH\DQ×RODELOLUµGHGL
7UNL\H·QLQ * '|QHP %DüNDQ×
RODUDN ´X\JXODPD D\Dù×Q×µ |QH
o×NDUP×ü ROPDV×Q× LVDEHWOL EXODQ
%HUNH ´7UNL\H IRVLO \DN×W VE
YDQVL\RQODU×Q×Q \×O×QD NDGDU
GHYUHGHQ o×NDU×OPDV× LoLQ QHW
KHGHIOHU YH X\JXODPD DG×PODU×Q×
*ELOGLUJHVLQHVRNDELOLUVHHQHUML
DOW\DS×V×QGD G|QüP YH HQHUML
SL\DVDODU×Q×QGDKDHWNLQLüOHPHVLLoLQ
NULWLNELUDG×PDLP]DDWP×üRODFDNµ
GL\HNRQXüWX
'Zirveye doğru ilerici bir adım'
::)7UNL\H'RùD.RUXPD<|QHW
PHQL g]JU %HUNH 7UNL\H·QLQ
*%DüNDQO×ù×DOW×QGD\HQLOHQHELOLU
YH PHUNH]L ROPD\DQ \HQLOHQHELOLU
HQHUML \DW×U×PODU×Q×Q GHVWHNOHQPHVL
SUHQVLELQLQ*HQHUMLLüELUOLùLSUHQ
VLSOHULQHHNOHQPHVLQLQLOHULFLELUDG×P
RODFDù×Q×V|\OHGL
::) 7UNL\H 'RùD .RUXPD
<|QHWPHQL 0XVWDID g]JU %HUNH
20
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- (QHUML \DW×U×PODU×Q×Q NUHVHO
E\PHYHONHOHUDUDV×JHOLüPLüOLN
IDUNODU×Q×Q D]DOW×OPDV× Do×V×QGDQ
NULWLN |QHP WDü×G×ù×Q× LIDGH HGHQ
%HUNH·\HJ|UH*·QLQ\DW×U×PRUWD
P×Q×HQHUMLYHULPOLOLùLYH\HQLOHQHELOLU
HQHUML DOW\DS×V× YH o|]POHULQH
|QFHOLNYHUHFHNüHNLOGHNXUJXODPDV×
YH \|QOHQGLUPHVL NUHVHO HNRQR
PLGHVUGUOHELOLUOLùLQVDùODQPDV×
LoLQNLOLW|QHPHVDKLS
'Q\DGD PLO\DU LQVDQ×Q
PRGHUQ HQHUML KL]PHWOHULQH HUL
üHPHGLùLQH GLNNDW oHNHQ g]JU
%HUNHHQHUML\HHULüLPLQ*·QLQ
\×O×QGD Do×NODG×ù× HQHUML
LüELUOLùLSUHQVLSOHULQLQGHEDü×QGD
JHOGLùLQL YXUJXODG× %HUNH ü|\OH
GHYDPHWWL
´úNOLPGHùLüLNOLùL\OHPFDGHOHLoLQ
\D\J×QODüPDV×JHUHNHQ\HQLOHQH
ELOLU HQHUML WHNQRORMLOHUL HQHUML\H
HULüLP VRUXQXQXQ o|]P LoLQ
GH NLOLW |QHPH VDKLS ûHEHNH
G×ü× PHUNH]L ROPD\DQ \HQLOHQH
ELOLU HQHUML o|]POHUL |]HOOLNOH
HOHNWULùHHULüLPLQVDùODQPDV×QGD
IRVLO \DN×WODUGDQ GDKD XFX]
X\JXODQDELOLU YH VUGUOHELOLU
o|]POHU VXQX\RU (QHUML \RN
VXQOXùXQXJLGHUPHKHGHILEDüWD
N|PUROPDN]HUHVUGUOHELOLU
ROPD\DQIRVLO\DN×W\DW×U×PODU×LoLQ
ELU PD]HUHW ROPDNWDQ o×NPDO×
7UNL\H·QLQ*%DüNDQO×ù×DOW×QGD
\HQLOHQHELOLUYHPHUNH]LROPD\DQ
\HQLOHQHELOLU HQHUML \DW×U×PODU×Q×Q
GHVWHNOHQPHVL SUHQVLELQLQ *
HQHUMLLüELUOLùLSUHQVLSOHULQHHNOHQ
PHVLLOHULFLELUDG×Pµ
Fosilden vazgeçmenin
yaratacağı risk
8OXVODUDUDV× (QHUML $MDQV×·QD J|UH
NUHVHO V×FDNO×N DUW×ü×Q×Q ƒ&·\L
DüPDPDV× KHGHIL oHUoHYHVLQGH
DWPRVIHUGHNL &2 G]H\LQLQ SSP·GHV×Q×UODQPDV×KDOLQGHELOLQHQ
IRVLO\DN×WUH]HUYOHULQLQoWHLNLVLQLQ
\HU DOW×QGD E×UDN×OPDV× JHUHNWLùLQL
EHOLUWHQ g]JU %HUNH ´%X IRVLO
\DN×WDGD\DO×SHNoRN\DW×U×P×QDW×O
KDOH JHOPHVL DQODP×QD JHOHELOLU
%XUDGDNL ULVN XQVXUXQXQ IDUN×QGD
RODQ*EX\×O×QEDü×QGDPHUNH]L
%DVHO·GH EXOXQDQ )LQDQVDO úVWLNUDU
.XUXOX·QGDQ )LQDQFLDO 6WDELOLW\
%RDUGPDOLSL\DVDODUGDLNOLPGHùL
üLNOLùL QHGHQL\OH ROXüDFDN ULVNOHUH
LOLüNLQELUUDSRUKD]×UODPDV×Q×LVWHGL
Gıda Muhafaza ve
Şoklama Sistemlerinde
Paslanmaz Borulu
Amonyak ve Glikol Soğutucuları
- Paslanmaz Borulu
- Sıcak Galvanizli Uygulamaya Göre
Hafiftir ve Az Yer Kaplar
- Yüksek Enerji Verimliliği
- Doğal Soğutucu Akışkan
- Endüstriyel Kaset Yapısı
twitter.com/friterm
facebook.com/friterm
linkedin.com/company/friterm
Merkez / Fabrika:
İstanbul Deri Organize Sanayi Bölgesi Dilek Sokak
No:10 X-12 Özel Parsel Tuzla 34957 İstanbul / TÜRKİYE
Tel: +90 216 394 12 82 (pbx) Faks: +90 216 394 12 87
[email protected]
www.friterm.com
(!"%2,%2
*·QLQ EX DG×P×Q GHYDP×Q× JHWLU
PHVLJHUHNOLµGHGL
Çin ve Meksika örnekleri
%XoHUoHYHGHdLQYH0HNVLND|UQHN
OHULQL YHUHQ %HUNH GQ\DQ×Q ELU
QXPDUDO×HQHUMLYHHOHNWULNWNHWLFLVL
RODQdLQ·LQ·GHQLWLEDUHQN|PU
WNHWLPLQLGüUPHVLKHGHIL]HULQH
\RùXQWDUW×üPDODU\DS×OG×ù×QDGLNNDW
oHNWL %HUNH \×O×QGD HNRQR
PLQLQNDUERQ\RùXQOXùXQX·H
J|UH \]GH D]DOWPDQ×Q GD
dLQ·LQ KHGHILQLQ ELU SDUoDV× ROGX
ùXQXQ DOW×Q× oL]GL 0HNVLND·Q×Q GD
G|QHPLQGHHNRQRPLQLQ
HPLV\RQ \RùXQOXùXQGD \]GH GüüKHGHIOHGLùLQLKDW×UODWDQ%HUNH
%UH]LO\D YH +LQGLVWDQ·×Q GD ROXPOX
|UQHNOHUVHUJLOHGLùLQLV|\OHGL
Türkiye emisyonu
yüzde 21 indirecek
7UNL\H\×O×QGDNLNDUERQGLRN
VLW VDO×P× |QJ|UVQ \]GH ·H
NDGDU D]DOWPD\× WDDKKW HWWL %X
\LQH GH WHPHO \×O DO×QDQ ·\H
J|UH\]GH·OLNELUDUW×üDNDUü×O×N
JHOL\RU
7UNL\H|QFHNLJHFHJHoVDDWOHUGH
LNOLP GHùLüLNOLùLQGH XOXVDO RODUDN
EHOLUOHQPLü NDWN× QL\HWLQL ,1'&
Do×NODG× $o×NODPD\D J|UH 7UNL\H
\×OODU×DUDV×QGDVHUDJD]×
HPLV\RQRUDQ×Q×QRUPDOLüNXUDOODU×
YH\D SURVHGUOHUL oHUoHYHVLQGH
\]GH·HNDGDUD]DOWPDWDDKK
GQGHEXOXQGX
22
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- 7UNL\H EX WDDKKGQ GHNODUH
HGHUNHQ VDQD\L GHYULPLQGHQ EX
\DQD JOREDO HPLV\RQXQ VDGHFH
\]GH·VLQGHQVRUXPOXROGXùXQD
YXUJX\DSW×$o×NODPDGD7UNL\H·QLQ
VRQ \×OG×U K×]O× ELU üHKLUOHüPH
VUHFL\DüDG×ù×QDGLNNDWoHNLOGL
7UNL\H·QLQ NLüL EDü× VHUD JD]×
HPLV\RQXQXQ \×O×QGD WRQNDUERQGLRNVLWHHüGHùHURODUDN
|OoOGùQHLüDUHWHGLOLUNHQEXQXQ
GD$YUXSD%LUOLùLYH2(&'ONHOHULQLQ
RUWDODPDV×QGDQoRNGDKDGüNELU
UDNDPROGXùXQXQDOW×oL]LOGL
Emisyonda enerji birinci \×O×QGD7UNL\H·QLQNDUERQGL
RNVLWVDO×P×PLO\RQWRQRODUDN
Do×NODQG× %XQGD HQ E\N SD\
\]GHLOHHQHUMLVHNW|UQHDLW
6DQD\LQLQSD\×\]GHDW×NVHN
W|UQQSD\×\]GHYHWDU×P×Q
SD\×LVH\]GHRODUDN|OoOG
Enerjideki taahhüt 7UNL\HGHNODUHHWWLùLLQGLULPWDDK
KG oHUoHYHVLQGH HQHUML DODQ×QGD
\×O×QD NDGDU JQHü HQHUMLVL
NXUXOXP NDSDVLWHVLQL *:·D
XODüW×UPD\×U]JkUHQHUMLVLNXUXOXP
NDSDVLWHVLQL*:·D\NVHOWPH\L
KLGURHOHNWULN SRWDQVL\HOLQL HQ VW
G]H\H o×NDUPD\× |QJ|U\RU %LU
QNOHHU VDQWUDOL GHYUH\H DOPDN
HOHNWULNLOHWLPYHGDù×W×PND\×SODU×Q×
\]GHD]DOWPDNNDPXHOHNWULN
VDQWUDOOHULQL UHKDELOLWH HWPHN YH
HOHNWULN UHWLPLQGH PLNURUHWLP
NRMHQHUDV\RQ YH \HULQGH UHWLP
VLVWHPOHULQL GHVWHNOHPHN GH
7UNL\H·QLQ KHGHIOHUL DUDV×QGD \HU
DO×\RU
Yenilenebilir enerji
rekabetçi hale geldi
*UHHQSHDFH $NGHQL] 6UGUOHELOLU
<DW×U×PODU'DQ×üPDQ×úEUDKLPdLIWoL
U]JkUoLIWOLNOHULEDüWDROPDN]HUH
\HQLOHQHELOLU ND\QDNODUD GD\DO×
VDQWUDOOHULQHQXFX]HOHNWULNUHWPH
\|QWHPLKDOLQHJHOGLùLQLV|\OHGL
úEUDKLPdLIWoLNUHVHO×V×QPDHQHUML
LOLüNLVLQLQ HOHNWULN SL\DVDV×QGDNL
PDOL\HW NDUü×ODüW×UPDODU× LQFHOHQ
PHGHQ VDùO×NO× üHNLOGH GHùHUOHQGL
ULOHPH\HFHùLQL EHOLUWWL *QHüWHQ
HOHNWULNUHWPHQLQN|PU\DGDJD]
\DNPDNWDQGDKDXFX]KDOHJHOGLùLQL
VDYXQDQ dLIWoL LNOLP GHùLüLNOLùL\OH
JHUoHNWHQ PFDGHOH HGLOPHN LVWH
QL\RUVDED]×VRUXODUDDo×NO×NODFHYDS
YHULOPHVLJHUHNWLùLQLYXUJXODG×dLIWoL
üXQODU×V|\OHGL
´5]JkUYHJQHüJLEL\HQLOHQHELOLU
ND\QDNODUN|PUYHGRùDOJD]JLEL
IRVLO\DN×WODUODQHNDGDUUHNDEHWoL
GLU"(QHUMLüLUNHWOHULYHYHUJLPNHO
OHIOHUL LoLQ \HQL ELU VDQWUDO \DSPDN
YHLüOHWPHNQHNDGDUDSDWODU"%XYH
EHQ]HUL VRUXODU JHoWLùLPL] ELUNDo
RQ \×O LoHULVLQGH \HQLOHQHELOLU HQHU
ML\OH LOJLOL WDUW×üPDODU×Q DQD NRQXVX
ROGXgQFHOLNOHELULPUHWLPEDü×QD
HOHNWULNPDOL\HWLKHVDSODQ×UNHQ\DO
Q×]FD WHVLV NXUXOXP PDOL\HWL GHùLO
EDN×P LüOHWPH ILQDQVPDQ JLEL
ELUoRN GHùLüNHQ LQFHOHQLU (OLPL]
GHNL YHULOHU \HQLOHQHELOLU HQHUMLGHQ
UHWLOHQ HOHNWULùLQ IRVLO \DN×WODUGDQ
UHWLOHQHOHNWULùHN×\DVODGDKDXFX]
OD\DFDù×Q×J|VWHUL\RUµ
%XJQU]JDUWDUODODU×JLEL\HQLOHQH
ELOLUVDQWUDOOHULQLQPHYFXWWHNQRORML
OHUDUDV×QGDHQXFX]HOHNWULNUHWLP
\|QWHPLRODUDNJ|UQGùQLIDGH
HGHQdLIWoL´8OXVODUDUDV×ELUILQDQVDO
GDQ×üPDQO×N YH SRUWI|\ \|QHWLPL
üLUNHWLRODQ/D]DUG·×QDQDOL]LQHJ|UH
U]JDU PHJDZDWW VDDW EDü×QD GRODULOHU]JDUSL\DVDGDNLHQXFX]
UHWLPELoLPL\NHQE\NJQHüWDU
(!"%2,%2
DPDoODU×DUDV×QGDµGL\HNRQXüWX
2030’da karbondioksit salımının
1 milyar ton olması bekleniyor
ODODU×RUWDODPDGRODULOHU]JDU×
WDNLS HGL\RU .×\DVODPD Do×V×QGDQ
NRQYDQVL\RQHO WHNQRORMLOHULQ HQ
XFX]XRODQNRPELQHoHYULPGRùDO
JD]WHNQRORMLOHULRUWDODPDGRODUD
UHWLP\DSDUNHQN|PUGHQHOHNWULN
UHWPHQLQPDOL\HWLGRODUFLYD
U×QGDG×UµGL\HNRQXüWX
8OXVODUDUDV× (QHUML $MDQV×·QD J|UH
JQHüHQHUMLVLQLQ
GHSL\DVDQ×Q
HQE\ùROPD\ROXQGDK×]ODLOHU
OHGLùLQHGLNNDWoHNHQdLIWoL´%XQGD
PDOL\HWOHUGH \DüDQDQ GUDPDWLN
GüüQHWNLVLROGXNoDE\NµGHGL
dLIWoLü|\OHGHYDPHWWL´2UWDODPD
U]JkU PDOL\HWL ·GDNL GRODUGDQ ·WH GRODUD JHUL
OHGL%X\×OLoHULVLQGHGüüH
WHNDEOHGHU*QHüIRWRYROWDLNLVH
·GDNL GRODU PDOL\HWWHQ
·GHGRODUDJHULOHGL*QHü
IRWRYROWDLNOHUJHoWLùLPL]\×OLoLQGH
\]GH XFX]ODG× <HQLOHQHELOLU
HQHUMLGHQ HOHNWULN UHWLP PDOL\HW
OHUL |QP]GHNL \×OODUGD GDKD GD
XFX]OD\DFDN (QHUML SL\DVDODU× GD
EXGHùLüLPHK×]ODD\DNX\GXUX\RU
\×O×QGD GHYUH\H DO×QDQ \HQL
VDQWUDOOHULQ\]GH·×\HQLOHQHELOLU
HQHUML VDQWUDOOHUL dLIWoL \HQLOHQH
ELOLU HQHUMLQLQ WRSODP ONH WDOHELQL
KDQJL RUDQGD NDUü×OD\DELOHFHùLQH
LOLüNLQ VRUXODU×Q GD JHoHQ D\ODUGD
*UHHQSHDFH$NGHQL]·LQ$OPDQ8]D\
(QVWLWV LOH RUWDNODüD KD]×UODG×ù×
24
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- (QHUML >'@HYULPL UDSRUX\OD RUWD\D
NR\XOGXùXQXHNOHGL
Emisyon taahhüdünde
fosil adı yok
(QHUML*QOù<D]DU×6DELKD.|WHN
7UNL\H·QLQ LNOLP GHùLüLNOLùLQH NDUü×
\]GH·OLNNDUERQHPLV\RQXD]DO
W×P×WDDKKGQ\HULQHJHWLUPHNLoLQ
oHüLWOL DODQODUGD DODFDù× |QOHPOHUH
GHùLQGL .|WHN ´%XUDGD NDUü×P×]D
o×NDQHQ|QHPOLVHNW|UHQHUMLdQN
NDUERQGLRNVLWVDO×P×QGDHQHUMLDVODQ
SD\×QD VDKLS gUQHùLQ ·GH
PLO\RQ WRQ RODUDN Do×NODQDQ
7UNL\HCQLQNDUERQGLRNVLWVDO×P×QGD
HQHUMLVHNW|UQQSD\×\]GH
G]H\LQGHµ GHGL (QHUMLQLQ NDU
ERQ VDO×P×QGDNL EX URO QHGHQL\OH
7UNL\H·QLQ ·D NDGDU JQHü
HQHUMLVL NXUXOX JFQ *:CD
U]JkU HQHUMLVL NXUXOX JFQ *:CD o×NDUPD\× KLGURHOHNWULN
SRWDQVL\HOLQL GH HQ VW G]H\H
\NVHOWPH\L KHGHIOHUL DUDV×QGD
J|VWHUGLùLQLDNWDUDQ.|WHN´%LUQN
OHHUVDQWUDOLGHYUH\HDOPDNHOHNWULN
LOHWLP YH GDù×W×P ND\×SODU×Q× \]GH
D]DOWPDN NDPX HOHNWULN VDQW
UDOOHULQLUHKDELOLWHHWPHNYHHOHNWULN
UHWLPLQGH PLNURUHWLP NRMHQH
UDV\RQ YH \HULQGH UHWLP VLVWHP
OHULQL GHVWHNOHPHN LOH HQHUML\L GDKD
YHULPOL NXOODQPDN GD 7UNL\H·QLQ
7RSOX WDü×PD\× GHQL] XODü×P×Q×
|]HQGLUPHN HVNL DUDoODU× WUDILNWHQ
oHNPHN\HüLOOLPDQYH\HüLOKDYDD
ODQ×SURMHOHULQLJHUoHNOHüWLUPHNJLEL
oDO×üPDODU×Q GD 7UNL\H·QLQ NDUERQ
VDO×P×Q× D]DOWPD WDDKKGQQ
DUNDV×QGDNLGLùHUXQVXUODUROGXùXQX
LIDGHHGHQ6DELKD.|WHN´%WQEX
WDDKKWOHUYHKHGHIOHUJ]HODQFDN
QH GHUHFH \HWHUOL RUDV× WDUW×ü×O×Uµ
GHGL.|WHNüXGHùHUOHQGLUPHOHUGH
EXOXQGX´\×O×QGDPLO\RQ
WRQ RODUDN Do×NODQDQ 7UNL\HC QLQ
NDUERQGLRNVLWVDO×P×Q×Q\×O×QGD
PLO\DUWRQROPDV×EHNOHQL\RU
%XDUW×ü×QJHUHNoHVLGH7UNL\HCQLQ
VRQ \×OG×U K×]O× ELU üHKLUOHüPH
VUHFL \DüDPDV× QIXVXQXQ \×O×QGDQEX\DQD\]GH·GDQID]OD
DUWPDV×YHHQHUMLLKWL\DF×Q×QKHU\×O
\]GHRUDQ×QGDDUWPDV×RODUDN
LIDGH HGLOL\RU 7UNL\H·QLQ \×O×QGD JHUoHNOHüPHVL EHNOHQHQ
PLO\DU WRQ NDUERQGLRNVLW
VDO×P×Q× LQGLUPH\L WDDKKW HWWLùL
VHYL\H LVH PLO\RQ WRQ %X LVH
VHYL\HVLQHJ|UHHQD]\]GH
DUW×ü DQODP×QD JHOL\RU <DQL
7UNL\H NDUERQ VDO×P×QD GHYDP
HGHFHùLQLDPDEXVDO×P×ELUD]ROVXQ
N×V×ODELOHFHùLQLV|\O\RU%XGXUXPX
KDILIO HWPHN LoLQVH 7UNL\HCQLQ
VDQD\LGHYULPLQGHQEX\DQDJOREDO
HPLV\RQXQVDGHFH\]GH·VLQGHQ
VRUXPOX ROGXùXQXQ DOW×Q× oL]L\RU
7UNL\HCQLQ \×O×QGD WRQ
NDUERQGLRNVLWHHüGHùHURODUDN|Oo
OHQNLüLEDü×VHUDJD]×HPLV\RQXQXQ
GD $% YH 2(&' ONHOHULQLQ RUWDOD
PDV×QGDQoRNGDKDGüNELURUDQ
ROGXùXQDGLNNDWoHNL\RU$PDWDDK
KGQKLoELU\HULQGHIRVLO\DN×WODUD
YHULOHQWHüYLNOHULQD]DOWDFDù×QDGDLU
ELU LIDGH\H \HU YHULOPL\RU %X GD
HQHUMLGH G×üD EDù×PO×O×ù× D]DOWPDN
Do×V×QGDQ |QHP WDü×\DQ N|PU
NRQXVXQGD $QNDUD·Q×Q FLGGL ELU
oHNLQFHVLRODUDNNDUü×P×]Do×N×\RU
.D\QDN'Q\D*D]HWHVL
9!+,!Î!.%4+Í.,Í+,%2
(QHUML9HULPOLOLÞL+DIWDVÐ(QHUML9HULPOLOLÞL
)RUXPXYH)XDUÐ
(QHUML9HULPOLOLÞL+DIWDVÐ
oHUoHYHVLQGHJHUoHNOHáHFHNRODQ
(QHUML9HULPOLOLÞL)RUXPXYH
)XDUÐ2FDN
WDULKOHULQGHßVWDQEXO:2:
&RQYHQWLRQ&HQWHU
GD
\DSÐODFDNWÐU(QHUMLYHULPOLOLÞL
DODQÐQGD7UNL\H
QLQHQE\NYH
HQ|QHPOLHWNLQOLNOHULQGHQELUL
RODQ(9)7UNL\H
GHHQHUML
YHULPOLOLÞLNDQXQX\UUOÞH
JLUGLNWHQVRQUDLONNH]
\ÐOÐQGDG]HQOHQPLáWLU%X\ÐO
NH]G]HQOHQHFHNRODQ(QHUML
9HULPOLOLÞL)RUXPYH)XDUÐ
(9)NDSVDPÐQGDG]HQOHQHFHN
RODQSDQHOYHRWXUXPODULOHHQHUML
YHULPOLOLÞLQLLoHUHQWPNRQXODU
SROLWLNDODUYHVWUDWHMLOHU
XOXVODUDUDVÐHQHUMLDODQÐQGD
VHNW|UQGHDUDáWÐUPD\DSDQ
DNDGHPLV\HQOHUNXUXPODU
áLUNHWOHUYH7UNL\H
QLQ|QGH
JHOHQLVLPOHULLOH
GHÞHUOHQGLULOHFHN(QHUML
WNHWLPLQGHYHULPOLOLÞL
VDÞOD\DFDNV|]NRQXVX
HQHUMLOHULQNXOODQÐOGÐÞÐDODQODUD
J|UHIDUNOÐOÐNJ|VWHUHQHQ\HQL
WHNQRORMLLOHGRQDWÐOPÐáUQYH
WDVDUÐPODUGD(QHUML9HULPOLOLÞL
)RUXPYH)XDUÐ
QGDVHUJLOHQHFHN
´7UNL\HßQRYDV\RQ+DIWDVÐßVWDQEXOµHWNLQOLÞL
7UNL\HßKUDFDWoÐODU0HFOLVL
7ß0WDUDIÐQGDQ(NRQRPL
%DNDQOÐÞÐGHVWHÞLQGH$UoHOLN$à
6DEDQFÐ+ROGLQJ7UN(NRQRPL
%DQNDVÐ7(%YH7UN+DYD
<ROODUÐ7+<VWUDWHMLN
RUWDNOÐÞÐQGDEX\ÐO·QFV
G]HQOHQHFHNRODQYH
+ROODQGD·QÐQSDUWQHUROGXÞX
7UNL\HßQRYDV\RQ+DIWDVÐDGHWD
JHOHFHÞLQLQVDQODUÐQÐßVWDQEXO·D
WDáÐ\DFDN
$UDOÐNWDULKOHULQGHßVWDQEXO
.RQJUH0HUNH]L·QGHG]HQOHQHFHN
YHNDWÐOÐPÐQRQOLQHEDáYXUXLOH
WDPDPHQFUHWVL]RODFDÞÐ
HWNLQOLNNHQGLDODQÐQGDX]PDQ
RQODUFD\HUOLYH\DEDQFÐ
NRQXáPDFÐ\ÐDÞÐUOD\DFDN
0,70HG\D/DERUDWXYDUÐ
.XUXFXVX1LFKRODV1HJURSRQWH
)LQODQGL\D(VNL%DáEDNDQÐ(VNR
$KR**HQo*LULáLPFLOHU%LUOLÞL
%DáNDQÐ-HUHP\/ÐGGOH'LMLWDO
0HG\D8]PDQÐ5REHUW7HUFHNYH
GQ\DFDQO7UNWDVDUÐPFÐ$\áH
%LUVHOJLELDODQÐQGDX]PDQSHN
oRNNRQXNJQER\XQFD
NDWÐOÐPFÐODUODGHQH\LPOHULQL
SD\ODáDFDN
7ß0%DáNDQÐ0HKPHW%\NHNáL
´6RQ\ÐOGÐULQRYDV\RQ
NRQXVXQGD7UNL\H·GHELU
IDUNÐQGDOÐN\DUDWPD\D
oDOÐáÐ\RUX]YHEXQXEDáDUGÐÞÐPÐ]Ð
J|U\RUX]ßVWDQEXO·QILQDO
HWNLQOLÞLRODFDNµ+ROODQGDNHQGL
WDOHEL\OHEX\ÐOLONNH]LQRYDV\RQ
KDIWDVÐQÐQSDUWQHUONHVLRODFDN
YHHWNLQOLNOHUHNDWÐODFDN
%\NHNáL7UNL\H·QLQHQ
LQRYDWLIILUPDODUÐQÐQ
|GOOHQGLULOHFHÞLßQRYDOLJYH
ELQEDáYXUXDUDVÐQGDQ
EDáDUÐOÐ|ÞUHQFLQLQVHoLOHFHÞL
ßQRYDOLJILQDOOHULQLQGHHWNLQOLN
NDSVDPÐQGDJHUoHNOHáWLULOHFHÞLQL
V|\OH\HUHN´$PDoEXLáLQ
IDUNÐQGDOÐÞÐQÐDUWÐUPDN
)DEULNDGDoDOÐáDQLáoLGHQ
EH\D]\DNDOÐ\D|ÞUHQFLOHUHNDGDU
WRSOXPXQWPNHVLPOHULQLQLQ
LOJLVLQLQDUWPDVÐ%HNOHQWLLVH
7UNL\H·QLQJHOHFHÞLµGHGL
+ROODQGD·QÐQSDUWQHUONHROPD
WDOHELQLQ|QHPLQHGHGHÞLQHQ
%\NHNáL|QP]GHNL\ÐOODUGD
EHQ]HURUWDNOÐNODURODELOHFHÞLQL
V|]OHULQHHNOHGL
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
25
-!+!,%
Binaların Enerji Verimliliği
Sertifikalandırma Standartları
Dünya ve Avrupa ile Türkiye
Değerlendirmesi
Ahmet CAN
1SPG%S*OHƞTUBOCVM"SFMÃOƌWFSTƌUFTƌ.àIFOEƌTMƌL.ƌNBSM‘L'BLàMUFTƌ%FLBO‘
5FQFLFOU#àZàLÎFLNFDFƞTUBOCVMBINFUDBO!HNBƌMDPN
ÖZET
Enerji, ülkelerin sosyal ve ekonomik olarak gelişmesi
ve çevrenin korunması açısından önemli bir etkendir.
5àSLƌZFEF .BZ‘T UBSƌI WF TBZ‘M‘ 3FTNƌ
(B[FUFEF ZBZ‘NMBOBO TBZ‘M‘ i&OFSKƌ 7FSƌNMƌMƌǘƌ
,BOVOVwZàSàSMàǘFHƌSNƌǵUƌS#ƌOBMBSEBUàLFUƌMFOFOFSKƌOƌO
büyük bir kısmı ısıtma amaçlı kullanılmaktadır. Birim alan
CBǵ‘OB L8INZ‘M Z‘MM‘L UàLFUƌMFDFL FOFSKƌ NƌLUBS‘O‘O
öngörülen değere uygun olması 05 Aralık 2008 tarihli,
TBZ‘M‘ 3FTNƌ (B[FUFEF ZBZ‘NMBOBO i#ƌOBMBSEB
&OFSKƌ1FSGPSNBOT‘:ÚOFUNFMƌǘƌwƌMF[PSVOMVIBMFHFUƌSƌMNƌǵUƌS #ƌOBMBS‘O FOFSKƌ TFSUƌGƌLBMBOE‘SNB VZHVMBNBMBS‘
için, Amerika’da “The Ashrae Building Energy Lebelling
1SPHSBNNwWF"WSVQBEBi&VSPQB&6
EU ile EN 15217 (2007) standartları yayınlanmıştır.
Türkiye’de devletin ve belediyelerin sorumlu birimleri,
C tipi normal enerji verimli bina, B tipi orta enerji verimli
bina ve A tipi süper enerji verimli bina olacak şekilde
26
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- tasarımlara onay vermek için uğraş vermektedir. Standartlar göz önüne alınarak, binaların enerji verimliliği serUƌGƌLBMBOE‘SNBT‘LBQTBN‘OEB%àOZBWF"WSVQBƌMF5àSLƌZF
için karşılaştırmalı bir değerlendirme sunulmuştur.
Anahtar kelimeler:#ƌOBMBS‘O&OFSKƌ7FSƌNMƌMƌǘƌ#ƌOB&OFSKƌ
4FSUƌGƌLBMBOE‘SNB4UBOEBSUMBS‘
THE COMPARING TURKEY WITH WORLD AND
EUROPE IN TERMS OF THE ENERGY EFFICIENCY
CERTIFICATION STANDART OF THE BUILDINGS
ABSTRACT
&OFSHZƌTBOƌNQPSUBOUGBDUPSUPEFWFMPQBTTPDƌBMBOE
FDPOPNƌDPGDPVOUSƌFTBOEUPQSPUFDUUIFFOWƌSPONFOU
5IFCBTƌDXBZTUPƌODSFBTFFOFSHZFGGƌDƌFODZƌTUPSFEVDF
FOFSHZDPOTVNQUƌPO*OUIƌTDPOUFYU&OFSHZ&GGƌDƌFODZ
-BXDBNFƌOUPGPSDF.PSFPWFSƌUXBTQVCMƌTIFEƌOUIF
0GGƌDƌBM(B[FUUFXƌUIOPEBUFE.BZ"MBSHF
QBSUPGUIFFOFSHZDPOTVNFEƌOCVƌMEƌOHTIBTCFFOVTFE
GPSIFBUƌOHQVSQPTFT5IFDPOEƌUƌPOPGCFƌOHBQQSPQSƌBUF
GPSUIFBNPVOUPGFOFSHZUPCFDPOTVNFEN2ZFBSL8I
annually per unit area has been made mandatory by
i3FHVMBUƌPO GPS &OFSHZ 1FSGPSNBODF ƌO #VƌMEƌOHTw QVCMƌTIFEƌOUIFPGGƌDƌBM(B[FUUF/PPO%FDFNCFS
2008). “The Ashrae Building Labeling Program" in America
BOE&VSPQF&6&6BOE&/
Standards" in Europe have been published to apply the
FOFSHZDFSUƌGƌDBUƌPOPGCVƌMEƌOHT*O5VSLFZUIFHPWFSNFOU
GİRİŞ
Dünya ülkelerinin enerji tüketimlerinde, binalarda
tüketilen enerji payı ortalama %40 değerindedir, (Perez -PNCBSE-FUBM
#ƌOBMBS BUNPTGFSF LBSCPOEƌPLTƌU
atımında en önemli paya sahiptir. Türkiye enerjide % 75
gibi yüksek oranda dışa bağımlıdır. Binaların enerji verimliliğinin arttırılması ve çevre havasının korunması ekonomik
gelişme üzerinde çok etkilidir. Binaların enerji verimliliği
düzeyi, binaların sistemleri ile ilgili onlarca parametrenin
dinamik koşullar altında karşılıklı etkileşimi ile dış ve
iç ortam şartları karşısındaki davranışlarına bağlıdır. Bir
binanın enerji tüketim değeri, binaya özel kapsamlı modellemeler yapılarak tespit edilebilir. Dünyada ve Avrupa’da
ZBZH‘OVZHVMBNBƌMLEFGBUBTBSMBOBOWFZBNFWDVUEVSVmunu değerlendirmek üzere göz önüne alınan binanın
bulunduğu iklim bölgesine ve binanın özelliklerine göre
TBOBMCƌSSFGFSBOTCƌOBUBO‘N‘ZBQ‘MNBT‘E‘S#VSFGFSBOTCƌOB
asıl binanın bulunduğu iklim bölgesine ve esas binaya
ilişkin yapı elemanı özelliklerine, mekanik ve aydınlatma
sistemi özelliklerine o ülke için geçerli standartlara uygun
karşılaştırma değerlerine sahip olmalıdır.
Enerji verimliliği kadar diğer önemli bir konu, yüksek enerji
verimli binanın uygulanabilir ve maliyet olarak karşılanabilir olmasıdır.
Yeni binaların tasarımında olası tasarım seçenekleri için
mimari, yapı elemanları, mekanik, aydınlatma, otomasyon
vb. tüm sistemlerin etkisi hesaba katılmalıdır. Ülkemizdeki
tasarım uygulamalarında, bina enerji verimliliğini bir bütün
olarak değerlendirecek yeterli sayıda uzmanın bulunmayışı
enerji etkin tasarımda karşılaşılan önemli bir sorundur.
Bunun en önemli sebepleri, bina enerji verimliliği konusunda sektördeki bilgi ve bilinç eksikliği, standartların
yönetmeliklerin eksiklikleri, etkin bir denetim ve yaptırımın
olmayışı şeklinde sıralanabilir.
and the municipal departments-in-charge have sought
to give approval to the buildings which are designed as
$UZQFOPSNBMFOFSHZFGGƌDƌFOUCVƌMEƌOH#UZQFNFEƌVN
FOFSHZFGGƌDƌFOUCVƌMEƌOHBOE"UZQFTVQFSFOFSHZFGGƌDƌFOU
CVƌMEƌOH8IFOUIFTUBOEBSUTBSFUBLFOƌOUPDPOTƌEFSBUƌPO
BDPNQBSBUƌWFBTTFTTNFOUGPSUIF8PSME
Keywords: &OFSHZ&GGƌDƌFODZPG#VƌMEƌOHT#VƌMEƌOH&OFSHZ
$FSUƌGƌDBUƌPO4UBOEBSET
Bina enerji verimliliği, enerjisel değerlendirme, etiketleme
gibi birçok kavram ve tanım birbirleri içinde görülmektedir.
#VÎBM‘ǵNBCƌOBMBSEBLƌFOFSKƌTFSUƌGƌLBMBOE‘SNBTƌTUFNMFSƌnin gelişimini ve orijinini araştırmaktadır. Bununla bina
enerji kimlik belgesinin kapsamı ve uygulamanın kritik
yaklaşımları tanımlanmaktadır. Değerlendirme yöntemleri;
binalarda kullanılan ısıtma enerjisinin artı diğer enerjilerin
değerlerine göre belgelendirme sistemleri kapsamında
açıklanmaktadır.
,POGPS TBǘM‘L WF àSFUƌN ZÚOMFSƌOEFO UBWƌ[ WFSNFLTƌ[ƌO
CƌOB FOFSKƌ QPMƌUƌLBT‘O‘O FTBT IFEFGƌ CƌOBMBSEBLƌ FOFSKƌ
UàLFUƌNƌOEFUBTBSSVGUVS"ZO‘[BNBOEBƌZƌMFǵUƌSƌMNƌǵCƌOB
tekniği ile verimli şekilde daha az enerji tüketmektir. Denetim kurumları (devlet, enerji ajansları, belediyeler vd.) aşağıda sıralanmış üç ölçüte göre değerlendirme yapmaktadır.
t 5BTBSSVGVOUFǵWƌLFEƌMNFTƌ
t Binaların enerji verimliliğinin maksimize edilmesi,
t :ÚOFUNFMƌLMFS%FOFUƌNWF4FSUƌGƌLBMBOE‘SNB
Bina enerji yönetmelikleri, yeni binalarda enerji verimli
ısıtma, CO2FNƌTZPOMBS‘O‘OB[BMU‘MNBT‘WFZBFOFSKƌNBTSBGMBS‘
için minimum koşulları tanımlamaktadır. Avrupa çok önceMFSƌMƌZ‘MMBSEBCƌOBZÚOFUNFMƌLMFSƌOƌIB[‘SMBZBSBLZBQ‘
elemanlarını dönüştürerek ısı kayıplarını azaltmıştır. Buhar
HFÎƌSHFOMƌǘƌEƌGà[ZPOVOVWFIBWBO‘OLVNBOEBFEƌMNFTƌOƌ
sağlamıştır. Binaların ısıl tasarım hesaplamaları ve bakımları
ile ilgili yasaları ve en iyi pratik tavsiyeleri uygulamaya
LPZNVǵUVSƞMLEFGB‘T‘UNBLMƌNBWFIBWBMBOE‘SNBƌMFƌMHƌMƌ
enerji verimliliğinin minimum koşulları tanımlanmıştır. Bina
enerji kimlik belgesi analizinde üç kritik soruya odaklanılır.
#ƌOBFOFSKƌTFSUƌGƌLBMBOE‘SNBTƌTUFNMFSƌOƌOWFVZHVMBNB
alanlarının tanımı,
2* Binaların tükettiği enerjiye göre derecelendirilmesi,
3* Bina enerji kimlik belgesinin uygulanması.
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
27
-!+!,%
BİNA ENERJİ KİMLİK BELGESİ TANIMI
VE KAPSAMI
Bu kavram başlangıçtan itibaren yasal olmayan şekilde
tanımlanmıştır. Avrupa komisyonunda enerji verimliliğinin
iyileştirilmesiyle karbondioksit emisyonları sınırlandırmak
ƌÎƌOΑLBS‘MN‘ǵ&8(%ƌSFLUƌGƌZPMIBSƌUBT‘PMBSBLCƌOB
enerji kimlik belgesindeki enerji verimliliğini tanımlamakUBE‘S$PVODƌM%ƌSFLUƌWF$&&
Tam on yıl sonra EU, yeni bir düzenlemeyi gerekli görerek
CƌOBMBS‘OUPQMBNFOFSKƌWFSƌNMƌMƌǘƌƌÎƌOHFÎFSMƌ&(
%ƌSFLUƌGƌOƌZBZ‘OMBN‘ǵU‘S%ƌSFDUƌWF&$
#V
EƌSFLUƌGHFSÎFLÎƌWFEFUBZMBOE‘S‘MN‘ǵPMNBT‘OBSBǘNFO&6
üyesi ülkelerde net ve somut dönüşümler için eksiklikler
HÚSàMNàǵUàS #V EƌSFLUƌGƌO ƌÎFSEƌǘƌ ǵFZ CƌOBO‘O UPQMBN
enerji verimliliğinin belirli bir yönteme göre hesaplanmış
olmasını ve bina enerji kimlik belgesine göre olması gerekenlerin kimlik olarak tanımlanmasıdır.
&OFSKƌTFSUƌGƌLBT‘ƌÎƌOWFSƌMNƌǵƌLƌODƌZÚOUFNIFOà[ÎÚ[àNlenmemiş iki problemi çözümsüz bırakmıştır. Bunlar; 1)
bina enerji verimliliği nasıl tanımlanır? 2) nasıl ölçülür?.
Binanın tüm enerji gereksinimleri ile ilişkili olarak yeni
bir toplam enerji verimliliği kavramı tanımlanmıştır. Bu
CBǘMBNEB "WSVQB FOFSKƌ QFSGPSNBOT ƌOEƌLBUÚSMFSƌ WF
Amerika enerji yoğunluğu indikatörleri (EIA),(DOE/EIA
WFZB "WSVQB FOFSKƌ ZPǘVOMVǘV ƌOEƌLBUÚSMFSƌ&6*
LVMMBO‘MNBLUBE‘S%ƌSFDUƌWF&$
Bunların hepsi birbirleriyle eşleniktir. Çünkü hepsinde
enerji girişleri, hizmet verilirken enerji uygulanması, metrekare başına yıllık tüketilen enerji, ev başına CO2 emisyonları
v.d. aynıdır. Avrupa Yeni Normu EN 15217, binaların enerji
WFSƌNMƌMƌǘƌOƌWFCƌOBMBSTFSUƌGƌLBMBOE‘S‘M‘SLFOVZHVMBOBDBL
yöntemleri tanımlamaktadır, (EN 15217,2007).
#ƌOB&OFSKƌ,ƌNMƌL#FMHFMFSƌƵFLƌMEFHÚTUFSƌMNƌǵTFSUƌGƌkalandırma sisteminin gelişimini tanımlamaktadır ve en
az aşağıdaki bilgileri içermelidir, (Perez- Lombard,L.,et.
al.2008).
t (EPI) Genel enerji güç endeksi, Binada yıllık birim alan
başına harcanan enerjiyie, CO2 Emisyonuna ve birim
BMBOBHÚSFLPPSEƌOFFEƌMNƌǵFOFSKƌGƌZBU‘OBHÚSFCƌOBMBrın karşılaştırılmasına olanak vermektedir.
t Enerji verimliliği ile ilgili minimum koşulların, enerji
QFSGPSNBOT FOEFLTƌOƌO T‘O‘S EFǘFSƌ &1."9
WFSƌS
4UBOEBSUMBS LFOEƌ Ú[ SFGFSBOT ZÚOUFNƌ WFZB ÚSOFǘƌO
klima ve yapı şekli vb.) diğer parametreler ile ilgileşimi
önermektedir.
t #ƌOBMBS‘OEFSFDFMFOEƌSƌMNFTƌOEF"#$%&'WF(ǵFLlinde basamaklandırma yapılır. Skalanın tanımı, merkezi
CƌSLBWSBNE‘S#ÚZMFDFCƌOBFOFSKƌZÚOFUƌNƌ3S
CƌOBO‘O
NFWDVUEVSVNV3T
WFT‘G‘SFOFSKƌMƌCƌOB3P
ƌÎƌONƌOƌNVNLPǵVMMBSEBLƌSFGFSBOTPMNBM‘E‘S
28
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- Bina Enerji
Sertifikası
4‘O‘GMBOE‘SNB
&OFSKƌ1FSGPSNBOT
Endeksinin Değerlendirilmesi (EPI)
Ölçümleme
Bina Enerji
Değişkenleri
Bilgisi
Minimum
gereksinim
EPI< max
Değerlendirme
7FSƌNMƌMƌL
İyileştirme
Önerileri
Düzey Belirleme
Şekil 1. Avrupa Yeni Bina Enerji Kimlik Belgesi Görünüşü
Esas binanın dış kabuğunun yapımı ve diğer hizmet alım
bileşenlerinden harcanan enerji için bina sahipleri enerji
WFSƌNMƌMƌǘƌ UFECƌSMFSƌOƌ HÚ[ ÚOàOF BMNBM‘E‘S 4FSUƌGƌLBO‘O
geçerlilik alanı sadece binanın toplam enerji verimliliği ile
sınırlı olmayıp, özellikle gelecekte minimum koşul şeklinde
NBM TBIƌCƌ ƌÎƌO CƌOBO‘O FOFSKƌ Eà[FZƌOƌ WFZB FOFSKƌ T‘O‘G‘
LBSBS‘O‘ƌÎFSNFMƌEƌS4FSUƌGƌLBBZO‘[BNBOEBFOFSKƌEà[FZƌOƌ
UFNFMBMBOCƌOBFOFSKƌWFSƌNMƌMƌǘƌOƌOT‘O‘G‘ƌMFƌMHƌMƌCƌMHƌMFSƌ
içermelidir.
Bina Enerji Sınıflandırması
#ƌOBFOFSKƌT‘O‘GMBOE‘SNBT‘LBWSBN‘CƌOBLBMƌUFTƌOƌOFOFSKƌ
harcanması ile ilgili olarak diğerleri ile karşılaştırma sayesinde belirlenmesine olanak verir ve her prosedürü içine
alır. Bununla ilgili şu anda endişelerin oluşmasına sebep
olan birbirine benzer birçok kavram kullanılmaktadır. Bu
bölümde, kıyaslama, değerlendirme ve tanımlama işlemMFSƌCƌOBFOFSKƌT‘O‘GMBOE‘SNBT‘LBQTBN‘OEBBΑLMBON‘ǵU‘S
Kıyaslama Süreci
&TBT ƌUƌCBS‘ZMB L‘ZBTMBNB TÚ[Dàǘà TƌTUFNEF CƌS SFGFSBOT
OPLUBT‘ BOMBN‘OEB UBO‘NMBON‘ǵU‘S #ƌSÎPL GƌSNB Mƌ
yıllarda en önemli üretim değişkenlerini karşılaştırmak ve
UFTUFUNFLƌÎƌOL‘ZBTMBNBÚ[FMMƌLMFSƌHFMƌǵUƌSNƌǵMFSEƌSM‘
yıllarda ise bina enerji kıyaslaması kavramı binalardaki
enerji harcanmasının benzer karakteristiklerini kanıtlamak
için kullanılmaya başlanmıştır.
1SFOTƌQPMBSBLCƌSCƌOBO‘OFOFSKƌQFSGPSNBOTFOEFLTƌ&1*
benzer binalar ile karşılaştırma anlamına gelir. Müşterek
EPI birçok bina tipi için yıllık olarak birim alan başına
enerji harcanması için kullanılabilir. Enerji hizmeti sunan
kurumlar EPI değerini enerji değerlendirmede çıkış notası
PMBSBLLVMMBONBLUBE‘S&OFSKƌLBZE‘OEBNFWDVUSFGFSBOTƌMF
karşılaştırma (kıyaslama) ile ortalama (tipik), ortalamanın
üzerinde (iyi) ve mükemmel (en iyi) şeklinde pratiğe
EÚOàǵUàSàMNFLUFEƌS5BTBS‘NBǵBNBT‘OEBGBSLM‘UBTBS‘NMBS
için uygun teknolojilerin seçiminde özellikle benzer binalar
LBSǵ‘MBǵU‘S‘MBDBLTBFOFSKƌQFSGPSNBOTFOEFLTƌLVMMBO‘MBCƌMƌS
Hükümetler bina sektöründeki enerji verimliliği politikalarını kıyaslayarak uygulamaya konulmasının ve geliştirilmesinin takipçisi olmalıdır.
dını düşürmeden en az enerji tüketimi olarak tanımlanır.
Türkiye’nin enerji yoğunluğunu 2020 yılına kadar % 15
azaltmak için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, “Enerji
7FSƌNMƌMƌǘƌ ,BOVOVwOV ZàSàSMàǘF LPZNVǵUVS #V LBOVO
enerji tüketim sektörlerinde enerji verimliliğinin arttırılNBT‘UPQMVNEBFOFSKƌUBTBBSVGVCƌMƌODƌHFMƌǵUƌSƌMNFTƌZFSMƌ
WF ZFOƌMFOFCƌMƌS FOFSKƌ LBZOBLMBS‘OEBO GBZEBMBO‘MNBT‘O‘
LBQTBNBLUBE‘S3FTNƌ(B[FUFTBZ‘
Kıyaslama süreci, Şekil 2’de görüldüğü gibi dört aşamadan
oluşmaktadır, (Matson, N.E.2005). Birinci olarak, binaların
enerji verimliliği ile ilgili verilerin toplanması gerekir. Bu
bilgiler, en azından yapı şekli, elemanların özellikleri ve
boyutları olarak düzenlenmelidir. İkinci olarak, esas binaO‘O &1*&OFSKƌ 1FSGPSNBOT &OEFLTƌOƌO EFǘFSMFOEƌSƌMNFTƌ
için geçerli bilgiler toplanmalıdır. Üçüncü olarak, Harcanan
enerji ile ilişkili olarak binanın kalitesinin nicelleştirilmesi
için bina enerji verimliliğinin karşılaştırmalı analizi verilmelidir. Dördüncü olarak, hem teknik hem de ekonomik bakış
açısıyla enerji verimliliği için tavsiyeler önerilmelidir.
İlk olarak 14 Haziran 2000 tarihinden itibaren yürürlüğe
HƌSFO54i#ƌOBMBS‘O*T‘:BM‘U‘N,VSBMMBS‘wTUBOEBSE‘CƌOBMBrın ısıtılması için gerekli enerji ihtiyacının hesaplanmasında
kullanılan hesap metodunu vermektedir,(TS825,2013). Bina
özellikleri, iç ve dış iklim şartları, güneşten gelen kazançlar
ve iç kazançlar ile iletim ve havalandırma yoluyla gerçekleşen ısı kayıpları ele alınarak yapılan hesaplamada binanın
yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı belirlenir. Bulunan değerin önce
standarda uygunluğu arkasından süper enerji verimli bina
A, iyi enerji verimli bina B ve normal enerji verimli bina C
UƌQƌǵFLMƌOEFCƌOBO‘OIBOHƌFOFSKƌT‘O‘G‘OEBPMEVǘVUFTQƌU
edilir. Bu bilgiler dışında binanın duvar, tavan, döşeme,
pencere ve kapı sistemlerinin yapımında ve yalıtımında
kullanılan malzemeler kalınlık, ısıl iletkenlik, alan, ısıl geçirgenlik değerleri ile sıralı olarak çizelgede verilir. Isı kayıp
WFLB[BOÎMBS‘LB[BOÎLBZ‘QPSBO‘LB[BOÎLVMMBO‘NGBLUÚSà
aylık ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı, güneş enerjisi kazancı,
T‘DBLM‘LGBSL‘Ú[HàM‘T‘LBZC‘Îƌ[FMHFEFHÚTUFSƌMƌS#ƌOBEBLƌ
yapı elemanlarının kesitleri detayları ile çizilir, pencere ve
kapı elemanlarının yönlere göre alanları ve ısı geçiş sayısı
değerleri belirtilir. Bina yapı elemanlarının yoğuşma ve
buharlaşma miktarları hesaplanır ve havalandırma raporu
Eà[FOMFOƌS4POVOEBCƌOBO‘OFOFSKƌWFSƌNMƌMƌǘƌT‘O‘G‘O‘HÚTteren bina enerji kimlik belgesi düzenlenir.
Bina Enerji
7FSƌMFSƌ
Aktüel Bina
1FSGPSNBOT‘
Karşılaştırma
analizi
İyileştirmeler
Şekil 2. Bina Enerji Kıyaslama Süreci
Binada gerçek harcanan toplam enerji, ya bilgisayar
modelleme programı ile önceden belirlenebilir veya
yerinde ölçülebilir, (Tablo 1).
Tablo 1. Bina enerji kullanımı tahmin yöntemlerini
karşılaştırma
Kavram
MODELLEME
YERİNDE ÖLÇME
Giriş verileri
Ayrıntılı bilgi
Enerji faturaları
veya ölçülmesi
Çıkış verileri
Detaylandırma ve bšlme
Küresel ve
bölünmemiş
Hava ve
kullanımı
Standart
Güncel
Enerji kullanımı
Tahmini
Ölçülenlen
Yeni ve
Mevcut binalar
Mevcut binalar
Yüksek
Düşük
Kapsam
Maliyet ve
kullanıcı becerisi
Türkiye bina enerji kimlik belgesi uygulaması
Enerji verimliliği, üretimde kalite, miktar ve hayat standar-
Bina için kullanılan tüm enerjiler ile hesaplanan yıllık ısıtma
enerjisi ihtiyacı, standartta verilen sınır değerden küçük
olmalıdır. Bu; dış duvar, tavan ve döşeme için hesaplanan
ısı geçiş sayılarının standartta verilen değerlere eşit ya da
küçük olması ile sağlanır. TS825 standardına uygunluğuna
bakılan diğer bir durum, binanın ısı kaybeden yüzeylerinde yoğuşma oluşmaması ya da yoğuşma miktarının
buharlaşma miktarından küçük olmasıdır. Bunu sağlamak
için bina tasarımı yapılırken yapı elemanları boyutlarıı,
‘T‘ USBOTGFSƌ Ú[FMMƌLMFSƌ WF IBDNƌO ƌÎ Zà[FZƌOEFLƌ T‘DBL
değerleri göz önüne alınır. Herbir yapı elemanının uygun
iç yapı kombinasyonu ile iç yüzey sıcaklığının iç ortam
T‘DBLM‘ǘ‘OEBOFOGB[MB¡$EàǵàLEFǘFSEFPMBDBLǵFLƌMEF
yapı elemanı özellikleri oluşturulur.
TS 825 standardına göre Türkiye için Şekil 3’te gösterilmiş
dört iklim bölgesi tanımlanmış her biri için aylık ortalama
dış sıcaklık değerleri listelenmiştir. Konut olarak kullanılan
binalarda iç ortam sıcaklığı, standartta verilen iç sıcaklık
EFǘFSƌ¡$BSUU‘S‘MBSBL¡$
PMBSBLBM‘O‘S:BQ‘FMF-
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
29
-!+!,%
manına temas eden toprak sıcaklığı için aynı şekilde standartta verilen dış hava sıcaklıklarının ortalaması kullanılır.
Şekil 3. Türkiye Derece-Gün Bölgeleri
TS 825 Standardı oldukça detaylı hesaplamaları gerektirmektedir. Bu gerçekleştirmek için bina ısı kaybının, ısıtma
enerjisi ihtiyacının ve yoğuşma kontrolü hesaplamalarının
kolaylıkla yapılabilmesi için birçok hesap programı geliştirilmiştir. Hesap programına göre, hesaplanan değerler
standartta verilen sınır değerler ile kıyaslayarak bina enerji
WFSƌNMƌMƌǘƌEFǘFSƌWFCƌOBFOFSKƌLƌNMƌLT‘O‘G‘UFTQƌUFEƌMƌS
Makale yazarının danışmanlığında 2012 yılında gerçekleştirilmiş yüksek lisans tezinde TS825 standardına uygun bir
hesaplama programı geliştirilmiştir. Program algoritması
Şekil 4’te gösterilmiştir.
Pencere bilgileri ekranında, yönlere göre pencerelerin
alanları ve toplam pencere alanı programa girilir. Binada
kullanılan pencere sistemi belirlenir ve ısı geçiş sayısı
değeri girilir. güneş enerjisi kazancı tespiti için gi,ay güneş
FOFSKƌTƌHFÎƌSNFGBLUÚSàWFSƌBZHÚMHFMFONFGBLUÚSàEFǘFSleri girilir. Kapı bilgileri ekranında ise alan ve ısı geçiş sayısı
değeri girilir.
Parametre girişleri kısmında yoğuşma parametreleri, ısı
köprüsü parametreleri ve ısıtma sistemi parametreleri
bulunur. Yoğuşma parametreleri ekranı, yoğuşma hesabında kullanılacak sıcaklık ve nem sabitlerinin bölgelere
göre ayarlanması için kullanılan verileri içerir. Isı köprüsünün meydana geldiği balkonlar, çatılar, döşemeler, iç
duvarlar, kolonlar, köşeler ve pencereler şeklinde yapı elemanlarının türünün belirlenmesi, ısı köprüsü parametreleri
ekranında belirlenir. Isıtma sistemi parametreleri ekranına,
yakıt türü ve alt ısıl değeri, kullanılan yakıt türü için kazan
verim değeri girilir.
Çizelgeler ekranında, yapılmış tüm girişler rapor şeklinde
görülür. Bu rapor bina hakkında genel bilgileri, ısı ihtiyacı
kimlik belgesini, hesaplanan binanın özgül ısı kaybını, yıllık
ısıtma enerjisi ihtiyacını, pencere ve kapı listesini, kesitli
yapı elemanları listesini, havalandırma şeklini ve debileri,
ZBQ‘FMFNBO‘O‘ONBEEFGƌ[ƌLƌEFǘFSMFSƌOƌƌÎFSNFLUFEƌS:BQ‘
elemanındaki basınç ve sıcaklık dağılımları ve yapı elemanında meydana gelen yoğuşma ve buharlaşma miktarları,
HSBGƌLMFSǵFLMƌOEF54IFTBQSBQPSVOBFLMFOƌS
Örnek Bina Özellikleri
İkinci Derece-Gün bölgesinde bulunan Tekirdağ il sınırları
içerisinde, ayrık nizamlı, 2 katlı konut olarak kullanılan
Tablo 2’de özellikleri verilmiş örnek bina seçilmiştir. Doğal
havalandırma ve hacmi üç kişinin kullandığı kabul edilmiştir.
Şekil 4. TS 825 Hesap Programı Akış Şeması
Öncelikle proje bilgileri girilir, bunlar binanın adı, sahibi,
arsa bilgileri, projeyi yapan kişiye ait bilgilerdir. Bina tipi,
kat adedi, brüt hacim, kullanım alanı, tavan yüksekliği,
havalandırma türü vb. hesaplamalarda kullanılacak olan
temel bilgiler de bu bölümde yer alır. Bina yapı elemanları
duvar, tavan ve tabanında kullanılan malzemeler, türleri ve
bileşenleri isimlendirilir. Her bir yapı elemanı için malzeme
listesinden, elemanın içten dışa doğru malzeme cinslerinin,
ısı iletim özelliklerinin girişi kalınlıkları da belirtilerek yapılır.
Girişi yapılan bu değerler yapı elemanının toplam ısı geçiş
sayısının hesaplanmasında kullanılır. Malzeme giriş değerleri yanında ekranda yapının kesiti de şematik görülür.
.BM[FNFMƌTUFTƌOEFZFSBMNBZBOGBLBUTUBOEBSEBVZHVOMVL
belgesi olan bir ürünün, λ ısı iletim kabiliyeti hesap değeri
ƌMF˜EƌGà[ZPOEƌSFOÎGBLUÚSàEFǘFSƌEFQSPHSBNBHƌSƌMƌS
30
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- Tablo 2. Örnek binanın tasarım bilgileri
Brüt Hacim
342,2 m3
Tavan Yüksekliği
< 2,6 m
Kat Adedi
2
Bina Tipi
Konut
Yakıt Türü
Doğalgaz
Bölgesi
Tekirdağ-2
Havalandırma Şekli
Doğal
Pencere Alanı Oranı
% 60’tan az
Hesaplamalarda kullanılan örnek binanın yapı elemanlarına ait alan değerleri Tablo 3’te verilmiştir.
Tablo 3. Örnek Binaya Ait Alan Değerleri
Hesaplamalar
Örnek binaya binanın enerji verimliliği endeksi süper enerji
verimli A tipi bina, iyi enerji verimli B tipi bina ve normal
enerji verimli C tipi bina olacak şekilde üç adet tasarım
yapılmıştır.
118 m2
Dış duvar alanı, Ad
156,26 m2
Betonarme alanı, Abet
15,40 m2
Tavan alanı, Atav
67,80 m2
Taban alanı, Atab
50,20 m2
Pencere alanı, Apen
22,90 m2
Kapı alanı, Akap
8,24 m2
Bina kullanım alanı, A
109,5 m2
90 -
Tablo 4’te örnek binanın yapı elemanlarında kullanılan
yalıtım malzemeleri ve yalıtım kalınlığı bilgileri verilmiştir.
A Tipi
B Tipi
C Tipi
Yapı
Elemanı
Duvar
Ekstrüde polistiren köpüğü 030
7
Tavan
Cam köpüğü 045
10
70 -
68,56
74,49
60 50 40 30 20 10 -
Taban
Poliüretan sert köpük 030
10
Duvar
Ekstrüde polistiren köpüğü 030
5
Tavan
Cam köpüğü 045
10
Taban
Poliüretan sert köpük 030
10
Duvar
Ekstrüde polistiren köpüğü 030
3
Tavan
Cam köpüğü 045
10
Taban
Poliüretan sert köpük 030
10
B
Enerji Kimlik Belgesi Şekli
C
Şekil 5. Örnek Binanın A, B ve C Tipi Enerji Kimlik Belgesi
için Yıllık Isıtma Enerjisi İhtiyacı Değerleri
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Bina enerji verimliliği düzeyi belirleme çalışmalarının ilk ve
en önemli adımı, bina tiplerinin belirlenmesi ve bulundukMBS‘ƌLMƌNCÚMHFMFSƌOƌOǵBSUMBS‘OBHÚSFCƌOBMBS‘OWFSFGFSBOT
değerlerinin doğru tespit edilmesidir.
#ƌOB FOFSKƌ TFSUƌGƌLBT‘ Eà[FOƌ PMVǵUVSNB LBSNBǵ‘L CƌS
uygulamadır. Bu süreçte karşılaşılabilecek yedi kritik konu
aşağıda sıralanmıştır:
Tablo 5. Binanın A Tipi, B Tipi ve C Tipi Enerji Kimlik
Belgesi İçin Hesaplanan Isı Geçiş Sayısı Değerleri
Binanın
Enerji
Kimlik
Belgesi
Şekli
80 -
A
Yalıtım
Kalınlığı
(cm)
Yalıtım Malzemesi
84,52
0-
Tablo 4. Örnek Binada Uygulanan Yalıtım
Bina
Enerji
Kimlik
Belgesi
Şekli
Isıtma Enerjisi İhtiyacı (kWh/m2)yıl
Bina alanı
Isı Geçiş Sayısı Değerleri (W/m2K)
D1
D2
tav
tab
p
k1
k2
A Tipi
0,286
0,376
0,400
0,270
1,1
4
3,5
B Tipi
0,354
0,501
0,400
0,270
1,1
4
3,5
C Tipi
0,463
0,753
0,400
0,270
1,1
4
3,5
̓FOFSKƌ̓QFSGPSNBOT̓HÚTUFSHFTƌÎƌ[FMHFTƌOƌO̓UBO‘N‘
̓FOFSKƌ̓QFSGPSNBOT̓IFTBQMBNB̓BSBD‘̓HFMƌǵUƌSƌMNFTƌ
̓QFSGPSNBOT̓FOEFLTƌ̓ƌÎƌO̓CƌS̓T‘O‘S̓EFǘFSƌO̓UFTQƌUƌ
* karşılaştırma için senaryo tanımı.
* enerji etiketleme için ölçek tanımı.
* enerji verimliliği olası önlemlerinin tanımlaması
4FSUƌGƌLBMBOE‘SNBƌǵMFNƌOEFCƌOBFOFSKƌCƌMHƌMFSƌOƌO
toplanması.
Gerçek uygulamalarda enerji kimliği belgelendirme süreci
sadece bir ilk adımdır. Bina enerji derecelendirme yalnızca
standart veya gerçek koşullardaki yeni veya mevcut binalar
ile toplam enerji, bina enerji verimliliği değerlendirmesi
için kullanılmalıdır. Enerji kıyaslama araçları, mevcut binaMBS‘OFOFSKƌQFSGPSNBOT‘O‘OCƌSLBSǵ‘MBǵU‘SNBTFOBSZPTVOB
göre karşılaştırmalı bir değerlendirmesi olanağını verir.
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
31
-!+!,%
#ƌOBMBS‘ FOFSKƌ WFSƌNMƌMƌǘƌOF HÚSF T‘O‘GMBOE‘SNBMBS WFZB
TFSUƌGƌLBMBOE‘SNBMBSCƌSBE‘NÚOEFPMNBBOMBN‘UBǵ‘S
Binalarda kullanılan ısıtma enerjisi artı diğer enerji harcaNBMBS‘O‘B[BMUNBBOBIFEFGMƌ#ƌOB&OFSKƌ4FSUƌGƌLBT‘UBO‘N‘
teknik bir mühendislik konusu olmasının yanında daha çok
politik bir konu olduğu unuutulmamalıdır.
#ƌOB &OFSKƌ 4FSUƌGƌLBMBOE‘SNB 4ƌTUFNƌOƌO CBǵBS‘T‘ LFTƌO
olarak aşağıdaki durumlara bağımlıdır:
#ƌOBMBSEB EBIB ƌZƌ NBMƌZFUFGFLUƌG Eà[FZ FMEF FEƌMNFTƌ
yeteneği,
* Binalarda bütüncül enerji kullanımında gerçek enerji
UBTBSSVGVOBVMBǵ‘ME‘ǘ‘OBƌOBO‘SM‘M‘L
* Bina sektör paydaşlarının oluşabilecek küresel krize karşı
reaksiyon yeteneğinde ve becerisinde olması,
Avrupa topluluğu üyesi ülkelerde binaların enerji verimMƌMƌǘƌ Eà[FZƌ ƌMF ƌMHƌMƌ ÎBM‘ǵNBMBS ZBZ‘OMBOBO EƌSFLUƌGMFS ƌMF
LPPSEƌOF FEƌMNFLUFEƌS "WSVQB #ƌOBMBSEB FOFSKƌ 1FSGPS
NBOT‘%ƌSFLUƌGƌ&1#%
ÚODFMƌLMFLPOVUMBSEBO
başlanarak maliyet etkin bina enerji verimliliği düzeyi
belirlenmesini şart koşmaktadır. Buna göre çalışmaların
CBǵMBOH‘D‘OEBSFGFSBOTCƌOBMBS‘OUFTQƌUFEƌMNFTƌ[PSVOMVEVS
Dünyada bina enerji verimliliği düzeyi tespit edilirken
ZBQ‘MBOSFGFSBOTCƌOBUBO‘N‘OEB"4)3"&TUBOEBSE‘O
EBOZBSBSMBO‘MNBLUBE‘S"4)3&"TUBOEBSE‘O‘OiHwFLƌ
ile detaylı şekilde iklim bölgesine ve değerlendirilecek
CƌOBO‘OUàNVOTVSMBS‘O‘OÚ[FMMƌLMFSƌOFCBǘM‘PMBSBLSFGFSBOT
binanın tanımlaması açıklanmıştır.
Gerek Avrupa ülkelerinde gerekse dünyanın gelişmiş ülkelerinde uygulama için yararlanılan standartların eksiklikleri
ortaya çıktıkça sürekli geliştirilmektedir.
Ülkemizde de bina enerji verimliliği düzeyi belirlenmesi
konusundaki standart ve uygulama çalışmaların sürekli
şekilde ve titizlikle yapılması gerekmektedir.
KAYNAKLAR
t 1FSF[-PNCBSE-FU BM
w" SFWƌFX PO CVƌMEƌOHT
FOFSHZ DPNTVNQUƌPO ƌOGPSNBUƌPOw &OFSHZ BOE #VƌM
EƌOHT
t $PVODƌM%ƌSFLUƌWF$&&PG4FQUFNCFSUP
limit carbon dioxide emissions by improving energy
FGGƌDƌFODZ4".&
t %ƌSFDUƌWF&$PGUIF&VSPQFBO1BSMƌBNFOUBOE
PG UIF $PVODƌM PG %FDFNCFS PO UIF FOFSHZ
QFSGPSNBODFPGCVƌMEƌOHT
t &OFSHZ *OGPSNBUƌPO "ENƌOƌTUSBUƌPO &*"
.FBTVSƌOH
FOFSHZ FGGƌDƌFODZ ƌO UIF 6OƌUFE 4UBUFT FDPOPNZ
32
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- B CFHƌOOƌOH %0&&*"
%FQBSUNFOU
PG&OFSHZ8BTIƌOHUPO%$
t &/&OFSHZQFSGPSNBODFPGCVƌMEƌOHTNFUIPET
GPS FYQSFTTƌOH FOFSHZ QFSGPSNBODF BOE GPS FOFSHZ
DFSUƌGƌDBUƌPOPGCVƌMEƌOHT
t .BUTPO/&1ƌFUF."i3FWƌFXPG$BMƌGPSOƌBBOE/BUƌ
POBM.FUIPETGPS&OFSHZ1FSGPSNBODF#FODINBSLƌOH
PG $PNNFSDƌBM #VƌMEƌOHTw &SOFTU 0SMBOEP -BXSFODF
Berkeley National Laboratory, 2005.
t &OFSKƌ7FSƌNMƌMƌǘƌ,BOVOV3FTNƌ(B[FUF.BZ‘T
Sayı 26510
t TS 825 Binalarda Isı Yalıtım Kuralları, 2013
t &OHƌO4i#ƌOBMBS‘O*T‘U‘MNBT‘OEB&OFSKƌ7FSƌNMƌMƌǘƌOƌO5FS
NPEƌOBNƌL%FǘFSMFOEƌSNFTƌw:àLTFL-ƌTBOT5F[ƌ5SBLZB
ÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTà&EƌSOF"ǘVTUPT
2012.
t &1%#3FDBTU%ƌSFDUƌWF&6
t "4)3"&"QQFOEƌY(#VƌMEƌOH1FSGPSNBODF3BUƌOH
Method, 2007
Yazarın Fotograf ve Kısa Özgeçmişi
5FLƌSEBǘEPǘVNMVZ‘M‘OEB:‘ME‘[%FWMFU
Müh. Mim. Akademisinden "Mak. Müh" unvanı ile mezun
PMEVZ‘M‘OEB*T‘WF1SPTFT0QTƌZPOVOEBO:àL.BL
.àIVOWBO‘BME‘Z‘M‘OEBZ‘MBTƌTUBOM‘LZBQU‘
Z‘MMBS‘BSBT‘OEB5$TBZ‘M‘LBOVOBUBCƌEFWMFU
CVSTMVTV PMBSBL "MNBOZBhEB Z‘MMBS‘ BSBT‘OEB
5FDIOƌTDIF6OƌWFSTƌUBFU#&3-ƞ/'BDICFSFƌDI&OFSHƌFVOE
7FSGBISFOTUFDIOƌL%ƌQMPN*OHFOƌFVS%ƌQM*OH
VOWBO‘WF
Doktor Ingenieur (Dr.- Ing.) unvanı aldı. Türkiye Cumhuriyeti Devletine mecburi hizmeti sebebiyle Trakya ÜniversiUFTƌ.àIFOEƌTMƌL.ƌNBSM‘L'BLàMUFTƌ.BLƌOF.àIFOEƌTMƌǘƌ
#ÚMàNàOF̓0DBLhUF:BSE‘ND‘%PÎFOU,BT‘NhEB
5FSNPEƌOBNƌL #ƌMƌN %BM‘ %PÎFOUƌ̓ 0DBL hEF5FSNP
EƌOBNƌL #ƌMƌN %BM‘OEB 1SPGFTÚS PMEV "SBM‘L EF
5àSL"MNBOÃOƌWFSTƌUFTƌ.àIFOEƌTMƌL'BLàMUFTƌ.FLBUSPOƌL
4ƌTUFN.àIFOEƌTMƌǘƌ#ÚMàNàOF1SPGFTÚSPMBSBLBUBOE‘
1 Temmuz 2014 İstanbul Arel Üniversitesi Mühendislik
.ƌNBSM‘L'BLàMUFTƌ.BLƌOF.àIFOEƌTMƌǘƌ#ÚMàNàOF1SPGF
TÚSPMBSBLBUBOE‘ƵVBOEB.àIFOEƌTMƌL.ƌNBSM‘L'BLàMUFTƌ
Dekanı olarak görev yapmaktadır.
Bir Almanca kitap, Uluslararası katılımla 11. Ulusal Isı Bilimi
ve Tekniği kongresinin Düzenleme Kurulu Başkanı olarak
2 Ciltlik Kongre Bildirileri Kitabının editörüdür. Bu güne
kadar dünyada 10 dile çevrilmiş Orijinal adı HÜTTE Die
(SVOEMBHFOEFS*OHFOƌFVSXƌTTFOTDIBGUFOPMBO"MNBODB
kitabın 32'nci baskısını 11'nci dil Türkçeye çevirmiş, Haziran
2010’te HÜTTE Mühendislik Bilimi ismi ile Literatür Yayınevi
UBSBG‘OEBO5àSLÎFƌMLCBTL‘T‘ZBQ‘MN‘ǵU‘S
ISK-SODEX ISTANBUL 2016
9PYWPEVEVEWô-WôXQE7SâYXQE/PMQE
,EZEPERHôVQE=EPôXôQ4SQTE:ERE8IWMWEX
7Y%VôXQEZI+¿RIĢ)RIVNMWM7MWXIQPIVM*YEVô
1E]ôW
óWXERFYP*YEV1IVOI^M
óWXERFYP…8¿VOM]I
WSHI\GSQXV
,ERRSZIV1IWWI
7SHIOW*YEVGôPôO%ġ
8IP *EOW MRJS$LQWJGSQ
(IWXIOPI]IRPIV
6IWQM7I]ELEX%GIRXEWô
BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ (TOBB) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR.
-!+!,%
Rijit Poliüretan Köpük
Malzemelere Bor Oksit İlavesinin
Isıl Bozunma ve Yanma Özelliklerine
Etkilerinin İncelenmesi
0TNBO:&-&3.FINFU'FW[ƌ,½4&0Ɨ-6/B[‘N645"'BUƌI%&.ƞ3:6Ɨ63"/
1BNVLLBMFÃOƌWFSTƌUFTƌ.àIFOEƌTMƌL'BLàMUFTƌ.BLƌOB.àIFOEƌTMƌǘƌ#ÚMàNà%FOƌ[Mƌ
PZFMFS!QBVFEVUSNGLPTFPHMV!QBVFEVUSO@VTUB!QBVFEVUSGEFNƌSZVHVSBO!QBVFEVUS
INVESTIGATION THE EFFECTS OF BORON
OXIDE ADDITION ON THERMAL DECOMPOSITION AND COMBUSTION PROPERTIES
OF RIGID POLYURETHANE FOAMS
34
ÖZET
ABSTRACT
Bu çalışmada, rijit poliüretan köpük malzemelerin ısıl
bozunma ve yanma direncinde iyileştirme yapmak için
Türkiye'de üretilen bor oksit, dolgu maddesi olarak toplam
kütleye göre % 20 oranında ilave edilmiştir. Köpük malzemelerin ısıl kararlılığı termogravimetrik analiz ve yanma
EƌSFODƌ 6- ZBONB UFTUƌ ƌMF CFMƌSMFONƌǵUƌS #VOMBSB FL
olarak, rijit poliüretan köpük malzemeler yaygın olarak ısı
yalıtımında kullanıldığı için köpük malzemelerin ısı iletim
katsayıları da incelemeye alınmıştır. Deneysel çalışmalar,
bor oksit içeren köpük malzemelerin ham köpük malzemeye göre daha yüksek ısıl kararlılığa ve yanma direncine
sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, bor
oksit ilavesinin köpük malzemenin ısı iletim katsayısının
artmasına neden olduğu belirlenmiştir.
In this study, boron oxide produced in Turkey was added as
BGƌMMFSƌOUPSƌHƌEQPMZVSFUIBOFGPBNƌOXUUPƌNQSPWF
UIFUIFSNBMEFDPNQPTƌUƌPOBOEGƌSFSFTƌTUBODFPGUIFGPBN
5IFSNBM TUBCƌMƌUZ BOE GƌSF SFTƌTUBODF PG UIF GPBNT XFSF
EFUFSNƌOFECZUIFSNPHSBWƌNFUSƌDBOBMZTƌTBOE6-CVSning test, respectively. In addition, since rigid polyurethane
GPBNTBSFDPNNPOMZVTFEGPSIFBUƌOTVMBUƌPOBQQMƌDBUƌPOT
UIFSNBMDPOEVDUƌWƌUƌFTPGUIFGPBNTXFSFFYBNƌOFE5IF
experimental results showed that the rigid polyurethane
GPBNDPOUBƌOƌOHCPSPOPYƌEFIBTIƌHIFSUIFSNBMTUBCƌMƌUZ
BOEGƌSFSFTƌTUBODFUIBOUIFQVSFGPBN)PXFWFSƌUXBT
GPVOEUIBUUIFCPSPOPYƌEFBEEƌUƌPOSFTVMUFEƌOƌODSFBTF
PGUIFSNBMDPOEVDUƌWƌUZDPFGGƌDƌFOUPGUIFGPBN
Anahtar Sözcükler: Bor oksit, rijit poliüretan köpük, ısıl
bozunma, yanma direnci, ısı iletimi.
Keywords:#PSPOPYƌEFSƌHƌEQPMZVSFUIBOFGPBNUIFSNBM
EFDPNQPTƌUƌPOGƌSFSFTƌTUBODFUIFSNBMDPOEVDUƌWƌUZ
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- GİRİŞ
MATERYAL VE METOD
#FMMƌPSBOMBSEBi/$0wNƌLUBS‘OBTBIƌQPMBOƌ[PTƌZBOBUƌMF
i0)wNƌLUBS‘OBTBIƌQPMBOQPMƌPMMFSƌOVZHVOLBUBMƌ[ÚSWF
kabarma ajanlarıyla birlikte reaksiyona girerek, ekzotermik
bir reaksiyon sonucu kabarmasıyla oluşan rijit poliüretan
köpük malzemeler, düşük ısı iletim katsayısına sahip
PMNBMBS‘OEBOEPMBZ‘GBSLM‘FOEàTUSƌZFMBMBOMBSEBÚ[FMMƌLMF‘T‘
yalıtım amacı ile yaygın olarak kullanılmaktadır.
Malzemeler
Bu köpük malzemeler, istenilen yoğunlukta ve şekillerde
kolayca üretilebilmekte ısı yalıtımı yanında ses yalıtımı da
yapabilmektedir. Bununla birlikte, bu malzemeler belirli bir
ısıya maruz kaldıklarında ısıl bozunmaya uğrayarak kolayca
ZBOBCƌMNFLUFEƌS#V[BZ‘GZÚOMFSƌOƌOƌZƌMFǵUƌSƌMNFTƌƌÎƌOTFSU
QPMƌàSFUBOLÚQàLNBM[FNFMFSƌÎFSƌTƌOFGBSLM‘BMFWHFDƌLUƌSƌDƌEPMHVNBEEFMFSƌMBWFFEƌMNFLUFEƌS9VWF8BOH
(BPWE,ƌSQMVLTWE8VWE6TUB
#VÎFSÎFWFEFGBSLM‘QPMƌNFSNBM[FNFMFSEF‘T‘MCP[VONBWF
yanma direncinin artırılması amacı ile kullanılan bor minerallerinin rijit poliüretan köpük malzemelerde de kullanımı
üzerine çalışmalar devam etmektedir (Paciorek-Sadowska,
2012; Lubczak vd., 2012; Czuprynskı vd., 2010; Czuprynskı
vd., 2006; Barikani vd., 2010).
Bor elementi doğada serbest halde bulunmamaktadır.
#VOVOMB CƌSMƌLUF EPǘBEB ZBLMBǵ‘L ÎFǵƌU GBSLM‘ CPS
minerali olduğu bilinmekte olup, bunlar tarım, cam, kimya,
otomotiv, nükleer, elektronik, polimer malzemeler üretimi,
NFUBMVSKƌWFƌOǵBBUHƌCƌGBSLM‘FOEàTUSƌMFSEFLVMMBO‘MBCƌMNFLUFEƌS&Uƌ.BEFO
%àOZBEBZBQ‘MBOÎFǵƌUMƌ"3(&ÎBM‘ǵNBMBS‘ZMBCPSNƌOFSBMMFSƌOƌOGBSLM‘BMBOMBSEBLVMMBO‘NMBS‘
her geçen gün artmaktadır. Dünya bor rezervlerinin büyük
çoğunluğunun (% 72,8) ülkemizde bulunmasından dolayı
bu değerli madenin daha etkin ve verimli kullanılabilmesi,
kullanım alanlarının artırılması ve yaygınlaştırılması amacı
ƌMF Z‘M‘OEB 6MVTBM #PS "SBǵU‘SNB &OTUƌUàTà #03&/
kurulmuş olup çalışmalar devam etmektedir.
Bu çalışmada kullanılan rijit poliüretan köpüğün ana ham
maddeleri poliol ve izosiyanat, TEKPOL Teknik Poliüretan
4BOWF5ƌD"ƵUƌDBSƌGƌSNBT‘OEBOUFNƌOFEƌMNƌǵPMVQQPMƌPM
25 ºC’de 1130 kg/m3 yoğunluğa ve 240 mPa.s dinamik
viskoziteye, izosiyanat ise 25 ºC’de 1230 kg/m3 yoğunluğa,
210 mPa.s dinamik viskoziteye ve % 31,5 NCO miktarına
sahiptir. Bor oksit, Türkiye’deki bor mineralleri üretiminden
ve satışından sorumlu olan Eti Maden İşletmeleri Genel
Müdürlüğü’nden temin edilmiştir.
Rijit Poliüretan Köpük Üretimi
#VÎBM‘ǵNBEBQPMƌPMƌ[PTƌZBOBUPSBO‘àSFUƌDƌGƌSNBUBWTƌZFTƌ
ile kütlece 100/118 olarak ayarlanmış ve köpük malzemeler
45±2 kg/m3 yoğunluklarında alüminyum kalıplar kullanılarak üretilmiştir.
Bor oksit katkılı rijit poliüretan köpük üretiminde, toplam
hammaddeler % 20 oranında azaltılarak, öncelikle poliol
içerisine % 20 oranında bor oksit ilave edildikten sonra
karışım mekanik bir homojenizatör cihazıyla homojenize
edilmiştir (Şekil 1-a). Daha sonra, mekanik karıştırıcı ile
bor oksit ilaveli poliol ve izosiyanat 15 saniye karıştırılarak,
karışımın reaksiyona girmesi sağlanmıştır (Şekil 1-b). Elde
edilen kompozit karışım, ön ısıtma yapılmış ve kalıp ayırıcı
sürülmüş kalıbın içerisine dökülerek (Şekil 2), ortalama
40 ºC’de bulunun alttan ve üstten ısıtmalı pres altında
30 dakika bekletilerek köpük üretimi gerçekleştirilmiştir.
30 dakikanın sonunda kalıptan çıkarılan köpükler, polimerleşme reaksiyonunu tamamlaması için 24 saat oda
koşullarında bekletilmiştir (Şekil 3).
Bor oksit mineralinin son zamanlarda polimer malzemelerde ısıl bozunma ve yanma direncini artırması üzerine
MƌUFSBUàSEFGBSLM‘ÎBM‘ǵNBMBSCVMVONBLUBE‘S6OMVWE
İbibikcan, 2013; Ullah vd., 2012; Mülazim vd., 2011; Martin
vd., 2006). Dogan ve Unlu (2014) çalışmalarında bor oksidin epoksi reçinenin yanma özelliklerinin iyileşmesinde
dikkate değer oranda katkı sağladığını tespit etmişlerdir.
Ayrıca, İbibikcan ve Kaynak (2014) polietilen esaslı kablo
L‘M‘G‘OEB CPS PLTƌU ƌMBWFTƌOƌO ZBONB EƌSFODƌOƌ BSU‘SE‘ǘ‘O‘
belirlemişlerdir.
Bu çalışmada, Türkiye’de üretilen bor ürünlerinden bor oksit
mineralinin kütlece % 20 oranında dolgu maddesi olarak
rijit poliüretan köpük malzeme içerisine ilave edilmesiyle
LÚQàǘàONPSGPMPKƌL‘T‘MCP[VONBWFZBONBÚ[FMMƌLMFSƌOEF
meydana getirdiği değişimler standart testler ile araştırılmış
ve sonuçlar karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.
(a)
(b)
Şekil 1. (a) Bor oksidin poliol içinde homojenize edilmesi (b)
bor oksit ilaveli poliol ile izosiyanatın karıştırılması
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
35
-!+!,%
Üretilen köpükler, standart test numuneleri ölçülerine
göre şerit testere ile kesilmiş olup, numunelerin özel bir
ǵBSUMBOE‘SNBàOƌUFTƌOEFFOB[TBBUœ¡$WFœ
bağıl nemde bekletildikten sonra testleri yapılmıştır.
Hücre Boyutu Tespiti
3ƌKƌU QPMƌàSFUBO LÚQàL NBM[FNFMFSƌO PSUBMBNB IàDSF
boyutları ASTM D3576-04 standardına uygun olarak Nikon
SMZ1500 model bilgisayar bağlantılı mikroskop ile belirlenmiştir (ASTM D3576-04, 2010).
Kapalı Hücre Oranı
Köpük malzemelerin kapalı hücre oranı ASTM D6226
TUBOEBSE‘OB VZHVO PMBSBL .*$30.&3*5*$4 "DDV1ZD **
1340 Piknometre cihazı kullanılarak tespit edilmiştir (ASTM
D6226, 2005).
Isı İletim Katsayı Ölçümü
Ham ve bor oksit ilaveli köpük malzemelerin ısı iletim
katsayıları ASTM C1113 standardına uygun olarak sıcak
tel metoduyla çalışan Kyoto Electronics marka QTM-500
model ısı iletim katsayısı ölçüm cihazı kullanılarak ölçülNàǵUàS"45.$
Termogravimetrik Analiz
Malzemelerin ısıl bozunma davranışları Perkin-Elmer Diamond TG/DTA cihazı ile belirlenmiştir. Testler, 200 ml/min
hacimsel debi akışı yapan azot gazı ortamında, 20 ºC/min
T‘DBLM‘LBSU‘ǵ‘ƌMF$T‘DBLM‘LBSBM‘ǘ‘OEBTFSBNƌLLBQMBS
kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
UL-94 Yanma Testi
Şekil 2. Bor oksit katkılı karışımın alüminyum kalıba dökülmesi
Bor oksit ilavesinin malzemenin yanma direncine etkisini
CFMƌSMFNFL ƌÎƌO Ú[FM PMBSBL 6- TUBOEBSE‘OB VZHVO
PMBSBLƌNBMFUUƌSƌMFOCƌSUFTUàOƌUFTƌLVMMBO‘MN‘ǵU‘S6-
2006). Numunelere, köpük malzemeler için uygun olan
yatay yanma testi uygulanmıştır. Standarda uygun olarak
150*50*10 mm boyutlarında kesilen numunelerin bir
VDVOEBOWFNNV[BLM‘LMBSEBSFGFSBOTÎƌ[HƌMFS
Îƌ[ƌMNƌǵUƌS#VUFTUUFOVNVOFMFSNNSFGFSBOTÎƌ[HƌTƌOF
yakın ucundan 60 s süre ile standart bir alev bekine maruz
bırakılmakta, alevin malzeme üzerinde ilerleme miktarı ve
ilerleme hızı belirlenmektedir.
DENEYSEL BULGULAR
Şekil 3. Rijit poliüretan köpüğün kalıptaki görünümü
36
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- Ham köpükte ortalama hücre boyutu yaklaşık 600 μm
civarı iken, kütlece % 20 bor oksit içeren poliüretan köpük
malzemenin ortalama hücre boyutunun yaklaşık 1213
μm’ye ulaştığı belirlenmiştir. Bu durum, bor oksit partiküllerinin boyutlarının hücre duvarları arasında kalamayacak
kadar büyük olmasından dolayı hücre duvarlarını kırması
ve daha büyük hücrelerin oluşması ile açıklanabilmektedir.
Bu olumsuz durumu önlemek için bor oksit minerali
bilyeli bir öğütücü vasıtasıyla öğütülerek ilave edilmeye
çalışılmıştır. Ancak öğütme işlemi sonucunda tanecik
boyutu küçülen ve yüzey alanı büyüyen bor oksit minerali
poliole ilave edildiğinde poliolin viskozitesini dikkate
değer oranda artırmış, bor oksit ilaveli poliolün izosiyanat
ile tepkimeye girmesi zorlaşmış ve istenilen poliüretan
köpük malzeme üretilememiştir. Hücre boyutunun artmasına paralel olarak bor oksit ilavesi poliüretan köpük
malzemede kapalı hücre oranını da dikkate değer oranda
azaltmıştır (Şekil 4). Bor oksit ilaveli köpük malzemenin
kapalı hücre oranı ham köpüğe göre % 25,3’lik bir düşüşle
% 67,37 değerine düşmüştür.
Ham ve % 20 bor oksit ilaveli köpük malzemelerin termogravimetrik analiz sonuçları Şekil 6’da verilmektedir. Bor
oksit ilaveli köpük malzemenin başlangıçta ham malzeme
ƌMFBZO‘EFǘƌǵƌNƌHÚTUFSNFTƌOFSBǘNFO¡$TPOSBT‘OEB
IBN NBM[FNFZF HÚSF EBIB GB[MB WF EBIB I‘[M‘ CƌS ‘T‘M
bozunma basamağı görülmektedir. Bununla birlikte, bor
oksit ilavesi rijit poliüretan köpüğün ana bozunma reaksiyonunun gerçekleştiği ikinci basamakta hem bozunma
sıcaklığının artmasına ve hem de kütle kayıp hızının
azalmasına sebep olmuştır. Ayrıca üçüncü basamakta da
kütle kayıp hızının düşmesine sebep olarak, kalan kütle
miktarının artmasını sağlamıştır.
Şekil 4. Köpüklerin kapalı hücre oranları miktarları
% 20 oranında bor oksit ilavesi ile poliüretan köpük malzemenin hücre boyutunun artması ve kapalı hücre oranın
azalmasına bağlı olarak ısı iletim katsayısında da dikkate
değer bir artış belirlenmiştir (Kim vd., 2012; Modesti vd.,
2007). Üretimden bir gün sonra yapılan ölçümlerde bor
oksit ilavesinin köpük malzemenin ısı iletim katsayısında
PSBO‘OEBBSU‘ǵBTFCFQPMBSBL8N,EFǘFSƌOF
ulaşmasına sebep olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, köpük malzemelerin ısı iletim katsayıları 80 gün süre boyunca belirli
aralıklarla takip edilmiş olup ölçümler Şekil 5’de verilmiştir.
Bor oksit ilaveli poliüretan köpük malzemenin ısı iletim
katsayısının zamana bağlı değişimi ham köpük malzemeye
paralel bir değişim gösterdiği görülmektedir.
(b)
(a)
Şekil 5. Köpüklerin zamana göre ısı iletim katsayısı değişimleri
Şekil 6. Üretilen köpüklerin (a) TG ve (b) DTG eğrileri
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
37
-!+!,%
Bor oksit, ısı iletim katsayısının artmasına sebep olmakla
birlikte köpük malzemenin ısıl bozunma direncini artırdığı
UFTQƌU FEƌMNƌǵUƌS #FO[FS PMBSBL ƵFLƌM EF 6- ZBUBZ
yanma testleri bor oksit ilavesinin köpük malzemenin
yanma direncinde de dikkate değer artışa sebep olduğu
görülmektedir (Dogan ve Unlu, 2014). Ham poliüretan
malzeme, 60 saniye alev beki uygulaması sonucu tamamen
yanmasına rağmen bor oksit ilaveli köpük malzemede alev
CƌSƌODƌ SFGFSBOT Îƌ[HƌTƌOƌ EBIƌ HFÎFNFZFSFL NBM[FNFOƌO
yanması durmuştur. Bor oksit ilaveli köpük malzemede
yanma başlangıcında bor oksitin camsı bir tabaka oluşturarak alev ile malzeme arasında bir tür bariyer oluşturduğu
ve bu şekilde alevin ilerleme yapamadığı değerlendirilmektedir (Unlu vd., 2014).
Test öncesi
numune
Test sonrası
PUR
Test sonrası
PUR+20BO
Şekil 7. Malzemelerin UL-94 yanma testi
öncesi ve sonrası görüntüleri
Hem bor oksit hem de diğer bazı bor minerallerinin rijit
poliüretan köpük malzemeye ilavesinin etkileri Yeler
(2015)’de detaylı olarak sunulmaktadır.
SONUÇLAR
Sert poliüretan köpük içerisine % 20 oranında bor oksit
ƌMBWFFEƌMNFTƌZMFLÚQàǘàONPSGPMPKƌLWF‘T‘MÚ[FMMƌLMFSƌOEF
meydana gelen değişimler standart testlerle araştırılmıştır.
% 20 bor oksit ilavesinin rijit poliüretan köpük malzemenin
ısıl bozunma ve yanma direncini dikkate değer oranda
artırdığı tespit edilmiştir. Bu da bor oksitin tek başına alev
geciktirici olarak kullanılabilmesinin önünü açmaktadır.
Bununla birlikte, bor oksit ilavesinin özelikle ısı yalıtım
amacı ile kullanılan rijit poliüretan köpük malzemenin ısı
iletim katsayısında artışa sebep olması bir dezavantajdır. Bu
çerçevede, bor oksit ilavesinin poliüretan köpük malzemenin ısı iletim katsayısını dikkate değer oranda artırmadan,
ısıl bozunma ve yanma direncini artırmasına yönelik daha
detaylı çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir.
38
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- TEŞEKKÜR
Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
,VSVNV5Ã#ƞ5",
UBSBG‘OEBOEFTUFLMFOFO5OVNBralı proje kapsamında temin edilen cihaz ve ekipmanlarla
gerçekleştirilmiştir. Yazarlar TÜBİTAK’a teşekkürlerini sunar.
KAYNAKLAR
t "45. $ 4UBOEBSE UFTU NFUIPE GPS UIFSNBM
DPOEVDUƌWƌUZPGSFGSBDUPSƌFTCZIPUXƌSFQMBUƌOVNSFTƌTUBODF UIFSNPNFUFS UFDIOƌRVF
"NFSƌDBO 4PDƌFUZ GPS
Testing and Materials, New York.
t "45.%4UBOEBSEUFTUNFUIPEGPSDFMMTƌ[F
PGSƌHƌEDFMMVMBSQMBTUƌDT"NFSƌDBO4PDƌFUZGPS5FTUƌOHBOE
Materials, New York.
t "45.%4UBOEBSEUFTUNFUIPEGPSPQFODFMM
DPOUFOU PG SƌHƌE DFMMVMBS QMBTUƌDT "NFSƌDBO 4PDƌFUZ GPS
Testing and Materials, New York.
t #BSƌLBOƌ."TLBSƌ'BOE#BSNBS."DPNQBSƌTPO
PGUIFFGGFDUPGEƌGGFSFOUGMBNFSFUBSEBOUTPOUIFDPNQSFTTƌWFTUSFOHUIBOEGƌSFCFIBWƌPVSPGSƌHƌE̓QPMZVSFUIBOF̓
GPBNT$FMMVMBS1PMZNFST
t Czuprynskı B., Pacıorek-Sadowska J. and Lıszkowska, J.,
4UVEƌFT PO FGGFDU PG USƌIZESPYZQSPQZM
USƌ
hydroxybutyl) and tri(hydroxythiodiethylene) borates
PO UIFSNBM BOE IFBU QSPQFSUƌFT PG SƌHƌE QPMZVSFUIBOF
QPMZƌTPDZBOVSBUFGPBNT$IƌOFTF+PVSOBMPG$IFNƌTUSZ
t Czuprynskı B., Pacıorek-Sadowska J. and Lıszkowska, J.,
/FXQPMZPMGPSQSPEVDUƌPOPGSƌHƌEQPMZVSFUIBOF
QPMZƌTPDZBOVSBUFGPBNTQBSUQSFQBSBUƌPOPGSƌHƌEQPMZVSFUIBOFQPMZƌTPDZBOVSBUFGPBNTXƌUIUIFOFXQPMZPM
+PVSOBMPG"QQMƌFE1PMZNFS4DƌFODF
t %PHBO.BOE6OMV4.'MBNFSFUBSEBOUFGGFDUPG
boron compounds on red phosphorus containing epoxy
SFTƌOT1PMZNFS%FHSBEBUƌPOBOE4UBCƌMƌUZ
t Eti Maden, 2013, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
:‘M‘'BBMƌZFU3BQPSVIUUQXXXFUƌNBEFOHPWUSE
GƌMFUFTFLLVM@GBBMƌZFU@SBQPSV@QEG
t (BP - 1 ;IFOH (:̓ ;IPV: ) )V - ) BOE ̓ 'FOH
G. D., 2015, Improved mechanical property, thermal
QFSGPSNBODF̓ GMBNF̓ SFUBSEBODZ BOE GƌSF CFIBWƌPS PG
MƌHOƌOCBTFESƌHƌE̓QPMZVSFUIBOF̓GPBN̓OBOPDPNQPTƌUF
+PVSOBMPG5IFSNBM"OBMZTƌT"OE$BMPSƌNFUSZ
1325.
t ƞCƌCƌLDBO&6TFPGCPSPODPNQPVOETBTTZOFSHƌTUƌD
GMBNFSFUBSEBOUƌOMPXEFOTƌUZQPMZFUIZMFOFoFUIZMFOF
vinyl acetate blends and nanocomposites, Yüksek Lisans
Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
t ƞCƌCƌLDBO&BOE,BZOBL$6TBCƌMƌUZPGUISFFCPSPO
DPNQPVOET GPS FOIBODFNFOU PG GMBNF SFUBSEBODZ ƌO
QPMZFUIZMFOFCBTFEDBCMFƌOTVMBUƌPONBUFSƌBMT+PVSOBMPG
'ƌSF4DƌFODFT
t Kim Y. H., Kang M. J., Park G. P., Park S. D., Kim S. B. and t
t
t
t
t
t
t
,ƌN8 / &GGFDUT PG MƌRVƌEUZQF TƌMBOF BEEƌUƌWFT
and organoclay on the morphology and thermal conEVDUƌWƌUZPGSƌHƌEQPMZƌTPDZBOVSBUFQPMZVSFUIBOF̓GPBNT
+PVSOBMPGBQQMƌFEQPMZNFSTDƌFODFo
,ƌSQMVLT . $BCVMƌT 6 ;FMUƌOT7 4UƌFCSB - BOE "WPUT
" 3ƌHƌE QPZMVSFUIBOF GPBN UIFSNBM ƌOTVMBUƌPO
QSPUFDUFEXƌUINƌOFSBMƌOUVNFTDFOUNBU"VUFY3FTFBSDI
+PVSOBM
Lubczak J., Lukasiewicz B. and Mysliwiec B., 2012, SyntheTƌT BOE BQQMƌDBUƌPOT PG PMƌHPFUIFSPMT XƌUI QFSIZESP
USƌB[ƌOFSƌOHBOECPSPO+PVSOBMPG"QQMƌFE1PMZNFS
Science, 127, 2057-2066.
.BSUƌO$3POEB+$BOE$BEƌ[7%FWFMPQNFOUPG
OPWFMGMBNFSFUBSEBOUUIFSNPTFUTCBTFEPOCPSPONPEƌGƌFE QIFOPMoGPSNBMEFIZEF SFTƌOT +PVSOBM PG 1PMZNFS
4DƌFODF1BSU"1PMZNFS$IFNƌTUSZo
.PEFTUƌ.-PSFO[FUUƌ"BOE#FTDP4*OGMVFODFPG
OBOPGƌMMFSTPOUIFSNBMƌOTVMBUƌOHQSPQFSUƌFTPGQPMZVSFUIBOFOBOPDPNQPTƌUFTGPBNT1PMZNFS&OHƌOFFSƌOHBOE
4DƌFODF
.àMB[ƌN:,‘[‘MLBZB$BOE,BISBNBO.75IFSNBM
BOEOFVUSPOTIƌFMEƌOHQSPQFSUƌFTPG#0QPMZƌNƌEF
IZCSƌENBUFSƌBMT1PMZNFS#VMMFUƌOo
Paciorek-Sadowska J., Czuprynskı B. and Liszkowska J.,
'ƌSFTBGFQPMZVSFUIBOFTNPEƌGƌFEXƌUIOFXBOUƌQZSFOF$IFNƌL
6-5FTUGPSGMBNNBCƌMƌUZPGQMBTUƌDNBUFSƌBMTGPS
yayına
hazırlanan
kitaplarımız
t
t
t
t
t
t
parts in devices and appliances, Underwriters Laboratories Inc., Northbrook IL.
6MMBI 4 "INBE ' BOE:VTPGG 1 4 . . &GGFDU
PG #PSƌD "DƌE BOE .FMBNƌOF PO UIF *OUVNFTDFOU 'ƌSF
3FUBSEBOU$PBUƌOH$PNQPTƌUƌPOGPSUIF'ƌSF1SPUFDUƌPOPG
4USVDUVSBM4UFFM4VCTUSBUFT+PVSOBMPG"QQMƌFE1PMZNFS
4DƌFODF
Unlu S. M., Dogan S. D. and Dogan M., 2014, Comparative
TUVEZPGCPSPODPNQPVOETBOEBMVNƌOVNUSƌIZESPYƌEF
BTGMBNFSFUBSEBOUBEEƌUƌWFTƌOFQPYZSFTƌO1PMZNFSTGPS
"EWBODFE5FDIOPMPHƌFT
6TUB/*OWFTUƌHBUƌPOPGGƌSFCFIBWƌPSPGSƌHƌEQPMZVSFUIBOFGPBNTDPOUBƌOƌOHGMZBTIBOEƌOUVNFTDFOUGMBNF
SFUBSEBOUCZVTƌOHBDPOFDBMPSƌNFUFS+PVSOBMPG"QQMƌFE
1PMZNFS4DƌFODFo
8V%)̓;IBP1)"OE-ƌV:2'MBNF̓3FUBSEBOU̓
1SPQFSUZPG/PWFM*OUVNFTDFOU̓'MBNF̓3FUBSEBOU3ƌHƌE̓
1PMZVSFUIBOF̓'PBNT1PMZNFS&OHƌOFFSƌOH"OE4DƌFODF
53, 2478-2485.
9V8 BOE ̓ 8BOH ( + 4ZOUIFTƌT PG QPMZIZESƌD
BMDPIPMFUIBOPM QIPTQIBUF ̓ GMBNF̓ SFUBSEBOU̓ BOE ƌUT
BQQMƌDBUƌPOƌO16SƌHƌEGPBNT+PVSOBMPG"QQMƌFE1PMZNFS
4DƌFODF
Yeler O., 2015, Bor Bileşiklerinin Alev Geciktirici Olarak
Sert Poliüretan Köpük Malzemelerin Üretiminde Kullanımının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale
Üniversitesi, Denizli, Türkiye.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ile
Birleşik Isı ve Güç Üretimi
Prof. Dr. Birol Kılkış
Başkent Üniversitesi, Ankara
Dr. Şiir Kılkış
TÜBİTAK, Ankara
ASHRAE
Bölgesel Isıtma
ASHRAE
Bölgesel Soğutma
Duman Kontrol Sistemleri
Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
39
-!+!,%
Vana Ceketlerinin Termal
Modellenmesi ve Isı Kayıplarındaki
Azalmanın İncelenmesi
Erdoğan KILIÇASLAN1(àMUFO,6352WF.VSBU½;5Ã3,3
,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ5FLOƌL&ǘƌUƌN'BLàMUFTƌ.BLƌOF&ǘƌUƌNƌ#ÚMàNà,"3"#Ã,
[email protected]
,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTà.BLƌOF&ǘƌUƌNƌ"#%,"3"#Ã,
HVMUFO@LSU!IPUNBƌMDPN
,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTà&OFSKƌ4ƌTUFNMFSƌ.àIFOEƌTMƌǘƌ"#%,"3"#Ã,
GFO@EFS!IPUNBƌMDPN
TERMAL MODELLING OF VALVE JACKET
AND EXAMINING OF HEAT LOSSES
ÖZET
Günümüzde enerji kaynaklarının tükenmekte olması, bu
kaynakların rasyonel bir biçimde kullanılmasını zorunlu
kılmaktadır. Ülkemizde yeni inşa edilen ve mevcut yapılarda yalıtım konusunda son yıllarda artış gözlenmekle
CƌSMƌLUFFOFSKƌUBTBSSVGVBΑT‘OEBOZFUFSMƌEà[FZFHFMƌONFdiği görülmektedir. Özellikle ısı yalıtımı, enerji kullanımı ve
UBTBSSVGVOEBÎPLÚOFNMƌSPMPZOBNBLUBE‘S"WSVQBCƌSMƌǘƌ
àMLFMFSƌOEFFOFSKƌOƌOTƌOEFOGB[MBT‘O‘ONBIBM‘T‘UNB
amacıyla kullanılıyor oluşu özellikle mahallerde yapılacak
olan yalıtım uygulamalarının öneminin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Yapılan çalışmada, ısıtma sistemlerin
önemli ölçüde ısı kaybının meydana geldiği vanalardaki
ısı kayıplarını azaltmak için vana ceketlerinin ısıl analizi
sayısal olarak incelenmiştir. Sayısal çözümlemede probleme ait oluşturulan geometri üzerinde sonlu hacimler
tekniğine dayalı çözüm yapan ANSYS 12.0 paket programı
kullanılmış ve vana ceketi kullanımının ısıl kayıplara etkileri incelenmiştir.
Anahtar Kelimler:4POMVFMFNBOMBSZÚOUFNƌ"OTZT7BOB
ceketi, Termal analiz.
40
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- ABSTRACT
In this study, valve jackets which were prepared to prevent
IFBU MPTTFT GSPN UIF WBMWFT XBT UIFSNBMMZ BOBMZ[FE CZ
GƌOƌUFFMFNFOUNFUIPETVTƌOH"OTZTQSPHSBN5IFSFBSF
TUVEƌFTƌOEFUBƌMPOUIFGƌOƌUFFMFNFOUNFUIPE)PXFWFS
XFIBWFOPUDPNFBDSPTTBOZGƌOƌUFFMFNFOUUIFSNBMBOBMZTƌTPGWBMWFKBDLFUTVTƌOH"OTZTƌOUIFMƌUFSBUVSF%FQMFUƌOH
FOFSHZ SFTPVSDFT OFDFTTƌUBUF UIF SBUƌPOBM VTF PG UIFTF
resources. Despite an increasing concern in insulations
used in new buildings today, it cannot be seen as satisGBDUPSZGPSPVSDPVOUSZƌOUFSNTPGFOFSHZTBWF&TQFDƌBMMZ
the heat insulation plays a very important role in energy
VTFBOETBWF"OTZTƌTBHFOFSBMQVSQPTFGƌOƌUFFMFNFOU
QBDLBHFQSPHSBNBOEƌTVTFEGPSUIFQVSQPTFPGOVNFSƌDBMMZTPMWƌOHUIFNFDIBOƌDBMQSPCMFNT'ƌOƌUFFMFNFOUT
method is an acceptable numerical solving method to
WBSƌPVTFOHƌOFFSƌOHQSPCMFNT8FHPUƌOUPVDIXƌUIUIF
producer companies to determine the production criteria
BOEQSPEVDUƌPOTUBHFTPGUIFWBMWFKBDLFUT#FTƌEFTTPNF
TUVEƌFTPGGƌOƌUFFMFNFOUTNFUIPECZ"OTZTQSPHSBNXBT
FYBNƌOFE UP CFOFGƌU GSPN UIF NFUIPET PG TƌNƌMBS IFBU
BOBMZTFT4ƌODFUIFPVUDPNFSFTVMUTPGUIF"OTZTQSPHSBN
EFQFOETPOUIFƌOQVUEBUBBDDVSBUFEƌNFOTƌPOTPGUIF
WBMWFBOEWBMWFKBDLFUTXBTUBLFOGSPNUIFSFMBUFEGƌSN
Then the globe valve technical drawings was exported to
UIF"VUP$"%PS4PMƌE8PSLTBOEUIFFYQFSƌNFOUBMBOBMZ-
TFTXBTDPOEVDUFE-BTUMZUIFOVNFSƌDBMTƌNVMBUƌPOPGUIF
heat losses through the valves with and without jackets
XBTQFSGPSNFEGPSEƌGGFSFOUGMVƌEUFNQFSBUVSFT
Keywords:'ƌOƌUFFMFNFOUTNFUIPE"OTZT7BMWFKBDLFU
Thermal analysis.
SEMBOLLER
Ρ
: Akışkanın vana giriş basıncı
Cp
T
: Akışkanın vana giriş sıcaklığı
DN : Anma boyutu (IS0 Standartları)
7
"L‘ǵLBO‘OWBOBHƌSƌǵI‘[‘
ΡΝ : Nominal basınç
ρ
: Akışkanın yoğunluğu
SEY : Sonlu Elemanlar Yöntemi
λ
: Akışkanın ısı iletim katsayısı
76 7UN6WDQGDUGü
μ
: Akışkanın dinamik viskozitesi
,62 8OXVODUDUDVü6WDQGDUWODUgUJW
GİRİŞ
Uygarlığın gelişmesi enerjinin kullanılmasıyla orantılıdır.
Yeryüzünde her geçen gün enerji gereksinimi artmakta
ve yeni enerji kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Enerji kaynaklarının tükenmekte olması bu kaynakların
UBTBSSVGMV WF SBTZPOFM CƌS CƌÎƌNEF LVMMBO‘MNBT‘O‘ CƌS
zorunluluk haline getirmektedir. Özellikle ısı yalıtımı,
FOFSKƌLVMMBO‘N‘WFUBTBSSVGVOEBÚOFNMƌSPMPZOBNBLUBE‘S
Enerjinin kullanıldığı yerlerde yalıtım malzemeleri sayesinde, enerji tüketiminin azalmasına, doğal kaynakların
ve onların dengesinin korunmasına ve ülke ekonomisine
katkı sağlar. Ayrıca ısı yalıtımı sayesinde daha az yakıt
NBEEFZBL‘MBDBǘ‘OEBOBUNPTGFSFEBIBB[LBSCPOEƌPLTƌU
ve diğer zararlı gazların yayılmasını sağlar ve bu sayede
sera etkisi azaltılır ve küresel ısınma önlenir. Yalıtım
sayesinde kışın yakıt malzemeleri (kömür, petrol, doğal
gaz) daha az kullanılır. Isı yalıtımı ile sağlanacak enerji
UBTBSSVGV TBZFTƌOEF LPOGPSEBO WB[HFÎNFEFO FOFSKƌZƌ
verimli şekilde kullanmak ve enerji maliyetlerini düşürmek
mümkün olacaktır.
Yapılarda özellikle ısıtma sistemleri elemanlarının
: Akışkanın özgül ısısı
ZBM‘U‘MNBT‘ÚOFNMƌÚMÎàEFFOFSKƌUBTBSSVGVOBLBUL‘TBǘMByabilecektir. Isıtma sistemlerinde genellikle yalıtılmayan
WBOBWFBSNBUàSMFSEF7BOBQƌTMƌLUVUVDVÎFLWBMGLPNQBOTBUÚSFǵBOKÚSTVUBOL‘WT
ƌTFCVTƌTUFNMFSƌOFOGB[MB
ısıl kayıplarının görüldüğü yerler olarak bilinmektedir.
7BOBWFBSNBUàSMFSEFLƌ‘T‘MLBZ‘QMBS‘FOHFMMFNFOƌOZPMV
WBOB DFLFUMFSƌOƌO LVMMBO‘MNBT‘E‘S 7BOB DFLFUƌ WBOB WF
armatürlerde enerji kayıplarını en aza indirmek ve enerji
WFSƌNMƌMƌǘƌOƌTBǘMBNBLNBLTBE‘ZMBLVMMBO‘M‘S7BOBDFLFUƌ
kullanılmamış bir sistemde meydana gelen ısıl kayıplar
Şekil 1’de gösterilmiştir.
Isıtma-Soğutma tesisatlarında kullanılan vana ve armatürlerin yalıtımı için üretilen vana ve armatür yalıtım
ceketleri, soğuk hatlarda ısı kazancının yanı sıra oluşabiMFDFLZPǘVǵNBO‘OÚOMFONFTƌƌÎƌOEFLVMMBO‘MNBM‘E‘S7BOB
$FLFUƌ TƌMƌLPO LBQM‘ DBN FMZBG LVNBǵ QPMƌàSFUBO LBQM‘
DBNFMZBGLVNBǵBMàNƌOZVNLBQM‘DBNFMZBGLVNBǵƌMF
yalıtım malzemesi olarak da, soğuk hatlarda elastomerik
kauçuk köpüğü, ılık ve sıcak hatlarda, taş yünü, cam yünü
LVMMBO‘MBSBLZBQ‘MNBLUBE‘S#à[NFƌQMFSƌDBNFMZBGƌQMFSWF
bağlama aparatları ise paslanmaz çeliktir. Prosese göre
bağlama aparatları değişiklik gösterebilir.
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
41
-!+!,%
PMBSBL CVMVONVǵUVS #V EFǘFSMFS GBSL‘ ƌGBEF
etmektedirler.
½[EBNBSWF±FMƌLBǘ
UBSBG‘OEBOZBQ‘MBOÎBM‘ǵNBEB
küresel vanalara ait yerel yük kaybı katsayıları, hem
deneysel yöntemle hem de sonlu hacimler yöntemini
LVMMBOBO'MVFOUBEM‘QBLFUQSPHSBNUBSBG‘OEBOCFMƌSMFONƌǵ
WFCVMVOBOEFǘFSMFSLBSǵ‘MBǵU‘S‘MBSBLGBSLM‘M‘LMBS‘OOFEFO
oluşabileceği irdelenmiştir.
½[EBNBSWF±FMƌLBǘ
UBSBG‘OEBOZBQ‘MBOEƌǘFSCƌS
çalışmada, sürgülü vanaların yersel yük kaybı katsayıları,
bilgisayar destekli hesaplamalı akışkanlar dinamiği yönUFNMFSƌOEFOCƌSƌPMBO'MVFOUQSPHSBN‘ƌMFCVMVONVǵWF
sonuçlar deneysel değerlerle karşılaştırılmıştır.
Şekil 1. Yalıtımsız vanalardaki ısı kayıplarının termal
kamera görüntüsü (İnternet: İzocam, 2010)
Yalıtım konusundaki akademik çalışmalarda son yıllarda
BSU‘ǵHÚ[MFONFLMFCƌSMƌLUFFOFSKƌUBTBSSVGVBΑT‘OEBOZFUFSMƌ
düzeye gelinmediği görülmektedir. Literatürde sonlu elamanlar yöntemi üzerine detaylı çalışmalar bulunmaktadır.
:FUƌN
UBSBG‘OEBOZBQ‘FMFNBOMBS‘O‘OÚ[HàM‘T‘MBS‘O‘O
WFTVCVIBS‘EƌGà[ZPOEƌSFOÎLBUTBZ‘MBS‘O‘OCFMƌSMFONFTƌ
adlı projesinde yapı elemanlarından tamamlayıcı elemanlar içinde bulunan ısı yalıtım malzemelerini incelemiş
ve bu elemanlara ait özgül ısı hesaplama yöntemi ve su
CVIBS‘ EƌGà[ZPO EƌSFOÎ LBUTBZ‘T‘O‘O IFTBQMBONBT‘ IBLkında bilgi vermiş ve analiz yapmıştır.
4BOEBMD‘ WE ZBZ‘OMBE‘LMBS‘ BL‘ǵ LPǵVMMBS‘ WF WBOB
ÎBQ‘O‘OLFMFCFLWBOBQFSGPSNBOTLBUTBZ‘MBS‘OBFULƌTƌBEM‘
makalelerinde vanadan geçen akışkanın hacimsel debi
WF CBT‘OÎ LBZC‘ EFǘFSMFSƌ ÚMÎàMNàǵ WBOB QFSGPSNBOT‘O‘
belirleyen kayıp katsayısı ve debi katsayısı hesaplanmıştır.
Deneysel ölçüm sonuçlarını yorumladığında; kayıp katsayısının türbülanslı akışlarda akışkanın vanaya giriş hızından
(2, 3, 4 m/s akış hızlarında) etkilenmediği gözlemlenmiş
vana çapından disk açısının tam açık pozisyonu hariç,
etkilendiği görülmüştür. Debi katsayısının, türbülanslı
akışlarda akışkanın vanaya giriş hızından etkilenmediği
GBLBUWBOBÎBQ‘OEBOEƌTLBΑT‘OBCBǘM‘PMBSBLFULƌMFOEƌǘƌ
görülmüştür.
%VZNB[
UBSBG‘OEBO%/OPNƌOBMÎBQ‘OEBCƌSLFMFbek vananın yerel yük kaybı katsayısı, hem deneysel olarak,
IFNEFOàNFSƌLTPOMVIBDƌNMFSZÚOUFNƌOƌLVMMBOBO'MVFOU
paket programı yardımıyla hesaplanmıştır. Deney yöntemi
WF'MVFOUQSPHSBN‘ƌMFQSPCMFNÎÚ[àMàSLFOBL‘ǵLBOPMBSBL
hidrolik kullanılmıştır. Bu şekilde yersel kayıp katsayısı,
WBOB BΑLM‘ǘ‘ UBN BΑL QP[ƌTZPOEB ƌLFO Ɂ¡
EFOFZ
TPOVDVOEB WF OàNFSƌL ZÚOUFNEF ƌTF 42
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- -FVUXZMFSWF%BMUPO
UBSBG‘OEBOZBQ‘MBOÎBM‘ǵNBEB
ƌTF LFMFCFL WBOBMBSEBLƌ T‘L‘ǵU‘S‘MBCƌMƌS BL‘ǵMBS‘ 'MVFOU
programında analiz ederek disk yüzeyinde ortaya çıkan
kuvvetler incelenmiştir. Ayrıca 30, 45 ve 60 derece vana
BΑLM‘ǘ‘OEBLƌCBT‘OÎEFǘFSMFSƌOƌOUBINƌOƌOEFZƌOF'MVFOU
programını kullanarak yaklaşık değerler deneysel değerlerle karşılaştırmıştır.
4BMWBEPS WE UBSBG‘OEBO CƌS LPOUSPM WBMGƌO 'MVFOU
programında 3 boyutlu modellemesini analiz etmiş ve
deneysel testlerle de modelin doğrulamasını gerçekleşUƌSNƌǵUƌS'BSLM‘QƌTUPOBSBM‘LMBS‘OEBNPEFMMFNFWFEFOFZƌ
gerçekleştirerek deneysel ve nümerik değerler arasındaki
GBSL‘OO‘OBMU‘OEBPMEVǘVOVHÚSNàǵUàS"ZO‘UàSÎBM‘ǵNBZ‘GBSLM‘HMPCWBOBƌÎƌOZBQBO%BWƌTWF4UFXBSUƌTF
EFOFZTFMWFOàNFSƌLEFǘFSMFSBSBT‘OEBLƌFOCàZàLGBSL‘O
piston girişinde olduğunu ve 3 boyutlu modellemede
EFOFZTFMWFOàNFSƌLTPOVÎMBSBSBT‘OEBLƌGBSL‘OCPZVUMV
modellemeye göre daha az olduğunu görmüştür.
0[BWE
UBSBG‘OEBOPLTƌKFOVZHVMBNBMBS‘ƌÎƌOHMPC
WBOBO‘O$GENPEFMMFNFTƌBEM‘ÎBM‘ǵNBMBS‘OEBUƌDBSƌPMBSBL
LVMMBO‘MBOIFTBQMBNBM‘BL‘ǵLBOMBSEƌOBNƌǘƌQSPHSBN‘'MVent de glob vana içerisindeki iki boyutlu türbülanslı akışı
analiz etmişlerdir.
7BVHIBO UBSBG‘OEBO EƌLNF WBOBO‘O BL‘ǵ TƌNàlasyonu sonlu hacim hesaplamalı akışkanlar dinamiği
programı kullanılarak yapılmıştır. Akış, sıkıştırılamaz türbülanslı ve kararlı iken vana geometrileri bir dizi işlemle
simüle edilmiştir. Simülasyon ve deneysel ölçümler ve
görselleştirilen akış desenleri karşılaştırılmıştır. Simüle
kaliteli bir şekilde görüntülenmiş ve akış şekilleri arasında
nitel gözlem yapılmıştır.
Yapılan literatür taramalarında vana ceketlerinin sonlu
elemanlar yöntemi ve Ansys programıyla yapılmış termal
analizine rastlanmamıştır. Bu çalışmada vanalardaki ısı
kaybını önlemek için hazırlanan vana ceketinin sonlu
elemanlar yöntemi kullanılarak Ansys programı yardımı
ile ısı analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda elde edilmiş
bilimsel veriler sayesinde endüstride seri üretimde sıklıkla
LVMMBO‘MBOWBOBDFLFUMFSƌOƌOTBǘMBE‘ǘ‘FOFSKƌUBTBSSVGVWF
ekonomiye katkısı ortaya çıkarılmıştır.
NÜMERİK ÇALIŞMA
Ansys yazılımı mukavemet, titreşim, akışkanlar mekaniği
WF‘T‘USBOTGFSƌƌMFFMFLUSPNBOZFUƌLBMBOMBS‘OEBGƌ[ƌǘƌOUàN
disiplinlerinin birbiri ile olan interaksiyonunu simüle
etmekte kullanılabilen genel amaçlı bir sonlu elemanlar
yazılımıdır.
Bu çalışmada, vanalardaki ısı kaybını önlemek için hazırlanan glop vana ceketinin teknik özellikleri üretimini yapan
GƌSNBMBSEBOBM‘ON‘ǵU‘S"SE‘OEBOWBOBDFLFUƌÚ[FMMƌLMFSƌWF
CBTL‘M‘HMPCWBOB%/:(7UƌQƌGMBOǵM‘HMPCWBOBO‘O
teknik özellikleri baz alınarak vananın ceketli ve ceketsiz
hali iki boyutlu modeli oluşturularak Ansys 12.0 paket
programına aktarılmıştır. Çalışmada dış ortam sıcaklığı
sabit tutularak, suyun; 40 ºC, 50 ºC, 60 ºC, 70 ºC, 80 ºC’deki
doymuş haldeki özellikleri, giriş hızı, giriş basıncı değerleri ayrı olarak programa girilmiştir. Glob vana ceketli ve
ceketsiz olarak sayısal olarak incelenmiştir.
boyutlu modelleri oluşturulmuştur. Ardından, model geometriler Ansys 12.0 paket programına aktarılmıştır. Analiz
için belirlenen dış ortam sıcaklığı 20 ºC de sabit tutulmuş,
vana içerisinden geçecek olan suyun; 40 ºC, 50 ºC, 60 ºC,
70 ºC, 80 ºC sıcaklıkta doymuş haldeki özellikleri, giriş hızı,
giriş basıncı değerleri programa girilmiştir. Sonlu elemanlar yöntemi ile Ansys 12.0 programında ceketli ve ceketsiz
glob vanadan geçen akışkanın sayısal simülasyonu
yapılmıştır. Sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak Ansys
12,0 bilgisayar programı yardımı ile yapılan ısı analizinde
ceketli ve ceketsiz haldeki vana içerisindeki akışkanın
sıcaklık dağılımları belirlenmiştir.
Çizelge 1’de Doymuş suyun 40 ºC, 50 ºC, 60 ºC, 70 ºC ve
80 ºC sıcaklık aralığındaki yoğunluk, dinamik viskozite, ısı
iletim katsayısı ve özgül ısı değerleri verilmiştir.
Çizelge 1. Doymuş suyun özellikleri
Sıcaklık T (¡C)
Yoğunluk (kgm3)
Dinamik Viskozite
(kgm-1s-1)
40
50
60
70
80
992.1
988.1
983.3
977.5
971.8
0.653x10-3 0.547x10-3 0.467x10-3 0.404x10-3 0.355x10-3
Isı İletim Katsayısı
(Wm-1K-1)
0.631
0.644
0.654
0.663
0.670
Özgül ısı (Jkg-1K-1)
4179
4181
4185
4190
4197
Oluşturulan geometri üzerinde uygun sayısal ağ yapısı
belirlenerek çözüm adımına geçişmiştir. Şekil 3’de glob
vana için oluşturulan ağ yapısı görülmektedir.
Şekil 2. Çalışmada kullanılan vana ve vana ceketinin görünümü.
Şekil 3. Çözüm modeline ait ağ yapısı.
Belirlenen özelliklere göre ceketli ve ceketsiz haldeki glob
WBOBEBOHFÎFOBL‘ǵLBO‘OUFSNBMBOBMƌ[ƌZBQ‘MN‘ǵU‘S7BOB
à[FSƌOEFSBTHFMFCFMƌSMFOFOGBSLM‘SFGFSBOTOPLUBMBSEBOB
CDEFGH
T‘DBLM‘LEFǘFSMFSƌFMEFFEƌMNƌǵUƌS
Çözümler, kararlı rejim, iki boyutlu, sıkıştırılamaz, Newtonyen akışkan ve sabit akışkan özellikleri için doğal konveksiyonun ihmal edildiği şartlar altında gerçekleştirilmiştir.
7ƌTLP[EƌTƌQBTZPOFULƌMFSƌƌINBMFEƌMNƌǵUƌS
±BM‘ǵNBEB%/UƌQ:(7GMBOǵM‘HMPCWBOBO‘OUFLOƌL
özelliklerine göre glob vana ceketli ve ceketsiz olarak iki
SONUÇLAR VE TARTIŞMA
Şekil 4’de ceketli glob vanadan 80 ºC geçen suyun termal
durumu görülmektedir. Şekilde görüldüğü gibi vanaya
ceket giydirildiği için ısı kayıpları minimuma inmiştir. En
çok sıcaklık düşmesi d noktasında gerçekleşmiştir. Bunun
sebebi ise bu noktanın sap kısmı olmasıdır. Bu noktada
vana ceketi gerekli yalıtımı sağlayamamıştır. Diğer
noktalarda ise özellikle yüzeye yakın kısımlarda çak az
CƌS T‘DBLM‘L B[BMNBT‘ HÚSàMNFLUFEƌS7BOB HƌSƌǵƌ ƌMF ΑL‘ǵ‘
BSBT‘OEB$MƌLCƌST‘DBLM‘LGBSL‘PMVǵNVǵUVS
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
43
-!+!,%
Şekil 6. Glob vanadaki su akışının detaylı vektörel hız değişimi.
Şekil 4. 80 ºC Ceketli glob vanadan geçen suyun termal analizi.
Şekil 5 Glob vanadan 1m/s hızında geçen suyun vana
içerisindeki hız vektörlerinin değişimini göstermektedir.
Şekil 5’den de görüleceği gibi en yüksek hız beklenildiği
gibi glob vananın merkezinde oluşmaktadır. Bunun
nedeni duvardan/çeperden merkeze doğru yaklaştıkça
sürtünme kayıplarının azalmasıdır. En düşük hız ise glob
vananın d noktasında gerçekleşmiştir. Bu noktada hem
sürtünmeden hem de akış şeklinin değişmesinden dolayı
hızda bir azalma meydana gelmiştir.
Şekil 7. incelendiğinde su akış hızının başlangıç noktaT‘OEBNTPMNBT‘OBSBǘNFOBL‘ǵƌMFSMFEƌLÎFWBOB
merkezine doğru su hızının artmakta olduğu görülmekUFEƌS7BOBΑL‘ǵ‘OEBNFSLF[EFƌTFNTNBLTƌNVN
hıza ulaşmaktadır. Merkezden çepere doğru gittikçe hızın
azalmasının sebebi sürtünmedir.
Şekil 7. Glob vanadaki suyun akışının hız değişimi.
Belirlenen sıcaklıklarda yapılan simülasyon sonucu
şekillerde görülen glob vananın ceketli ve ceketsiz termal
analizinden elde edilen sıcaklık sonuçları vana üzerinde
CFMƌSMFEƌǘƌNƌ[ GBSLM‘ OPLUBMBS FTBT BM‘OBSBL HSBGƌLMFS
halinde Şekil 8-12’da gösterilmiştir.
Şekil 5. Glob vanadaki suyun vektörel hız değişimi.
Şekil 8’de görüldüğü gibi 40 ºC’de vanaya giren sıcak
su vananın yapısal özellikleri ve dış ortama bağlı olarak
Şekil 6’da başlangıçta su 1 m/s hızda iken merkezden dış
çepere doğru gittikçe su hızının azaldığı görülmektedir. vana içerisinden geçen suyun sıcaklığının düşmesine
.FSLF[EFƌTFNBLTƌNVNI‘[BNTZFVMBǵNBLUBE‘S neden olmuştur. 40 ºC’de vanaya giren sıcak su vananın
7BOBE‘ǵÎFQFSMFSƌOFZBLMBǵU‘LÎBI‘[‘OB[BMNBT‘O‘OOFEFOƌ ÎFǵƌUMƌ CÚMHFMFSƌOEF GBSLM‘ T‘DBLM‘LMBS HÚTUFSFSFL $EF WBOBZ‘ UFSL FUNƌǵUƌS 7BOB ZBM‘U‘NT‘[ PMEVǘVOEBO
sürtünmenin artmasıdır.
44
44-$$%2'Ì3Ì
%9,­, %+Ì- dolayı vananın çeşitli noktalarında ısı kaybı meydana
gelmiştir. Bu ısı kaybının önlenmesi amacıyla glob vanaya
cam yünü malzemeli vana ceketi giydirilmiş ve verimliliği analiz edilmiştir. 40 ºC’ de giriş yapan sıcak su vana
DFLFUƌOƌO TBǘMBE‘ǘ‘ ‘T‘ ZBM‘U‘N‘OEBO ÚUàSà $ EF
vanadan ayrılmıştır. Yalıtımlı ve yalıtımsız glob vananın
GBSLM‘ OPLUBMBSEBLƌ ‘T‘ EFǘFSMFSƌOƌO EFǘƌǵƌLMƌL HÚTUFSEƌǘƌ
ƵFLƌMEFLƌHSBGƌLUFWFSƌMNƌǵUƌS(SBGƌLUFOHÚSàMEàǘàHƌCƌ
vana ceketi kullanıldığında sıcaklık değerleri beklendiği
gibi lineere yakın bir azalma göstermiştir. Ceketsiz vana
T‘DBLM‘LEBǘ‘M‘N‘ƌTFCFMƌSMFOFOSFGFSBOTOPLUBMBS‘OZà[FZF
olan uzaklıkları göz önüne alındığında dalgalı bir sıcaklık
dağılımı göze çarpmaktadır.
Şekil 8. Ceketli ve ceketsiz glob vana içinden geçen
suyun 40 ºC’deki sıcaklık değişimi
ƵFLƌMEFHÚSàMEàǘàHƌCƌ$EFWBOBZBHƌSFOT‘DBLTV
vananın yapısal özelliklerine bağlı olarak d noktası dışındaki sıcaklık dağılımında herhangi bir olumsuz durumun
PMNBE‘ǘ‘HÚSàMNFLUFEƌS#VOPLUBEBDFLFUTƌ[WBOBEB
$DFLFUMƌWBOBEBƌTF$MƌLCƌST‘DBLM‘LEàǵàǵàHFSÎFLleşmiştir. d noktasındaki aşırı sıcaklık düşmesinin nedeni
seçilen noktanın dış ortama yakın olması ve bu noktanın
yalıtımının yeterince iyi olmamasıdır. Bu noktadaki sıcaklık
düşüşü hem ceketli hem de ceketsiz vanada görülmektedir.
Şekil 9. Ceketli ve ceketsiz glob vana içinden geçen
suyun 50 ºC’deki sıcaklık değişimi.
Şekil 10’da görüldüğü gibi 60 ºC’de vanaya giren sıcak
su vananın yapısal özelliklerine bağlı olarak ceketli ve
ceketsiz su sıcaklık dağılımının d noktasındaki ısı düşüş
GBSL‘O‘ODFLFUMƌWBOBEB$DFLFUTƌ[WBOBEBƌTF$
PMEVǘVHÚSàMNFLUFEƌS#VTPOVÎMBSƵFLƌMEBLƌTPOVÎMBSMB
karşılaştırılacak olursa sıcaklık kayıplarının artmış olduğu
görülecektir. Bunun sebebi ise akışkanın giriş sıcaklığının
50 ºC’den 60 ºC’ye yükselmesidir.
Şekil 11’de görüldüğü gibi 70 ºC’de vanaya giren sıcak su
vananın yapısal özelliklerine bağlı olarak ceketli vanada
d noktasındaki sıcaklık düşmesinin 3.14 ºC olduğu görülmektedir. Aynı noktada bu kayıp ceketsiz vanada 4.67 ºC
olmuştur. Şekil 11’deki sonuçlar şekil 10’daki sonuçlarla
karşılaştırılacak olursa ceketli vanadaki d noktası sıcaklık
düşmesi artmaya devam ederken ceketsiz vanadaki d
noktası sıcaklık düşüşü azalmıştır. Bunun nedeni seçilen
noktanın dış ortama yakın olması olabilir. Diğer noktalardaki ceketli vananın sıcaklık düşümü olması gerektiği
gibi gerçekleşmiştir. Ceketsiz vanadaki sıcaklık dağılımı
ƌTFEƌǘFSǵFLƌMMFSEFPMEVǘVHƌCƌSFGFSBOTOPLUBMBS‘OBCBǘM‘
PMBSBLPMEVLÎBGBSLM‘M‘LHÚTUFSNƌǵUƌS
Şekil 12’de görüldüğü gibi 80 ºC’de vanaya giren sıcak
TVWBOBO‘OZBQ‘TBMÚ[FMMƌLMFSƌOFCBǘM‘PMBSBLZƌOFEWFG
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
45
-!+!,%
noktası dışındaki sıcaklık dağılımında herhangi bir olumsuz durumun olmadığı görülmektedir. d noktasındaki
sıcaklık düşmesinin nedeni seçilen noktanın dış ortama
yakın olması ve bu noktada ceketin yeterince yalıtım
sağlayamaması olabilir. Bu noktadaki sıcaklık düşüşü
ceketli vanada 3.85 ºC hem de ceketsiz vanada ise 4.46 ºC
PMBSBLHÚ[MFONƌǵUƌSGOPUBT‘OEBDFLFUTƌ[WBOBEBFOCàZàL
sıcaklık düşümü 6.72 ºC olarak gerçekleşmiştir. Bunun
OFEFOƌƌTFGOPLUBT‘O‘OZà[FZFZBL‘OTFÎƌMNFTƌWFTVHƌSƌǵ
sıcaklığının 80 ºC’ ye çıkmış olmasıdır.
Analizin sonuçları genel olarak incelendiğinde; vana
ceketi giydirilmemiş glob vanaya giren akışkanın sıcaklığında belirgin bir düşüş göze çarpmaktadır. Ortam şartları
değişmediği halde ceket giydirilmiş glob vana içerisinden
geçen akışkanın önemli bir sıcaklık kaybına uğramadığı
analiz sonuçlarında görülmüştür. Elde edilen ısı kazancı
vana ceketinin verimliliğini açıkça ortaya koymaktadır.
Çizelge 2. Değişik sıcaklık ve farklı noktalardaki
ceketli ve ceketsiz glob vanadan geçen suyun
termal analizinin numerik sonuçları.
Glob Vanadan Geçen Suyun Sıcaklıkları (¡C)
Referans
Noktaları
a
46
Ceketsiz
40
50
60
Ceketli
70
80
40
50
60
70
80
Yapılan analiz sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde;
dış ortam sıcaklığının 20 ºC’de olduğu yalıtımsız glob
vanaya 40 ºC’de giren akışkanın vananın değişik noktaMBS‘OEBBCDEFGH
GBSLM‘T‘DBLM‘LMBSHÚTUFSFSFLE‘ǵ
PSUBN‘OEBFULƌTƌZMFWBOBZ‘$EFUFSLFUNƌǵUƌS7BOB
ceketi giydirilerek dış ortam sıcaklığının değiştirilmediği
glob vanaya yine 40 ºC’de giren akışkan daha önce belirMFEƌǘƌNƌ[GBSLM‘OPLUBMBSEBEFǘƌǵƌLT‘DBLM‘LMBSHÚTUFSFSFL
WBOBZ‘ $EF UFSL FUNƌǵUƌS $ TV T‘DBLM‘ǘ‘OEB
ZBM‘U‘NT‘[WBOBEBLƌBL‘ǵLBO‘OWBOBHƌSƌǵΑL‘ǵT‘DBLM‘LGBSL‘
2.01 ºC iken yalıtımlı vanada 0.11 ºC dir. Aradaki sıcaklık
GBSL‘ƌTF$EƌS,VMMBOE‘ǘ‘N‘[WBOBDFLFUƌÚ[FMMƌLMFSƌWF
glob vana teknik özellikleri değiştirilmeden akışkanımızın
50 ºC, 60 ºC, 70 ºC, 80 ºC’de yapılan analizlerde ceketsiz
WBOBEBLƌHƌSƌǵΑL‘ǵT‘DBLM‘LGBLMBS‘DFLFUMƌWBOBEBLƌHƌSƌǵ
ΑL‘ǵT‘DBLM‘LGBSL‘OEBOT‘SBT‘ZMB$$$
$WF$GB[MBΑLN‘ǵU‘S
Yukarıdaki Çizelge 2.’de görüldüğü üzere ceketli glob
WBOBEBFOZàLTFLHƌSƌǵΑL‘ǵTVT‘DBLM‘LGBSM‘$PMBSBL
80 ºC su sıcaklığında en az ise 0 ºC olarak 50 ve 60 ºC su
sıcaklığında gerçekleşmiştir. Ceketsiz glob vanada ise en
ZàLTFLHƌSƌǵΑL‘ǵTVT‘DBLM‘LGBSM‘$PMBSBL$TV
sıcaklığında en az ise 1.61 ºC olarak 50 ºC su sıcaklığında
gerçekleşmiştir. Ceketli glob vanada akışkanın kaybettiği
sıcaklık, ceketsiz glob vanaya göre minimum 1.61 ºC maksimum 2.78 ºC daha az olduğu tespit edilmiştir.
SONUÇ
Sonuç olarak bu çalışmada, yalıtımsız vana içerisinden
geçen akışkanın vanayı terk ederken önemli bir ısı kaybına uğradığı anlaşılmıştır. Aynı şartlar altında yalıtımlı
vanadan geçen akışkanın ise vana çıkışında uğradığı ısı
kaybında önemli bir değişimin olmadığı görülmüştür.
7BOBEBO HFÎFO TVZVO ‘T‘T‘O‘O NVIBGB[B FEƌMNFTƌ ƌÎƌO
yapılan analizlerde yalıtımlı vanalarda verimliliğin yüksek
olduğu saptanmıştır. Yalıtımsız vanadaki ısı kaybını önlemek için yalıtımlı vana kullanımında yapılan termal analiz
ÎBM‘ǵNBT‘OEBO FMEF FEƌMFO EFǘFSMFS ǵFLƌMMFS WF HSBGƌLMFS
üzerinde gösterilmiştir.
b
32.41 47.88 57.24 66.64 76.02 39.99 49.99 59.99 69.99 79.74
c
40.00 49.96 59.95 69.93 80.00 39.94 50.00 60.00 70.00 80.00
d
32.98 45.05 53.95 65.33 75.54 39.90 48.10 57.31 66.86 76.15
e
34.18 47.44 57.56 66.95 76.75 39.90 49.72 59.62 69.49 79.38
f
26.29 46.56 55.18 68.26 73.28 39.90 49.76 59.73 69.60 79.52
g
37.99 48.39 57.97 67.47 76.74 39.89 50.00 60.00 69.99 79.52
KAYNAKLAR
ΔT
2.01 1.61
±FMƌL.ƞAA5àSCƌO4BCƌU,BOBUΑǘ‘O‘O7FSƌMFO*T‘5SBOTGFSƌ
44-$$%2'Ì3Ì
2.03
2.53
%9,­, %+Ì- 3.26
0.11 0.00
0.00
0.01 0.48
Bunun sonucunda nümerik yöntemin, pahalı deneysel
yöntemin yerine kullanılabileceği ve optimum dizayn
değerlerine ulaşılabildiğinden dolayı analiz yapılmasının
gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca analizde
ZBM‘U‘N‘OFOFSKƌUBTBSSVGVOBWFTƌTUFNWFSƌNMƌMƌǘƌOFPMBO
katkısı dışında giydirilen ceket vananın ekonomik ömrünü
uzatarak işletmelerde büyük ölçüde katkı sağlayacaktır.
,BUTBZ‘T‘ 7F #BT‘OÎ %Bǘ‘M‘N‘O‘ ,VMMBOBSBL "OTZT ƞMF #PZVUMV 5FSNBM 7F :BQ‘TBM "OBMƌ[ƌ :àLTFL -ƌTBOT 5F[ƌ
0TNBOHB[ƌÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTà&TLƌǵFIƌS
Üniversitesi, Bitirme Projesi, İzmir, (2007).
YAZARLAR
Erdoğan KILIÇASLAN
%VZNB[#"AA,FMFCFL7BOBMBSEB7BOB,BZ‘Q,BUTBZ‘T‘O‘O
4POMV)BDƌNMFS:ÚOUFNƌZMF7F%FOFZTFM0MBSBL#FMƌSMFONFTƌ:àLTFL -ƌTBOT5F[ƌ &HF ÃOƌWFSTƌUFTƌ 'FO #ƌMƌNMFSƌ
Enstitüsü, İzmir, (2008).
ƞOUFSOFU ƞ[PDBN "Ƶ i7BOB $FLFUƌ 5FLOƌL ½[FMMƌLMFSƌw
http://www.izocam.com.tr
ƌ[PDBNVSVOMFSDBNoZVOVWBOBDFLFUƌBTQY
Kovacı, H., Albayrak, O., ‘‘Ankastre kiriş tasarımı için
MATLAB ve ANSYS optimizasyonu’’, Atatürk Üniversitesi,
.àIFOEƌTMƌL 'BLàMUFTƌ .BLƌOF .àIFOEƌTMƌǘƌ #ÚMàNà
Bitirme Ödevi, Erzurum, (2008).
-FVUXZMFS;%BMUPO$i"$PNQVUBUƌPOBM4UVEZPG5PSRVFBOE'PSDFT%VFUP$PNQSFTTƌCMF'MPXPOB#VUUFSGMZ
7BMWF%ƌTLƌO.ƌETUSPLF1PTƌUƌPOw"4.&+PVSOBMPG'MVƌET
&OHƌOFFSƌOH7PM
0[B"(IPTI4$IPXEIVSZ,i$'%.PEFMƌOHPG(MPCF
7BMWFT GPS 0YZHFO "QQMƌDBUƌPOw UI "VTUSBMBTƌBO 'MVƌE
.FDIBOƌDT$POGFSFODF"VTUSBMƌB%FDFNCFS
½[EBNBS"(àSTFM51FLCFZ:±FMƌLBǘ#i,àSFTFM7BOB
Kayıp Katsayısının Sonlu Hacimler Yöntemi Kullanılarak
#FMƌSMFONFTƌw&HFÃOƌWFSTƌUFTƌ"SBǵU‘SNB1SPKFTƌ/P
MÜH-04: 36 (2004).
½[EBNBS":àLTFM#i4àSHàMà7BOB,BZ‘Q,BUTBZ‘T‘O‘O
Sonlu Hacimler Yöntemiyle ve Deneysel Olarak BelirlenNFTƌw:àLTFL -ƌTBOT5F[ƌ &HF ÃOƌWFSTƌUFTƌ 'FO #ƌMƌNMFSƌ
&OTUƌUàTàƞ[NƌS
4BMWBEPS (1 "MUP[BOP 1( 7BMWFSEF +" i5ISFF
%ƌNFOTƌPOBM.PEFMƌOHBOE(FPNFUSƌDBM*OGMVFODFPOUIF
)ZESBVMƌD1FSGPSNBODFPGB$POUSPM7BMWFw"4.&+PVSOBM
PG'MVƌET&OHƌOFFSƌOH7PM
Z‘M‘OEB :P[HBU±BZ‘SBMBOEB EPǘEV ƞMLÚǘSFUƌNƌOƌ
burada tamamladı. Ortaokul ve Teknik Liseyi Kayseri’de
CƌUƌSEƌZ‘M‘OEB"OLBSB:àLTFL5FLOƌL½ǘSFUNFO0LVlunun Makine Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl İstanbul
Haydarpaşa Endüstri Meslek Lisesinde Tesviye Bölümü
½ǘSFUNFOƌPMBSBLHÚSFWFCBǵMBE‘Z‘M‘OEB.BSNBSB
ÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTàOEFCBǵMBE‘ǘ‘:àLTFL
-ƌTBOT FǘƌUƌNƌOƌ Z‘M‘OEB UBNBNMBE‘ Z‘M‘OEB
doktoraya başladı ve 2002 de doktorasını tamamladı.
Z‘MMBS‘ BSBT‘OEB .&#%àOZB #BOLBT‘ 1SPKFTƌ
çerçevesinde İngiltere’nin Manchester kentinde sekiz
ay süreyle soğutma ve iklimlendirme konusunda eğitim
HÚSEàZ‘MMBS‘OEB(B[ƌBOUFQ.FINFU"LƌG&STPZ
&OEàTUSƌ.FTMFL-ƌTFTƌOEFZ‘MMBS‘OEB,BZTFSƌ
Melikgazi Endüstri Meslek Lisesinde, 2002-2005 yıllarında
ƞTUBOCVM(àOHÚSFO.FTMFLƌ&ǘƌUƌN.FSLF[ƌZ‘Mlarında Bursa Tophane Endüstri Meslek Lisesinde Makine
Bölümü Öğretmeni olarak görev yaptı.
UBSƌIƌOEF,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ5FLOƌL&ǘƌUƌN'BLàMtesi Makine Eğitimi Bölümü Tesisat Eğitimi Anabilim
Dalında göreve başladı. Halen Tesisat Anabilim Dalı ve Eğitim Bilimleri Başkanı olarak görevine devam etmektedir.
Gülten KURT
EF53"#;0/EBEPǘEVƞMLPSUBWFMƌTFÚǘSFOƌNƌOƌ
burada tamamladı. 2004 yılında Zonguldak Karaelmas
ÃOƌWFSTƌUFTƌ5FLOƌL&ǘƌUƌN'BLàMUFTƌ.BLƌOF&ǘƌUƌNƌ#ÚMàmüne yerleşti ve 2008 yılında mezun oldu. Aynı yıl KaraCàL ÃOƌWFSTƌUFTƌ 'FO #ƌMƌNMFSƌ &OTUƌUàTà .BLƌOF &ǘƌUƌNƌ
Anabilim Dalı’nda başladığı yüksek lisans eğitimini 2011
yılında tamamladı.
Murat ÖZTÜRK
Sandalcı, M., Mançuhan, E., Alpman, E., Küçükada, K., ‘‘Akış
LPǵVMMBS‘WFWBOBÎBQ‘O‘OLFMFCFLWBOBQFSGPSNBOTLBUTByılarına etkisi’’, Marmara Üniversitesi, Tesisat Mühendisliği
%FSHƌTƌ
Z‘M‘OEB"OLBSBEBEPǘEVƞMLPSUBWFMƌTFÚǘSFOƌNƌOƌ
"OLBSBEBUBNBNMBZBSBLZ‘M‘OEB,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ
5FLOƌL&ǘƌUƌN'BLàMUFTƌ.BLƌOF&ǘƌUƌNƌ#ÚMàNàOFZFSMFǵUƌ
ve 2013 yılında iyi derece ile mezun oldu.
7BVHIBO/%FUBMi/VNFSƌDBMTƌNVMBUƌPOPGGMVƌEGMPX
ƌO QPQQFU WBMWFTw +PVSOBM PG .FDIBOƌDBM &OHƌOFFSƌOH
4DƌFODF1BSU$
"ZO‘Z‘M,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTà&OFSKƌ
Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalında başladığı
Yüksek Lisans eğitimini 2015 yılında tamamladı ve aynı
Z‘M,BSBCàLÃOƌWFSTƌUFTƌ'FO#ƌMƌNMFSƌ&OTUƌUàTà&OFSKƌ4ƌTtemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalında başladığı doktora
eğitimine devam etmektedir.
Yetim, İ.Y., ‘‘Yapı elemanlarının özgül ısılarının ve su buharı
EƌGà[ZPOEƌSFOÎLBUTBZ‘MBS‘O‘OCFMƌSMFONFTƌ%PLV[&ZMàM
%9,­, %+Ì- 44-$$%2'Ì3Ì
47
%LQD2WRPDV\RQX$\GÕQODWPD*YHQOL
%L]<|QHWLP9HULPOLOLNd|]P(VQHN
.DUWOÕ*HoLú(QHUML<DQJÕQ$OJÕODPDYHøKEDU
$oÕN6LVWHP21+9$&*HOHFHN
'R÷UX2WRPDV\RQ/21:RUNV'H÷HU
.RQIRU1
LDJDUD$5*(hUHWLP0RG%XV
dHYUH'RVWX%DF1HWgQHP<HúLO%LQD
7DVDUÕP6L]øQúDDW6LVWHP<NVHN
Iôg`^nZÈc^cDCcjbVgVhā
DcDidbVhndcH^hiZbaZg^hôgZ`a^\ôcXZaaZcZc
W^a\^ W^g^`^b^c^! `Va^iZa^ bVaoZbZ kZ Y^cVb^`
`VYgdhjnaVndĀjgVgV`dgiVnV`dnYjĀjegd_ZkZ
]^obZiaZg^ kVhāiVhānaV ôa`Z `Va`ācbVhācV `Vi`ā
`dnbV`]ZYZ[^cZ`dĂbV`iVYāg#
6cV÷VaāĂbVVaVcaVgācYV0iVhVgāb!YVcāĂbVcaā`!
egd_ZaZcY^gbZ!bVaoZbZiZb^c^!YZkgZnZVabV!
kVa^YVhndc! Yø`ôbVciVhndc! bdciV_! hZgk^h kZ
WV`āb ]^obZiaZg^ ^aZ Iôg`^nZÈc^c DC cjbVgV
iV`ābVg`VYVĂā#
EdEjecWioedI_ij[cb[h_IWd$l[J_Y$BjZ$Ăj_$
:nôe HjaiVc BV]# 7VĂ`Zci H`# Cd/ + HVbVcYāgV
HVcXV`iZeZ()--*ăhiVcWja
IZa/%'&+*+&&)%%EWm;V`h/%'&+*+&((-%
^c[d5dcdidbVhndc#Xdb#ig
lll#dcdidbVhndc#Xdb#ig
DCDIDB6HNDCW^gCDGBI:@Că@^Ăi^gV`^Y^g#
šEjecWj_aAedjhebl[8_dWOùd[j_cI_ij[cb[h_
šLWb_ZWioedl[ăpb[c[I_ij[cb[h_
TTMD YAYINLARI
www.ttmd.org.tr
ÌKLIMLENDIRME
VE3OËUTMA
4ERIMLERI3ÂZLÇËÇ
TTMD
­9%,%2Ì.%6%
¨Ê2%.#Ì,%2%
Ì.$Ì2Ì-
$ÇÎÇK3‰CAKL‰KL‰
)S‰TMA9ÇKSEK
3‰CAKL‰KL‰3OËUTMA
)S‰TMA+LIMA
4EKNIËI%L+ITAB‰
2ECKNAGEL
Endüstriyel
Filtreler
4­+%.$Ì
Konfor Modülü
5YGULAMA+‰LAVUZU
Tesisat
-ÇHENDISLIËI
5YGULAMA+ITAB‰
2004
ASHRAE®
%L+ITAB‰
BASIMA HAZIRLANIYOR
4ÇRKIYE
9ANG‰NDAN
Korunma
9ÂNETMELIËI
4­+%.$Ì
ASHRAE
9EÎIL2EHBER
4ÇRKIYE
ÌKLIM6ERILERI
2003
ASHRAE®
%L+ITAB‰
2006
ASHRAE®
%L+ITAB‰
BASIMA HAZIRLANIYOR
-EKANIK4ESISAT
0ROJE(AZ‰RLAMA
4EMEL+URALLAR‰
3‰HHI4ESISAT
4EKNOLOJISI
(6!#!KUSTIËI
için Algoritmalar
(6!#3ISTEMLERI
I¶IN3ESVE
4ITREÎIM+ONTROL
+‰LAVUZU
www.ttmd.org.tr
TTMD, 1992 yılından bugüne
Tesisat Mühendisliği’nin topluma verdiği
hizmetlerin gelişmesi için çalışıyor
Daha sağlıklı, güvenli ve konforlu yaşam alanları için;
- üyeleri arasında iletişim ve tartışma ortamı yaratıyor,
- bilimsel ve teknolojik yayınlar yapıyor,
- üniversite-sanayi işbirliğine destek veriyor,
- çevreci ve enerji verimli çözümlerin yaygınlaşmasını destekliyor,
- yurtdışındaki gelişmeleri izliyor ve sektörü
yurtdışında temsil ediyor.
Avrupa Isıtma ve
İklimlendirme
Dernekleri Federasyonu
Üyesidir