Yusufeli CED - EkJ - RevF - Temmuz 2006

Transkript

EK J
HAVA KALİTESİ VE GÜRÜLTÜ
MODELLEME RAPORU
YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ
ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ RAPORU
İÇİNDEKİLER
Sayfa
İÇİNDEKİLER
i
TABLOLAR LİSTESİ
ii
ŞEKİLLER LİSTESİ
iii
KISALTMALAR LİSTESİ
iv
J.1. GİRİŞ
1
J.2. HAVA KALİTESİNE ETKİNİN AZALTILMASI
1
J.2.1. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği Standartları
1
J.2.2. Uluslararası Hava Kalitesi Standartları
2
J.2.3. Mevcut Hava Kalitesi
3
J.2.4. Projeyle İlgili Hava Emisyonu Kaynakları
3
J.2.5. Metodoloji
6
J.2.6. Model Sonuçları
7
J.2.7. Genel Değerlendirme
17
J.3. GÜRÜLTÜ ETKİSİNİN AZALTILMASI
19
J.3.1. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği Standartları
19
J.3.2. Uluslararası Gürültü Standartları
19
J.3.3. Gürültü Kaynakları
20
J.3.4. Gürültü Düzeylerinin Tahmini – Metodoloji
20
J.3.5. Sonuçlar – İnşaat Aşaması
23
J.3.6. Sonuçlar – Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği
29
EKLER
Ek J1. Baraj inşaatında (servis yolları dahil) ve relokasyon yollarının
yapımında kullanılacak ekipman ve makinaların listesi
Ek J2. Malzeme ocakları ve inşaat üniteleri haritası
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
ENC - YSF - CED - 02
F
Temmuz 2006
Ek J
İçindekiler
Sf i / iv
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa
Tablo J.2.1. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde Belirlenmiş UVS ve
KVS Değerleri
1
Tablo J.2.2. Çeşitli Kirleticiler için 1999/30/EC Komisyon Yönetmeliği’nde
Belirlenen Limit Değerler
2
Tablo J.2.3. Toz Çökelmesi Eşik Değerleri
3
Tablo J.2.4. Araçlardan Yayılımlar (USEPA, 1977)
5
Tablo J.2.5. Parçacık Madde Kategorileri (CARB, 1993)
5
Tablo J.2.6. Servis Yolları, Artvin-Bayburt ve Artvin-Erzurum Relokasyon
Yollarında Tahmin Edilen Günlük Ortalama Trafik
6
Tablo J.2.7. Hesaplanmış Maksimum Yer Düzeyi Konsantrasyon Değerleri
(İnşaat Aşaması)
8
Tablo J.2.8. Sıkıştırma Tesisinden 3 m Uzakta Hesaplanan Maksimum Toz
Konsantrasyonu Değerleri (İnşaat Aşaması)
9
Tablo J.2.9. Maksimum Çökelme Değerleri (İnşaat Aşaması)
9
Tablo J.2.10. Hesaplanan Maksimum Yer Seviyesi Konsantrasyon Değerleri
(Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği)
13
Tablo J.2.11. Maksimum Çökelme Değerleri (Relokasyon Yollarının
Gelecekteki Trafiği)
17
Tablo J.3.1. İnşaat Faaliyetleri için Kabul Edilebilir Gürültü Düzeyleri
19
Tablo J.3.2. Yerleşim Alanlarında Yol Trafiği için Kabul Edilebilir Gürültü
Düzeyleri
19
Tablo J.3.3. Uluslararası Referans Limit Değerleri
20
Tablo J.3.4. İnşaat Ekipmanlarının Gürültü Düzeyleri, Kaynak Tipleri ve
Çalışma Yerleri (Yer Üstü ve Dış Mekan Ekipmanı)
21
Tablo J.3.5. Projeyle İlişkin Gürültü Kaynakları ve Potansiyel Alıcılar
21
Tablo J.3.6. Aşamalara Göre Gürültü Kaynakları
22
Tablo J.3.7. Yeni Relokasyon Yolları Boyunca Yer Alan Yerleşimlerde Tahmin
Edilen Gürültü Düzeyleri
30
Tablo J.3.8. Azalma Önlemlerinden Sonra Çevreli ve Tekkale Köylerinde Arta
Kalan Gürültü Düzeyleri
30
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
İçindekiler
Sf ii / iv
ŞEKİLLERİN LİSTESİ
Sayfa
Şekil J.2.1. CO için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Şekil J.2.2. HC için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Şekil J.2.3. NO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Şekil J.2.4. Pb için Yıllık Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Şekil J.2.5. SO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Şekil J.2.6. PM için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Şekil J.2.7. CO için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Şekil J.2.8. HC için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Şekil J.2.9. NO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Şekil J.2.10. Pb için Yıllık Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Şekil J.2.11. SO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Şekil J.2.12. PM için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Şekil J.3.1. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Arpacık Köyü)
Şekil J.3.2. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (İşhan Köyü)
Şekil J.3.3. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Sebzeciler Köyü)
Şekil J.3.4. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Irmakyanı Köyü)
Şekil J.3.5. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Morkaya Köyü)
Şekil J.3.6. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri
(Çevreli ve Tekkale Köyleri – Yol yapımı) (İnşaat Aşaması)
Şekil J.3.7. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Çevreli ve Tekkale
Köyleri – Yol Kazımı ve Doldurulması) (İnşaat Aşaması)
Şekil J.3.8. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Arpacık, İşhan,
Sebzeciler, Irmakyanı ve Çevreli köyleri (İnşaat Aşaması)
Şekil J.3.9. Artvin – Erzurum Relokasyon Yolu’ndaki Gürültü Dağılımı Grafiği
(Sınıf II, 3000 araç/gün) (Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği)
Şekil J.3.10. Artvin – Bayburt Relokasyon Yolu’ndaki Gürültü Dağılımı Grafiği
(Sınıf III, 3000 araç/gün) (Relokasyon Yollarının Gelecekteki
Trafiği)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
10
10
11
11
12
12
14
14
15
15
16
16
24
24
25
25
26
26
27
27
31
31
Ek J
İçindekiler
Sf iii / iv
KISALTMALAR LİSTESİ
KONSORSİYUM DOGUS İnşaat ve Ticaret A.S. (Lider), ALSTOM (İsviçre) Ltd., ALSTOM
Power Hydro, ALSTOM Power Hydraulique, ALSTOM Brasil Ltda,
COYNE et BELLIER Bureau d’Ingénieurs Conseils, ve DOLSAR
Mühendislik Ltd. Şti.’den oluşan konsorsiyum
A-ağırlıklı desibel
dBA
İstatistik Enstitüsü
DİE
Devlet Meteoroloji İşleri
DMI
ENCON Çevre Danışmanlık Ltd. Sti.
ENCON
Industrial Source Complex - Short Term 3 Model (Hava Kalitesi Modeli)
ISCST3
Uzun Vadeli Sınır Değer (hava kalitesi)
UVS
Eşdeğer
Gürültü Düzey
Leq
Otomotiv Sanayi Derneği
OSD
Partikül Madde
PM
Kısa Vadeli Sınır Değer (hava kalitesi)
KVS
Karayolları Genel Müdürlüğü
TCK
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
İçindekiler
Sf iv / iv
J.1. Giriş
Bu ek, inşaat faaliyetleri ve relokasyon yollarının gelecekteki trafiği de dahil olmak
üzere, hava kalitesi ve gürültü etkilerini azaltma çalışmalarını anlatmaktadır.
J.2. Hava Kalitesine Etkinin Azaltılması
Bu bölüm, relokasyon yolları inşaatı ve relokasyon yollarının gelecekteki trafiğinin
hava kalitesine etkisi de dahil olmakla birlikte, Yusufeli Projesi’nin inşaat aşamasının
hava kalitesine etkisiyle ilgilidir.
J.2.1. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği Standartları
Parçacıklar boyut ve kompozisyon açısından büyük çeşitlilik gösterebilir. PM10
(10μm’den az ölçülen parçacıklar) standardı insanların soluyabilme ihtimalinin olduğu
bu parçacıkları tanımlamak üzere düzenlenmiştir, ve PM10 atmosferdeki partikül
maddelerin genellikle kabul edilen ölçütü olmuştur. Bu anlamda, hem Hava
Kalitesinin Korunması Yönetmeliği (2 Kasım 1986 tarih, No. 19269) hem de
Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Hakkında Yönetmelik (7 Ekim 2004 tarih,
No. 25606) ve de 22 Nisan 1999 tarihli 1999/30/EC Komisyon Yönetmeliği, limit
değerlerini PM10 olarak belirler. Unutulmamalıdır ki, toplam PM hesaplamalarda
kullanılmıştır, ancak ileriki bölümlerde yer aldığı üzere, 10μm’den fazla ölçülen
parçacıklar toplamın sadece %0.6’sını oluşturmaktadır. Dolayısıyla, uygulamada
modelin tüm konsantrasyon ölçümlerinin PM10’a göre yürütüldüğü söylenebilir.
Tablo J.2.1 farklı kirleticiler için uyulması gereken uzun vadeli sınır değer (UVS) ve
kısa vadeli sınır değer (KVS) listesini sunmaktadır.
Tablo J.2.1. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde Belirlenmiş UVS ve KVS
Değerleri
KİRLETİCİLER
SO2 (µg/m3)
NO2 (µg/m3)
HC (µg/m3)
CO (µg/m3)
PM10 (µg/m3)
PM’de Kurşun ve kurşun bileşimleri (µg/m3)
Çözünmüş Parçacık Madde (mg/m2 / gün)
UVS †
150
100
10,000
150
2
350
KVS ‡
400
300
140
30,000
300
650
† Uzun Vadeli Sınır Değer [UVS] tüm ölçümlerin aritmetik ortalamasıdır. Genellikle işlemlerde bir yıl süreli bir periyod
kullanılmıştır.
‡ Kısa Vadeli Sınır Değer [KVS] maksimum günlük ortalama değer ya da istatistiksel açıdan tüm gözlem değerleri azalan
biçimde sıralandığında tüm görüntülenen sonuçların %95’ini aşmayan değerdir. Çözünmüş parçacık madde için, KVS en
yüksek aylık ortalama değerdir. UVS’de olduğu gibi hesaplamalarda bir yıllık bir periyod kullanılmıştır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 1 / 31
J.2.2. Uluslararası Hava Kalitesi Standartları
22 Nisan 1999 tarihli 1999/30/EC Komisyon Yönetmeliği, “bir bütün olarak insan
sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerin önlenmesi ya da azaltılması” amacıyla
limit değerleri ve SO2, NO2, parçacık madde (PM10) ve ortamdaki havada bulunan
kurşun için uyarı eşiklerini belirler. Tablo J.2.2 ortamdaki havada bulunan kirleticiler
için 1999/30/EC Komisyon Yönetmeliği’nde verilen yıllık ve günlük limit değerlerini
listelemektedir.
Tablo J.2.2. Çeşitli Kirleticiler için 1999/30/EC Komisyon Yönetmeliği’nde Belirlenen
Limit Değerler
Ortalama Periyod
Limit Değer
24 Saat
125 µg/m3, bir takvim yılı boyunca
3 kereden fazla aşılmamak
kaydıyla
Takvim yılı ve kış
(1 Ekim’den 31 Mart’a)
20 µg/m3
8 Saat
10,000 µg/m3
1 Saat
200 µg/m3 NO2, bir takvim yılı
boyunca 18 kereden fazla
aşılmamak kaydıyla
Takvim yılı
40 µg/m3 NO2
SO2
İnsan sağlığının korunması için
günlük limit değer
Ekosistemlerin korunması için
limit değer
CO
Maksimum günlük
NO2
Saatlik limit değer
yıllık limit değer
PM10*1) [Düzey 1 (2005 yılından
başlayarak)]
24 saatlik limit değer
Lead
50 µg/m3 PM10, bir takvim yılı
boyunca 25 kereden fazla
aşılmamak kaydıyla
40 µg/m3 PM10
24 saat
Takvim yılı
0.5 µg/m3 *
Takvim yılı
*1) PM parçacık madde boyutu < 10 µg ‘yi ifade etmektedir.
Çökelen tozlar veya “sorun yaratan” toz konusu karmaşıktır ve toz sorununun
algılanışı (örneğin pencere eşiği veya araba gövdesi gibi temiz yüzeylerde
gözlenmesi gibi) özneldir. Ancak, yönerge standartları aşağıda belirtilen bazı
ülkelerce düzenlenmiştir (Tablo J.2.3). Bu tablodaki çeşitliliğin geniş olması uygunluk
için anlamlı standartların belirlenmesindeki zorluğu göz önüne sermektedir; ancak
“sorun” genellikle 130-200 mg/m2/gün düzeyinde çökelmiş toz olarak kabul
edilmektedir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 2 / 31
Tablo J.2.3. Toz Çökelmesi Eşik Değerleri
Aylık Ortalama Değer Anlamı
(mg/m2/gün)
Kaynak Ülke
Batı Avustralya
133
333
Konfor kaybı algılanması
Hava kalitesinde kabul edilemez azalma
Washington
Eyaleti, ABD
187
Yerleşim alanı sorun eşiği
Almanya (TA Luft
Sayı. 27.2.1986)
350
650
Bu değerin altında önemli bir sorun oluşturma
beklenmemekte (aylıkları temel alan yıllık ortalama [uzun
dönem])
12 ayın maksimumu (kısa dönem)
350
650
Tüm ölçümlerin aritmetik ortalaması (uzun dönem)
Maksimum aylık ortalama (kısa dönem)
Türkiye
J.2.3. Mevcut Hava Kalitesi
Yusufeli İlçesi’nde önemli boyutta endüstriyel faaliyet söz konusu değildir ve
bölgedeki nüfus yoğunluğu da fazla değildir, yani fazlaca emisyon kaynağı
bulunmamaktadır. Artvin İli’ndeki tek önemli endüstriyel faaliyet, Yusufeli’nin 150 km
kuzeyinde yer alan Murgul İlçesi’ndeki bakır madenciliğidir.
Artvin ili veya ilçelerine ait herhangi bir hava kalitesi ölçümü bulunmamaktadır. Bazı
büyük şehir merkezleri (ve bazı büyük ilçe merkezleri) için parçacık madde (PM) ve
sülfür dioksit (SO2) verileri Devlet İstatistik Enstitüsü’nden (DİE) temin
edilebilmektedir. Ancak, kırsal alanlara ait hiçbir hava kalitesi ölçümü
bulunmamaktadır. Türkiye’nin diğer şehir merkezlerine ait veriler, ortalama SO2 ve
PM konsantrasyonlarının öncelikle fosil yakıtların yerel amaçlarla artan kullanımına
bağlı olarak, genellikle kış aylarında daha yüksek olduğunu göstermektedir.
J.2.4. Projeyle İlgili Hava Emisyonu Kaynakları
Sıradaki inceleme relokasyon yolları, servis yolları, baraj ve diğer yardımcı
hizmetlerin inşaatı sırasındaki tüm faaliyetlerden ve bölgeye ve bölgeden (relokasyon
yolları ve yan yollar üzerinde) hareket eden inşaat ekipmanlarından kaynaklanan
hava emisyonlarını belirlemektedir. İnşaatın tamamlanmasından sonra, ArtvinBayburt ve Artvin-Erzurum relokasyon yollarının gelecekteki trafiği temel emisyon
kaynağı olarak görülmüştür. Relokasyon yollarının gelecekteki trafiğiyle
karşılaştırıldığında ihmal edilebilir boyutta olmasına rağmen, sürekli servis yollarında
Yusufeli HES operasyonu için öngörülen barajla ilgili trafik de dahil edilmiştir.
İnceleme toz ve gaz emisyonlarının ikisini de kapsamaktadır. Kullanılan bilgi proje
inşaatı çalışma planları ve relokasyon yolları için proje trafik tasarısına (Karayolları
Genel Müdürlüğü, TCK) dayanmaktadır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 3 / 31
İnşaat Faaliyetlerinden Kirletici Emisyonu
Yan yollar ve relokasyon yollarındaki kazı ve doldurma gibi inşaat faaliyetleri ve
malzeme alanlarıyla relokasyon yollarındaki patlamaların, modelde taşıma araçları ve
inşaat ekipmanlarının hareketlerinin neden olduğu emisyona (toza) eşlik ettiği
varsayılmıştır. İnşaat faaliyetleri ve süreleri inşaat programına göredir. Doldurma ve
kazı miktarları inşaat çalışma planından alınmıştır. Baraj inşaatı (servis yolları ve yan
yollar dahil) ve relokasyon yolları inşaatı için ekipman listesi Ek J1’de verilmiştir. Tüm
makinalardan yayılan maddeler aynıdır: egzoz gazları ve toz. Diğer inşaat faaliyetleri
(sıkıştırma, eleme) toz üretir. Emisyon oranları aşağıda Tablo J.2.4’da verilmiştir
(“dizel benzin” kolonu ağır vasıtalar içindir [ve dolayısıyla inşaat makineleri için de]).
Sıkıştırma, Öğütme, Taşıma ve Depolama gibi İnşaat İşleri Süresince Toz Yayıcı
Faaliyetler
İnşaat sırasında potansiyel toz kaynakları, hafriyat makinaları ve bozuk yüzeylerdeki
ekipmanlar, kazılan maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınması, kazılmış
maddelerin geçici depolanması, ve bozuk yüzeylerden ve kazılmış madde
yığınlarından rüzgar nedeniyle tozların yayılmasıdır. Hafriyat makinaları malzeme
alanlarına, sıkıştırma tesisleri, betonlama tesisleri, baraj bölgesine ve relokasyon
yolları boyunca inşaat alanlarına gidip gelecektir. Sıkıştırma tesisi Yeniköy
yakınındaki taş ocağındadır, ve baraj bölgesiyle Oltu ve Tortum nehirleri boyunca
geriye kalan malzeme alanlarının hemen hemen ortasındadır. Malzeme alanları ve
inşaat tesislerinin yerleri Ek J2’de sunulmuştur.
Araçlardan Kirletici Emisyonu: İnşaat Makinaları ve Relokasyon Yollarının
Gelecekteki Trafiği
Araçlardan birincil egzoz yayılımları NO2, CO, HC, SO2, PM ve PM’deki kurşundur.
Bu çalışmada, kurşun emisyonu diğerlerine göre çok daha az olmasına rağmen,
egzoz PM’inin kurşun içerdiği için özellikle önemli olduğu unutulmadan, yukarıdaki
altı kirleticinin tümü için konsantrasyon tahminleri yapılmıştır. Kurşun emisyonunun
sadece gelecekteki relokasyon yollarını kullanacak olan otomobiller ve inşaat
sırasında servis yollarıyla yan yolları kullanan birkaç otomobilden olacağı
unutulmamalıdır. İnşaat makinaları ve gelecekteki relokasyon yollarını kullanacak
ağır vasıtalar (kamyonlar) kurşun içermeyen dizel benzinli olacaklardır. Egzoz
emisyonuna ek olarak, stabilize yollardan PM emisyonları (toz) modellemede dikkate
alınmıştır.
Emisyon özellikleri aracın yaşı, motor hızı, çalışma sıcaklığı, ortam sıcaklığı, basınç,
benzin tipi ve kalitesi gibi parametrelere bağlıdır. Tablo J.2.4 1977 yılında ABD’de
ortalama bir araç için ölçülen kurşunlu benzin ve dizel benzin kirleticilerinin
emisyonunu listelemektedir. Türk Otomotiv Sanayii Derneği (OSD)’nin hazırladığı
2001 Türkiye’de Motorlu Taşıt Envanteri’ne göre, Türkiye’deki araçların en az %75’i
1977’dekinden çok daha yenidir [OSD, Kasım 2002. <www.osd.org.tr>]. 1977’deki
değerlerin kullanılmasının nedeni eski araçların motorlarının zayıf (yüksek) emisyon
oranına sahip olduğu varsayımıyla hesaplamalardaki güvenlik faktörünü arttırmaktır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 4 / 31
Tablo J.2.4. Araçlardan Yayılımlar (USEPA, 1977)
KİRLETİCİLER
Nitrojen Oksitler (NOx)
Karbon Monoksit (CO)
Sülfür Dioksit (SO2)
Hidrokarbonlar (HC)
Parçacık Madde (PM)
Kurşun (Pb) 1
1
EMİSYONLAR (g/km/araç)
Kurşunlu Benzin
Dizel Benzin
1.2
9.0
39.0
15.0
0.08
1.5
2.6
2.9
0.4
0.8
0.064
--
Dizel benzin kurşun içermez.
Çalışmada kullanılan hava kalitesi modeli (Bölüm J.2.5’te açıklanmıştır) egzoz
emisyonlarındaki PM’nin çökelme hesapları için parçacık çapına göre dört farklı sınıfa
ayrılmasını gerektirmektedir. Tablo J.2.5’te parametreler ve bunların bu dört
kategoriye karşılık gelen değerleri verilmiştir.
Tablo J.2.5. Parçacık Madde Kategorileri (CARB, 1993)
KATEGORİ
Çap (mikron)
Parçacık Oranı# (Kurşunlu Benzin)
Parçacık Oranı# (Dizel Benzin)
Ortalama Parçacık Oranı#
Ortalama Parçacık Çapı (mikron)
#
1
0-1
0.988
0.920
0.9472
0.63
2
1 - 2.5
0.004
0.017
0.0118
1.85
3
2.5 – 10
0.002
0.022
0.014
6.92
4
10 - 50
0.006
0.040
0.0264
33.91
Ağırlıklı.
Proje bölgesinin relokasyon yolları için tahmin edilen gelecekteki trafik yükü
Tablo J.2.6’da verilmiştir. Bu tahminler Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yaptığı trafik
tahminlerine dayanmaktadır. Tablodan görüldüğü üzere, toplam trafik yoğunluğunun
%70’ini otomobiller ve %30’unu ağır vasıtalar oluşturmaktadır. Hesaplamalar
otomobillerin kurşunlu benzin, ağır vasıtaların da dizel benzin kullandığı varsayımıyla
yapılmıştır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 5 / 31
Tablo J.2.6. Servis Yolları, Artvin-Bayburt ve Artvin-Erzurum Relokasyon Yollarında
Tahmin Edilen Günlük Ortalama Trafik
Araç Tipi
Trafik Yoğunluğu1 (araç/gün)
Artvin-Bayburt Relokasyon Yolu
Otomobil
1750
Ağır Vasıta
750
TOPLAM
2500
Artvin-Erzurum Relokasyon Yolu
Otomobil
2100
Ağır Vasıta
900
TOPLAM
3000
Servis Yolları
Otomobil
10
Ağır Vasıta
8
TOPLAM
18
1
2
Oran2 (%)
70
30
100
70
30
100
56
44
100
Trafik yoğunluğu Karayolları Genel Müdürlüğü (TCK)’nün Sınıf 1 ve Sınıf 2 yolları proje kriterlerinden alınmıştır. TCK
tarafından Artvin-Erzurum yolu Sınıf 1, Artvin-Bayburt relokasyon yolu da Sınıf 2 yolu olarak planlanmıştır. Geometrik
standartlar Sınıf 1 ve Sınıf 2 için aynıdır, aralarında tahmin edilen trafik yükü açısından bir fark vardır.
Ağır vasıtaların oranı Karayolları (TCK)’nın Doğu Karadeniz Kıyısı kırsalındaki yollara ait trafik verilerine dayanmaktadır.
J.2.5. Metodoloji
ISCST3 Modeli
Emisyonların hava kalitesi üzerindeki potansiyel etkileri USEPA (Birleşik Devletler
Çevre Koruma Dairesi) tarafından geliştirilmiş ISCST3 (Endüstriyel Kaynak
Kompleksi – Kısa Dönem 3) modeli yardımıyla tahmin edilmiştir. En çok kullanılan
bilgisayar modellerinden biri olan ISCST3, saatlik, günlük ve yıllık yer düzeyi
konsantrasyonları ve kaynak emisyon verilerine dayalı çökelme tahminleri
yapılmasını sağlamaktadır. Model nokta, alan veya hacim kaynaklar gibi farklı
kaynaklarla ilgilenmektedir, ve aerodinamik dalgalar, türbülans ve çökelmeyi de
dikkate almaktadır. Doğrusal kaynaklar (konveyörler, yollar, vb.) bir hacim kaynakları
serisi veya uzatılmış alan kaynakları olarak de tanımlanabilir. Yani hareketli
kaynaklardan oluşan emisyonlar doğrusal kaynaklarla modellenebilir (örneğin inşaat
yollarında hareket eden kamyonlardan yayılım).
Modelde, göz önüne alınan alan polar veya kartezyen koordinatlara göre
tanımlanabilir ve yer düzeyi hesapları hem alanın içinde yer alan noktalar hem de
uzaktaki alıcılar ve atmosferin belli yükseklikleri için yapılabilir. Ayrıca, modelde
yüksek arazileri de dikkate alan bir seçenek vardır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 6 / 31
Modellemede Kullanılan Yöntem
Yer düzeyi konsantrasyonları ve çeşitli kaynaklardan Parçacık Madde (PM) emisyonu
sonucu kuru çökelme miktarları, PM’deki NO2, CO, HC, SO2, kurşun ve taşıt
hareketleri nedeniyle ortaya çıkan PM, alanın topografik ve meteorolojik koşullarını
dikkate alan modelin yardımıyla tahmin edilmiştir.
Meteoroloji verileri modele bütün bir yıl için saatlik bazda eklenmiştir; bu girdi
dosyasında rüzgarın hızı, çevre sıcaklığı, stabilite sınıfı, kırsal karışık yükseklik,
kentsel karışık yükseklik, rüzgar profili, düşey potansiyel sıcaklık ölçütleri, sürtünme
hızı, Monin-Obukhov uzunluğu, yüzey pürüzlülük uzunluğu, çökelti kodu ve çökelti
oranı bilgilerini içermektedir. Artvin DMİ istasyonunun meteorolojik verileri (2003)
modelleme amacıyla kullanılmıştır.
Yan yollar, Artvin-Bayburt ve Artvin-Erzurum Relokasyon Yolları, servis yolları, taş
malzeme alanları, sızdırmaz malzeme alanları, filtre malzeme alanları, yönetim
binaları, kaya depolama alanları, ve eleme ve sıkıştırma-eleme alanları emisyon
kaynakları olarak modellenmiştir. Malzeme alanları ve diğer inşaat bölgelerindeki
hafriyat faaliyetleri (baraj bölgesinde sahanın hazırlanması ve yönetim binalarının
inşa edilmesi için), sıkıştırma, eleme ve malzemelerin geçici biçimde depolanması toz
yaratacaktır. Tüm bu kaynaklar (malzeme alanları, depo alanları ve inşaat bölgeleri)
alansal kaynaklar olarak tanımlanmıştır. Tüm yollar (yan yollar, servis yolları ve
relokasyon yolları) uzatılmış alan kaynakları serisi biçiminde tanımlanmıştır. Yol
inşaatından kaynaklanan emisyonlar toz üretecektir (kazı ve doldurma, stabilize
yolların inşaat makinalarınca kullanılması) ve bu yolları kullanan inşaat makinaları
egzoz gazı üretecektir. Egzoz gazı ve bazı parçacık maddeler gelecekteki relokasyon
yolları trafiğinden meydana gelecektir. Bu iki aşama (yolların inşası ve kullanımı) ayrı
ayrı modellenmiştir.
İlgilenilen alan 500 m x 500 m’lik parçalara bölünmüştür. Alıcılar bu bölümlerin
kesişim noktalarına ve yerleşim alanları gibi diğer bazı kritik noktalara yerleştirilmiştir.
Koordinat sistemi noktaları dışında yerleşim alanları için ek alıcı noktaları
tanımlanmıştır.
J.2.6. Model Sonuçları
Yukarıda söz edilen kirleticiler ve kuru PM çökelmesinin yer düzeyi konsantrasyonları
için hesaplar ISCST3 ile yapılmıştır. Modelin çıktıları “Hava Kalitesinin Korunması
Yönetmeliği”nde belirlenen kabul edilebilir limitlerle karşılaştırılmış ve sonuçlar
incelenmiştir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 7 / 31
İnşaat Aşaması
Tablo J.2.7’de NO2, CO, HC, SO2, PM ve PM’deki Kurşun’un maksimum yer düzeyi
konsantrasyon tahminleri listelenmiştir. Tabloda verilen değerler belirlenen alıcı
noktalardan herhangi birinde ortaya çıkan hesaplanmış maksimum değerlerdir. Bu
maksimum değerlerin hiçbiri yerleşim alanlarında gözlenmemiştir. Kaynaklara (inşaat
bölgelerine) en yakın alıcılarda gözlenmişlerdir. Diğer yerlere (alıcı noktaları) ait
sonuçlar analiz edildiğinde, bunların çok daha düşük olduğu görülmüştür. Eş
konsantrasyon eğrileri Şekil J.2.1 – J.2.6’da günlük ortalama değerler biçiminde
verilmiştir; çünkü günlük ortalama değerler yıllık ortalama değerlerden daha yüksektir
(günlük [kısa dönem] limiti bulunmayan kurşun dışında). Bu şekillerde görüldüğü
üzere, yer düzeyi konsantrasyonları emisyon kaynakları (malzeme alanları ve inşaat
bölgeleri) etrafında daha yüksektir ve uzaklık arttıkça düşer (modelin girdileri yerel
meteoroloji ve topografinin bir fonksiyonu olarak). Günlük ortalama PM dışında, bu
değerlerin hepsi Türkiye’deki ve AB’deki kabul edilebilir düzeylerin altındadır (Tablo
J.2.7), ve bu maksimum değerler en kötü durumun koşullarını yansıttığından (örneğin
maksimum değerler genellikle dağılımın en az olduğu soğuk koşullarda ortaya çıkar)
hava kalitesi üzerinde herhangi bir önemli etki beklenmemektedir. Tahmin edildiği
gibi, yoğun hafriyat faaliyetleri yüksek PM değerlerine yol açmaktadır ve dolayısıyla
maksimum PM değerleri kabul edilebilir limitlere diğer parametrelerden (egzoz
gazlarından) daha yakındır. Hesaplanan PM değerleri Türkiye’deki kabul edilebilir
düzeyin altındadır ama AB’ninkinin altında değildir (Tablo J.2.7). Toz emisyonunu
minimize edecek azaltıcı önlemler Bölüm J.2.7’de verilmiştir.
Tablo J.2.7. Hesaplanmış Maksimum Yer Düzeyi Konsantrasyon Değerleri (İnşaat
Aşaması)
Parametre
Günlük (NO2)
Yıllık (NO2)
Günlük (CO)
Yıllık (CO)
Günlük (SO2)
Yıllık (SO2)
Günlük (HC)
Günlük (PM)
Yıllık (PM)
Yıllık (Pb)
Maksimum
Konsantrasyon
(µg/m3)
5
2
12
5
1
0.3
2
287
57
0.003
Kabul Edilebilir
Limitler (Türkiye)
(µg/m3)
300
100
30,000
10,000
400
150
140
300*
150*
2
Kabul Edilebilir
Limitler (AB)
(µg/m3)
2001
40
10,0002
–
125
20
–
503,4
403
0.5
1 saatlik limit değeri 200 µg NO2/m3 aşımı 18 gün/yıl ‘dan fazla olmamak üzere
2 günlük 8-saat ortalaması
3 PM10 için
4 aşım 25 gün/yıl ‘dan fazla olmamak üzere
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 8 / 31
Türk “Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”ne göre yükleme,
ayırma, eleme, taşıma, sıkıştırma ve öğütme işlemlerinin yürütüldüğü yerlerde, her bir
kaynaktan 3 m uzaktaki toz konsantrasyonu (PM10) baskın rüzgar yönü göz önüne
alınarak 3 mg/Nm3 ‘ü aşmayabilir. Dolayısıyla, modelleme çalışmaları sıkıştırma
(elemeyle birlikte) tesislerinde (Yeniköy yakınındaki taş ocağına yakın) toz
emisyonunun belirlenmesi amacıyla da yürütülmüştür. Hesaplanan maksimum toz
konsantrasyonu değerleri Tablo J.2.8’de sunulmuştur. Tablodan görüldüğü üzere, bu
kaynaktan 3m uzaktaki toz konsantrasyonu Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alan kabul edilebilir limitin altındadır.
Tablo J.2.8. Sıkıştırma Tesisinden 3 m Uzakta Hesaplanan Maksimum Toz
Konsantrasyonu Değerleri (İnşaat Aşaması)
Kabul Edilebilir Limit (Türkiye)
(mg/m3)
3.0
Konsantrasyon
(mg/m3)
2.1
Tesis
Sıkıştırıcı + Eleme
PM çökelme miktarları (yukarıdaki bölümlerde açıklanan bütün toz üreten
kaynaklardan) yukarda açıklandığı gibi hesaplanmıştır. Maksimum çökelme miktarları
Tablo J.2.9’da sunulmuştur.
Tablo J.2.9. Maksimum Çökelme Değerleri (İnşaat Aşaması)
Maksimum Çökelme
PM
(mg /m2 / gün)
(mg /m2 / gün)
638
123
Kabul Edilebilir Limit
(Türkiye)
(mg/m2gün)
650 (KVS)
350 (UVS)
PM çökelme sonuçları Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde belirlenen limit
değerlerle karşılaştırıldığında, tahmin edilen değerlerin limit değerlerden düşük
olduğu görülebilir. Dolayısıyla, çökelmeye bağlı herhangi önemli bir etki
beklenmemektedir. Ayrıca, hem kısa dönem hem de uzun vade PM çökelme
değerleri Almanya’nın toz sorunu eşiğinin altında, ancak Batı Avustralya ve
Washington Eyaleti’nin eşik değerlerinin üzerindedir (Tablo J.2.3). Maksimum
değerler en kötü durum koşullarını yansıttığından (örneğin maksimum değerler
genellikle dağılımın en az olduğu soğuk koşullarda ortaya çıkar) herhangi önemli bir
etki beklenmemektedir. Toz emisyonunu minimize edecek azaltıcı önlemler Bölüm
J.2.7’de verilmiştir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 9 / 31
30,000 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
DER EIÇ I
11.5
SEB ZEC ILER
4525000
10.5
B AH Ç ELI
9.5
8.5
4520000
YUSU FELI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
7.5
ISH AN
PA MU K CU LA R
KINA LIÇ AM
TEKK A LE
5.5
4.5
4515000
ÇEL TIK DU ZU
A R PAC IK
3.5
Ç EVREL I
2.5
D AR IC A
4510000
6.5
A LA NB A SI
705000
M OR KA YA
KILIÇ KA YA
710000
715000
720000
▬ relokasyon yolları
725000
1.5
730000
735000
740000
0.5
▬ inşaat tesisleri ve malzeme alanları
Şekil J.2.1. CO için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
140.0 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
1.6
D EREIÇI
1.5
SEBZEC ILER
4525000
1.4
B AH ÇELI
1.3
1.1
4520000
YUSU FELI
IRM AK YA NI
YEN IK OY
1.1
ISH AN
1.0
PA MU KC ULA R
KINA LIÇA M
TE KK ALE
0.9
0.8
0.7
4515000
0.6
Ç ELTIKD UZU
A RPA CIK
0.5
ÇEV RELI
0.4
DA RICA
4510000
ALAN B ASI
705000
K ILIÇK AYA
710000
715000
0.3
M ORK AY A
0.2
720000
725000
730000
735000
740000
Şekil J.2.2. HC için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 10 / 31
300.0 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
4.4
DER EIÇ I
4.0
SEB ZEC ILER
4525000
B AH Ç ELI
3.6
3.2
4520000
YUSU FELI
IRMA KYA NI
YEN IK OY
ISH AN
2.8
PA M UK CU LA R
KINA LIÇ AM
TEKK ALE
2.0
4515000
ÇEL TIKD U ZU
1.6
A R PAC IK
Ç EVRELI
1.2
D AR IC A
4510000
2.4
A LA NB ASI
705000
M OR KA YA
KILIÇK A YA
710000
715000
720000
725000
0.8
730000
735000
740000
0.4
Şekil J.2.3. NO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
2.0000 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
0.0070
DER EIÇ I
SEB ZEC IL ER
4525000
B AH ÇE LI
0.0060
0.0050
4520000
YUSU FE LI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
ISH AN
PA MU K CU LA R
0.0040
KINA LIÇ AM
TEKK ALE
0.0030
4515000
ÇELTIKD U ZU
A R PAC IK
0.0020
Ç EVRELI
D AR IC A
4510000
A LA NB ASI
705000
710000
715000
0.0010
M OR KA YA
KILIÇK A YA
720000
725000
730000
735000
740000
0.0000
Şekil J.2.4. Pb için Yıllık Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 11 / 31
400.00 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
0.70
DER EIÇ I
0.65
SEB ZEC IL ER
4525000
B AH Ç ELI
0.60
0.55
0.50
4520000
YUSU F ELI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
ISH AN
0.45
P AM UK CU LA R
KINA LIÇ AM
TEKK ALE
0.40
0.35
0.30
4515000
ÇELTIKD U ZU
0.25
AR PAC IK
Ç EVREL I
0.20
D AR IC A
A LA NB ASI
4510000
705000
710000
715000
0.15
MOR KA YA
KILIÇK A YA
720000
725000
730000
735000
740000
0.10
0.05
Şekil J.2.5. SO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
300 µg/m3
ÇIR ALI
4530000
280
260
DER EIÇ I
240
SEB ZEC ILER
4525000
220
B AH Ç ELI
200
4520000
YUS UFELI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
180
ISH AN
160
PAM UK CU LA R
KIN ALIÇ AM
TEKK A LE
4515000
120
100
ÇELTIK DU ZU
AR PAC IK
80
Ç EVRELI
D AR IC A
4510000
A LA NB AS I
705000
715000
60
MOR KA YA
KILIÇ KA YA
710000
140
720000
725000
40
730000
735000
740000
20
Şekil J.2.6. PM için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri (İnşaat)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 12 / 31
Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği
Tablo J.2.10’da NO2, CO, HC, SO2, PM ve PM’deki kurşunun tahmin edilen
maksimum yer seviyesi konsantrasyonları verilmiştir (relokasyon yollarının
gelecekteki trafiği için Tablo J.2.6’ya bakınız). Bu tabloda verilen değerler belirlenmiş
alıcı noktalarından herhangi birinde hesaplanmış maksimum değerlerdir. Diğer
yerlerdeki (alıcı noktaları) sonuçlar analiz edildiğinde, onların çok daha düşük olduğu
görülmüştür. Günlük ortalama değerler yıllık ortalama değerlerden daha yüksek
olduğundan (günlük [kısa dönem] limiti bulunmayan kurşun hariç) günlük ortalama
değerler için eş konsantrasyon eğrileri Şekil J.2.7 - Şekil J.2.12 ‘de verilmiştir. Bu
şekillerden görüldüğü üzere, yer seviyesi konsantrasyonları emisyon kaynağı
(relokasyon yolları) etrafında daha yüksektir ve uzaklık arttıkça azalır (modelin
girdileri yerel meteoroloji ve topografinin bir fonksiyonu olarak).
Tablo J.2.10’da görüldüğü gibi, bu değerlerin tümü Türkiye’nin kabul edilebilir
düzeylerinin altındadır. AB limitleri yalnızca kurşun için aşılmıştır. Bu maksimum
değerler en kötü durum koşullarını yansıttığından (örneğin eski araçların motorlarının
zayıf [yüksek] emisyon oranına sahip olduğu katı varsayımı) hava kalitesi üzerinde
herhangi önemli bir etki beklenmemektedir. Hesaplanan kurşun değerleri Türkiye’nin
kabul edilebilir düzeylerinin altındayken AB’nin kabul edilebilir düzeylerinin altında
değildir (Tablo J.2.10). Bunun nedeni büyük olasılıkla zayıf [yüksek] emisyon
oranlarına sahip motorları olan eski araçların modelleme çalışmasında kullanılmış
olmasıdır. Dolayısıyla, gerçek emisyonların model sonuçlarından daha düşük olacağı
söylenebilir.
Tablo J.2.10. Hesaplanan Maksimum Yer Seviyesi
Parametre
Günlük (NO2)
Yıllık (NO2)
Günlük (CO)
Yıllık (CO)
Günlük (SO2)
Yıllık (SO2)
Günlük (HC)
Günlük (PM)
Yıllık (PM)
Yıllık (Pb)
Maksimum
Konsantrasyon
(µg/m3)
53
27
1413
557
22
9
119
23
9
0.8
Konsantrasyon
Kabul Edilebilir
Limitler (Türkiye)
(µg/m3)
300
100
30,000
10,000
400
150
140
300
150
2.0
Değerleri
Kabul Edilebilir
Limitler (AB)
(µg/m3)
2001
40
10,0002
–
125
20
–
503,4
403
0.5
1 1 saatlik limit değeri 200 µg NO2/m3 aşımı 18 gün/yıl ‘dan fazla olmamak üzere
2 günlük 8-saat ortalaması
3 PM10 için
4 aşım 25 gün/yıl ‘dan fazla olmamak üzere
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 13 / 31
PM çökelme miktarları (relokasyon yollarının gelecekteki trafiğinden) yukarda
anlatılan biçimde hesaplanmıştır. Maksimum çökelme miktarları Tablo J.2.11’de
sunulmuştur.
30,000 µg/m3
ÇIRAL I
4530000
DER EIÇ I
1200
SEB ZEC ILER
4525000
1100
B AH Ç ELI
1000
900
4520000
YUSU F ELI
IRMA KYA NI
YEN IK OY
ISH AN
800
PAM UK CULA R
KIN ALIÇ AM
T EKK A LE
4515000
600
500
ÇEL TIK DU ZU
AR PAC IK
400
Ç EVRELI
D AR IC A
4510000
ALA NB AS I
710000
715000
300
MOR KA YA
KILIÇ KA YA
705000
700
200
720000
725000
730000
735000
740000
100
▬ rezervuar alanı
Şekil J.2.7. CO için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
140 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
D ER EIÇ I
100
SEBZEC ILER
4525000
B AH ÇELI
90
80
4520000
YUSU FEL I
IRM AK YA NI
YENIK OY
70
ISHA N
PA MU KC ULAR
4515000
50
ÇELTIKD UZU
40
A RPA CIK
Ç EVRELI
30
DA RICA
4510000
A LA NB ASI
M ORK AYA
KILIÇK AYA
705000
710000
715000
60
KINA LIÇA M
T EKK ALE
720000
725000
20
730000
735000
740000
10
Şekil J.2.8. HC için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 14 / 31
300 µg/m3
ÇIRA LI
4530000
D EREIÇ I
55
SEBZ EC IL ER
4525000
B AH ÇEL I
50
45
4520000
YUSU FEL I
IRM A KYA NI
YEN IK OY
40
ISH AN
PA MU KC ULA R
35
KINA LIÇAM
T EKK AL E
30
4515000
ÇELTIKD UZ U
25
A RPA C IK
Ç EVRELI
20
DA RICA
4510000
A LANB ASI
M ORK AYA
KILIÇK AYA
705000
710000
715000
720000
725000
15
730000
735000
740000
10
Şekil J.2.9. NO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
2.0 µg/m3
ÇIR ALI
4530000
DER EIÇ I
1.7
SEB ZEC ILER
4525000
B AH Ç ELI
1.5
1.3
4520000
YUS UFELI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
ISH AN
1.1
PAM UK CU LA R
KIN ALIÇ AM
TEKK A LE
4515000
0.9
0.7
ÇELTIK DU ZU
AR PAC IK
Ç EVRELI
0.5
D AR IC A
4510000
A LA NB AS I
705000
MOR KA YA
KILIÇ KA YA
710000
715000
720000
725000
0.3
730000
735000
740000
0.1
Şekil J.2.10. Pb için Yıllık Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 15 / 31
300 µg/m3
Ç IR ALI
4530000
DER EIÇ I
19
SEB ZEC ILER
4525000
B AH Ç ELI
17
15
4520000
YUS UF ELI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
13
ISH A N
PAM UK CU LAR
11
K IN AL IÇ AM
TEKK A LE
9
4515000
ÇEL TIK DU ZU
7
AR PAC IK
Ç EVRE LI
5
D AR IC A
4510000
A LA NB AS I
MOR KA YA
KILIÇ KA YA
705000
710000
715000
720000
725000
3
730000
735000
740000
1
Şekil J.2.11. SO2 için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
300 µg/m3
Ç IR ALI
4530000
DER EIÇ I
20
SEB ZEC ILER
4525000
B AH Ç ELI
18
16
4520000
YUS UF ELI
IR MA KYA NI
YEN IK OY
14
ISH A N
PAM UK CU LAR
4515000
10
ÇEL TIK DU ZU
8
AR PAC IK
Ç EVRE LI
6
D AR IC A
4510000
A LA NB AS I
MOR KA YA
KILIÇ KA YA
705000
710000
715000
12
K IN AL IÇ AM
TEKK A LE
720000
725000
4
730000
735000
740000
2
Şekil J.2.12. PM için Günlük Ortalama Eş Konsantrasyon Eğrileri
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 16 / 31
Tablo J.2.11. Maksimum Çökelme Değerleri (Relokasyon Yollarının Gelecekteki
Trafiği)
Kabul Edilebilir Limitler
(Türkiye)
(mg/m2gün)
650 (KVS)
350 (UVS)
Maksimum Çökelme
(mg/m2.gün)
(mg/m2.gün)
PM
48
20
PM çökelme sonuçları Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde belirlenen limit
değerlerle karşılaştırıldığında, tahmin edilen değerlerin bu limitlerin altında olduğu
görülmektedir. Dolayısıyla, çökelmeye bağlı önemli bir etki beklenmemektedir.
Ayrıca, hem kısa dönem hem de uzun vadede PM çökelme değerleri, çeşitli ülkelerin
tozlanma sorunu eşik değerinin altındadır (Tablo J.2.3).
J.2.7. Genel Değerlendirme
Proje alanı etrafında hava kirliliğine neden olacak herhangi bir emisyon kaynağı
bulunmamaktadır. Yusufeli İlçesinde önemli bir endüstriyel faaliyet yoktur ve
bölgedeki nüfus yoğun değildir, yani burada fazla emisyon kaynağı bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, Yusufeli İlçesi ve Yusufeli Kasabası’nda hava kalitesi problemi yoktur.
Artvin ilindeki tek önemli endüstriyel faaliyet, Yusufeli’nin 150 km kuzeyinde yer alan
Murgul İlçesi’ndeki bakır madenidir.
İnşaat Aşaması
Önerilen Yusufeli Projesi’ndeki inşaat faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar ve bu
emisyonları yerel hava kalitesi üzerindeki etkiler modelleme çalışmalarıyla
değerlendirilmiştir. NO2, CO, HC, SO2, parçacık maddedeki (PM) kurşun ve PM’nin yer
seviyesindeki konsantrasyonları tahmin edilmiştir ve bu değerler Hava Kalitesinin
Korunması Yönetmeliği’nde verilen limitler ve uluslararası standartlarla
karşılaştırılmıştır. Modelleme sonuçları tüm öngörülen konsantrasyonların Hava
Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde belirlenen limit değerlerin altında olduğunu
göstermiştir. Ayrıca, sıkıştırma ve eleme tesislerindeki toz yayılımının tahmin edilmesi
için yürütülen çalışmalar, bu kanatan 3 m uzaktaki toz konsantrasyonunun Endüstriyel
Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde verilen kabul edilebilir limitin altında
olduğunu göstermiştir.
Maksimum PM değerlerinin (günlük ve yıllık) dışında, öngörülen değerlerin hepsi
AB’nin kabul edilebilir limitlerinin de altındadır. Maksimum değerler en kötü durum
koşullarını yansıttığından (örneğin maksimum değerler genellikle dağılımın en az
olduğu soğuk koşullarda ortaya çıktığı ve eski araçların motorlarının zayıf [yüksek]
emisyon oranına sahip olduğu katı varsayımı) –ve etkili azaltmayla–, hava kalitesi
üzerinde önemli bir etki beklenmemektedir. Bu maksimum değerler inşaat bölgeleri
(örneğin malzeme alanlarında hafriyat faaliyetleri, baraj bölgesinde saha hazırlıkları,
kazı ve doldurma faaliyetleri vb.) yakınında gözlenmiştir. Maksimum değerlerin hiçbiri
yerleşim alanlarında gözlenmemiştir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 17 / 31
Yer seviyesi konsantrasyonlarına ek olarak, çökelmeye bağlı PM emisyonunun
etkilerini tahmin etmek amacıyla çökelme hesapları yapılmıştır. PM çökelme
sonuçları Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde belirlenen limit değerler ve
bazı ülkelerin yönergeleri ile karşılaştırıldığında, tahmin edilen değerlerin limit
değerlerin genellikle altında olduğu görülebilir; ancak en katı limitler aşılmıştır.
Maksimum değerler en kötü durum koşullarını yansıttığından (örneğin maksimum
değerler genellikle dağılımın en az olduğu soğuk koşullarda ortaya çıkar) herhangi
önemli bir etki beklenmemektedir.
Azaltma – İnşaat aşaması
Tamamen uyulacak olan azaltıcı önlemler, Hava Kalitesinin Korunması
Yönetmeliği’nin 7. Maddesinde verilmiştir. Hava Kalitesinin Korunması
Yönetmeliği’nin 7. Maddesinde belirlendiği üzere, uygulanabilir ve gerekli durumlarda
toz üreten faaliyetler sırasında parçacık madde yayılımını azaltmak için su spreyleri
kullanılacaktır. Geçici depolama alanlarında malzemeler ayırılıp, nemlendirilip,
sıkıştırılarak bunların rüzgarla başka yerlere taşınması önlenecektir. Kazı ve
doldurma sırasında toz oluşumu, malzemelerin ıslatılmasıyla önemli ölçüde
engellenecektir. Yükleme ve boşaltma dikkatle ve etrafa saçmadan yapılacaktır.
Bölgeye gidiş gelişte ve halka açık yollarda taşıma kamyonlarının üstü çadır beziyle
kapatılacak ve kamyonlar için hız limiti olacaktır 1. Gerekli hallerde kamyonların
tekerlekleri kirin yollara taşınmaması için temizlenecektir.
Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği
Relokasyon yollarının gelecekteki trafiğinden kaynaklanacak olan emisyonlar ve
bunların yerel hava kalitesi üzerindeki etkileri, hava kalitesi modelleme çalışmalarıyla
değerlendirilmiştir. NO2, CO, HC, SO2, parçacık madde (PM) içindeki kurşun ve PM
yayılımı sonucu yer seviyesi konsantrasyonları, bu çalışmalar sırasında tahmin
edilmiştir ve bu tahmin edilen değerler Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde
verilen ilgili limitler ve uluslararası standartlarla karşılaştırılmıştır.
Modelleme
sonuçları bütün tahminlerin Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde verilen ilgili
limit değerlerden düşük olduğunu göstermiştir. Maksimum değerler en kötü durum
koşullarını yansıttığından (örneğin maksimum değerler genellikle dağılımın en az
olduğu soğuk koşullarda ortaya çıktığı ve eski araçların motorlarının zayıf [yüksek]
emisyon oranına sahip olduğu katı varsayımı), hava kalitesi üzerinde önemli bir etki
beklenmemektedir.
Kurşun dışında tüm değerler AB’nin kabul edilebilir düzeylerinin de altındadır. Ancak,
gerçek emisyonların bu düzeyleri aşması mümkün görülmemektedir; çünkü
konsantrasyonlar araçlar açısından çok katı varsayımlara dayanmaktadır (modelleme
çalışmasında zayıf [yüksek] emisyon oranlarına sahip motorları olan eski araçlar
kullanılmıştır). Bu maksimum değerler relokasyon yollarının yakınında gözlenmiştir.
Maksimum değerlerin hiçbiri yerleşim alanlarında gözlenmemiştir.
1
Türkiye’de yerleşim alanlarında kamyonlar için hız limiti 50 km/saat ‘tir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 18 / 31
Yer seviyesi konsantrasyonlarına ek olarak, çökelmeye bağlı PM emisyonlarının
etkisini tahmin etmek için çökelme hesapları yapılmıştır. Sonuçlar Hava Kalitesinin
Korunması Yönetmeliği’nde verilen limit değerler ve bazı ülkelerin yönergeleriyle
karşılaştırılmıştır. Hesaplanan değerlerin tümü limitlerden düşüktür.
J.3. Gürültü Etkisinin Azaltılması
Bu bölüm, relokasyon yolları inşaatı ve relokasyon yollarının gelecekteki trafiğinin
gürültüsü de dahil olmakla birlikte, Yusufeli Projesi’nin inşaat aşamasında gürültünün
insanlar ve topluluklar üzerindeki direkt etkisiyle ilgilidir.
J.3.1. Çevresel
Standartları
Gürültünün
Değerlendirilmesi
ve
Yönetimi
Yönetmeliği
1 Temmuz 2005 tarih, 25862 no.lu Resmi Gazete’de yayınlanan “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nde endüstriyel faaliyetler ve
inşaat faaliyetleri ve yol trafiği için gürültü limitleri belirlenmiştir. Tablo J.3.1’de inşaat
faaliyetleri için en yakın alıcıda kabul edilebilir gürültü seviyeleri özetlenmiştir. Yol
trafiği için uygulanan limit değerleri Tablo J.3.2’de verilmiştir.
Tablo J.3.1. İnşaat Faaliyetleri için Kabul Edilebilir Gürültü Düzeyleri
Gürültü Kaynağı (İnşaat)
Bina
Yol
Diğer Kaynaklar
Dgün (dBA)
70
75
70
Tablo J.3.2. Yerleşim Alanlarında Yol Trafiği için Kabul Edilebilir Gürültü Düzeyleri
Yeni Yollar ve Düzeltilmiş Yollar
Dgündüz
Dakşam
Dgece
(dBA)
(dBA)
(dBA)
(07:00 –
(19:00 –
(23:00 –
19:00)
23:00)
07:00)
Alan
Gürültüye Duyarlı Alanlar
(okul, hastane, kültürel
alanlar);
yazlıklar ve kamp sahaları
Yerleşim Alanları
(nüfusu 100,000’in
üzerindeki şehirler)
Karışık Alanlar
(yerleşim ve ticaret)
Endüstriyel Alanlar
Dgündüz
(dBA)
(07:00 –
19:00)
Mevcut Yollar
Dakşam
Dgece
(dBA)
(dBA)
(19:00 –
(23:00 –
23:00)
07:00)
60
55
50
65
60
55
63
58
53
68
63
58
65
60
55
70
65
60
67
62
57
72
67
62
Kaynak: Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, Temmuz 2005, Bölüm 4
Türk limit değerleri köy veya kırsal kasabalar değil, sadece büyük şehirlerin olduğu
yerleşim alanları için limitler belirlediğinde, bunlar sadece referans olarak
kullanılmıştır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 19 / 31
J.3.2. Uluslararası Gürültü Standartları
AB’nin endüstriyel tesislerden kaynaklanan gürültü emisyonu limiti hakkında bir Birlik
yasası yoktur. AB üyesi devletlerin kendi gürültü limitleri bulunmaktadır (örneğin
Danimarka’nın yönergeleri gündüz ve gece için ticari ve endüstriyel alanların limitini
70 dBA olarak belirlemiştir.
Limit değerlerin projelendirmede kullanılması önerilmektedir ve kullanılmıştır
(örneğin, mevcut yollar üzerinde yeni yerleşim alanlarının planlanmasında). Dünya
Bankası endüstriyel tesisler için gürültü limitini 70 dBA (gündüz ve gece) ve yerleşim
alanları için 55 dBA (gündüz) ve 45 dBA (gece) olarak belirlemiştir. Dünya Sağlık
Örgütü de endüstriyel tesisler için gürültü limitini 70 dBA (gündüz ve gece) olarak
belirtmiştir. Uluslararası referans limit değerleri Tablo J.3.3’de verilmiştir.
Tablo J.3.3. Uluslararası Referans Limit Değerleri
Alan
Yerleşim
Alanları
Karışık
Alanlar
Türkiye
(yol trafiği)
Gündüz
Gece
DB
(genel limit)
Gündüz
Gece
DSÖ
(genel limit)
Gündüz
Gece
Almanya
(yol trafiği)
Gündüz
Gece
63a
53a
55c
45c
55
30e
59
49
65b
55b
70d
70d
70d
70d
64
54
a) nüfusu 100,000’den fazla olan şehirler için
b) yerleşim ve ticari
c) yerleşim, kurumsal, eğitim
d) endüstriyel, ticari
e) ikametgah, iç mekan (uyku rahatsızlığı)
J.3.3. Gürültü Kaynakları
İnşaat sırasında olası önemli gürültü emisyonu kaynakları çeşitli hafriyat araçları
(buldozer, ekskavatör, yük kamyonu gibi), inşaat için dolgu kaya malzemesi
hazırlanan sıkıştırma tesisi, pompa ve jeneratör gibi ekipmanlar, ve malzeme
alanlarıyla baraj bölgesindeki inşaat faaliyetleridir. Patlatma sırasındaki anlık gürültü
de yakındaki yerleşimlerde korku etkisi yapabilir. Güncel inşaat ekipmanı listesi Ek
J1’de verilmiştir ve relokasyon yollarının trafik projeksiyonu için proje verileri önceki
bölümde (Bölüm J.2) yer alan Tablo J.2.6’da sunulmuştur. Gürültü düzeyleri ve
kaynak tipleri (nokta, alan veya doğrusal kaynak) ve inşaat ekipmanlarının çalışma
yerleri (sadece toprağın üstünde ve dış mekan ekipmanları için; iç mekan, tünel ve
diğer yer altı ekipmanları dahil değil) Tablo J.3.4’de verilmiştir. Relokasyon yollarının
gelecekteki trafiği inşaatın tamamlanmasından sonraki tek potansiyel kaynaktır;
çünkü santral binası yeraltı tipidir ve en yakın yerleşim (Sebzeciler) yaklaşık 3 km
mesafededir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 20 / 31
J.3.4. Gürültü Düzeylerinin Tahmini – Metodoloji
Gürültü düzeyleri Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 1990
yılında yayınladıkları “TEM Trafiği ve İnşaat Gürültüsünü Kontrol Raporu”nda
öngörülen yöntemle tahmin edilmiştir. Bu modelde alan, çizgi ve nokta kaynağı
tahmin modelleri yer almaktadır. Tahminler, kullanılan ekipmanın tipi ve sayısına ve
bunların ortalama gürültü düzeylerine (dBA olarak) dayanmaktadır.
Gürültü emisyonu potansiyel alıcıları inşaat bölgeleri ve relokasyon yolları
yakınındaki Arpacık Köyü (malzeme alanı ve Artvin-Erzurum relokasyon yolu
yakınında), Morkaya Köyü (malzeme alanı), İşhan Köyü (yönetim tesisleri ve
malzeme alanı), Sebzeciler Köyü (baraj bölgesi), Irmakyanı Köyü (baraj bölgesi ve
yan yol), ve Çevreli ve Tekkale Köyleri (Artvin-Bayburt relokasyon yolları) gibi
yerleşimleri içermektedir ( Tablo J.3.5’e bakınız). Dolayısıyla gürültü modellemesi
gürültü kaynağından bulunan yerleşim yerlerinde gürültü düzeyleri daha düşük
olacağından, seçilen bu yerleşimlerde yapılmıştır.
Tablo J.3.4. İnşaat Ekipmanlarının Gürültü Düzeyleri, Kaynak Tipleri ve Çalışma
Yerleri (Yer Üstü ve Dış Mekan Ekipmanı)
Kod #
Ekipman
Çalışma Yeri
Kaynak Tipi
A
A
B
B
Yollar
Yollar
Yollar
Yollar
D, E
F
G
H
L
M
Araba
Otobüs, minibüs, pikap
Traktör, römork
Kamyon
Ağır kamyon (damperli
kamyon)
Forklift, vinç
Grayder
Yükleyici
Buldozer
Ekskavatör
Betonlama tesisleri
Baraj bölgesi
Malzeme alanları
Malzeme alanları
Malzeme alanları
Malzeme alanları
Baraj bölgesi, kamp alanı
M
Kamyon mikseri
Baraj bölgesi, yollar
M
Beton pompası
R
Sıkıştırma, eleme tesisi
S
V
DA
Kompresör
Silindir
Jeneratör
Baraj bölgesi
Sıkıştırma tesisi (taş ocağı
yakınında)
Baraj bölgesi, sıkıştırma tesisi
Yollar, baraj bölgesi
Baraj bölgesi, sıkıştırma tesisi
Doğrusal
Doğrusal
Doğrusal
Doğrusal
Doğrusal,
Alan
Nokta, Alan
Alan
Alan
Alan
Alan
Nokta
Nokta,
Doğrusal
Nokta
Nokta
C
#
Yollar
Nokta
Alan
Nokta
Gürültü
Düzeyi
(dBA)
70-75
80-85
85-90
85-90
90-95
85-90
80-85
80-85
90-95
70-75
75-80
85-90
75-80
90-95
75-80
90-95
75-80
Ek J1’deki ekipman kodlarına karşılık gelmekte.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 21 / 31
Tablo J.3.5. Projeyle İlişkin Gürültü Kaynakları ve Potansiyel Alıcılar
Gürültü kaynağı / faaliyet
İnşaat faaliyetleri
Baraj bölgesi, betonlama tesisleri
Manevra istasyonu, yönetim binaları, sıkıştırma,
malzeme alanı
Baraj bölgesi, yan yol, Artvin-Bayburt relokasyon yolu
Artvin-Bayburt relokasyon yolu
Malzeme alanları (Tortum Nehri üzerinde) ve ArtvinErzurum relokasyon yolu
Malzeme alanları (Oltu Nehri üzerinde) ve ArtvinErzurum relokasyon yolu
Relokasyon yollarının gelecekteki trafiği
Artvin-Erzurum relokasyon yolu
En yakın yerleşim
Kaynaktan uzaklık (m)
Sebzeciler
İşhan
3,000
2,000
Irmakyanı
Çevreli ve Tekkale
Morkaya
600
15
3,000
Arpacık
500
Arpacık
Çevreli ve Tekkale
500
15
Baraj inşaatı faaliyetleri, aynı anda aynı yerde yürütülmeyeceklerinden, gürültü
üretimlerini tahmin etmek için dört farklı kategoride ele alınmıştır. Bu kategoriler; kazı
ve doldurma, tünel çalışmaları, betonlama çalışmaları, yollar ve derz dolgu
çalışmalarıdır. Benzer biçimde, yol inşaatı faaliyetleri de iki kategoride ele alınmıştır:
kazı ve dolum, ve yol döşenmesi (bkz. Tablo J.3.6). simülasyon sırasında, her bir
yerleşimin etrafındaki gürültü kaynağının etkileri göz önünde bulundurulmuştur
(örneğin; Sebzeciler’deki baraj bölgesi inşaat faaliyetleri ve Çevreli ve Tekkale’de
Artvin-Bayburt relokasyon yolu inşaatı çalışmaları).
Tablo J.3.6. Aşamalara Göre Gürültü Kaynakları
Aşama
İnşaat
Baraj inşaatı (servis yolları dahil)
Kazı ve doldurma
Tünel çalışmaları
Betonlama çalışmaları
Derz dolgu çalışmaları
Relokasyon yollarının inşaatı
Kazı ve doldurma
Döşeme
İnşaattan sonra
Relokasyon yollarının gelecekteki
trafiği
Yusufeli HES’nin çalışması (yeraltı
tipi)
Doküman adı:
Yer
Ekipman
Servis yolları ve yan yollar, kamp
alanları, baraj bölgesi, batardolar,
malzeme alanları
Yön değiştirme tünelleri
Greyderler, yükleyiciler,
buldozerler, ekskavatörler,
kamyonlar
Kompresörler, vinç matkabı, jumbo
matkabı
Betonlama tesisleri, kamyon
mikserleri, beton pompaları
Delme ve dolgu karıştırma
makinaları
Tünellerde ve baraj gölgesinde,
sıkıştırma alanında
Baraj bölgesi, batardolar
Rota boyunca
Greyderler, yükleyiciler,
buldozerler, ekskavatörler,
kamyonlar
Silindirler, kamyon mikserleri
Rota boyunca
Artvin-Erzurum relokasyon yolu ve
Yeraltı santral binasında
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
Arabalar, otobüsler, kamyonlar, vb.
Türbinler
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 22 / 31
Alıcılardaki toplam (kümülatif) gürültü seviyesi, alıcı yakınındaki tüm gürültü
kaynaklarının aynı anda ve aynı yerde çalıştığı varsayılarak, logaritmik biçimde
hesaplanmıştır (en kötü durum senaryosu). Alıcı(lar)daki toplam gürültü seviyesinin
belirlenmesinde, sesin ilerlemesini etkileyen gürültü seviyesini artıran ve/ya azaltan
bazı faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Prensip olarak, bunlar aşağıdaki gibi
özetlenebilir;
•
•
•
•
•
•
•
yol yüzeyinin pürüzlülüğüne bağlı artış (örn. kapak taşları, oluklu yollar),
dikey yüzeylerden çeşitli yansımalara bağlı artış (örn. bir yolun her iki tarafındaki
yüksek binalardan, çıplak kaya yüzeylerinden),
hava soğurulmasına bağlı azalış,
yol yüzeyinin emiciliğine bağlı azalış (örn. özel planlanmış emici yüzeyler),
emici toprak örtüsüne bağlı azalış (çimen veya işlenmiş toprak gibi),
ağaçlar ve korulara bağlı azalış, ve
her türlü engele bağlı azalış (örn. topografyaya bağlı).
Yol yüzeyinin emiciliği alıcılardaki gürültü seviyesini azaltırken yol yüzeyinin
pürüzlülüğü artabilir. Farklı tiplerdeki yol yüzeyleri için uyarlayıcı faktörler (örn. ziftli
asfalt gibi soğurucu yüzeyler veya gürültü arttıran taş yollar) genellikle klasik asfalt ve
beton yollara referans olmuşlardır (UNDP, 1990). Dolayısıyla, bu faktör Yusufeli
Projesi’nin ilerideki etmenleri arasından çıkarılmıştır. Bir yolun her iki tarafındaki
yüksek binalardan yansımaya bağlı artış konusu da bölgede böyle bir durum söz
konusu olmadığından çıkarılmıştır. Benzer biçimde, çıplak kaya yüzeylerinden
yansıma çıkarılmıştır, çünkü yerleşimler etrafındaki eğim değerleri %14 - %45 (8o 24o) arasındadır ve yolun karşı tarafında gürültü seviyesini artıracak yüksek eğim
değerlerine sahip yan yana çıplak kaya yüzeylerinde herhangi bir yerleşim yoktur.
Ayrıca, topografik engeller (çalışma sahasındaki dağlık ve engebeli topografya) de en
kötü durum yaklaşımı olarak çıkartılmıştır (çıplak kaya yüzeylerinden yansımasız).
Gürültü seviyesini azaltan faktörler olarak, sadece toprak soğurumuna bağlı azalış
Yusufeli Projesi için kurulan gürültü modelinde yer almıştır. Topografik engeller,
hava soğurulumu ve proje alanındaki maki bitki örtüsü tarafından emilim gibi
alıcı(lar)da gözlenen gürültü düzeylerini azaltıcı diğer faktörler, bir en kötü durum
senaryosu yaratmak için yapılan tahminde yer almamıştır (çıplak kaya yüzeylerinden
yansımasız).
J.3.5. Sonuçlar – İnşaat Aşaması
İnşaat aşamasında gürültü seviyesindeki değişim, en kötü durum senaryosuna göre
(alıcı yakınında inşaat aşaması süresince kullanılan makinaların çoğu aynı anda aynı
yerde çalışır, ama çıplak kaya yüzeylerinden yansıma göz önünde
bulundurulmamaktadır), Arpacık, İşhan, Sebzeciler, Irmakyanı, Morkaya ve
Çevreli/Tekkale ‘deki kaynaklardan uzaklık, sırasıyla Şekil J.3.1 – Şekil J.37 ‘de
sunulmuştur. Şekiller belli uzaklıklardaki öngörülen gürültü düzeylerini
göstermektedir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 23 / 31
En yakın yerleşimler buralardaki gürültü seviyelerinin değerlendirilmesi için
seçilmişlerdir. Bu şekillerden görüldüğü gibi, Çevreli ve Tekkale dışında seçilen en
yakın yerleşimlerde gürültü düzeyleri inşaat işlerinin 70 dBA ve yol inşaatı işlerinin 75
dBA’lık limitlerinin altındadır. Ayrıca, bazı seviyeler (Irmakyanı ve Arpacık’ta) limit
değerlerine çok yakındır. Seçilen bu köylerdeki gürültü seviyeleri Şekil J.3.8'de
verilmiştir.
100
Eş
gürültü düzeyi
(dBA)(dBA)
Equivalent
noise level
90
Yollarla
beraber
baraj inşaatı
Dam
construction
including
roads
(500
Arpacık)
(500
m,m,
Arpacik)
80
70
60
50
40
30
Construction (Worst case scenario)
İnşaat (En kötü durum senaryosu)
(dam)
(baraj)
Limit
Limitdeğer
value
20
10
0
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Uzaklık
(m)
Distance
(m)
Şekil J.3.1. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Arpacık Köyü)
120
Dam construction including roads
Yollarla beraber baraj inşaatı
(2000 m, Ishan)
(2000 m, İşhan)
Eş gürültü düzeyi (dBA)
Equivalent noise level (dBA)
100
80
60
40
İnşaat
(dam) (En kötü durum senaryosu)
(baraj)
Limit
Limitdeğer
value
20
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
Distance
(m)
Uzaklık (m)
Şekil J.3.2. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (İşhan Köyü)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 24 / 31
120
Dam construction
including
roads
Yollarla
beraber baraj
inşaatı
(3000
m, Sebzeciler)
(3000
m, Sebzeciler)
100
80
60
40
(dam)
(baraj)
Limit
Limit değer
value
20
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
Distance (m)
Uzaklık (m)
Şekil J.3.3. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Sebzeciler Köyü)
120
Dam construction including roads
Yollarla beraber baraj inşaatı
(600
m,m,
Irmakyani)
(500
Irmakyanı)
100
80
60
40
(dam)
(baraj)
Limit
Limitdeğer
value
20
0
0
500
1000
1500
2000
Uzaklık
(m)(m)
Distance
Şekil J.3.4. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Irmakyanı Köyü)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 25 / 31
100
90
En yakınofbinanın
(3000m,m,
Distance
nearest uzaklığı
building (3000
in Morkaya)
Morkaya)
80
70
60
50
40
30
(dam)
(baraj)
Limit
Limit değer
value
20
10
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
Distance
Uzaklık
(m)(m)
Şekil J.3.5. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Morkaya Köyü)
100
90
80
70
60
Artvin-Bayburt road construction - paving
Artvin-Bayburt yol inşaatı
(15 m and 35 m, Cevreli and Tekkale)
50
(15 m 35 m, Çevreli ve Tekkale)
40
30
(road paving)
(baraj)
Limit
Limit değer
value
20
10
0
0
15
30
45
60
75
90
105
120
Uzaklık (m)
Distance
(m)
Şekil J.3.6. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri
(Çevreli ve Tekkale Köyleri – Yol yapımı) (İnşaat Aşaması)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 26 / 31
90
Artvin-Bayburt
inşaatı – kazım
ve and
Artvin-Bayburt
roadyol
construction
- excavation
doldurma(15
Çevreli
ve Tekkale)
filling
(15 m and m
35 35
m, m,
Cevreli
and Tekkale)
80
70
60
50
40
30
Construction
scenario)
İnşaat
(En kötü(Worst
durumcase
senaryosu)
(road excavation and filling)
(baraj)
Limit
Limitdeğer
value
20
10
0
0
15
30
45
60
75
90
105
120
Uzaklık
(m)(m)
Distance
Şekil J.3.7. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Çevreli ve Tekkale Köyleri –
Yol Kazımı ve Doldurulması)(İnşaat Aşaması)
120
Irmakyani
Dam
construction
including
roads (Morkaya,
Yollarla
birlikte baraj
inşaatı (Morkaya,
3000 m) 3000 m)
Morkaya
Sebzecile
Ishan
Dam
construction
including
roads (Arpacik,
Yollarla
birlikte baraj
inşaatı (Arpacik,
500 m) 500 m)
Yollarla
birlikte baraj
inşaatı (İşhan,
2000 m) 2000 m)
Dam
construction
including
roads (Ishan,
100
Yollarla
birlikte baraj
inşaatı (Sebzeciler,
3000 m) 3000 m)
Dam
construction
including
roads (Sebzeciler,
Yollarla
birlikte baraj
inşaatı (Irmakyanı,
600 m) 600 m)
Dam
construction
including
roads (Irmakyani,
İnşaat Faatliyetleri için Standart
Standard for Construction Activities
80
60
40
20
Arpacik
0
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
Distance
(m)
Uzaklık (m)
Şekil J.3.8. Uzaklıkla Tahmin Edilen Gürültü Düzeyleri (Arpacık, İşhan, Sebzeciler,
Irmakyanı ve Çevreli köyleri (İnşaat Aşaması)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 27 / 31
Ayrıca, hesaplamalarda makinaların nadiren aynı yerde ve aynı anda çalıştığı
varsayılmıştır (en kötü durum), ve fiziksel açıdan tüm bu makinaların aynı yerde
bulunması mümkün değildir. Yani en kötü durum senaryosu varsayımlarıyla bile,
mümkün olamamasına rağmen, üretilen gürültü Çevreli Köyü ve Tekkale Köyü
dışında, kabul edilebilir limitler içerisindedir. Üstelik, toplam gürültü seviyesi havanın
gürültüyü hafifletmesi, bitki örtüsü ve diğer doğal gürültü engelleri gibi modele dahil
edilmeyen sebeplerle daha da düşük olacaktır (en kötü durum senaryosu biçiminde,
ancak çıplak kaya yüzeylerinden yansımalar göz önünde bulundurulmadan). Maki
kuşaklarının sağladığı zayıflama öncelikle kuşağın genişliği ve ağaçların boyuna
bağlıdır. Uzunluğu 4-5 m’den az olmayan, 20-30 m genişliğindeki yoğun ağaç
kuşakları yaklaşık 3-5 dBA zayıflamaya neden olur (UNDP, 1990). Meyve ağaçları
(bahçeler) bölgede çoktur ve ormanlık alanlar baraj gölünün su seviyesinin üstünde
(relokasyon yollarının bulunacağı yerlerde) daha yoğundur, ve bunlar maki kuşağını
oluşturacaktır. Yüksekliğe bağlı olarak, topografik engeller daha fazla zayıflama
sağlayabilirler. Dolayısıyla, asıl gürültü seviyeleri daha düşük olacaktır.
Azaltma
Aşağıda sabit ve hareketli ekipmanlarda uygulanacak olan gürültü kontrolü önlemleri
özetlenmektedir:
•
•
•
•
•
Etkin ses azaltıcı ekipmanların kullanılması ve sağlanması;
Sessizleştirilmiş ekipman kılıflar, susturucular ve diğer gürültü azaltıcı
özelliklerle kullanılacak;
Sabitlenmiş ekipmanın mümkün olan ölçüde kılıflar içinde çalıştırılması;
Makinaların verimlilik açısından planlanmış parametreler dahilinde
çalıştırılması;
Açık havadaki patlatmalar yalnızca gündüz saatlerinde yapılacaktır.
Açık hava kazılarındaki patlatmalar, gürültünün azaltılması için en uygun şekilde
gündüz saatleri için programlanacaktır (elektrikli sistemlerin kullanılması ve hava
basıncı dalgalarının sesli sürtünme oluşturmasını en aza indiren gecikmeler). Yine
de, patlatma sırasında ortaya çıkan anlık gürültü yakın yerleşimlerde kokutucu etki
yapabilir. Bu etkiyi minimize etmek için, açık havadaki patlatma işlemleri, yakın
yerleşimlerdeki halka önceden duyurulan gün ve zamanlarda yürütülecektir.
Çevreli ve Tekkale köylerinde gürültü düzeyleri, birkaç evin bulunduğu yolun 15 m
uzağındaki yol yapım çalışmalarında, 75 dBA limitinin üstündedir. Ancak, her iki
köyde de kamulaştırılacak olan koridorun genişliği 35 m olacaktır. Şekil J.3.6 ve
Şekil J.3.7’de görüldüğü gibi, yoldan 35 m uzakta tahmin edilen gürültü düzeyleri
Gürültü Kontrol Yönetmeliği’nde belirlenen limit değerlerin altındadır.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 28 / 31
J.3.6. Sonuçlar – Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği
Artvin-Erzurum ve Artvin-Bayburt Relokasyon Yollarındaki trafik yükünden ortaya
çıkan toplam gürültü düzeyi, tüm köylerdeki en yakın alıcılarda hesaplanmıştır. Bu
yerleşimlerin gece, akşam ve gündüz vakitlerindeki toplam gürültü düzeyleri Tablo
J.3.7’de verilmiştir. En yakın alıcılar Artvin-Bayburt yolu yakınındaki Çevreli ve
Tekkale Köylerinde (15 m uzaklıkta) ve Artvin-Erzurum yolu yakınındaki Arpacık
Köyü’nde (500 m uzaklıkta) yer almaktadır. Karayolları Genel Müdürlüğü’nden alınan
bilgilere (Kişisel Haberleşme, 2005) dayalı modelde 24 saatlik periyodda ortalama
günlük trafik gece için %15, akşam için %20 ve gündüz için %65 olarak tahmin
edilmiştir. Hesaplamalarda kullanılan trafik verileri, yukarda yer alan Bölüm J.2’deki
Tablo J.2.6’da sunulmuştur. Artvin-Erzurum Yolu ve Artvin-Bayburt Yolu’ndaki
hesaplamalar, sırasıyla 60 km/s ve 50 km/s ortalama araç hızları için yapılmıştır.
Hesaplara göre, Artvin-Erzurum relokasyon yolundan 500 m uzaktaki toplam gürültü
düzeyleri gece, akşam ve gündüz saatleri için sırayla, 38.0 dBA, 41.7 dBA ve
41.9 dBA olarak belirlenmiştir. Benzer biçimde, 58.2 dBA, 61.9 dBA ve 62.1 dBA da
gece, akşam ve gündüz saatlerinin toplam gürültü düzeyleri olarak Artvin-Bayburt
relokasyon yolunun 15 m uzağında hesaplanmıştır (Şekil J.3.9 ve Şekil J.3.10).
Tablo J.3.7 ve Şekil J.3.9-J.3.10’da görüldüğü gibi, tahmin edilen gürültü düzeyleri
Çevreli ve Tekkale köylerinin en yakın binalarında Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Hakkında Yönetmelik’te belirtilmiş limit değerlerinden
yüksektir. Kamulaştırma koridorunun genişliği 35 m olacaktır ve en yakın alıcı
binalarındaki trafik gürültüsü limitlerin altında kalacaktır. Bu kontrol önlemlerinin
ardından Çevreli ve Tekkale köylerindeki gürültü değerleri Tablo J.3.8’de verilmiştir.
Ancak, asıl toplam gürültü düzeylerinin modele dahil edilmeyen havanın zayıflatması,
maki bitki örtüsü ve diğer doğal gürültü engelleri nedeniyle daha düşük olması
beklenebilir (bir en kötü durum senaryosu olarak, ama çıplak kaya yüzeylerinden
yansımaları göz önüne alınmadan). Önce de değinildiği üzere, maki kuşakları
yaklaşık 3-5 dBA’lık bir zayıflamayı ağaçların boyu ve kuşağın genişliğine bağlı
olarak sağlayabilir (UNDP, 1990). Meyve ağaçları (bahçeler) bölgede çoktur ve
ormanlık alanlar baraj gölünün su seviyesinin üstünde (relokasyon yollarının
bulunacağı) daha yoğundur ve bunlar maki kuşağını sağlamaktadır. Yüksekliğe bağlı
olarak, topografik engeller daha fazla zayıflamaya neden olabilir. Dolayısıyla asıl
gürültü düzeyleri daha düşük olacaktır.
Ayrıca, bu hesaplamalar 20 yıl için Karayolları [TCK] tarafından yapılan trafik
tahminlerine dayanmaktadır, ve asıl trafik yükü bu değerlerden farklı olabilir.
Dolayısıyla bu sonuçlar birer belirteç olarak düşünülmelidir.
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 29 / 31
Tablo J.3.7. Yeni Relokasyon Yolları Boyunca Yer Alan Yerleşimlerde Tahmin Edilen
Gürültü Düzeyleri
En yakın
Binanın
Dgündüz
Dakşam
Yerleşim
Mesafesi
(dBA)
(dBA)
(m)
Artvin-Erzurum Yolu (60 km/s proje hızı)
İşhan
1575
34.49
34.20
Pamukçular
1500
34.81
34.51
Darıca
800
38.91
38.61
Arpacık
500
41.97
41.67
Morkaya
60
55.78
55.48
Artvin-Bayburt Yolu (50 km/s proje hızı)
Sebzeciler’in
güneyindeki
küçük yerleşim
140
47.58
(İşhan’ın
parçası)
Yusufeli’nin
Minathev
650
37.58
Mahallesi (vadi
içi Yusufeli’nin
Kuzey Doğusu)
Çıralı
320
42.20
Bostancı
26
58.55
Gacevre
Mahallesi
50
54.29
(Dereiçi köyü)
Dereiçi
350
41.61
Bahçeli
1800
30.95
Tekkale
15
62.13
Çeltikdüzü
1000
34.78
Çevreli
15
62.13
Kılıçkaya
405
40.66
Alanbaşı
950
35.11
Dgece
(dBA)
Kabul Edilebilir Düzeyden
Farkı
Dgece
Dakşam
Dgündüz
(63dBA) (58dBA) (53dBA)
30.55
30.86
34.96
38.02
51.83
-28.51
-28.19
-24.09
-21.03
-7.22
-23.8
-23,49
-19.39
-16.33
-2.52
-22.45
-22,14
-18.04
-14.98
-1.17
47.29
43.63
-15.42
-10.71
-9.37
37.28
33.63
-25.42
-20.72
-19.37
41.90
58.25
38.25
54.60
-20.80
-4.45
-16.10
0.25
-14.75
1.60
53.99
50.34
-8.71
-4.01
-2.66
41.32
30.65
61.84
34.48
61.84
40.37
34.81
37.67
27.00
58.19
30.83
58.19
36.71
31.16
-21.39
-32.05
-0.87
-28.22
-0.87
-22.34
-27.89
-16.68
-27.35
3.84
-23.52
3.84
-17.63
-23.19
-15.33
-26.00
5.19
-22.17
5.19
-16.29
-21.84
Tablo J.3.8. Azalma Önlemlerinden Sonra Çevreli ve Tekkale Köylerinde Arta Kalan
Gürültü Düzeyleri
Yerleşim
Çevreli
Tekkale
Doküman adı:
En yakın
Binanın
Mesafesi
(m)
35
35
Dgündüz
(dBA)
Dakşam
(dBA)
Dgece
(dBA)
56.61
56.61
56.32
56.32
52.37
52.37
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
Kabul Edilebilir Düzeyden
Farkı
Dgündüz
Dgece
Dakşam
(63dBA) (58dBA) (53dBA)
-6.39
-1.68
-0.63
-6.39
-1.68
-0.63
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 30 / 31
Gelecekteki Trafik (Gündüz düzeyi – 60 km/s)
Future Traffic (Day time level - 60 km/hr)
FutureTrafik
Traffic(Artvin-Erzurum
(Artvin - ErzurumYolu)
Road)
Gelecekteki
vehicles/day
(30% truck)
30003000
araç/gün
(%30 kamyon)
Yerleşim Alanı Standardı ( gün; 07:00-19:00)
Standard for Res. Area (day; 07:00-19:00)
Gelecekteki Trafik (Akşam düzeyi – 60 km/s)
Future Traffic (Evening time level - 60 km/hr)
Yerleşim Alanı Standardı ( akşam; 19:00Standard for Res. Area (evening; 19:00-23:00)
23:00)
Artvin-Erzurum
roadyolu
Artvin-Erzurum
(500
Arpacık)
(500
m,m,
Arpacik)
100
Future Traffic
(Night
timedüzeyi
level - 60
km/hr)
Gelecekteki
Trafik
(Gece
– 60
km/s)
Eşdeğer gürültü düzeyi (dBA)
.
StandardAlanı
for Res.
Area (night;
23:00-07:00)
Yerleşim
Standardı
( gece;
23:00-07:00)
80
60
40
20
0
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Merkez Hattından Uzaklık (m)
Distance from the center line (m) .
Şekil J.3.9. Artvin – Erzurum Relokasyon Yolu’ndaki Gürültü Dağılımı Grafiği
(Sınıf II, 3000 araç/gün) (Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği)
Future Traffic
(Day(Gündüz
time level
- 50 km/hr)
Gelecekteki
Trafik
düzeyi
– 50 km/s)
Future Traffic
- Bayburt Road)
Gelecekteki
Trafik(Artvin
(Artvin-Bayburt
Yolu)
2500
vehicles/day
truck)
2500
araç/gün
(%30(30%
kamyon)
StandardAlanı
for Res.
Area (day;
07:00-19:00)
Yerleşim
Standardı
( gün;
07:00-19:00)
Gelecekteki
Trafik
(Akşam
düzeyi
50 km/hr)
km/s)
Future Traffic
(Evening
time
level –- 50
Eşdeğer gürültü
(dBA) .
Equivalent
noisedüzeyi
level (dBA)
100
Yerleşim
Standardı
( akşam;19:00-23:00)
19:00StandardAlanı
for Res.
Area (evening;
23:00)
Artvin-Bayburt
roadyolu
(15 m,(15
Cevreli
Artvin-Bayburt
m,
Çevreli
ve Tekkale)
and
Tekkale)
Future Traffic (Night time level - 50 km/hr)
Gelecekteki Trafik (Gece düzeyi – 50 km/s)
Standard for Res. Area (night; 23:00-07:00)
Yerleşim Alanı Standardı ( gece; 23:00-07:00)
80
60
40
20
0
0
15
30
45
60
75
90
105
120
Merkez
Uzaklık
DistanceHattından
from the center
line(m)
(m) .
Şekil J.3.10. Artvin – Bayburt Relokasyon Yolu’ndaki Gürültü Dağılımı Grafiği
(Sınıf III, 2500 araç/gün) (Relokasyon Yollarının Gelecekteki Trafiği)
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
Sf 31 / 31
EK J1
ARTVİN - ERZURUM RELOKASYON YOLU İÇİN
GENEL EKİPMAN VE ARAÇ LİSTESİ
DOĞUŞ
ADET
KOD NO
TANIM
B
KAMYONLAR,ÇEKİCİ VE TREYLERLER
1 ÇEKİCİ 6X4 300 HP
1
2 ÇEKİCİ 6X4 420 HP
1
3 AKARYAKIT TANKERİ 6X4 300HP - 18,000 LT
2
4 ARAZÖZ 6x4, 300 HP, 20,000 LT
2
6 DÜZ ŞASİ KAMYON 4x2 300HP+ HIAB 11 TM(HIAB 122CL)
2
9 YAĞLAMA KAMYONU 6X4 300 HP
1
10 LASTİK TAMİR KAMYONU 6X4 300HP
1
C
İNŞAAT KAMYONU
1 DAMPERLİ KAMYON 6x4,420 HP,19m3,35 TON(30 AD.KAYA,55 AD.KİL VE FİLTRE DAMP
15
3 DAMPERLİ KAMYON 6x4 420 HP(TÜNELLER İÇİN) 35T-14M3
6
4 BELDEN KIRMA DAMPERLİ KAMYON CAT 730
2
E
MOBİL VİNÇ-KULE VİNÇ
2 MOBIL VİNÇ- 30tX3m
2
4 MOBIL VİNÇ-90tX3m
1
6 KULE VİNÇ 2.3T@50MT
3
F
TRAKTÖR,GREYDER,SKREYPER
2 GREYDER CAT 14H
2
G
LODER
1 LASTİK TEK.YÜKLEYİCİ CAT 950 GII(2.66-3.10 M3)
2
2 LASTİK TEK.YÜKLEYİCİ CAT 966 GII(3.27-3.80 M3)
4
3 LASTİK TEK.YÜKLEYİCİ CAT 988 G(5.20-6.30 M3)
2
H
BULDOZER
2 DOZER CAT D7 R DS + RIPER
1
3 DOZER CAT D8 DN + RIPER
2
4 DOZER CAT D9 R DS + RIPER
2
L
EKSKAVATÖR
1 LASTİK TEKERLEKLİ EKSKAVATOR (20 TON-1,3M3)
2
2 PALETLİ EKSKAVATOR BACK-HOE(77 TON-4,5M3-400HP)
2
M
BETON SANTRALI,TRANSMİKSER,BETON POMPALARI
1 BETON SANTRALI - MOBIL 20-30 m3/h
1
2 BETON SANTRALI - 40 m3/h
2
6 BETON POMPASI - ELEKTRİKLİ 60 m3/h
2
8 MOBİL BETON POMPASI - 60 m3/h, BOOM = 32 m
1
9 TRANSMİKSER, 8 M3, 6x4, 300 HP (7 M3 YAŞ HACIM)
10
16 SHOTCRETE PUMP 16M3/H 75BAR ALIVA 500+ROBOT(YAŞ TİP)
3
P
VİBRATÖRLER
1 ELEKTRİKLİ VIBRATOR- 54 mm+FREKANS KONVERTÖRÜ
10 3 HAVALI VIBRATOR - 70mm
10 R
KONKASÖR VE ELEME TESİSLERİ
2 ELEME VE KUM YIKAMA TESİSİ 200-250 t/h
1
3 KONKASÖR TESİSİ 100 t/h
1
S
HAVA KOMPRESÖRLERİ,PALETLİ DELİCİ,JUMBO DELİCİ
1 DIZEL KOMPRESÖR - 7 m3/mn (250 CFM)
2
2 DIZEL KOMPRESÖR - 10.4 m3/mn (365 CFM)
4
5 ELEKTRİKLİ KOMPRESÖR - 21 m3/mn (750 CFM)
2
6 HİDROLİK DELİK MAKİNASI TAMROCK COMMANDO 120-Lastik tekerlekli
2
7 HAVALI DELİK MAKİNASI A.COPCO ROC 442PC
23
8 HİDROLİK DELİK MAKİNASITAMROCK RANGER 700-A.COPCO D7
12 HİDROLİK JUMBO - 3 booms, 100 m2-Lastiktek.
2
V
SİLİNDİRLER
2 VİBRASYONLU SİLİNDİR, 17 t CAT CS 663
2
4 LASTİK TEKERLEKLİ SİLİNDİR CAT PS500
2
5 KOMPAKTÖR DYNAPAC LC 50
4
Z
PLATFORM,VANTİLATÖR
2 HAVALANDIRMA FANI D.900MM 3000RPM 90KW
1
3 HAVALANDIRMA FANI D.1400MM 1500RPM 75KW
1
DA
JENERATÖR
1 AYDINLATMA JENERATÖRÜ HI LIGHT 20 kVA
2
2 JENERATÖR - 25 kVA
2
3 JENERATÖR - 250 kVA
1
DB
MOTOPOMP
1 DİZEL POMPA - 36 m3/h, H = 40 m
52 DİZEL POMPA - 130 m3/h, H = 10 m
25 PUMP FLYGT 2400 MT
16 DIAPHRAGM PUMP - DOP 15
510 GRINDEX 2" DALGIÇ POMPA
2DE
KAYNAK MAKİNALARI
1 ELEKTRİKLİ KAYNAK TRAFOSU 400A
2
2 DİZEL KAYNAK MAKİNASI- 400 A
2
DN
TABANCALAR
2 HİDROLİK KIRICI MONTABERT 900 (FOR 12-25T EXC.)
13 HAVALI DELİCİ TABANCA 28KG
10 4 HAVALI KIRICI TABANCA 28 KG
5-
GÜÇ BİRİM
300
420
300
300
300
300
300
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
420 HP
420 HP
305 HP
279 HP
428 HP
50 KW
220 HP
197 HP
246 HP
475 HP
240 HP
310 HP
410 HP
164 HP
489 HP
60
75
60
300
300
80
KW
KW
KW
HP
HP
HP
-
150 KW
200 KW
75
117
124
145
HP
HP
KW
HP
203 HP
148 HP
165 HP
165 HP
10 HP
90 KW
75 KW
26 HP
35 HP
300 HP
20 KW
65 HP
-
Ek J
J1, Sf. 1/4
EK J1
BARAJ İÇİN GENEL MAKİNA PARKI (SERVİS YOLLARI DAHİL)
DOĞUŞ
KOD
A
ADET
No
PİKAP VE BİNEK ARAÇLARI
BİNEK ARACI-75 HP
BİNEK ARACI-105 HP
PICK UP DIZEL 60 HP 1100 KG
PICK UP DIZEL 4WD DOUBLE CABIN
ARAZİ BİNEK ARACI 4x4,5 KİŞİLİK,2800 KG
MINIBUS 14KİŞİLİK
OTOBÜS 49 KİŞİLİK
AMBULANS
DIZEL PICK-UP, 4x4, 2 TON(PATLAYICI MADDE ARACI)
KAMYONLAR,ÇEKİCİ VE TREYLERLER
1
ÇEKİCİ 6X4 300 HP
2
ÇEKİCİ 6X4 420 HP
3
AKARYAKIT TANKERİ 6X4 300HP - 18,000 LT
4
ARAZÖZ 6x4, 300 HP, 20,000 LT
5
DÜZ ŞASİ KAMYON 6X4 300 HP + HIAB 20 TM(HIAB 200C)
6
DÜZ ŞASİ KAMYON 4x2 300HP+ HIAB 11 TM(HIAB 122CL)
7
DÜZ ŞASİ KAMYON 6x4, 300 HP
8
DÜZ ŞASİ KAMYON 4x2 300HP
9
YAĞLAMA KAMYONU 6X4 300 HP
10 LASTİK TAMİR KAMYONU 6X4 300HP
11 LASTİK TAMİR KAMYONU 4X2 300 HP
12 SEYYAR ATELYE KAMYONU 4X4 170 HP
13 LOW BODY TREYLER 100 TON
16 DÜZ ŞASİ TREYLER 40 TON L=12M
17 LİKİT PATLAYICI MADDE KAMYONU, 300 HP, 4X2
İNŞAAT KAMYONU
1
DAMPERLİ KAMYON 6x4,420 HP,19m3,35 TON(30 AD.KAYA,55 AD.KİL VE FİLTRE DAMPERLİ)
2
YOLDIŞI DAMPERLİ KAMYON 52 t CAT 773 E
3
DAMPERLİ KAMYON 6x4 420 HP(TÜNELLER İÇİN) 35T-14M3
4
BELDEN KIRMA DAMPERLİ KAMYON CAT 730
FORKLİFTLER
1
DIZEL FORKLIFT - 4x4, 5 t
2
DIZEL FORKLIFT - 4x4, 10 t
MOBİL VİNÇ-KULE VİNÇ
2
MOBIL VİNÇ- 30tX3m
3
ARAZİ TİPİ MOBİL VİNÇ-40tX3m
4
MOBIL VİNÇ-90tX3m
6
KULE VİNÇ 2.3T@50MT
7
PERSONEL TAŞIMA VİNCİ - 5 t, 30 m/mn
8
ELEKTRİKLİ KÖPRÜ VİNÇ - 10 t (MONORAIL)
9
CEBRİ BORU KAZISI ATAŞMANI
10 HİDROLİK ŞAFT KAZILARI TIRMANMA EKİPMANI
11 TIRMANMA EKİPMANI RAYLARI
12 YERALTI KAZILARIÇALIŞMA PLATFORMU
TRAKTÖR,GREYDER,SKREYPER
1
TRAKTÖR 130HP
2
GREYDER CAT 14H
LODER
1
LASTİK TEK.YÜKLEYİCİ CAT 950 GII(2.66-3.10 M3)
2
LASTİK TEK.YÜKLEYİCİ CAT 966 GII(3.27-3.80 M3)
3
LASTİK TEK.YÜKLEYİCİ CAT 988 G(5.20-6.30 M3)
4
VOLVO 6300 BACK-HOE LODER
5
TÜNEL İÇİ YÜKLEME VE TAŞIMA MAKİNASI
DOZER
1
DOZER CAT D5+ RIPER
2
DOZER CAT D7 R DS + RIPER
3
DOZER CAT D8 DN + RIPER
4
DOZER CAT D9 R DS + RIPER
EKSKAVATÖR
1
LASTİK TEKERLEKLİ EKSKAVATOR (20 TON-1,3M3)
2
PALETLİ EKSKAVATOR BACK-HOE(77 TON-4,5M3-400HP)
02A PALETLİ EKSKAVATOR SHOVEL(77 TON-4,5M3-400HP)
3
PALETLİ EKSKAVATOR SHOVEL(100 TON-7M3-496HP)
BETON SANTRALI,TRANSMİKSER,BETON POMPALARI
1
BETON SANTRALI - MOBIL 20-30 m3/h
2
BETON SANTRALI - 40 m3/h
3
BETON SANTRALI - 80 m3/h
4
KULE TİPİ BETON SANTRALI - 80 m3/h
5
BETON POMPASI - ELEKTRİKLİ 40 m3/h
6
BETON POMPASI - ELEKTRİKLİ 60 m3/h
1
2
3
4
5
6
7
8
9
B
C
D
E
F
G
H
L
M
GÜÇ BİRİM
TANIM
30
4
15
6
4
6
6
2
2
75
105
60
100
150
150
410
100
160
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
4
3
4
14
3
3
2
4
3
3
2
1
2
3
4
2
300
420
300
300
300
300
300
300
300
300
300
170
300
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
HP
85
20
22
6
420
671
420
305
HP
HP
HP
HP
2
2
95
114
HP
HP
4
2
1
1
1
2
1
1
60
5
279
326
428
50
30
30
-
HP
HP
HP
KW
KW
KW
-
2
7
130
220
HP
HP
3
8
6
2
2
197
246
475
150
271
HP
HP
HP
HP
HP
4
4
8
8
115
240
310
410
HP
HP
HP
HP
2
5
2
2
164
489
489
607
HP
HP
HP
HP
1
1
2
1
1
5
60
75
100
100
45
60
KW
KW
KW
KW
KW
KW
Ek J
J1,Sf. 2/4
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
N
1
P
1
2
3
4
R
1
2
3
S
1
2
3
4
5
6
7
8
11
12
T
1
2
3
4
5
6
7
V
1
2
3
4
5
Y
1
Z
1
2
3
4
5
DA
1
2
3
4
5
6
7
DB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
MOBİL BETON POMPASI - 60 m3/h, BOOM = 28 m
MOBİL BETON POMPASI - 60 m3/h, BOOM = 32 m
TRANSMİKSER, 8 M3, 6x4, 300 HP (7 M3 YAŞ HACIM)
DAMPERLİ BETON TAŞIMA KAMYONU 9M3+ARAÇ 420HP
ROTEC CRETER CRANE CC200-24 GROVE RT9100 HYDRAULIC CRANE
ROTEC AUGER MAX.40-10 WITH 36"-25' HINGED CONVEYOR
ROTEC SLOPE MASTER SYSTEM+130'-18" FEEDER CONVEYOR+FINISHER
PLACING MAST - BOOM = 25 m, H = 25 m
SHOTCRETE PUMP-ALIVA 270(KURU TİP)
SHOTCRETE PUMP 16M3/H 75BAR ALIVA 500+ROBOT(YAŞ TİP)
SHOTCRETE ROBOT SEMAFOR BP751
POMPE INJECT MANUELLE-BULON ENJEKSİYONU(MAI PUMP)
ÇİMENTO SİLOSU - 4x250 t
ÇİMENTO SİLOSU - 4x120 t
KANTARLAR
SEYYAR KANTAR 100 TON
VİBRATÖRLER
ELEKTRİKLİ VIBRATOR- 54 mm+FREKANS KONVERTÖRÜ
HAVALI VIBRATOR - 54 mm
HAVALI VIBRATOR - 70mm
HAVALI VIBRATOR - 100 mm
KONKASÖR VE ELEME TESİSLERİ
ELEME VE KUM YIKAMA TESİSİ 300-350 t/h
ELEME VE KUM YIKAMA TESİSİ 200-250 t/h
KONKASÖR TESİSİ 200 t/h
HAVA KOMPRESÖRLERİ,PALETLİ DELİCİ,JUMBO DELİCİ
DIZEL KOMPRESÖR - 7 m3/mn (250 CFM)
DIZEL KOMPRESÖR - 10.4 m3/mn (365 CFM)
DIZEL KOMPRESÖR - 21 m3/mn (750 CFM)
ELEKTRİKLİ KOMPRESÖR - 7 m3/mn (250 CFM)
ELEKTRİKLİ KOMPRESÖR - 21 m3/mn (750 CFM)
HİDROLİK DELİK MAKİNASI TAMROCK COMMANDO 120-Lastik tekerlekli
HAVALI DELİK MAKİNASI A.COPCO ROC 442PC
HİDROLİK DELİK MAKİNASITAMROCK RANGER 700-A.COPCO D7
HİDROLİK JUMBO - 2 booms, 50 m2-Lastik tek.
HİDROLİK JUMBO - 3 booms, 100 m2-Lastiktek.
SONDAJ MAKİNASI,KAZIK MAKİNASI
DIAMEC 262,Elektrikli Delik Makinası
TRIDO 140EG Enjeksiyon Pompası
Halatlı Karot Alma Sistemi
Otomatik Enjeksiyon Santralı E400-55WB
Tali Enjeksiyon KazanıUNIGROUT E-12 200-100 vePumpac 110B15
LOGAC Enjeksiyon Otomatik Kayıt Sistemi
DİYAFRAM DUVAR İÇİN KAZIK MAKİNASI
SİLİNDİRLER
KÜÇÜK VİBRASYONLU TANDEM SİLİNDİR, 0.8 t
VİBRASYONLU SİLİNDİR, 17 t CAT CS 663
KEÇİ AYAKLI VİBRASYONLU SİLİNDİR-17TCATCP663
LASTİK TEKERLEKLİ SİLİNDİR CAT PS500
KOMPAKTÖR DYNAPAC LC 50
TANKLAR
BASINÇLI HAVA DEPOSU 6M3
PLATFORM,VANTİLATÖR
HAVALANDIRMA FANI 630MM 3000RPM 18KW
HAVALANDIRMA FANI D.900MM 3000RPM 90KW
JENERATÖR
AYDINLATMA JENERATÖRÜ HI LIGHT 20 kVA
JENERATÖR - 25 kVA
JENERATÖR - 250 kVA
JENERATÖR- 500 kVA
JENERATÖR - 640 kVA
TRAFO 34.5 / 11 kV
TRAFO-11kV/400V-500kVA
MOTOPOMP
DİZEL POMPA - 36 m3/h, H = 40 m
DİZEL POMPA - 130 m3/h, H = 10 m
SUBM. ELEC. PUMP 36m3/h H=40m
ELEC SUBM. PUMP 720M3/H H=70 M
PUMP FLYGT 2400 MT
DIAPHRAGM PUMP - DOP 15
BOOSTER PUMP- 6 m3/h, H=30m
BOOSTER PUMP- 50 m3/h, H = 150 m
FLYGT PUMP 2151 MT
GRINDEX 2" DALGIÇ POMPA
2
2
16
4
2
1
1
1
2
5
2
10
3
1
300
300
300
420
48
80
-
HP
HP
HP
HP
HP
HP
-
5
-
-
30
34
30
50
-
-
2
1
1
150
150
200
KW
KW
KW
6
9
9
2
6
4
4
15
3
4
75
117
215
37
124
145
203
99
148
HP
HP
HP
KW
KW
HP
HP
HP
HP
6
6
2
2
4
1
-
2
10
2
2
5
50
165
165
165
10
6
-
11
2
1
7
4
18
90
75
132
200
KW
KW
KW
KW
KW
10
2
5
7
3
16
18
26
35
300
650
800
-
HP
HP
HP
HP
HP
-
25
31
7
2
3
14
6
5
8
10
10
5
-
HP
HP
HP
HP
HP
-
-
Ek J
J1,Sf. 3/4
DC
MARANGOZ TEZGAHLARI
MARANGOZHANE TEZGAHLARI 1 SET
KAYNAK MAKİNALARI
1
ELEKTRİKLİ KAYNAK TRAFOSU 400A
2
DİZEL KAYNAK MAKİNASI- 400 A
DEMİR KESME VE BÜKME MAKİNALARI
1
DEMİR İŞLEME TESİSİ 10-12 TON/GÜN
ÖLÇÜM CİHAZLARI
1
AUTOSET LEVEL LEICA NA724
2
LEVEL LEICA DNA 03
3
THEODOLITE LEICA T105
4
THEODOLITE LEICA T110
5
DISTANCEMETER LEICA TC 2003
6
ALIGNMENT LASER MK7L
7
TUNNEL PROFILEMETER LEICA
LABORATUAR ALETLERİ
1
TOPRAK SIKIŞTIRMA,BETON,ASFALT LABORATUAR EKİPMANLARI 1 SET
YAĞLAMA,YIKAMA,SICAK VE SOĞUK SU EKİPMANLARI
1
SOĞUK SU TESİSİ 10M3/H
TABANCALAR
1
HİDROLİK KIRICI MONTABERT BRH 251 (FOR 10 TON EXC.)
2
HİDROLİK KIRICI MONTABERT 900 (FOR 12-25T EXC.)
02A HİDROLİK KIRICI MONTABERT V55 (FOR 35-55T EXC.)
3
HAVALI DELİCİ TABANCA 28KG
4
HAVALI KIRICI TABANCA 28 KG
1
DE
DF
DK
DL
DM
DN
1
-
-
12
24
20
65
KW
HP
2
50
KW
6
3
4
2
3
11
2
-
-
1
-
-
3
-
-
2
2
2
80
20
-
-
Ek J
J1,Sf. 4/4
EK J.2. MALZEME OCAKLARI VE İNŞAAT ÜNİTELERİ HARİTASI
Doküman adı:
Doküman kodu:
Revizyon :
Tarih:
F
Temmuz 2006
Ek J
J2 Sf. 1/ 1

Yusufeli CED - EkJ - RevF - Temmuz 2006

Transkript

Benzer belgeler

Sweco, geleceğin yaşam alanlarını ve şehirlerini planlayıp tasarlar

İnşaat Mehendisliği Laboratuvarı - İstanbul Aydın Üniversitesi

Enstrumantal Analizde Gürültü

Devamı için tıklayın.

YÖNETİM ÖZETİ

Pdf Formatı

haberi - HT Emlak

İndexler

KL-034-Domino Internet Explorer Web Mail Ayarlari Kilavuzu

YUSUFELİ BARAJI VE HES - Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

YusufeliProjesi-RevB-Temmuz2006-Bolum5

Yusufeli CED - Bolum5 - RevF - Temmuz 2006