Uyuşturucuya Karşı Mücadelede Politika ve

BASIN BÜLTENİ
8 Temmuz 2015
UYUŞTURUCUYA KARŞI MÜCADELEDE POLİTİKA VE
STRATEJİ PLANLARI
Uyuşturucu politikaları devlet kuruluşları ya da temsilcileri tarafından ilan edilen; yasalar,
düzenleyici önlemler, projeler ve ödenek planlarını belirleyen bir sistemdir.1
Bir ülkenin uyuşturucu politikalarının şekillenmesinde rol oynayan faktörler düşünülenden çok
daha çeşitlidir. Ülkedeki uyuşturucu kullanım oranları, siyaset, ekonomik kaynaklar, nüfusun
sosyokültürel dağılımı ve uluslararası anlaşmalar bu faktörler arasında sayılabilir. Uluslararası
çok geniş bir skalaya sahip olan bu politikaları incelersek tamamının ortak amaçları olduğunu
görebiliriz. Bu amaçlar kısaca şöyle özetlenebilir:




Uyuşturucu kullanımını ve yasa dışı ticaretini azaltmak
Uyuşturucu üretiminde yer alan kimyasal öncüllerin kontrolü
Uyuşturucu bağımlılarının haklarının gözetilmesi ve tedavi edilmesi
Sağlıklı ve sosyal hayata entegre bireylere sahip bir toplum oluşturmak
Uyuşturucuyla Mücadelede Veri Analizi
Ülkelerin uyuşturucuyla mücadele adına gerekli politikaları üretebilmesi ve yürütebilmesi için
öncelikle problemin ve problem kaynaklarının çok iyi bilinmesi gerekir. Bu çerçevede
araştırma, veri bankası kurma ve analiz çalışmalarında bulunmak ülkenin sahip olduğu
uyuşturucu politikalarının daha rasyonel ve efektif politikalar olmasını sağlar.
Avrupa’da uyuşturucu kullanım sorunlarını izlemek için EMCDDA (European Monitoring
Center for Drug and Drug Addiction) temel olarak 5 ana madde belirlemiştir ve Ülkelerin veri
analizleri bu maddeler çerçevesinde düzenlenir. Bunlar: Eğlence amaçlı kullanım, yüksek riskli
kullanım, uyuşturucuya bağlı ölümler, uyuşturucuya bağlı hastalıklar ve tedavidir.
1 Kilpatrick, 2000
DÜŞÜN, DÜŞLE, HAREKETE GEÇ
Yine Avrupa’da ülkemiz de dahil olmak üzere birçok ülkede Uyuşturucuyla Mücadelede
Strateji Belgesi ve Stratejik Eylem Planları bulunmaktadır. 10 başkentin özel uyuşturucu
stratejisine ve bazı durumlarda buna ilave bir eylem planına sahip olduğu rapor edilmiştir.2 Bu
stratejik eylem planları, politikalar konusunda olduğu gibi odak noktası, önlemler ve ceza
konularında da ülkeden ülkeye farklılık gösterir.
Uyuşturucu politikalarının karşılaştırılması
Ülkelerin uyuşturucu kullanım rakamlarının yürütülen politikalar haricinde çok fazla faktöre
bağlı olması sebebiyle uyuşturucu problemlerini kıyaslamak için uluslararası olarak kabul
gören standart bir model bulunmamaktadır..
2006 yılında Birleşmiş Millletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi, İsviçre’nin Başarılı Uyuşturucu
Politikası adında bir karşılaştırma yayınlayarak İsviçre’deki uyuşturucu kullanımına karşı
alınan sıkı önlemlerin efektif sonuçlarından bahsetmiştir. Günümüze yaklaşırsak 2000 yılında
Portekiz’de sıkı ve denetleyici politikalar yerine kişisel olarak belirli bir miktara kadar
uyuşturucu bulundurmanın hapis cezasıyla cezalandırılan bir adli suç olmaktan çıkarılıp idari
suç kapsamına dâhil edildiğini görüyoruz.3 Bugün farklı birçok ülke tarafından benimsenen bu
iki zıt politika yaklaşımı hala kıyaslanmakta ve tartışılmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde ise özellikle marihuana kullanımının, suç kapsamına dâhil
edilip edilmemesi konusunda eyaletler arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. 2012 yılında
Washington ve Colorado’da yaş, mekân ve miktar yasalara uygun olmak şartıyla marihuana
kullanımı suç kapsamından çıkarılırken suç kapsamına dâhil olan bazı eyaletlerde ise yalnızca
para cezası uygulanmaktadır.4
Ülkelerin politikalarında görülen bu farklılık verilen cezalarda ve tedavi esaslarında da
görülebilir. Örneğin, ilk kez olmak üzere 1 kg esrar kaçakçılığından yakalanan bir suçluya
verilen hapis cezası bazı ülkelerde 1 yıldan az bazılarında ise 10 yıla kadar olabilmektedir.
Bahsedilen farklılıklara sebep olarak politikaları şekillendiren dinamiklerin çeşitliliği
gösterilebilir.
Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi
Ülkemizde yayınlanan ve 2013 – 2018 yılları arasında geçerli olan Ulusal Uyuşturucu Politika
ve Strateji Belgesi, uyuşturucuyla mücadele alanında kişilere rehberlik etmektedir.
Uyuşturucuyla mücadelede öncelikle neler hedeflenmeli ve bu hedefe ulaşmak için hangi yollar
izlenmeli sorusuna cevap vermektedir.
2 EMCDDA, European Drug Report 2015
DÜŞÜN, DÜŞLE, HAREKETE GEÇ
Bu belgede başlıca; uyuşturucu tedarikinin azaltılması amacıyla uyuşturucu trafiğine karşı sıfır
tolerans yöntemi izlenmesi, uyuşturucuya talebin azaltılması konusunda ise bağımlılığın bir
hastalık, bağımlının bir hasta olarak kabul edilmesi gerektiği ve kullanımın önlenmesi ve tedavi
amacıyla sosyal dâhil etme yöntemlerinin kullanılmasının gerekliliği vurgulanmaktadır.
Araştırma, veri bankası oluşturma, kanıta dayalı yeni programların geliştirilmesi, ulusal ve
uluslararası bilgi ağının geliştirilmesi, uyuşturucuyla mücadele konusunda çalışan kurumlarla
ortak çalışmalar yürütülmesi yine bu belgede vurgulanan konulardandır.
3 Portugal Decree-Law no. 30/2000, of 29 November
4 2014 Revised Code of Washington. Title 69 Foods,Drugs,Cosmetics and Poisons
Kaynakça
EMCDDA (European Monitoring Center for Drugs and Drug Addiction) (2015) European Drug
Report 2015 http://www.emcdda.europa.eu/edr2015
EMCDDA (European Monitoring Center for Drugs and Drug Addiction)(2013) National
Report 2013 Turkey http://www.emcdda.europa.eu/html.cfm/index228535EN.html
TUBİM ( Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi) (2013) Ulusal
Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi 2013 – 2018
http://www.kom.pol.tr/tubim/Sayfalar/Ulusal-Uyuşturucu-Politika-ve-Strateji-Blegesi.aspx
Sivil Yaşam Derneği
http://www.siyamder.com/
Mecidiyeköy Mahallesi, Büyükdere Caddesi
Lale İş Merkezi No:62 7. Kat Daire: 46A
Mecidiyeköy – Şişli / İstanbul
DÜŞÜN, DÜŞLE, HAREKETE GEÇ