Hep birlikte nice senelere

277
AYLIK HAVACILIK DERGİSİ
2146-6394
ARALIK 2014 YIL: 23 www.uted.com.tr
UTED 46, UTED DERGİMİZ 23 YAŞINDA!
Hep birlikte nice senelere
2
Haberler
1968
UÇAK
Rİ
YENLE
TEKNİS EĞİ
N
R
E
D
Değerlİ okurlar,
saygıdeğer meslektaşlarım,
Genel kurul dönemi yaklaşırken heyecanlı yarışın yavaş
yavaş başladığını, adayların oy alabilmek için tatlı bir rekabet
içinde olduklarını gözlemliyorsunuzdur. Geçmişe bakıldığında,
birinci dönemimizde iki aday yarışmış, ekibimiz seçilmişti.
İkinci dönemimizin genel kuruluna ise tek aday olarak
girmiştik. Önümüzdeki dönem derneğin yeni bir heyecanla
yönetilmesi fikriyle adaylığımızı koymuyoruz ve iki adayın
çıkması bizleri mutlu etmiştir. Kendilerine seçim döneminde
başarılar dilerim.
Aralık ayı itibarıyla derneğimizin 46, dergimizin 23.
yaşını kutluyoruz. Bu güzel birlikteliği oluşturduğu için kurucu
ağabeylerimizden en yeni üyemize kadar herkesi saygıyla
selamlıyorum. Derneğimize katkıda bulunmuş ve emeği
geçmiş herkese teşekkür ediyorum.
(IZMETLEREáyZG~NáBIRáYAKLAàÑM¨á4!6áBUáESERDEáEÜLENCEYIáMUTLUáVE
HUZURLUáBIRáYOLCULUÜUáKENDIá~SLUBUYLAáELEáALÑYORá4AMááYÑLDÑRáSERGILENEN
BUáESERáZIYARETlILERINEáEàSIZáBIRáDENEYIMáSUNUYOR
"UáESERáYARATÑLÑRKENáSANATlÑáMiro´NUNáESERLERINDENáESINLENILMIàTIR
Veda ederken yeni yıla aileniz ve sevdiklerinizle birlikte,
sağlıkla ve sevgiyle girmenizi temenni ederim.
Dear readers,
colleagues
As the general meeting term is approaching, you
might be observing that the exciting competition has
begun and the candidates are rivaling easily. In retrospect,
in our first term two candidates had competed and our
team had been elected. We had participated in the general
meeting of our second term as the only candidate. We
will not be candidate for the next term; for the association
shall be administered with a new lease of life and we
are happy to hear that there are two candidates. I wish
success for both.
As from December, we are celebrating our
association’s 46th and our magazine’s 23rd year. I am
saluting everyone, starting from our founding brothers
to our newest member for they constituted this beautiful
association. I thank everyone who supported and
contributed in our association.
As I say goodbye, I wish you all enter the New Year
healthily and fondly together with your family and your
loved ones.
İçindekiler
Aviation English Center
Genel Koordİnatörü Ebru Korcan:
“Havacılık İngİlİzcesİ Eğİtİmlerİnde
İddİalıyız”
16
Soğuk Savaş ve
Kore Savaşı’nın
İzlerİ:
Çİn Havacılık
Müzesİ
Yağmuru
Dİnmeyen Ülke:
İRLANDA
22
30
İnsan
Beynİnİn
Bİlİnmeyenlerİ
38
KİlİmLERİn
öyküsü
52
06
36
46
50
58
Ajanda
Teknik:
Düşük Görüşte
Operasyon ve ILS
Sağlık:
Baş dönmesinden fazlası:
VERTİGO
62
Teknik:
Sürekli Uçuşa
Elverişlilik Yazıları 2
Doğa:
Doğanın Çözülmeyi
Bekleyen Gizemleri
Gurme
56
60
08
Haberler
28
44
Havacılık:
Motivasyon ve Dikkat 1
48
Sıra Dışı
Uçaklar
Teknik:
Pervane Hasarları
UTED
İstanbul Cad. Üstoğlu Apt. No: 24, Kat: 5 Daire: 8 Bakırköy - İstanbul
Tel: 0212 542 13 00/543 29 74 • Faks: 0212 542 13 71
www.uted.com.tr • www.uteddergi.com • www.uted.org • [email protected]
İmtiyaz Sahibi Uçak Teknisyenleri Derneği Adına / Ümit Sayıl
Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü / Sefa İnan / [email protected]
Basın-Yayın Sekreterliği / İsmet Şahin / [email protected], Elif Aydemir /[email protected]
Yazı Kurulu / İsmet Şahin, Elif Aydemir, Arif Şankaya, Volkan Kamar, Dr. Handan Diker, Şebnem Bayezit, Hasan Büber,
Mustafa Bucan Çolak, Gonca Güler, Mehmet Ertek
Katkıda Bulunanlar / Kıvanç Bayezit
Teknoloji:
“İnternetim koptu,
ödevimi yapamadım”
Dergimize abone olmak için yıllık abone ücretini banka
hesabımıza yatırdıktan sonra dekontu bize fakslamanız
yeterli. Uted dergisi her ay adresinize gönderilecektir.
Lütfen ayrıntılı bilgi için derneğimizle irtibata geçiniz.
Sinema
65
Çocuklar İçin:
Kekemelik ve Konuşma
Sorunları İlgiyle Düzelebilir
UTED’E ABONE OLABİLİRSİNİZ
64
Müzik
66
Bulmaca
UTED dergİsİnİn
geçmİş sayılarına
web sİtemİzden
ulaşabİlİrsİnİz.
YAPIM
Umar İletişim Hizmetleri Ltd. Şti.
Harman Sok. No: 31/1 34153 Florya - İstanbul Tel: 0212 573 15 65 • [email protected] • www.umariletisim.com
BASKI
Elma Basım Yayın ve İletişim Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti.
Halkalı Cad. No:164 B-4 Blok Sefaköy, Küçükçekmece - İstanbul Tel: 0 212 697 30 30
Yayın Türü: Aylık, süreli, yaygın
JAND
Denİz Sağdıç’tan
Tİn Üzerİne
Deniz Sağdıç, beşinci kişisel sergisinde
“TİN” başlığı altında topladığı yapıtlarını
Güneş Sigorta Sanat Galerisi’nde
izleyiciyle buluşturuyor. Sanatçı, bu
sergisinde antik dönemden bu yana
düşünce dünyasının temel inceleme
konusu olmuş, modern dönemle birlikte
sanatçılar için başat ilham kaynağı
haline gelmiş “Tin” kavramına; kendi
penceresinden yeni yaklaşımlar sunuyor.
Sergi, 13 Aralık tarihine kadar, Pazar hariç
her gün 10:00 – 18:00 saatleri arasında
Güneş Sigorta Sanat Galerisi’nde,
sanatseverlerin ziyaretine açık olacak.
“Prens Ahmet’İn Maceraları”nı Kaçırmayın
Speed Stacks
Turnuvası
Piyanist Hakan Ali Toker’in tınıları Lotte Reiniger’in yönettiği ilk animasyon film olan “Prens Ahmet’in
Maceraları”na hayat verecek. 1926 yapımı ilk animasyon film “Prens Ahmet’in Maceraları” en uzun
metrajlı sessiz film olma özelliğini taşıyor. Filmin yönetmen koltuğunda ise Lotte Reiniger var.
Doğaçlama ve caz ustası, besteci, piyanist Hakan Ali Toker’in piyanosunun tınılarıyla ses bulacak bu
özel akşamı kaçırmamanızı tavsiye ederiz. Film, 10 Aralık 2014 Çarşamba günü saat 19:00’da İKÜ
Akıngüç Oditoryumu ve Sanat Merkezi’nde gösterilecek.
ShakespearE’İn Anısına “Kısasa Kısas”
William Shakespeare’in 450. doğum yıldönümü kapsamında sahnelenecek olan “Kısasa Kısas”
Nesrin Kazankaya tarafından çevrildi ve yönetildi. Oyunun dramaturgisi Şafak Eruyar’a, yönetmen
yardımcılığı Zeynep Özden’e, kostüm Fatma Öztürk’e, dekor Hüseyin Çamur ve Tolga Gündoğdu’ya
ait... Oyunda, Uğur Aslan, Nesrin Kazankaya, Emre Çakman, Gamze İpek, Can Yılmaz, Erdinç Anaz,
Başak Meşe, Volkan Aktan, Zeynep Özden, Bahar Karaoğlu ve Oğuz İşçi görev alıyor. Oyun, 7 ve
14 Aralık 2014 Pazar saat 18:30 ve 5, 6, 12, 13 Aralık saat 20:00’de Tiyatro Pera Eren Uluergüven
Sahnesi’nde izlenebilir.
Speed Stacks Türkiye’nin hedefi, en iyi
5 dizilimciyle beraber yurtdışındaki Dünya
Şampiyonası’nda yarışmak... Dünya çapında
senede 130’a yakın turnuva düzenleniyor.
Speed Stacks ekibi 12-13-14 Aralık’ta İstanbul
Kongre Merkezi’nde (ICC) düzenlenecek IBS Anne-Çocuk Fuarı’nda bulunacak.
Bu sporu denemek isteyenler Speed Stacks
standını ziyaret edebilirler. 16 Aralık 2014’te
başlayacak olan turnuvaya 5 Aralık tarihine
kadar kayıt yaptırmak mümkün.
5
Ara
lık
Kadın Hakları
Günü
7
Ara
lık
Uluslararası
Sivil Havacılık
Günü
Joshua Bell Zorlu Center’da
Dünyanın en iyi keman virtüözlerinden biri olarak kabul edilen Joshua Bell,
16 Aralık 2014 saat 21:00’de Zorlu Center Performans Sanatları Merkezi’nde
bir konser verecek. Washington Post gazetesince yapılan sosyal bir deney
için metro istasyonunda keman çalmayı kabul eden ve bu performansı ile
normalde klasik müzik dinlemeyen kişilerce de “Metrodaki Kemancı” olarak
tanınan Joshua Bell, seyircisini büyülemeyi garanti ediyor.
12-18
Aralık
Türk Malları
Haftası
8
Haberler / News
Haberler / News
AIRBUS, 242
tonluk A330’UN
üretİmİne BAŞLADI
WORLD’S LONGEST DREAMLINER
FLIGHT LAUNCHED
A
irbus, yeni maksimum
242 metrik tonluk
kalkış ağırlığı kapasitesi
olan ilk A330’unun son
montajına Fransa’nın Toulouse
kentindeki fabrikasında başladı.
Airbus’ın bildirdiğine göre kabin
entegrasyonundan önce yapısal
montaja girecek olan uçak, ruhsat
almak için uçuş denemelerine
katılacak. Bu arada firma, ilk siparişini
veren Delta Air Lines firması için
önümüzdeki yılın ikinci çeyreğinde
hizmete almak üzere ikinci bir uçağın
montajını yapıyor olacak.
AIRBUS COMMENCED manufaCturıng 242 ton weıghıng A330
A
irbus has commenced final assembly of its first A330 with a new 242-metric-ton maximum takeoff-weight (mtow) capability
at its factory in Toulouse, France. According to Airbus, the airplane, which will undergo structural assembly before the cabin
integration phase, is going to participate in certification flight trials while the company assembles a second aircraft for entry into
service with launch customer Delta Air Lines during next year’s second quarter.
EN HIZLI RULE SİSTEMİ: TAXIBOT
A
vrupa Havacılık Emniyeti Ajansı ve İsrail Sivil Havacılık İdaresi tarafından TaxiBot uçak çekme sistemi için ek tip sertifika yayımlandı.
Bu sertifika, TaxiBot’un FAR 25 kurallarına uygun olarak Boeing 737lerle kullanımını kapsıyor. Standart teknik olmayan itiraz onayının
aksine, sertifika, ekipmanın piste doğru ve pistten, çekme ve rule yapma fazlarının tümünü kapsıyor. Airbus, A320 filosu için çok
zaman geçmeden genişletilmiş ve aynı işlemleri kapsayan teknik olmayan bir itiraz yayımlamayı bekliyor. TaxiBot, deneme sürüşlerinde tam
dolu bir 737’yi 23 knot hızda taşımayı başardığını ispatladı. Bu hızın bir rule sistemi tarafından yapılan en yüksek hız olduğu söyleniyor.
THE FASTEST TAXIING SYSTEM:
TAXIBOT
A
supplementary type certificate (STC) for the TaxiBot
aircraft towing system was issued by the European
Aviation Safety Agency and the Civil Aviation Authority
of Israel. The STC covers use of TaxiBot with Boeing 737s
under FAR 25 rules. Unlike a standard no technical objection
(NTO) approval, the STC covers the use of the equipment for all
phases of push back and taxiing to and from the runway. Airbus
expects soon to issue an extended NTO for its A320 fleet that
would cover the same scope of operations. Trials of TaxiBot
have proven its ability to taxi a fully loaded 737 at 23 knots,
which is claimed to be the fastest speed achieved by a taxiing
system to date.
9
U
DÜNYANIN EN UZUN DREAMLINER
UÇUŞU BAŞLADI
nited Airlines started flying the world’s longest
regularly scheduled Dreamliner route with its launch
of nonstop service. With its first Boeing 787-9, route
is between Los Angeles and Melbourne and keeps the
newest Dreamliner model airborne for some 15 hours, 45
minutes westbound, and 14 hours, 35 minutes eastbound.
United’s 787-9s fly the service six times a week carrying
252 passengers, competing directly against Qantas Airbus
A380s. United’s entry into the Los Angeles-Melbourne
market follows almost immediately after Virgin Australia’s
withdrawal. Virgin Australia stopped flying Boeing 777300ERs between Melbourne and Los Angeles in a move to
consolidate its 777 operation into Brisbane and Melbourne.
U
nited Airlines, nonstop hizmetiyle birlikte dünyanın
en uzun, düzenli aralıklı Dreamliner uçuşunu başlattı.
Verilen bilgiye göre, firmanın sahip olduğu ilk Boeing
787-9 Los Angeles ve Melbourne arasında uçacak ve bu
süreçte batı yönünde 15 saat 45 dakika ve doğu yönünde de
14 saat 35 dakika havada kalacak. Bu seferler haftada 6 kez
gerçekleşecek ve her seferinde 252 yolcu taşınacak, böylece
Qantas Airbus A380lerle de bir rekabete girilmiş olacak.
United’ın Los Angeles-Melbourne pazarına girişi, hemen
hemen Virgin Australia’nın bu pazardan çekilmesinin ardından
gerçekleşti. Virgin Australia, Boeing 777-300ER uçaklarının
Melbourne ve Los Angeles arası uçuşlarını, Brisbane ve
Melbourne arasındaki 777 operasyonunu takviye etmek için
durdurmuştu.
AIRBUS A350-900 GIVEN FAA
TYPE CERTIFICATION
A
350-900, received Type Certification from the
FAA. The certified aircraft is powered by RollsRoyce Trent XWB engines. Today’s milestone
follows the A350-900 Type Certification awarded by the
European Aviation Safety Agency (EASA). The A350900’s respective FAA and EASA certification awards come
after Airbus successfully finished a stringent program
of certification trials which took the A350-900 airframe
and systems well beyond their design limits to ensure all
airworthiness criteria are fully met. The fleet of five test
A350-900 aircraft completed the certification flight test
campaign, on time, having accumulated more than 2,600
flight test hours.
AIRBUS A350-900’A FAA TİP
SERTİFİKASI
A
350-900, Amerikan Federal Havacılık İdaresi’nden
(FAA) tip sertifikası aldı. Sertifikayı alan uçak, RollsRoyce Trent XWB model motora sahip. Bu dönüm
noktasını, Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı’nın (EASA) verdiği
tip sertifikası takip etti. A350-900’ün sırasıyla bu sertifikaları
alması, yoğun sertifika deneme programlarını başarıyla
tamamlamasının ardından gerçekleşti. Bu programlar, A350900’ün gövdesini ve tasarım limitlerini zorlayarak uçuş
güvenliğini çok iyi bir hale getirdi ve uçak böylece istenen
tüm kriterleri sağlamayı başardı. Beş adet test A350-900
uçağı, sertifikasyon için gereken 2600 saatlik test uçuşunu
zamanında tamamladı.
10
Haberler / News
JET RANGER X İLK BAŞARILI
UÇUŞUNU YAPTI
B
ell 505 Jet Ranger X helikopterinin ilk başarılı uçuşunu
yaptığı açıklandı. Uçuşun, şirketin Québec Mirabel’de
bulunan üretim tesisinde gerçekleştiği bildirildi. Helikopter,
Müşteri Danışma Konseyi tarafından sağlanan girdilere
dayanılarak tasarlandı. Şubat ayında HELI-Expo 2014’te sergilediği
Jet Ranger X helikopteri için Bell, 240’tan fazla niyet mektubu
almış bulunuyor. Jet Ranger X’in müşteri tarafından yönlendirilmiş
tasarımı, kanıtlanmış sistemler ve ileri düzey teknolojiyi bir araya
getirerek güvenliği, performansı ve uygun fiyatı ön plana çıkarıyor.
Pilotlara kritik uçuş bilgilerini bir bakışta vermek için Garmin
G1000H Integrated Avionics Suite ile donatılmış ve iyi bir görüş
sağlayan pilot kabinine sahip. Bell’in en yeni ticari helikopterinde
Turbomeca Arrius 2R motor ve pilotun iş yükünü daha da azaltan
Tam Sayısal Motor Kontrol (FADEC) sistemi var.
JET RANGER X ACHIEVES FIRST FLIGHT
B
ell 505 Jet Ranger X was announced to make its first successful flight. It is reported that the flight took place at the production facility
of the company in Québec Mirabel. The helicopter was designed based on the input provided by Customer Advisory Council (CAC).
Bell has already received more than 240 letters of intent for Jet Ranger X, which was showcased during HELI-Expo 2014 in February.
Jet Ranger X’s customer-driven design brings together proved systems and advanced technology thus brings forward safety, performance
and affordable price. Its cockpit is equipped with Garmin G1000H Integrated Avionics Suite providing pilots critical flight information at a
glance. The newest commercial helicopter model possesses Turbomeca Arrius 2R engine and Full Authority Digital Engine Control (FADEC).
APRONDA ÇARPIŞAN
İKİ UÇAKTAN BİRİNİN
KANADI KOPTU
Ç
in’in Guangzhou kentinin Baiyun Havalimanı’nın
apronunda çarpışan iki yolcu uçağından birinin
kanadı koptu. Yerel saatle 13:30’da kalkış için hazırlanan China Eastern Havayolları’na ait uçak,
yolcularını aldıktan sonra park pozisyonundan ayrıldı.
China Eastern uçağı, taksi yaptığı sırada park halinde
bekleyen China Southern Havayolları’na ait B737-800
tipi yolcu uçağına çok yakın geçti ve uçağın sol kanadını
kopardı. Kazada büyük bir facianın eşiğinden dönüldü.
Olay sonrası kanat ucu kopan China Southern uçağı,
hazırlandığı seferden çekilirken, Çin Sivil Havacılık
Otoritesi tarafından kazaya karışan pilotların savunmaları
istendiği belirtildi.
TWO PLANES COLLIDE ON APRON, ONE’S WING RIPPED OFF
T
wo planes collided in Baiyun Airport in Guangzhou, China, one of the plane’s wing ripped off. The China Eastern Airlines’ plane,
getting ready for take off at 13:30, took its passengers and started to get ready for take off. As China Eastern’s plane was
taxiing, it passed very close to B737-800 plane, which belongs to China Southern Airlines and ripped its left wing off. A very
big disaster could have happened. After the incident, the China Southern plane, which got its wing ripped off, withdrew its flight and it
was reported that the pilots, who were involved in the accident, were asked for statements.
Haberler
11
12
Haberler / News
Haberler / News
BAD NEWS FROM
SPACE VOYAGE
UZAY SEYAHATİNDEN KÖTÜ HABER
İ
ngiliz milyarder Richard Branson tarafından kurulan Virgin Galactic’in uzay turizm
mekiği “SpaceShipTwo” (Uzay Gemisi 2) test uçuşunda yeni bir yakıt ve motor
denerken havada patlamış, 500 milyon dolarlık proje öldü mü sorusu akıllara
gelmişti. 2015’te başlaması planlanan uzay uçuşları için şimdiye kadar bilet alan
aralarında ünlü isimlerin de bulunduğu 700 kişinin 80 milyon dolar bilet parası ödediği
belirtiliyor. Ancak kazanın ardından 24’ünün resmen başvurarak 250 bin dolar olan
bilet paralarının iade edilmesini istediği belirtiliyor. Aralarında Kraliçe Elizabeth’in torunu
Prenses Beatrice’in de bulunduğu bu isimlere 30 kişinin daha ekleneceği belirtildi. As the “SpaceShipTwo”, the
space tourism shuttle owned
by Virgin Galactic founded by
English billionaire Richard Branson,
exploded in the sky while trying
a new fuel and motor, everybody
had thought the 500 million
dollar project is dead. 700 people,
among who are celebrities as well,
are said to have paid 80 million
dollar in total for the tickets of
space flights planned to start in
2015. However, after the accident
24 passengers have reportedly
applied for a 250 thousand dollar
cash back. It is also conveyed
that 30 more people, among who
is also Princess Beatrice, Queen
Elizabeth’s grand daughter, will ask
for cash back.
KÜÇÜK UZAY ARACI
KUYRUKLU YILDIZA İNDİ
1
0 sene süren 4 milyar millik bir yolculuğun ardından küçük bir uzay
aracı uzaklardaki bir kuyruklu yıldıza inmeyi başararak tarihe geçti.
Araç, inişin hemen ardından dünyaya fotoğraflar göndermeye başladı.
Philea isimli uzay aracı, Rosetta ana gemisinden fırlatılarak yıldızın çok az
olan çekim kuvvetine girdi ve geri seken bir iniş geçekleştirdi. Sonuç olarak
hesaplanan iniş noktasından sadece birkaç metre öteye inmeyi başardı.
Rosetta misyonu, bilim adamlarının bundan 25 sene önce 4 milyar yaşında,
kaya ve buzdan oluşan 11 milyar ton ağırlığındaki 67P kuyruklu yıldızının
yüzeyini incelemek istemeleriyle başladı. Uzayda saatte 40 bin mil hızla
ilerleyen yıldızda araştırmacılar evrenin gizemlerini çözmeye yardımcı
olacak şeyler bulmayı ümit ediyorlar.
SMALL LANDER REACHES COMET’S SURFACE
A
fter a journey of more than 4 billion miles taking 10 years, a tiny lander made history by being the first spacecraft to touch down
on the surface of a distant comet. Then it immediately started sending back pictures to Earth. The Philae lander actually made
a bounced landing after being launched from the Rosetta mother ship into the comet’s negligible gravitational pull. It ended up
several meters from its intended touchdown point. Planning for the Rosetta mission started more than 25 years ago when scientists
dreamed of sending a probe to study the surface of Comet 67P, a 4-billion-year-old chunk of rock and ice weighing 11 billion tons and
hurtling through space at 40,000 miles an hour. Researchers hope to unlock some of the mysteries of the universeent.
13
RUSSIA TO SELL 24
FIGHTERS TO CHINA
A
irshow China International Aviation Exhibition
will be held in Zhuhai, China. It is told that Su-35,
Russian Air Forces’ new favorite, will participate
in the exhibition as well. The plane, which resembles
NATO Flanker-T + type planes, is qualified as a unique
aircraft in the world with its weaponry, versatility and
flexibility. This brand new fighter plane of Russian Air
Forces had been showcased in 2009 in Moscow and
later the same year in France. According to the hearsays,
Russia is going to sell 24 of them to China. There are no
official news regarding the sales however, it is claimed
that it will bring together the risk of Russian fighter
planes’ secrets being revealed.
RUSYA ÇİN’E 24 SAVAŞ UÇAĞI
SATACAK
A
irshow Çin Uluslararası Uçak Fuarı Çin’in Zhuhai
şehrinde yapılacak. Fuara Rus Hava Kuvvetleri’nin yeni
gözdesi Su-35 uçağının da katılacağı söyleniyor. NATO
Flanker-T + tipi uçaklarının benzeri olan uçak, silah donanımı,
çok yönlülük ile esneklik açısından dünyada eşsiz bir araç
olarak nitelendiriliyor. Rus Hava Kuvvetleri’nin bu son model
savaş uçağı daha önce 2009 yılında Moskova’da, daha sonra
ise Fransa’da gösteriye çıkmıştı. Gelen haberlere göre Rusya,
Çin’e 24 tane satacak. Satışla ilgili henüz yapılan bir resmi
açıklama yok ancak satışın Rus uçaklarının sırlarının dışarıda
ifşa edilmesi tehlikesini beraberinde getireceği belirtiliyor.
HUNREDTH 777-300ER
DELIVERED TO EMIRATES FLEET
E
mirates Airlines added another milestone to its
history by adding the 100th Boeing 777-300ER
long distance and double engine aircraft, to its fleet.
Having received its first 777-300ER plane in March 2005
Emirates, is in the position of the biggest operator, which
is using these planes, in the world. Taking 47 days to be
built the plane consists of three million parts. Every one
of five 777-300ER, is in Emirates’ fleet. Emirates flies to
77 destinations in its global flight network with these
planes, which form the backbone of its fleet. Among
these destinations are Adelaide, Barcelona, Buenos Aires,
Geneva, Milan, New York JFK, Oslo, Rio de Janeiro, Seattle,
Stockholm, Taipei and Tokyo.
YÜZÜNCÜ 777-300ER, EMIRATES
FİLOSUNDA
E
mirates Havayolu, uzun mesafeli ve çift motorlu hava taşıtı
Boeing 777-300ER uçaklarının 100’üncüsünü filosuna
ekleyerek yeni bir kilometre taşına daha imza attı. İlk Boeing
777-300ER uçağını 2005 yılının Mart ayında teslim alan Emirates,
mevcut 52 uçak siparişiyle bu uçakları kullanan dünyanın en
büyük operatörü konumunda. Yapımı 47 gün süren uçak, üç milyon
parçadan oluşuyor. Her beş 777-300ER’den biri Emirates filosunda
uçuyor. Emirates, filosunun omurgasını oluşturan bu uçaklarla
küresel uçuş ağındaki 77 noktaya sefer düzenliyor. Bu uçuş
noktaları arasında Adelaide, Barselona, Buenos Aires, Cenevre,
Milan, New York JFK, Oslo, Rio De Janeiro, Seattle, Stockholm, Taipei
ve Tokyo yer alıyor.
14
Haberler / News
Haberler
TURBULENCE
PANIC IN GIANT
PLANE
T
DEV UÇAKTA TÜRBÜLANS PANİĞİ
A
ir France Havayolları’na ait dev A380 uçağı türbülansa girdi, 3 kabin memuru
yaralandı. Paris-New York seferini yapacak yolcu uçağı, kalkışından kısa bir süre
sonra türbülansa girdi. Türbülans nedeniyle Paris’e geri dönen uçağın yolcularının
büyük panik yaşadığı kaydedilirken, Paris’e inişin ardından tıbbi müdahalede bulunulan kabin
memurlarının beyin sarsıntısı geçirdiği kaydedildi. Yolculardan kimsenin yaralanmadığı belirtildi.
Yaklaşık 1 saat sora Paris’e dönen uçak kontrol amaçlı bakıma alındı.
AIRLINER COLLIDED WITH
FUEL TRUCK
A
fuel truck collided with an airliner getting ready
for take off to Kahului, Hawaii from Los Angeles.
Driver of the fuel truck lost control and hit the
plane’s right engine causing damage both in plane’s
engine and the truck. Firefighters rescued the driver who
was stuck in the truck. Luckily, it was informed that no gas
leakage occurred during the accident and an investigation
was opened. The plane’s flight was cancelled and the plane
was taken to maintenance.
he giant A380 airplane
belonging to Air France
Airways hit severe
turbulence, three cabin crew
injured. Paris – New York flight
hit turbulence after a short while
from take off. It is reported that
the passengers panicked as the
plane flew back to Paris because
of the turbulence, cabin crew, who
received medical attention, are said
to suffer brain concussion. None of
the passengers are reported to be
injured. The plane, which flew back
to Paris after one hour, was taken
to maintenance for controlling.
YOLCU UÇAĞI, YAKIT ARACIYLA
ÇARPIŞTI
L
os Angeles’tan Hawaii’deki Kahului kentine gitmek için
hazırlanan American Airlines Havayolları’na ait Boeing
757 tipi uçağa yakıt aracı çarptı. Yakıt aracı sürücüsü
kontrolü kaybederek uçağın sağ motoruna çarptı ve hem uçağın
motorunda hem de araçta hasara yol açtı. Araç şoförünü kaza
sırasında sıkıştığı yerden itfaiye ekipleri kurtardı. Şans eseri
çarpma sonrası yakıt sızması olmadığı bildirilirken olayla ilgili
soruşturma başlatıldı. American Airlines uçağı seferden çekildi
ve bakıma alındı.
15
16
Röportaj / Interview
Röportaj / Interview
17
Aviation English Center Genel Koordinatörü Ebru Korcan, eğitimlerden faydalanmak isteyen kişi
ve kurumların öncelikli tercihi olduklarını ve eğitim sonunda katılımcıların memnuniyet içerisinde
ayrıldıklarını söylüyor. Korcan ile bir röportaj gerçekleştirdik.
Aviation English Center General Coordinator Ebru Korcan says that they are the first choice of the
individuals and institutions to take advantage of the educations and at the end they leave the course
contently. We made an interview with Korcan.
K
endinizden kısaca bahseder misiniz?
1996 yılından beri havacılık sektöründe
çalışıyorum. Kabin memuru olarak
başladığım meslek hayatımı dört yıl
süreyle özel bir havayolu şirketinde eğitim
uzmanı olarak sürdürdüm. Kuruluşundan itibaren
Aviation English Center Dil Okulu ailesinin bir
üyesiyim ve Genel Koordinatör olarak görev
yapıyorum.
Aviation English Center Genel Koordinatörü
Aviation English Center General Coordinator
Ebru Korcan:
“Havacılık İngilizcesi Eğitimlerinde İddialıyız”
“We Are Assertive About Aviation English Education”
Aviation English Center’dan bahseder misiniz?
Kurumumuz, havacılık sektöründe görev
yapan personelin İngilizce eğitimindeki kavram
karmaşası, boşluk ve hedefe yönelik eğitim
eksikliğinden doğan talepleri karşılamak
maksadıyla kuruldu ve Florya’da Milli Eğitim
Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet vermeye
devam ediyor. Ayrıca, ISO 9001:2008 Hizmet
Kalite Belgesi ve Tüketici Kalite Ödülü almaya
hak kazandı ve verdiği eğitimin kalitesini
belgelendirdi. Amacımız, en iyi eğitim kalitesiyle
hizmet vermek...
Buna ek olarak, Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü’nün, 28.04.2014 tarihinde yayımladığı
‘SHT-66L-HS Dil Yeterliliği Hizmet Sağlayıcısı
Yetkilendirme Talimatı’ kapsamında, hava aracı
bakım personelinin dil yeterliliği sınavlarını
düzenlemeyle yetkilendirilen ilk ve tek dil okulu
olma özelliğini taşıyoruz.
C
ould you briefly tell about yourself?
I have been working in the field of
aviation since 1996. During my career,
which I had started as a stewardess,
I have worked for a private airline company as
an education specialist for four years. Since its
foundation, I have been a member of Aviation
English Center Language School and working
as General Coordinator.
Can you talk about Aviation English Center?
Our institution was founded in order
to satisfy the demands emerging from
incomprehensibility, looseness and lack of
target-driven English education of personnel
working in aviation industry and keeps on
educating in Florya depending upon Ministry
of National Education. Besides, it was qualified
to receive ISO 9001:2008 Service Quality
Certificate and Consumer Quality Award, thus
certified the education it provides. Our goal is to
serve providing the best quality of education.
Additionally, within the concept of ‘SHT66L-HS Language Testing Service Provider
Authorization Instructions’ issued on 28.04.2014
by General Directorate of Civil Aviation, we
are the first and only language school to be
licensed to arrange the language tests of
aircraft maintenance personnel.
18
Röportaj / Interview
Röportaj / Interview
Kurum tarafından
verilen yabancı dil
yeterliliğini gösteren
belgeler, sınava
girilen tarihten
itibaren beş yıl
boyunca geçerli
sayılıyor.
Aviation English Center’ın kuruluş öyküsünü
anlatır mısınız?
Sürekli gelişim gösteren havacılık sektöründe
personel ihtiyacı her geçen gün artıyor. Ulusal ve
uluslararası standartlara ulaşabilmek amacıyla
havayolu şirketleri ve çalışanları için dil yeterliliği
konusunda bazı zorunluluklar getirildi. Ülkemizde
çok sayıda İngilizce eğitimi veren kurum
olmasına rağmen, havacılık İngilizcesi’nde
uzmanlaşmış herhangi bir kurum olmayışının
önemli bir eksiklik olduğunu gördük. Uzman
kadronun ve eğitim programlarının oluşturulması
için yaptığımız uzun süren çalışmanın ardından
2012 yılından itibaren hizmet vermeye başladık.
Türkiye’nin havacılık İngilizcesi merkezi olma
hedefiyle çıktığımız bu yolda, eğitim kalitemizle
farkındalık yaratıyoruz ve sektörün İngilizce
eğitimi ihtiyacına çözüm ortaklığı yapıyoruz.
Bu eğitimi almak isteyen birey ve kurumların
öncelikli olarak tercih ettikleri ve eğitimleri
sonrasında da hedeflerine ulaşmış bir
şekilde memnuniyet içerisinde ayrıldıkları
bir eğitim kurumuyuz.
‘Hava Aracı Bakım Personeli
Dil Yeterliliği’ sınavlarınının
sisteminden ve sorularının nasıl
hazırlandığından bahseder
misiniz?
Sınav sorularımız kurumumuz
tarafından görevlendirilen
ve konusunda uzman
kadromuz tarafından
talimat esaslarına
uygun olarak
hazırlanıyor.
Testlerde kullanılan
terminoloji, hava
aracı bakım
personelinin sorumlu
olduğu ‘Uçak Bakım
El Kitapları’ndan,
‘Komponent Bakım
El Kitabı’ndan, ‘Minimum
Ekipman Listesi’nden, ‘Arıza
Teşhis El Kitabı’ndan, ‘Servis
How was Aviation English Center founded, can
you tell us its story?
Personnel need in aviation industry, which
constantly develops, is increasing day by day.
In order to reach national and international
standards, a few obligations were imposed
about language qualification for airline
companies and employees. Despite the fact
that there are many institutions providing
English education, we felt that lack of a
qualified aviation English institution was
important. Following the long study we
conducted to build up the expert staff and
curriculum, we have started to serve since 2012.
In this journey, we are on the way to become
Turkey’s aviation English center, we are raising
awareness with the quality of our education and
we are a solution partner for English education
need of the industry. We are an institution,
which is preferred by the institutions and
individuals willing to receive this education and
at the end reaching their goals thus leaving
contently.
Can you tell us about ‘Aircraft Maintenance
Personnel Language Proficiency’ testing system
and how the questions are prepared?
Our exam questions are prepared by our expert
staff assigned by our institution in accordance
with the rules of instructions. Terminology
used in tests was prepared based on ‘Aircraft
Maintenance Hand Book’, ‘Component
Maintenance Hand Book’, ‘Minimum Equipment
List’, ‘Diagnostic Hand Book’, ‘Service
Newsletters’ and ‘ATA Chapters’ in order to
determine the level of professional English. Our
tests, which comprise grammar, vocabulary and
comprehension subjects, involve 10 grammar,
15 vocabulary, 15 translation, 15 paragraphs,
15 blank filling and 10 sentence completion
questions and there are 80 questions, of which
each has 4 answer options, in total. Language
evaluation is made with a one session exam
which involves all the subjects and marks are
Certificates
given by the
institute indicating
foreign language
qualification are
valid for 5 years
starting form the
date the exam
was taken.
1 : Adaylar, mülakatlara
yönelik İngilizce eğitimleri
sayesinde zor sorularla
başa çıkabilecekler.
Candidates will be able
to cope with difficult
questions thanks to
interview oriented English
educations.
1
19
Bültenleri’nden ve ‘ATA Chapter’lar referans
alınarak sadece mesleki İngilizce seviyelerini
belirlemek için hazırlandı.
Dilbilgisi, kelime bilgisi ve okuduğunu anlama
konularını içeren testlerimiz, 10 adet dilbilgisi,
15 adet kelime bilgisi, 15 adet çeviri, 15 adet
paragraf, 15 adet boşluk doldurma ve 10 adet
cümle tamamlama sorusunu kapsıyor ve dört
seçenekli 80 sorudan oluşuyor. Dil yeterliliği
değerlendirmesi, bütün konuların yer aldığı tek
oturumlu bir sınavla yapılıyor ve 100’lük sisteme
göre puanlanıyor. Puanlar ise her soru için eşit...
Sınavlardan adaylar kaç puan almalıdır?
Hava aracı bakım lisansı almak isteyen personel,
bakım kuruluşlarınca onaylayıcı veya destek
personeli olarak yetkilendirilecek personel,
kalite denetçisi olarak yetkilendirilecek
teknisyenler, motor, yardımcı güç ünitesi, iniş
takımı, komponent veya parça üzerinde CRS
düzenlemek üzere yetkilendirilecek personel,
SHY-145 kuruluşunda OJT eğitmeni olarak
yetkilendirilen veya yetkilendirilecek personel,
SHY-66 lisans sahibi ve SHT-M IR M.A801
kapsamında bakım çıkış sertifikası düzenleyen
personel en az 45 puan; APU, iniş takımı,
komponent, parça üzerinde işlem yapmak için
onaylı bakım kuruluşlarınca yetkilendirilecek
teknik personel ise en az 30 puan; SHY-145
veya SHY-147 kuruluşlarınca, teorik ya da
pratik eğitmen olarak yetkilendirilen veya
yetkilendirilecek personel ise en az 60 puan
almak zorunda...
Yabancı dil yeterliliğini gösteren belgeler, sınava
girilen tarihten itibaren beş yıl boyunca geçerli
sayılıyor. Sınavdan 95 ve üzeri not alınması
halinde belge sahibinin tekrar sınava girmesine
gerek kalmıyor.
given in accordance with 100 grade system.
Grades for each question are equal.
What score should candidates get from the
exam?
Personnel demanding aircraft maintenance
license, personnel to be authorized by
maintenance institutions as approving or
support personnel, technicians to be licensed
as quality auditor, motor, personnel to be
authorized to arrange CRS on auxiliary power
unit, landing gear, component or part, personnel
authorized or to be authorized in SHY-145
institution as OJT instructor, personnel claiming
SHY-66 license and regulating maintenance
exit certificate within the concept of SHT-M
IR M.A801 must get at least 45 points; as
for technical personnel to be authorized by
maintenance institutions which are qualified
to operate on APU, landing gear, component
and part must get at least 30 points; finally,
personnel who is authorized or to be authorized
as theoretical or practical instructor by SHY-145
or SHY-147 must get at least 60 points.
Certificates indicating foreign language
qualification are valid for 5 years starting from
the date the exam was taken. In case 95 or a
higher mark is received from the exam, the
owner of the certificate is no longer obliged to
take the exam.
Can you provide information about the place
and the dates of the exam?
Exams are held in our language school in
Florya. Right now, we are planning to arrange
exams once a month. However, we can
20
Röportaj / Interview
2
Adaylar sınav başvurularını nasıl yapabilirler?
Sınava girmek isteyen adaylar sınavla ilgili
detayları www.aviationenglishcenter.com internet
adresimizden öğrenebilirler. Sınav başvurularını
yapmak için web sitemizde bulunan başvuru
formunu doldurarak mail veya faks yoluyla
gönderebilir ya da elden kurumumuza teslim
edebilirler.
Adaylar sınav sonuçlarını ne kadar süre içerisinde
öğrenebilirler?
Sınav sonucu, en geç on işgünü içerisinde
internet sitemizde ilan ediliyor. Ayrıca, sınav sonuç
sertifikası sınavların açıklandığı tarihten itibaren
en geç on iş günü sonunda postaya veriliyor veya
elden teslim ediliyor.
The one and only authorized
institution to organize
professional English proficiency
exams.
21
Eğer ticari pilot ya da
adayıysanız ICAO Level 4 ve
üzerine çıkabilmek için özel
program da mevcut.
Sınav yeri ve tarihleri hakkında bilgi verir misiniz?
Sınavlar Florya’da bulunan dil okulumuzda
yapılıyor. Şu anda ayda bir olacak şekilde
sınav yapmayı planlıyoruz. Ancak talep
üzerine kontenjan belirleyerek daha sık sınav
yapabiliriz. İngilizce yeterliliğini belgeleme ihtiyacı
olan personelin uzun süreler beklemeden
sınava girmesini ve dil yeterliliğini kısa sürede
belgelemesini hedefliyoruz.
2 : Hava aracı bakım
personelinin mesleki İngilizce
sınavlarını yapmak üzere
yetkilendirilen ilk ve tek kurum .
Röportaj / Interview
Okurlarımıza mesajınız veya eklemek istediğiniz
bir şey var mı?
Hava aracı bakım personelinin dil yeterliliğinin,
kendi kullandıkları teknik dokümanlar esas
alınarak hazırlanmış olan mesleki İngilizce sınavı
ile belirlenmesinin çok yerinde ve amaca uygun
bir uygulama olduğunu düşünüyorum. Bununla
birlikte, sınav merkezimizin yetkilendirilme
sürecinde ve sınav sisteminin yürütülmesi ile ilgili
esasların oluşturulmasında Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü’nün titiz ve yapıcı yaklaşımının bizim
için önemli bir motivasyon kaynağı olduğunu
özellikle belirtmek istiyorum. Sınavların onaylanmış
olan prosedürlere uygun bir şekilde yürütülmesi
en önemli önceliğimiz... Sınavlara katılacak tüm
adaylarımıza başarılar diliyorum.
arrange exams more frequently on demand by
specifying the quota.
Our target is to have the personnel, who need
to certify their English qualification, take the
exam and certify it in a very short time, without
waiting for too much long.
How can the candidates apply for the exam?
Candidates willing to take the exam can learn
the details from our web site,
www.aviationenglishcenter.com. In order
to apply for the exam, they may fill in the
application form found in our website and send
it via email or fax or they may also hand it to our
institution.
How long does it take to announce the results of
the exam?
Results of the exams are announced in our
website in 10 weekdays the latest. Besides, the
certificates are sent by postal mail or handed
in ten days following the announcement of the
results.
Do you have a message for our readers or is
there anything you want to add?
In my opinion, determining the language
qualification of aircraft maintenance personnel
with professional English exam, which is
prepared based on the technical documents
they use, is very applicable and fit for purpose.
Having said that; I would like to mention that
General Directorate of Civil Aviation’s precise
and constitutive approach during our exam
center’s authorization process and formation
about execution of exam system, was a very
important motivation source for us.
Our most important priority is the execution
of exams in accordance with approved
procedures.
I wish success to all of our candidates who will
take the exams.
22
Gezi / Destination
İrlanda
Yağmuru Dinmeyen Ülke:
s:
p
to
S
r
e
v
e
N
in
a
R
e
h
Country Where T
Ireland
Gezi / Destination
23
Yılın büyük bölümü yağış alan İrlanda’nın bitki örtüsü ve doğal güzellikleri görenleri
büyülüyor. Edebiyat, müzik ve sinema alanında birçok ünlü eser ve sanatçı çıkartan ülkede
tarih ve modern yaşam iç içe...
Receiving rain most of the time during the year Ireland’s flora and natural beauties
fascinate those who see. History and modern life live together in the country which is a
homeland to many famous pieces and artists in the field of literature, music and cinema.
24
Gezi / Destination
Gezi / Destination
1
B
azı ülkeler hem tarihi dokuyu, hem doğal bitki örtüsünü hem de
modern yapıları çok dengeli bir şekilde bir arada bulundurabiliyor.
İrlanda da bunlardan bir tanesi... Bir ada ülkesi olan İrlanda’yı ziyaret
etmek isterseniz, yağmurlu ve rüzgarlı hava koşularına hazırlıklı
olmanız gerekiyor çünkü burada en az altı ay yağmur var. Bu koşullar, ülkenin
Atlantik Okyanusu’na bakan batı kıyılarında daha da fazla hissediliyor. Yılın
en kuru geçen ayı nisanken, aralık ve ocak ayları ise en yağışlı aylar... Ancak
tüm bu koşullara rağmen sağanak yağışla uyandığınız bir günün akşamüzeri,
muhteşem bir güneş parıltısına tanıklık edebilirsiniz. Tüm bu yağışların adanın
rengarenk manzarasında çok büyük payı var. Eğer fotoğrafçılığa ilginiz varsa,
özellikle sonbaharda birbirinden güzel kareler yakalayabilirsiniz.
A
3
few countries can keep their historical texture, flora and modern
structures together in a balance. Ireland is one of them. If you
want to visit Ireland, an island country, you have to be prepared
for rainy and windy weather conditions because it rains here
during at least six months of the year. These conditions are more apparent
in the west coast where it faces the Atlantic Ocean. As April is the driest
month of the year, December and January are the rainiest… However,
despite these conditions, in the afternoon of a day when you woke up to
a downpour morning, you can witness a magnificent sunshine. All these
downpours have an important role in the colorful view of the island. If you
are interested in photography, you can take beautiful photos especially
during autumn.
25
2
Bazı bölümlerinden bahsedecek olursak, doğusunda
atların ve koyunların otladığı geniş Curragh
Ovası sizi adeta başka bir zaman dilimine taşıyor.
Şehirden uzak bu yerde taze ot kokusu ve mis
gibi hava insanın başını döndürmeye yetiyor. Biraz
ileride yükselen Wicklow Tepeleri ise yukarından
bakarak size “hoşgeldin” diyor. Batı kısımlarda
bulunan Connemara bölgesindeki atmosfer ve
sislerin dağlarla dansı sizi büyüleyecek. Özellikle
buradaki sakinlik, içinizdeki keşfetme duygusunu
ateşleyecek, burada yürüyerek ya da bisikletle
kısa bir gezi yapabilirsiniz. Gökyüzünün mavisi ve
ayaklarınızın altındaki yeşil halı sizi huzura davet
ediyor. Ayrıca, burada ülkenin en meşhur ve en uzun
nehri Shannon akıyor. 360 km uzunluğundaki nehir,
doğudan güney yönüne kadar devam ediyor.
Kerry eyaletinde sarp Kerry dağlarının bir uçtan bir
uca kat ettiği sahil şeridi, turistlerin bir hayli ilgisini
çekiyor, burada kendinizle baş başa kalabileceğiniz
yerler var. Ayrıca, Connemara bölgesindeki boylu
boyunca uzanan sahiller ve kuvars parlaklığındaki
dağlar arasındaki bakir bataklık araziler adeta görsel
bir şölen sunuyor. Nemli havaya rağmen içinizden
burada uzun bir zaman geçirmek gelebilir.
If we are to tell about the country, to the east, wide
Curragh Plains, where horses and sheep crop, kind
of carry you to a different time. In this faraway
place, smell of fresh grass and sweet weather are
enough to amaze you. Wicklow Mountains rising
high above are watching and welcoming you. In the
west, Connemera region offers you an atmosphere
in which the fog and mountains dance together,
you will be fascinated. Especially the tranquility
here will fire up your discovery desire; you can
take a walk or ride a bike here. Blue sky and the
green carpet beneath your feet will invite you to
peace. Besides, Shannon, the most famous and
the longest river of the country flows here. With its
length of 360 km, it flows from east to south.
In the Kerry County, the coastline where the rugged
Kerry Mountains pass from end to end attracts the
attention of tourists; here you can find places to be
alone with yourself. Besides, the coasts lying down
and quartz shining mountains in the Connemera
region, host boglands between offering a visual
feast. Despite the humid weather, you may want to
stay here for a little while longer.
1: Dublin, kapalı
havasına rağmen
sosyal bir şehir.
Dublin offers a social
city life despite its
dull weather.
2: Shannon
nehri yanında,
yeşillikler içindeki
Key gölü kalesi
tarihi bir mekan.
Lough Key castle
in the green next to
river Shannon is a
historical place.
3: Powerscourt
bahçelerine
dikilmiş bir
heykel.
A statue on display
in Powerscourt
gardens.
26
Gezi / Destination
4
4: Bir zamanlar dünyaca
tanınan isimlerin de geçtiği
Meşhur Trinity College ana
binasının girişi.
Main building at the
entrance, where once people
known world wide passed,
of the well known Trinity
College.
5: Ender görülen parıltılı
bir günde Derry Peace
Köprüsü...
Derry Peace Bridge in a
rare shiny day.
6: Fermanagh bölgesinde
bulunan Erne Gölü’nde
huzur dolu bir gün batımı...
Gezi / Destination
5
27
6
İrlanda Edebİyatı
Irish Literature
Buraya kadar doğasıyla tanıştığımız ülkenin önemle
üzerinde durulması gereken bir yazın dünyası
var. Kuzey Avrupa’nın mitolojik öyküleri arasında
İrlanda’nınkiler bir hayli ilgi çekici... Çok aşina
olduğumuz Kerem ile Aslı ya da Ferhat ile Şirin gibi
bir Diarmuid ve Grainne öyküsü var. İrlanda Kralı’nın
kızı Grainne, çok iyi bir savaşçı olan Diarmuid’e aşık
olur ve birlikte kaçarlar. Her aşk öyküsünde olduğu
gibi burada da acıklı bir son dinleyiciyi bekliyor. Bu
hazin öyküyü tasvir eden “Diarmuid ve Grainne’nin
Yatağı” isimli heykel de ziyaret edilmesi gereken
yerlerden... Ülkenin edebiyat dünyasına ilham
veren ve kaynak sağlayan bu gibi öykülerden
fazlaca bulunuyor. Oscar Wilde, James Joyce ve
Laurence Sterne gibi aslen İrlandalı yazarların da bu
öykülerden ilham almış olmaları muhtemel... Ülkenin,
sinema ve müzik dünyasına da çok önemli katkıları
bulunuyor.
The country we got to know thus far has an
important world of literature. Among North
Europe’s myths, Ireland has very interesting
ones. Like the Turkish stories of Kerem and
Asli or Ferhat and Sirin, Ireland has the story of
Diarmuid and Grainne. Grainne, daughter of King
of Ireland, falls in love with Diarmuid, a brave
soldier, and they run away together. Just like in
every love story, it ends sadly. The statue named
“Diarmuid and Grainne’s Bed” which portrays this
touching story is another place to visit. There are
many stories like this, they all inspire country’s
world of literature. Originally Irish authors like
Oscar Wilde, James Joyce and Laurence Sterne
were probably inspired by these stories. The
country has made important contributions to
cinema and music world.
A peaceful Lough Erne
sunset in Fermanagh
County...
Akademik hayata gelince, Bram Stoker, Jonathan
Swift, Sameul Beckett ve daha nice önemli
yazarın da eğitim aldığı Trinity College, başkent
Dublin’de bulunuyor. Mimarisi ve tarihi eserleriyle
göz dolduran şehirde modernlik, zengin kültürel
geleneklerle tamamlanıyor. Ortaçağ’a özgü anıtlar
ve zengin içerikli müzeler, şehrin kültürel geçmişini
gözler önüne seriyor. Göğe doğru uzanan yemyeşil
Wicklow Dağları, şehrin güneyinde yer alıyor ve
şehir yaşantısıyla mükemmel bir zıtlık oluşturuyor.
Batı sahillerinde bulunan Clare’in sahil kesimleri ise
baş döndürücü manzaralarıyla sizi çok etkileyecek.
Burada İrlanda’nın en muhteşem manzaralarının
olduğu hem halk hem de turistler tarafından
söyleniyor.
Aranlar’ın Evİ
Ünlü U2 müzik grubunun
solisti Bono da İrlandalı.
Famous rock band U2’s lead
vocal Bono is also Irish.
7: Bazalt kayalardan
oluşan Devler Kaldırımı bir
hayli ilgi görüyor.
Giant’s Causeway featuring
interesting views of basaltic
rocks, receives great
attention.
8: Dublin’in Merrion
Meydanı’ndaki Oscar
Wilde heykeli keyifle
etrafı gözlüyor.
8
7
Statue of Oscar Wilde in
Merrion Square, Dublin is
watching the place with
great joy.
To talk about academic life, Trinity College, at
which Bram Stoker, Oscar Wilde, Sameul Beckett
and many important authors alike received
their education, resides in the capital Dublin.
Impressing with its architecture and historical
buildings, modernity is complemented with rich
cultural traditions in the city. Medieval monuments
and museums with rich content, display the
cultural past of the city. Verdant Wicklow
Mountains rising up to the sky are in the south of
the city and they form a perfect adversity with the
city life. In the west, Clare’s coastlines will impress
you with fascinating views. Both the people and
the tourists agree that the most amazing views of
Ireland are here.
Ülkenin batı kıyı açıklarında çok sayıda ada
bulunuyor. Bu adalarda yaşayan İrlandalı küçük
toplulukların zorlu yaşamları gözlerden kaçmıyor.
Aran Adaları’nda yaşayan Aranlar, bu toplulukların
en çok tanınanları...
Arans’ Home
Kuzey İrlanda
North Ireland
Son olarak, her ne kadar aynı ada üzerinde olsalar
da Kuzey İrlanda’nın da kendine has güzellikleri
var. Merkez kısmında, ilginç geometrik şekilli
bazalt kayalıklarının bulunduğu Devler Kaldırımı
görülmeye değer bir doğal yapı... Güneydoğu
kesiminde sabahın erken saatlerinde Mourne
Dağları’nın ardından doğan güneş ve ufukta
beliren muhteşem renkler, buraya geldiğiniz için ne
kadar iyi ettiğinizi size söylüyor. Fermanagh’daki
Erne Gölü ise sunduğu su sporları ve balıkçılık
imkanlarıyla gelen ziyaretçilerine hoşça vakit
geçirme şansı tanıyor.
Bu manzaraların uzun senelerdir bozulmadan
kalmış olması ülkedeki bilinçli şehirleşme ve planlı
yapılaşmanın bir kanıtı ve öyle görünüyor ki İrlanda
güzelliklerini korumaya devam edecek.
There are many islands in the west coast side. The
life struggles of Irish communities living on these
islands are obvious. Arans living on Aran Islands
are the best known among these communities.
Finally, even though they are on the same island,
North Ireland has also its own qualities. In the
center, Giant’s Causeway, which is an interesting
form of basaltic rock, is worth seeing. In the
south east, early in the morning you can see the
sun rising behind Mourne Mountains and the
magnificent colors in the horizon; this will tell
you that you did the right thing to come here.
Erne Lake in Fermanagh offers water sports and
fishing opportunities thus providing the visitors a
good time.
Being well kept of these views for a very long time
is an evidence for conscious urbanization and
planned structuring and it seems that Ireland will
keep on protecting its beauties.
28
Havacılık
Havacılık
S
on zamanlarda duyduğumuz
Tükenmişlik Sendromu, kişinin
motive olma nedenlerinin ortadan
kalkmasıyla ortaya çıkar, kısaca,
içinden bir şey yapma ya da üretme
isteği gelmemek, hatta temel ihtiyaçlarını
bile karşılamayı istememek şeklinde
tanımlanmaktadır.
Motİvasyon bİreylerİ
aktİf kılıyor
Motivasyon
ve Dikkat 1
.
Şebnem Bayezit
Ticari ve Yer Hizmetleri Eğitmeni
İnsan, yaşamak, ihtiyaçlarını gidermek ve
hedeflerine ulaşmak için doğasından gelen
bir güce ihtiyaç duymaktadır. Güdü diye
bilinen bu güç ihtiyaçlar doğrultusunda
ortaya çıkar. Bazen yaşanan mutsuzluk verici
olaylar karşısında birey temel ihtiyaçlarını
bile karşılayacak güdüyü hissetmemeye
başlar. Bu kişiden kişiye değişen bir
durumdur. İnsan günlük yaşamda ya da iş
hayatında temel ihtiyaçlarını karşıladıktan
sonra ikincil amaçlarına da ulaşmak için
hem güdüye hem de motive edilmeye
ihtiyaç duyar. Yani içten gelen güdünün
doğru ellerde doğru yönlendirilmesi gerekir.
Motivasyon insanın yeteneklerini ortaya
çıkartarak çevresindeki imkanları da en iyi
şekilde kullanabilmesini sağlamaktadır.
Tıpkı rüzgarın gücünden, güneşin ısısından
yararlanarak enerjiyi kullanabilir hale
getirmek gibidir. İşletmelerde motive olmuş
çalışanlar sayesinde hedeflere ulaşmak
daha kolaydır. Motivasyon sayesinde
bireyler aktif olabilir, hedefe ulaşmak için
çalışır ve karşılaştıkları olumsuzluklardan
yılmadan yollarına devam edebilirler.
İşyerlerİ daha başarılı
Davranışlar yıpratıcı olmak yerine yapıcıdır.
Motive olmayan çalışan sayısı işletmelerde
büyük çoğunluk haline geldiğinde işetme ile
çalışanlar arasındaki etki ve tepkinin giderek
büyümesine neden olacak ve işletme bir
yerlerde tıkanacaktır. Bu kaçınılmaz bir fizik
kanunudur. Bu tür duygusal etki ve tepkiler
işletmelerin yok olmasındaki en büyük
faktördür. Bir de global dünyada rakipler
kuvvetli ise sonuçlar beklendiğinden erken
görülür. Yapılan araştırmalarda, çalışanların
motive olduğu ve iş tatmini denen duyguyu
yaşamaları neticesinde iş yerlerinin %20 ile
%30 arasında daha fazla başarı elde ettikleri,
ayrıca müşteri memnuniyetinde de yine
aynı oranlarda artış olduğu görülmüştür. Bu
sonuç özellikle aynı sektörde rakipleri olan
işletmeler için oldukça önemli bir orandır.
29
dİkkat pek çok şeyde
önemlİ yer tutar
Yapılan işlerin olumlu sonlandırılmasının bir
diğer şartı da dikkattir. Özellikle havacılık
sektöründe dikkat önemli bir yer tutmaktadır.
Dikkatsizlik sonucu yaşanacaklar havacılıkta
görmek istemediğimiz olaylardır. İlginçtir ki
dikkat unsuru seçici ve değişken bir özelliğe
sahiptir. Kişinin dikkatini çeken bir konu ya
da dikkat ettiği bir olay, bir başka olay ya da
konu ile beraber aynı anda görüldüğünde
ikinci planda kalabilmektedir. Kişinin
duygusal ve fiziksel durumuna göre dikkat
ettiği bir şey daha yorgun ya da mutsuz
olduğu zaman dikkatinden kaçabilmektedir.
Bu durumda motivasyon ve dikkat
birbirinden ayrı düşünülmemelidir.
Motivasyon, dikkati etkileyen önemli bir
faktör olarak kabul edilmektedir. Dikkat
insan hayatındaki pek çok şeyde önemli bir
yer tutar. İnsanın doğal yapısından kaynaklı
bir terim olduğu gibi insanı etkileyen dış
faktörlerden de etkilenmektedir. Çok üşüyen
birisinin ya da aç olan birisinin dikkatinin
bozuk olması kaçınılmaz bir durumdur.
Aynı fiziksel şartlardaki iki kişi üzerinde
yapılan çalışmalarda dikkatin kişiden
kişiye de farklılık gösterdiği görülmektedir.
Çalışanlarda dikkat, elektronik cihazlar ya
da bilgisayar gibi değildir. Format atalım
ya da bir açıp kapatalım belki düzelir şansı
bulunmamaktadır. Bu nedenle dikkat
gerektiren işlerde dikkati etkileyen faktörler
göz ardı edilemez ve motivasyon artıracak
çalışmalardan kaçınılmaması gerekmektedir.
Özellikle vardiya düzeninde çalışan
işyerlerinin, insan can ve malının önemli
olduğu hizmet sektörlerinin bu konuda
daha hassas davranmaları gerekmektedir.
Bir sonraki yazımda motivasyonun dikkat
üzerindeki etkisinin öneminden dolayı
çalışanlar nasıl motive edilir ya da nelere
dikkat edilmelidir buna değineceğim
Motivasyon ve
dikkat birbirinden
ayrı düşünülemez.
Dikkat gerektiren
işlerde dikkati
etkileyen faktörler
göz ardı edilmemeli
ve de motivasyon
artıracak
çalışmalardan
kaçınılmamalıdır.
30
Müze
Müze
31
Soğuk Savaş ve Kore Savaşı’nın İzlerİ:
Çİn Havacılık
Müzesİ
Müzede daha çok Kore Savaşı ve Soğuk Savaş döneminde kullanılmış
ya da ele geçirilmiş hava taşıtları sergileniyor.
32
Müze
Müze
2
1
2: Müze girişindeki anıt
Çin’in hava savunma
tarihini sembolize ediyor.
3: Çin ve Pakistan’ın
ortaklaşa geliştirdiği
Xiaolong FC-1 JF-17
savaş uçağı, 13.
Uluslararası Batı Çin
Fuarı’nda da sergilendi.
B
1: Asya’nın en büyük
havacılık müzesi unvanına
sahip müzenin ana holünde
çok sayıda hava taşıtı var.
33
urada Çin Hava Kuvvetleri ve Çin
havacılık tarihi birlikte nefes alıyor.
Hem müzenin etrafında hem de
içerisinde bulunan tarihi hava taşıtlarıyla
ziyaretçilerine zengin bir seçki sunan Çin
Havacılık Müzesi, Çin’in başkenti Beijing’in 40
km kuzeyinde bulunuyor. Çin Halk Kurtuluş
Ordusu Hava Kuvvetleri’nin kuruluşunun 40.
yıldönümünü kutlamak amacıyla ilk defa 11
Kasım 1989 tarihinde halkın ziyaretine açılan
müzenin bir kısmı, Shahezhen Hava Üssü’nün
yeraltı sığınaklarının da bulunduğu Datangshan
Dağı’ndaki bir mağaranın içine kadar uzanıyor.
Civarda birkaç apron ve bir de hangar bulunuyor.
Sözün özü, burada birçok hava taşıtı için yer var,
özellikle askeri olanlar çoğunlukta olsa da sivil
uçaklar da bulunuyor.
Müzenin sadece iç kısmını gezmek için ücret
alınıyor. 50 yuan ödedikten sonra müzeyi
gezebiliyorsunuz ancak müzenin içinde bulunan
Orbis uçan hastaneye ya da Mao’nun uçağına
daha yakından bakmak isterseniz, ayrıca 5 yuan
daha ödemeniz gerekiyor. Müzenin dışındaki
uçakları izlemek için hiçbir ücret talep edilmiyor.
Hava üssü üzerinde bulunan müzenin
yakınındaki pistler bir mil uzunluğunda ve
tepeye kadar devam ediyor. Uzunca bir
hızlanma pisti de müzeye bağlanıyor. Tepede
U şeklinde büyük bir tünel var. Burası sayısız
uçağa ev sahipliği yapabilecek kapasitede...
200’den fazla uçağın sergilendiği müzenin ismi,
1991 senesinin Nisan ayında “Hava Kuvvetleri
Havacılık Müzesi” olarak tescil edildi ancak
Çin’in dışında Çin Havacılık Müzesi olarak
anılmaya devam ediyor. Sergilenen uçakların
çoğunluğunu Kore Savaşı ve Soğuk Savaş
döneminde kullanılmış olanlar oluşturuyor.
Koleksiyonda aralarında 1903 model Wright Flyer
uçağının reprodüksiyonunun da bulunduğu
birçok nadide parça var. Uçakların yanı sıra
yerden havaya roket sistemleri, top, radar, uçak
bombası ve havacılık kameraları da bulunuyor.
Bunların büyük bir kısmı ülkenin ve dünya
havacılığının kültürel mirasını oluşturuyor.
İkinci Dünya Savaşı sonrası Çin Hava Kuvvetleri,
genelde MIG-15, MIG-17, Tupolev TU-4 ve benzeri
Rus yapımı uçaklar satın aldı. Ancak hemen
ardından Çin, kendi havacılık sektörünü kurdu ve
belirli bir lisans anlaşması altında Rus yapımı bu
uçakları daha da geliştirerek üretmeye başladı.
Uçak sınıflandırması hayli basit: Saldırı uçakları
‘A’, bombardıman uçakları ‘B’, savaş uçakları
‘F’, nakliye uçakları ‘Y’ ve helikopterler ‘Z’ ile
gösteriliyordu. Daha sonraları eğitim uçaklarına
‘T’ ve keşif uçaklarına da ‘R’ harfleri verilerek
sınıflandırmaya eklendi. Çin yapımı ilk saldırı
uçağının ismi ‘A-1’di ve BT-5, I1-28 bombardıman
uçağının Çin yapımı eğitim uçağı modeliydi.
Çin’de fabrikalara isim verilmiyor. Çok sayıda
uçak üreticisi var ve sadece bulundukları şehrin
ismiyle anılıyorlar. Shenyang’daki F-2, F-5, F-6,
F-8, Xi’an’daki F-5, F-6, F-7, H-6, Chengdu’daki
F-7, Harbin’deki Y-5, Y-12, H-5, Z-5 ve
Nanchang’daki CJ-5, CJ-6, A-5 en çok bilinenleri...
Sergİlenenler kültürel mİras
nİtelİğİnde
3
34
Müze
Müze
4
5
35
2
3
1: Boeing Vertol CH-113
Labrador çift motorlu
arama kurtarma helikopteri,
müzede ziyaretçilere tarihi
anlatmak için bekliyor.
Müzenİn üç bölümü var
Müzeye geri dönecek olursak; üç bölümden
oluşuyor. İlk bölüm tünel... İki girişi de F-7’lerle
(Çin yapımı MIG-21) korunan tünelde park
halinde iki sıra 50’den fazla hava taşıtı
bulunuyor. Bunların arasında hem Çin yapımı
uçaklar hem de ele geçirilmiş Japon uçakları
bulunuyor. Ayrıca MIG-15 ve MIG-17, bunların
Çin yapımı alternatifleri F-2 ve F-5; F-6 ve F-7ler
ve bir de F-8 gibi İkinci Dünya Savaşı sonrası
döneme ait uçaklar var.
4: Müze, dünyada ilk
beş müze arasında ve
hem sivil hem de askeri
hava taşıtlarını bir arada
bulunduruyor.
5: Havacılık alanında
öncülük eden ve katkı
sağlayan çalışanların,
yoldaşların ve arkadaşların
anısı burada yaşatılıyor.
Biraz ileride dört adet A-5 ‘Fantan’ saldırı uçağı
ve üç adet muhteşem B-5 (Çin yapımı IL-28)
bulunuyor. Bunları standart bir B-5, bir BT-5
eğitim uçağı ve bir de BR-5R keşif uçağı izliyor.
Tünelin sonunda yurtdışından gelen uçaklar
bulunuyor; Pakistan Hava Kuvvetleri’ne ait bir
Saber, Vietnam’da ele geçirilmiş Amerikan Hava
Kuvvetleri’ne ait bir UH-1H ve müzenin en son
sahip olduğu İtalyan Hava Kuvvetleri’ne ait bir
F-104S. Bu 4-1/MM6795 kodlu uçak, 2001’in
Mayıs ayında Çin’e İtalyan yapımı Hercules
model bir uçak yardımıyla getirildi ve İtalyan
Büyükelçisi tarafından müzeye bağışlandı. Son
olarak, bir Apache helikopteri var ama biraz
daha yakından bakıldığında bunun tam boy bir
model olduğunu anlayabilirsiniz. Bu model, bir
albay tarafından tamamen bir boş vakit uğraşı
olarak yapılmış.
İkinci bölüme gelince; burası dışarıdaki taksi
yolu üzerinde19 adet savaş uçağının bulunduğu
bir uçuş hattı. Uçaklardan bir tanesi Kuzey
Kore’den gelen bir MIG-15, diğerleri ise Çin Hava
Kuvvetleri’ne ait olan dört adet FT-2 (MIG-15’in
eğitim uçağı versiyonu), bir adet FT-6 (Çok nasir
bulunan MIG-19’un eğitim uçağı versiyonu) ve 13
adet F-5 (Çin yapımı MIG-17).
Üçüncü bölümde ise apronlar, yeşil alan ve
hatta küçük bir göl bile var. Burada büyük
uçaklar ve helikopterlerin yanı sıra birçok savaş
uçağı bulunuyor. Eğer birkaçından bahsedecek
olursak bunlar; Çin bayrağı renklerinde iki
büyük TU-4 (B-29 bombardıman uçağının Rus
yapımı versiyonu), Çin Hava Kuvvetleri’nin hala
kullandığı TU-16 bombardıman uçağı, kayıtsız
iki adet C-46 Commando, dört adet Çin Hava
Kuvvetleri’ne ait Rus yapımı C-47 Dakota, birer
adet Il-10, Il-12 ve Il-14 ve AN-12, AN-24 ve bir adet
de TU-124 olarak sayılabilir. Bu uçakların yanı sıra
aralarında beş adet Z-5 (MI-4) ve iki adet Z-6’nın
(MI-8) bulunduğu helikopterler de müzenin
bahçesinde ziyaret edilebiliyor.
Çin Havacılık Müzesi’nde Feng
Ru’nun yaptığı Çin’in ilk uçağı ve
Çin havacılık tarihinde kullanılan
diğer tüm hava taşıtları bir arada
bulunuyor.
Feng Ru’nun öyküsü
Sıra geldi bu müzenin belki de en anlamlı
uçağına... “Feng Ru No. 2” uçağı, müze
tarafından çok büyük emek harcanarak
ve özen gösterilerek yapıldı. Feng Ru,
Çin’in ilk uçak tasarımcısı, yapımcısı
ve Uluslararası Havacılık Derneği
(International Aviation Association)
tarafından verilen Aeroplanist
Sertifikasını almaya hak kazanan ilk
Çinli.
Amerikalı Wright kardeşlerin tasarladığı
ve ürettiği uçak, 7 Aralık 1903 tarihinde
dünyada ilk kez deneysel bir uçuş
gerçekleştirmeyi başardı. Takip eden altı
sene içerisinde Feng Ru da kendi yaptığı
uçağı uçurmayı başardı. Bu uçağın
çıktığı yükseklik ve gittiği uzaklık Wright
kardeşlerin yaptığı uçağınkinden çok
daha fazlaydı.
Feng Ru bir uçak daha yaptı ve iki
uçağı da anavatanı Çin’e götürdü. Tüm
zamanını buna adamıştı. Dönüşünden
hemen sonra, 1912’nin Ağustos ayında,
Guangzhou’da bir gösteri sırasında
uçağının düşmesi üzerine hayatını
kaybetti. Ulusal bir kahraman ilan edilen
Feng Ru’nun anısına yaptırılan büste
Çin’in kurucusu ve ilk başkanı Sun
Yat-sen’in emriyle “Çin Havacılığının
Öncüsü” yazıldı. Feng Ru, Çin’in gurur
kaynağı olarak müze ziyaretçilerini
karşılamaya devam ediyor.
36
Teknik
Teknik
SÜREKLİ UÇUŞA ELVERİŞLİLİK yazıları
Havacılıkta
güvenlik rastlantı,
kaza kader değildir
S
ürekli uçuşa elverişlilik
yazılarımızın ilkini sorumlu
müdür başlığıyla sizlere
sunmuştum. O yazıyı
okuyanların aklına gelebilecek soruları
öngörerek, bu makaleyi benzer
mefhum içinde sürdürmeyi uygun
buluyorum. UTED Dergi’nin bu ayki
sayısında, sorumlu müdürden farklı bir
yönetici grubunu ele alacağız; atanmış
yöneticiler.
Havacılık sektöründe uçuş güvenliği
ile karlılık arasındaki çizgi oldukça
hassastır. Kantarın topuzu genel
olarak karlılıktan yana kaydığı için
daha çok para kazanmak amacıyla
güvenlikten feragat etmeye yönelik
yaklaşımlar olabilir. Önceki yazımızdan
hatırlayacaksınız, ‘Sorumlu Müdür’,
maddi olarak da yönetici olduğu için
şirket faaliyetlerinin yanı sıra ekonomik
dengeleri de gözetmek zorundadır. Her
iki zıt ucu sabit bir düzende götürürken
mutlaka “işi bilen” ve tecrübeli kişilerin
desteğini almak mecburiyetindedir.
İşte tam da bu noktada devreye giren
bu atanmış yöneticiler, işin emniyet ile
alakalı sorumluluğunu üstlenirler.
Havacılık kurallarında atanmış
yöneticinin sorumluluğu, kabaca
“himayesi altında yürütülen havacılık
faaliyetinin ilgili yasalar, kurallar,
düzenlemeler ve prosedürlere
uygun olarak yürütülmesini ve
tamamlanmasını sağlamak” olarak
özetlenebilir. Mutlaka ki tanımlanmış
bu mesuliyet çok daha titiz ve sistemli
bir çalışma altyapısının kurulması ve
hataları asgari seviyeye indirilmesini
gerektirir. Aynı şekilde firmanın
sahip olduğu kalite sistemine aykırı
durumların tespiti ve giderilmesi de bir o
kadar büyük önem arz eder.
ATANMIŞ İDARECİLER – NOMINATED POST HOLDERS
.
Mustafa Bucan ÇOLAK
[email protected]
Teknik Eğitmen - THY Teknik A.Ş.
Havacılık şirketlerinde sorumlu
müdürü atanmış yöneticilerden ayıran
temel özellik maddi yetkilerdir diye
belirtmiştim. Bu sebeple atanmış
yöneticilere maddi güç verip vermemek
şirketlerin tercihine bırakılmıştır. Fakat
diğer yetkilendirmeler konusunda ülke
sivil havacılık otoriteleri son derece
dikkatli ve detaylı bir yaklaşım içindedir.
Şöyle ki, idareci olacak aday kişi belli
teknik ve havacılık konularında bazı
eğitimleri tamamladıktan sonra yeterli
tecrübeye haiz olduğunu kanıtlamakla
mükelleftir. Bu konuda ülke
otoritelerinin serbestisi olsa da hemen
hemen tüm ülke sivil havacılıklarında
sabit bir yöntem vardır; sözlü mülakat.
Aday kişi, ülke sivil havacılığı tarafından
37
bilgi ve tecrübesi konusunda uzun
süren bir mülakata alınır ve ancak
başarılı olduğu takdirde yetkilendirilir.
Örnek vermek gerekirse, bir bakım
kuruluşunda kalite sisteminden sorumlu
olacak yöneticinin alması gereken
eğitimler ve beyan etmesi gereken
tecrübe süresi şöyledir;
Eğİtİmler:
• Şirket içi yöneticilerin yetkilendirilmesi
prosedürleri
• Yakıt Tankı Emniyeti
• İnsan Faktörü
• Şirkete Ait Kalite Sistemi Eğitimi
• MOE Eğitimi
• Bakım Standartları Eğitimi
• Havacılık Kanunları Eğitimi
• EWIS Eğitimi
• Denetleme Teknikleri Eğitimi
Yabancı dİl:
• İngilizce Yeterlilik Tecrübe:
• Şirketin yetkisindeki uçak veya
komponent bakımında yeterli tecrübeye
ek olarak muhtelif uçuş güvenliği
standartları ve bakım pratiklerinde
yeterli tecrübe sahibi olmak... Buna
ek olarak en az 3 yıl kalite sisteminde
çalışarak tecrübe sahibi olmak...
Yetkili havacılık yöneticisine, personele
yeterliliğini kanıtlamasına müteakip bir
“Form-4” verilir ve bu kıymetli evrak,
edinen kişinin sivil havacılık otoritesi
nezdinde yöneticilik görevine hazır
olduğu anlamına gelir.
Tabi ki otoriteler bu yetkiyi; kuralları,
kanunları ve prosedürleri uygun biçimde
takip ettiği sürece kişide tutar. Yapılan
denetlemelerde görülen aksaklıklar
idarecinin yetkisinin elinden alınmasına
sebep olabilir. O
yüzden atanmış
yöneticilerin
aldıkları
kararlarda hem
havacılık tecrübelerini
“konuşturmaları” hem
de kanunlar, kurallar ve
yönetmeliklere uygun olarak hareket
etmeleri gerekir.
İşte bu sebeple havacılık otoritelerinin;
tecrübeli, bilgili ve güvenilir kişilerden
oluşan bir yönetici yapısı olmayan
şirketlere yetki vermeleri pek ihtimal
dahilinde değildir.
Uçuş güvenliği ve
karlılık arasındaki
çizgi çok hassas
olduğundan, ekonomik
dengeler gözetilirken,
atanmış yöneticiler de
emniyet ve güvenlikle
alakalı sorumluluğu
üstlenirler.
38
Orijinal
İnsan
Beynİnİn
Bİlİnmeyenlerİ
Orijinal
Bünyesinde sinir
bulunmadığı için acı
hissetmeyen ama
hissetmemizi sağlayan
insan benliğinin
komuta merkezi beyin,
bilinmeyenleriyle
şaşırtmaya devam
ediyor.
İ
39
nsan beyninin hala çözülemeyen
birçok bilinmeyeni var. Vücudun en
karmaşık organı olarak, dünyada
insanın yaptığı, geliştirdiği ve
keşfettiği her şeyin arkasında gizli bir
kahraman gibi duruyor. Anıları depoluyor,
insana tutku, hareket ve duygu veriyor.
Esasen üç ana bölümden oluşuyor.
Kafatasının büyük kısmını dolduran
kısım, serebrum, hatırlamak, problem
çözmek, düşünmek ve hissetmekten
sorumlu ve ayrıca hareketleri de kontrol
ediyor. Koordinasyon ve dengeden
sorumlu olan beyincik, başın arka
bölümünde, beynin hemen altında
bulunuyor. Beyinciğin hemen önünde
bulunan beyin sapı ise, beyni omuriliğe
bağlıyor ve nefes alma, sindirim,
kalp atışı ve tansiyon gibi otomatik
fonksiyonları yönetiyor. Bunlar beyin
tarafından yürütülen birkaç hayati rol
ancak beynin çoğu kimse tarafından
bilinmeyen çok şaşırtıcı özellikleri de var.
Öncelikle, belki de en ilginç özelliği,
merkezi sinir sisteminin komuta
merkezi durumunda olmasına rağmen
bünyesinde hiç sinir bulunmaması. Bu
da beynin acı hissetmeyen tek organ
40
Orijinal
Orijinal
41
Beyin, tüm vücut
ağırlığının sadece
%2’sini oluşturuyor,
buna rağmen
üretilen toplam
enerjinin %20’sini
harcıyor.
FRONTAL
TEMPORAL
PAREITAL
OKSİPİTAL
olduğu anlamına geliyor. Kafatası sinirleri ve
omurilik aracılığıyla merkezi sinir sisteminin
komutası tamamen beynin sorumluluğunda
bulunuyor. Bilim adamlarının “Nöron Ormanı”
olarak adlandırdıkları, her biri on bin hücreye
bağlı yüz milyar sinir hücresinden oluşan,
jöle kıvamında, koyu kırmızı renkli ve 1,5
kg. ağırlığı olan beynin bu özelliği gerçekten
merak uyandırıyor.
BEYİNCİK
%75
%80
%10
%10
Her biri on bin
hücreye bağlı
yüz milyar sinir
hücresinden
oluşuyor ve
yaklaşık 160 bin km
uzunluğunda kan
damarı barındırıyor.
Tüm vücut ağırlığının sadece %2’sini
oluşturmasına rağmen üretilen toplam
enerjinin %20’sini harcıyor ve bu da onu
enerjinin en büyük kısmını harcayan organ
yapıyor. Bu vücut enerjisi, beyin hücrelerinin
sağlığı ve sinir sinyallerine enerji sağlama
açısından hayati önem taşıyor. Vücudun en
zengin kan damarı ağından beslenen beyin,
çok fazla düşünme anında bu enerjinin ve
oksijenin %50’sini harcayabiliyor.
Yüz mİlyar nöron
Beyindeki nöronların sayısı yaklaşık yüz
milyar, başka bir deyişle dünyadaki insan
nüfusunun neredeyse 15 katı... Nöron sayısının
çokluğu beynin işlem yapma gücünü artırıyor.
Beynin sağ ve sol yarımlarının tam olarak
ne yaptıkları bilinemiyor ancak kesin olarak
bilinenler şunlar; beynin sağ yarısı vücudun
sol tarafını, sol yarısı da sağ tarafını kontrol
ediyor ve çoğu insanda konuşma ile ilgilenen
kısım sol tarafta.
Vücudun en yağlı organı olma niteliğini de
taşıyan beyinde sağlıklı bir insanın tek bir
organında bulunan en yüksek yağ miktarı
oranı olan %60 oranında yağ bulunuyor.
Dahası, beyin kütlesinin %75’i, aktivitelerde
birçok fonksiyonu bulunan sudan oluşuyor.
Bunlara ek olarak beyinde bulunan kan
damarlarının toplam uzunluğu 160 bin km
civarında...
Beyin yarımkürelerinin dış kısmını oluşturan
bölüme neokorteks ismi veriliyor. Varlığımızı
bütünleyen bilinç, uzaysal muhakeme,
motor emirlerin oluşumu, duyu algılaması
ve iletişimimizi sağlayan konuşma
işlerinden sorumlu olan bu bölüm, beynin
yaklaşık %76’sını oluşturuyor. Bu oran,
42
Orijinal
hayvanlardakine kıyasla en büyüğü...
Ayrıca insan bilinci, hem modern
neokorteksin genişlemiş kapasitesi hem de beyin sapının
gelişmiş yapıları üzerine kurulu bulunuyor.
negatif yönde etkilediği belirtiliyor. Uzmanlar, aşk ile ilgili
duyguların beyinde faaliyete geçmesini sağlayan hormonlardan
birisi olan oksitosinin ise otizmli bireylerde tekrar eden
davranışların önüne geçtiğini söylüyor.
Hamİlelİkte beyİn
hücrelerİ azalıyor
Ayrıca, bir milyon öğrenci üzerinde yapılan bir araştırma, yapay
tatlandırıcı, koruyucu ve gıda boyası içermeyen yiyecekler
tüketildiğinde IQ testlerinde %14 daha fazla başarı elde edildiğini
söylüyor. Yine 7 senelik bir araştırma sonucunda yayımlanan bir
rapora göre haftada en az bir kez deniz mahsulü tüketenlerde
%30 daha az demans riski kaydedildiği belirtiliyor.
Kadınlarda erken evre hamilelik döneminde nöronların dakikada
250 bin adet arttığı görülüyor. Buna karşın, hamileliğin üçüncü
evresinde beyin hücrelerinin azaldığı ve unutkanlığa sebep
olduğu da bir gerçek. Fakat uzmanlar, bu durumun normal bir
süreç olduğunun altını çiziyorlar ve hamilelikten birkaç ay sonra
düzeleceğini belirtiyorlar.
Her geçen dakika, kalp debisinin %15 ila %20’si ya da ortalama
750 ml.’si direkt olarak beyne gidiyor. Eğer beyne 8 ila 10 saniye
arası kan gitmezse bilinç kaybı gerçekleşiyor. Ayrıca son yapılan
araştırmalar, kan şekerini dengelemek için kullanılan insülinin
hafızayı geliştirdiğini söylüyor. Uyanık olduğumuz zamanlar
beyin yaklaşık 25 watt’a eşdeğer enerji tüketiyor, bu miktar bir
ampulü yakmaya yetiyor.
Uzmanlar esnemenin, hem biraz soğutmak hem de uyandırmak
için beyne daha çok oksijen göndermeye yaradığını belirtiyorlar.
Beyin, oksijen olmadan en fazla 4 ya da 6 dakika dayanabiliyor
ve sonra yavaş yavaş ölmeye başlıyor. Bu süre 5 ila 10 dakika
arasına çıkarsa kalıcı hasarlar meydana gelebiliyor.
Stresten uzak kalınmalı
Beynimizi korumak için stresten özellikle kaçınmamız gerekiyor
çünkü yoğun stresin beyin hücrelerinin yapısını ve işlevlerini
Sözsüz İletİşİm
Başka bir ilginç gerçek olarak, kendimizi gıdıklayamayız çünkü
beyin kendi dokunuşumuzla yabancı ve beklenmedik bir
dokunuş arasındaki farkı biliyor. Hiçbir şey söylemese de birinin
yüzüne bakarak mutlu mu üzüntülü mü olduğunu anlayabiliriz,
bunu sağlayan beynin içindeki amigdal isimli küçük bir bölüm.
Çoğu kez gerçekleri olandan daha farklı algıladığı için insan
beyninin aslında sanıldığı kadar mükemmel olmadığı söyleniyor.
Fakat her ne olursa olsun, insan beyni, hayati görevlerini
sürdürmesi için aşırı özen isteyen gerçekten muhteşem bir organ.
Son olarak, beynin %10’undan daha azının kullandığıyla ilgili
popüler bir mit var. Bu aslında yanlış bir kanı çünkü beynin
her kısmının ne fonksiyonu olduğu biliniyor. Aslına bakılırsa
bu gibi mitlerle uğraşmaktansa beyin sağlığını koruyarak, onu
muhtemel tehlikelerden uzak tutmak, bu çok değerli organımız
için yapılacak belki de en iyi şey...
Haberler
43
44
Sıra Dışı Uçaklar
Sıra Dışı Uçaklar
45
Tek Uçuşluk Efsane:
H-4 HERCULES
Sadece tek uçuş gerçekleştiren dünyanın en geniş
kanat açıklığına sahip deniz uçağı H-4 Hercules,
emeklilik günlerini Evergreen Havacılık ve Uzay
Müzesi’nde geçiriyor.
Hercules H-4, 750 adet tam donanımlı askeri ya da her birisi
yaklaşık 6 m uzunluğunda ve 30 ton ağırlığında iki adet
Sherman tankını taşıyabilecek kapasitede...
H
-4 Hercules, 1942 yılında A.B.D.
hükümetinin kargo ve asker
taşıyabilecek, aynı zamanda da Axis
denizaltıları tarafından algılanmayacak,
gövdesi ahşap bir uçak talep etmesi üzerine
Hughes Aircraft firması tarafından yapıldı. 98
metrelik uzunluğuyla şimdiye kadar yapılmış en
uzun kanat genişliğine sahip olan deniz uçağının
ağırlığı 180 ton, yüksekliği 25 m ve uzunluğu da
67 m...
Fikri ilk olarak Liberty gemilerinin çelik üreticisi
ve yapımcısı Henry J. Kaiser tarafından ortaya
atılan uçak, Howard Hughes ve elemanları
tarafından tasarlanıp inşa edildi ve HK-1 Hercules
(#NX37602) ismini aldı. Ancak Kaiser, 1944
yılında desteğini çekti çünkü o dönem bu tip
bir uçaktansa bombardıman uçağına daha çok
ihtiyaç olduğunu düşünüyordu. Her şeye rağmen
Hughes, uçağı H-4 ismiyle geliştirmeye devam
etti. O dönem basın, uçağa Ladin Kaz anlamına
gelen “Spruce Goose” ismini takmıştı. Hughes
bu hiç ismi sevmemişti çünkü uçağın neredeyse
tamamı lamine Huş Ağacı’ndan yapıldığı için
uçağı yapanları aşağıladığını düşünüyordu.
İskeletİ ahşaptan
Kargo tipi deniz uçağı, tam donanımlı 750
askeri ya da iki Sherman tankı uzak mesafelere
taşımak üzere tasarlanmıştı. Tek koridorlu uçağın
sekiz tane radyal motoru, tek dik kuyruğu, sabit
kanat ucu kayakları, tam cantilever kanadı ve
kuyruk yüzeyleri bulunuyor. Tüm uçak iskeleti
ve yüzey yapıları lamine ahşaptan ve flapların
dışında tüm birincil kontrol yüzeyleri kumaşla
kaplı... Uçağın koridor kısmında kokpit ve büyük
bir kargo ambarı var. Dairesel bir merdiven iki
kompartımanı birbirine bağlıyor. Su geçirmez
perde ile bölünmüş benzin depoları kargo
ambarının altında bulunuyor.
1947 yılına gelindiğinde, H-4 için A.B.D. hükümeti
22 milyon dolar ve Hughes da kendi parasından
18 milyon dolar harcamıştı. Sonunda 2 Kasım
1947 tarihinde Hughes ve birkaç mühendis, pistte
taksi testi yapmak üzere sekiz radyal motoru
çalıştırdı. Uçağı Kaliforniya’daki Long Beach
Limanı’ndan 33 feet yükseltmeyi başardılar ve
bir dakikadan daha kısa bir süre boyunca 1 mil
uçtular. Bu esnada uçağı inişten hemen önce
suyun 70 feetin üzerine çıkarmayı ve saatte 80
mil hıza ulaştırmayı başardılar.
Evergreen’de sergİlenİyor
Bu test uçuşundan sonra H-4 bir daha asla
uçmadı. Hughes, öldüğü tarih olan 1976 senesine
kadar HK-1/H-4’e her zaman iyi bakılmasını
ve onun uçuşa hazır bir şekilde tutulmasını
sağladı. “Spruce Goose” daha sonra kendisine
Güney Kaliforniya Havacılık Kulübü’nde bir ev
buldu. 1988 yılına gelindiğindeyse Walt Disney
firması burayı satın aldı ve maalesef “Spruce
Goose” Disney’in planları arasında yoktu.
Havacılık Kulübü de bu nedenle bu koca uçağı
1993 senesinde Evergreen Havacılık ve Uzay
Müzesi’ne sattı. Uçak burada parçalarına ayrılıp
McMinnville’e gönderildi. Birçok gönüllünün
uğraşılarıyla yeniden birleştirilen uçak, 2001
senesinde, şu anda halen bulunduğu Evergreen
Havacılık ve Uzay Müzesi’nde sergilenmeye
başladı. Eğer Hercules’i görmek isterseniz, sizi
orada bekliyor olacak.
Teknik
Teknik
Düşük Görüşte
Operasyon ve ILS
Uçakların hassas yaklaşma yapabilmesini sağlayan cihazlar, sıfır görüşte bile sağlıklı
bir iniş imkanı sunuyor.
.
Gonca Güler
Hava Trafik Kontrolörü
TATCA Yönetim Kurulu Üyesi
G
örüşün sıfır olduğu hava koşullarında
bir uçağın inişini ya da kalkışını nasıl
gerçekleştirdiğini hiç düşündünüz mü?
Öyle ki, kış mevsiminde hava trafiğini
etkileyen unsurlardan sadece bir tanesidir
sis… Ancak gelişen teknoloji, uçakların hassas
yaklaşma yapabilmesini sağlayan cihazların
üretimine, sıfır görüşte bile belirli cihazların
yardımıyla uçağın inişini sağlıklı bir şekilde
gerçekleştirebilmesine imkan vermektedir.
Belirtilen hassas yaklaşmadan ne kastedildiğine
gelince... Hassas yaklaşma, inişin “ILS”
(Instrument Landing System) yani aletli iniş
sistemi ile gerçekleştirilebilmesidir. Bu da pist
başına yerleştirilen cihazlar sayesinde olur. Bu
yaklaşma türü, görüşün kötü, bulut tavanının
alçak olduğu hava koşullarında, pilota istikamet
ve süzülüş hattı bilgilerini vererek, uçakların
emniyetli iniş yapabilmelerini sağlar. Özellikle sisli
ve karlı havalar gibi görüş mesafesinin çok düşük
olduğu zamanlarda inişleri kolaylaştıran sistemin
bünyesinde bulundurduğu teçhizatlar ise Localizer,
glide path ve marker’lardır.
Localizer, bir nevi yön bulucudur. Uçağın pist
merkez hattını yakalamasını sağlayan cihazdır. Pist
sonundan itibaren 1000 feet (300 metre) mesafede
olup, vericileri 25 nm’ye kadar sinyal yayarlar.
Yani uçak, pist uzantısından 25 nm’den itibaren
sinyali almaya başlar. Localizer, uçağa sadece pist
istikameti bilgisini veren cihazdır.
Localizer ve Glide-Path
yayın yapar
Glide Path ünitesi ise pistin dikeyinde en optimum
süzülüş hattı bilgisini iletecek şekilde yayın yapan
teçhizattır. Yani uçağı yaklaşık 3°lik bir eğimle
(piste en uygun süzülme açısıdır) pist başına doğru
yönlendirir. Markerler ise, Localizer ve Glide-Path
teçhizatlarının sinyallerini belirli mesafelerde dikine
keserek yayın yapan teçhizatlarıdır. Alçalma yapan
uçakların pilotlarına, pist başına ne kadar mesafede
olduklarını bildirir. Dış, orta ve iç olmak üzere 3
marker bulunmaktadır.
Pist başına 4-7 NM uzaklığa yerleştirilen dış
markerlar, sinyallerini saniyede 2 hat olarak
gönderirler. Uçaklar markerin yayın sahası
alanından geçerken, cihazın paneli üzerinde mavi
bir lamba, tanıtma hatlarının algılanma süresince
47
yanar. Pist başına 3500 feet mesafeye yerleştirilen
orta markerlar, hat ve nokta olarak kendilerini
tanıtır. Uçak markerın yayın sahasından geçerken
cihaz paneli üzerinde amber renkli bir lambayı,
hat ve noktaların algılanma süresince yakar. İç
Marker’lar ise, bazı konfigürasyonlarda ILS CAT
II için yükseklik bilgisi sağlarlar. Pist başından
50 feet uzaklığa yerleştirilir. Saniyede 6 nokta
olarak kendilerini tanıtan iç markerların üzerinde
yer alan lambanın rengi ise beyazdır. Bir ILS tesis
edilirken dikkate alınan bazı standart koşullar
bulunmaktadır. Bunlar; uçak boyutları, CAT 1
yaklaşmasında DH (Karar Yüksekliği), pas geçme
tırmanma oranı %2.5, eşikteki Localizer yayın
genişliği , Glide path açısı (min 2.5, opt 3.0, mak 3.5),
RDH (Reference Datum Height)’tır.
Düşük görüş operasyonları
Uçakların ve manevra sahasının tamamen ya da
kısmen meydan kontrol kulesi tarafından takip
edilemediği meteorolojik koşullarda başvurulan
bu uygulama, hava trafik hizmetlerinde “düşük
görüş operasyonları” adını alır. Hassas yaklaşmayı
mümkün kılan ILS’ler kendi aralarında üç
kategoriye ayrılır. Bu kategoriler 550 metreden
daha düşük pist görüş mesafesi RVR (Runway
Visual Range) durumlarında uçakların yaklaşma ve
kalkışlarında emniyetli bir operasyon sağlamak için
meydanda uygulanan, uçağın 60 metreye kadar
alçalabildiği CAT I, 30 m’ye kadar alçalabildiği CAT II
ve sıfır seviyesindeki CAT III operasyonlarıdır.
Her havalimanında ILS sistemi bulunmamakta,
hassas yaklaşma yapılamamaktadır. İlgili meydana
bu sistemin kurulabilmesi için havaalanının
bulunduğu yerin arazi koşulları başta olmak üzere
birçok faktörün değerlendirilmesi gerekmektedir.
Uçaklarda CAT I, CAT II veya CAT III iniş sistemleri
mevcut olup; pilotların da bu sistemi kullanmak
üzere eğitim almış olması gerekmektedir. Bu
kriterler sağlandığında pilotun görüşü “0” dahi olsa
CAT operasyonları ile inişi ve kalkışı emniyetli bir
şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
“
Markerlar; localizer
ve Glide-Path
teçhizatlarının
sinyallerini belirli
mesafelerde dikine
keser, yayın yapar
ve alçalma yapan
uçakların pilotlarına,
pist başına ne kadar
mesafede olduklarını
bildirir.
“
46
48
Teknik
Teknik
1
PERVANE PITCH
KUMANDASI BLADE
HASARI, EROZYON,
KOROZYON,
ÇARPMA HASARI
VE DELAMİNASYON
DEĞERLENDİRMELERİ...
49
2
3
8
3
INCH
16
MAX. DEPTH
3
INCH
16
MAX. DEPTH
3 INCH
8
3
8
3 INCH R MIN.
8
1
INCH
16
MAX. DEPTH
3 INCH
8
3
4
PERVANE HASARLARI
.
Blade Hasarı
Palin ana parçaları, havayla ilk temasın sağlandığı
steel nose blok hariç, fiber glas yüzey ile kaplanmış
ve aerodinamik yapı sürekli pürüzsüz hale getirilmiştir.
Bunun dışında palin ana yapıya, masta bağlantı ucu
olan grip bolt (grup saplaması) çevresinde dayanıklılığı
artırmak için root doubler (kök güçlendiricileri) ile
güçlendirilmiştir.
Denge sağlamak içinse ayarlanabilen denge ağılıkları
eklenmiştir. Hava aracında kullanılan ana rotor sistemine
bağlı olarak değişmekle beraber, yeni nesil birçok araçta
palleri kendi aralarında değişebilir imal edilmektedir. (1)
Yani arıza yapan palin yerine başka bir pal
takılabilmektedir. Tabii ki hava araçlarında büyük
bir parça değişiminden sonra balans ayarlaması
yapılanması gerekir.
Pal Hasarları
Havayla sürekli etkileşim içinde olan palde zamanla bazı
sorunlar kendini gösterir. Uçak dışında ve havayla teması
çok fazla olan palde, havanın korozif etkisini görmemek
mümkün değildir, özellikle bal peteği yapının içine su
kaçmaması için yapı genel olarak epoksi bir yapıştırıcı ile
kapatılmış ve koruma altına alınmıştır. Suyun, başka bir
deyişle nemin, pal üzerinde korozif etkisi dışında balansı
konusunda da olumsuz etkisi vardır.
Mehmet Ertek
Palin hücum kenarı çalışma sırasında sürekli havayı
kestiği için ön bölgedeki aşınma aşırı olur. Özellikle tozlu
bölgelerde yapılan uçuşlarda toz, pal üzerinde zımpara
etkisi yapar, yüzey boyasını kaldırır ve metalde hasara
neden olur. Ayrıca dönü sırasında pal gövdesine çarpan
cisimler, oluşturulan hava akımından dolayı yerden
kaldırılabilir veya yukarıdan düşmüş ya da atılmış olabilir,
bu da palde ezilme ve yırtılmaya yol açabilir. Pal dönmez
iken kendi ağırlığı ile aşağıya doğru bir flapping hareketi
yapar. Palin yapısı kendi ağırlığı ile oluşacak bu eğilmeyi
karşılayacak yeterliliktedir. Bunun dışında uygulanacak
bir kuvvet pale zarar verir. (2)
Palde oluşan zararların tespit ve tamir edilebilirliği, yani
tamir olur mu yoksa palin değişmesi mi gerekir kararının
verilmesi, o pal cinsine ait bakım kitabında yazılı limitlere
bağlıdır. Her pal cinsinde farklı hasar limitleri ve farklı
onarım usulleri mevcuttur.
Değerlendirme bu usullere göre ve belirtilen yöntemlerle
orijinal malzeme kullanılarak yapılır. Helikopterin temel
parçalarından olan palin onarımı özel uzmanlık ve özen
gerektirir.
Pal üzerindeki hasarlar helikopterde titreşim kaldırıcı
kuvvette zayıflık yaratır. Zamanında gerektiği gibi
giderilmeyen bu çeşit problemler ileriki zamanlarda
oluşacak daha büyük arızalara zemin hazırlar.
Erozyon, Korozyon, Çarpma
Hasarı, Delamİnasyon
Değerlendİrmelerİ
Uçaklar ister yeni ister yaşlı olsun her an korozyon
tehlikesi ile karşı karşıyadır. Korozyonun birçok
nedeni var... Nem, kimyasal etkiler, iklim, farkı metaller
arasındaki uyumsuzluklar, uçağın maruz kaldığı
yük ve aşırı stres bunlardan sadece birkaçı... Aşınan
parçanın hemen sökülerek kontrol edilmesi ve hasarın
giderilmesi gerekiyor. Aksi halde uçuş sırasında
büyük hasarlar hatta kazalar meydana gelebilir. Tamiri
mümkün olmayan parçaların ise değiştirilmesi gerekir.
Korozyonun oluştuğu parçanın etrafındaki diğer parçalar
da hasar riski nedeniyle kontrole alınır.
Gözle görülmeyen kılcal çatlakların tespiti için röntgen
çekilir. Kanat gibi uçağın taşıyıcı satıhlarındaki korozyon
kontrolleri ise daha kapsamlı yapılır. Parçaların tamamen
sökümü, oluşabilecek kılcal çatlakların kontrolü ve hatta
değiştirilmesi çok ciddi maliyetleri de yanında getirir. (3)
Uçaklarda yapılarının üretiminde kullanılan metallerde
istenilen temel özellikler;
hafiflik, mukavemet, yoğunluk, şekillendirilebilme ve
korozyona karşı dirençtir. Üretimlerinde yaygınlıkla
kullanılan metaller ise alüminyum, çelik, titanyum,
magnezyum ve bakırdır. Bu metallerin fiziksel ve
kimyasal özellikleri ve maliyetleri havacılık sektöründe
kullanımlarını tercih edilir hale getirmiştir. Özel
ihtiyaçların, düşük mukavemetleri nedeniyle saf
metallerden karşılanması neredeyse olanaksız hale
gelmiştir. Yapısal olarak daha kullanışlı malzemeler elde
etmek için alaşımlar geliştirilmiştir.
Alaşımlar çoğunlukla metaller arası bileşikler halindedir.
Buna karşılık bazı alaşımlar metal olmayan elementlerin
de yer aldığı bileşikler şeklindedir. (4)
Korozyonun Oluşumu
Metaller bulundukları ortamın elementleri ile reaksiyona
girerek, önce iyonik hale ve ondan sonra ortamdaki
başka elementlerle birleşerek bileşik haline dönmeye
çalışır. Bir başka deyişle kimyasal değişime uğrar ve
bozunur.
Korozyona Etki Eden Başlıca Faktörler aşağıdaki gibidir.
• Malzeme seçimi
• Parça boyutu
• Coğrafi yerleşim
• Isıl işlem
• Elektrolit
• Mikrobiyolojik organizmalar
• Mekanik gerilmeler
50
Sağlık
Sağlık
Denge kaybı, baş
dönmesi, duyma
kaybı gibi belirtilerle
ilişkilendirilen ve aniden
ortaya çıkabilen bu
rahatsızlık için çeşitli
tedaviler bulunuyor.
Baş dönmesinden fazlası:
o
g
i
t
r
e
V
Y
oğun ve yorucu bir günün ardından aniden uzun süren
bir baş dönmesiyle karşı karşıya kalabilirsiniz. Ya da sakin
bir günde hiç beklenmedik bir şekilde kulak çınlamasını
takip eden şiddetli bir baş dönmesi yaşayabilirsiniz. Bu
belirtiler Vertigo’dan muzdarip olduğunuzu işaret ediyor olabilir.
Bu rahatsızlık, kişinin sabit dururken bile tecrübe ettiği şiddetli baş
dönmesi olarak tarif ediliyor. Kimi zaman o kadar şiddetli oluyor ki,
kişiye sanki yer ayaklarının altından kayıp gidiyormuş hissi veriyor.
Çocukken kendi çevremizde hızlıca dönüp durduktan sonraki baş
dönme hissini birçoğumuz yaşamışızdır. Bu his çok kısa sürer ve
daha sonra yok olur.
Vertigo ise bu hissin daha şiddetli, daha uzun süreli olanıdır ve
genelde yaşanan bir rahatsızlık sonrası ortaya çıkar.
Bu sağlık sorunu, çevresel ve merkezi olarak tanımlanan çok
farklı nedenlere bağlı olarak da görülebilir. Merkezi nedenler
genelde beyin ya da omurilikte belirir ve çevresel nedenler de
iç kulakta meydana gelen bir sorundan ileri gelir. İç kulak bir
hastalık nedeniyle iltihaplanabilir yahut içerideki küçük kristaller
ya da taşlar yer değiştirebilir, bu da yarım daire kanallarındaki kıl
hücrelerinde Vertigo’ya neden olan hasarlar meydana getirebilir.
Duyma kaybı ve kulak çınlamasıyla ilişkili olan Vertigo, Meniere
hastalığı olarak ifade ediliyor ve iç kulakta nedeni belli olmayan
sıvı birikmesiyle ortaya çıkıyor. Uzmanların açıklamalarına göre,
baş bölgesindeki yaralanmalar da iç kulakta hasara sebep olarak
Vertigo’ya yol açabiliyor. Çok seyrek olarak da beynin belirli
bölümlerini etkileyen felçler, MS hastalığı ya da tümörler de bu
rahatsızlığa sebep olabiliyor. Ayrıca, baziler arter migreni olanlarda
da bu şikayet görülebiliyor. Eğer dengesizlik hali, zayıflık ya da
vücudun belirli bir bölgesinde koordinasyon eksikliği ile birlikte
seyrediyorsa, uzmanlar felç riskinin ya da başka bir beyin sorunu
olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu belirtiyor.
Hasta, yataktan
kalkarken birden
çevresinin
döndüğünü ve
midesinin bulandığını
hisseder. Başını her
çevirdiğinde aynı
duyguyu yaşadığı için
başını çevirmekten
kaçınır. Orijinal
yerinden kopan
kalsiyum karbonat
kristalleri yerçekiminin
etkisi altında kalarak
iç kulakta arka
yarım daire kanalına
kaçtığından dolayı,
bu kanalı harekete
geçiren baş hareketleri
çevre dönmesine yol
açar, yaşanan çevre
dönmesi ve mide
bulantısı genellikle bir
dakikayı aşmaz. Kafa
darbeleri ve özellikle
ileri yaşlarda denge
hücrelerinde rastlanan
dejenerasyonun
buna neden olduğu
düşünülüyor.
Çekiç
51
Uzman denetİmİ şart
Epley’in bulduğu parçayı tekrar yerleştirme (particle repositioning)
hareketleri uzmanlar tarafından bu sağlık sorununu çözmede en
etkili yöntemlerden biri olarak gösteriliyor. Yine aynı kişi tarafından
bulunan Epley manevrası ya da kanalit konumlandırma prosedürü
de tedavide kullanılan en popüler metotlardan... Bu tedavilerde,
kulak içi kristaller yerleştirilerek hastanın semptomlardan
kurtarılması amaçlanıyor. Öte yandan, bu hareketler durumun
daha da ciddileşmesine neden olabiliyor, bundan dolayı mutlaka
deneyimli doktorlar ya da fizyoterapistler tarafından uygulanması
gerekiyor. Bu fizik tedavilerin yanı sıra ilaçla tedavi de mümkün...
Çoğunlukla hastalar bu sorunun evde tedavi edilip
edilemeyeceğini merak ediyor. Bu yönde bazı tavsiyeler mevcut
ama çoğunluğu da pek bir işe yaramıyor. Bir çok vakanın ev
ortamında birkaç gün istirahat edilerek geçtiği görülse de mutlaka
bir sağlık profesyoneline danışmakta fayda var.
Uzmanlar, bu sorundan korunmak için bazı tavsiyelerde bulunuyor.
Öncelikle, felç risk faktörlerini göz önünde bulundurarak tansiyon,
kolesterol, kilo ve kan şekeri seviyelerini belirli bir limitte tutmak
kişiyi bir ölçüde bu rahatsızlıktan koruyor. Aynı şekilde, Meniere
hastalığında semptomları azaltmak için de tuz tüketimine dikkat
etmek gerekiyor. Eğer çevresel Vertigo teşhisi konulmuşsa,
düzenli olarak vestibüler rehabilitasyon egzersizleri yapmak
rahatsızlığın tekrarlamasını önleyebiliyor.
Son olarak, aniden ve spontan olarak geliştiği için kimlerin risk
altında olduğunu belirlemek çok güç, bu nedenle tamamen bu
hastalığı önlemek ya da ondan korunmak mümkün değil. Fakat
uzmanlar, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemenin riskleri bir hayli
düşüreceğine önemle dikkat çekiyorlar.
Temporal kemik
Örs
Yarım daire kanalları
Koklea
Östaki
borusu
Kulak zarı
İşitme kanalı
Orta kulak
52
Kültür
Kültür
53
KİlİmLERİn
öyküsü
Kilimi dokuyan kişi,
duygu ve düşüncelerini
yansıtmak için belirli
motif ve desenleri
kullanır. Kilim
motiflerinde genelde
doğa ve eşyalar
tasvir edilir ancak
soyut kavramları da
betimleyen motifler var.
54
Kültür
Kültür
6
1
2
3
4
5
7
8
9
10
11
13
14
15
12
18
D
illere pelesenk olmuş Anadolu
halklarının adeta mozaik taşları gibi
çeşitli olduğu ve uyum içerisinde
yaşadığı söylemi, bölgedeki kültür
etkileşiminin ve zenginliğinin bir ispatı
niteliğinde... Böyle bir toplum düzeninde ortaya
çıkan kültürel öğeler de yaşayış biçimlerinden
izler taşıyor. Bölgede yaşayan ailelerin çok
sıkı bağları olmasına rağmen her şeyi aile
büyüklerine anlatmak, onlarla paylaşmak
geleneksel nedenlerle çok zor... Böyle olunca
da, örneğin genç bir kız, evlenme isteğini
dokuduğu kilime işlediği motif ve desenlerle
anlatıyor. Sadece bu da değil tabii ki; birçok
öykü, kilimi dokuyan kişinin dertleri, anlatmak
istedikleri ve söyleyemedikleri de bu desen
ve motiflerin içinde gizli... Bunlar dokunurken
genelde doğadan ya da eşyalardan ilham
alınıyor ancak soyut kavramları betimleyen
motifler ve desenler de var. Her bir ilmeğinin,
renginin ve figürünün farklı bir anlam taşıdığı
kilimler, yüzlerce yıl boyunca, insanların
hislerine tercüman olmuş ve olmaya devam
ediyor.
Bugün Türkiye’nin neredeyse her bölgesinde
dokunmaya devam eden kilimler, teknik
ve desen olarak da farklılıklar gösteriyor.
Dokumacılık mesleği dağınık olarak sürüp
gittiğinden, aynı isimli motiflerin farklı olduğu
ya da aynı motiflerin farklı isimlerle anıldığı
oluyor. Bu desen ve figürlerin hali hazırda bir
sınıflandırması ya da bir standardı bulunmuyor.
Yine de bu eşsiz sanat, tarihi de beraberinde
sürükleyerek yaşamaya devam ediyor. Gizemli
dünyasını anlamak ve şifrelerini öğrenmek
için kilimlerde işlenen bazı motif ve desenlerin
anlamlarına şöyle bir bakalım...
Nazarlık: Nazardan korunmak için
dokunan bir motif ve kişiyi kötülüklerden
koruduğuna inanılıyor. Kişinin üzerinde
taşıması için giyim eşyalarına da dokunuyor. (1)
Kuş: Anadolu’da kurulmuş çeşitli yerleşim
yerlerinin de sembolü olan bu motif; sevgi,
mutluluk ve keyfi sembolize ediyor. Kuş
motiflerinin çeşitli anlamları var. Karga ve
baykuş gibileri, kötü şans anlamına geliyor.
Bülbül, kumru ve güvercinin de iyi şansı
simgelediği söyleniyor. Kuşlar ayrıca ilahi
mesajcılara ve uzun bir yaşama da işaret
ediyor. (2)
Pıtrak: Giysilere ve hayvan tüylerine
yapışan pamuksu bitki pıtrağın kem bakışları
savuşturduğuna inanılıyor. Bu motif, bolluğu
sembolize ettiği için un torbaları üzerinde
kullanılıyor. (3)
Sandık: Genellikle genç bir kızın çeyiz
sandığını simgelemek için kullanılıyor. Sandığın
içindeki nesneleri eşinin evinde kullanacağı
için, genç kız beklentilerini ve ümitlerini
dokuduğu ve üzerine nakış işlediği parçalara
yansıtıyor. (4)
Çengel ve Haç: İnsanları tehlikelerden
koruduğuna inanıldığı için bu simgeler sık sık
kullanılıyor. (5)
Ejderha: Bu mitolojik yaratık, hava ve
suyun efendisidir. Ejderhanın uçuşunun,
bereketli bahar yağmurlarını getirdiğine
inanılıyor. Aynı zamanda hazinelerin ve hayat
ağacı gibi sırlı nesnelerin de koruyucusu... (6)
55
19
Kartal: Güç, kudret, muska, hükümet
egemenliği ve eski dini törelerden ortaya çıkan
tılsımlar gibi öğeleri temsil ediyor. (7)
Küpe: Evlilik hediyesi olarak küpeler
Anadolu’da vazgeçilmezler arasında... Ailesine
dolaylı olarak evlenmek istediğini belli etmek
isteyen kız, bu motifi kullanır. (8)
20
genellikle evlilik ve doğum ile ilişkili oluyor.
Bu motif, evlenme arzusunu ve doğumu kem
gözlere karşı korumayı ifade ediyor. (14)
Saçbağı: Evlenmeye olan isteği temsil
ediyor, dokuyan kişi dokurken arasına bir tutam
kendi saçından koyarsa, bu onun sonsuzluk
isteğini belirtiyor. (15)
Su yolu: Suyun insan hayatındaki önemini
vurguluyor. (16)
karşı en iyi koruyucu olduğu inancıyla
kullanılıyor. (9)
Akrep: Zehrinin korkusundan dolayı,
sembolize ediyor. (10)
Koç boynuzu: Üretkenlik, kahramanlık,
insanlar kendilerini korumak için, akrep veya
akrep kuyruğuna benzer mücevherleri taşırlar.
Akrep motifi de aynı amaçla kullanılıyor. (17)
Yıldız: Üretkenliği temsil ediyor. (18)
güç ve erkeksiliği simgeliyor. Bununla birlikte
bu simge, bunu dokuyan kişinin mutlu
olduğunun ve bunu açıkça belirttiğinin bir
ifadesi... (11)
Hayat ağacı: Sonsuzluğun sembolü olan
Bereket: Bu desen, dişiyi gösteren iki adet
“elibelinde” motifi ve erkeği gösteren iki adet
“koç boynuzu” motifinden oluşuyor. Aileyi kem
gözlere karşı koruması için kompozisyonun
ortasında göz motifi kullanılıyor. (12)
Kurt İzİ: Bu motif, kurtlardan ve
Bukağı: Aile birlikteliğinin devamını,
aşıkların düşkünlüğünü ve birlikte olma
umudunu sembolize ediyor. (13)
El, Parmak ve Tarak: El motifi;
verimlilik ve iyi şansı bir araya getiriyor. Beş
çizgi ve beş nokta, parmakların kem gözlerden
koruduğunu temsil ediyor. Tarak motifi ise
17
Neredeyse tüm geleneksel
Türk kilim motif ve desenlerinin ayrı
bir anlamı var.
Göz: Bu motif, insan gözünün kem bakışlara
Elİbelİnde: Anneliği, dişiliği ve verimliliği
16
bu motif, ölümsüzlük isteğinin ve ölümden
sonra yaşamın bir nişanı olma özelliği taşıyor.
(19)
canavarlardan korunmak için kullanılıyor. (20)
Her biri geçmişin derinliklerinden kopup gelmiş
öyküleri barındıran bu motiflerin oluşturduğu
desenler, Anadolu topraklarında yaşayan
halkın dili oluyor, hikayelerini diyar diyar
herkese ulaştırıyor. Bugün hala devam eden
dokumacılık mesleği de, endüstriyel kalıplara
bürünmeden saf özünü koruyarak, kim bilir
daha kaç genç kızın yuva kurmasına vesile
olacak. Zamana meydan okuyan bu sanat
koruma altına alınır ve kaybolmaması için
çalışılmalar yapılırsa, daha uzun yıllar varlığını
sürdürebilir.
56
Teknoloji
“İnternetim koptu,
ödevimi yapamadım”
Teknoloji
G
ünden güne gittikçe hızlanarak
gelişen teknoloji, hayatımızın
neredeyse her alanında bize
kolaylıklar sunmaya devam ediyor.
Sağlıktan eğitime, spordan ağır işlere
kadar çok geniş bir yelpazede yaşantımızı
kolaylaştırıyor. Hal böyle olunca akıllara
“Acaba teknoloji bizi tembelliğe mi sevk
ediyor?” sorusu gelmiyor değil... Birçok
başlık altında tartışılabilecek olan bu sorunun
cevabı, konu özellikle eğitim olduğunda farklı
bir önem kazanıyor.
Aslında okullarda teknoloji uzun
zamandır kullanılıyor. Sunum yapmak
için kullandığımız tepegöz cihazları, ona
bağlanan dizüstü bilgisayarlar, internet
ve de son dönem hayli popüler olan akıllı
tahtalar... Bunların hepsi kulağa hoş gelen
ve gerçekten de eğitim sürecini hızlandırıp
avantajlı hale getiren cihazlar. Öte yandan,
bu kolaylıkların beraberinde getirdiği bazı
dezavantajlar da var.
Teknolojİ eğİtİmİ
desteklemelİ
Örneğin, öğrenciler bazı soruların yanıtlarını
bulmak için hemen internete başvuruyorlar,
uzmanlara göre bu davranış öğrencilerde
eleştirel düşünce biçimini baltalıyor. Ayrıca
yazı yazarken de imla hataları yazılım
tarafından otomatik olarak düzeltiliyor.
Teknolojinin bu yönü hafızamızı ve beyin
gücümüzü olumsuz yönde etkileyebilir.
Okullarda da internet, yalnızca bir arama
motoruna girip bulunan yanıtı kopyalayıp
yapıştırma şeklinde gösteriliyor. Eğitimde
teknolojinin, bilginin yerine geçen bir şey
olmadığı, sadece onu destekleyen bir şey
olduğu anlatılmalı.
Eskiden, “Hocam elektrikler kesildi, ödevimi
yapamadım” bahanesi varken, onun
yerine şimdi “İnternetim koptu, ödevimi
yapamadım” var. Bunun her zaman boş bir
bahane olduğu söylenemez çünkü elektronik
malzemelerin böyle sürprizli yanları olduğu
biliniyor. Ayrıca her evde bu teknolojiler
bulunmayabiliyor ve öğrenci yabancı olduğu
bu ortamda bazı önemli hatalara düşebiliyor.
Benzer hatalara çevrimiçi ders kitaplarında
da rastlanabiliyor. Öğrencinin evindeki ya
da gittiği internet cafedeki bağlantı hataları
nedeniyle çevrimiçi materyale ulaşamaması,
dersinde geri kalmasına neden olabiliyor.
Eskİ usullere devam
Öğretmen tarafına bakacak olursak;
kimilerinin kendilerine tahsis edilen
teknolojik aygıtları kullanmadığını ya da
kullanamadığını görüyoruz. Yıllardır dersi
anlattıkları metotlardan taviz vermek
istemiyorlar. Bazı okullarda bu düşünceye
sahip olan öğretmenlere teknolojiyi
57
kullanmaları konusunda baskı yapılıyor.
Ancak kendisine yüksek teknoloji ve
programlar verilen öğretmenlerin de uygun
bir şekilde eğitimden geçirilmesi gerekiyor,
çoğu kez bunun başarılamadığını görüyoruz.
Çok önemli bir nokta olarak, günümüzde
öğrenciye bir bilgisayar ve internet tahsis
edip onun sosyal medyaya girmemesini
beklemek biraz hayalcilik olur. Böyle olunca
da öğrencinin ilgisini derse yönlendirmesi
neredeyse imkansızlaşıyor. Bu durumda
sınıfın dikkatini derse çekmek gibi zor bir
görevi olan öğretmenin işi daha da zora
giriyor ve böyle bir durumda da teknoloji çok
zararlı bir hale geliyor.
Son olarak, yapılan bir araştırma, sınıflarında
teknolojiden faydalanan öğrencilerle eski
metotları kullanan öğrencilerin başarı oranları
arasında hiçbir fark olmadığını söylüyor.
Eğer öğrenciler derslerinde teknolojiyi
kullanma konusunda başarılı değillerse ve
yanlış bir biçimde kullanıyorlarsa çok daha
farklı sorunlarla karşı karşıya kalınabilir.
Bu nedenle okullarda teknoloji kullanımı,
verimlilik sağlaması açısından ihtiyaçlara
göre çok detaylı düşünülerek planlanmalı ve
çözüme yönelik adımlar atılmalı.
Günümüzde
eğitimde
teknolojinin
birçok avantajı
beraberinde
getirdiği bir gerçek
ancak bu her
zaman geçerli
olmayabiliyor.
58
Doğa
Doğa
Doğanın
Çözülmeyİ
Bekleyen
Gİzemlerİ
İ
nsanlık çok eski korkularıyla
yüzleşerek ve onların gerçekte
ne olduğunu keşfederek hayatta
kalma yarışında avantajlı duruma
geçmeyi başardı. Bir zamanlar
şimşeklerin ve yıldırımların tanrıların
gazabı olduğunu zannederken
bugün tüm detaylarıyla bu doğa
fenomenlerinin nasıl meydana
geldiği biliniyor. Günümüzde ise
kara delikler ve süper novalar gibi
daha farklı şeyler bizi etkiliyor.
Açıklanamayan doğa olaylarıyla
ilgili efsaneler türetme alışkanlığı da
eskiden olduğu gibi devam ediyor.
Bunu daha iyi görebilmek için henüz
net olarak açıklanamayan doğa
olaylarına bir göz atalım.
Öncelikle, her sene Tayland’daki
Mekong Nehri’nin içinden
gökyüzüne doğru rasgele yüzlerce
ateş topu yükseliyor ve aşağı
düşüyor. İzleyenlere harika bir
manzara sunan bu olay, Naga Ateş
Topu olarak biliniyor. Bazıları bu ateş
toplarının nehri lanetleyen mitolojik
bir yaratık olan Naga’nın nefesinden
geldiğini söylerken bazıları ise ateş
toplarının nehirden çıkan metan gazı
baloncukları olduğunu savunuyor.
Yine de yerli halk bu ateş toplarının
doğa üstü güçler tarafından
çıkarıldığında hemfikir...
İnsanlık, bilinmeyenleri merakını
takip ederek çözmeye devam
ediyor ancak hala açıklanmayı
bekleyen doğa fenomenleri
var. Çok eskiden depremler,
gök gürültüsü ve yıldırımlar
bilinemezken, bugün kara delikler
ve süper novalar insanlığı hayrete
düşürüyor.
Benzer bir olay olarak, 1908
senesinde Rusya’nın dış
kesimlerinde bir ateş topunun 2000
km2’lik bir alanı kaplayan ormanı
dümdüz ederek ve yeri sarsarak
patladığı söyleniyor. Tunguska
nehrinin yakınlarında olduğu için
aynı isimle anılan olayda meydana
gelen patlamanın 15 megaton enerji
açığa çıkardığı iddia ediliyor, bu
Hiroşima’ya atılan atom bombasının
neredeyse 1000 katına eşit. Son
yapılan araştırmalar ise bunun bir
meteor çarpması olduğunu söylüyor,
hatta orada çarpmanın etkisiyle bir
göl oluştuğu da iddia ediliyor. Bilim
adamları ise gölün olaydan önce de
orada olduğunu ama olayın yakın
1: Naga Ateş
Toplarının nehri
lanetleyen mitolojik
bir yaratığın
nefesinden
geldiğine inanılıyor.
1
59
tarihte kaydedilmiş en güçlü doğal
patlama olduğunu söylüyorlar.
Bir de, yüzlerce yıldır görüldüğü
söylenen, depremler meydana
gelmeden birkaç saniye önce
gökyüzünde beliren beyaz ya da
mavimsi parlaklıklar var. Hatta
Matsushiro depremleri meydana
gelmeden önce çekilmiş fotoğrafları
bile bulunuyor. Bu fotoğrafların
yayımlanmasının ardından bilim
çevreleri olaya daha ciddiyetle
yaklaşmaya başladılar ve olayla
ilgili ortaya bazı teoriler attılar.
Ancak parlaklıkların, kayalarda
biriken doğal elektriğin deprem
öncesi harekete geçip ışık yayması
sebebiyle oluştuğunu açıkladılar.
Son olarak, hayvan göçleri hala
akılları kurcalamaya devam ediyor.
GPS aygıtları olmadan binlerce
kilometre yol kat eden hayvanların
kaybolmadan bu yolcukları nasıl
gerçekleştirdiği büyük bir merak
konusu. Bunu kimse bilmiyor ama
konuyla ilgili bazı teoriler mevcut.
Bazıları kuşların koydukları işaretlerle
Dünya’yı taradıklarını ve koku
güdüleriyle yollarını bulduklarını
savunuyor. Hayvanların göç
ederken Dünya’nın manyetik alanını
kullandığını söyleyen teorisyenler
de var.
2
3
Bilişsel gelişimi sürdürme yolunda
henüz açıklanamayan bu gibi
olayları açıklamak için çaba sarf
eden insanlık, sürekli merakının
peşinden giderek doğanın
gizemlerini çözmeye devam edecek
gibi görünüyor.
2: Kuşların işaret
koyarak Dünya’yı
taradıkları ve
koku güdüleriyle
yollarını buldukları
söyleniyor.
4
3: Tunguska
nehrinin
yakınlarında
meydana gelen
patlamada
15 megaton
enerjinin açığa
çıktığı iddia ediliyor.
4: Deprem
öncesi görülen
parlaklıkların
kayalarda biriken
doğal elektrik
sebebiyle oluştuğu
açıklandı.
60
Çocuklar için
Çocuklar için
üm çocuklar konuşmayı ilk önce yakın
çevrelerinden öğrenirler. Yakınlarında
bulunanların söylediklerini yahut
çıkardıkları sesleri taklit ederek, kademe
kademe konuşmalarını geliştirirler. Bu evrede
bazı konuşma bozuklukları görülebilir. Örneğin
çocuğun, “Konuşurken takılıyorum” ya da “Beynim
ağzımdan daha hızlı çalışıyor” şeklinde şikayetlerde
bulunduğuna tanık olabilirsiniz. Başka bir deyişle,
aslında çocuk ne demek istediğini biliyordur ancak
kelimeler ağzından düzgün bir şekilde çıkmıyordur.
Kekeleyen çocuklar ya bir kelimenin tamamında ya da belirli bir
kısmında takılırlar. Öte yandan bazı çocukların sadece seslerle
sorunları olabilir, örneğin “s” ve “z” seslerini çıkarmak peltek bir
çocuk için bir hayli zordur. Aynı şekilde, “r” harfini söyleyemeyip
yuvarlama ve “ğ” şeklinde söyleme problemi de var. Sorun ne olursa
olsun, modern tıp ve uzman doktorlar bu gibi sorunlara çözüm
bulabiliyorlar.
Ancak, doktorlar ve bilim adamları konuşmanın neden bazı çocukları
bu kadar zorladığını halen çözebilmiş değiller. Bunu, beyinden
giden mesajın vücudun konuşma ile ilgili görev yapan bölümlerine
iletiminde bir sorun olmasına bağlıyorlar. Ya da bunun genetik
olabileceğini düşünüyorlar çünkü konuşma problemi olan bir
çocuğun ailesinde de aynı sorunu yaşayan ya da yaşamış bireyler
bulunabiliyor.
Dİl ve Konuşma Terapİstİ
Yardım Edebİlİr
Doktorunuz çocuğunuzu uzman bir dil ve konuşma terapistine
yönlendirip sorunun çözülmesine yardımcı olabilir. Bu uzman,
çocuğunuza bazı konuşma ve duyma testleri uygulayarak sorunun
ne olduğunu tespit edebilir. Konuşma bozuklukları kimi zaman
iyi duyamamaktan da ileri gelebiliyor. Terapist daha sonra bazı
tedaviler uygulayabilir. Ayrıca çocuğunuza evde uygulaması için
bazı egzersizler de önerebilir. Bu noktada ailenin de çocuğun bu
egzersizleri yapması için yardımda bulunması gerekiyor.
Bu egzersizleri yapmak ilk başlarda biraz garip gelebilir ancak buna
gereken vakti ayırırsanız olumlu sonuçlar alacağınıza şüphe yok. Çok
kısa bir sürede mükemmel bir sonuç beklemeyin, kimse kusursuz
bir şekilde konuşmuyor. Çocuklukta baş gösteren bu sorun herkesin
başına gelebiliyor ve bundan kurtulmak da mümkün. Örneğin,
bugün çok ünlü olan bazı dublaj sanatçılarının da çocuklukta benzer
konuşma problemleri yaşadığı biliniyor.
Konuşma Sorunlarıyla Yüzleşmek Gerekİr
Konuşma
Sorunları İlgİyle
Düzelebİlİr
Sonuçta bu gibi problemleri olan bireyler çekingen bir ruh haline
bürünürler ve kendilerini gizleme eğilimine girerler. Böyle yapmak
yerine sorunlarla yüzleşip üzerine gitmek, durumu aileyle ve
arkadaşlarla paylaşmak sorunun çözülmesine büyük katkı
sağlayacaktır. Maalesef konuşma problemiyle yaşamak, alaya
alınmayla nasıl başa çıkılacağını öğrenmek anlamına da geliyor.
Dalga geçilmesi çok kırıcı ve yaralayıcı olabilir. Böyle durumlarda
çocuğun konuşma bozukluğu olduğunu karşı tarafa söylemesi ve bir
büyüğünden yardım istemesi iyi olacaktır. Aynı şekilde çocuğunuzun
etrafında konuşma bozukluğu olan biri varsa onunla arkadaşlık
kurmasını ve ona yardımcı olmasını öğütleyin.
Son olarak, konuşma bozukluğu olan çocukların ilerleyen
zamanlarda konuşma konusunda diğer çocuklardan çok daha iyi bir
konuma gelmesi daha muhtemel, tek yapılması gereken gerçekten
çok çalışmak.
61
Çocuklukta baş gösteren bu
sorundan dil ve konuşma
terapistinin önereceği egzersizleri
yaparak kurtulmak mümkün...
Konuşma problemiyle yüzleşip
üzerine gitmek, durumu yakın
çevreyle paylaşmak sorunun
çözülmesine büyük katkı sağlıyor.
62
Gurme
Gurme
En özel akşam yemeği:
Balık
Bu çok özel akşam yemeği hakkında
bilinmesi gereken birçok şey var.
Tezgahtan sofraya, balık almanın
incelikleri...
B
alık sezonu açıldı. Satıcıların akşamları balık pazarından
yükselen sesleri, yorgun argın evine dönen ve aklında
“Akşama ne pişirsem?” sorusu olanlar için muhteşem
alternatifler sunuyor. Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin
zengin mutfak kültüründe balığın ayrı ve çok önemli bir yeri var.
Sağlık açısından da tercih nedeni olan balığın birçok çeşidini ülkemizin
denizlerinde bulmak mümkün... Balık yemek şart fakat satılan her balığı
alıp yemeli miyiz? Balık alırken dikkat edilmesi gereken noktaları biliyor
muyuz? Aldığımız balığı nasıl pişirmeliyiz? İşte balık alırken aklınızda
bulunması gerekenler...
4
Balığınızı aldığınız güvenilir bir balıkçı
bulmalı ve balığınızı sürekli ondan
satın almalısınız. Bu, sürekli müşteri
konumuna geleceğinizden, size uzun
vadede birçok avantaj sağlayacaktır.
4
Balığınızı kendi balıkçınızdan
alamadığınızda balığın gözünün
parlaklığını ve dışa kavisli olduğunu
kontrol edin. Balığın gözünüzün
önünde ayıklanmasını talep edin,
ayıklanmış balık verirlerse kesinlikle
kabul etmeyin.
Diyelim ki, aşağıda belirttiğimiz noktalara özen göstererek
balığınızı aldınız, eğer balıkçıya ayıklatmadıysanız bu önerilerimizi
de dikkate almanız gerekecek. Balığınızı temizlerken yahut
filetosunu çıkarırken kesinlikle kör bıçak kullanmayın. Pulları
herkesin yaptığı gibi bıçağın tersiyle değil de kaşıkla temizlerseniz,
etrafa saçılmasını önlemiş olursunuz.
bayat balığa dİkkat
Bez, kağıt ya da peçete üzerinde temizlerseniz balığın suyu
çekilmiş olur. Öte yandan aldığınız balığın zehirli dikenleri varsa,
bunu balıkçıya temizletmeniz daha uygun olacaktır. Eğer
balığınızın bayat olduğundan kuşkulanıyorsanız,
çekinmeden değiştirilmesini talep edin çünkü
bayat balık yemek sağlık açısından sakınca teşkil
ediyor.
63
ya da kavurmasını yapıp, mevsim yeşillikleri ve soğanla birlikte
afiyetle yiyebilirsiniz. Bunlara ek olarak, sezonun açıldığı
bugünlerde çinekopun ızgarasını özellikle tavsiye ediyoruz.
Ayrıca, görüntüsü göze pek hoş gelmese de, içinde bulundurduğu
yoğun fosforla çocuk gelişimine faydalı olan zargana balığının da
ızgarası tercih edilebilir.
Eğer balığı balıkçıdan almayıp tutanlardansanız,
o zaman size rast gele!
Temizledikten sonra pişirmek için de birkaç ipucu
verelim: Pişirirken içine limon ilave etmeyin. Çok
kızgın yağda kızartırken, yağın etrafa sıçramaması
için tavanın içine küçük ekmek parçaları atın.
Tavada pişirirken de balıkların arasında mesafe
kalmasına dikkat edin. Mevsiminde olmayan ya da
yağsız balık ızgaraya yapışır. Balık ızgarasıyla başka
et pişirmeyin ve ızgarayı yıkayıp, kazımayın. Hafifçe
tel fırçayla fırçalamanız yeterli olacaktır.
Mevsİme göre balık yemeklerİ
Son olarak birkaç balık önerimiz de olacak. Özellikle
kış mevsiminde hamsi, istavrit ve mezgit bir hayli
popüler... Hamsiyi tavada yapabileceğiniz gibi,
ızgarasını ve buğulamasını tercih edebilirsiniz. Bilindiği
gibi hamsinin daha pek çok pişirme şekli bulunuyor.
İstavriti de tavada pişirerek, yeşillikler eşliğinde
yiyebilirsiniz. Ve mezgitin de tavasını, buğulamasını
4
Taze balık kokmaz, ağır bir
kokusu olmamasına dikkat
edin. Kesinlikle mat, donuk
gözlü ya da gözleri içeri doğru
kavisli olan balık almaktan
kaçının.
4
Solungaçlarını elinizle açıp bakın,
diri ve kırmızıysa taze demektir.
Ayrıca, sert bir gövdesi, dik
bir kuyruğu ve parlak pulları
olduğundan emin olun.
4
Özellikle çok tercih edilen
palamut ile nispeten büyük
balıkların gövdelerinin hilal
şeklinde kıvrılmış olmasına
dikkat edin, kasalara bu
şekilde dizilen balıklar tazeliğini
kaybettikçe düzleşir.
64
Sinema
Müzik
65
Beklenen devam filmleri
seyirciyle buluşuyor!
Aralık ayında önce Çakallarla Dans, ardından da HOBBIT’in devam filmleri izleyici
ile buluşacak, Ridley Scott’ın Exodus’u ise bu ay öne çıkan yapımlardan....
HOBBIT :
BEŞ ORDUNUN SAVAŞI
EXODUS:
TANRILAR VE
KRALLAR
(HOBBIT: THE BATTLE OF THE
FIVE ARMIES)
(EXODUS:
GODS AND KINGS)
Usta yazar J.R.R. Tolkien’in kaleminden çıkan
Hobbit kitabından uyarlanan serinin üçüncü
ve son filmi aralık ayında bizlerle buluşan bir diğer
filmimiz. İlk iki filmde savaş sahnelerinin azlığı
yüzünden hayal kırıklığına uğrayan seyirci
kitlesi için ise müjdeli haberi şimdiden verelim;
bu filmde savaş sahnelerinin fazlasıyla bulunduğu
gelen bilgiler arasında... Kahramanımız Bilbo
Baggins’in heyecan dolu macerası sona erecek,
Bilbo ve cüceler, Erebor ve hazinesine kavuşmaya
çalışırken Sauron, orklarıyla ve diğer tüm gücüyle
buna engel olmaya çalışacak.
Vizyon Tarihi: 17 Aralık 2014
Ridley Scott; Christan Bale ve Ben
Kingsley’li kadrosuyla her zamanki tarih
filmlerine bir yenisini daha eklemeye
hazırlanıyor. Konusuna gelecek olursak;
Hz. Musa’nın İsrailoğulları’nı kölelikten
kurtarması ve Firavun Ramses’in
şiddetinden kaçmak için kendine
güvenen 600 bin kişiyle binbir türlü
engeli aşmaya çalışması anlatılıyor.
Klasİk müzİğİn en çok tanınan
100 eserİ ve 50 bestecİsİ
bİr arada...
Vizyon Tarihi: 12 Aralık 2014
ÇAKALLARLA
DANS 3:
SIFIR SIKINTI
2010 yılında birinci filmi çekildikten sonra
kendine has komedi tarzıyla kimi gruptan
eleştiri alsa da beğeni toplayan, bunu da
2012 yılında ikinci filmini ve son olarak
da 2014 yılında üçüncü filmini bizlerle
buluşturarak gösteren filmimiz, ilk iki
filmden edindiği izleyici kitlesini üçüncü
filme davet ediyor. Bu filmde dört
kahramanımız Gökhan, Hikmet, Necmi
ve Servet hapishaneden koşullu olarak
salındıktan sonra birlikte grup terapisine
gitmektedir. Ancak Del Piero Hikmet’in
dilsiz bir genç kadına aşık olmasıyla işler
karışmaya başlar. Aşık olduğu kadını
ameliyat ettirmek için paraya ihtiyacı
olan Hikmet, kendisini ve arkadaşlarının
başını tekrar belaya sokacak.
Klasik Batı müziği
tarihinin en çok
yorumlanmış ve
tanınan 100 eseri, 6
saati aşan 5 CD’lik bu
albümde buluştu.
Vizyon Tarihi: 05 Aralık 2014
.
Volkan Kamar
.
Eyüp Numan Sunar
E
n popüler yapıtların yer aldığı bu albüm, klasik müziği keşfetmek ve daha çok sevmek için de
fırsat olabilir. İsterseniz içerikte neler var ona bakalım, sonra devam ederiz.
Rönesans, Barok, Klasik, Romantik ve Modern dönemin 50 kompozitörünün imzasını taşıyan
albümde, Mozart’ın ‘40. Senfonisi’ ve ‘Küçük Bir Gece Müziği’ serenatı, Vivaldi’nin ‘4 Mevsim
Keman Konçertosu’, Khachaturian’ın ‘Kılıç Dansı’, Carl Orff’un ‘Carmina Burana’sı, Debussy’nin ‘Su
Müziği’, Bach’ın ‘Toccata’sı, Eric Satie’nin ‘Gymnopédie’si, Chopin’in ‘Cenaze Marşı’, Beethoven’ın ‘Fur
Elise’si, Puccini’nin ‘Nessun Dorma’sı, Tchaikovsky’nin ‘Kuğu Gölü’ ve ‘Fındıkkıran’ yapıtları, Bizet’nin
‘Carmen Süiti’, Schubert’in ‘Ave Maria’sı, Handel’in ‘Hallelujah’sı, Albeniz’in ‘İspanyol Süiti’, Brahms’ın
‘Macar Dansı’, Pachebel’in ‘Canon’u, Korsakov’un ‘Şehrazad Süiti’, Ravel’in ‘Bolero’su ve Rodrigo’nun
efsanevi ‘Gitar Konçertosu’ başta olmak üzere ilk notası ile kulaklara aşina 100 Klasik Batı Müziği Eseri ilk
kez ve sadece bu derleme albümde bir araya geliyor.…
Aslında Klasik müzik birçoğumuzun ilgi alanına girmiyor. Bu doğru... Tamam, kabul... İtiraf etmek gerekirse,
ben de pek hoşlanmazdım. Fakat sonra dinlendirici ve sakinleştirici yanını keşfedince fikirlerim değişti.
İnanıyorum sizin de fikirleriniz değişecek.
Ben bir tane edindim bile, bu tarz albümlerin her türünü seviyorum. Fiyatları çok uygun oluyor. 5 CD’lik bu
albüm uygun fiyatı ve kaçırılmayacak içeriğiyle sizleri bekliyor. Bu arada, bu albümü bana öneren Barış
Manço’dan başka bir şey dinlemediğini düşündüğüm güzel insan Türker Ağdaş’a da teşekkür etmem
gerek. Sizlere keyifli müzik dolu günler dilerim.
Haberler
66
Bulmaca
BALIK TUTMA GÜNÜ
SORU: A, B ve C adlı üç balıkçı arkadaş ile ilgili şu bilgiler bilinmektedir:
1. Haftanın sadece bir gününde
üçü birden balığa çıkarlar.
2. Hiçbir balıkçı art arda üç gün
balığa çıkmaz.
3. Haftada en fazla bir gün iki balıkçı
birden balığa çıkmaz.
4. A; Pazar, Salı ve Perşembe
günleri balığa çıkmaz.
5. B; Perşembe ve Cumartesi günleri
balığa çıkmaz.
6. C; Pazar günleri balığa çıkmaz.
Üçünün birden balığa çıktığı gün
hangisidir?
ŞEKİLLER
SORU: Gördüğünüz 8 çizgiden
hiçbirinin boyunu değiştirmeden
birbirine eşit büyüklükte 3 kare
yapabilecek misiniz?
Yukarıdaki iki bulmacayı doğru cevaplandırarak [email protected] adresine ya da posta ile derneğimize gönderen
üç okurumuz, iki bulmaca için bir adet 1000 parçalık puzzle kazanacak.
Talihliler, 20 Aralık’a kadar doğru cevabı gönderen okurlarımız arasında yapılacak çekilişle belirlenecektir.
Geçen ayın puzzle kazanan talihlileri:
Bülent Gökkaya, Meryem Kökduman ve Günay Aktürk.
67
68
Haberler