docMagna Carta
download 
Şikayet Transkript
Magna Carta
İDARİ YARGIDA ADİL YARGILANMA HAKKI Mahmut M. Özdil Adil yargılanma hakkı Yargılama faaliyetinin amacı, uyuşmazlıkların kalıcı bir şekilde giderilmesidir. Adil yargılanma hakkı, yargılamanın süjelerine ve yargılamaya hâkim olacak esaslara ilişkin güvenceler getirir. Adil yargılanma hakkı Yargılama süreci sonunda ortaya çıkan kararın adil olup olmadığıyla / adaletin dağıtımıyla değil, Adil bir kararın verilebilmesi için gerekli olan şartların mevcut olup olmadığıyla / adaletin adil dağıtımıyla ilgilidir. Kral John Adil yargılanma hakkı Magna Carta Libertatum 1215 38. Bundan böyle hiçbir hakim her hangi bir kimseyi ilgili olayda doğru ve güvenilir deliller ortaya koymadan dava edemez. 39. Kendi zümresinden olanlar tarafından ya da ülkenin ilgili yasalarına uygun olarak verilen bir karar olmadıkça hiçbir özgür kişi tutuklanamaz, hapse atılamaz, mal ve mülkü elinden alınamaz, sürgüne yollanamaz ya da herhangi bir biçimde kötü muameleye maruz bırakılamaz. 40. Kimseye hakkı ya da adaleti satmayacağız, menetmeyeceğiz ya da geciktirmeyeceğiz. Tarihî Temeller Sümer Kanunları MÖ 2750 “Bundan böyle kimse dul ve yetimlere haksızlık yapamaz.” “Öksüzü zengine, bir şekel gümüşü olanı, bir mana gümüşü olana kurban ettirmedi.” Oniki Levha Kanunları MÖ 451-449 Tarafların duruşmada hazır bulunma hakları Mahkemede herkese eşit muamele ilkesi Rüşvet yasağı Tarihî Temeller Arbroath Deklarasyonu 1320 Petition of Rights 1628 Habeas Corpus 1679 Virginia Haklar Bildirgesi 1776 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi 1789 Amerikan Anayasası 6. değişiklik “Due process of law” 1791 Adil yargılanma hakkı BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi m. 10 AİHS m. 6 BM Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi m. 14 1982 Anayasası m. 36 AİHS Madde 6 Her şahıs gerek medeni hak ve vecibeleriyle ilgili nizalar gerek cezai sahada kendisine karşı serdedilen bir isnadın esası hakkında karar verecek olan, kanuni, müstakil ve tarafsız bir mahkeme tarafından dâvasının mâkul bir süre içinde hakkaniyete uygun ve aleni surette dinlenmesini istemek hakkını haizdir. BM Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi Madde 14 Herkes mahkemeler ve yargı organları önünde eşittir. Herkes, bir suçla itham edildiğinde ya da bir hukuk davasında hak ve yükümlülükleri hakkında karar verilirken, yasalar uyarınca kurulmuş yetkili, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde adil ve kamuya açık bir duruşma hakkına sahiptir. AİHS / BM MSHS medeni hak ve vecibeleriyle ilgili nizalar contestations sur ses droits et obligations de caractère civil determination of his civil rights and obligations bir hukuk davasında hak ve yükümlülükleri hakkında karar verilirken, contestations sur ses droits et obligations de caractère civil. his rights and obligations in a suit at law AİHS Madde 6 Hazırlık çalışmaları / BMMSHS “medeni” ifadesiyle amaçlananın ne olduğunu hazırlık çalışmalarına bakarak anlayabilmek de mümkün değil. AİHS Madde 6 Özerk Avrupa yorumu 1971’e dek, “kamu hukuku” “özel hukuk” ayrımı yalnızca “özel hukuk” davaları koruma kapsamında. AİHS Madde 6 Ringeisen vs. Avusturya 1971: “İdari nitelikteki bir karar, özel hukuk kişileri arasındaki bir hukuki ilişkiyi etkilediği zaman.” König vs. Almanya 1978: Ruhsat iptali / yeni ruhsat verilmesi BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France Communication No. 441/1990 U.N. Doc. CCPR/C/51/D/ 441/1990 BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France 1 Eylül 1987: İtfaiye memuru M. Casanovas’ın İtfaiye şefi olarak atanması 20 Temmuz 1988: Görevden alınması 20 Aralık 1988: Nancy İdare Mahkemesinin iptal kararı 25 Ocak 1989: Göreve iade BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France 23 Mart 1989: Yeniden görevden alınma 30 Mart 1989: İkinci kez iptal davası 20 Temmuz 1990: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France 3 Ekim 1990: Komisyon’un Kabul edilemezlik kararı: “Kamu görevlilerinin görevden alınmalarına ilişkin süreç, sözleşmenin 6. maddesi koruması altında olmadığından…” BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France 27 Aralık 1990: İhtiyari protokolun 5/2(b) hükmü uyarınca komiteye başvuru BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France Casanovas’ın şikayetleri: Etkili başvuru hakkının ihlali Uzun yargılama süreleri Adil yargılanma hakkının ihlali BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France Fransa’nın kabul edilemezlik iddiası: İhtiyarî protokole konulan çekince nedeniyle kabul edilemezlik Konu bakımından yetkisizlik Etkili başvuru imkanın mevcut olması nedeniyle kabul edilemezlik BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France Komite kararı: Komisyonun konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemezlik kararı vermiş olması, Fransa’nın çekincesi kapsamında değil. BM İnsan Hakları Komitesi Casanovas v. France Komite kararı: 14. maddenin “in a suit at law” ibaresi, taraflardan birinin değil, hakkın niteliği ile ilgili. Kamu görevlisinin işten çıkarılmasına ilişkin süreç “medeni bir hakka” ilişkin. Dolayısıyla, “ratione materiae” söz konusu değil, başvuru kabul edilebilir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Gittikçe genişleyen bir “özerk” yorum: Pellegrin v. Fransa Vilho Eskelinen v. Finlandiya Tarihî Temeller Mahkeme kararı olmadan kimsenin tutuklanamaması Yargılamanın ancak yetkili kadılar tarafından gerçekleştirilmesi Yönetici tabakanın cezalandırılması ve idamı padişahın yetkisindeyken tebaanın cezalandırılmasında yalnızca mahkemelerin yetkili olması Tarihî Temeller Duruşmaların aleniyeti Duruşmalarda tanık-gözlemcilerin varlığı Baskısız ve işkencesiz sorgulama Soy, cins ve mezhep ayrımı gözetmeksizin eşit yargılama Tarihî Temeller Beraet-i zimmet asıldır ilkesi Şek ile yakin zail olmaz ilkesi Sanığın duruşmada hazır bulunma hakkı Hakikatin araştırılması ilkesi Hüküm verilirken tarafların hazır bulunması gerekliliği Yargılamanın çabukluğu ve ucuzluğu Tarihî Temeller Koçi Bey Risaleleri Sened-i İttifak 1808 Gülhane Hatt-ı Hümayunu 1839 Islahat Fermanı 1856 Adalet Fermanı 1875 Kanun-u Esasî Madde 83: “Herkes huzuru mahkemede hukukunu muhafaza için lüzum gördüğü vesaiti meşruayı istimal edebilir.” Kanun-u Esasî Madde 23: “Yapılacak Usûl-i Muhakeme Kanûnu hükmünce hiç kimse kanûnen mensup olduğu mahkemeden başka bir mahkemeye gitmeye icbar olunamaz.” Kanun-u Esasî Madde 85: “Her dâvâ ait olduğu mahkemede rü’yet olunur. Eşhas ile Hükûmet beynindeki dâvâlar dahi mehâkim-i umûmîyeye aittir.” Kanun-u Esasî Madde 86: “Mahkemeler her türlü müdehelâttan âzâdedir.” Teşkilatı Esasiye Kanunu Madde 59: “Herkes, mahkeme huzûrunda hukûkunu müdâfaa için lüzûm gördüğü meşrû vesâiti istimâlde serbesttir.” 1961 Anayasası Madde 31: “Herkes, meşru bütün vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde dâvacı veya dâvalı olarak, iddia ve savunma hakkına sahiptir.” 1982 Anayasası Madde 36: “Herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.” Adil yargılanma hakkı "Türk Milleti adına yargı yetkisi kullanan bağımsız mahkemelerin, âdil yargılama esası içinde yargı yetkisini kullanacakları bir gerçektir.” Milli Güvenlik Konseyi Adil yargılanma hakkı "Bu değişiklikle, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerce de güvence altına alınmış olan adil yargılanma hakkı metne dahil edilmiştir.” 4709 sayılı Kanun / 14. madde gerekçesi
Benzer belgeler
makul süre içerisinde yargılanma hakkı
Mahkemenin yargı kararları, AİHS md.44’e göre kesinleştiği takdirde artık, kesinleşen bu yargı kararları aleyhine başka bir yargı merciine başvurulamaz. Ancak kararın yorumlanması ya da karar üzeri...
