docpolenler - Списание Юмит
download 
Şikayet Transkript
polenler - Списание Юмит
Aylık Aile, Çocuk ve Kültür Dergisi MAYIS 2010 YIL: 15, SAYI: 147 FİYATI: 1,50 lv. ISSN 1310-6422 a Hayv emi l A r nla : R K ÖM Ü LÜ N Ü G Bİ R AYIS M K E N İ S LER İ m: Eğiti NIM A T İ Ş İ K DÜ NIN ADIĞI R I D I N ŞM A e: em İncel R E L L E N LİR Mİ? Bİ PDO A L O E Lİ L Май 2010 1 içindekiler 4 k Ço cu Ai le, rg isi Ay lık ltü r De ve Kü MAYIS 2010 SAYI: 147 YIL: 15, 1,50 lv. FİYATI: -6422 ISSN 1310 ER ENLİLİR Mİ? PDOELİLLOLAB : me i: lem R rA MÜ nla KÖ yva Ha NLÜ IS GÜ BİR MAY E SİN KL ER İ im: Eğit IM TAN KİŞİ ININ ADIĞ MA DÜŞ N I DI R ele İnc Май 2010 1 4 6 8 10 13 16 22 24 26 28 34 38 40 42 24 2 Mayıs 2010 Май 2010, брой: 147 съдържание Mayıs 2010, Sayı: 147 10 13 Kişi Tanımadığının Düşmanıdır Човек е враг на непознатия Polenler Delil Olabilir mi? Полените могат ли да бъдат доказателства? Ne, Niçin, Nasıl? Какво, защо, как? Hayvanlar alemi: Bir Günlük Ömür Mayıs Sinekleri Светът на животните: Един ден живот - майските мухи Perperikon, 100 milli kültür anıtından biri Перперикон – един от 100-те национални културни паметници Akıllı Evler Умни къщи İki Dost Двама другари Ajda Çauşeva ile röportaj Интервю с Ажда Чаушева Dostluk eksenli bir gezi Annemizin Köşesi За майките Kuklen şehri “Otets Paisiy” Lisesi СОУ „Отец Паисий” гр. Куклен Sizden Gelenler Вашите отзиви Genç Ressamlar Млади художници Mizah Хумор 26 34 Editör’den 17 Mayıs “Dünya İletişim Günü” İletişim çağını yaşadığımız günümüz dünyasında, iletişim teknolojileri yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. Bu teknolojiler sosyal ilişkilerimizde, çalışma alanlarımızda ve tüketimlerimizde etkin olarak yer almaktadır. İletişim araçlarının günlük hayatımızda yoğun olarak yer alması nedeniyle geçen yıllara göre daha da önem kazanmış olan Dünya İletişim Günü‘nün anımsanması ve üzerinde düşünülmesi zorunlu olmaktadır. İletişim alanı, tüm dünyada ve ülkemizde, büyük değişimlere ve gelişmelere sahne olmaktadır. Bu çerçevede 1969‘dan beri 17 Mayıs tarihi, 1865 yılının 17 Mayısı‘nda ilk telgrafın gönderildiği güne atfen “Dünya İletişim Günü” olarak kutlanmaktadır. Geçen yılın konusu, “Siber Uzayda Çocukları Korumak” olarak belirlenmiştir. 2009 verilerine göre internet kullanıcıları tüm dünyada 1,5 milyar kişiyi aşmıştır ve bu kullanıcıların 600 milyonu Asya‘da, 130 milyonu Latin Amerika‘da ve 50 milyondan fazlası da Afrika‘da bulunmaktadır. Hızla büyüyen bir siber uzay olan internet ve diğer iletişim teknolojileri, özellikle çocukların ve gençlerin zihinsel ve ruhsal gelişimleri için büyük tehlikeler barındırmaktadır. Çocukların ve 13-19 yaş arası gençlerin %60‘ının günlerinin büyük bir bölümünü, internette sohbet ortamlarında veya cep telefonları ile konuşarak, kısa mesaj yolu ile görüşme yaparak geçirdikleri, özellikle tüm kişisel bilgilerini de bu vesilelerle düzensizce paylaştıkları belirlenmiştir. Bu çerçevede, hem internet ortamının sınırsızlığı hem de cep telefonları üzerinden yapılan ücretsiz konuşma ve kısa mesaj paylaşımları, çocuklarımızın ve gençlerimizin, “Bilgi” edinmek yerine bilinçsizleşen, araştırma yapmak yerine boşa zaman geçirmeyi daha çok benimseyen, kendi gelecekleri için planlar yapmak ve topluma faydalı birer birey olmak yerine gündelik paylaşımları tercih eden bir kuşağın mensupları olmalarına yol açmaktadır. “Dünya İletişim Günü”nde, Bilgi toplumu deyince; iletişimin, bireyin ve toplumun özgürlükleri ve temel yaşama hakkını gözeterek doğru bir biçimde geliştirilmesi, öncelikle dikkat edilmesi gereken konu olarak ön plana çıkmaktadır. 17 МАЙ – СВЕТОВЕН ДЕН НА КОМУНИКАЦИИТЕ Несъмнено живеем в епохата на комуникациите и технологиите са станали неизменна част от живота ни. Те са навлезли активно в социалния ни живот, в работата ни и ежедневието ни. И тъй като с всеки изминал ден влиянието на технологиите се увеличава, Световният ден на комуникациите придоби и повече стойност. Комуникациите промениха облика на света и страната ни и допринесоха за големи промени и развитие. В тази връзка на 17 май 1865 година, когато е изпратен първото послание по телеграф и от 17 май 1969 година се чества „Световния ден на комуникациите”. Миналата година премина под надслов „Да опазим децата от киберпространството”. Според данни от 2009 година ползването на интернет е надхвърлило 1,5 милиарда души по света, като 600 милиона са в Азия, 130 в Латинска Америка и повече от 50 милиона в Африка. Бързото развитие на технологиите и интернет крият много опасности за мисловното и духовно израстване на поколенията. Децата между 13-19 години и 60% от младежите прекарват голяма част от ежедневието си в интернет, чатейки, разговаряйки по телефона или пишейки смс-си, а също така споделят безразборно лична информация за себе си. Във връзка с това, безграничното ползване на интернет, безплатните разговори и смс-си вместо да „образова” младото поколение, ги превръща в необразовани хора, които изразходват времето си напразно, вместо да се замислят за бъдещето си и как да бъдат полезни на обществото те предпочитат ежедневните споделяния, като по този начин се самоизолират. Когато се говори за „Световният ден на комуникациите” трябва да разбираме, технологиите да се развиват в правилна посока имайки предвид свободата на личността и обществото, спазвайки основните човешки права. Издава: „A-PRESS“ OOD GENEL YAYIN MÜDÜRÜ Главен редактор Şevki ŞEN [email protected] YAYIN EDİTÖRÜ GÖRSEL YÖNETMEN Отговорен редактор и Графично оформление Nihat DAVUT [email protected] YAYIN KURULU Издателски колектив Sami Nuri Mehmet Ömer İlhan Halibryam Sevgil Şukri Ahmet Aptulov ABONE - 2010 / АБОНАМЕНТ - 2010 6 месеца: 9.00 лв. 3 месеца: 4.50 лв. ABONE VE DAĞITIM BULGARİSTAN POSTASI PK No: 1940 Абонамент и разпространение БЪЛГАРСКИ ПОЩИ ПК No: 1940 BÜROLAR / ОФИСИ Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53 Şumen/Шумен: 054 / 830 693 Varna/Варна: 052 / 612 634 Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58 Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67 Ruse/Русе: 082 / 87 55 32 Burgas/Бургас: 0897 080 117 Smolyan/Смолян: 0897 080 108 www.umitdergisi.com e-mail: [email protected] Adres: Sofya 1202, ul. “Timok” No: 2, Tel/Faks: 02-832 31 11 Адрес: София 1202, ул. “Тимок” № 2, тел./факс: 02-832 31 11 Dergiye gönderilen eserler iade edilmez. Yayınlanan yazı ve şiirler kaynak gösterilerek yayınlanabilir. Yazılarda gerekli görülen düzeltmeler yapılır. Yazıların sorumluluğu yazara aittir. Получени материали не се връщат. Всички материали се публикуват с посочен източник. Материалите се редактират по необходимост. Отговорност за материала носи авторът. NOT: Dergide yer alan tercümeler, harfiyyen olmayıp mana olarak verilmiştir. E Ğ İT İM / О Б Р А З О В А Н И Е Kişi Tanımadığının Düşmanıdır İlay DUMANOĞULLARI İ ki adam, içinde çamur bulunan deriiiiiin bir kuyuya düştüler. İkisinin de üstü başı çamur içinde kaldı. Hatta gözlerinden başka bir yerleri görünmez oldu. Onları ilk kez gören biri çamura yatmış su aygırları sanabilirdi. Ya da yeni doğmuş çamur yaratıkları... Zira düşmenin verdiği sersemlikle yalpalıyor, yerlerinde bir türlü düzgün duramıyorlardı. İkisi de ne olduğunu anlamaya çalışırken ilk kez gördüler birbirlerini. Önce korktular. Öyle korkmuşlardı ki, ikisi de karşıdakinin birazdan kendisine saldıracağından, hatta onu parçalayıp çiğ çiğ yutacağından emindi. Bunu nereden çıkarmışlardı ben de bilmiyorum, ancak durum vahimdi; ölüm - kalım meselesiydi. Bu düşüncelerle birbirlerinin üzerine atıldılar. İnsan tanımadığına ne de kolay vuruyordu! Evet, vurdular, dövdüler, yere yıktılar, üstüne çıkıp, saçlarını çektiler. Yetmedi kulaklarını bile ısırmaya kalktılar. Sonra yerlerde yuvarlanıp alt-üst oldular. Çamura biraz daha bulandılar. Derken iyice insanlıktan çıktılar. İkisinin de başının etrafında yıldızlar uçuşmaya başladığında durdular. Öyle yorulmuşlardı ki derin derin soluyorlardı. Nedense konuşmak hiç akıllarına gelmedi. Hâlbuki konuşsalardı ikisi de anlayacaktı; onlar kötü değildiler. Bir çamur canavarı, bir su aygırı veya gergedan değildiler. Hatta inanmayacaksınız belki ama şu kuyuya düşünceye kadar, ikisi de iyi birer insandı. İkisinin de bir ailesi vardı. Çoluk çocuklarıyla oynar koşar, şarkılar söylerlerdi. İkisi de yaşamak için ekmek yer, su içer, yorulduğunda uykuya dalıp rüya görürdü. Hiç birinin “insan yemek” gibi kötü alışkan- 4 Mayıs 2010 Д вама мъже паднали в дълбок кален гьол. Целите станали в кал. Нищо друго не се виждало от тях, освен очите им. Ако някой ги видел в този момент, със сигурност щял да ги помисли за биволици, овъргаляли се в калта... А и двамата мъже били зашеметени от ненадейното им падане в гьола и се клатушкали насам-натам. И докато се опитвали да разберат какво точно им се е случило, се видели, но се уплашили взаимно от вида си. Те така се били уплашили от страховития вид на другия, че си помислили, че всеки момент ще бъдат нападнати, разкъсани и изядени живи. И аз не знам защо така силно се били уплашили, но положението наистина било ужасно. И двамата били обладани от неистов страх. Колко лесно човек се нахвърля върху непознатото! Да, те се нахвърлили един върху друг, удряли се, падали и ставали, дърпали си косите. Не стига това, ами почнали и да се хапят за ушите. И се окаляли още повече. И след малко съвсем оскотяли. И на двамата започнало да им се привиждат звезди посред бял ден. Накрая така се изморили от схватката, че едва си поемали Човек е враг на непознатия lıkları yoktu ayrıca. Bir müddet öylece kaldılar. Sonra birbirlerini incelemeye başladılar. Derken yaklaştılar. Biri, ötekinin yüzüne uzattı elini dikkatle. Ve gözünün çevresinde biriken çamuru sıyırdı eliyle. Gözler ortaya çıktığında gülümsedi. O da gülümsedi. Hayret! Hiç de canavar gibi bakmıyordu. Hem bakışları ne kadar da masumdu! Daha çok meraklandı. Tanımak istiyordu. Dokunuşları şefkate dönüştü. Aynı anda “öteki” de onun yüzünü gözünü, üstünü başını temizlemeye başladı. Çabuk çabuk söküp attılar çamurları. Arındırdılar kendilerini insandan başka gösteren kirden pastan. Ve… İkisi de sonunda karşısında bir insan buldu. Çok sevindiler. Birbirlerine ilk kez “merhaba” dediler. Sonra oturup uzuuuuuuuun uzun konuştular. Eee... Hayvanlar koklaşa koklaşa, insanlar konuşa konuşa anlaşıyordu. Anlaştılar. Ve anladılar ki; meğer insan tanımadığına düşmanmış. Tanıyınca sevmek daha kolaymış. Saygı duymak ve saygı görmek ne güzel şeymiş meğer! въздух. Незнайно защо изобщо не им дошло на ум първо да поговорят. Ако били поговорили, щели да разберат, че всъщност никой от двамата няма лоши намерения спрямо другия. Та в крайна сметка те не били зверове от кал или пък добитък, овъргалян в калта. Може и да не повярвате, но докато не паднали в гьола, и двамата били много добри. И двамата си имали семейство. Играели си с децата си, пеели песни. И двамата се хранели и пиели вода, за да живеят, спели и сънували сънища, когато ги поваляла умората. Никой от тях нямал лош навик като например да яде хора. Известно време останали така. После започнали да се гледат един друг. Приближили се. Единият протегнал внимателно ръка към лицето на другия и изчистил калта, събрала се около очите му. Когато видял очите му, се усмихнал. Чудно! Изобщо не гледал като чудовище. А и погледът му бил невинен! Любопитството му нараснало. Искало му се да го опознае още по-добре. Продължил внимателно да изчиства калта. Същевременно и другият протегнал ръка към него и започнал да изчиства калта от лицето и тялото му. Набързо смъкнали цялата кал от себе си. И що да видят? Пред всеки от тях стоял по един човек! Много се зарадвали. Казали си за първи път „Здравей!” После седнали и дълго дълго си говорили. Е, така си е. Животните се опознават, като се подушват, а хората – като си говорят. И се разбрали. Разбрали, че човек е враг на непознатия. Когато го опознае, може по-лесно да го заобича. Колко хубаво било да уважаваш някого и да бъдеш уважаван! Май 2010 5 İNCELEME/ИЗСЛЕДВАНЕ Dr. Mehmet SULTAN P olen denince akla genelde bahar mevsiminde uçuşan tanecikler gelir. Bunlar, alerjik bir bünyeye sahip olanlar için, sıkıntı sebebidir. Çiçek üreme hücreleri olarak da tarif edebileceğimiz polenler, bitkilerin büyük çoğunluğunun, nesillerini devam ettirebilmesi için, hayatî öneme sahiptir. Toprağa düştükten sonra yeşeren tohum, mensubu olduğu bitkinin neslinin devamına vesile olur. Tohumdan hemen önce açan çiçeklerin ortasındaki erkek üreme organlarının baş kısmında, çiçeğin genel görünüşünden ayrı, ancak bitkinin bütün genetik özelliklerini taşıyan toz şeklinde hücre kümesi vardır. Bitki cinsine göre, bu erkek üreme hücresi tozcuklar, ya ait olduğu çiçeği veya rüzgâr, sinek, böcek, karınca, kelebek, arı gibi vasıtalarla başka yerdeki aynı cins bir çiçeği döller. Bitkilerin çiçekli dönemlerinin akabinde, vazifesi biten polenler kaybolur. Polenlerin ömrü türden türe değişiklik gösterdiği gibi, polenin türü de, polen bırakma zamanına ve ağacın cinsine göre farklılık arz eder. Polenlerin ömrü, çevre şartlarına ve mevsim değişikliklerine bağlıdır. Polenlerin ortalama canlılık süreleri 30–40 gündür. En kısa ömürlü polenler yarım gün yaşarken, en uzun ömürlüler 56 gün yaşayabilmektedir. Başlangıçta sadece çiçek üreme organı olarak bilinen polenlerin, zamanla yüksek besin kaynağı ve önemli bir ilâç hammaddesi olduğu keşfedilmiştir. Kâinatta bulunan her şey gibi, bitkilerin bu minik canlı yapıları da, keşfedilmeyi bekleyen çeşitli özelliklerle donatılmıştır. Hemen her yerde polen bulunur. Adlî vakalarda, hâdisenin şekline göre polenlerin toplanması gerekmektedir. Adlî palinologlar, cesedin üzerinden veya vaka mahallinden alınan polenlerle; bunların 6 Mayıs 2010 К огато се каже полени, на ум ни идват дребните хвърчащи във въздуха през пролетта частици. Те имат алергизиращи свойства и затова създават притеснения. Полените са всъщност клетки, които създават цвят. Ето защо те са особено важни за възпроизводството на повечето растения. Когато попаднат в земята, те се развиват в семе, което покълва, и така се развива ново растение. В сърцевината на цвета, който разцъфва малко преди семето, се намират мъжките възпроизводстени органи, в чиято основа са прахообразните клетки, които носят цялата генетична информация на растението. Тези прахообразни мъжки възпроизводствени клетки се разнасят на други места или от самото растение, или от вятъра, насекомите, буболечките, мравките, пеперудите и пр. След периода на цъфтеж на растенията, полените, които вече са изпълнили своята мисия, изчезват. Животът на полените варира в зависимост от вида на растението, като самите полени също се различават според сорта. Животът на полените зависи и от условията в околната среда и от сезонните промени. Те живеят средно по 30-40 дни. Най-краткият период на съществуване на полените е половин ден, а най-дългият – 56 дни. Първоначално се е смятало, че полените са само възпроизводствен орган, но впоследствие е открито, че са и ценен хранителен източник и суровина за лекарства. Както всяко друго нещо в природата, така и миниатюрните полени се оказват изключително полезни със своите свойства. Полени има почти навсякъде. При смъртни случаи се събират задължително и полени. Следовате- tabiî olarak bulunduğu yer, zaman; şüpheli şahıslar ve şüpheli objelerle vaka mahalli arasında münasebet kurmaya çalışırlar. Alınan örnekten elde edilen polenler, önceden hazırlanmış detaylı polen haritalarıyla mukayese edilerek, hâdise aydınlatılmaya çalışılır. Meselâ bir ceset üzerindeki çamur, adlî palinologlar tarafından incelenir ve içindeki polenler tespit edilir. Bir bölgede çok nadir görülen bir ağaç türünden tabiata salınan polenlerin, o bölgeden tamamen farklı bir bölgedeki ceset üzerinde bulunması, maktulün başka bir yerde öldürülüp, daha sonra taşındığı konusunda bilgi verecektir. Meşhur adlî bilimci Edward Locard’ın: “Her temas, bir iz bırakır.” dediği gibi, her adlî vakada da suçlu farkında olmadan ya vaka mahallinden bir şeyler alır veya oraya kendisinden bir şeyler bırakır. Tabiattaki her şeye kendi lisanıyla bir şahitlik vazifesi yüklenmiştir. Bu yüzden adlî bilimcilerin, vakaları çözerken neyi, nerede arayacağını çok iyi bilmesi ve tabiatın lisanına kulak vermesi gerekmektedir. İnsanoğlu, çevresinde sıradan gibi duran şeylerin aslında basit olmadığını fark ettiğinde, onların dilini anladığında ve kendi içlerinde ayrı birer âlem olduklarını idrak ettiğinde hâdiseleri daha iyi değerlendirebilecektir. Tabiatta bulunan canlı cansız bütün varlıkların, bildiğimiz ve bilemediğimiz birçok vazifesi olduğu, yaratılan hiçbir şeyin boş yere yaratılmadığı, gerçek mânâda bakmayı bilenlerin, her şeyden ayrı ayrı mesajlar çıkarabileceği muhakkaktır. лите събират полени от тялото на жертвата или от мястото на произшествието и по тях могат да установят неговото място и време, както и връзката на това място със заподозрени лица или подозрителни обекти. Събраният от такива места полен се сравнява с подробни поленови карти, за да се изясни случаят. Например, следователите изследват кал, налична върху мъртво тяло, като установяват полените, съдържащи се в калта. Ако по тялото се открие полен, който не се среща на мястото, където то е намерено, а на съвсем друго място, тогава се прави заключение, че убийството е извършено на другото място и после тялото е пренесено на мястото, където то е открито. Както казва известният следовател Едуард Локард, „Всеки допир оставя следа.” Затова при всяко престъпление извършителят оставя следи на мястото на престъплението или сам отнася следа от това място. В природата всяко нещо може да бъде свидетел. Следователите са наясно с това и затова използват езика на природата, за да разкрият извършителя на престъплението. Когато човек забележи, че нищо от това, което наглед изглежда обикновено, всъщност не е просто, и започне да разбира езика на всяко нещо и да го разглежда като отделна малка вселена, тогава той може по-добре да разбере нещата. Няма съмнение, че всичко живо и неживо в природата има познати и непознати функции, че нищо не е създадено без мисия и промисъл. Който може да наблюдава природата, той ще може да разгадае нейните послания. Май 2010 7 HAPŞIRMA FAYDALI MIDIR? Полезно ли е кихането? H apşırma, üst ve alt solunum yollarının en önemli savunma mekanizmalarından biridir. Vücudumuzun tabii refleksi olan hapşırık sırasında ağzımızdan çıkan havanın hızı çok yüksektir. Yaklaşık 140 km/saate varan bu hız, vücutta meydana gelen yüksek basınçtan kaynaklanır. Hapşırırken karın bölgesi ve beyin ağırlıklı olmak üzere vücutta büyük bir basınç ortaya çıkar. Bu basınç sebebiyle kalp damarlarına yoğun kan gider. İşte bu büyük basınç sebebiyle hapşırığın tutulması durumunda çok ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Kişi hapşırdığı zaman beyin damarları genişler, gözyaşı ve sinüs kanalları açılır, kalp damarları genişler, akciğerlerde normal solunumla atılamayan ölü hava dışarı atılır. Kalbin gevşeme sonu dinlenme süresi artar. Bir anlamda kalp, milisaniyeler düzeyinde durur ve tekrar çalışmaya başlar. ALAŞIM NEDİR? A laşım, bir metalin başka metaller ya da elementler ile homojen karışımıdır. Alaşımlar karışımdaki metallerin özelliklerinden farklı özellikler gösterirler. En çok bilinen alaşımlar şunlardır: tunç (bakır-kalay), pirinç (bakır-çinko), lehim (kalay-kurşun), çelik (demir-karbon). Alaşımlar, uygulamaların gerektirdiği fiziksel özelliklere sahip malzemeler üretilmesinde yaygın olarak kullanılır. Mesela demirin sertliğinin yeterli olmadığı uygulamalarda, daha sert yapıdaki demir alaşımları olan çelikler tercih edilir. 8 Mayıs 2010 К ихането е най-важният защитен механизъм на горните и долните дихателни пътища. Това е естествен рефлекс на тялото ни. При него въздухът излиза от устата ни с висока скорост, която може да достигне до 140 км/ч. Това се дължи на създало се в тялото високо налягане. По време на кихане най-високо налягане се създава в областта на стомаха и в мозъка. В резултат на това налягане в кръвоносните съдове навлиза повече кръв. Ето защо възпирането от кихане може да предизвика сериозни здравословни проблеми. При кихане кръвоносните съдове се разширяват, отварят се слъзните канали и синусите, съдовете в сърцето също се разширяват, а замърсеният въздух се изхвърля от белите дробове, което е невъзможно при нормално дишане. В резултат на разширяването на сърцето периодът му на почивка се удължава. По този начин сърцето спира за милисекунди и пак започва да функционира. КАКВО Е СПЛАВ? С плавта е хомогенна смес от един метал с друг или с други елементи. Сплавите имат свойства, различни от тези на съставляващите ги метали. Най-известни са следните сплави: бронз (мед и калай), месинг (мед и цинк), пютър (калай и олово), стомана (желязо и въглерод). Сплавите са широко използвани в производството на различни материали, за които се изизскват определени свойства. Например, когато в дадено производство желязото не е достатъчно твърдо, тогава се предпочита използването на стоманата, която е по-твърда. как во защ о как A. Başak SEZGİN DÜNYAMIZIN İÇİNDE NELER VAR? Какво има във вътрешността на Земята? В ünya’nın içi akıl almaz ölçüde sıcak bir fırına benzer. Merkezde çok yüksek basınçlı bir kor bölge vardır. Yeryüzünden yaklaşık 6000 kilometre aşağıda olduğu tahmin edilen bu bölgede sıcaklık yaklaşık 6000 santigrat derece, yani neredeyse Güneş’in yüzey sıcaklığı kadardır. Çekirdekten hemen sonra mezosfer isimli tabaka, onun hemen üstünde de ateş küre vardır. Bu kısımda kayalar kısmen erimiş ve kolayca eğilip bükülebilir hâldedir. Yerkabuğu ise bu katmanların da dışındaki bölümdür. Öteki kayalık gezegenlerin aksine, Dünyamızın yerkabuğu hareketlidir. Depremler ve yanardağ etkinlikleri işte bu hareketler sonucunda meydana gelir. ътрешността на Земята прилича на невъобразимо гореща фурна. В центъра й има ядро с високо налягане. Предполага се, че ядрото отстои от повърхността на Земята на близо 6000 км, а температурата в него е близо 6000 градуса, т.е. почти колкото температурата на повърхността на Слънцето. Ядрото е покрито от слой, наречен мезосфера, а тя пък е покрита от магма. Тя представлява стопена скална маса, която може да сменя формата си. Земната кора покрива магмата. За разлика от другите планети със скалиста структура, кората на Земята е динамична благодарение на земетресенията и вулканите. MAYDONOZUN FAYDALARI NELERDİR? За какво е полезен магданозът? D S alata ve yemeklerimizi süsleyen maydanoz tam bir şifa deposu. A ve C vitamini ile demir, kükürt, fosfor ve mangan elementleri deposu olan maydanoz sindirimi kolaylaştırır, böbrek taşlarını düşürür, görme gücünü ve anne sütünü artırır. Genellikle taze yenen maydanozda kalsiyum, potasyum ve A vitamini vardır. Bir tutam maydanoz, günlük C vitamini ihtiyacının çoğunu karşılar. Böbrekleri çalıştırarak idrar arttırır ve taşları düşürür. Kan şekerini normal seviyede tutar ve kansere karşı da koruyucudur. Yatmadan evvel yenildiğinde sabahları tatlı bir nefesle uyanmamızı sağlar. Vücuttaki zehirli maddelerin dışarı atılmasına yardım eder. Görme gücünü artırmaya vesile olur. М агданозът, който използваме в салатите и гозбите, се отличава с много целебни свойства. Той съдържа витамин А и С, сяра, фосфор и манган. Магданозът е полезен за храносмилането, предпазва от образуване на камъни в бъбреците, усилва зрението и повишава количеството на кърмата. В пресния магданоз има калций, потаций и витамин А. Една връзка магданоз задоволява в голяма степен дневната потребност на организма от витамин С. Магданозът подсилва функционирането на бъбреците и по този начин подпомага процеса на изхвърляне на камъните от тях. Магданозът поддържа в нормални граници нивото на кръвната захар и предпазва от рак. Когато се консумира преди лягане, на сутринта имаме свеж дъх. Спомага за изхвърлянето на токсините от организма. Май 2010 9 Bir Günlük Ömür Mayıs Sinekleri Mehmet CEM V asatî ömür her canlı için, çok farklı uzunlukta olabilir. Ekseriyetle vücut büyüklüğü ile ömür süresi arasında bir uygunluk olduğu söylenebilir. Bedence daha büyük canlılar daha uzun, daha küçük canlılar ise, daha kısa yaşamaktadır. Su altında kuma gömülü olarak yaşayan bir istiridye çeşidi olan deniztarağı 220 sene yaşayabilmektedir. Kara hayvanları içinde en uzun yaşadığı kaydedilen ise, 152 yıllık ömrü ile Marion kaplumbağasıdır. Buna karşılık böcekler âlemine dâhil olan birgün sinekleri veya diğer ismi ile mayıs sineklerinin vasatî ömrü, bizleri hayrete düşürecek kadar kısadır. Neden “birgünlük?” Hayvanlar âleminde tür sayısı bakımından en kalabalık grup olan böceklerin (yaklaşık bir milyon) ömürleri ergin olarak geçirdikleri süreler dikkate alınarak hesaplanır. Ergin ömürleri dikkate alındığında bazı böcekler bir mevsim yaşarken, bazıları da (bal arısı kraliçesi 5 yıl, termit kraliçeleri ise, 15 yıl) daha uzun yaşar. Bazı böceklerin ise, ömürleri günler mesabesindedir. Vasatî ömrü en kısa olanların başında mayıs sinekleri gelmektedir. Daha ziyade bahar aylarında (bazen sonbaharda) neşet ettiklerinden mayıs sineği olarak adlandırılan bu böcekler, yumurtadan 10 Mayıs 2010 Р азличните живи същества имат различна средна продължителност на живот. Може да се каже, че най-често има връзка между големината на живото същество и продължителността на живота му. Едрите животни живеят по-дълго, а по-малките – пократко. Един вид стрида, например, може да живее до 220 г., заровена в пясъка на дъното под водата. От сухоземните животни найдълго живее костенурката от вида „марион” – 152 години. Насекомите, обаче, имат много кратък живот. Майските мухи, например, живеят само един ден. Защо „еднодневка”? Видовото разнообразие при насекомите е най-голямо (близо един милион вида), а животът им се изчислява, като се взима под внимание периодът на живот след достигане на зрялост. Съобразно това някои насекоми живеят един сезон, а други и по-дълго (например майката пчела живее 5 години, а майката термит – 15 години). Но има и насекоми, които живеят само един ден. По средна продължителнос т на живот най-кратко живеят майските мухи. Те се появяват предимно през пролетта, а понякога и през есенния сезон. Когато се излюпят, те живеят от един час до един ден само. Краткият им живот е Един ден живот майските мухи çıktıktan sonra sadece yarım saat ile bir gün arasında hayat sürmektedir. Hayat sürelerinin bu kadar kısa olması insanların dikkatini çekmiş ve birçok dilde bu böceklere “mayıs sineği”, “birgünlükler” veya “birgün sinekleri” gibi isimler verilmiştir. Hayatlarını nasıl geçirirler? Yeryüzünde bilinen 2.500 kadar türü olan mayıs sineklerine, sürekli buzla kaplı bölgeler ile çöl gibi her dem kurak olan yerler dışında her yerde rastlanır. Bununla birlikte, serin dağlık bölgelerdeki dere ve göl kenarlarında daha sık görülürler. Son derece zarif görünümlü bu böcekler sinek olarak adlandırılmalarına rağmen, sineklerle uzaktan yakından alâkaları yoktur. Birgünlükler çocukluk ve gençlik safhaları olarak adlandırılabilecek lârva dönemlerini tamamen suda geçirir. Ancak, sivrisinekler gibi, bazı böceklerden farklı olarak sadece temiz ve berrak sularda yaşarlar. Suda geçirdikleri bu ilk safhaları vasatî ömürlerinin % 99’undan fazlasını oluşturur. Yaklaşık 1 yıl kadar süren bu dönemin ardından yetişkinler dünyaya gelir. Birgünlüklerin muhteşem dansı Kendileri açısından hayatlarındaki öncelikli gâye, hemen bir eş bulup nesillerinin devamını sağlamak olduğundan, binlercesi bir bulut şeklinde eş arama uçuşuna başlar. Bu uçuş, eşine az rastlanır güzelliktedir. Havada sahnelenen bu muazzam oyunun ilk perdesi kapanmadan, oyunun ikinci perdesine geçilir kısa bir süre sonra. Her fert kendine bir eş seçer ve süre kısıtlı olunca neslin devamı için lâzım olan görev havada gerçekleşiverir ve ardından erkeklerin hayatı son bulur. Dişilerin ise son bir görevi daha vardır. Hızla akan tertemiz suya âniden dalarlar ve suyun tabanında bulunan taşlara veya bitkilere привлякъл вниманието на хората и те са ги нарекли в различните езици „майска муха”, „еднодневка” или „еднодневна муха”. Как минава животът им? На Земята има известни 2500 вида еднодневки, като се срещат навсякъде, с изключение на покритите с вечен лед места и пустините. Наред с това, най-разпространени са в хладните гори в близост до реки и езера. Макар че са наричани мухи, еднодневките нямат нищо общо с обикновените мухи. Периодът на съзравянето им е под форма на ларви във водна среда. Подобно на комарите, обаче, и за разлика от други насекоми, живеят само в чисти и бистри води. На практика ларвеният период представлява 99 % от продължителността на целия им живот. Ларвеният период продължава близо една година, след което еднодневките се излюпват. Красивият танц на еднодневките Най-важното нещо, след като се излюпят, е да си намерят партньор, за да продължат рода си. Затова, когато се появят на бял свят, те летят в гъст облак, за да намерят партньор. Този облак от летящи еднодневки е уникално красив. Сцените в това прекрасно представление се редуват бързо една след друга. Всяка еднодневка си намира партньор, във въздуха се прави необходимото за продължаване на рода и веднага след това мъжките екземпляри умират. За женските има още една задача за Май 2010 11 Yeryüzünde bilinen 2.500 kadar türü olan mayıs sineklerine, sürekli buzla kaplı bölgeler ile çöl gibi her dem kurak olan yerler dışında her yerde rastlanır. Bununla birlikte, serin dağlık bölgelerdeki dere ve göl kenarlarında daha sık görülürler. 8.000 kadar yumurtayı yapıştırıverirler. Bazen de yumurtaları su yüzeyine bırakırlar. Daha sonra onların da hayatı son bulur. Dünyaya geldikten sonra bereketli bir ömür sürer birgünlükler. En fazla 24 saat içinde ilham edilen bütün vazifeler eksiksiz yerine getirildikten sonra hem erkek hem dişilerin ömrü sona erdirilir. Kısacık ömürlü bu canlılarla mukayese edildiğinde insana çok daha uzun bir ömür verilmiş olsa da, etrafını duyacak, hissedecek ve değerlendirecek boyutta, şuurlu olarak bir saat bile yaşasa, bir mazeret hakkının kalmayacağını bu hayvancıkların ibretamiz hayatları bize ders veriyor. изпълнение. Те се гмуркат в бистрите води и снасят до 8 хил. яйца върху камъните по дъното. Понякога снасят яйцата и по повърхността на водата. След това настъпва краят и на техния живот. Така, дошли на белия свят само за един ден, майските мухи изживяват един кратък, но динамичен живот, в рамките на който успяват да изпълнят своят мисия. Макар и на човека да му е отреден по-дълъг живот, краткотрайният живот на тези насекоми е пълен със значение и поука за нас, хората. Hayat Gayeleri Düz bir mantıkla değerlendirildiğinde, bu hayvancıkların ekonomik bir getirileri ve herhangi bir faydaları yokmuş, kısacık ömürleri boyunca yegâne hedefleri nesillerinin devamını sağlamakmış gibi görünür. Ancak, suda yaşayan diğer pek çok böceğe olduğu gibi birgünlüklere de gıda zincirinde ve ekolojik dengede büyük vazifeler yüklenmiştir. Onlar da kendileri için çizilen rota doğrultusunda bir hayat sürer, sonra suya düşen cansız bedenleri balıklara ve suda yaşayan diğer canlılara rızık olur. Suya bırakılan yumurtadan yavrular çıkmaya başlayınca, binlerce yumurta bırakmalarının hikmeti de anlaşılır. Birgünlüklerin yumurtaları, bilhassa da lârvaları, suda yaşayan diğer böceklere, yusufçuklara, taş sineklerine, salyangozlara, balıklara ve su kuşları gibi birçok hayvana gıda olur. Житейски цели Когато преценим логично, ще стигнем до извода, че тези еднодневни насекоми са напълно безполезни и че единствената им цел в краткия им живот е да продължат рода си. Но подобно на всички други животни и еднодневките са част от по-голяма хранителна верига и имат важно значение за екологичното равновесие. Така те изживяват отредения им ден според възложената им от природата мисия. Когато изпълнят мисията си, безжизнените им тела става храна за риби и други живи същества, които живеят във водна среда. Когато започват да се излюпват от яйцата, проличава и защо са снесени толкова много яйца. Самите яйца и особено ларвите представляват храна за другите насекоми, водните кончета, мухите, охлювите, рибите и блатните птици. 12 Mayıs 2010 Perperikon, 100 milli kültür anıtından biri Перперикон – един от 100-те национални културни паметници Hazırlayan: Seycan Ali, Kırcali P erperikon, arkeolojik bir kompleks, büyük megalitik ve kutsal bir yerdir. Doğu Rodoplar’da bulunan Perperikon, bugünkü Kırcali şehrinin 15 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Perperikon’da, 2000 yılında başlayan kazı işleri, tarihi birkaç binyıl öncesine uzanan ve Roma döneminde ihtişamlı devir yaşayan, büyük bir taş şehrini ortaya çıkararak devam etmektedir. Arkeolojik kompleks, Cilalı Taş Devrinden kalma mükemmel bir kompozisyon arzeden dört temel bölümden ibarettir: - Güçlü kale duvarı. - Kayalara oyulmuş ve 10 bin metrekare araziye sahip saray. - Kayalarda küçük sokaklardan, evlerden ve mabetlerden oluşan kuzey ve güney yörekentler. Peperikon’un eteklerinde, yakınlarından Studen Kladenets barajına akan Perperişka Reka ırmağının geçmekte olduğu Gorna Krepost köyü bulunmaktadır. Irmağın kıyılarında, Perperikon’un tabii merkezinin etrafında dizili olan farklı devirlere ait arkeolojik yapılar mevcuttur. Bu kompleks, her geçen gün arkeologlara katmanlar dolusu tarih sunuyor. П ерперикон е археологически комплекс, голямо мегалитно светилище. Намира се в Източните Родопи, на 15 км североизточно от днешния гр. Кърджали. Разкопките там започват през 2000 г. и продължават, разкривайки голям скален град, чийто разцвет е през римската епоха, макар историята му да започва няколко хилядолетия по-рано. Археологическият комплекс се състои от четири основоопределящи части, представляващи съвършена композиция от новокаменната епоха: - Мощна крепостна стена. - Дворец – исечен в скалите и заемащ площ от 10 000 кв.м. - Северно и южно предградия – представляващи малки улички в скалите, жилищни сгради и храмове. В подножието му се намира село Горна крепост, край което тече Перперишката река, вливаща се наблизо в язовир “Студен кладенец”. По поречието на реката са разположени археологически обекти Май 2010 13 Kompleks üzerinde birkaç yıldır çalışılıyor, tahminlere göre ise bu yer, uzun ve birsüre daha arkeologların ilgi odağı olmaya devam edecek. 2001’den bu yana her yıl, “Enyovden” gününde “Perperikon” Festivali düzenleniyor ve 21 Haziranı 22 Hazirana bağlayan yılın en kısa gecesinde sona eriyor. Festivalin taşıdığı niyet, yolumuzun sırlarla donatılmış olan maziden gizemli geleceğe doğru devam ettiği anlamına geliyor. Bu geceyi, dansların ritminde ve güzel müzik eşliğinde, bir zamanki Dionysius kutlamalarını anımsayarak, insanların açık havada geçirmeleri fikri, organizatörlerin henüz gerçekleştiremedikleri bir düşüncedir. Bu fikir, tüm sanat türlerini birleştirerek, tiyatro sanatı ka- 14 Mayıs 2010 от различни епохи, подредени около естествения център Перперикон. Слоеве история разкрива този комплекс ден след ден на археолозите. Върху комплекса се работи от няколко години, а прогнозите са, че още дълго време мястото ще е в центъра на археологическото внимание. От 2001 г., всяка година се провежда фестивалът “Перперикон” – винаги в навечерието на Еньовден и завършва в най-късата нощ на годината, нощта срещу 22 юни. Скритият замисъл на фестивала е, че нашият път от обгърнатото с тайни минало отива към загадъчното бъдеще. Все още неосъществена идея на организаторите е, тази нощ да се прекара от хората под открито небе, в ритъма на езическите танци и красивата музика, в спомена за някогашните Дионисии. Тази идея е толкова вдъхновяваща, колкото самия смисъл на театралното изкуство като еманация на синкретизма на всички видове изкуство. Ето защо създателите на фестивала смятат, че освен национално, той има и общоевропейско и световно значение. Те са поставили пред себе си амбициозната задача да превърнат фестивала “Перперикон” в своеобразен мост, свързващ миналото, настоящето и бъдещето на народите от Балканите, Европа, Азия. dar ilham vericidir. İşte bu yüzden festivalin kurucuları, bu etkinlğin yalnız milli çapta değil, Avrupa ve dünya çapında da önem arzettiği kanaatini taşıyor. Festivalin kurucuları, “Perperikon” Festivalini Balkan, Avrupa ve Asya halklarının geçmişini, bugününü ve yarınını birleştiren bir köprü haline getirmek gibi zor bir görev üstlenmiş bulunmaktadırlar. Söz konusu kaya şehrinin yaşı, 8 bin yıl öncesine dayanmaktadır. Eskiden Hiperperakion (fevkalade ateşli) adıyla bilinen şehir Trakların, dini ritüellerini yerine getirdikleri kutsal bir şehir olarak biliniyormuş. Perperikon’da, onlarca sunak, iki mezar ve ritüellerin gerçekleştirildiği yaklaış 150 oda mevcut. Yalçın, yalnız bir-iki kişinin geçebileceği dar geçişli ve kayalık bir yamaca oyulduğu için tapınağa zor ulaşılıyor. Perperikon birçok yanı ile mükemmeldir, zira beş-altı tarihi devri temsil ediyor ve her birinin kendine özgü anıtları mevcut burada. Bu yerde Dionysius’un tapınağının aranması gayet önemlidir. Şu ana kadar eski yazarların da tasvir ettikleri mihraplardan oluşan büsbütün bir sistem keşfedilmiştir. Aynı yerde, Rodoplar’daki Trakların Hristiyanlaştırılmaya başlandıkları IV. yy’ın sonlarına ait ilk sayılan kilise keşfedilmiştir. Kutsal şehir ve üzerinde yapılan araştırmalar, yalnız Bulgar medyalarında değil, yabancı medyalarda da yer almıştır. Bulgaristan’daki en değerli arkeolojik yerlerden biri olan Perperikon, ülkenin tarihi mirasının ününü duyurma mevzuunda ve hususi olarak da kültür turizminin geliştirilmesi konusunda önemli bir potansiyele sahiptir. Megalitik kültürün beşiği sayılan Doğu Rodoplar’da bulunan Perperikon arkeoloji kompleksi, insanları Trakların mistik dünyasına ve onların putperest reislerinin ritüellerine götürüyor. Възрастта на този скален град датира отпреди 8 000 години. Известен в древността с името Хиперперакион (Свръхогнен), той е бил свещен град на траките, където са се извършвали религиозни ритуали. В Перперикон се намират десетки жертвеници, две гробници и около сто и петдесет помещения, където са извършвани обредите. Светилището е трудно достъпно, защото е изсечено на стръмен, каменист склон с тесен проход, по който може да преминават по един – двама души. Перперикон е уникален с много неща, защото пет-шест исторически епохи са представени на него и всяка от тях си има своите интересни паметници. Много важно е, че там се търси храма на Дионис. Намерени са вече цялата система от олтари, които са описани от античните автори. Там е открита и най-ранната църква, от края на ІV век, от която е започнало покръстването на траките в Родопите. Свещеният град и неговите проучвания широко са отразявани не само в българските, но и в чуждите медии. Перперикон, като един от най-ценните археологически обекти в България, има потенциала за значително популяризиране на историческото наследство на страната и по-специално за развитието на културния туризъм. Разположен в люлката на мегалитната култура – Източните Родопи, археологическият комплекс Перперикон е голямо светилище, което пренася хората в мистичния свят на траките и жреческите им ритуали. Май 2010 15 TEKNOLOJİ VE YAŞAM/ТЕХНОЛОГИЯ И ЖИВОТ Akıllı Evler Умни къщи Б ünyamızda hızla ilerleyen ve yayılan teknoloji insan yaşamında bir zamanların imkansızlarını hayatımıza sokup vazgeçilmezlerimiz yaptı, mesafeleri kısaltı, zamanı uzattı ve kimi yerde yaşam verdi. İnsanoğlunun iç içe olduğu teknolojinin gelişimi bu hızla gitmeye devam ederse en yaygın ve verimli kullanıma, 2020’li yıllarda başlanacağı öngörülüyor. Geliştirilen teknolojiler bizi nereye bağlayacak, hayatımıza hangi yeni alışkanlıklar girecek? Teknoloji ile var olan alışkanlıklarımız gidecek belki hiç düşünmediğimiz alışkanlıklar ile tanışacağız. Ama tüm bunlar hayatımızı kolaylaştırarak bize büyük zaman kazandıracak. Teknoloji bu kadar hızla ilerlerken bizlerin yanından bir ışık hızı ile geçip gidiyor mu, yoksa nimetlerinden biz de faydalanabiliyor muyuz? Evinizin sarf ettiği tüm enerjiyi üretebildiğini, sizinle diyalog kurup eksiklerinden bahsettiğini, içinde o an kaç kişinin olduğunu algılayıp onların isteklerini yerine getirmeye çalıştığını, ocağın altını kapatmadığınızda, ütünüzü elektrikte bıraktığınızda ve daha da kötüsü siz bu ve bunlar gibi olumsuzluklara müdahale edemeyecek durumda olduğunuzda bunlarla baş edebileceğini düşünün. Bir komutunuz ile ışıklar yanacak, parmak iziniz ve göz irisiniz ile eviniz sizi tanıyacak. Ses tonunuz ile komutlarınızı algılayacak ve tüm enerjisini güneşten alacak, bunlar rüya değil gerçek. Böyle bir eve sahip olduğunuzda hayatın ne kadar kolaylaşacağı ortada, bunlar günümüz teknolojisini tam kullanabilen Akıllı Evler. D ързо развиващите се и разпространяващи се в днешно време технологии ни поднасят удобства, невъзможни в миналото, скъсяват разстоянията, удължават времето и даже на някои места дават и нов живот. Смята се, че ако продължи това бързо развитие на технологиите, през 2020 г. ще започне тяхното широко и ползотворно използване. Докъде ще ни отведат новите технологии, какви нови зависимости ще ни донесат? Може би ще станем зависими и ще свикнем със съвсем неочаквани неща. Но всички нововъведения ще улеснят битието ни и ще увеличат свободното ни време. Дали толкова бързо развиващите се технологии ни подминават бясно или пък можем и ние да се възползваме от тях? Представете си, че къщата ви сама си произвежда енергията, която изразходва, че ще бъде в постоянен диалог с вас и ще знае за нуждите ви, че ще знае колко души има в определен момент в нея и ще задоволява техните желания, че ще взема необходимите мерки, когато забравите да изключите котлона, ютията или при по-екстремни ситуации, когато вас ви няма. Само с устна команда ще можете да включвате осветлението, къщата ви ще може да ви разпознава по пръстов отпечатък и по ириса на окото. Ще разпознава гласа ви и ще приема командите ви. Цялата енергия ще добива от слънцето. Всичко това вече не е мечта, а реалност. Става дума за т. нар. „умни къщи”, в които животът е улеснен благодарение на най-съвременните технологии. AKILLI EVLER HAYATIMIZDA NELER DEĞİŞTİRECEK Aslında akıllı ev ile tabir edilen evden ziyade evin içinde kullanılan teknolojik ağın insan ile bütünleştirilerek çalıştırılması. Bu teknoloji ile gelecekte şunlar değişecek. КАК ЩЕ ПРОМЕНЯТ ЖИВОТА НИ УМНИТЕ КЪЩИ? Всъщност, чрез технологиите в умната къща се осъществява пълно единство между нея и обитателите й. Тези технологии ще доведат до следните промени: 16 Mayıs 2010 Uzaktan Kontrol: Ev sahipleri ev dışındayken İnternete bağlanabilen herhangi bir bilgisayar veya cep telefonu ile ev içindeki tüm elektronik cihazların kontrolüne ulaşabilecek. Böylece, ev sakinleri eve gelmeden önce kaloriferler yanacak, sıcak su sağlanacak, yemek ısıtılacak. İşyerlerindeki veya ev dışındaki anne-baba okuldan dönen çocuklarının hangi odada neler yaptıklarını görebilecek. Gerekirse sesli veya görüntülü işlem ile iletişim kurabilecek. Yaşam Yönetimi: Anne-Baba’nın çalışma hayatında olması başlı başına bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Bunun için tutulan yardımcı elemanların yerine bu işi uzaktan kontrol ile yapmak mümkün. Temizlik maddelerinden yiyecek tüketimine, yakıt, su, elektrik faturalarının ödenmesine kadar ev yaşamının kesintiye uğramadan sürebilmesi için dikkat edilmesi gereken birçok ayrıntı var. Toplumlar akıllı evlerde yaşamaya başladıkça tüm bu mikro yönetim ihtiyaçları akıllı ev tarafından gerçekleştirilecek. Güvenlik: Akıllı evlerin günlük yaşamda güvenlik konusunda daha az endişe edilmesini sağlayacak sistemler içereceklerini belirtmek gerekiyor. Ev içindeki otomatik algılayıcılar kalp atışlarından, yangına, dumana, gaza kadar her türlü tehlikeye karşı yirmi dört saat tetikte duracaklar. Akıllı ev, ev sahipleri dışarıdayken eve girmeye çalışan bir yabancıyı, ışıkları açıp kapatmak, kapıları çarpmak yöntemi ile korkutup kaçırmaya çalışacak. Teknolojinin mesafeleri bu kadar hızlı kat etmesi yakın tarihlerde akıllı evlerin de yaşamımızın vazgeçilmezlerinden biri olacağını gösteriyor. Ümit Дистанционен контрол: Когато обитателите са извън дома, чрез свързан за интернет компютър или мобилен телефон те ще могат да контролират всички електрически уреди вкъщи. Така, преди да се приберат, те ще могат да включат предварително отоплението, бойлера, да стоплят храната. Когато са на работа или у дома, родителите ще могат да контролират какво правят децата им вкъщи. Ако се налага, могат да осъществят с тях аудио или видеовръзка. Управление на дома: Родителите ни са ангажирани с работа и затова те често наемат домашни помощници. Чрез технологиите те ще могат да ги ръководят и контролират. Освен това ще могат да се следят наличните количества препарати за чистене, храна, гориво, плащането на сметките за вода и ток, без да се пропускат срокове и да се стига до дефицит. Когато обществата започнат да живеят в умни къщи, за всички тези дела ще се грижи самата къща. Сигурност: В умните къщи ще има развита система за сигурност и така ние ще имаме по-малко притеснения. В къщата ще има сензори, които ще могат да отчитат сърдечните удари, опасности от пожар, наличие на дим, газ и други. Системата ще осъществява 24-часов контрол. Освен това умната къща ще сплашва и крадци, които искат да проникнат, докато къщата е празна, като светва и изключва лампи и затръшва врати. Бързото развитие на технологиите в днешно време е гаранция, че съвсем скоро умните къщи ще станат част от всекидневието ни. Май 2010 17 Derleyen: Şevki ŞEN YUSUF ZİYA ORTAÇ HAYATI (1895-1967) 1895’te İstanbul’da doğdu. 11 Mart 1967’de İstanbul’da yaşamını yitirdi. “Hecenin Beş Şairi” grubunun üyesi ve öncülerinden. İstanbul Vefa İdadisi’ni bitirdi. 1915’te İstanbul Üniversitesi açtığı yeterlilik sınavını kazanarak edebiyat öğretmeni oldu. Çeşitli okullarda dersler verdi. Orhan Seyfi Orhon’la birlikte çıkardığı “Akbaba” mizah dergisini ölümüne değin yayınladı. 1946-1954 arasında Ordu milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bulundu. Şiire aruzla başladı. Ziya Gökalp’in etkisiyle hece ölçüsünü benimsedi, bu türün başarılı örneklerini verdi. Şiirleri Türk Yurdu, Servet-i Fünun ve Büyük Mecmua’da yayınlandı. Akbaba dergisinde akıcı bir dille, rahat okunur bir tarzda yazdığı fıkralarında siyasal mizahın özgün örneklerini verdi. Şiir ve gülmece yazılarının yanısıra roman, öykü ve oyunlar da yazdı. ESERLERİ ROMAN: Kürkçü Dükkanı (1931), Şeker Osman (1932), Göç (1943), Üç Katlı Ev (1953). ŞİİR: Akından Akına (1916), Aşıklar Yolu (1919), Cen Ufukları (1920), Yanardağ (1928), Bir Selvi Gölgesi (1938), Kuş Cıvıltıları (çocuk şiirleri, 1938), Bir Rüzgar Esti (1952). OYUN: Kördüğüm (1920), Latife (1919), Nikahta Keramet (1923). MİZAH: Şen Kitap (1919), Beşik (1943), Ocak (1943), Sarı Çizmeli Mehmed Ağa (1956), Gün Doğmadan (1960) GEZİ-ANI-BİYOGRAFİ: İsmet İnönü (1946), Göz Ucuyla Avrupa (1958), Portreler (1960), Bizim Yokuş 1966). 18 Mayıs 2010 BİRGÜN Kavuşmak bir gün toprağa, Bir bahar cümbüşü olmak, Dört mevsimde ayrı ayrı Tabiatın düşü olmak... Bir buluttan düşen yağmur, Bir yıldızdan damlayan nur, Bir yeşil yaprakta huzur, Bir gonca gülüşü olmak... Yazın savrulmak harmanda, Kışın şahlanmak ummanda, Fecre karşı bir ormanda, Bir kuşun ötüşü olmak... RÜYA Gök dibinde havuzun Sularda ellerimiz Bütün emellerimiz Anlaştı uzun uzun Sular soğuk bir ışık, Bakıyoruz havuza; Suda omuz omuza İki gölge karışık! ........ Birkaç Atasözü • Pahalı alan aldanmaz: Ucuz olan mal çabuk eskir, pahalıya alınmış gibi olur. İmla Klavuzu • Para ile değil, sıra ile: Herkes sırasını beklemek zorundadır. Birleşik Kelimelerin Yazılışı (3): • Paranın yüzü sıcaktır: Para çekicidir ve geri çevrilemez. • Pulsuz iş, yolsuz iş: Karanlık işler çeviren, yasal olmayan yollara sapar. • Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir: Bir işin sonunun nasıl olacağı şimdiki gidişinden belli olur. Birkaç Deyim • Paçası tutuşmak: Telaşlanmak. Ne oldu, yine onun paçası mı tutuştu? • Pılı pırtıyı (pılıyı pırtıyı) toplamak: Gitmek üzere bütün eşyalarını toplamak. Dört sene sonra ustası pılıyı pırtıyı toplamış, geldiği memlekete geri dönmüş. • Polemiğe kaçmak: Konudan uzaklaşıp dalaşmak. Politikada herkes birbirini polemiğe kaçmakla suçluyor. • Pot kırmak: Yersiz ve karşısındakine dokunacak söz söylemek, gaf yapmak. Beyefendi, bir pot kırdığını hemen anlamış olacak ki sözünü çevirdi. İsimler ve Anlamları Erkek İsimleri Fadıl: Erdemli, üstün, parlak. Faruk: Doğruyu yanlıştan ayıran. Feyzi: Verimlilik, bolluk. Fikret: Düşünmek, düşünceye dalmak. Furkan: İyi ile kötüyü birbirinden ayıran kanıt. Bayan İsimleri Fahriye: Bir işi çıkar beklemeden yapan. Fazilet: Erdem, iyi huyların tümü. Feray: Aydınlık, parlak. Feyza: Başarılı, refah içinde, mutlu. Funda: Küçük çalılık, süpürge otu. 12. Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında unvan kelimesi sonda ise, gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Abidinpaşa, Bayrampaşa, Davutpaşa, Ertuğrulgazi, Kemalpaşa (ilçesi); Necatibey (Caddesi), Mustafabey (Caddesi). 13. Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu. 14. Bunlardan başka dilimizde her iki öğesi de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan kelimeler de vardır: a. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları: başağırlık, başbakan, başçavuş, başeser, başfiyat, başhekim, b. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları: aşçıbaşı, binbaşı, çarkçıbaşı, çeribaşı, elebaşı, mehterbaşı, yüzbaşı. c. Oğlu,kızı sözleri: çapanoğlu, eloğlu, elkızı. ç. Ağa, bey, efendi, hanım, nine vb. sözlerle kurulan birleşik kelimeler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımanne, hanımefendi, hacıağa, hıyarağalık, kadınnine. d. Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, herhangi belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır. 15. Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, gözlemevi, huzurevi. 16. Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: dershane, kahvehane, beyanname, seyahatname, siyasetname; amcazade, dayızade, teyzezade. UYARI: Eczahane, hastahane, pastahane, postahane sözleri kullanımdaki yaygınlık dolayısıyla eczane, hastane, pastane, postane biçiminde yazılmaktadır. 17. Farsça kurala göre oluşturulan isim ve sıfat tamlamaları ile kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: darıdünya, ehvenişer, erkânıharp, fecrisadık, gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, hüsnüniyet, hamdüsena, hercümerç. 18. Arapça kurala göre oluşturulan tamlamalar ve kalıplaşmış biçimler bitişik yazılır: aliyyülâlâ, darülaceze, darülfünun, daüssıla, fevkalade, fevkalbeşer, hüvelbaki, tahtelbahir, tahteşşuur; âlemşümul, cihanşümul, aleykümselam, Allahualem, bismillah, fenafillah, fisebilillah, hafazanallah, inşallah, maşallah, velhasıl, 19. Müzik makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi. Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır: ağır aksak, yürük aksak, yürük semai. 20. Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim. Май 2010 19 20 Mayıs 2010 Май 2010 21 H İK AY E / Р А З К А З İki Dost Двама другари Gönderen: Cemile Ömer - Zayçar, Burgas Ç ok samimi iki dost ve arkadaşlardı. Fakat bir tanesi çok kurnaz atılgan ve hareketli, diğeri ise çok saf, dürüst ve sessizdi. Bir gün kurnaz olan arkadaş , diğer arkadaşın yanına giderek işlerinin bozulduğunu söyler ve kendisinden para ister. Samimi dostu onu hiç kırmaz ve elindeki bütün parayı arkadaşına verir. Arkadaşı bu parayla işlerini düzeltir. Bir süre sonra kurnaz olan yine arkadaşının yanına gider ve arkadaşının evlenmek üzere olduğu nişanlısını çok beğendiğini ve kendisine vermesini ister. Arkadaşı çok şaşırır, ne diyeceğini bilemez. Fakat aralarında o kadar kuvvetli bir sevgi vardır ki arkadaşına hayır diyemez, nişanlısını arkadaşına verir. Zaman içinde saf olanın işleri bozulur ve birden arkadaşı aklına gelir ben ona sıkıştığında iyilik yapmıştım diyerek arkadaşının iş yerine gider ve kendisine çalışması için iş vermesini ister. Arkadaşı ona iş vermez. Bizimki pişmanlık ve üzüntü içinde geri döner ama yine de arkadaşına kızamaz. Bir gün sokakta dolaşırken yanına hasta ve yaşlı bir adam yaklaşır. Fakir olduğu için ilaç alamadığını söyler. Bizimki yaşlı adamcağıza acır, istediği ilaçları alır ve adamcağıza verir. Kısa bir süre sonra yaşlı adamın öldüğünü duyar. Yaşlı adam çok zengindir ve bütün mirasını kendisine bırakmıştır. Saf adam artık zengindir. Biraz da sevdiği dostuna olan kırgınlığıyla dostunun iş yerinin karşısında bir ev alır ve oraya yerleşir. Bir gün evinin kapısını dilenci bir kadın çalar. Yaşlı kadın çok aç olduğunu, kendisine yemek vermesini ister. Bizim saf hiç düşünmeden kadı- 22 Mayıs 2010 И мало двама много близки другари и приятели. Единият обаче бил много хитър, инициативен и действен, а другият – много наивен, тих и примерен. Един ден хитрият другар отишъл при другия, казал му, че нещата му не потръгнали и му поискал пари. Близкият му приятел без да се колебае му дал пари. Другарят му оправил нещата си с тези пари. След известно време хитрият другар пак отишъл при другия и му казал, че много харесва неговата годеница и я поискал за себе си. Другарят му много се изненадал, не знаел какво да каже, но между тях имало толкова крепко приятелство, че не могъл да откаже и му отстъпил годеницата си. С течение на времето нещата на наивния другар се объркали, сетил се за приятеля си и за добрините, които му бил сторил. Затова отишъл при него и го помолил да го вземе на работа. Но приятелят му не го взел на работа. Наивният другар съжалил, върнал се, но не му се разсърдил. Един ден, докато се разхождал по улицата, се доближил до един болен и възрастен мъж. Той му казал, че не може да си купи лекарствата, защото е беден. Тогава наивният другар го съжалил, купил и дал на стареца нужните за лечението му лекарства. Не след дълго разбрал, че старецът е починал. Старецът се оказал много богат човек, който му бил оставил цялото си наследство. Така наивният другар станал богат. Още изпитвал горчивината от отказа на своя приятел и затова неслучайно си купил къща срещу неговото работно място и заживял там. Един ден на вратата му звъннала една просякиня. Старицата му казала, че е много гладна и че иска храна. nı içeri alır karnını doyurur, Kimsesi olmadığını öğrendiği kadına: ‘Kendisinin de yalnız olduğunu söyler ve bu evde birlikte yaşayalım sen evin işlerini ve yemekleri yaparsın’ der. Yaşlı kadın hiç düşünmeden kabul eder. Bir süre sonra yaşlı kadın bizimkine, kendine uygun bir kız bulup evlenmesini söyler. Bizimki böyle bir kızı nasıl bulacağını, kendisinin tanıdığı olmadığını söyler. Yaşlı kadın ona uygun bir kız tanıdığını ve kendisiyle görüştürebileceğini söyler. Görüşmeler sonucunda evlenmeye karar verilir ve düğün davetiyeleri basılır. Bizimkisi kırgın olduğu halde çok samimi dostunu yine de unutamamıştır. Biraz da geldiği konumu görmesi açısından samimi arkadaşına da davetiye gönderir . Düğün günü gelir çatar. Saf adam düğün salonunda bir şeyler söylemek isteğiyle mikrofonu alır ve başlar yaşadıklarını anlatmaya; Eskiden çok sevdiğim bir dostum vardı. Bir gün işleri bozulunca benden borç para istedi elimdeki bütün parayı verdim. Evlenmek üzere olduğum nişanlımı çok beğendiğini söyleyerek benden istedi. Çok üzülerek onu da kendisine verdim. Çünkü biz gerçek dosttuk onun üzülmesini istemedim. İşlerim bozulduğunda onun fabrikasına gittim ve çalışmak için kendisinden iş istedim. Bana iş vermedi. Çok üzüldüm, ama yine de arkadaşıma kızmıyorum. Çünkü biz gerçek dosttuk. Bu konuşma üzerine kurnaz olan arkadaşı daha fazla dayanamaz mikrofonu eline alır ve başlar konuşmaya; benim de bir zamanlar çok sevdiğim bir dostum vardı. İşlerim bozulduğunda kendisinden para istedim, bütün parasını bana verdi. Sonra ondan nişanlısını istedim, üzülerek nişanlısını da verdi. Nişanlısını istememin nedeni o kadının arkadaşıma layık olmamasıydı. Kendisi çok saf olduğu için arkadaşımı o kadından bu şekilde kurtardım. İşleri bozulduğunda gelip benden iş istedi. Arkadaşımı kendi emrimde çalıştıramazdım, o yüzden iş vermedim. Günün birinde karşılaştığı yaşlı adam benim babamdı. Babam ölmek üzereydi. Onu arkadaşımın yanına ben gönderdim ve mirasını ona ben bıraktırdım. Evine gelen dilenci kadın benim annemdi. Ona bakıp iyi yaşamasını sağlamak için gönderdim. Şu anda evlenmekte olduğu kız da benim kız kardeşim. Onu arkadaşımla evlenmesine ben ikna ettim. İşte biz böyle dostuz. Dostlukla ve Sevgiyle kalın... Нашият наивник, без да се замисли, поканил жената вкъщи и я нахранил. Разбрал, че жената си няма никого и й казал, че и той си няма никого. Предложил й да остане в къщата му, да я поддържа и да готви. Старицата веднага приела предложението му. Един ден тя му казала, че е време да се задоми. Той обаче отвърнал, че не познава подходяща жена. Тя го уверила, че познава такава девойка, и му обещала да ги запознае. Запознали се, харесали се и решили да се оженят. Разпратили покани за сватба. Макар и да бил обиден на приятеля си, наивният другар не забравил да го покани. Всъщност поканил го и за да му покаже как се е оправил в живота. Ето че дошъл и денят на сватбата. Наивният другар взел микрофона и започнал да разказва за своя житейски път: „Имах един приятел, когото много обичах. Един ден, когато той беше в нужда, поиска от мен пари назаем и аз му дадох всичко, което имах. Имах годеница, за която щях да се оженя, но той ми я поиска, защото много я харесвал. Отстъпих му я с голяма болка на сърцето. Не исках да го наранявам. Когато аз бях в нужда, отидох в неговата фабрика и го помолих за работа. Но не ми даде. Много се засегнах, но не му се обидих, защото сме истински приятели. При тези думи хитрият другар не издържал, взел микрофона и започнал да говори: „И аз имах на времето приятел, когото много обичах. Когато бях в нужда, му поисках пари и той ми даде всичките си пари. После му поисках годеницата. Даде ми я с много голяма мъка в сърцето. Причината да му поискам годеницата, е, че тя не беше подходяща за него. Понеже беше много наивен, аз го спасих от нея. Когато беше без работа, дойде при мен и поиска работа. Не можех да го направя мой наемен работник, затова и не му дадох работа. Болният старец, когото срещна един ден на улицата, беше моят баща. Дните му бяха преброени. Аз го изпратих при моя приятел и аз го накарах да му завещае наследството си. Просякинята, която позвъня на вратата му, беше моята майка. Изпратих я, за да й осигуря хубав живот. А жената, за която той сега се жени е моята сестра. Аз я убедих да се ожени за него. Ето какви приятели сме!” С пожелание да бъдете винаги обкръжени с приятели и обич... Май 2010 23 R Ö P O RTA J / И Н Т Е Р В Ю A J D A Ç A U Ş E VA Kitaplarla yepyeni ufuklar açılıyor hayatta В живота книгите откриват нови хоризонти Şevki ŞEN - Sofya - Müzikle ilgilenmeye ne zaman ve nasıl karar verdiniz. Ailenizin bu süreçte ne gibi katkıları oldu? - Küçüklüğümden beri müzikle yaşıyorum. 2 yaşında ilk defa sahneye çıktım. Hayal meyal birşeyler hatırlıyorum. Çok güzel bir elbisem ve kırmızı pabuçlarım vardı. Ailem hep yanımdaydı, zaten babamla çıktım sahneye o zaman. - Çocuğunun müzikle uğraşmasını isteyen ebeveynlere neler tavsiye edersiniz? - Müzik çok zor bir meslek. Herkes o güzel parlak hallerini görüyor: sahne, şan, şöhret ve para. Ama 24 Mayıs 2010 - Кога и как решихте да се занимавате с музика. Какъв е приносът на семейството Ви за музикалната Ви кариера? - Още от детството си живея с музика. За пръв път излязох на сцена когато бях двегодишна. Имам смътни спомени за това. Бях с много хубави дрехи и червени чехли. Семейството ми винаги бе до мен, впрочем тогава се появих на сцената с баща ми. - Какво бихте посъветвали родителите, които искат децата им да се занимават с музика? - Музиката е трудна професия. Всички виждат хубавите и бляскавите й страни: сцената, славата, известността и парите. Но докато се стигне до тях, трябва да се мине през много трудности. Освен та- oraya ulaşana kadar çok büyük zorluklardan geçmek lazım. Büyük şans gerekiyor yetenekten öte ve tabii ki de maddiyat. Enstrüman çalmalarını tavsiye ederim, çünkü bir şarkıcı için önemli bir avantaj bu. - Boş zamanlarınızda müzik dışında ne ile meşgul olursunuz? - Farklı hobilerim var. Boş zamanımda alışveriş yapmayı, bowling oynamayı, sinema ve tiyatroya gitmeyi severim. Yürüyüş yapmayı, doğayla iç içe olmayı severim. Kız arkadaşlarımla vakit geçirmeye de bayılırım. Ayrıca bol bol kitap okurum. - Türk müzik piyasasını bilen ve takip eden birisi olarak, türk sanat müziğini sever misiniz. Uğraşmayı hiç düşündünüz mü? - Tabi ki sanat müziğini çok severim. Ama bende pop müzik daha ağır basıyor. Belli bir eğitim aldıktan sonra ilerde öyle bir proje olursa ve sanat müziğine yeteneğim varsa seve seve denerim. - Yeni albüm çalışmanız var mı. Bu albümde türkçe parçalar da seslendirmeyi düşünüyor musunuz? - Yeni maxi single çalışmalarım var ama şu an sürpriz olarak kalmasını isterim. - Günümüz gençleri için televizyonda seyrettikleri ünlüler, kendi hayatlarına örnek teşkil ediyor. Sizin hayatınızda da örnek olabilecek ne gibi tecrübeler oldu ya da olmasını planlıyorsunuz? - Herkes hayatının farklı dönemlerinde birilerine hayran olmuştur. Ben duruşuyla, müziği ile ve sosyal projeleriyle Gülben Ergen’e çok hayranım. Mesela yardım severliğine hayranım. Anneme gösterdiği sabrı ve tüm tecrübelerini bana öğrettiği için hayranım. Babama da bu güne kadar yaptığı herşey için minnettarım. - Ümit Dergisi’ne ulaşabiliyor musunuz. Dergiyi nasıl buluyorsunuz? - Ümit dergisini çok beğeniyorum. Aboneyim. - Dergimiz okuyucularının birçoğunun orta okul çağında olduğunu düşünürsek, onlara ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz? - Onlara zararlı alışkanlıklardan (uyuşturucu vs.) uzak kalmalarını tavsiye ederim. Ayrıca ben alkol ve sigara da kullanmam. Yararlı şeyler değil çünkü. Daha çok kitap okumalarını tavsiye ederim, çünkü orada bambaşka bir dünya var. Kitaplarla yepyeni ufuklar açılıyor hayatta. лант се изисква и голям шанс и, разбира се, материални средства. Бих ги посъветвала да свирят на някакъв инструмент, защото това е голямо предимство за един изпълнител. - С какво се занимавате в свободното си време освен с музика? - Имам различни хобита. В свободното си време обичам да пазарувам, да играя боулинг, да ходя на кино и театър. Много обичам да прекарвам времето си заедно с приятелките ми. Освен това чета много книги. - Като изпълнителка, която следи пазара на турската музика, харесвате ли турска класическа музика? Мислили ли сте да се занимавате с такава музика? - Разбира се, че много обичам турската класическа музика. Но при мен доминира поп музиката. Ако в бъдеще има такъв проект и ако имам данни за класическо пеене, с удоволствие бих се опитала, след като получа необходимата подготовка. - Работите ли над нов албум. Ще има ли и турски песни в него? - Работя над нови макси сингъли, но засега бих искала да останат в тайна. - Съвременните млади хора подражават на известните лица, които виждат по телевизията. Какви примери за подражание може да дадете от личния си живот или възнамерявате ли да има такива? - В различни периоди от живота си всеки човек е бил нечий почитател. Аз харесвам много Гюлбен Ерген, нейното поведение, музика и социалните й проекти. Например харесвам волята й за благотворителност. Почитам майка ми за нейното търпение към мен и за това, че ми предаде целия си опит. Задължена съм и на баща ми за всичко, което досега направи за мен. - Успявате ли да намерите списание „Юмит”. Какво е мнението Ви за списанието? - Списание „Юмит” ми харесва много. Абонирана съм за него. - Какво бихте посъветвали читателите ни с уговорката, че повечето сред тях са в прогимназиална възраст? - Съветвам ги да стоят далеч от вредните навици (упойващи вещества и др.). Освен това аз не пуша и не употребявам алкохол. Защото те не са полезни. Бих ги посъветвала да четат повече книги, защото в тях има съвсем различен свят. В живота книгите откриват нови хоризонти. Май 2010 25 GEZi Dostluk eksenli bir gezi Ü mit dergisi ve Zaman Gazetesi vasıtasıyla düzenlenen planlı bir geziye iştirak ettiğimiz için Türkçe öğretmenleri olarak hepimiz şeref ve onur duyduk. Tabi ki, uzun zamandır bizler, bu geziyi konuşuyorduk, ama kısmet ilk bahar tatilinde yapmakmış. Sabahın ilk saatlerinde Kırcali’den uzun bir yolculuğa çıktık. Herkes heyecanlı ve pür dikkat idi. Geziye çıktığımızda kafamızda epeyce sorular vardı. İlk durağımız Haskovo Zaman Gazetesi ofisi oldu. Orada bizleri sıcak ilgi alaka beklediği gibi güzel bir kahvaltı da bekliyordu. Bazılarımız buna ilk defa tanık oluyorlardı ve bu onlar için memnuniyet verici bir ziyaretti. Güzel bir sohbetten sonra yolumuza devam ettik. Sliven ve Aytos’tan devam eden yolculuğumuz bizi Ruen Belediye’sine kadar götürdü. Rüzgarlı ve bulutlu havaya rağmen sıcak bir ortam bizi bekliyordu orada. Yol aldıkça sorularımız birer birer çözülmeye başladı. İlk önce bizleri Nedret Lütfi Bey karşıladı ve düzenlenen öğretmenler buluşması bizi çok memnun etti. Birden kendimizi sıcak odanın içinde bir meslektaş ortamında bulduk. Çok çabuk kaynaştık. Hemen ortak problemlerden bahsetmeye başladık. Sonra 26 Mayıs 2010 da onların geleneklerini, örf ve adetlerini, çok ilginç gelen kına gecesi giysilerini tanıdık, çok beğendik. Hatta üzerimizde denedik. Dobra Polayana “Sv.Sv. Kiril i Metodiy” orta okul yöneticileri bizleri okullarına davet ettiler. Bizler de davete icabet ettik. Tanışma faslında herkes kısaca kendini ve çalıştığı okulu tanıttı. Görüşmeye katılan Burgas Recep Küpçü Kültür merkezi Başkanı Mücella Bilal türkçe öğretmenleri ile birlikte düzenledikleri etkinlikleri bizlere anlattı. O güzel ortamdan ayrılmak istemesek de bizleri Şumen bekliyordu. Ayrılma vakti gelmişti. Vedalaştık ve yola koyulduk. Yolculuğumuz esnasında Kamçiya nehri bizi çok etkiledi. Yol boyu güzel manzaraları seyrederek gittik. Hele “Çudnite skali” denilen yeri görünce hatıra fotoğrafı çekmeden geçemedik. Tabiatın bu güzelliği bizi Şumen’e kadar götürdü. Şumen’de ilk önce turistlerin sıkça uğradığı bir yer olan Tombul camiini ziyaret ettik. Cami görevlisi bizlere caminin tarihini ve özelliklerini anlattı. Ardından “Stariya Grad” denen tepeye çıktık. Şumen platosunda bulunan, 30 km. uzaklıktan görünen, içinde yazı ve çizimlerle Bulgaristan tarihini anla- tan büyük anıtı görmeyi de ihmal etmedik. Her yerde olduğu gibi burada da Niyazi Küçük Bey bizleri çok sıcak karşıladı. Bu arada Şumen Üniversitesi Türkoloji bölümü öğretim görevlisi Doç. Haşim Akif de sohbetimize katıldılar. İkinci günü Haşim Akif Bey’in daveti üzerine Şumen Üniversite’si Türkoloji bölümünü gezdik. Kütüphanesini de görerek hediyelerimizi aldık. Buraya kadar gelip de Şumen’in merkezini ve dükkanlarını gezmeden yola çıkmak olmazdı. Çarşı pazarında bir tur attıktan sonra Ruse’ye doğru yola çıktık. Bizleri orada Tuna nehri ve yeni dostluklar bekliyordu. Yol güzel olduğu gibi iki tarafı da yemyeşildi. Bazı ağaçlar yeni yeni filizleniyordu. Tıpkı bizim yol boyunca kurduğumuz yeni dostluklar gibi onlar da filizleniyordu. Yeşillerin nüansları gözümüzün görebildiği yere kadar uzanıyordu ve gökyüzünün mavisi ile karışıyordu. Ruse’ye geldiğimizde bizleri Zaman ofisinde güzel bir sürpriz bekliyordu. Tatlı bir sohbetin ardından bizlere kendi elleriyle hazırladıkları Maklübe yemeği sunuldu. Yemekten hemen sonra Ruse programının ilk kısmını gerçekleştirdik- merkez caddeyi, Tuna boyunu ve müzeyi gezdik. İlk tren yolunu ve sultan vagonlarını da görmeyi ihmal etmedik. Tüm bunlardan sonra Ruse’nin ünlü Tekke’sinde birer yorgunluk kahvesi içtik. Zamanın nasıl geçtiği- ni anlamadık. Hemen akşam oluverdi. Akşam yemeğinde Türk mutfağının nefis yemeklerinin tadına baktık. Üçüncü gün sabah kahvaltısından sonra “ Güneş” derneğini ziyaret ederek, ‘Mecbure Efraimova’dan derneğin faaliyetleri hakkında bilgi aldık. Bunun yanında bol bol da kitap satın aldık. Artık ayrılık vakti gelmişti. Oradaki dostlarımıza misafirperverliklerinden dolayı teşekkürlerimizi belirterek yola çıktık. Geri sayım başlamıştı ve bizleri uzun bir yolculuk bekliyordu. Fakat yol boyunca üç günlük kısa bir zaman dilimi içinde kurduğumuz dostluklardan durmadan bahsettik. Böylece yol hızla tükendi. Yol boyu geçtiğimiz şehirlerin güzelliklerini görmek ve birer yorgunluk kahvesi içmek için zaman bulduk- Veliko Tırvovo, Gabrovo’nun Etnoğrafya müzesi “Etır”ı, Şipka tepesi ve Kazanlık kasabasını ziyaret ettik. Tırnovo ve Gabrovo arası güzel bir yerde İdris Bey ve Hüseyin Bey, bizlere hazırladıkları yemeklerle piknik yaptırarak bir sürpriz daha yaşattılar. Her başlangıcın bir sonu olduğu gibi bizim gezinin de sonuna gelmiştik. Çok güzel bir dostluk gezisi oldu ve unutulmaz anlar yaşadık. Bundan dolayı ilk önce Ümit dergisine ve bu gezinin gerçekleşmesinde emeği geçen bütün dostlarımıza teşekkür etmeyi bir bolç bildik. İyi ki siz varsınız... Geziye katılan Türkçe öğretmenleri Май 2010 27 Derleyen: Menevsiye BİLAL BAHAR GELDİ, DİKKAT! Внимание, пролетта дойде! Bahar yorgunluğu, hemen herkesin mevsim dönüşlerinde hissedebildiği bir takım ruhsal ve bedensel belirtilere verilen genel isim olarak ele alınıyor. Bedensel etkilerini anlamak için cildimizi tanımak gerekir. Cildimiz bir duyu organıdır. Bu canlı organın yüzeyini hafif asitli bir tabaka korur. Bu asitli tabakanın oluşması yağ ve ter bezlerinin sağlığına dayanır. Cilt aynı zamanda beden ısısını dengeler, bedeni bakterilerden korur. Aşırı soğuk ve ani mevsim değişiklikleri, sigara, bulunduğumuz kirli ortamlar cildimizde mat ve soluk bir görünüme neden olabilir. HAVADAKİ POZİTİF İYONLAR MUTLU EDİYOR Bahar aylarında havadaki elektrik yükü artar, pozitif ve negatif yüklü iyonların artmasının da insan biyoritminde olumlu ya da olumsuz etkiler yaptığı ve vitamin ve besin destek ürünlerinin önem taşıdığını hepimiz biliriz. Burada vitamin ve minerallerin takviye edilmesinin çok büyük yararı var. Eksik olan vitaminlerin alınması bahar aylarında yorgunluğu fazla hissetmeden o dönemi geçirmemizi sağlayacaktır. YORGUNLUKTAN KORUNMA ÖNERİLERİ Eğer altta başka bir hastalık yoksa yorgunluktan korunmak için alınabilecek bazı önlemler bulunuyor. Masaj, terapi, cilt ve vücut bakımlarının yanı sıra yorgunlukla baş edebilmek için enerjinin doğru kullanılmasının öğrenilmesi gerekir. Çalışma ve dinlenme periyotlarını iyi ayarlamak, çalışırken vücut mekaniklerini doğru kullanmak, çalışma ortamını iyi havalandırmak alınacak önlemler arasında sayılabilir. İlknur Canözer, Güzellik Uzmanı Nisan 28 Mayıs 2010 Почти всички усещат някакви емоционални и физически промени в организма си през този сезон, които хората определят като пролетна умора. За да определим състоянието на организма, трябва добре да познаваме кожата си. Кожата е най-външният пласт, който покрива цялото човешко тяло и е най-големият сетивен орган. Благодарение на милионите нервни окончания, се ориентираме спрямо дразнителите от околната среда и се предпазваме от тях. Кожата отделя пот, за да охлажда тялото ни и го предпазва от микроби. Излагането на много ниски температури, резките сезонни промени, цигарите или мръсният въздух могат да бъдат причина за бледото и матово състояние на кожата. ПОЗИТИВНИТЕ ЙОНИ ВЪВ ВЪЗДУХА ПРАВЯТ ХОРАТА ЩАСТЛИВИ През пролетните месеци въздухът е по-наелектризиран, увеличени са позитивните и негативни йони и това влияе на биоритъма у човека – на някои хора това се отразява позитивно, а на други не. От много голяма полза е подсилването на организма с необходимите му витамини и минерали. СЪВЕТИ ЗА ПРЕДПАЗВАНЕ ОТ УМОРАТА Ако в основата не съществува сериозно заболяване, може да се преборим с умората. Освен масажите, терапиите, грижите за кожата и тялото, трябва да умеем да изразходваме правилно енергията си. Да организираме добре времето за работа и почивка, да използваме правилно механизмите на тялото докато работим, проветряването на работното място също може да е от значение. KAKAOLU ISLAK KEK Malzemeler: 4 yumurta, 1 su bardağı toz şeker, 1 su bardağı esmer toz şeker, 2 su baradağı süt, 1 su bardağı sıvıyağı, 2 çorba kaşığı kakao, 100 gr. bitter çikolata, 1 su bardağı ceviz, alabildiği kadar un. Hazırlanışı: Karıştırma kabına 4 adet yumurtayı kırın. Yumurtanın üzerine 1 su bardağı toz şeker ve 1 su bardağı esmer şekeri ilave edip mikserle çırpın. Daha sonra üzerine 2 su bardağı sütü ilave edin. Sütün üzerine 2 çorba kaşığı kakao ilave edip mikserle çırpın. Daha sonra üzerine 1 su bardağı sıvıyağ ilave edip mikserle çırpın. Bu karışımdan 2 su barağı ayırın. Daha sonra üzerine 3 su bardağı un ve 1 paket kabartma tozu ilave edip karıştırın. Islak keki fırın kabına alın. Önceden ısıtılmış olan 170 derecelik fırında pişirin. Fırından çıktıktan sonra ıslak keki kesin. Ayırdığınız sosu ıslak kekin üzerine dökün. Kek sosu iyice çeksin. 100 gr. bitter çikolatyı eritin. Eritilmiş bitter çikolatayı kekin üzerine sürün. 1 su bardağı cevizi fırında kızartın. Kekin üzerine cevizleri ilave edip servis edin. СИРОПИРАН КЕКС С КАКАО Необходими продукти: 4 яйца, 1 чаша захар, 1 чаша кафява захар, 2 чаши прясно мляко, 1 чаша олио, 2 супени лъжици какао, 100 грама натурален шоколад, 1 чаша орехи, 3 чаши брашно, 1 бакпулвер. Начин на приготвяне: В съд за разбиване счупете 4 яйца. Добавете бялата и кафява захар и ги разбийте. Добавете и прясното мляко. След това и двете супени лъжици какао. Добавете и олиото като продължавата да разбивате с миксер. От приготвената смес отделете около две чаши. След това в съда за разбиване сложете 3 чаши брашно и един бакпулвер и разбъркайте. Изсипете в кексова форма. Сложете да се пече в предварително загрята на 170 градуса фурна. След като се изпече, го разрежете на парчета. Сиропирайте със соса, който отделихте. Като поеме добре сиропа, разтопете натуралния шоколад и залейте кексовите парчета. Запечете леко орехите във фурната и ги поръсете с тях кекса. 30 Mayıs 2010 Май 2010 31 НОВИНИ 96 години от създаването на Община Кирково О фициалната част на тържеството започна със слово на кмета на общината Шукран Идриз, която от трибуната на площада припомни постигнатото и изграденото в китната погранична община и набеляза предстоящите предизвикателства, които стоят пред ръководения от нея екип. Празничната програма продължи с изпълнения на децата на Кирково. Малчуганите от ЦДГ „Юрий Гагарин” с. Кирково поздравиха присъстващите със своите танци. Поздрави имаше от страна на побратимената гръцка община Мароня – сиртаки, изпълнено от учениците в танцовата група при СОУ „Отец Паисий” с. Кирково. Берна Кючукали от СОУ „Н. Й. Вапцаров”-с. Бенковски, поздрави уважилите празника от името на турската община Газиемир, с песента „Ах калбим”. Празничната програма продължи с изпълнения на 32 Mayıs 2010 танцови състави за народни песни. И тази година фолк певица подгряваше многобройната публика. Този път, специално за кирковчани пя Цветелина Янева. За купата на кмета на община Кирково, на стадион “Граничар” в селото се проведе футболната среща между отборите на СОУ „Хр. Ботев”-с. Чорбаджийско и СОУ „Н. Й. Вапцаров”-с. Бенковски. Официални гости на тържеството по случай 96-годишнината от създаването на Община Кирково бяха Фарасопулос Сидерис, председател на общински съвет в община Мароня, Мехмед Мараба, зам.-кмет на община Газиемир; общинските съветници и служители на общинската администрация в община Газиемир Абдурахим Нурсой, Хедийе Кахя, Хюсеин Аслан, Ерсин Саикюсе, Шабан Чамдерели. Хюсеин Юсуф, Кърджали LUDOGORTSİ (DURAÇ) Gönderen: İsmail Aydın Sizlere köyümü anlatmak istiyorum! Köyüm Ludogortsi (Duraç) Kuzeydoğu Bulgaristan’ın Deliorman bölgesinde bulunuyor. Köyümüz Razgrad’ın 24 km kuzeydoğusunda, İsperih ilçesinin ise 8 km güneyindedir. Razgrad – İsperih – Silistra kara yolu köyün içinden geçer. Deniz seviyesinden 350 m yüksekliktedir. Köyün üç tarafı ormanla çevrilidir. Ormanda çok sayıda hayvan türü yaşamaktadır. Tavşan, sincap, tilki, dağ kedisi vs. Su kaynakları bakımından zengin olan köyümüzün etrafından iki dere akar usul usul. Bu topraklarda genelde buğday, arpa, ay çiçeği, mısır yetiştirilir. Son yıllarda kabak çekirdeği ve tütün gibi kazanç getiren ürünlerle uğraşan çifçilerin sayısı artmaktadır. Meyvecilikte köyün eriği meşhurdur. Ludogortsi Osmanlı zamanında kurulan bir köydür. Daha sonra buraya Tatarlar, Çerkezler ve Bulgarlar da yerleşmiştir. Köyümüzde Türk ve Bulgar toplam 1160 kişi yaşamaktadır. Köyün merkezinde muhtarlık binası bulunuyor. Köy muhtarı Aydın İsmail elinden gelen imkanlarla köylülerin yardımına koşuyor. “Hristo Botev” okulunda 4 köyden 150 öğrenci okumaktadır. Burada birden sekize kadar tüm çocuklar Türkçe okuyor. Türkçe öğretmeni Osman Osman çocuklara okumayı sevdirmeyi başarmış durumda. “Dora Gabe” adındaki anaokulunda 25 çocuk bulunmaktadır. Köyün sağlık merkezi bulunmakta ve burada hastalar ilk yardım hizmetleri almaktadır. “Razvitiye” okuma evinin ziyaretçileri hiç eksilmiyor. Okuma evinde köy halkı hep beraber bayramlarını kutlayabiliyorlar. Sizleri de bir gün minik ve şirin köyümüze bekliyoruz. Май 2010 33 Kuklen şehri “Otets Paisiy” Lisesi СОУ „Отец Паисий” гр. Куклен Okulumuzda bütün bunlar yapılıyor, çünkü öğrencilerimiz bunları hak ediyor. Vılço GEORGİEV - Okul Müdürü 2009 – 2010 eğitim yılında “Otets Paisiy” Lise’sinde, birden sekize kadar 404, hazırlık sınıfında ise 28 öğrenci öğrenim görüyor. Okuldaki öğrenciler, farklı etnik gruplardan oluşmasına rağmen, aralarında herhangi bir sorun yaşamadan eğitimlerine devam ediyorlar. Okuldaki eğitim ve öğretim 30 lisanslı öğretmen ve bir de psikolog tarafından gerçekleştiriliyor. Okulun altyapısı oldukça iyi. Okul binası yeni (1976’da) inşa edilmiştir. “Güzel Bulgaristan” projesi kapsamında tamir edilen binaya alüminyum doğrama pencereler takılarak, kış mevsiminde enerji tasarrufu sağlanmıştır. Ayrıca modern spor salonu ile yemekhaneye sahip olan okulda, yemekhane kısmı kiraya verilmiştir. Bir tane bilgisayar sınıfının yetersiz olmasından dolayı gelecek yıl öğrencilerimizin ihtiyaçlarına cevap vermek üzere, ikinci 34 Mayıs 2010 В СОУ „Отец Паисий” гр. Куклен през учебната 2009/2010 г. се обучават 404 ученика от първи до осми клас и 28 деца в подготвителна група. Ученическият състав на училището е мултиетнически, но сериозни проблеми в това отношение между учениците няма. Учебно възпитателната работа в училище се реализира от 30 правоспособни учители, в това число и психолог. Материалната база на училището е сравнително добра. Сградата на училището е нова, построена е през 1976 г. По проект на „Красива България” е санирана, дограмата е алуминиева, а това доведе до много добър енергийно спестяващ ефект през отоплителния сезон на годината. Училището разполага с модерен физкултурен салон, а също така и с база за столово хранене, но тя е отдадена под наем. Разполагаме и с един компютърен кабинет, като плануваме за следващата година да бъде оборудван втори за нуждите на нашите ученици. bilgisayar sınıfı kurmayı planlıyoruz. 2006 yılında, Kuklen şehrinde yaşayan etnik grupların geleneksel giysilerinin sergilendiği, atalarımızın kullanmış oldukları eşya ve malzemelerin de yer aldığı okul etnografi müzesi açıldı. Okulda, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yanı sıra ders yılı esnasında farklı ve zengin ders dışı çalışmalar da gerçekleştiriliyor. Her yıl, 1 Aralık’tan önceki hafta öğrencilerin edebiyat, müzik ve resim dallarında yeteneklerini sergiledikleri ‘Paisievi Dni’ haftası kutlanıyor. Bunun yanında maddi durumu zayıf olan çocuklar için yardım kampanyaları düzenliyoruz. Bu yılki yardım kampanyası, Asenovgrad’taki “Tanyo Voyvoda” Çocuk Yurdu ve Bratsigovo’daki “Vasil Petleşkov” Yurdu’ndaki çocuklar için yapıldı. Buna yönelik, mayıs ayında Kuklen halkı ve vatandaşla- През 2006 г. открихме училищен етнографски музей, в който са изложени носии от трите етноса, живеещи в гр. Куклен, предмети и вещи, използвани от нашите деди. Наред с учебно възпитателната работа през учебната година в училището ни кипи и богата и разнообразна извънкласна дейност. Всяка година седмицата преди първи декември е посветена на Паисиевите дни, в които учениците показват своите таланти в областта на литературата, музиката и изобразителното изкуство. Ежегодно организираме благотворителни акции за деца в неравностойно положение – тази година бяха за децата от дом „Таньо Войвода” в Асеновград и дом „Васил Петлешков” в Брацигово. Всяка година през месец май изнасяме Благотворителен концерт пред гражданите и обществеността на гр. Куклен. Вече е традиция издаването на училищния вестник „Светулчица”, който се списва изключително от нашите ученици. Май 2010 35 rına Hayırseverlik Konseri düzenliyoruz. Öğrencilerimiz tarafından hazırlanan ‘Svetulçitsa’ okul gazetesinin yayınlanması gelenek haline gelmiş durumda. Okul ile ilgili sorunların çözüme kavuşturulmasında bize her zaman destek sağlayan Kuklen Belediyesi ile iyi bir partnerliğimiz var. Plovdiv KTSM 2000 AD yönetiminin ve icra müdürleri olan Doç. Dr. Müh. Nikola Dobrev’in yardımları ile trafikte güvenlik sahası kuruldu. Öğrencilerin, büyük bir arzu ile balçıktan eşyalar yaptıkları çömlekçilik atölyesi donatıldı. Okulumuz, Kuklen şehri SF “İndi-Roma 97” ile partner oldu ve “Okuldan Sonra da Birlikte” projesinin gerçekleştirilmesinde yer alıyoruz. Okul encümenliğinin de yardımıyla, ilk ve ortaokul öğrencilerine İngilizce kursları düzenlenmektedir. Okul yönetimi olarak binanın maddi ve teknik altyapısını devamlı yenilemeye çalışıyoruz. Şu ana kadar, bu ders yılı zarfında, ilkokul öğrencilerine yeni sıralar satın alındı ve küçük bir spor salonu yaptırıldı. Okula kamera sistemi kurularak güvenlik temin edildi. Ayrıca binadaki tüm kapılar yenilendi ve ışık sistemi florasan lambalarla değiştirildi. Öğretmenlerimizi de düşünerek öğretmenler odasına klima taktırıldı. Okulumuzda bütün bunlar yapılıyor, çünkü öğrencilerimiz bunları hak ediyor. 36 Mayıs 2010 Имаме изградено добро партньорство с община Куклен, която винаги ни оказва съдействие при решаването на проблеми, свързани с училището. Със съдействието на ръководството на КЦМ 2000 АД гр. Пловдив и неговия изпълнителен директор доц. д-р инж. Никола Добрев, в училището ни бе построена площадка по безопасност на движението, оборудвана е работилница по грънчарство, в която учениците с огромно желание изработват предмети от глина. Училището ни е партньор със СФ „Инди-Рома 97” гр. Куклен и участваме в реализирането на проект „Заедно и след училище”. С помощта на УН са организирани курсове по английски език с ученици от начален курс и прогимназиален етап на обучение. Постоянно се стремим да обновяваме материално-техническата база на училището. До този момент на тази учебна година сме закупили нови чинове за учениците от първи до четвърти клас, изградихме видео наблюдение на училището, направихме си мини физкултурен салон за начален курс, закупихме нови компютри, подменихме всички врати в училищната сграда, осветлението в училище е сменено с луминесцентно, закупихме климатик за учителската стая. Всичко това се прави в нашето училище, защото децата ни го заслужават. N A S R E D D iN H O C A / Н А С Р Е Д И Н ХОДЖА Saz çalması Свирене на саз Hoca’ya sormuşlar : - “Saz çalmayı bilir misin?” - “Bilirim” demiş. - “Buyur, çal bakalım” diyerek eline bir saz tutuşturmuşlar. Hoca mızrabı almış, perdelere basmadan tellere vurmaya, tuhaf sesler çıkarmaya başlamış. - “Saz böyle mi çalınır a Hoca?” demişler, “Parmaklar perdeler üzerinde gezdirilir, mızrap tellere vuruldukça da sazdan makamlara göre ses çıkar.” - “ Perdeleri bulamayanlar öyle çalar” demiş Hoca; “ Ben sazı elime alır almaz perdeyi buldum! Ne diye boşuna gezineyim.” Попитали Насреддин ходжа: - Можеш ли да свириш на саз? - Мога. – отвърнал той. - Тогава заповядай, посвири малко. – му казали и му подали един саз. Ходжата хванал перцето и започнал да дрънчи по струните, без да ги натиска с пръсти. - Ама така ли се свири на саз, бе ходжа? Струните трябва да се притискат тук-там с пръсти по определен начин, че като свириш с перцето по струните, да излиза звук в определена гама. - Който не знае къде да натиска, натиска къде ли не, че да свири. – отвърнал Насреддин ходжа. – Аз още щом взех саза, намерих къде да натискам! Защо напразно да продължавам да натискам тук-там... Öğüt: İnsanlarla konuşurken alâkasız, ilgisiz sorular sormaktan kaçınalım. Поука: Да избягваме неподходящи въпроси, когато разговаряме с хората. Май 2010 37 OU “Petır Beron” öğrencileri - Razboyna/Burgas Çocuk Kulübü Üyelerimiz Merve Şükrü - Bılgarin/Harmanli SEVERİM Mestan Adalı Ostrovets/Kırcali Severim: Düğümlenmiş bakışları, Aya benzeyen kaşları, Güneşin doğuşunda, Yağmurun süzülüşünü severim. Ay ışıklı gecelerde, Renklerin yeşilini sevmek Başka bir doğadır içimde Akşamın ılık serinliğinde Dostlarla çardak altında Hafıza defterini açarak Dünümü anımsatmayı Türkçemle kana kana Türkülerimi söylemeyi Severim. 38 Mayıs 2010 İLKBAHAR Ramadan Yakup Pçelina/Razgrad Geldi yine o güzel bahar Yemyeşil oldu şu yaylalar Ahırda meleşir kuzular Ovalarda kaval sesi var! Ormanlarda ilk çiçek açan Alçak gümeli kızılcıklar Ağaçlara ilk yuva yapan O güzel nağmeli serçeler! Daldan dala uçuşan kuşlar Sevinçle baharı müjdeler Bir gün evde sordum anneme Şu kuşlarda kaç ev var? diye Biricik, o da dal üstünde. Yavrum, senin yuvan ikidir Biri okul, biri de şu ev Sen onların kıymetini bil Sev onları, hem de çok çok sev. Samidin, Denis, Elis ve Melisa - Gorsko Novo Selo/V. Tırnovo Иде пролет Айше Карабекир - гр. Куклен Иде пролетта прекрасна, иде с дъх омаен. Първото кокиче аз видях, там в ъгъла на двора. Повдигнах очички в небосвода И какво ли аз съзряхдърветата са цъфнали с голямата корона, цветята миришат ли миришат омайно, тревичката е поникнала и раззеленила като килим. Червеноклюният щъркел се завърнал у дома, лястовичките бързат да свиват своите гнезда. Слънцето сияе в небетосякаш е златна паричка. Ето, ето, пролетта е дошла. POSTA ПОЩА Ömer ve Emel Sezgin - Ustren/Kırcali ANA DİLİM TÜRKÇEM Orhan Halil Yarmacı - Buk/Kırcali Sensin benim Türkçem, Ana dilim bahçem! Sensin benim goncam, Benim güzel Türkçem! Kalbime dolan sensin, Gönlümü çalan sensin, Aklımı saran sensin, Benim güzel Türkçem! Bize yazı, şiir ve resim gönderme zahmetinde bulunan; yarışmalara katılan fakat sayfa sayımızın sınırlı olması sebebi ile çalışmalarının tamamını yayınlayamadığımız, aşağıdaki isimleri yazılı okuyucularımıza dergimize olan sevgilerinden dolayı çok teşekkür ederiz. Duygu Süleyman-Lyaskovets/Kırcali, Ünzile Hasan-Reçitsa/Burgas, Denis Topçiev-Kuklen/Plovdiv, Beyhan Alimolla-Buk/Kırcali, Alim Nazmi-Smirnenski/Ruse, Revinç Reyhanova-Smirnenski/Ruse, Aylin İlhanova-Smirnenski/Ruse, Sevgi Kambeşeva-Smirnenski/Ruse, Fazlie Sabri-Smirnenski/Ruse, İvailo Plamenov-Smirnenski/Ruse, Meylin Metinova-Smirnenski/Ruse, Elie Seyhanova-Smirnenski/Ruse, Ayhan Erecebov-Vranikon/Omurtag, Beysim Şaban-Malık İzvor/Haskovo, Dilyar Ünal-Voyvoda/Şumen, Aysun İlyas-Zimovina/Haskovo, Mehmet Ramadan-Sini Rid/Burgas, Mirem Şukri-Dobra Polyana/Burgas, Şerif ŞerifSokolyane/Kırcali, Hasan Ocaklı, Emel Mustafa-Studen Kladenets/Kırcali, Hazim-Stremtsi/Kırcali, Naime Mustafa-Svobodinovo/Kırcali, Sevim Seyhan-Zvezdel/Kırcali, Аyçin Ayhan-Boil/Silistra, Mestan Adalı-Ostrovets/Kırcali, Esma Ömer-Buk/Kırcali, Orhan Yarmacı-Buk/Kırcali. Май 2010 39 FUNDA AHMET - VILÇANKA/KIRCALİ ENGİN HİLMİ - ŞOPTSİ/KIRCALİ DERYA KADİR - MOMİNSKO/ASENOVGRAD BASRİ ALİ - STOMATSİ/KIRCALİ ÜMMÜ HAKİM - ÇİFLİK/KIRCALİ EMEL SEZAİ - STREMTSİ/KIRCALİ ARZU MUSA - ÇİFLİK/KIRCALİ JALE SAİD - ÇİFLİK/KIRCALİ NEŞE AHMET - ÇİFLİK/KIRCALİ RAİM ANGELOV - ÇİFLİK/KIRCALİ HAKİME BİLGİN - STREMTSİ/KIRCALİ İLİYA KARAİVANOV - KUKLEN GÜLNAZ MEHMET - VODENİÇARSKO 40 Mayıs 2010 EMİN EMİN - SİLEN/HASKOVO NİLAY AHMET - SİLEN/HASKOVO AYNUR METİN - METLİKA/KIRCALİ BAYRİYE APTİ - KUKLEN NEVRİYE AHMET - MOMİNSKO/PLOVDİV MUSTAFA ÖZKAN - STREMTSİ/KIRCALİ MUSTAFA ÖZKAN - STREMTSİ MEHMET SABAHTİN - SİLEN/HASKOVO KRASİMİRA VELEVA - KUKLEN SALİHA VEDATOVA - VARNA BURAK ÖMER - ŞUMEN SALİM MUSTAFA - SREDNA MAHALA AYSUN OSMAN - STAMBOLOVO/HASKOVO İSMAİL MEHMET - ÇİFLİK ARZU MUSA - ÇİFLİK İSMAİL EMURLA - ÇİFLİK HAFİZE RİZOVA - YABLANOVO SİBEL MESUT - SİLEN/HASKOVO Май 2010 41 Е В О Ц ВИ Две момчета спорели: - Това там горе е Слънцето! - Не е! Луната е! - Не, Слънцето е! - Не, Луната е! Попитали един минувач: - Извинете, сър, това там горе Слънцето или Луната е? - Ъ-ъ-ъ... Много съжалявам! Не съм от този квартал! ☺ ☺ ☺ Мъж отива в гората за дърва. Горският го хваща и го пита: - Накъде с тия дърва, бе? - Амиии.... За зайците! - Че ядат ли ги...? - Ако не ги ядат, ще ги изгоря! ☺ ☺ ☺ Млада жена плете малки чорапки. - Скъпи - казва тя на мъжа си, - сигурно би ти се искало да чуеш как малки краченца тичат по пода на апартамента... - Не. Не обичам мишки! ☺ ☺ Учител пита сина на известен графолог: - Какво каза баща ти, като видя забележките ми в тетрадката ти за домашна работа? - Че сте сприхав, склонен към юмручна разправа и средно интелигентен... ☺ ☺ ☺ - Защо те задържаха след училище? - Бях забравил къде са Хаваите. - Е, в бъдеще запомняй къде си слагаш нещата. ☺ ☺ ☺ - Тате, спиш ли? - Не. - Дай 10 лева? - Хърр... ARKADAŞIM, CEVAP VER!!! LÜTFEN!!! 42 Mayıs 2010 ☺ УНИКАЛНИ РЕКЛАМИ SON MÜŞTERİ Kurnaz olmakla övünen bir adam benzin istasyonunun önünde durdu: - Arabaya iki litre benzin koy. Benzinci bir yandan arabaya benzin koyarken bir yandan gülümseyerek, - Siz eski fiyattan benzin alacak son müşterimizsiniz. - Öyleyse kırk litre koy, dedi adam. Depo dolduktan sonra ekledi, - Yeni fiyat ne olacak? Benzinci cevap verdi: - 75 stotinka daha ucuzlayacak efendim. DEVE Öğretmen Alp’e sorar: - Kamburu olan hayvanın adı nedir? - Deve öğretmenim. - Güzel. Şimdi de bana iki kamburu olan hayvanın adını söyle. - Hecin Devesi öğretmenim. - Mükemmel. Son olarak üç kamburu olan hayvana ne derler? - Kamburu olan Hecin Devesi, öğretmenim. MÜZİK Cimriliğiyle meşhur bir adam komşularına yeni evini gezdiriyordu. Bir odaya girdiler. - Burası da müzik dinleme odası. - İyi ama burada müzik âleti yok ki. - Evet, ama komşunun çaldığı müzik en iyi bu odadan duyuluyor. ÜNİVERSİTE MEZUNU Üniversiteyi bitirmiş olmasına rağmen mesleğini tam olarak öğrenememiş bir genç, iş arayıp bulur. Çalışacağı ilk gün patronu gelir: - Al şu bezi yerleri silmeye başla. Genç, - Ama efendim ben üniversitede okudum. - Ha o zaman başka; ver bezi, ben sana nasıl yapacağını göstereyim. Май 2010 43 Zürafanın labirenti geçip yavrusuna ulaşmasına yardımcı olabilir misiniz? По кой път трябва да мине жирафът за да стигне до рожбата си. Misketler içindeki 3,4,5 ve 6 rakamlarını kullanıp yukarıdaki matematik işlemlerini sırasıyla yaparak 28 sayısını elde edebilir misiniz? Not: Rakamları sadece bir kere kullanabilirsiniz. Adamın biri parkta oturmuş, elindeki bir fotoğrafa bakıyormuş. Resimdekinin kim olduğunu merak edenlere cevap yerine şöyle bir ipucu vermiş: - Ne erkek ne kız kardeşim var. Resimdeki adamın babası, benim babamın oğlu. Acaba adamın baktığı fotoğraftaki Acaba adamın baktığı fotoğraftaki kişi kişi kimdir, bulur musunuz? kimdir, bulur musunuz? Bir dakikalık süreBir dakikalık süreniz başladı.... niz başladı... Mayıs 44 44 Eylül 2008 2010 Alttaki resmin gölgesini bulabilir misiniz? Открийте сянката на долната рисунка! İsmail’in Halile söylediklerine bakarak iki arkadaşın kaçar levaları olduğunu bulabilir misiniz? Bana 1 LV. verirsen, bendeki para sendeki paranın iki katı olur. Ben sana 1 LV. verirsem ikimizin cebindeki para eşit olur. Открийте по разговора между Исмаил и Халил по колко джобни пари имат двамата приятели. Ако ми дадеш 1 лв. моите пари ще са два пъти по-вече от твоите. Ако аз ти дам 1 лв. двамата ще имаме поравно пари. Tıpatıp aynı olan iki resmi bulabilir misiniz? Открийте двете еднакви рисунки. Sol taraftaki kelimelerin zıt anlamlarını karışık harfler içinden bulabilir misiniz? Bir tanesini biz işaretledik, gerisi size kalmış. Hangi parçanın hangi sayıya denk geldiğini bulabilir misiniz? Открийте, кои от долните елементи отговарят на горните цифри. 45 45 Октомври 2008 Май 2010 Üyelik Formu / Членски формуляр Genç Okuyucu Kulübü fotoğraf снимка Клуб на младия читател ................................................................................ Adınız, Soyadınız / Име, фамилия ................................................................................ Doğum Tarihi (Gün/Ay/Yıl) ve Doğum Yeri / Дата (ден, месец, година) и място на раждане ........................................................................................................... Okuduğunuz Okul ve Sınıf / Училището, в което учите и клас ........................................................................................................... Adresiniz / Адрес ........................................................................................................... Ev Telefonu, GSM ve e-mail Adresiniz / Домашен телефон, GSM и е-mail ✁ ........................................................................................................... Hobileriniz / Вашето хоби %%%%%%%%%%%%% %%%%%%%%%%%%% %%%%%%%%%%%%% %%%%%%%%%%%%% Пазарувайте с отстъпки* Всички членове на списание “Юмит” ползват отстъпки със членските си карти в сладните фирми: ХАСКОВО: Nikitex (Спортни облекла за Мъже и Жени), ул. Тих Труд 2, Намаление: 10%; ET ФАР (Книжарница и детски играчки), книжен пазар №6, (Зад Кино Клокотница) - Гюнер Расим, GSM: 0898 835 502, Намаление: 10%; Фризьорски Салон (Мъшко постригване), ул. Цар Освободител №19 - Мехмет Али, GSM: 0893 754 808, Намаление: 20%; Стоматологичен Кабинет, ул. Македония №11, ет. 1, каб. 5, - Сейхан Мурат, GSM:0886 785 870, тел: 038/ 580 634, Намаление: 10%; Момина Сълза (Строителни материали), бул. Съединение №43 (Зад автогарата) - Метин Хашим, тел: 038/ 624 314, GSM: 0889 552 476, Намаление: 5%; КЪРДЖАЛИ: DOĞTAŞ (Мебели), кв. Възрожденци 1, магазин №1, тел: 0885 379 737, GSM: 0887 236 520, www.dogtas.com.tr, Намаление: 20%; POLİSAN (Усмихваща се Боя), кв. Възрожденци, блок: 58, GSM: 0878 893 478, www.polisan.bg, Намаление: 10%; МЕЧО ПУХ (Верига Книжарници), гр.Момчилград, ул. Кокиче №6А, гр.Момчилград, ул. Момчил Войвода №2, GSM: 0887 640 048, Намаление: 10%; ВАРНА: Магазин Мъпет Мар (Верига магазини за дрехи втора употреба), ул. Константин Стоилов, №10, ул. Цар Симеон І, №1, тел: 052 631488, ул. Цар Симеон І, №21, ул. Тодор Влайков, №65А, тел: 052 636 449, Намаление: 10%; ET Болканоливен (Дом на маслини и Хранителни Стоки), ул. Академик Курчатов №1 (складова борса Лазур), тел: 052 74 23 10, Намаление: 2%; ПЛОВДИВ: ЕТ ‘’МЕХ-ХАЙ-СЕМРА АЛИМОЛЛА” (Търговия със спално бельо и дунапрен) м-н: Пловдив, ул. Йоаким Груев 20, м-н гр. Асеновград, ул. 6-ти януари 19 (GSM: 0885 025051), Намаление:10%; ZLATNA TOPKA (спортни дрехи и аксесоари), бул. Източен 43 (GSM: 0894 357933), email:www.zlatnatopka.bg, Намаление: 10%. * Отстъпките не важат за промоционални стоки или услуги. КАК ЩЕ ГИ ВИДИТЕ? Тихата и спокойна среда ще ви улесни. Поставете картината на стената или я дръжте с ръце, но без да мърдате. Не бива да се концентрирате върху преплетените изображения на картината. С други думи, погледът ви трябва да се съсредоточи не върху фигурите на самата картина, а отвъд нея. Ако ви е за първи път, бъдете по-търпеливи. Погрешно е да очаквате, че веднага ще видите триизмерни образи. Ако след две минути гледане все още не сте ги видели, не се измъчвайте. Починете си малко и опитайте пак с отпочинал поглед. Щом веднъж “прогледнете” триизмерните образи, ще изпитате истинско удоволствие. Освен това, подобно взиране е добро упражнение за очите, но не ги претоварвайте. Триизмерните картини, които се създават с помощта на компютър, са всъщност двуизмерни картини с преплетени изображения, които при внимателни заглеждане изглеждат като триизмерни. ЩО Е ТРИИЗМЕРНА КАРТИНА? МЕТОДИ НА ГЛЕДАНЕ Метод на пресичане: Погледът се концентрира върху точка между окото и обекта. При този метод и двете очи трябва да се фокусират върху една и съща точка. Дръжте картината много близо пред очите си. Отпуснете очните си мускули. Представете си, че наблюдавате цялата картина. Когато погледът ви се успокои, започнете да отдалечавате картината от себе си с два см на две-три секун- ди. Продължете да наблюдавате цялата картина. Първоначално погледът ви ще се премрежи, но след това ще започнете да виждате триизмерните образи. Метод на отражение: Изберете си някакъв образ, който се отразява в картината. Например съсредоточете погледа си върху отражението на носа или окото си. След няколко секунди ще започнете да виждате триизмерните образи. В МИНАЛИЯ БРОЙ GEÇEN AYKİ ÇÖZÜM NASIL GÖRECEKSİNİZ? Sessiz ve sakin bir ortam görmenizi kolaylaştıracaktır. Resmi hareket etmeyecek şekilde sabit bir düzleme yerleştirmeli ya da elinizle tutacaksanız kımıldatmamaya çalışmalısınız. Hiçbir zaman resmin görünen şekli Özel bilgisayar teknikleri ile elde edilen bu resimler sayesinde, iki boyutlu ve karışık bir görüntü üzerinde, üç boyutlu ve anlamlı şekilleri görmek mümkün oluyor. 3 BOYUTLU RESİM NEDİR? GÖRME METODLARI Kesiştirme metodu: Bakış göz ile obje arasında bir nokta üzerinde odaklanır. Bu metodda iki gözün de kaydırılmadan aynı nokta üzerinde odaklanması gerekir. Resmi burnunuza değecek kadar yakından tutun. Gözlerinizi rahatlatın. Görüntüyü izliyor gibi düşünün. Sakinleştikten sonra yavaş yavaş resmi yüzünüzden uzaklaştırın. 2-3 saniyede 2 santim. Resmin tümüne bakmaya devam edin. Okuma uzaklığında resmi uzaklaştırmayı durdurun ve bakmaya devam edin. Önce görüntü bulanacak, ardından üçüncü boyuta geçeceksiniz. Yansıma metodu: Resmin üzerine düşen bir yansımayı kendinize seçin. Mesela görebiliyorsanız gözünüzü ya da burnunuzu. Israrla bu yansımaya bakmaya devam edin. Birkaç saniye sonra derinliği farkedecek, daha sonra 3 boyutlu görüntüyle başbaşa kalacaksınız. olan karışık çizgi ve renklere takılmamalısınız. Bakışlarınızı resme değil de adeta resmin arkasına, derinliğe yönlendirmelisiniz. Eğer ilk kez böyle bir resme bakıyorsanız biraz sabırlı olmalısınız. Hemen göreceğinizi sanmak yanlış olur. İki dakika baktıktan sonra görüntüyü yakalayamazsanız, kendinizi zorlamayın. Biraz ara verip, sakin kafayla tekrar deneyin. Bir kere görmeye başladıktan sonra büyük zevk alacağınızı kesinlikle söyleyebiliriz. Bu teknikler gözünüzün sıhhati için iyidir, ancak gözleri fazla yormamaya dikkat etmek gerekir. Месечно списание за семейството, детето и културата МАЙ 2010 ГОДИНА: 15, БРОЙ: 147 ЦЕНА: 1,50 лв. ISSN 1310-6422 ът Свет ЕД : ните т о в и на ж НЖ Е Д Н И С М АЙ И В ОТ К ИТ Е И Х МУ 48 Mayıs 2010 Об ван разо Е НА ВРАГ Я И Т А Н ОЗ К ЧОВЕ НЕП ие: ане: Е Т И Н Е Л Ъ Д АТ Б О А Д П едв Изс л Т ЛИ Л С Т В А ? А Г О М З АТ Е А К ДО
Benzer belgeler
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
ABONE VE DAĞITIM
BULGARİSTAN POSTASI
PK No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
aylik ai̇le, çocuk ve kültür dergi̇si̇ mayis 2008
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
ağustos 2010 - Списание Юмит
ABONE VE DAĞITIM
BULGARİSTAN POSTASI
PK No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Банско Тест по БЕЛ Най-важните Техники
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
Altın Kalpli İnsan Bilgisayarlar Gökyüzü Çiçekleri
ABONE VE DAĞITIM
BULGARİSTAN POSTASI
PK No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
