İnkontinans ve Pelvik Organ Sarkmasında Tedavi

Aktif Yaşamınızın Kontrolünü Yeniden Kazanın –
İnkontinans ve Pelvik Organ Sarkmasında
Tedavi Seçenekleri
ABD’deki kadınların yaklaşık üçte birinde üriner veya dışkıyı tutamama gibi bir pelvik taban bozukluğu vardır
ve nüfus yaşlandıkça gitgide daha çok kadının bu durumdan etkilenme olasılığı vardır. Cleveland Clinic’teki
Kadın Pelvik Tıp ve Rekonstrüktif Cerrahi Merkezi, ürolojik sorunları olan kadınlara çok bilim dallı bir yaklaşım
sunan yüksek kaliteli ve uzmanlaşmış bir merkezdir. Merkez üriner ve dışkıyı tutamama pelvik organ
sarkmasına kadar çeşitli bozuklukların kapsamlı değerlendirme ve yönetimini hedefleyen en yeni prosedürlerin
yanı sıra; açık, vajinal, laparoskopik ve robot destekli yollarla kompleks pelvik rekonstrüksiyon, üretrovajinal
rekonstrüksiyon, fistül onarımı, nöromodülasyon, vajinal estetik ve ayrıca mesane, vulvar ve vajinal ağrı
bozuklukları için tedavileri, her hastaya göre kişiselleştirerek sunmaktadır.
İnkontinans Nedir?
Milyonlarca kadın, istemsiz idrar kaybı (idrar kaçırma) yaşamaktadır.
Bu duruma ‘üriner inkontinans’ denir. Bazı kadınlar koşarken veya
öksürürken birkaç damla idrar kaçırabilir. Bazıları da büyük miktarda
idrar yapmadan çok kısa bir süre önce ani ve güçlü bir sıkışma hissi
yaşayabilir. Birçok kadın her iki semptomu birden yaşar. İnkontinans
hafif rahatsızlık verebilir veya kişiyi tamamen güçsüzleştirebilir. Bazı
kadınların aileleleri ve arkadaşlarıyla birçok aktiviteyi yapmasına engel
olmaktadır. İdrar kaybı cinsel ilişki sırasında da meydana gelerek, çok
büyük bir duygusal strese yol açabilir.
İnkontinans Türleri
Stres inkontinans – kadınlarda en yaygın
inkontinans türlerinden biridir ve kolayca tedavi
edilebilir. Mesaneye basınç uygulayan öksürme, gülme,
hapşırma veya buna benzer diğer hareketler, idrarın
mesaneden kaçmasına neden olur. En yaygın olarak
gebelik, doğum ve menopozdan kaynaklanan fiziksel
değişimler sıklıkla stres inkontinansa yol açar.
Sıkışma tipi inkontinans (urge inkontinans) (veya aşırı
aktif mesane), ani olarak idrara çıkma ve sıkışma his-
Kadınlar gebelik, doğum, menopoz ve kadın idrar yolunun yapısı
siyle beraber hiçbir sebebi olmadan idrar kaçırmadır.
nedeniyle, üriner inkontinansı erkeklerin iki katı sıklıkta yaşamaktadır.
Sıkışma tipi inkontinansın en yaygın nedeni, istemsiz
Ancak hem kadınlar hem erkekler nörolojik hasar, doğum kusurları,
mesane kasılmalarıdır. Mesane uyku sırasında veya az
inme, multipl skleroz ve yaşlılığın getirdiği fiziksel sorunlar nedeniyle
miktarda su içtikten sonra boşalabilir. Genellikle buna
inkontinans yaşayabilir.
sık idrara çıkma ve geceleri idrar için kalkma ihtiyacı
İnkontinans, idrarı tutmaya veya salmaya yardımcı olan kas
eşlik eder.
ve sinirlerdeki sorunlar nedeniyle meydana gelir. Vücut idrarı,
balona benzer bir organ olan mesanede biriktirir. Mesane, idrarın
Üriner inkontinans bir hastalık olarak değil, daha
vücuttan atıldığı kanal olan üretraya bağlanır. İşleme sırasında
ziyade pelvik organ sarkması gibi bir altta yatan
mesane duvarındaki kaslar kasılarak, idrarı mesaneden çıkmaya ve
sorunun işareti veya semptom olarak görülmelidir.
üretraya girmeye zorlarlar. Aynı anda üretrayı çevreleyen sfinkter kasları
«Yaşlanmanın normal bir etkisi» olarak değil, tedavi
gevşeyerek, idrarın vücuttan dışarı çıkmasına izin verirler. İnkontinans,
edilebilen bir durum olarak kabul edilmelidir.
mesane kaslarının aniden kasılması veya sfinkter kaslarının idrarı
tutmaya yetecek güçte olmaması durumunda meydana gelir. Kaslar
hasarlıysa mesanenin pozisyonunda değişikliğe yol açar ve bu
durumda idrar, normalden daha az basınçla kaçabilir.
2
| Pelvik Organ Sarkması Nedir?
Pelvik organ sarkması (pelvik organ prolapsusu),
son derece yaygın bir durumdur ve vajinal yolla
doğum yapan kadınların yarıya yakınını etkiler.
Pelvisteki bir veya daha fazla organın (mesane,
rahim, rektum, ince veya kalın barsak) zayıflamış
veya gerilmiş pelvik taban ve/veya vajinal destek
kaybı nedeniyle aşağı sarkması durumunda
meydana gelir. Bu aşağı sarkma vajinanın,
rahmin veya her ikisinin birden dışarı çıkmasına
yol açabilir.
Vajinal doğuma ek olarak, sarkmanın gelişmesi,
yaşlanma ve obezite gibi çeşitli faktörlere de bağlanabilir. Histerektomi,
kronik ıkınma ve bağ dokusu anormallikleri veya bağ dokusu onarımı,
bazı kadınlarda vajinanın bağ dokusu bağlantılarında tahrip, gerilme
veya disfonksiyona zemin hazırlayarak, sarkmaya neden olur.
Pelvik Organ Sarkmasının Semptomları
Sarkmada hangi organların yer aldığında bağlı olarak
farklı semptomlar meydana gelebilir. Yaygın görülen bazı
semptomlar şunlardır:
•İdrar kaçırma, sık idrara çıkma ve/veya sıkışma hissi
•Zayıf idrar akımı veya idrar akımının uzun sürmesi
•Mesanenin tam boşalmama hissi
•İşemeyi başlatmak veya tamamlamak için pozisyon değiştirme ihtiyacı
•Acil dışkılama ihtiyacı
•Dışkılama sırasında ıkınma
•Gaz, ya da sıvı veya katı dışkı kaçırma
•Vajinada yumru veya çıkıntı hissi veya görülmesi
•Vajinada basınç veya ağırlık hissi
•Ağrılı cinsel ilişki
clevelandclinic.org/appointments
| 3
İnkontinans ve Pelvik Organ Sarkması İçin Tedavi Seçenekleri
Eğer inkontinans veya pelvik organ sarkması ile tanılandıysanız veya bunlardan şüpheleniyorsanız, bu tür bozukluklar üzerine
uzmanlaşmış bir doktor sizin için en uygun tedavi seçeneklerinin hangileri olduğunu belirleyebilir. Kadın hastalar üzerine
uzmanlaşmış ürolog ve ürojinekologların her ikisi de, bu durumların teşhis ve tedavisi için özel eğitim almıştır. Cleveland Kliniği
uzmanları her hastada doğru teşhis konulabilmesi için, video ürodinami testi de dahil olmak üzere hem temel hem gelişmiş
ürodinami testleri sunarlar.
İnkontinans Tedavileri
Kronik inkontinans, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.
yardımcı olarak, daha az stres inkontinansı ve pelvik organ sarkması
Terapötik önlemlerin yapısı ve karışımı her hastanın özel
semptomlarında rahatlama sağlar.
ihtiyaçlarına göre ayarlanır.
İmplantlar - İmplantlar, üretranın çevresindeki dokulara enjekte
Egzersiz - Pelvik taban kaslarını ve sfinkter kaslarını
edilen maddelerdir. İmplantlar ilave hacim ekler ve üretranın
güçlendirmek veya yeniden eğitmek için yapılan egzersizler,
kapanmasına yardımcı olarak stres inkontinansını azaltır. En
idrar kaçırmayı azaltabilir.
yaygın kullanılanı kolajendir (ineklerden alınan doğal bir lifli doku).
Elektrik stimülasyonu - Kısa dozlarla elektrik uyarımı
verilmesi, alt pelviste bulunan kasları tıpkı egzersizdekine
benzer şekilde güçlendirebilir. Bu önlem aşırı aktif kasları
stabilize edecek ve üretral kasların kasılmasını uyaracaktır.
Biofeedback (Geri bildirim) - Elektronik cihazlar veya
günlükler yoluyla mesane ve üretra kaslarının ne zaman
kasıldığı takip edilerek bu kaslar üzerinde kontrol
kazanılabilir. Biofeedback yöntemi pelvik kas egzersizleriyle
ve elektrik stimülasyonla birlikte kullanılarak, stres
inkontinansı ve sıkışma tipi inkontinans hafifletilebilir.
Coaptite ve Durashpere® EXP enjeksiyonları da kolajene benzer,
tek farkı Durasphere’in doğal bir madde olmamasıdır. Araştırmalar
Durasphere’in tek bir enjeksiyondan sonra etki ettiğini, kolajendeyse
birkaç enjeksiyon gerekebildiğini göstermiştir. İmplantlar bir doktor
tarafından lokal anesteziyle yaklaşık on dakika içinde enjekte edilebilir.
İmplantların başarı oranı kısıtlıdır. Vücut bu maddeleri yavaş
yavaş elimine ettiğinden, enjeksiyonlar bir süre sonra tekrar
edilmek zorundadır. Enjeksiyon yapılmadan önce bir doktor size
cilt testi yaparak, verilecek maddeye alerjik reaksiyonunuzun olup
olmayacağını belirlemek zorundadır.
Zamanlı işeme veya mesane eğitimi - Zamanlı idrara
çıkma ve mesane eğitimi, biofeedback kullanan tekniklerdir.
İdrar yapma ve idrar kaçırma durumlarının takip edilmesiyle,
hastaların mesaneleri kaçırma meydana gelmeden
boşaltılabilir. Biofeedback ve kas koşullandırma (mesane
eğitimi olarak bilinir) mesanenin idrarı biriktirme ve
boşaltma programını değiştirebilir.
İlaçlar - İlaçlar birçok idrar kaçırma türünü azaltabilir. Bazı
ilaçlar aşırı aktif bir mesanedeki kasılmaları önlerler. Diğerleri
kasları gevşeterek, işeme sırasında mesanenin daha tam
boşaltılabilmesini sağlarlar. Bazı ilaçlar da mesane boynunda
ve üretradaki kasları sıkılaştırarak, idrar kaçırılmasını önlerler.
Östrojen gibi hormonlar başta olmak üzere bazı ilaçlarınsa,
işemenin normal işleyişinde görev alan kaslara yardımcı
olduğuna inanılmaktadır.
Enjeksiyonlar - Botox® (Botoks) enjeksiyonları, aşırı
aktif mesane sendromu olan kişiler için yeni bir tedavi
seçeneğidir. Botox® detrusor kasının içine enjekte edilerek,
aşırı aktif kasları felç eder.
Pesser - Pesser, vajina ve yakındaki üretra duvarına baskı
yapması amacıyla yerleştirilen sıkı ama esnek bir halkadır.
Bu cihaz üretra ve vajinanın pozisyonunun değiştirilmesine
4
| İnkontinans İçin Cerrahi Tedavi
İnkontinans için sunulan cerrahi seçeneklerin birçoğunun başarı
oranı yüksektir. Stres inkontinans için cerrahi tedavi epey gelişmiştir
ve artık çoğu vakada hastanede yatmaya gerek kalmadan, ameliyat
sonrasında kateter gerekmeden ve sadece asgari düzeyde ağrı ve
rahatsızlıkla yapılabilmektedir. İnkontinans vakasına bağlı olarak
cerrahlar vajinal, laparoskopik veya açık yaklaşım kullanabilirler.
En yaygın uygulanan vajinal askı (vajinal sling) ameliyatında, stres
üriner inkontinansı önlemek için bir destekleyici hamak oluşturulur.
Üretranın altına bir sentetik ağ (meş) veya doku parçasının
yerleştirildiği bu prosedür hemen hemen tümüyle vajina yoluyla yapılır.
Bazı dikişlerin veya parçanın yerleştirilebilmesi için, tüy çizgisinin
hemen yukarısında veya uyluk çizgisinde küçük bir kesi gerekir.
Cleveland Clinic pelvik taban cerrahları çeşitli inkontinans türleri için
retropubik, transobturator ve tek kesili midüretral askılar sunmaktadır.
Laparoskopik bir «mesane boynu süspansiyonu» prosedürü,
mesanenin bitişiğindeki dokuyu kaldırarak üretra üzerindeki baskıyı
hafifletir. Prosedürün tamamı sadece göbek deliğinde (umbilikus)
küçük bir kesi gerektirir. Hemen hiçbir yara izi görünmez.
Salt inkontinans prosedürleri geçiren hastaların çoğu, 1-2 hafta
içinde normal aktivitelerine geri dönebilir.
Pelvik Organ Sarkması Tedavileri
Rekonstrüktif Cerrahi
Sarkma için rekonstrüktif cerrahi, sarkan vajinayı düzeltmeyi ve bunu yaparken
vajinal cinsel fonksiyonu devam ettirmeyi (veya iyileştirmeyi) ve ilişkili her türlü pelvik
semptomu gidermeyi amaçlar. Cerrahiye ihtiyacı olan hastalarda, nekahat süreleri
genellikle hızlı olan laparoskopik ve robot destekli teknikler sunuyoruz. Sarkma
cerrahilerinin birçoğu vajinal yolla yapıldığından yara izi bırakmaz. Daha şiddetli
sarkma vakalarında robot destekli veya robot desteksiz laparoskopi, nekahat sürelerini
büyük ameliyatlara oranla kısalttığından talebi gitgide artan bir minimal invaziv
yöntemdir. Cleveland Clinic, vajinal prolapsus (sarkma) cerrahisinde laparoskopik
ve robotik yaklaşımlara öncülük etmiştir
Rekonstrüktif cerrahiye bir alternatif de, vajina kanalını kısmen veya tamamen kapatan
obliteratif cerrahidir. Bu prosedür tipik olarak yaşlı, tıbbi sorunları olan ve cinsel açıdan
artık aktif olmayan kadınlara ayrılmıştır.
Vajinal Meş
Vajinal meş (mesh - ağ) kullanımı, pelvik organ sarkması alanındaki en yeni
gelişmedir. Cleveland Clinic personeli, güvenli ve etkili bir seçenek olup olmadığı
halen araştırılmakta olduğundan, bu yöntemi dikkatle kullanmaktadır.
ABD’de şu anda meş kullanan altı minimal invaziv tedavi sunulmaktadır. Aynı anda
birden fazla organında sarkma olan, şiddetli pelvik organ sarkması olan, veya daha
önce başarısız bir sarkma ameliyatı geçirmiş olan kadınlarda cerrah, gerekirse aynı
prosedür sırasında, vajina içine doğru bir mesane çıkıntısı veya fıtıklaşmasını (sistosel),
intestinal çıkıntıları (enterosel) ve rektal çıkıntıları (rektosel) onarmak için greft
materyaller (destekleyici meş) kullanabilir.
Bu meş prosedürleri bir yandan normal vajinal anatomiyi geri kazanırken, diğer
yandan pelvik organlarda güçlü ve kalıcı bir destek sağlamayı amaçlar.
clevelandclinic.org/appointments
| 5
Tecrübe Önemlidir
Cleveland Clinic’teki uzmanlar vajinal sarkma, üriner
Randevu Alın
inkontinans ve nörojen ve aşırı aktif mesane tedavilerinde
Pelvik organ sarkması veya onunla bağlantılı
inkontinansınız varsa, 800.223.2273 numaralı
telefondan randevu alabilirsiniz.
en geniş deneyime sahiptir. Her hastada cerrahiye ihtiyaç
duyulmadığından, ameliyatsız ve minimal girişimsel çeşitli
çözümlerde de uzmanız.
Cleveland Kliniği ürojinekologları ve ürologları, her ikisi
de pelvik organ sarkmasında sıklıkla birlikte ortaya
çıkan inkontinans ve refrakter aşırı aktif mesaneyi
tedavi etmek için komple bir hizmet sunmaktadır.
Ayrıca sarkma vakalarına gerekirse ek olarak inkontinans
ve komplikasyon yönetimi de sunuyoruz.
Uluslararası Hastalar
Cleveland Clinic Küresel Hasta Hizmetleri (Global
Patient Services), Cleveland Clinic’e ABD dışından
gelen hastalar için ek hizmetler sunmaktadır. Hasta
hizmetleri temsilcilerimiz tıbbi randevularınızın
programlanmasını kolaylaştırır ve koordine eder;
konaklama hizmetlerinde yardımcı olur ve hastanede
kalışınız sırasında çevirmenler ayarlar. Randevu
almak için 001.216.444.8184 numarasını arayın
veya [email protected] adresine e-posta gönderin.
«10 yıl boyunca idrar kaçırma ve diğer sorunlarla yaşadım, ama sonunda yeter dedim. Hem teyzem
hem kuzenim, sorunlarını ameliyatla çözmüş olan şimdiki doktorumu bana tavsiye ettiler. En
sonunda ameliyat olduğumda ne kadar kolay olduğuna kendim de şaştım. Hastanede sadece bir
gece kaldım ve sonrasında hiç ağrı kesici ilaç almam gerekmedi. Sorunlarım çözüldü. Doktorumu
arkadaşımlardan üçüne şimdiden tavsiye ettim bile!»
- Barbara R
North Kingsville, Ohio
Prolapsus Cerrahisi 19 Mart 2008
6
|
Notlar
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________
clevelandclinic.org/appointments
| 7
9500 Euclid Avenue, Cleveland, OH 44195
Cleveland Clinic, kâr amacı gütmeyen ve birçok
alan üzerine uzmanlaşmış olan akademik bir tıbbi
merkezdir. 1921'de kurulan kurum kendini kaliteli
uzman sağlık hizmetleri sunmaya adamıştır. İçinde
ayakta hastalar için bir klinik, 1000'den fazla
personelli yatak, bir eğitim kurumu ve bir
araştırma enstitüsü bulunmaktadır.
© The Cleveland Clinic Foundation 2008