Fed İçin Geri Sayım 26.07.2016 Küresel piyasalarda gündem hızla

Fed İçin Geri Sayım
26.07.2016
Küresel piyasalarda gündem hızla değişiyor. 2016 yılının ilk aylarında gündemin ilk sırasında
olan Çin ekonomisi kaynaklı belirsizlikler ve Fed’in faiz artırım sürecine ne zaman devam
edeceği sorusunun yerini İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı alması aldı. Son
ekonomik gelişmeler doğrultusunda, Fed’in faiz artırım sürecinde izleyeceği yol merak ediliyor.
26 - 27 Temmuz Fed/FOMC toplantısı sonuçları 27 Temmuz Çarşamba günü saat 21:00’de
açıklanacak. Fed’in faiz kararı sonrasında basın toplantısı yapılmayacak. Toplantı metni,
ekonomik aktivite ve para politikasının görünümüne dair ipuçlarını alabileceğimiz tek kaynak
olacak.
Fed’in Temmuz’da ne yapacağını düşünmeden önce, Fed’in aslında ne yapmakta olduğunu
ifade etmekte fayda var. Fed’in amacı istihdam ve fiyat istikrarını sağlamak. Fed, 2008
küresel finans krizinde finansal sistemin aldığı derin hasara müdahale etmek amacıyla
oldukça kapsamlı bir parasal genişleme dönemi başlatmıştı.
Çıkış Programı
Enflasyon ve istihdamda istenen gelişmenin görülmesiyle birlikte, çıkış programı uygulamaya
koyuldu. Fed eski Başkanı Ben Bernanke, Haziran 2011’de çıkış programını yayınladıktan
sonra, Haziran 2013’te programı uygulama aşamasına geçeceklerini ilan etmişti.
Çıkış programının ilk aşaması olan varlık alım programında miktarın azaltılmasına Aralık
2013’te başlandı. Varlık alım programı Ekim 2014’te sonlandırıldı. Aralık 2015’e gelindiğinde
ise programın ikinci aşaması olan faiz artırımına başlandı. 2008 yılından bu yana %0-0,25
aralığında tutulan Federal Fonlama Faizi (FFR) %0,25-0,50 aralığına yükseltildi.
Birinci Bölüm: İstihdam Raporu ve Hayal Kırıklığı
Mayıs ayında ABD’de bilişim sektöründe faaliyet gösteren Verizon’da 35.000’den fazla çalışan
greve gitmişti. Grev neticesinde, tarım dışı istihdam verisi Mayıs ayında sadece 38.000 kişi
artabilmişti. Hayal kırıklığı yaratan istihdam raporu sonrasında, Fed üyeleri faiz politikasında
daha temkinli olmak durumunda kaldı.
Verizon etkisini ölçmek güç. Ancak, Bloomberg’de yer alan bir analiz bizlere ipucu verebilir.
Aşağıdaki grafikte, 2000 yılından bu yana Verizon çalışanlarının greve gittiği aylarda bilgi
teknolojisi istihdamının ortalama 40.000 ila 80.000 kişi aralığında düştüğü görülüyor.
2016 yılı Mayıs ayında 35.000’den fazla çalışanın greve gittiği durumda tarım dışı istihdam
değişiminin 3 aylık ortalamadan 40.000 kişi daha düşük gelmesi makul görülebilir. Ocak,
Şubat ve Mart ayı ortalamasının 187 bin kişi olduğu göz önüne alındığında, 150 bin civarında
istihdam rakamı makul karşılanabilirdi.
Haziran’da Yeniden Dengelenme
Mayıs ayında greve giden Verizon çalışanları, Haziran’da göreve yeniden başladı. ABD
ekonomisi 2016 yılı Haziran ayında 287 bin yeni istihdam kazandı. İstihdam değişimini
Verizon etkisinden arındırdığımızda yaklaşık olarak 250 bin kişi sonucuna ulaşılabilir.
Böylelikle, tarım dışı istihdam rakamı, son 12 aylık dönemde ortalama 206 bin kişi arttı.
ABD’de işsizlik Haziran ayında %4,9 oranında gerçekleşti. Atlanta Fed tarafından geliştirilen
modele göre, işsizliğin Fed’in 2016 yılı sonu tahmini olan %4,8 oranına gerilemesi için 2016
yılı ikinci yarısında tarım dışı istihdamın ortalama 143.000 kişi artması yeterli.
Kaynak: BLS
İstihdam Piyasası Koşulları Endeksi
Haziran ayı istihdam raporu, istihdam piyasasının yeniden dengelenme sürecinde olduğunu
gösteriyor. İstihdam piyasasına daha kapsamlı bir bakış için, Kansas Fed’in istihdam piyasası
koşulları endeksini takip etmek faydalı olabilir. Grafikte görülen istihdam piyasası koşulları
endeksi, istihdam piyasasında gelişmenin sürdüğüne ancak son dönemde ivme kaybettiğine
işaret ediyor. Endekste sıfır seviyesi 1992 yılından bu yana ortalamayı gösteriyor.
İkinci Bölüm: Enflasyon
Dallas Fed tarafından geliştirilen oynaklığı en düşük ürünlerden oluşan sepetin fiyat
değişimleri grafikte gösteriliyor. Bu enflasyon sepeti, çekirdek enflasyonun (gıda ve enerji
hariç enflasyon) da çekirdeği diyebileceğimiz bir tanımlama getiriyor. Ekim 2010 tarihinde
yıllık bazda %0,82 oranında enflasyona işaret eden bu sepet, Mayıs 2016’da %1,78 oranını
gösteriyor. Fed’in enflasyon hedefi %2 seviyesinde. Çekirdek enflasyon %1,60 seviyesinde,
çekirdeğin çekirdeği diyebileceğimiz enflasyon ise %1,78 oranında. Her ne kadar küresel
piyasalarda yaşanan oynaklıkla birlikte piyasa bazlı (5y5y) enflasyon beklentileri gerilemeye
devam etse de, detaya bakıldığında Fed’in enflasyon hedefine doğru ilerlemeye devam ettiği
görülüyor.
Üçüncü Bölüm: Küresel Ekonomik Gelişmeler
Fed üyeleri, 26-27 Nisan tarihinde gerçekleştirdiği FOMC toplantısında, küresel ekonomik
gelişmelerin ekonomik aktiviteyi sınırladığı ifadesini toplantı metninden çıkarmıştı. 23 Haziran
tarihine gelindiğinde, Birleşik Krallık, Avrupa Birliği’nden ayrılma (Brexit) kararı aldı.
Fed üyelerinin çoğu, Brexit kararının ABD ekonomisi üzerindeki etkilerini sınırlı olarak
görmekle beraber, bu etkilerin kısa dönemde ortadan kalkabileceğini düşünüyor. Fed, Aralık
2015 tarihinde ilk faiz artırımını gerçekleştirdikten sonra, Çin’de yaşanan oynaklık dolayısıyla
faiz artırım sürecine ara vermişti. Küresel ekonomik gelişmelerin sınırlayıcı etkisinin ortadan
kalkmasıyla birlikte, faiz artırımına devam edilebilir.
14-15 Haziran Toplantısında Fed Üyelerinin Faiz Tahminleri
Fed üyeleri, Haziran ayı toplantı metninde, Mart toplantısında olduğu gibi 2016 yılı sonunda
federal fonlama faizinin %0,875 seviyesinde olacağını tahmin etmişti. Böylelikle, 2016 yılında
iki faiz artışı beklendiği görülüyor.
Haziran ayında, Mart ayında beklendiği gibi iki faiz artışı beklenmeye devam ediliyor. Ancak,
Mart ayında 17 Fed üyesinden 1’i tek faiz artışı beklerken, Haziran ayında 17 Fed üyesinden
6’sı tek faiz artışı bekliyor. Aşağıdaki grafikte, Fed üyelerinin 2016 yılına ait faiz tahminlerinin
tarihsel gelişimi gösteriliyor.
Kaynak: Bloomberg
Temmuz Toplantısında Fed’den Ne Beklenmeli?
1) Temmuz ayında faiz artırım ihtimali, Mayıs ayı istihdam raporunun hayal kırıklığı
yaratması nedeniyle oldukça düşmüştü. Toplantı metni, ekonomik görünüme dair daha
güçlü ifadelere yer verebilir. Eylül’de faiz artırımına işaret edebilir.
2) Haziran ayı toplantı metninde yer alan, “istihdam piyasasının gelişmesi hız kesti”
ifadesi, Temmuz ayı toplantı metninden çıkarılabilir.
3) Fed üyelerinin enflasyon beklentileri açısından yakından izlediği, piyasa bazlı enflasyon
beklentisinin yakın dönemde yükselmesi, toplantı metninde yer bulabilir.
ABD ekonomisinde istihdam ve enflasyon verileri ivme kaybetse de faiz artırımını
desteklemeye devam ediyor. Fed üyeleri küresel ekonomik gelişmeler dolayısıyla faizleri
“sadece kademeli” olarak artırabiliyor. Faiz artırım sürecinin hızı ekonomik gelişmelere bağlı,
küresel ekonomik gelişmeler Fed’in faiz artırımına devam etmesine imkân sağlayabilir.
Temmuz ayına ait toplantı metni, Haziran toplantısına göre ekonomik görünüm açısından
daha iyimser ifadeler içerebilir. Bu durumda, 2016 yılı içinde iki faiz artırımına gitme ihtimali
belirgin şekilde yükselebilir.
Deniz Kahraman
[email protected]
(2016, 2. Çeyrek)
Kâr Eden Yatırımcı Oranı : %46,77
Zarar Eden Yatırımcı Oranı : %53,23