2009 AYB Türkiye Kredileri

Avrupa Projeleri Bankası
Şubat 2010
2009 AYB Türkiye Kredileri
•
İmzalanan AYB kredileri:
o Münferit krediler:
o Kredi limiti:
2 648 milyon Euro
1 138 milyon Euro
1 510 milyon Euro
Türkiye’ye 2009 yılında sağlanan krediler, 2007 Aralık ayında AYB tarafından Avrupa Birliği’nin ekonomik
durumu iyinin altında ve ‘yakınlaşan’ bölgeleri için European Economic Recovery Package altında belirttiği
en yüksek rakamlara denk gelmektedir. AYB’nin bu çerçevede gerçekleştirdiği faaliyetler, Avrupa’da krizden
en çok etkilenen üç alana odaklanır: küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ’ler), yakınlaşma ve enerji
sektörü.
2009’da Türkiye’ye sağlanan yeni AYB kredileri toplamı 2,6 milyar Euro olarak belirlenmiştir ve bu miktar
2008 yılında belirlenen en yüksek düzeyle aynıdır. Faaliyetlerin çoğu, tüm dünyada yaşanan finansal kriz ve
bu krizin etkileri ile tetiklenmiştir. Son iki yılda AYB Türkiye ekonomisi için sağladığı “normal” düzey olan
2 milyar Euro kredi limitini senelik 500 milyon Euro arttırarak ve özellikle ülkedeki KOBİ’leri güçlendirerek
hızlı destek sağlamıştır.
Banka’nın kredi öncelikleri çok sayıda faktörün değerlendirilmesiyle belirlenir: Bu faktörler Türkiye Hazine
Müsteşarlığı ile yapılan görüşmelere konu olan ve ülke için tanınan önceliklerin yanı sıra Banka’nın kredi
verme önceliklerini ve Avrupa Birliği için tanınan öncelikleri de içerir. AYB’nin yerel varlığı, yani Ankara ve
İstanbul’daki şubeleri, Banka’nın Türkiye’de elde ettiği başarılar üzerinde büyük rol oynar.
AYB kredi faaliyetleri en başta Türkiye’nin katılım öncesi sürecini desteklemeyi amaçlar. Krediler,
ülkede faaliyet gösteren tüm ekonomik sektörleri destekler. Üç önemli destek şunlardır: (i) hem
ulusal hem de yerel yönetim düzeyinde altyapı finansmanı, (ii) çok sayıda iş ortağı bankanın
sağladığı kredi limitleriyle KOBİ’lerin desteklenmesi ve (iii) dolaysız yabancı yatırımların yanı sıra
özellikle enerji ve yenilenebilir enerji sektörlerinde kurumsal sektör finansmanı.
AYB, Türkiye’de de etkin olan sektörde lider, uluslararası bir finans kurumudur.
2009 yılında Türkiye’de küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ’ler) için sağlanan destek,
etkin ve ileri görüşlü bir ekonominin göstergesi olarak krize rağmen ilk sıralarda yer aldı.
AYB kriz sırasında KOBİ’lere daha kolay fon sağlama konusunda cesurca davranmıştır.
Etkinlikleri, Türkiye’deki en büyük bankaların da işbirliğiyle daha güçlü hale getirilmiştir. Bu
ortaklık, yalnızca güçlü, gelişmekte olan ve aynı zamanda inovasyonu artıran ve fırsatlardan
yararlanan şirketlerle sağlanabilen büyümeyi amaçlar.
Büyüme eğilimi gösteren ulaşım ve enerji sektörlerine ilişkin temel ekonomik altyapı, kriz
döneminde AYB’nin desteklediği en önemli alanlar olmuştur.
AYB, ülkedeki en büyük rüzgâr enerjisi santralini finanse etmiştir.
2009 AYB Türkiye Kredileri
1/4
2009 yılında Türkiye’nin ekonomik öncelikleri ve kriz göz önüne alındığında AYB yukarıda belirtilen
çerçevede, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ’ler) kayıt düzeyinde finansman desteği sağlayıp en
büyük Türk bankalarıyla ortaklık kurarak reel ekonominin desteklenmesine öncülük etmiştir. Küçük ve orta
büyüklükteki işletme kredileri AYB’nin kapsamlı teklifinin tamamlayıcı ve büyük bir bölümünü oluşturur. Bu
durum, girişimci faaliyetlerin Avrupa ve Türkiye ekonomisinin yapısal rekabet gücünü arttırmak üzerinde
benimsediği rolün önemini vurgular. İstihdam oluşturduğundan ve iş nitelikleri düzeyini artırdığından
inovasyon zincirinin en önemli halkasıdır. Ayrıca AYB, özellikle ulaşım ve enerji sektörlerinin temel ekonomik
altyapısını da finansman sağlar.
2009 yılında AYB, KOBİ’lerin fon alımlarını kolaylaştırarak krizin etkilerini ortadan kaldırmak üzere reel
ekonomiyi desteklemek için Türkiye’deki en büyük bankalarla güçlerini birleştirmiştir. AYB, küçük ve orta
büyüklükteki işletmeleri (KOBİ’ler) ve lehtarların yanı sıra özel kuruluşların veya kamu kuruluşlarının küçük
ve orta ölçekli altyapı yatırımlarını desteklemek için 1,5 milyar Euro (Türkiye’deki yıllık kredilerinin %57’si) fon
sağlamıştır. Endüstri, turizm, hizmet sektörü, bilgi ekonomisi, enerji ve çevre koruma sektörlerindeki
yatırımlar için finansman sağlar.
Bankacılık sektörüyle birlikte KOBİ’lere sağlanan krediler AYB’nin kredi faaliyetleri için fonların büyük bir
kısmını aldığı dünya sermaye piyasasına erişim avantajları ile yerel ağ ve iş ortağı bankaların know-how
yeterlilik düzeyinin avantajlarını bir araya getirir. AYB, sahip olduğu sermaye gücünü finans sektöründe
güven kaybı sonucunda ortaya çıkan etkileri hafifletmek için kullanır. AYB, 2011 yılına kadar, ticari
bankalarla olan ortaklığı ile AB Maliye Bakanları’nın isteğiyle Avrupa’daki küçük ölçekli şirketler için 30 milyar
Euro fon aktaracaktır. Bu çerçevede AYB’nin KOBİ’lere sağladığı destek başlangıçta yıllık 7,5 milyar Euro
olarak planlanmıştır. AYB, 2009 yılında belirlediği hedef çıtayı aşarak faaliyet gösterdiği tüm ülkelerde toplam
12,5 milyar Euro (2008’de 8,1 milyar Euro olan ve %56 oranında artan) tutarına ulaşmıştır.
Ulaşım, enerji ve çevre alanlarında altyapı tasarrufu, Türkiye’nin gelişimi ve refahı ile Avrupa Birliği’ne katılım
süreci açısından anahtar rolündedir. Avrupa Birliği’nin bankası olarak AYB, AB dışında en büyük AYB
finansmanını alan Türkiye'ye büyük, hızlı ve güçlü desteğini bir kez daha gösterme fırsatı bulduğu için son
derece memnundur. Türkiye’de 40 yıldır faaliyet gösteren AYB, ülkenin temel altyapı önceliklerine
odaklanarak Türkiye ile sağlam bir bağ kurmuştur. AYB’nin Türkiye’de gerçekleştirdiği projeleri arasında
Boğaz geçişlerini de içeren proje en göze çarpan ve büyük altyapı projesidir. Çok yönlü finans kuruluşlarının
en büyüğü olarak AYB’nin sahip olduğu finansal araçlar ve uzmanlık, ayrıca Türkiye’deki fiziksel varlığı bu
öncelikli sektörlere somut katkıda bulunmasını sağlar.
2009’da AYB toplamda 460 milyon Euro (2009’da Türkiye’ye sağlanan toplam kredilerin %17’si) fon
sağlayarak ülkenin enerji potansiyelinin artmasına destek olmuştur. AYB, Türkiye’ye elektrik dağıtımı ve
enerji tasarrufu ile yenilenebilir enerji alanlarında finansman sağlıyor. AYB’nin finansman sağladığı
yenilenebilir enerji üretimi diğer çok yönlü yatırımların yanı sıra Osmaniye Rüzgâr Elektrik Santrali Türkiye’de
bu sektörde gerçekleştirilen en büyük projedir. Bu kredi ile Zorlu Rotor Elektrik, European Onshore Wind
Project Finance Magazine Yatırım Finansmanı Ödülü’ne aday gösterilmeye hak kazanmıştır.
AYB, 335 milyon Euro’ya (2009’da Türkiye’ye sağlanan AYB kredilerinin %13’ü) ulaşan kredileri sayesinde
2009 yılında Türkiye’deki kamu sektöründe yapılan araştırmaları desteklemiştir. Program, Türkiye’deki tüm
devlet üniversitelerinde 2008-2010 yılları arasında ihtiyaç duyulan bilimsel araçlar ve ekipman yatırımlarının
yanı sıra Türkiye’deki en iyi 15 devlet üniversitesinde görev yapan akademik personel tarafından
gerçekleştirilen AR&GE faaliyetlerini de finanse eder. Bu kredi, Bilgi Ekonomisi’ni, özellikle AR&GE
alanındaki yatırımları ve uzun vadede Türkiye’nin büyüme potansiyelini destekleyen eğitim ve öğretim
kurumlarını desteklemeyi hedefleyen AYB girişimlerinin bir bölümünü oluşturur. Bilgi ekonomisine Avrupa
Birliği’nin Lizbon Stratejisi uyarınca sağlanan destek AYB için ilk sırada gelir. Avrupa Konseyi tarafından
2000 yılında kurulan bu strateji Avrupa Birliği’nin bilgi ekonomisi alanında dünya lideri olmasını amaçlar.
AYB’nin Lizbon Stratejisi’nin uygulanmasına ilişkin yaklaşımı bilgi oluşturma ve pazar arasındaki bağlantıları
kurmaya odaklanır. Eğitim döngüsünün tüm evrelerini, araştırma ve geliştirme (AR&GE) süreçlerini,
inovasyonun yatırıma dönüştürülmesini, verimlilik getirisini ve Avrupa ekonomisindeki artan rekabeti içerir.
AYB, Türkiye’de faaliyete başladığı 1965 yılından itibaren büyük bir ülke olduğundan ve üzerinde çok sayıda
ekonomik faaliyet merkezi bulunduğundan ülkedeki ulaşım sektörüne önem vermiştir. 2009 yılında, sağladığı
desteği 293 milyon Euro arttırarak (2009'da Türkiye'ye sağlanan AYB kredilerinin %11’i) Türkiye’nin Ankara
ve İstanbul arasındaki ana ulaşım koridoru için güçlü bir destek sağlanmıştır.
Bu yeni kredi, proje için sağlanan toplam AYB fonlarını 850 milyon Euro’ya yükseltmiştir. Başı çeken bu
proje, AYB tarafından 2006 yılında finanse edilmiştir ve iki büyük şehir arasında ülkenin ilk hızlı tren ulaşım
ağını kurmayı amaçlamıştır. Bu proje, söz konusu koridorda seyahat eden yolculara zaman kazandırma ve
ekonomik gelişme, yaşam kalitesi ve çevre üzerinde faydalı olma konusunda katkıda bulunacaktır. Devletin,
demiryolu çalışmalarının verimliliğini ve etkinliğini geliştirerek demiryolu taşımacılığının payını arttırma
2009 AYB Türkiye Kredileri
2/4
planlarında bu proje kilit bir role sahiptir. Ayrıca, AB politikasının stratejik hedeflerinin güçlü bir destekçisidir
ve Pan-Avrupa IV. Koridorunun devamıdır. Marmaray Boğaz Tüp Geçit Projesi’ne bağlanarak hızlı trenlerin
iki kıtadaki geçişlerini sağlayacaktır.
2009 yılında Türkiye’de gerçekleştirilen finansal faaliyetler
Enerji
%17
Taşımacılık
%11
KOBİ’ler
%57
Hizmet
%13
Sanayi
%2
2009 Türkiye Kredileri
ÇEVRE ve ENERJİ KREDİSİ II
Çevre ve enerji projelerine finansman sağlanması
300.00
OSMANİYE RÜZGÂR ELEKTRİK SANTRALİ
Osmaniye bölgesinde (Türkiye’nin doğusunda) 135 mw rüzgâr elektrik santralinin yapımı
30.00
TEDAŞ ELEKTRİK DAĞITIMI
Ulusal elektrik dağıtım ağlarının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması
125.00
İSTANBUL-ANKARA DEMİR YOLU
İstanbul ve Ankara arasında hızlı tren ulaşım hattının yapımı
293.17
ÇİMPOR YİBİTAŞ ÇİMENTO FABRİKASI
ANKARA
Ankara’da çimento üretim hattının yapımı ve işletmesi
50.00
AKADEMİK ARAŞTIRMA MERKEZLERİ
Türkiye Cumhuriyeti’ndeki akademik araştırma sistemine yatırım
335.00
GÜNEYDOĞU AVRUPA’DA ENERJİ
VERİMLİLİĞİ-SE4F
Güneydoğu Avrupa’daki küçük ölçekli enerji verimliliği projelerine odaklanan fon
iştirakleri
5.00
AKBANK AYB KOBİ KREDİLERİ
KOBİ’ler tarafından yürütülen küçük ve orta ölçekli projelere finansman sağlanması
150.00
AKLEASE KOBİ KREDİSİ
Küçük ve orta ölçekli projelerde finansal kiralama (leasing)
100.00
EUROBANK TEKFEN KOBİ KREDİSİ
Küçük ve orta ölçekli projelere finansman sağlanması
110.00
GARANTi BANKASI KOBİ KREDİLERİ
KOBİ’ler tarafından yürütülen küçük ve orta ölçekli projelere finansman sağlanması;
özellikle üretim ve hizmet sektörlerinde
150.00
İŞ BANKASI KOBİ KREDİSİ
Küçük ve orta ölçekli ortaklıklara finansman sağlanması
250.00
KÜÇÜK İŞLETME KREDİLERİ
Küçük ve orta ölçekli projelere finansman sağlanması; özellikle küçük işletmelere
odaklanır
150.00
KOBİ GELİŞTİRME KREDİSİ
KOBİ’ler tarafından yürütülen küçük ve orta ölçekli projelere finansman sağlanması
400.00
YAPI KREDİ BANKASI KOBİ KREDİLERİ
Küçük ve orta ölçekli projelere finansman sağlanması; özellikle üretim ve hizmet
sektörlerinde
200.00
2 648.17
2 648.17
2009 AYB Türkiye Kredileri
3/4
Avrupa Yatırım Bankası Grubu 2009
İçinde bulunduğumuz ekonomik ortamda ve Avrupa Birliği tarafından alınan kararlar çerçevesinde Avrupa
Yatırım Bankası Grubu Avrupa’daki öncelikli hedefleri destekleyen bankacılık grubudur.
AYB, 2009 yılı için yalnızca belirlediği daha büyük hedefleri gerçekleştirmeye değil, bu hedefleri geçmeye de
adamıştır. Krizi atlatmak ve Avrupa’nın atağa geçmesine yardımcı olmak için 2009 ve 2010 yılları için
15 milyar Euro daha ayrılması öngörülmüştür. 79,1 milyar Euro olan toplam kredi tutarı ile yıl sonuna kadar
bu tutarın 54 milyar Euro’luk kısmını ödemeyi planlamaktadır ( 2008: 48,6 milyar Euro), AYB başka bir rekora
imza atacaktır.
AYB’nin gerçekleştirdiği diğer faaliyetler, Avrupa’da krizden en çok etkilenen üç alana odaklanmaya devam
eder: küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ’ler), yakınlaşma ve enerji sektörü.
AYB’nin KOBİ’ler için sağladığı destek, Avrupa iyileştirme planı kapsamında başlangıçta yıllık 7,5 milyar Euro
olarak planlanmıştır ancak 2009 yılında 12,5 milyar Euro’ya (2008’de 8,1 milyar Euro olan ve %56 oranında
artan) ulaşmıştır. Buna bağlı olarak, bir önceki yılla karşılaştırıldığında ödemeler ikiye katlanmıştır.
Yaklaşan bölgelerde gerçekleştirilen kredi faaliyetleri, yakınlaşan bölgeler olarak değerlendirilen 12 Yeni
Bölge’de yılık %60 oranında arttığı belirlenen krediler sayesinde 28,9 milyar Euro’ya (2008'de 21,3 milyar
Euro olan ve %36 oranında artan) ulaşmıştır.
Finansal kriz yakınlaşmakta olan bazı ülkeleri etkilemiştir ve Avrupa’nın merkezi ve Doğu Avrupa için bu
durum özellikle zor olmuştur. Yakın bölgelerde bulunan bankalar için bu durum, etkilenen ülkelerin faaliyete
geçme ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu durumda, Dünya Bankası Grubu’nun bir üyesi olan Uluslararası
Finans Kurumu (IFC) 2009 yılının başlangıcında yeni bir girişim başlatmıştır ve kısa süre içinde AYB ve
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) da bu girişime katılmıştır. Bu girişimin amacı, 2009 ve 2010
yıllarında Avrupa’nın merkezinde ve Doğu Avrupa’da bulunan bankalar için 24 milyar Euro’dan fazla kaynak
ayırmayı hedefler. AYB, 2009 yılının sonuna kadar KOBİ’ler ve bölgedeki yerel yönetimlerin yürüttüğü
projeler için 10 milyar Euro’luk yeni krediler ayırmış ve taahhüt ettiği iki yıllık bu tutarı neredeyse 11 milyar
Euro olarak sağlamıştır. Girişim devam ettiğinden AYB’nin katkısı ilk hedefle karşılaştırıldığına büyük oranda
tamamlanmıştır.
AYB’nin Avrupa iyileştirme programının uygulanması enerji, iklim değişikliği, altyapı ve temiz ulaşım
alanlarında yıllık 20,4 milyar Euro’yu da kapsar. Enerji verimliliğini arttırmak ve yenilenebilir enerjiler
geliştirmek yatırımın odaklandığını başlıca alanlardır. Toplam 27,8 milyar Euro’luk imzalar sayesinde bu
hedef de aşılmıştır. Toplam kredilerin 13,6 milyar Euro’luk kısmı enerji projelerine, bunun 3,8 milyar Euro’luk
bölümü de yenilenebilir enerjiye aktarılmıştır. 3,5 milyar Euro değerindeki Avrupa Temiz Ulaşım Sistemi
(ECTF) kredileri 2009 yılında imzalanmıştır. Programın amacı araştırma, geliştirme ve inovasyon
programlarının yan sıra temiz üretim hattı yatırımlarını destekleyerek CO2 emisyonlarını azaltmaktır. Ulaşım
altyapısı için Trans-European Networks’e 10,7 milyar Euro tahsis edilmiştir.
Avrupa Yatırım Bankası 2009 yılında Avrupa Birliği politikası amaçlarına ulaşma yolunda toplam 79 milyar
Euro kredi sağlamıştır. Faaliyetlerinin %89’unu AB üyesi 27 ülkeye finansman sağlamak teşkil etmektedir ve
miktar 70,3 milyar Euro’ya ulaşmıştır.
Avrupa Yatırım Fonu (AYF), AYB Grubu’nun uzman olduğu risk sermayesi ve KOBİ garantisi sağlayan kolu,
girişim sermayesi fonuna 518 milyon Euro’luk yatırım yapmıştır. Ancak AYB 2009 yılındaki zorlu pazar
koşullarını göz önüne alarak, fon tedarikçilerine yardımcı olmak üzere koşullu taahhütlerde 215 milyon Euro
ile katalizör rolünü daha da güçlendirmiştir. Bu tutar eklenince kapanış tutarı 733 milyon Euro’yu bulmuştur.
AYF yıl sonunda 170 işlem içeren toplam kümülatif teminat portföyünü 13,4 milyar Euro’da tutarken,
2,3 milyar Euro daha sağlamıştır.
AYB faaliyetlerini finanse etmek için 262 (2008’de 247) işlem aracılığıyla uluslararası sermaye piyasalarına
toplam 79,4 milyar Euro (2008’de 59,5 milyar Euro) aktarmıştır.
Daha fazla bilgi için lütfen İletişim Departmanı, Basın Bürosu ile iletişim kurun.
• Helen Kavvadia, Basın Müdürü, Tel.: +30 210 68 24 517, e-posta: [email protected]
• Basın Sekreterliği Tel.: +352 43 79 21000, e-posta: [email protected], web sitesi: www.eib.org
2009 AYB Türkiye Kredileri
4/4