Çiçek tasarımı önlisans programı önerisi - Orman Fakültesi

1
T.C.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
ORMAN FAKÜLTESİ
ORMANCILIK MESLEK YÜKSEKOKULU’NDA
ÇİÇEK DÜZENLEME PROGRAMININ AÇILMASININ ÖNEMİ,
YARARLARI VE GEREKÇESİ
AÇILACAK PROGRAM
İl/İlçe
: İstanbul/Sarıyer
Üniversitesi
: İstanbul Üniversitesi
Yüksekokulu
: Ormancılık Meslek Yüksekokulu
Bölüm Adı
: Park ve Bahçe Bitkileri
Açılması Önerilen Ön Lisans Programı: Çiçek Düzenleme
Mezunların Kazandıkları Diploma
Öğrenim Süresi
ÇİÇEK
DÜZENLEME
PROGRAMIN KAPSAMI
: Ön lisans
: 4 Yarıyıl ( 2 yıl)
PROGRAMININ
AÇILMA
GEREKÇELERİ
VE
Çiçek sektörü kesme çiçek üretimi ve pazarlaması olmak üzere başlıca iki ana bölümden
oluşur. Türkiye’de ticari anlamda kesme çiçek üretimi, yaklaşık 50 yıllık bir geçmişe sahip
olup önceleri İstanbul Adalar ve Yalova çevresinde başlayan çiçekçilik, 1970’lerde İzmir,
1980’lerde Antalya’ya yayılmış ve gelişmeye devam etmektedir. Kesme çiçek pazarı ise
toptan ve perakende çiçek satışı olmak üzere ikiye ayrılabilir.
Çiçek düzenleme bilgisi perakende çiçek satışı aşamasında çok gereklidir. Ülkemizde kesme
çiçek tüketimi düşüktür. Bu sebeplerden biri de Ankara Ticaret Odası’nın Süs Bitkisi
Yetiştiriciliği ve Kesme Çiçek Sektörü ile ilgili raporunda da belirtildiği gibi “çiçekçilerin
mesleki bir eğitimden geçmemiş olmaları, yaratıcılıklarını engellemekte, bu açığı karşılayacak
herhangi bir okul veya kurs bulunmadığı gibi çiçekçilerin işyeri açımında mesleki bir sertifika
aranmamaktadır” (1.).
Çiçek düzenleme temel bilgi ve estetik temelli eğitim veren bir programdır. Çiçek düzenleme
eğitimi, çiçeği kültürel yaşamın bir parçası olarak gören gelişmişlik düzeyi yüksek
toplumlarda (İngiltere, Hollanda, Amerika, Japonya gibi çiçek tüketimi de fazla olan
ülkelerde) bazı özel okullar, meslek yüksekokulları ve enstitülerde profesyonel tasarımcılar
tarafından sertifika programları şeklinde verilmekte, bunun yanında ön lisans ya da lisans
2
eğitimi şeklinde de eğitim veren yüksekokul ve üniversiteler vardır. Türkiye’de akademik
veya profesyonel düzeyde çiçek tasarımı eğitimi veren bir kurum ya da eğitim programı
bulunmamaktadır. Ülkemizde de çiçek kültürünün yerleşmesi, çiçekçiliğin dünya
standartlarına ulaşması ve çiçek tasarımının dünyada olduğu gibi eğitim gerektiren bir meslek
olarak kabul görmesi için çiçek tasarımı eğitimi veren programlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu
amaçla Ormancılık Meslek Yüksekokulu’nda 2 yıl eğitim veren ön lisans programı açılması
planlanmıştır.
Kuruluş amacı, canlı, kesme, kurutulmuş çiçek materyalinin temel tasarım ilkeleri
çerçevesinde kullanılacak materyalin özellikleri ve estetik değerler göz önünde tutularak
kullanım yerine uygun biçimde düzenlenmesi eğitiminin ön lisans düzeyinde verilmesidir.
Uygulanacak ön lisans programı ile öğrencilere canlı, kesme, kurutulmuş çiçek materyali, söz
konusu çiçekleri düzenlemek için kullanılacak malzeme bilgisi, çiçek düzenlemenin temel
ilkeleri, çiçek kültürü, satış ve pazarlama ile ilgili bilgi ve beceriler kazandırmak
hedeflenmektedir. Böylece mezun olan öğrenciler ile Türkiye’de çiçekçiliğin dünya
standartlarına ulaşması amaçlanmaktadır.
Türkiye Yüksek Öğretiminde bir ilk olacak söz konusu programın mezun vermeye başlaması
ile çiçek tasarımı akademik donanıma sahip kişilerce gerçekleştirilecek, kesme çiçekçilik
sektöründe yetiştirilen, ithal edilen bitkiler yanında zengin doğal bitki türlerimiz de
değerlendirilecektir. Açılacak program, ülkemizde çiçek tasarımına bilimsel ve teknik bir
boyut, mesleki bir tanım ve de gelişimi açısından bir ivme kazandırmak gibi bir misyonu da
gerçekleştirmiş olacaktır.
İstanbul, ülkemizde çiçek tüketiminin en yoğun olduğu ve çiçek ticaretinin büyük bölümünün
gerçekleştiği, dolayısıyla öğrencilerin uygulama, mezunların iş bulma olanaklarının yüksek
olduğu bir kent olması yanında eğitimde cazibe merkezi olması nedeniyle böyle bir program
açılması için en uygun kenttir. Ormancılık Meslek Yüksekokulu ise yıllardır başarıyla
yürütülen söz konusu programa yakın içeriğe sahip Süs Bitkileri Yetiştiriciliği Programı ve
Yüksekokul’un bağlı bulunduğu İ.Ü. Orman Fakültesi ise uzun yıllardır verdiği Orman
Mühendisliği ve Peyzaj Mimarlığı Bölümlerinde bitki ve peyzaj planlama alanlarında
konularının uzmanı hocaları, Fakülte bahçesi, Atatürk Arboretumu, sera, fidanlık, laboratuvar
vb. olanakları ile açılması planlanan bu program için uygun bir eğitim ortamına ve
olanaklarına sahiptir.
Bu programının Türkiye’de çiçek düzenleme eğitimine diplomalı yeni bir açılım getirmesi ve
üretimden satışa çiçekçilik sektörüne bilimsel bir destekle canlılık kazandırması somut ve
gerçekçi bir beklentidir.
Program başladığı takdirde, yukarıda belirtilen amaçların ne ölçüde başarılı
olduğunun nasıl belirleneceğini somut olarak açıklayınız.
1- Üniversite ve bölüm tercihlerinde gittikçe artan bir ilgi görmesi, öğrenci ve
akademik personel değişim programlarında (Erasmus) hızlı bir gelişme
göstermesi,
3
2- Çiçekçilerde, büyük marketlerde, organizasyonlarda, çiçek düzenleme
eğitimi almış kalifiye elemanların çalışmaya başlaması,
3- Çiçek satış, pazarlama ve organizasyon sektöründe eğitim almaksızın
çalışan personel yerine 2 yıllık çiçek düzenleme ön lisans mezunlarının
işlendirilmesi ve tercih edilmesi,
4- Çiçek düzenlemenin bir sanat ve iş kolu olarak algılanmaya başlaması ve
çiçek düzenleme yarışmalarının düzenlenmeye başlanması, yapılacak atölye
çalışmalarına ilgi ve katılımın gün geçtikçe artması,
5. Çiçekçilik sektöründe çalışacak kişilerde diploma ya da sertifika
belgelerinin aranır olmaya başlaması,
6- Kent yaşamında çiçek tüketim kültürünün yerleşmesi sonucunda kesme
çiçekçilik sektöründe belirgin düzeyde gelişme görülmesi,
7- Kesme çiçek ve çiçek düzenleme konularında ulusal yada uluslar arası
düzeyde araştırma projelerinin hazırlanması, kitap ve diğer yayınların
çoğalması
8- Bunların yanında Çiçek Düzenleme Programına kayıt yaptıran öğrenciler
izlenerek, programın mesleki gelişimlerine yaptığı katkıların analiz
edilmesi, öğrenci memnuniyeti anketlerinin yapılması; stajları sırasında staj
yaptıkları kurumlarla irtibata geçilerek mesleki bilgi ve becerileri konusunda
geri bildirimlerin alınması; mezunların çalıştıkları kurumlar ile bağlantıya
geçilerek görüş ve önerilerin alınması ile programın iyileştirilmesi
sağlanacaktır.
Açılması önerilen programın akademik ve teknolojik gelişmeler içerisindeki
yerini açıklayınız.
Çiçek düzenleme, ülkemizde yıllardır akademik bir eğitime konu edilmemiş, çıraklık
yöntemiyle kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Kesme çiçeklerin satışa hazır hale getirilmesi sanat
ve tasarım eğitimi almış uzmanların olmamasına rağmen uygulamadan yetişmiş kişilerce
sağlanmıştır. Oysa gelişmiş ülkelerde bu tür faaliyetler uzun zamandan beri sertifikalı çiçek
tasarımcıları tarafından gerçekleştirilmektedir. Gerek uzmanlık, gerekse mesleki aidiyet
tanımlamasında hala bir boşluk olarak ortada duran çiçek materyalinin bilgi ve estetik tasarım
ilkeleri dahilinde kullanıma hazır hale getirilmesi olarak tanımlanabilen çiçek tasarımcılığı
artan bir gelişme potansiyeline sahiptir.
Açılacak program sayesinde canlı ve cansız çiçek materyalinin estetik tasarım ilkeleri
çerçevesinde sanatsal ürün olarak tüketime sunulmasını sağlayan teknik elemanların
yetiştirilmesi mümkün olacaktır. Toplumsal düzeyde canlı çiçek tüketiminin artması ve
özellikle büyük şehirlerde günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmesi bu
programın temel gereksinimidir. Programda yer verilecek zorunlu, seçimlik ve uygulamalı
derslerle gerekli temel bilgi ve pratik beceri edinilmesi mümkündür.
Önerilen Kontenjan
4
20 öğrenci ile öğretime başlaması ve devam etmesi planlanmaktadır.
Zorunlu Stajlar
Öğrenciler her eğitim yılı sonunda 30 iş günü çiçek düzenleme uygulama stajını özel ve kamu
kurumlarının ilgili birimlerinde yapacaklardır.
Mezunların Kazandıkları Diploma
Programı bitirenlere ön lisans diploması verilir.
Mezunların Çalışma Alanları ve İş Olanakları
Öğrenimi süresince kazandığı bilgi, beceri ile çiçek satışı yapan dükkan, market, fidanlık gibi
işyerlerinde, organizasyon şirketlerinde çalışabilir ya da işyeri sahibi olabilir.
Hollanda Stoas Üniversitesi ile yapılan işbirliği sonucunda ders müfredatı ve ders içerikleri
VBW (Hollanda Çiçekçiler Birliği) Diploma Programı ile uyumlu olarak planlanmıştır.
Böylece program mezunlarının VBW denetiminde yapılan uluslararası sertifika programlarına
katılarak başarılı olmaları durumunda uluslararası sertifika alabilme olanağına sahip olmaları
hedeflenmiştir.
PROGRAMLA İLGİLİ YURTİÇİ VE YURTDIŞI ÖRNEKLER
Yurtiçi Örnekler:
Ülkemizde meslek lisesi ve meslek yüksekokullarında çiçek tasarımı eğitimi veren bir
program bulunmamaktadır. Çiçek tasarımı eğitimi yurtdışında farklı kurumlarda çiçek
tasarımı eğitimi almış kişiler tarafından açılan bazı kısa dönemli özel kurslar düzenlenmekte
ve katılım belgesi verilmektedir. Ancak bu katılım belgelerinin ulusal ve uluslararası
geçerliliği bulunmamaktadır.
Yurtdışı Örnekler:
1.Stoas University, The European Floral Design Academy, Hollanda VBW Diploma Line
Professional Floral Design (2.)
Stoas Üniversitesi Uygulamalı Bilimler ve Öğretmen Eğitimi bünyesinde Avrupa Çiçek
Dizayn Akademisi (EFAD) işbirliğiyle aşamalı olarak kısa dönemli çok sayıda kurs
düzenlenmekte ve uluslararası geçerliliği olan farklı kategoride sertifikalar vermektedir.
Bunun yanında iki yıllık tam zamanlı çiçek düzenleme ön lisans eğitimi verilmektedir
(Associate degree (Ad) Bloemsierkunst – voltijdstudie)
2. Golden West College, Kaliforniya, Çiçek Düzenleme ve Çiçekçi Dükkanı Yönetimi (3)
Çiçek düzenleme temel ilkeleri yanında, yönetim, satış pazarlama yönü de ağır basan bir
eğitim programıdır. Öğrenciler 20 unit zorunlu olmak üzere 60 unit (ünite, puan, birim)
5
dersleri tamamladıklarında ön lisans diploması verilir. Öğrenciler isterlerse 20 unit içeren her
bir kurs sonunda sertifika alarak eğitimini sonlandırabilir.
3.Kishwauke College- Associate Degree-Floral Design, Malta (4)
Kolej öğrencilere çiçek düzenlemenin temel ilkelerini içeren bir yıllık program sonunda
sertifika, iki yıllık eğitim sonunda ise ön lisans diploması vermektedir.
4.Long Beach City College, Associate Art Degree (5)
Öğrencilere çiçek düzenleme temel eğitimi yanında çiçek endüstrisi yönetimi için gerekli
dersleri de içeren kapsamlı bir meslek eğitimi sunar. Üç sömester sonunda yüksekokul
diploması verilir.
Diğer Yurtdışı Örnekler
- Amerika ve Kanada
1.American Institute of Floral Designer (AIFD) (www.aifd.org)
2.Calofornia Flowewr Art Academy (http://www.california-academy.com)
3.Canadian Institute of Floral Design (http://www.proflorists.net)
4. City College of San Francisco Environmental Horticulture and Floristry
(http://www.ccsf.edu)
5 David-Curtis School of Floral Design (http://www.david-curtis-school.com)
6. Floral Design Institute (http://www.floraldesigninstitute.com)
7. Flower School New York (http://www.flowerschoolny.com)
8. ICS Canada (http://www.trade-schools.ca/ics-canada/default.asp)
9. Molloy College Continuing Education - Floral Design Certificate Program
(http://www.molloy.edu/academics/division-of-continuing-education-andprofessional-development)
10. Milwaukee School of Flower Design (http://milwaukeeschoolofflowerdesign.com)
11. Palmer School of Floral Design (http://palmerschooloffloraldesign.com)
12. Phil Rulloda School of Floral Design (http://www.philrulloda.com)
13. Rittners School of Floral Design (http://www.floralschool.com)
15. Sinatra's Design Academy (http://www.sinatrasflowers.com)
16. Vermont Academy of Floral Design (http://www.vafd.com)
17. South Florida School of Floral Design (http://www.floralinstruction.com)
- Birleşik Krallık
1.Florist Design (http://www.floristrytraining.co.uk)
2.Flower Design of Britain (http://www.fdb-flower.com)
3.Judith Blacklock Flower School (http://www.judithblacklock.com)
4.Out of the Bloom Flower School (http://www.outofthebloom.com)
- Avusturalya ve Yeni Zenlanda
1. Floral Art School of Australia (http://www.floral-art-school.com.au)
2.Flowers Design School (http://www.floristry.com.au)
6
3.Pearsons School of Floristry (http://www.pearsonsschool.com.au)
- Hollanda
1.Boerma Instituut (http://www.boerma.nl/New_Index_UK.html)
- Japonya
1.Mami Flower Design (http://www.mamifds.co.jp)
2.Zen Flowers (http://www.zenflowers.com/zen-flowers.html)
- HongKong
1.Hong Kong Academy of Flower Arrangement (http://www.hkafa.com.hk)
2. Institut de Artflor (http://www.idartflor.com)
İKİNCİ ÖĞRETİM
Çiçek Düzenleme Programı için ikinci öğretim planlanmamaktadır.
PROGRAMIN ZAYIF VE GÜÇLÜ YÖNLERİ
Güçlü Yönler
1- Ormancılık Meslek Yüksekokulu’nun bağlı olduğu İstanbul Üniversitesi Orman
Fakültesi’nin doğa bilimleri, ekoloji, çevre, bitki kültürleri ve peyzaj mimarlığı
kapsamında sahip olduğu güçlü bilgi birikimi.
2- Botanik, taksonomi, ekofizyoloji, süs bitkileri, tohum teknolojisi, fidan üretim ve
yetiştirme teknikleri, biyoteknoloji, doku kültürü, bitki ıslahı, sera ve fidanlık tekniği,
toprak ilmi, klimatoloji, ekoloji, bitki beslenmesi, bitki bakımı, entomoloji,
fitopatoloji, çevre sorunları ve analizi, peyzaj mimarlığı, bitkisel tasarım, bitki
kullanımı, peyzaj ekolojisi gibi konularda uzman akademisyenlerin mevcudiyeti.
3- Laboratuvar (tohum teknolojisi, ekofizyoloji, doku kültürü, toprak tahlili, su analizi,
entomoloji, fitopatoloji, kimya vb.) fidanlık, sera, stüdyo, herbaryum, arboretum,
araştırma ormanı gibi teorik ve uygulamalı öğretim olanaklarının hali hazır
mevcudiyeti,
4- İ. Ü. Orman Fakültesi’nin mekansal (açık ve kapalı) ve demonstratif (arboretum,
bahçe, bitki koleksiyonu vb.) açıdan uygunluğu.
5- Hollanda Stoas Üniversitesi ve EFDA (European Floral Design Academy) ile
işbirliğine gidilmesi,
6- İnterflora, Çiçekçiler Derneği vb. gibi sektör temsilcilerinin desteği,
7- İstanbul kentinin büyük bir metropol, iş ve ticaret merkezi olması nedeniyle iş ve özel
hayatta çiçek tüketimin fazla olması,
8- İstanbul’un çiçek pazarı piyasasının merkezi olması, dolayısıyla öğrencilerin staj
mezunların iş bulma olanaklarının yüksek olması,
9- İstanbul’un eğitimde cazibe merkezi olması
Zayıf Yönleri
1 Çiçek düzenleme kavramının akademik ve kamuoyu düzeyinde yeterli ölçüde
tanınmamış olması.
7
2 Ülkemizde müfredatı belirli bir eğitim programının olmaması, bağımsız bir
program düzeyinde ele alınmasının bir ilki oluşturması.
3 Kuruluşunu izleyen gelişme evrelerinde mevcut Meslek Yüksekokulu
olanaklarına ek olarak Fakülte akademik personel ve araç gereç vb. tahsisi ve
sektör temsilcilerinin desteğine ihtiyaç duyulacak olması.
4 Programın ders içeriği gereği kullanılacak olan canlı materyal temininin ek
bütçe gerektirmesi.
Kaynaklar:
1. http://www.ankaratb.org.tr/pages.aspx?pageId=887152da-e793-483f-8a30ee0ecbb76faf, erişim tarihi 16.06.2014.
2. (http://www.stoasvilentum.nl/custom/page/page_block/36.pdf)
3. http://www.goldenwestcollege.edu/floral/index.html
4. http://www.kishwaukeecollege.edu/programs_of_study/horticulture/index.php?page=76
5. http://osca.lbcc.edu/curriculumguides/2014-2015/FLORAL%20DESIGN.pdf
8
9
10
11
12
13
14
15
16