docSAYI 3 - Roketsan
download 
Şikayet Transkript
SAYI 3 - Roketsan
SAYI 3 TEMMUZ 2013 / ISSN 1302-1435 • TASARIM ve MÜHENDİSLİK GÜCÜMÜZ • FUAR ve ORGANİZASYONLAR • MİSAFİRLERİMİZ Roketsan, bir TSKGV kuruluşudur. sayı 3 temmuz 2013 içindekiler TEMMUZ 2013 - SAYI 3 - 6 AYDA BİR YAYIMLANIR içindekiler 3 başkan’ın mesajı 4 genel müdür’ün mesajı 5 ISSN 1302-1435 Roketsan Adına Sahibi Selçuk YAŞAR Sorumlu Müdür (Yazı İşleri) Dr. Yavuz AKA Yayın Kurulu İclal DURAL Mustafa Akın ERDEM Duygu ÖZCAN Hande GENÇ Nazlı YAMANTÜRK Evrim ATAKAN Tasarım - Grafik Uygulama Etkileşim Grafik Tasarım Halit Ziya Sk. No: 26/3 Çankaya / Ankara Tel: +90 (312) 441 71 93 Basım Yeri Ankara Ofset Sanayi 1 Cd. Necatibey İş Hanı 93/44 İskitler / Ankara Tel: +90 (312) 384 50 63 Yönetim Yeri Roketsan A.Ş. Kemalpaşa Mah. Şehit Yüzbaşı Adem Kutlu Sk. No:21 06780 Elmadağ / Ankara Tel: + 90 (312) 860 55 00 Faks: + 90 (312) 863 42 08 [email protected] [email protected] [email protected] • Bu dergide yayınlanan yazılar, yazılarda yer alan düşünce ve öneriler ile kullanılan kaynakların doğruluğuna ilişkin her türlü sorumluluk yazar(lar)a aittir. Bu kapsamda Roketsan A.Ş. sorumlu tutulamaz. Yazılar referans gösterilmeden basılamaz, kopyalanamaz ve paylaşılamaz. Dergide yer alan yazı ve makaleler Roketsan A.Ş. ve/veya atıf yapılan diğer kurum ve kuruluşların görüşlerini değil, sadece yazarın kendi kişisel düşüncesini yansıtmaktadır. kurumsal kimliğimiz kutlama mesajları 6-9 10-11 tasarım ve mühendislik gücümüz 12-23 fuar ve organizasyonlar 24-33 misafirlerimiz 34-37 roketsan’lı olmak 38-47 roketsan ve sanat 48-49 basın’da roketsan 50-55 3 roketsan dergisi başkan’ın mesajı Sayın Okurlarımız Gururla kutladığımız kuruluşumuzun 25’inci yılında, büyük başarılara hep birlikte tanıklık ediyoruz. Geriye baktığımızda teknoloji transferi ile başlayan hizmet yolculuğumuza bugün genç mühendislerimiz tarafından tasarlanan özgün ürünlerimizle devam etmekteyiz. Türk Silahlı Kuvvetleri ile güçlü bir iletişim içerisinde bulunarak, roket ve füze alanında mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarını tanımlamak ve söz konusu ihtiyaçları maliyet etkin ve yüksek teknolojik çözümler ile karşılamak için bundan sonra da hiç yorulmadan çalışacağız. “Denizlerin Altından Uzaya Kadar Roket ve Füze Sistemlerinde Ülkemizin Lider Kuruluşu Olmak” vizyonumuzla emin 4 adımlarla ilerleyeceğiz. Bu kapsamda bu yıl imzaladığımız “Uydu Fırlatma Sistemi Projesi”ni çok önemsemekteyiz. Milli ihtiyaçlarımızı karşılarken dost ve müttefik ülkelerin ihtiyaçları için de gerek özgün ürünlerimiz ve gerekse içinde yer aldığımız uluslararası projeler ile çözümler sunacağız. Bu kapsamda Birleşik Arap Emirlikleri’ne gerçekleştirilen CİRİT ihracatını önemli bir kilometre taşı olarak görmekteyiz. Yılmadan ve yorulmadan özgün ürünlerimizin ihracatı için çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Yönetim Kurulu olarak hep daha ileri gideceğimiz hizmet yolculuğumuzda genel müdürden mühendisine, uzmanından teknisyenine, güvenlik görevlisin- den idari personele kadar her bir Roketsan’lının huzur ve güven ortamından üretime katkısını artırmaya devam edeceğiz. Bu vesile ile şirketimizin bugünlere gelmesinde emeği geçen tüm çalışanlarımıza, ortaklarımıza, bize desteklerini esirgemeyen Türk Silahlı Kuvvetlerimize ve Milli Savunma Bakanlığımıza Yönetim Kurulu olarak şükranlarımızı sunuyoruz. Saygılarımla, Dr. Eyüp Kaptan Korgeneral (E) Yönetim Kurulu Başkanı sayı 3 temmuz 2013 genel müdür’ün mesajı Değerli Okurlarımız 14 Haziran 1988 tarihinde kurulan Roketsan 25 yıl sonra, bugün 1.600 kişiyi aşan büyük bir aile olmuştur. İlk olarak Stinger portatif hava savunma füzesinin uçuş ve fırlatma motorlarının ABD’den teknoloji transferi ile üretimini gerçekleştirdiğimiz proje ile kendimizi kanıtladık. Her zaman en iyiyi yapmayı hedefleyen Roketsan, bu ilk projesinde bile uluslararası konsorsiyumdaki 40 firma arasında ilk kalifiye olan firma başarısını göstermiştir. Stinger Projesi’nde çalışan ekibin bu projeden kazandığı bilgi birikimi ile 1990’ların başında Türkiye’nin ilk milli roketleri olan 107mm ve 122mm topçu roketleri ve silah sistemlerini tasarladık ve üretimini başarı ile gerçekleştirdik. Bu başarılardan sonra diğer bir ilk olan Türkiye’nin ilk milli füzesi CİRİT’in kalifikasyonunu yakın zamanda tamamlayarak Türk Silahlı Kuvvetleri ve dost ülkelerin envanterine teslim etme başarısını da gösterdik. Bugün ulaşılan seviyeyi daha yukarılara taşımak; daha çok çalışmak, daha çok üretmek, daha çok satmak ve daha çok kazanmak hepimizin ortak hedefleridir. narak, insan gücümüzü sürekli geliştirerek ve birçok ilklere imza atarak Türkiye’nin roket ve füze konularındaki lider kuruluşu olmanın gururunu ve onurunu hep birlikte yaşıyoruz. Roketsan ailesi olarak kardeşlik ve dayanışma içinde, her bir çalışanın gösterdiği üstün başarı ve çalışma azmi ile bir dünya şirketi olma yolunda emin adımlar ile ilerliyoruz. İhracatımızı her geçen yıl artırıyor; son teknolojimiz, yüksek standartlarımız ve dinamik insan kaynağımız ile uluslararası alanda da bir marka olarak kendimizden söz ettiriyor, yön veriyoruz. Bu kapsamda kısa bir süre içerisinde dünyanın ilk 100 savunma şirketi arasına girmeyi başaracağımıza yürekten inanıyoruz. Kavaklıdere’de bir ofiste başlayan bu yolculuk, bugün 25 yılını geride bırakıyor. Bu yolculukta Roketsan’a emeği geçen ve bizimle birlikte bu ilkleri yaşayan herkese teşekkürlerimizi sunuyoruz. Geçmişte kurumumuza emek vermiş tüm eski çalışanlarımıza şükranlarımızı sunuyor, bu dünyadan ayrılmış olanlara Allah’tan rahmet, hayatta olanlara sağlık ve esenlikler diliyoruz. Geçtiğimiz 25 yılda Türkiye’nin milli savunmasına ve ekonomisine katkıda bulu- Saygılarımla, Selçuk Yaşar Genel Müdür 5 roketsan dergisi kurumsal kimliğimiz stratejik yönetim 1950 ve 1960’larda teorisyenlerin çalışmalarıyla gündeme gelen stratejik yönetim, sanayileşmenin ve rekabetin hızla tırmanması ile gün geçtikçe önemini artırmıştır. Günümüzde küreselleşmenin oluşturduğu karmaşık ve belirsizlikler içeren yapıda, gelişme ve ilerlemenin sürdürülebilir olması için işletme, kurum ve kuruluşlarda stratejik yönetim vazgeçilmez bir unsurdur. Bu ortamda kurumlar, yönetim biçimleriyle öne çıkmaya ve fark yaratmaya başlamış ve geleceğe bilimsel bir alt yapıyla ışık tutan stratejik yönetim, kurumların en çok kullandığı yöntem haline gelmiştir. 6 Stratejik Yönetimin Kökeni ve Tanımı leyen, sistematik bir yaklaşım gerektiren ve değişime işaret eden kararlardır. Strateji kelimesinin kökenine bakıldığında farklı yaklaşımlar bulunduğu görülmektedir. Bazı kaynaklara göre strateji eski Yunanca’da “stratos” (ordu) ve “ago” (yönetmek, yön vermek) kelimelerinin birleşmesinden türemiştir. Bazı kaynaklara göre ise kökünü Latince yol, çizgi, nehir yatağı anlamındaki “Stratum” sözcüğünden almaktadır. Bütün kaynakların birleştiği ortak nokta önceleri yalnızca askeri yönetimle ilişkilendirilen strateji kavramının zaman içerisinde diğer yönetim alanlarında da kullanılmaya başlandığı şeklindedir. Stratejik yönetim, organizasyonlarda paydaşların beklentilerini karşılayacak şekilde kurumsal kaynak ve yetkinlikleri değerlendirerek geleceğe yönelik amaç ve hedeflerin belirlenmesini ve bu hedeflere ulaşılarak üstünlük kazanılmasını sağlayan bir yönetim tekniğidir. Bu kapsamda stratejik yönetim, örgütsel düzendeki ve işleyişteki temel sorun ve eksikliklere çok boyutlu bakabilen, var olan/edinilebilecek kaynaklar doğrultusunda ulaşılabilecek başarıyı tanımlayan, bu başarıya ulaşmak için kullanılacak yolları belirleyen, gerektiğinde zaman içinde bu yolları değiştiren, yenileyen, geleceğe dönük, bütünleşik bir yaklaşımdır. Stratejik yönetim tanımında Vizyon, Misyon, Strateji ve Aksiyon olmak üzere başlıca dört ana başlık yer almaktadır. “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir” bakış açısıyla kurum ve paydaşların ortak faydasını sağlamak için stratejik yönetim ile değişim en iyi şekilde yönetilmeye çalışılır. Strateji, bir kuruma paydaşlarının beklentilerini karşılamak amacıyla, uzun dönemde ve değişmekte olan bir ortamda, üstünlük kazandıracak yönlendirme faaliyetlerinden oluşur. Bu nedenle stratejik kararlar, karmaşık bir yapıya sahip, belirsizlikler altında alınan, kurumun operasyonel faaliyetlerini etki- sayı 3 temmuz 2013 kurumsal kimliğimiz Uygulamada Stratejik Yönetim Askeri uygulamalarda stratejik yönetimin zaferler getirmesi ve teorisyenlerle de desteklenen bir akademik alt yapı oluşması, strateji kavramının zaman içerisinde diğer yönetim alanlarında da kullanılmasını sağlamıştır. Özel sektör, 1960’ların ortalarından itibaren stratejik yönetimi uygulamaya başlamıştır. Uygulamada operasyonel etkenliğin sağladığı tasarrufların yanı sıra stratejik kararları da doğru veren şirketler büyük üstün- lük kazanmışlardır. Kar amacı gütmeyen kurumlarda da kullanılmaya başlanması özel sektöre takiben olmuştur. 21’inci yüzyılda dünyamız dev teknolojik, ekonomik gelişmelerle karşı karşıya olduğu için her çeşit işletmenin ölçeği büyümekte, daha karmaşık yapı ve faaliyet sistemlerine yönelmektedir. İşletmelerin hayatta kalmaları zorlaşmakta, işletme yönetimleri güçleşmektedir. Varlığını sürdürebilmek bile bazı konjonktürel dönemlerde başlı başına başarı olabilmektedir. Bu nedenle işletme yöneticilerinin fırsatları ve tehlikeleri önceden görebilmeleri, daha iyi ve daha güvenilir stratejiler oluşturmaları, bu stratejileri verimli bir şekilde uygulamaları gerekir. Değişen çevre ve koşullar, işletmeyi beklenmedik olaylarla karşı karşıya bırakabilmektedir. Bu durumda stratejik yönetim, geleceğe yönelik en iyi alternatiflerin oluşturulmasını sağlayarak değişme hızı yüksek olan çevre koşullarına adaptasyonu kolaylaştırır. 7 roketsan dergisi kurumsal kimliğimiz Stratejik yönetim sistemi, kurumun varlık nedenini sorgulaması ile başlayan uzun ve kısa dönemli hedeflerini tespit etmesi ile gelişen ve faaliyet planlarına kadar uzanan bir süreçtir. Bu süreç, aynı zamanda zaman yönetimi, iş gücü planlaması, şirket içi haberleşme planı gibi unsurları içeren kurumsal yönetim sisteminin ana hatları, bileşenleri ve başarı faktörleri konusunda da yön göstermektedir. Bu aşamada stratejik yönetimi, operasyonel süreçler ile karıştırmadan uygulamak gerekmektedir. Operasyonel etkenlik bir kurum için vazgeçilmezdir, ancak operasyonel etkenliğin sağlanması iyi stratejiye sahip olmak anlamına gelmemektedir. Stratejiler, organizasyonun başarıya ulaşması için temel teşkil eder. Stratejik yönetim önemli ölçüde önsezi ve yaratıcı sentezler gerektirmektedir. Her ne kadar süreçleri belirli olsa ve bir disiplin altında çalışma önem taşısa da, stratejik yönetim belirsizlikler ve sürekli değişen çevre ve koşullar sebebiyle durağan bir konum olarak kabul edilmemelidir. Stratejik yönetim aşağıdaki süreçleri içermelidir: • Gerekli verilerin toplanması, dış ve iç çevre analiz çalışmalarının yapılması, • Vizyon ve misyonun belirlenmesi, • Stratejik planların yapılması, • Planların uygulanabilmesi için gerekli yapısal ve motivasyonel önlemlerin alınması, • Stratejilerin uygulanması, • İzleme sisteminin kurulması. Stratejik yönetimin layıkıyla yapılabilmesi için kapsamlı bir veri toplama ve iç ve dış çevrenin analizinin yapılması önem taşımaktadır. Bu aşamada kritik olan politik, ekonomik, sosyal, teknolojik çevresel ve hukuksal faktörler değerlendirilir. Rekabet doğuran fırsat ve tehditler saptanır. Kurumun kaynak ve yetkinlikleri, 8 güçlü ve zayıf olduğu alanlar belirlenir ve paydaşların kurumdan beklentileri değerlendirilir. Vizyon, uzak gelecekte ulaşılmak istenen noktayı belirleyerek ve çalışanların ortak bir büyük hedef etrafında buluşarak kurumu arzulanan geleceğe doğru bütünleşik olarak ilerletmeyi sağlar. Başka bir ifadeyle vizyon, organizasyonun ulaşmak istediği geleceğin resmidir. Vizyon sahibi bir kurumun yaratılması için ele alınması gereken başlıca iki konu vardır. Birincisi, kurumun değişmesi ve büyümesine yardımcı olan bir vizyon geliştirebilecek bir lider veya liderler grubuna sahip olması, ikincisi ise vizyonun tüm kurum tarafından paylaşılmasının sağlanmasıdır. Kurumun vizyonu ile paralel olarak ele alınması gereken bir diğer konu da şirketin varoluş sebebini oluşturan misyonun tanımlanmasıdır. Misyon, kelime anlamı itibariyle, bir kişi veya topluluğun üstlendiği özel görev demektir. Ayrıca kurumun niçin var olduğu ve gelecekte ulaşılması istenen amaç ve hedeflere (vizyona) yönelik görev ve kararlılık ifadesidir. Açık ve net misyon ve vizyonları olan organizasyonlar her zaman için rakiplerinden daha üstündür. İşletmede amaçların oluşturulması üst yönetimin görevidir. Hedefler, amaçların ölçülebilir hale getirilmesi demektir. Amaçlar soyut olabilir, fakat hedeflerin kesinlikle somut olması gerekmektedir. Her kurum, gelecekteki beş, on veya on beş yıl sonra nereye ulaşmak istediğini belirlemek, diğer bir ifadeyle planlama yapmak zorundadır. Bu planlamaya “Stratejik Planlama” denir. Stratejik planlamayı diğer planlama çeşitlerinden ayıran belli özellikler vardır. Zaman: Stratejik planlar diğer planlara nazaran oldukça uzun bir zaman periyodu kapsayıp diğer tüm uzun vadeli planlara yol gösterirler. Stratejik planlar, kurumun uzun vadede genel olarak ne gösterdiğini, ne yönde ne biçimde gelişeceğini belirler. Verilerin sayısı ve niteliği: Stratejik planlar bütün kurum organizasyonunun optimizasyonu ile ilgili iken eylemsel planlar organizasyonların alt sistemlerinin optimizasyonuna ilişkindir. Organizasyon düzeyi: Stratejik planlar ile diğer planlar arasındaki diğer bir fark planların hangi kademeler tarafından yapıldığıdır. Stratejik planlamada kurumun gelecekteki yönü ile ilgili kararlar alındığından ve büyük sorumluluk gerektirdiğinden kararlar üst yönetim kademesi tarafından alınır. Kurum amaçlarının tespiti: Kurum amaçlarının saptanması süreci büyük bir öneme sahiptir. Kurumlar tüm faaliyetlerini saptadıkları bu amaçlar doğrultusunda gerçekleştirirler. Amaçlar yönetimi yönlendirir ve organizasyonun biçimini belirtir. Stratejik planın içinde yer alan amaç ve hedefler, faaliyetler için birer rehberdir. Yönetici ve çalışanları aydınlatır, yol gösterir ve sıkıntıları azaltır. Kısacası kurumun tüm enerjisinin faaliyetler üzerinde yoğunlaştırılmasını sağlar. Aynı zamanda bir başarı standardıdır. Amaçlar, organizasyonun, vizyon ve misyonunu gerçekleştirmesi için konan zamanla sınırlı ölçülebilir hedeflerdir. Bu hedefler tanımlanan stratejiler doğrultusunda gerçekleştirilmektedir. Stratejilerin uygulanması ancak çalışanların kısa ve uzun vadeli hedefleri ile tüm aktivitelerin stratejiye yönelik ve onu destekleyici olması ile sağlanır. Ay- sayı 3 temmuz 2013 kurumsal kimliğimiz rıca bu düzenin geçerliliğinin sistematik olarak ölçülebilmesi gerekmektedir. İşletme/Kurum için Stratejik Yönetimin Önemi Organizasyonların hızla değişen dünya şartlarına ayak uydurabilmesi ve gelişebilmesi, değişimleri takip ederek sonuçları öngörmesine, fırsatları ve riskleri doğru değerlendirmesine bağlıdır. Bu çerçevede kurum ve kurumun en önemli paydaşı olan çalışanlar arasındaki iletişim, bağlılık ve sorumluluk unsurları ön plana çıkmaktadır. Bütün bu unsurların bir arada ve dengeli olduğu değer sisteminin kurulması hem zaman, hem de örgütün eğitimsel ve kültürel gelişmesi ile mümkündür. Tüm bunlar üst yönetim kademelerinin ve liderlerin ekiplerini ortak değerler, vizyon ve misyon doğrultusunda yönetmesini gerektirir. Stratejik yönetim; • Kuruluşun geleceği kendi lehine yönlendirmesine olanak tanır, • Kurum kültürünün ve kimliğinin oluşumuna, gelişimine, güçlendirilmesine destek olur, • Kaynakların stratejik önceliklere göre dağıtılmasını sağlar, • Kaynakların etkin kullanılıp kullanılmadığını izler, • Hesap verme sorumluluğu geliştirir, • Belirsizliklerle başa çıkma konusunda sistematik bir yaklaşım sunar, • Mali yönetime etkinlik kazandırır. Sonuç Globalleşme, hızlı teknolojik değişim, yeni oluşan pazar ve müşteri beklentilerinin değişmesi sonucu ortaya çıkan ezici rekabet karşısında organizasyonlar daha stratejik düşünmek zorunda kalmışlardır. 1980’li yıllar öncesinde stratejik yönetim daha ziyade özel sektörün alanında sınırlı bir çevre tarafından uygulanırken, bugün çok sayıda organizasyon stratejik yönetimi araç olarak kullanmaktadır. Başta teknoloji ve ekonomi olmak üzere birçok alanda çok hızlı değişmeler yaşanması nedeniyle her ölçekteki işletme ve kurumda uzun dönemli çalışmalar yapılması ve önlemler alınması gerekmektedir. Bu ancak stratejik yaklaşımla mümkündür. Stratejik yönetimin başarılı olması için; • Tutarlı yönetim, • Ortak amaç, • Yönetimin başarılı olması için ileriyi görmek, • Her kademede katılımın başarılı olması gerekmektedir. Başarılı bir stratejik yönetim; • Güçlü yanları etkili kılar, • Etkili ve kalıcı çözümler üretir, • Uzun dönemli düşünebilme becerilerinin geliştirilmesini sağlar, • Yenilik yaratır, • Sorun çözme potansiyelini geliştirir, • Hızlı gelişmelerle baş edebilmeyi sağlar, • Süreklilik arz eden yapısı ile örgütlere dinamizm katar. Bu nedenlerle, stratejik yönetim hem mikro ölçekte, hem sektörel ölçekte, hem de ülke bazında yaygınlaştırılmalıdır. Bilimsel değerlere gereken önemi vererek, çağdaş yönetim sistemlerini başarı ile uygulayan Roketsan A.Ş., 25’inci kuruluş yıldönümünü çoşku ile kutlamaktadır. Türkiye’nin gururu Roketsan’ı, kuruluşundan itibaren hedeflerine ulaştıran yöneticilere ve tüm personele şükranlarımı sunar, mensubu olmaktan gurur ve onur duyduğum Roketsan’a mutlu, başarılı nice 25’inci yıllar dilerim. Saygılarımla, Zafer ÇAMLICA Tümgeneral (E) Yönetim Kurulu Başkan Vekili 9 roketsan dergisi kutlama mesajları kutlama mesajı Resepsiyonuna nazik davetiniz için teşekkür ederim. Planlı faaliyetlerim nedeniyle aranızda bulunamayacağım. Roketsan’ın, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin roket ve füze ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla kurulduğu 1988 yılından itibaren yapmış olduğu atılımlar ile kısa sürede roket ve füze tasarımı, geliştiril- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet ÖZEL’in Roketsan Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eyüp KAPTAN’a (E. Korgeneral) 25’inci Kuruluş Yıldönümü Resepsiyonu daveti için gönderdiği yazı Değerli Arkadaşım, Roketsan’ın 25’inci Kuruluş Yıldönümü 10 mesi ve üretimi alanlarında büyük bir boşluğu doldurduğunu düşünüyorum. Bugün bu güzide kurumumuz, çoğu mühendis olmak üzere 1.600’den fazla nitelikli personeli ve sahip olduğu ileri Çok Namlulu Roketatar Sistemleri teknolojiyle savunma sanayinde bir (ÇNRA) ile gücümüze güç katan dünya şirketi olma yönünde hızla ilerle- Roketsan’ın başarılarının çok daha ileri mektedir. seviyelere ulaşacağına olan inancımı belirtmek istiyorum. Bugüne kadar başarıyla gerçekleştirmiş olduğu Stinger Projesi’ne ilave olarak Bu vesileyle, değerli personelinizin bu son dönemde üretmiş olduğu özgün anlamlı gününü Türk Silahlı Kuvvetleri Lazer Güdümlü Füze (CİRİT), Uzun mensupları adına şahsınızda kutlar, he- Menzilli Tanksavar Füzesi (UMTAS) ve pinize başarı ve esenlikler dilerim. sayı 3 temmuz 2013 kutlama mesajları kutlama mesajı 2003 - 2012 yılları arasında Genel Müdürlüğümüzü yapan Hüseyin BAYSAK’ın 25’inci kuruluş yıldönümü sebebiyle Roketsan ile paylaştığı yazı Sayın Roketsan Yönetim Kurulu Başkanım; Bugün Roketsan’ımızın kuruluşunun 25’inci yıldönümü. Öncelikle şahsınızda tüm Roketsan Ailesini kutluyor, başarılarla dolu geçecek uzun yıllar diliyorum. Bugün benim için gerçekten çok farklı bir gün. Evlatlarımdan biri olarak gördüğüm Roketsan’ımın doğum günü. Benim Roketsan geçmişim 1986 yılı başlarına uzanır. Bu dönemde MKEK çalışanları olarak Stinger Avrupa Ortak Üretim Programı’na tekliflerimizi hazırlamaya başladık. Yine bu dönemde MKEK‘nin Stinger Avrupa Ortak Üretim Programı’nın temas adresi (Industrial Focal Point) olarak belirlenmesi nedeni ile MKEK Roket Fabrikası; Stinger Ortak Üretim Programı’na teklif verecek tüm Türk firmalarının toplanıp, teklif verebilecekleri iş paketlerini mikro filmlerden inceledikleri bir adres olmuştur. Bu faaliyetin sonucunda ülkemizde Stinger Sanayi Platformu kurulmuş ve savunma sanayinin uluslararası projelerdeki modern uygulamaları sektörümüze kazandırılmıştır. MKEK’nin teklif ve sözleşme çalışmaları esnasındaki gözlemleri ve geçmiş uluslararası projelerden edinilen deneyimler dikkate alınarak, bu boyuttaki uluslararası bir programın bir kamu kurumunun ağır bürokrasisi içinde yürütülemeyeceği tespiti yapılmış ve TSK’nın Roket-Füze konusundaki ihtiyaçlarının yoğunluğu ve aciliyeti değerlendirilerek bu programın ve ardından gelecek tüm Roket-Füze Projelerinin yeni bir oluşum altında yürütülmesi gerektiği fikri ortaya konmuştur. Bu tespit çerçevesinde Mustafa TAŞAN (Genel Müdür), Asım TOSUN (Genel Müdür Yardımcısı) ve Hüseyin BAYSAK (MKEK Roket Fabrikası Müdürü) imzası ile hazırlanan rapor Savunma Sanayi Geliştirme ve Destekleme Başkanı (bugünkü SSM) Vahit ERDEM’e iletilmiştir. Vahit ERDEM, iletilen teklifin, günün hükümetinin ve Başbakan Turgut ÖZAL’ın savunma sanayini özel sektöre açma politikası ile uyumlu olduğu değerlendirmesi ile Savunma Sanayii İcra Kurulu’na (SSİK) taşınmasına karar vermiş ve SSİK tarafından, Roketsan’ın kuruluşuna götürecek önemli bir adım olan fizibilite çalışmalarının başlatılması kararı alınmıştır. Roketsan A.Ş, SSİK kararı sonrasında yürütülen kapsamlı çalışmalar sonucunda 14 Haziran 1988 tarihinde kurulmuş ve Roketsan, MKEK ve Aselsan‘dan oluşturulan çekirdek bir kadro ile (15-20 kişilik) çalışmalara başlamıştır. Bugün Roketsan’ımız; 1.700’e varan çalışanı, 300 Milyon ABD Doları aşma noktasındaki cirosu, geniş bir coğrafyaya olan ihracatı, 3 Milyar ABD Dolarlık sipariş potansiyeli ile bir dünya şirketi olmuştur. Roketsan A.Ş’nin bugünlere gelmesinde emeği geçen her çalışanına kişisel olarak minnet duyuyorum, onların bu ülkenin kahramanları arasında saygın bir yer aldıklarını değerlendiriyorum. Bu kapsamda; Roketsan fikrini ortaya koyan Mustafa TAŞAN, Asım TOSUN, kuruluş kararını oluşturan Vahit ERDEM, Metin ERGÜN, Ali DOĞAN, Emin ERGİN ile ilk Yönetim Kurulu üyelerinden Ali Rıza BALTA, Hacım KAMOY, T. Fikret SAATÇIOĞLU, Oğuz R. BOZKURT, Kemal SÖZEN ve ilk Genel Müdür Cemil ARIKAN’ı ve çekirdek ekibi şükranla anıyorum. Teklif aşamasında ve kuruluş çalışmalarında emek veren MKEK çalışanlarına minnettarım. Stinger Steering Commitee‘de Roketsan teklifini olağanüstü savunarak kabulüne vesile olan Cemal ALAGÖZ’ün katkıları unutulmayacak düzeydedir. Sayın Başkanım, siz ve ekibinizle Roketsan daha ileriye koşacak ve güzel günleri çalışanları ile birlikte yaşayacaktır. YOLUNUZ AÇIK OLSUN. Sevgili Roketsan’ımızın 25’inci kuruluş yılı kutlu olsun. Saygılarımı sunuyorum. 11 roketsan dergisi tasarım ve mühendislik gücümüz proje yönetiminde kurumsal kaynak planlama ve iş zekâsı çözümleri Veri boyutlarının üstel artışı ile dünyada Kurumsal Kaynak Planlama (ERPEnterprise Resource Planning) Yazılımları sürekli olarak yenilenmekte ve raporlama konusunda önemli adımlar atılmaktadır. Roketsan’ın gün geçtikçe artan projelerinin daha etkin yönetilebilmesi, dünyadaki eğilime uygun olarak ileri seviye ERP ve İş Zekası (Business Intelligence) çözümlerinin şirket süreçlerine dahil edilmesi ile mümkün kılınmaktadır. Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP/ERP), işletmeye ait kaynakların ortak bir veritabanı altında birleştirildiği ve bu veritabanının çalışma verimini artırmayı hedefler şekilde şekillendirildiği sistemlere denmektedir. Bu hedefle Roketsan’da kullanılmakta olan ERP yazılımlarına yönelik iyileştirme/geliştirme faaliyetleri değişen ihtiyaçlar ve gelişen teknoloji kapsamında yürütülmektedir. Proje yönetimi süreçleri değerlendirildiğinde ERP’nin kabiliyetleri Proje Yönetim Modülü’nün devreye alınması ile artırılmakta ve raporlama için İş Zekâsı çözümleri uygulamaya alınmaktadır. Kurumun farklı birimlere ait süreçleri birleştirebilen bu yazılımlar, verinin daha kolay ele alınması ve ilgili birimlerin kullanım ihtiyaçlarına cevap verebilmek adına, birden fazla modül kullanımı üzerinden çalışmaktadır. Roketsan’da yürütülen projelerin yüksek teknolojik çözümler içeren ve geniş proje ekipleri ile yürütülen bir hal alması bu faaliyetlerin tüm boyutlarıyla yönetilmesi için ilgili araçların proje yönetimi ekiplerine sunulmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu kapsamda, Proje Yönetimi faaliyetlerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesi 12 için Proje Yönetim Modülü’nün ihtiyaçlar çerçevesinde kurulumu gerçekleştirilmiştir. Bu Modül’de hali hazırda Proje Yönetimi Bilgi Alanları’ndan Zaman Yönetimi doğrudan, Kapsam, Risk ve İletişim Yönetimi dolaylı olarak ele alınmaktadır.[1] Programlar Direktörlükleri tarafından yönetilen Proje Yönetim Modülü, ilgili proje kapsamında görevli Proje Ekipleri’nin ortak bir alanda proje takibine olanak sağlamaktadır. Modül sayesinde Proje Ekip Üyesi tanımlı olduğu birden çok proje kapsamındaki tüm işlerini tek merkezden takip edip yönetebilir/raporlayabilir iken, proje yöneticileri üst ya da detay seviyede proje bazlı ilerlemeyi aynı merkezden takip edip zamanında problemlere müdahale edebilmektedir. Farklı yönetim seviyelerine özel raporlama imkânı ile yöneticiler projeleri daha yakından takip edebilmektedir. Proje Modülü’nün Roketsan’da kullanıma alınması ile birlikte aşağıda yer alan kabiliyetler ERP’ye Proje Yönetimi kapsamında kazandırılmıştır.[2] Proje Genel • Proje genel bilgilerinin (proje tanımı, müşteri tanımlaması, mevcut dönem projenin içinde bulunduğu aşama vb.) tanımlanması, • Proje finansal bilgilerinin tanımlanması (sözleşmesel değerler ve gerçekleşme bilgileri), • Farklı yönetim seviyelerine özel raporlamaların yapılması. Proje Ekibi Yönetimi • Proje Rolleri’ne özel iş akışlarının tanımlanması, • Proje Rolleri’nin Proje Ekibi’ne atanması, • Proje aktivitelerinin Proje Ekibi’ne atanması, • Proje aktivitelerine Proje Ekibi tarafından ilerleme girişlerinin yapılması, • Proje aktivitelerinde oluşan yeni planlama/gecikmenin proje ekibi ile paylaşılması. Proje Takvim Yönetimi • Proje Sözleşmesine ait Ana Kilometre Taşları’nın ve ara hedeflerin/aktivitelerin tanımlanması, • Oluşturulan planlamanın Proje Ekibi’ne yayınlanması, • İlerleme girişleri neticesinde proje ilerleyişinin tüm paydaşlarca analiz edilebilmesi, • İhtiyaç duyulması halinde planlamanın revize edilip yeni planlamanın Proje Ekibi’ne yayınlanması, • Microsoft Project ile entegre şekilde çalışılabilmesi. Konu Yönetimi • Kısa dönem aktiviteler, toplantı tutanakları vb. kapsamda oluşan aktivitelere yönelik konuların oluşturulması, • İlgili konu altında aktivitelerin tanımlanması ve sorumlu kişilere atanması, • Atanan işlere yönelik ilgili ekip üyesinin uyarılar vasıtasıyla bilgilendirilmesi, • Konunun ilerletilmesinde konu paydaşlarının ilerleme takibi yapabilmesi. Proje Yönetim Modülü’nün kullanımı ve geliştirilmesi halen çalışılan bir konu olup Modül’ün finans ve modüliçi raporlama kabiliyetlerinin şirketiçi süreçlerle uyumlu şekilde ele alınabilirliği değerlendirilmektedir. Proje Yönetim Modülü’nün devreye alınması sonrasında oluşan veri ile birlikte Roketsan’da kurulu ERP’nin diğer modüllerinin barındırdığı verinin basit sorgu ve analizler ile katma değer yaratacak veriye dönüştürülememesinden ötürü raporlamaya yönelik İş Zekâsı çözümlerinin süreçlere dahil edilmesi bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. İş Zekâsı kapsamındaki raporlama faaliyetlerinde, “temel veritabanı sorgulama” işlevlerini genişleterek “veri madenciliği” kapsamına geçilmesi ile kurumsal bilginin işlenerek farklı boyutlarda analiz edilmesi ile kurumsal kararlarını destekleyecek sorular sormak ve bu soruların yanıtlarını bulmak mümkün ola- sayı 3 temmuz 2013 tasarım ve mühendislik gücümüz dan ilişkilidir. Bunun bilincinde olan Roketsan, verimliliği, süreçlere bağlı teknolojileri durmaksızın geliştirerek sağlamaktadır. Bütün bu çalışmalar vizyonu yakalamak için… Referanslar bilmektedir. Örnek olarak, Proje Yönetimi’nde sıkça sorulan “Toplam bütçe girişi tutarı ne kadardır?” sorusundan “Verimliliğe en fazla katkı sağlayan Maliyet Merkezi hangisidir?” sorusuna geçiş ile doğrudan elde edilemeyecek bir bilginin açığa çıkarılması sağlanabilmekte ve kurumsal kararlar elde edilen bu bilgi ile desteklenebilmektedir. Kuruluşundan beri Roketsan’da oluşturulan veri boyutlarının üstel olarak artmakta olduğu göz önüne alındığında gelecek on yıl içinde şimdiye kadar kullandığımız veri miktarı bugünün veri miktarından oldukça fazla olacaktır. Bu artan veriden anlamlı bilgiler çıkarmak her şirkette olduğu gibi Roketsan’da da önemli bir faaliyet olacaktır. Veri boyutlarının sürekli artışı ile dünya genelinde tüm şirketler raporlama konusunda yeni yaklaşımlar geliştirmeye başlamıştır. Bu yaklaşımlar “İş Zekâsı” olarak adlandırılmaktadır. Kurumsal Kaynak Planlama Yazılımı ile elde edilen veri, ihtiyaçlara göre özelleşmiş süreçler ile depolanırken, iş zekâsı araçları ile istenilen seviyede akıllı raporlara dönüştürülerek proje kararlarına destek olacaktır. [1] A Guide to Project Management The Body of Knowledge, PMI, Fifth Edition, ISBN 978-1-935589-67-9, 2013 [2] Oracle Project Management User Guide, Release 11i, Part No. B1089503, Oracle, 2005 [3] Business Intelligence: The Road Trip, J. Zeller Information Management Special Reports, 2008 [4] Rud, Olivia. Business Intelligence Success Factors: Tools for Aligning Your Business in the Global Economy. Hoboken, N.J: Wiley & Sons. ISBN 978-0-47039240-9, 2009 İş Zekâsı araçlarının Roketsan’da zaman içerisinde genişleyerek kullanımının yaygın hale getirilmesi ile dünyadaki eğilim yakalanacak; Roketsan kurumsal bilgisi de daha iyi analiz ediliyor olacaktır. Sonuç olarak, Proje Modülü ile özelleşmiş süreçler ERP’ye kazandırılmakta ve İş Zekâsı ile de bu süreçlerin çıktıları kurumsal bilgiye dönüştürülmektedir. Levent ÇOMOĞLU Emrah ÖZDEMİR İleri teknoloji ürünü sistemleri tasarlamak, üretmek ve bunu gerçekleştirirken dünya pazarında rekabet edebiliyor olmak, verimli çalışma ortamıyla doğru- Deniz Füze Sistemleri Proje Müdürlüğü Kıdemli Uzman Mühendis İş zekası; organizasyonların geleceğe yönelik stratejilerinin başarısını artırmak için verinin toplanmasını, depolanmasını, raporlanmasını, analizini ve bu veriler ile planlama yapılmasını sağlayacak uygulama ve teknolojiler bütünüdür.[3] İş Zekâsı araçları ile doğru bilginin doğru kanallar ile doğru zamanda doğru kişiye ulaşması amaçlanmaktadır.[4] 13 roketsan dergisi tasarım ve mühendislik gücümüz uydu itki sistemleri 1. Giriş Uzay çalışmalarında kullanılan uydu itki sistemleri en genel ifadeyle dört temel işlevi yerine getirmektedir. 1. Uydunun, çok kademeli itki sistemlerinden oluşan fırlatma aracı yardımıyla dünya etrafındaki yörüngesine yerleştirilmesi, 2. Görev gereksinimlerine göre uydunun LEO’dan daha yüksek yörüngelere transfer edilmesi, 3. Uydu yöneliminin kontrol edilmesi ve yörünge düzeltmeleri yapılması, 4. Görevinin tamamlanmasından sonra, uydunun kontrollü şekilde atmosfere sokulması (Deorbiting). Söz konusu temel işlevlerin birincisi haricindeki diğer tüm işlevler Uydu İtki Sistemleri (UİS) tarafından yerine getirilmektedir. Günümüzde operasyonel ve deneysel amaçlı olarak kullanılan çok çeşitli UİS teknolojileri bulunmasına rağmen, yazının kapsamını fazla genişletmemek için bu makalede sadece soğuk gaz ve kimyasal itki sistemleri hakkında bilgi verilecektir. Türkiye’de, milli uydu geliştirme çalışma- larına fiilen 2007 yılında Göktürk-2 uydusu ile başlanmıştır. Günümüzde gelişmiş ülkeler tarafından uyduların yörüngeye yerleştirilmesi için ucuz ve verimli UİS geliştirilmesi çalışmalarına büyük önem verilmektedir. Bu nedenle Türkiye’nin dolayısıyla Roketsan’ın da UİS teknolojilerini kazanması kritik görülmektedir. Bu kapsamda bugüne kadar Roketsan tarafından çeşitli çalışmalar yürütülmüş olup, bu yöndeki çabalara devam edilmektedir. Bu çalışmalar makalenin sonunda özet olarak ele alınmaktadır. 2. UİS Teknolojilerinin Sınıflandırılması Günümüzde gerek uzayda gerekse laboratuvar ortamında denenmiş çok sayıda UİS teknolojisi bulunmaktadır. Bu teknolojiler Şekil 1’de gösterilmektedir. Günümüz ticari uydularında tercih edilen teknolojiler aynı şekil üzerinde kırmızı renkli daire içine alınmıştır. 2.1. Soğuk Gaz Uydu İtki Sistemi Güvenilir, basit ve ucuz olmaları nedeniyle ağırlığı 200 kg’ı geçmeyen uydularda yönelim kontrolü amacıyla kullanılmaktadır. Tüm avantajlarına rağmen düşük performansları nedeniyle, ağırlığı 200 kg’dan fazla olan uydularda Şekil 1: Uydu İtki Sistemi Teknolojileri [1] 14 tercih edilmemektedir. Bu teknoloji aynı zamanda fırlatma araçlarında manevra kontrol, yüksek irtifa füze sistemlerinde reaksiyon kontrol sistemi ve uzun menzilli füzelerde harp başlığı yönelim kontrol amacı ile de kullanılmaktadır. Sistemi oluşturan temel bileşenler Şekil 2’de görülmektedir. Burada sadece Soğuk Gaz UİS’in en önemli bileşeni olan iticilerin üzerinde durulacaktır. Soğuk Gaz Uydu İtki Sistemleri’nin Çalışma Prensibi Sistemde yakıt olarak gaz kullanılmakta ve genellikle Azot (N2) tercih edilmektedir. Azot yüksek basınca dayanıklı çelik, titanyum ya da kompozit tanklarda muhafaza edilmektedir. Yüksek basınçlı tank kullanılmasının nedeni, küçük hacimde daha fazla gaz depolanarak sistemin ömrünü ve performansını artırmaktır. Depolanan gaz bir dizi vana ve filtreden oluşan pnömatik hattan geçerek soğuk gaz iticilere gelmektedir. Soğuk gaz iticiler, esasen selonoid vana ve nozuldan oluşmaktadır. Rus NIIMASH firmasının ürettiği bir soğuk gaz itici Şekil 3’de görülmektedir. Soğuk Gaz UİS’ler basit itki sistemleridir ve operasyon süreleri gaz depolama kapasitesinin düşük olması nedeniyle kısıtlıdır. Şekil 2: Soğuk Gaz Uydu İtki Sistemi’nin İtki Sistem Şeması [2] sayı 3 temmuz 2013 tasarım ve mühendislik gücümüz Şekil 3: Soğuk Gaz UİS İticisi Örneği [3] 2.2. Kimyasal Tek Yakıtlı Uydu İtki Sistemi Güvenilir, basit ve ucuz olmaları nedeniyle ağırlığı 1.500 kg’ı geçmeyen uydularda, yörünge/yönelim kontrol ve atmosfere geri giriş amaçlı kullanılmaktadır. Orta seviye performansa sahip sistemlerdir. Tek Yakıtlı UİS teknolojisi, Soğuk Gaz UİS’in kullanıldığı tüm görevlerde kullanılabilmektedir. İtki sistemi Şekil 4’de gösterilmektedir. Şekil 5: ECAPS Tek Yakıtlı UİS İticisi [4], [5] ve Şekil 5’de şematik halde gösterilen katalitik yataklara gelir. Katalitik yataklarda bozunan yakıt gaz fazına geçerek yanma odasından uzaya atılır ve itki elde edilir. İtki sistemleri basit çalışma prensiplerine sahip görünmelerine rağmen, karmaşık termofiziksel olgular içermekte ve tüm sistem yüksek teknoloji ürünü malzemelerden oluşmaktadır. Örneğin tanklar ve borular için korozyon direnci yüksek titanyum alaşımları ve yanma odası için de süper alaşımlar kullanılmaktadır. Benzer şekilde katalitik reaksiyonların gerçekleştiği katalitik yataklarda genellikle İridyum emdirilmiş seramik malzemeler kullanılmaktadır [5]. Ayrıca itki sisteminin uzay koşullarında çalışacak olması nedeniyle, sistem üzerinde çalışan bütün bileşenlerin laboratuvar ortamında oluşturulmuş uzay koşullarında yoğun testlere tabi tutulması gerekmektedir. Kimyasal Tek Yakıtlı Uydu İtki Sisteminin Çalışma Prensibi İtki sisteminde sadece tek bir yakıt bulunmaktadır ve yakıt uydunun çalışma süresi boyunca yakıt tankı içinde belirli bir basınç altında tutulmaktadır. Basınçlandırıcı gaz olarak genellikle He ya da N2 kullanılmaktadır. Tanklar genelde Titanyum alaşımından imal edilmektedir. Gaz basıncı uydunun çalışma süresiyle orantılı olarak sürekli azalmaktadır. Tek yakıtlı iticilerde yakıt olarak ilk zamanlarda Hidrojen Peroksit (H2O2) yaygın olarak kullanılmış olup, günümüzde neredeyse tüm sistemlerde Hidrazin (N2H4) kullanıldığı bilinmektedir. Bunlara ek olarak günümüzde, her iki kimyasalın da olumsuzluklarını ortadan kaldıracak yüksek enerjili, çevreye zararlı etkisi olmayan kimyasalların da yakıt olarak kullanılmasına başlanmıştır. Bunlar arasında Avrupa’da çalışılan ADN ve ABD’de tercih edilen HAN sayılabilir. Yakıt, bir dizi filtre ve vana elemanından oluşan bir hidrolik-pnömatik hat boyunca ilerleyerek iticilere gelmektedir. İticiye çalış komutu verildikten sonra itici üzerinde seri halde bulunan yakıt vanaları açılır ve yakıt itici içerisinde bulunan 1 Şekil 4: Tek Yakıtlı Uydu İtki Sistemi’nin İtki Sistem Şeması [1] Uydunun ömrünü tamamlanmasının ardından kontrollü olarak atmosfere sokulup yakılması sağlanarak, uzay kirliliğinin engellenmesi amaçlanmaktadır. 15 roketsan dergisi tasarım ve mühendislik gücümüz tek fark boyuttur. Japonya menşeli IHI Aerospace firması tarafından geliştirilen 500 N’luk bir transfer motoru Şekil 7’de gösterilmektedir. Kimyasal Çift Yakıtlı Uydu İtki Sisteminin Çalışma Prensibi Çift Yakıtlı UİS’ler, tek yakıtlı sistemlere göre daha karmaşık çalışma prensibine sahiptir. Bu sistemlerde yakıt olarak iki bileşen (yanıcı ve oksitleyici) kullanılmaktadır. Yanıcı/oksitleyici çifti olarak bir araya geldiklerinde kendiliğinden tutuşabilen (Hipergolik) kimyasallar seçilmektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan hipergolik yakıt çifti Hidrazin (yanıcı) ve Dinitrojen Tetraoksit (N2O4oksitleyici)’dir. Böylece çift yakıtlı sistemler ilave bir ateşleyici gerektirmez ve çok güvenilir bir şekilde uzay ortamında ateşlenebilir. Şekil 6: Çift Yakıtlı Uydu İtki Sistemi’nin İtki Sistem Şeması [7] Şekil 5’de İsveç menşeili ECAPS firmasının geliştirmiş olduğu yüksek performanslı ve günümüzde kendi sınıfı içerisinde en yüksek performans üreten tek yakıtlı itici de gösterilmektedir. Bu sistemde yakıt olarak ADN bazlı tek yakıt kullanılmıştır. Yanma odası İridyum-Renyum alaşımıdır. Katalitik yatak monolitik açık gözenekli İridyumdur. [4] 2.3. Kimyasal Çift Yakıtlı Uydu İtki Sistemi Güvenilir ve yüksek performanslı olması nedeniyle ağırlığı 1.500 kg’dan fazla olan uydularda, yörünge transferi, yörünge/yönelim kontrol, istasyon koruma gibi birçok uydu manevrasında kullanılmaktadır. Çift Yakıtlı UİS’ler yüksek performansa sahip olmalarına rağmen Şekil 6’dan da görülebileceği üzere Tek Yakıtlı UİS’lere göre daha karmaşık 2 sistemlerdir. Çift Yakıtlı UİS teknolojisi ağırlıklı olarak iletişim uydularında kullanılmaktadır. Diğer sistemlerde olduğu gibi, Çift Yakıtlı UİS’lerde de en önemli alt bileşen çift yakıtlı iticilerdir. Küçük manevralar için itki seviyesi 1-22 N arasında olan çift yakıtlı iticiler ve yörünge transferi için de itki seviyesi 200-500 N olan transfer motorları kullanılması iletişim uydularında standart hale gelmiştir. Çift yakıtlı iticiler ile transfer motoru aynı prensiple çalışmaktadır ve aralarındaki Şekil 7: IHI (Japonya) Firmasının Geliştirdiği Seramik Yanma Odalı Transfer Motoru [6], [7] Alçak yörüngeden daha yüksek yörüngeye geçmek ya da farklı açılarda yörüngelere geçmek 16 Yanıcı ve oksitleyici ayrı tanklarda muhafaza edilmektedir. Yanıcı ve oksitleyicilerin iticilere gönderilmesi için ayrıca basınçlandırma tankları kullanılmaktadır. Basınçlandırma tanklarının ayrı olması sistemi karmaşıklaştırsa da, daha yüksek ve çalışma süresi boyunca sabit performans elde edilmektedir. Yanıcı ve oksitleyici, iticilere, tek yakıtlı sistemlerdekine benzer şekilde beslenir. Ancak çift yakıtlı iticilerin yapıları, tek yakıtlı iticilerden farklıdır. Bu iticilerde katalitik yatak bulunmaz ve yanıcı/oksitleyici çifti enjektör vasıtasıyla doğrudan yanma odasına püskürtülür. Yanıcı ve oksitleyicinin sistemde yan yana geldiği tek bölge yanma odasıdır. Çift yakıtlı iticilerde alev sıcaklığı daha yüksek olmakta ve kullanılan malzemeler de tek yakıtlı iticilerden daha farklı olmaktadır. Geçmiş yıllarda sayı 3 temmuz 2013 tasarım ve mühendislik gücümüz nolojisinin ülkemize kazandırılmasının bir gereksinim olduğu değerlendirilmektedir. Roketsan, UİS konusunda elde etmiş olduğu birikim ve itki sistemi teknolojileri alanındaki güçlü altyapısı ile Milli Uydu İtki Sistemleri için Türkiye’de öncü kuruluş olmayı hedeflemektedir. Referanslar Şekil 8: Roketsan Mühendisleri “Thales Alenia Space” Tesislerinde Göktürk-1 Uydu İtki Sistemi Üretimi Sırasında [1] Niobyum alaşımları yoğun olarak kullanılırken, günümüzde C/SiC, Silikon Nitrit gibi seramik malzemeler ya da PlatinRenyum süper alaşımları sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. 3. Roketsan’ın Uydu İtki Sistemi Çalışmaları Roketsan, 2006-2010 yılları arasında SSM, MSB ARGE, ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü ve ilgili diğer paydaşların katılımı ile Uydu İtki Sistemi teknolojilerinin kazanılmasına yönelik araştırmalar yapmış ve fizibilite çalışmaları yürütmüştür. Ayrıca konu ile ilgili olarak, ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü aracılığıyla yurt dışı uzman firma ve üniversite temsilcilerinden iki ay süreli kapsamlı eğitim alınmış ve kavramsal tasarım altyapısı oluşturulmuştur. Roketsan, 2010 yılından itibaren Göktürk-1 Projesi’ne dahil olmuştur. Tek Yakıtlı Uydu İtki Sistemi tasarım, üretim/entegrasyon, test ve fırlatma hazırlıkları da dahil olmak üzere, Göktürk1 Uydu Geliştirilmesi Projesi’nde itki sistemini doğrudan ilgilendiren bütün iş paketlerinde tam zamanlı görev alınmıştır. Bu faaliyetler halen devam etmektedir. Entegrasyonu tamamlanma aşamasında olan Göktürk-1 Uydu İtki Sistemi (Bkz. Şekil 8) kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar özümsenerek gelecekteki milli uydu programlarında UİS tasarım, entegrasyon ve test görevlerinin layığıyla üstlenilmesi hedeflenmektedir. 4. Sonuç Günümüzde en yaygın kullanılan Uydu İtki Sistemleri kimyasal itki sistemleridir. Dünyada yapılan çalışmalar ve yol haritaları takip edildiğinde asgari 2030 yılına kadar kimyasal itki sistemleri uydularda aktif olarak kullanılmaya devam edecektir. Bu makalede ticari uydularda kullanılan ve gelecekte de yoğun olarak kullanılması öngörülen Uydu İtki Sistemleri tanıtılmış, bu konuda Roketsan tarafından yürütülen faaliyetler özetlenmiştir. [1]Bayramoğlu M., Çilli A.; “Uydu İtki Sistemleri Yapılabilirlik Etüdü”, Roketsan, Sevk Sistemleri Tasarım Müdürlüğü Raporu, 2013, (görüş aşamasında) [2] Anis A.; “Cold Gas Propulsion System: An Ideal Choice for Remote Sensing Small Satellites”, Remote Sensing: Advanced Techniques and Platforms [3] NIIMASH Ürün Kataloğu [4] Thomahlen P. et.al.; “Space Flight Demonstration of Liquid ADN-Based Monopropellant on the Prisma Satellites” [5] Goto Daisuke et.al.; “Monopropellant Thruster Firing Test Using KC12GACatalyst” [6] Matsuo T. et.al.; “Development of 500N Ceramic Thruster for the PLANERC Venus Explorer”; Mitsubishi Heavy Industries, Ltd., Technical Review Vol. 45 No 4, 2008 [7] Gokturk Propulsion Subsytem Advanced Training Notes, 2010, Thales Alenia Space Murat BAYRAMOĞLU Sevk Sistemleri Tasarım Müdürlüğü Sonuç olarak Türkiye’nin yaptığı uydu İtki Sistemleri Tasarım Birimi yatırımları ve artan uydu gereksinimleri Uzman Mühendis dikkate alındığında Uydu İtki Sistemi tek- 17 roketsan dergisi tasarım ve mühendislik gücümüz hareketli roket ve füze fırlatma sistemleri 1. Tarihçe Hareketli Roket ve Füze Fırlatma Sistemleri (HRFFS) kullanımının geçmişi 2. Dünya Savaşı’na kadar gitmektedir. Yüksek hareket kabiliyetine sahip bu silah sistemleri ilk olarak 2. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği tarafından Alman Ordusu’na karşı kullanılmıştır. İlerleyen zaman içinde gerçekleşen teknolojik ilerleme ile HRFFS'ler daha yaygın biçimde kullanılır hale gelmiştir. HRFFS’lerin kıtalar arası balistik füze sistemlerinde de kullanılması, sabit platformlara göre büyük taktik avantajlar oluşturmuş, böylece, bu tip sistemlere olan ihtiyaç Soğuk Savaş Dönemi’nde hızlı bir şekilde artmıştır. Soğuk Savaş Dönemi’nde, önceleri yer altına inşa edilmiş sabit silolar, füze fırlatma platformları olarak kullanılırken, ilerleyen zaman içinde özellikle Sovyetler Birliği tarafından HRFFS’ler kullanılmaya başlanmıştır. Bu amaçla özel olarak tasarlanan kara araçları, kıtalar arası taktik-balistik füzeler için hareketli ve kısa sürede fırlatma gerçekleştirebilen Şekil 1: 122 mm.lik Sakarya Fırlatma Sistemi 18 fırlatma platformlarına dönüşmüştür. Her türlü iklim ve arazi şartlarında kullanılmak üzere tasarlanan bu HRFFS’ler halen Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti ordularında görev yapmaktadır. 2. HRFFS’lerin Faydaları • Yüksek hareketlilik • Değişken menzil aralığı • Kendi başına taşıma/yükleme yeteneği • Kısa sürede birden fazla atış yapabilme • Değişik mühimmatlarla kullanabilme • Düşük bakım maliyeti Roket ve füze sistemlerinin savaş alanlarında kendilerini kanıtlaması sonrası, bu tür mühimmatın hareketli platformlardan atılarak etkinliğin artırılması amaçlanmıştır. Zaman içinde orduların ateş gücünü ve caydırıcılığını artırmak için HRFFS’lerin kullanılması yaygın hale gelmiştir. Şekil 3: 107/122 mm.lik Fırlatma Sistemi HRFFS’ler, arazide sağladığı yüksek hareket kabiliyeti, hız ve kısa zamanda uzun mesafe katetme yetenekleri ile çağdaş dünya ordularında vazgeçilmez savaş unsurları olarak yerlerini sağlamlaştırmıştır. HRFFS'nin sabit fırlatma platformlara göre avantajları: • Hız Şekil 2: 302 mm.lik Kasırga Fırlatma Sistemi Şekil 4: Dik Atışlı Fırlatma Sistemi Şekil 5: 122/300 mm.lik Fırlatma Sistemi sayı 3 temmuz 2013 tasarım ve mühendislik gücümüz 3. HRFFS Alt Sistemleri 3.1. Güç Sistemi Güç Sistemi, silah üzerinde yer alan alt sistemlere gerekli enerjiyi sağlayarak bu sistemlerin görevlerini icra etmesini sağlar. Güç Sistemi’nde yer alan sistemler, fırlatma sistemlerinin ihtiyacına göre farklılık göstermesine rağmen genel olarak aşağıdaki gibidir; • • • • • • Güç Dağıtım Ünitesi Güç Anahtarlama Paneli Jeneratör PTO Bağlı Alternatör (opsiyonel) AC/DC Güç Kaynağı DC/DC Güç Kaynağı 3.2. Elektromekanik Kundak Tahrik Sistemi Elektomekanik Kundak Tahrik Sistemi; motor sürücü, motor, resolver ve enkoderlerden oluşmaktadır. Motor sürücü, harici bir birimden aldığı komuta uygun olarak dışarıdan aldığı gerilim ve Şekil 6: Elektromekanik Kundak Tahrik Sistemi Blok Şeması akımı değiştirerek motorlara iletmektedir. Motor Sürücü bu sırada resolver ve enkoderlerden gelen geri beslemelere uygun olarak hareketi tamamlamaktadır. Hesaplanan bu fark sayesinde kontrol yazılımı, platformun enine ve boyuna düzlemlerde istenen hassasiyetteki pozisyona gelmesi için her bir hidrolik destek ayağının hangi oranda uzaması gerektiğine karar verir. Elektromekanik Kundak Tahrik Sistemi blok şeması Şekil 6’da gösterilmektedir. Seviyeleme üç aşamada gerçekleşir: 3.3. Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi, füze ve/veya roket atışları sırasında platform stabilizasyonunu sağlamak amacı ile kullanılmaktadır. Seviyeleme işlemi, platforma entegre dört adet hidrolik tahrikli doğrusal eyleyicinin, bir yazılım sayesinde, stroklarının kontrol edilmesi ile gerçekleştirilir. Kontrol yazılımı, platformun başlangıç konumu ile seviyeleme için gerekli olan son konumu arasındaki farkı hesaplar. • Hidrolik destek ayaklarının zemin ile temasının sağlanması; basınç anahtarlarının basınç sinyali göndermesi ile tamamlanır. • Platformun kaldırılması; maksimum limit anahtarlarının pozisyon sinyali göndermesi ile tamamlanır. • Platformun seviyelenmesi; seviyeleme sensörünün açı bilgisi göndermesi ile sonlanır. Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi blok şeması Şekil 7’de gösterilmektedir. Şekil 7: Hidrolik Tahrikli Seviyeleme Sistemi Blok Şeması 19 roketsan dergisi tasarım ve mühendislik gücümüz 3.4. Hidrolik Tahrikli Kundak Yönlendirme Sistemi Hidrolik Tahrikli Kundak Yönlendirme Sistemi, kundağı istenen yükseliş ve dönüş açılarına getirmek için gerekli olan basınç ve debinin oluşturulmasını ve kontrol sistemi sayesinde silindirlerin giriş hızının kontrol edilmesini sağlayan sistemdir. Kontrol yazılımı, enkoderlerden aldığı açı bilgilerine göre servo veya oransal valflerin orifis açıklığını kontrol eder ve bu sayede kundağın istenen hassasiyette konumlanmasını sağlar. Hidrolik Tahrikli Kundak Yönlendirme Sistemi blok şeması Şekil 8’de gösterilmektedir. 3.5. Silah Yönetim Sistemi Silah Yönetim Sistemi, silah üzerinde yer alan alt sistemlerle haberleşerek silahın kontrol edilmesini ve güvenlik kontrollerinin gerçekleştirilmesi için gerekli arayüzü sağlar. İçerdiği / yönettiği alt sistemler silah sistemi ihtiyacına göre farklılık göstermesine rağmen aşağıda yer alan alt sistemler birçok silah sisteminde yer almaktadır: • • • • • Tahrik Sistemi Hidrolik Seviyeleme Sistemi Güç Sistemi Ataletsel Navigasyon Sistemi Ateşleme Sistemi. Silah Yönetim Sistemi blok şeması Şekil 9’da gösterilmektedir. Silah yönetim sistemi, silah üzerindeki alt sistemlerle entegre olarak çalışırken tüm işlemlerin operasyonel sıraya Şekil 8: Hidrolik Tahrikli Kundak Yönlendirme Sistemi Blok Şeması 20 uygun olarak yapılmasını sağlar. Bu işlemler gerçekleştirilirken operasyonel akışa uygun olmayan bir durum ortaya çıktığında silah yönetim sistemi güvenlik amacıyla gerekli alt sistemler ile haberleşerek operasyonun sonlandırılmasını / duraklatılmasını sağlamakla sorumludur. Ahmet Reşit AYDOĞAN Fırlatma Sistemleri Tasarım Müdürü Şekil 9: Silah Yönetim Sistemi Blok Şeması sayı 3 temmuz 2013 tasarım ve mühendislik gücümüz döngüde donanım testleri ve roketsan altyapıları - 1 Hava araçlarının tasarım ve doğrulama süreçlerini diğer uygulamalardan ayıran önemli farklardan birisi, uçuş testlerinin vazgeçilmez bir doğrulama adımı olması ve söz konusu testlerin yüksek maliyetli ve riskli olmalarıdır. Bu nedenle, uçuş testleri öncesinde, hava araçları tasarımlarının, analizler, simülasyonlar, yer testleri, hata analizi ve iyileştirme faaliyetleri ile defalarca tekrarlanan tasarım döngüleri sonucunda belirli bir olgunluk seviyesine getirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmalara paralel olarak, uçuş testlerinde yapılan ölçümler ve elde edilen veriler incelenerek tasarım ve en iyileme (optimizasyon) döngülerin uçuş testi kampanyaları arasında da tekrar edilmesi gerekmektedir. Hava araçlarını diğer uygulama alanlarından ayıran bir diğer unsur da konunun çok sayıda teknik ve teknolojik disipline yayılmış olmasıdır. Bu nedenle de hava araçlarının tasarım ve doğrulama süreçlerinde “sistem mühendisliği” ile “sistem entegrasyon ve test” yetkinliklerinin en üst düzeyde olması gerekmektedir. Dolayısıyla, hava platformlarının tasarım ve doğrulama süreçleri, çok farklı disiplinlerde ve teknolojik alanlarda uzmanlaşmış ekiplerin etkileşim içerisinde ve bir sistem mühendisliği ekibinin koordinasyonu altında çalışmasını gerektirmekte olup, özellikle sistem entegrasyonu ve testleri aşamasında bu etkileşimler yoğunluk kazanmaktadır. Söz konusu entegrasyon ve test çalışmalarının sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla, hava aracı entegrasyon ve test süreçleri Sistem Entegrasyon Laboratuvarı (SEL) adı verilen ve ilgili projenin sistem tasarımından ve mühendisliğinden sorumlu kuruluşa ait özel laboratuvar ortamlarında gerçekleştirilmektedir. SEL planlaması, tasarımı, kurulumu, işletmesi ve idamesi, sistemi tasarlayıp geliştiren kuruluşun hem çok önemli bir görevi hem de bir anlamda varoluş nedenidir. Hava araçları içinde bir sınıflandırma yapıldığında, füze sistemleri, kendine özgü bazı farklılıklar taşımaktadır. Sistem tasarım ve doğrulama süreçleri açısından yukarıda yapılan açıklamalarla ilişkili olan en önemli fark; füze sistemlerinin uçuş testlerinde test prototiplerinin tek kullanımlık olmasıdır. Bunun sonucunda, hem uçuş test maliyetleri yüksek olmakta, hem de test edilebilen koşullar kısıtlı kalmaktadır. Bir yandan uçuş test sayısını azaltırken, diğer yandan doğrulama sürecinin güvenilirliğinden feragat etmemek için füze sistemlerinin entegrasyon ve test sürecinde yer testlerine daha fazla ağırlık verme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu yaklaşımın doğal sonucu olarak, füze sistemlerinin SEL altyapısını oluşturan; Döngüde Donanım Test Merkezi (DDTM) kavramı ortaya çıkmaktadır. SEL kurulumuna benzer bir şe- kilde DDTM’nin planlaması, tasarımı, işletmesi ve idamesi füze sistem sorumluluğunu taşıyan kuruluşun kaçınılmaz görevidir. Döngüde Donanım Test Merkezi Temel Bileşenleri Döngüde Donanım Testleri (DDT), füze sistemlerinde kullanılan yazılımların (uçuş kontrol, navigasyon ve stabilizasyon) ve aviyonik donanımların (arayıcı bölümü, güdüm bölümü ve kontrol bölümü) entegre bir şekilde gerçek zamanda ve füze uçuş kontrol döngüsü içerisinde, hedef ile ilgili bilgilerin (hedef izinin ve hedef hareketlerinin gerçek donanımlar ile oluşturulması) gerçek şartlara en yakın ortam koşullarında simüle edilerek test edilmesi olarak tanımlanabilir. Sistem seviyesi tasarım/geliştirme projelerinde test faaliyetlerinin ana merkezi hatta kalbi olarak nitelendirebileceğimiz döngüde donanım testleri, yukarıda tanımlanan test faaliyetleri açısından değerlendirildiğinde, hem fiziksel mimarisi ve hem de işlevsel test yaklaşımı açılarından SEL işlevi taşımaktadır. Döngüde donanım testleri kapsamında Şekil 1’de blok şeması gösterilen ve uçuş testleri öncesinde sistem seviyesi performansın Şekil 1. Döngüde Donanım Testleri Blok Şeması 21 roketsan dergisi tasarım ve mühendislik gücümüz test edilebileceği, güvenilirliği yüksek bir test ortamı oluşturulmaktadır. Füze sistemleri için kullanılan tipik bir döngüde donanım test altyapısı dört ana bileşenden oluşmaktadır, Şekil 2. 1. Uçuş Hareket Simülatörü (UHS): Füzenin uçuşu sırasındaki açısal hareketlerinin sağlanması için kullanılmaktadır. 2. Hedef Hareket Simülatörü (HHS): Hedef hareketlerinin benzetimi ve/veya oluşturulan hedef görüntü sahnesinin arayıcı başlığın görüş alanı içerisinde kalmasının sağlanması amacıyla kullanılmaktadır. 3. Hedef Sahne Oluşturma Sistemi (HSOS): Füze arayıcı başlığının tipine (IR/IIR/RF/Lazer/Hibrit) bağlı olarak, hedef ve ortamın füze tarafından algılanmasına imkân verecek sahnenin oluşturulması için kullanılmaktadır. 4. Gerçek Zamanlı Uçuş Benzetim Sistemi (GZUBS): 6-Serbestlik Dereceli Uçuş Benzetim Yazılımının üzerinde koştuğu yüksek kapasiteli bir bilgisayardan ve uçuş simülasyon döngüsünün gerçek zamanda, gerçek donanımlar üzerinde koşması ve füzeüstü aviyonik donanımlardan gelen cevapların uçuş simülasyon döngüsüne beslenmesi için kullanılan gerçek zamanlı ağ yapısından oluşmaktadır. UHS, HHS ve HSOS de gerçek zamanlı ağ yapısının ayrılmaz parçalarıdır. Döngüde donanım testlerinde kullanılacak olan test kalemi sistem özelliklerine bağlı olarak farklı özelliklerde ve farklı konfigürasyonlarda olabilmektedir. En geniş hali ile test kalemi, aşağıda belirtilen örnek alt sistemlerden oluşmaktadır. • Arayıcı Alt Sistemi • Güdüm Alt Sistemi • Kontrol Alt Sistemi • Telemetre Alt Sistemi • Uçuş Sonlandırma Alt Sistemi • Veri Bağı Alt Sistemi 22 Şekil 2. Kızıl Ötesi Görüntüleyici Hedef Sahne Oluşturma Sistemine Sahip Döngüde Donanım Test Altyapısı, Roketsan • GPS/GNSS Alt Sistemi • Pod/Lançer • Atış Kontrol Sistemi ve test ekibinin katılımı gerekmektedir. Bu ekipte yer alması zorunlu uzmanlar aşağıda tanımlanmıştır. Test kalemini oluşturan alt sistemler, sistem performansına doğrudan etki ettiği için, döngüde donanım testlerinde söz konusu alt sistemlerin sentetik sayısal modellerinin yerine, mümkün olduğunca gerçek donanımların/yazılımların kullanılması gerekmektedir. Bu açıdan ele alındığında döngüde donanım testleri sadece aviyonik bölümün (arayıcı, güdüm, kontrol) değil, sistem performansında etkili diğer donanımların ve yazılımların da test edildiği en geniş kapsamlı testlerdir. Bu açıdan da döngüde donanım test altyapıları, füze geliştirme projelerinin Sistem Entegrasyon Laboratuvarı olarak nitelendirilebilir. • Sistem Tasarım Sorumlusu • Sistem Mühendisi • DDT Sorumlusu ve DDT Ekibi • Güdüm Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu • Kontrol Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu • Navigasyon Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu • Aviyonik Sistem Mühendisi • Telemetre Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu • Uçuş Sonlandırma Alt Sistemi Tasarım Sorumlusu • Pod/Lançer Sistemi Tasarım Sorumlusu Döngüde donanım test altyapısı kurulma ve doğrulama çalışmalarına paralel olarak, döngüde donanım testleri için de tasarım faaliyetleri yürütülmesi gerekmektedir. Gerçekleştirilecek testlerin senaryoları, kullanılacak test kalemi konfigürasyonları, test kaleminde donanım olarak kullanılamayacak alt sistemlerin matematiksel modellerinin hazırlanması, test sırasında alınacak verilerin belirlenmesi, vb. birçok faaliyetin planlanması ve uygun şekilde icra edilmesi gerekmektedir. Yukarıda tanımlanan tüm faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için geniş bir tasarım Döngüde Donanım Test Merkezi Kurulumu Döngüde donanım testleri füze geliştirme projelerinde tasarım doğrulama ve sistem geçerleme aşamalarının en önemli ve vazgeçilmez safhalarından biridir. Söz konusu test altyapısı kurulurken, füzelerin dinamiği, hedef özellikleri ve uçuş senaryoları dikkate alınmaktadır. Bu kapsamda, test sisteminde yer alan alt sistemleri etkileyen önemli parametreler aşağıda belirtilmiştir. • Füzenin Fiziksel Özellikleri: Uçuş Hareket Simülatörünün mekanik (boyutsal ve ataletsel) özelliklerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. sayı 3 temmuz 2013 tasarım ve mühendislik gücümüz • Füzenin Dinamik Özellikleri: Uçuş Hareket Simülatörünün performans değerlerinin (pozisyon, hız, ivme, bant genişliği, pozisyon doğruluğu ve pozisyon çözünürlüğü) belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. • Hedef Dinamik Özellikleri: Hedef Hareket Simülatörünün performans değerlerinin (pozisyon, hız, ivme, bant genişliği, pozisyon doğruluğu ve pozisyon çözünürlüğü) belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. • Füze Güdüm Tipi - Arayıcı Tipi (RF, IIR, IR, Lazer, Hibrit): Hedef Sahne Oluşturma Sistemi ve Hedef Hareket Simülatörü tiplerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. - Arayıcı Teknik Özellikleri (Görüş Açısı, Gimbal Limitleri, Dalga Boyu vb.): Hedef Sahne Oluşturma Sistemi ve Hedef Hareket Simülatörü teknik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. • Ortam Özellikleri (Deniz, Hava, Kara platformu vb.): Hedef Sahne Oluşturma Sistemi performans özelliklerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. • Hedef Özellikleri (Hedef Sayısı, Sıcaklık, Radar Kesit Alanı): Hedef Sahne Oluşturma Sistemi performans özelliklerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Hedefin füze/güdümlü mermi tehdidine yönelik uygulayacağı Elektronik Karşı Tedbirler (EKT) ve bunların teknik özellikleri de Hedef Sahne Oluşturma Sistemi seçiminde önemli rol almaktadır. Döngüde donanım test altyapısında yeralan altsistem gereksinimlerinin belirlenmesinde öncelikle göz önünde bulundurulması gereken ana parametre listesi Tablo 1’de özetlenmektedir. Farklı döngüde donanım test altyapılarını birbirlerinden ayıran en önemli faktörler füzelerin teknik özellikleri (arayıcı Tablo 1. Döngüde Donanım Test Altyapısını Oluşturun Altsistemlerin Seçiminde Kullanılan Temel Parametreler başlık özellikleri, güdüm tipi, ağırlık, boy, hız, vb) ile hedef özellikleridir (hedef izi, hedef hızı, hedef sayısı, EKT vb.). Füze Geliştirme Projelerinde Döngüde Donanım Testlerinin Yeri ve Önemi DDT, kontrollü bir ortamda yüksek sayıda test yapılmasını sağladığı için, sistem seviyesi tasarım doğrulama ve performans testleri için maliyet-etkin bir çözüm oluşturmaktadır. Füze sistemi tasarım ve geliştirme aşamalarında uygulanan test yöntemleri, test sayısı, tasarım riski, test doğruluğu ve test maliyeti birlikte değerlendirildiğinde, Şekil 3’de gösterilen piramit oluşturulabilir. Döngüde donanım testleri tasarım risklerini azaltırken, test doğruluğunu artırması ve uygun test maliyetleri sunması ile, sistem tasarım ve doğrulama faaliyetlerinde yer alan önemli ve vazgeçilmez bir araçtır. Tasarım doğrulama ve sistem geçerleme faaliyetleri açısından ele alındığında DDT, sayısal uçuş benzetimleri ile uçuş testleri arasında önemli bir köprü vazifesi görmektedir. Döngüde donanım testlerinde, sayısal benzetim ortamında analitik olarak modellenen füze alt sistemlerinin donanımsal eşlenikleri kullanılarak, farklı konfigürasyonların değerlendirilmesi ve geçerlenmesi sağlanmaktadır. Gerekli istatistiksel veriler hızlı bir şekilde toplanıp analiz edilerek, analitik modellerin doğrulanması ve tasarımın en-iyilenmesi için girdi oluşturulmaktadır. Şekil 3. Füze Sistemi Tasarım Süreci, Doğruluk ve Maliyet Piramidi Makalenin 2’nci bölümü dergimizin 4’üncü sayısında yayınlanacaktır. Dr. Sartuk KARASOY Taktik Füze Sistemleri Grup Başkanlığı Mühendislik Direktörü Cenk ÖNEN Sistem Test ve Değerlendirme Müdürü Yasin POLAT Döngüde Donanım Testleri Birim Yöneticisi 23 roketsan dergisi fuar ve organizasyonlar roketsan 25’inci kuruluş yıldönümünü kutladı Roketsan, 25’inci kuruluş yıldönümünü 21 Haziran 2013 tarihinde verilen bir resepsiyon ile kutladı. JW Marriott Hotel’de düzenlenen resepsiyonda misafirler Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eyüp KAPTAN ve Genel Müdür Selçuk YAŞAR tarafından karşılandı. Davete; Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Kara, Deniz, Hava ve Jandarma Genel Komutanlıkları ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı temsilcilerinin yanı sıra Büyükelçiler ve Askeri Ataşeler, üniversite öğretim üyeleri, yerli ve yabancı şirketlerin üst düzey yöneticileri ile şirkette 25’inci yılını dolduran personel katıldı. Gecede ilk defa gösterilen ve Roketsan’ın 25 yılını özetleyen film büyük ilgi ile izlendi. 24 Genelkurmay 2’nci Başkanı, Milli Savunma Bakanlığı Müsteşarı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı Genel Müdürü, Roketsan’ın önceki ve şimdiki Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri ile Genel Müdürleri 25’inci yıl pastasını birlikte kestiler. sayı 3 temmuz 2013 fuar ve organizasyonlar Geceden bir görüntü Genelkurmay 2’nci Başkanı Orgeneral Hulusi AKAR Deniz Kuvvetleri Kurmay Başkanı Koramiral Veysel KÖSELE’nin karşılanması Eski Savunma Sanayii Müsteşarı Vahit ERDEM ve Eşi’nin karşılanması Tawazun Heyetinin karşılanması Roketsan Ekibi 25 roketsan dergisi fuar ve organizasyonlar idex 2013 Tawazun ile CİRİT füzesinin ihracat sözleşmesinin imzalanması Roketsan, 17-21 Şubat 2013 tarihleri arasında Abu Dhabi, Birleşik Arap Emirlikleri’nde gerçekleştirilen IDEX 2013 Savunma Fuarı’na katılım sağlamıştır. Roketsan Ekibi 26 Fuar sırasında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Genel Kurmay Başkanı, Ürdün Prensi, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal YARDIMCI, BAE Büyükelçisi Şefik Vural ALTAY ve Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Hasan UŞAKLIOĞLU gibi birçok üst düzey delegasyon Roketsan standını ziyaret etmiştir. Ayrıca uluslararası katılımcılardan BAE, Çin Halk Cumhuriyeti, Pakistan Deniz Kuvvetleri ve Hava Kuvvetleri heyetleri de Roketsan standını ziyaret edip bilgi almıştır. Uluslararası alanda birçok üst düzey yönetici ile görüşmeler yapılmıştır. MSB Bakan Yardımcısı ve Abu Dhabi Büyükelçimizin standımızı ziyareti sayı 3 temmuz 2013 fuar ve organizasyonlar Roketsan, IDEX 2013 fuarı esnasında özgün füzemiz CİRİT’in ilk ihracatını gerçekleştirmiştir. Roketsan ayrıca, İsveç’te yerleşik SAAB Dynamics firması ile uluslararası pazarlar için ortak yeni ürünler geliştirme ça- lışmaları yürütülmesine yönelik bir mutabakat metni (MoU) imzalamıştır. BAE Kara Kuvvetleri Komutanının standımızı ziyareti BAE Silahlı Kuvvetleri Başkomutan Yardımcısı Veliaht Prens Şeyh Mohammed bin Zayed Al NAHYAN’ın standımızı ziyareti Pakistan Kara Kuvvetleri Komutanının standımızı ziyareti İsveç SAAB firmasının standımızı ziyareti BAE Eski Hava Kuvvetleri Komutanının standımızı ziyareti BAE Genelkurmay Başkanının standımızı ziyareti 27 sayı 3 temmuz 2013 fuar ve organizasyonlar laad 2013 Roketsan, 9-12 Nisan 2013 tarihleri arasında Rio de Janeiro, Brezilya’da gerçekleştirilen LAAD Savunma ve Güvenlik Fuarı’na katılım sağlamıştır. Savunma Sanayii Müsteşarlığı koordinasyonunda Milli katılım gerçekleştirilen bu fuarda Roketsan ürünlerini uluslararası alanda tanıtma imkanı bulmuştur. Fuar boyunca üst düzey yöneticiler ile görüşme fırsatı bulan Roketsan, standında Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal YARDIMCI, Brezilya Askeri Ataşesi Albay Yavuz CENGİZ, Şili üst düzey delegasyonu ve Tawazun CEO’su Saif Mohamed AL HAJERI beraberinde heyetleri ağırlayıp, işbirliği imkanları ve muhtelif projeler hakkında detaylı bilgi vermiştir. Roketsan standı genel görünümü Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal YARDIMCI’nın Roketsan standını ziyareti Tawazun Heyetinin Roketsan standını ziyareti Brezilya Askeri Ataşesi Yavuz CENGİZ’in Roketsan standını ziyareti Şili Delegasyonu’nun Roketsan standını ziyareti Roketsan Ekibi 29 roketsan dergisi fuar ve organizasyonlar idef ‘13 IDEF’13, 11’inci Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı, MSB’nin desteği ve TSKGV‘nin sorumluluğu ile 7-10 Mayıs 2013 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Roketsan fuarda, standında T.C. Milli Savunma Bakanı İsmet YILMAZ ve Bakan Yardımcısı Hasan Kemal YARDIMCI, Genelkurmay Başkanı Necdet ÖZEL, Deniz Kuvvetleri Komutanı E. Murat BİLGEL ile Tayland Savunma Bakanlığı, Şili Kara ve Deniz Kuvvetleri, Güney Kore Kara Kuvvetleri, Birleşik Arap Emirlikleri Genelkurmay Başkanlığı, Mali Savunma Bakanlığı, Pakistan Genelkurmay Baş- Roketsan IDEF’13 Ekibi kanlığı, Fransa Savunma Bakanlığı, Kuveyt Genelkurmay Başkanlığı, İngiliz Başkonsolosluğu, Ürdün Kara Kuvvetleri, Cezayir Savunma Bakanlığı, İsveç Deniz Kuvvetleri, Belçika Savunma Bakanlığı, Çad Savunma Bakanlığı, Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı, Brezilya Deniz Kuvvetleri, Umman Savunma Bakanlığı ve birçok diğer delegasyonu ağırlamıştır. Thyssen Krupp Marine Systems ve Diehl Savunma ile IDAS füzesi için işbirliği anlaşması imzalanmıştır. 30 Fuar boyunca iç ve dış alanda geniş bir ürün yelpazesi sergileyen Roketsan, uluslararası savunma sanayinin önde gelen firmalarının üst düzey yöneticileri ile görüşmeler ve işbirliği toplantıları gerçekleştirmiştir. Geleceğin savaş uçağı F-35 üretimine ilişkin anlaşma Lockheed Martin ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı arasında Milli Savunma Eski Bakanı Vecdi GÖNÜL’ün standımızı ziyareti sayı 3 temmuz 2013 fuar ve organizasyonlar IDEF’13 esnasında imzalanmıştır. İmza töreninde Roketsan, Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR tarafından temsil edilmiştir. F-35 savaş uçağında kullanılması planlanan SOM füzesinin seri üretimi ve uluslararası pazarlaması Roketsan tarafından yürütülecektir. Roketsan, Tübitak Bilgem ile "Yeni Nesil Lazer Arayıcı Başlıklarda kullanılmak üzere, dedektör, okuma elektroniği ve ASIC yapılarının tasarımı, prototip üretimi" konusunda işbirliği mutabakatı imzalamıştır. Şirketimiz ayrıca, Thyssen Krupp Marine Systems ve Diehl Savunma ile IDAS (Interactive Defence and Attack System for Submarines) füzesini geliştirmek için işbirliği anlaşması imzalamıştır. Roketsan standından bir görünüm Tayland Heyetinin standımızı ziyareti TÜBİTAK BİLGEM ile işbirliği anlaşması imza töreni Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral E. Murat BİLGEL’in standımızı ziyareti Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet ÖZEL’in standımızı ziyareti Milli Savunma Bakanımız İsmet YILMAZ ile Tawazun standını ziyaretimiz 31 roketsan dergisi fuar ve organizasyonlar ankara fen lisesi astronomi günleri etkinliği “Astronomi Günleri“ etkinliğinde, Roketsan standında öğrencilere ürünler hakkında bilgi verildi. Ankara Fen Lisesi, Astronomi Günleri’nin ikinci etkinliğinde, 2-17 Mart 2013 tarihleri arasında Afliva Kültür Merkezi’nde bilimseverleri misafir etti. “Astronomi Günleri“ etkinliğinde, Roketsan standında öğrencilere ürünler hakkında bilgi verildi. 1974 Ankara Fen Lisesi mezunu olan Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR etkin- lik kapsamında 14 Mart 2013 tarihinde “Roketsan - Türkiye’de Roket, Füze ve Uydu Fırlatma Teknolojileri” konulu sunuşu gerçekleştirdi. Öğrencilerin yoğun ilgisi üzerine, bir saat olarak planlanan sunuş iki saati buldu. Öğrenciler Roketsan tesislerini ziyaret etme taleplerini ileterek Selçuk YAŞAR’ı uğurladılar. genç kartallar haftası 13-17 Mayıs 2013 tarihleri arasında Hava Harp Okulu tarafından düzenlenen “Genç Kartallar Haftası” etkinlikleri gerçekleştirilmiştir. Etkinliklere 52 farklı ülkeden misafir askeri personel ve ataşeler, üniversite öğretim üyeleri, Kuvvet Komutanı ve Eğitim Komutanı ve Harbiyeliler katılım sağlamıştır. Beş gün boyunca devam eden etkinliklere Roketsan sponsor olarak destek vermiş ve tanıtım standı açmıştır. ostim savunma ve havacılık kümelenmesi (ossa) roketsan katılımı 6-8 Mart 2013 tarihlerinde, sponsor firma olarak katılım Ostim Savunma ve sağlamıştır. Havacılık Kümelenmesi Etkinlik kapsamında gerçekleştirilen kon(OSSA) tarafından Ankara feransa Altyüklenici Yönetim Müdürü Congresium’da düzenlenen Şule ALATAŞ konuşmacı olarak katılmıştır. Etkinlik süresince tedarik zinciri ve ‘Ankara Savunma ve proje ekiplerimiz yaklaşık 50 ulusal ve Havacılıkta Endüstriyel uluslararası firma ile işbirliği görüşmeleri İşbirliği Günleri’ne Roketsan yapmıştır. 32 sayı 3 temmuz 2013 fuar ve organizasyonlar proje yönetim zirvesi - savunma Uluslararası Proje Yönetim Enstitüsü'nün (PMI) Türkiye Organizasyonu olarak çalışan PMI-TR Chapter tarafından, Türk Savunma Sanayii’nin önde gelen paydaşlarını biraraya getirmek, proje yönetimi konusunda güncel gelişmeleri takip etmelerine destek sağlamak ve tecrübelerin paylaşılmasına platform yaratmak amaçlarıyla, 25 Haziran 2013 tarihinde gerçekleştirilen ve Roketsan’ın da sponsor olduğu PMI-TR Savunma Zirvesi’nde “Savunma Sanayimiz Proje Yönetiminde Ne Kadar Olgun?” konulu panele şirketimizi temsilen konuşmacı olarak, Balistik Sistemler Grup Başkanlığı Programlar Direktörü Dr. Mahir ÇAKIROĞLU katılım sağlamış ve “Roketsan’da Proje Yönetim Uygulamaları” konulu bir sunuş yapmıştır. Söz konusu panele, Panel Başkanı olarak SSM Deniz Araçları Daire Başkanı Mustafa ŞEKER, diğer konuşmacılar olarak FNSS’i temsilen Geliştirme Programları Direktörü Semiha YAŞAR, TUSAŞ’ı temsilen Program Müdürü Tamer ŞENGÖZ katılım sağlamışlardır. ulusal savunma uygulamaları modelleme ve simülasyon (usmos) konferansı Modelleme ve Simülasyon (MODSİM) alanında 2005 yılından beri iki yılda bir düzenlenmekte olan USMOS Konferansı, 11-12 Haziran 2013 tarihlerinde beşinci kez gerçekleştirilmiştir. Sponsor firma olarak gala kokteyline katkıda bulunan Roketsan’ın plaketini, şirket adına, Modelleme ve Simülasyon Projeleri Müdürü Ferda GÜLER almıştır. Konferansa Roketsan dört bildiri ile katılmıştır: • Meltem KÖROĞLU, Mehmet Akif KOCA, Uğur KAYASAL “Radar Altimetre Verisinden Deniz Durumu Bilgisi Kestirimi”, • Erkan MİLLİ, Yakup ÖZKAZANÇ “Komuta Güdümlü Füzelerin 3B Formülasyonları ve Analizi”, • Anıl ÖZTÜRK, Müge CANPOLAT, Umut DURAK “Model Tabanlı Simülasyon Geliştirme için Araç Desteği”, • Görkem SEÇER, Efe UZEL, Emrah YARAR, Semih ÇAKIROĞLU “Kontrol Tahrik Sistemleri için Sonsuz Vidalı Dişli Kutusunun Modellenmesi ve Karakterizasyonu”. 33 roketsan dergisi misafirlerimiz 1.230’uncu ateşleme cumhurbaşkanımız’dan Cumhurbaşkanımız Abdullah GÜL 22 Mayıs 2013 tarihinde Roketsan A.Ş. tesislerine resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Cumhurbaşkanımız Abdullah GÜL, Savunma Sanayii Müsteşarımız Murad BAYAR ve beraberlerindeki heyet Roketsan A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Eyüp KAPTAN ve Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR tarafından karşılanmış, şirketin genel tanıtımı ile ürün ve yetenek- 34 lerini kapsayan bir brifing verilmiştir. Ziyaret esnasında Cumhurbaşkanımıza ürünlerimizin yer aldığı özel bir sergi hazırlanmıştır. Gerçekleştirilen tesis turunda kendilerine çeşitli üretim hatları gezdirilmiştir. Roketsan tarafından şimdiye kadar onbinlerce üretilmiş olan 122mm.lik Topçu Roketi’nin kafile kabul testleri kapsamında 1.230’uncu test motorunun statik test ateşlemesi Cumhurbaşkanımız Abdullah GÜL tarafından gerçekleştirilmiştir. sayı 3 temmuz 2013 misafirlerimiz 35 roketsan dergisi misafirlerimiz 13 Şubat 2013 Topçu ve Füze Okulu Komutanı Tümgeneral Ergüder TOPTAŞ ve beraberindeki heyet Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir. 13 Mart 2013 Burkan Firması Heyeti Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 15 Mart 2013 Çorum Ticaret ve Sanayi Odası Üyeleri Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 11 Nisan 2013 TSK Astsubay Üst Karargah Hizmetleri Komutanlığı Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 24 Nisan 2013 Kara Harp Okulu Öğrencileri Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 30 Nisan 2013 Jandarma Komutanlığı Patlayıcı Madde İmha Uzmanlığı Temel Kursiyerleri Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 36 sayı 3 temmuz 2013 misafirlerimiz 30 Nisan 2013 TSKGV Genel Müdürü Hayrettin UZUN Roketsan’a veda ziyareti gerçekleştirmiştir. 2 Mayıs 2013 TSKGV Denetçileri Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 16 Mayıs 2013 Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı Koramiral Veysel KÖSELE ve beraberindeki heyet Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 16 Mayıs 2013 Makedonya Heyeti Roketsan’ı ziyaret etmiştir. 19 Haziran 2013 TSKGV Genel Müdürü Fikri GÖNÜLTAŞ ve beraberindeki heyet Roketsan'ı ziyaret etmiştir. 4 Temmuz 2013 Savunma Sanayii Müsteşarlığı ve Pakistan Heyetleri Roketsan'ı ziyaret etmiştir. 37 roketsan dergisi roketsan’lı olmak roketsan 25’inci yıl tablosu sistem mühendisliği eğitimleri Programlar Direktörlüğü ile Ürün ve Süreç Kalitesi Direktörlüğü personelinin geniş katılım sağladığı, Sistem Mühendisliği Eğitimi 26 Ocak 2013 tarihinde düzenlenmiştir. Ynt. Krl. Bşk. Vek. Tümgeneral (E) Zafer ÇAMLICA tarafından “Roketsan 25’inci Yıl Tablosu” yapılmış ve Ynt. Krl. Bşk. Korgeneral (E) Dr. Eyüp KAPTAN, Ynt. Krl. Üyeleri, Roketsan Genel Müdürü Selçuk YAŞAR ve tüm Roketsan’lılara hediye edilmiştir. Söz konusu tabloda Ulu Önder ATATÜRK’ün bulutlar arasından bakışı altında, Yüce Türk Milletinin varlığını ve bağımsızlığını temsil eden şanlı bayrağımızın gölgesinde, üretilen, üretilmekte olan ve tasarlanan silah sistemleri ve Elmadağ tesislerimiz yer almaktadır. yeni yönetici adayları değerlendirme merkezi’nde Yönetici Mühendis ve Yönetici Uzman kadroları için yöneticileri tarafından aday gösterilen çalışanların, bu kadroların gereksinimi olan yönetsel yetkinliklere ne düzeyde sahip olduklarının belirlenmesini hedefleyen Değerlendirme Merkezi çalışması 14-15 Mart 2013 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma sonucunda saptanan gelişim alanlarına yönelik eğitim programları önümüzdeki dönemde başlatılacaktır. Bu kapsamda öncelikle Liderlik Pusulası envanterini dolduran adaylar sonrasında çeşitli değerlendirme merkezi araçları ile Değerlendirme Merkezi ça- 40 lışmasına katılmışlardır. Çalışmanın ardından hazırlanan kişi bazlı raporlar ile hem adaylara, hem de adayların yöneticilerine Baltaş firması danışmanları tarafından geribildirim yapılmıştır. Eğitim, Balistik Sistemler Grup Başkanlığı Sistem Mühendisliği ve Teknoloji Yönetimi Birimi Yöneticisi Dr. Yiğit Koray GENÇ tarafından aşağıdaki konuları içerecek şekilde gerçekleştirilmiştir: • Sistem Mühendisliği Sorumlulukları • Tasarım Süreci • Gereksinim Yönetimi • Görev Analizi ve Mimari Tasarım • Lojistik Destek Analizi • Arayüz Yönetimi • Emniyet Analizi • Doğrulama ve Geçerleme • Konfigürasyon Yönetimi • Risk Yönetimi • Özel Mühendislik Uygulamaları sayı 3 temmuz 2013 roketsan’lı olmak uydu fırlatma sistemi projesi sözleşmesi imzalandı Roketsan, 11 Temmuz 2013 tarihinde Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile Uydu Fırlatma Sistemi Projesi Ön Kavramsal Tasarım Dönemi için sözleşme imzaladı. • Uydu Fırlatma Merkezi yerinin belirlenmesi ve projelendirme, • Uydu Fırlatma Aracı’nın üretim, montaj, entegrasyon ve test tesislerinin yerlerinin belirlenmesi ve projelendirme, • Uydu Fırlatma Sistemi Tasarım ve Geliştirme Dönemi (Dönem-2) Projesi için detay planlama çalışmaları gerçekleştirilecektir. Uydu Fırlatma Sistemi Projesi ile 1,5 ton faydalı yükü 700 km irtifadaki Güneş Eşzamanlı Yörünge’ye yerleştirebilecek kapasitedeki Uydu Fırlatma Sistemi (UFS)’nin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu yılın Ocak ayında sözleşme görüşmelerine başlanan proje kapsamında; • Uydu Fırlatma Sistemi için sistem seviyesinde kavram seçiminin yapılması ve ön kavramsal tasarım, roketsan’da iftar 16 Temmuz 2013 tarihinde Elmadağ yerleşkemizde Roketsan çalışanlarına verilen iftar yemeği ile Ramazan ayı kutlandı. Kardeşlik ve beraberlik duygusu içerisinde geçen iftar yemeği Yönetim Kurulu Başkanımız Korgeneral (E) Dr. Eyüp KAPTAN, Yönetim Kurulu Başkan Vekilimiz Tümgeneral (E) Zafer ÇAMLICA ve Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR’ın katılımlarıyla gerçekleştirilmiştir. meslek lisesi kimya tanıtım günleri Elmadağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve Şehit Sertaç Uzun Meslek Lisesi öğrencilerinin hazırladığı “Kimya Alanı Tanıtım Günleri”ne, kimya alanının tanıtımı amacıyla Roketsan da katılmıştır. Elmadağ ilçesinde öğrenim görmekte olan 8. sınıf öğrencilerine yönelik meslek alanları ta- nıtımını amaçlayan çalışmada, Roketsan’da üretim, Ar-Ge ve tedarik alanlarında kimyanın yeri ve önemi hakkında yapılan sunumlar ile 8. sınıf öğrenci ve velilerine hem şirketimizin kimya ile ilgili çalışma alanları tanıtılmış, hem de kimyanın savunma sanayindeki yeri açısından genel bir ufuk verilmiştir. 41 roketsan dergisi roketsan’lı olmak roketsan 2012 yılı tedarikçi mükemmeliyet ödülünü ve go global silver ödülünü aldı ABD'de yerleşik Raytheon IDS firması ile 2009 yılında imzalanan sözleşme kapsamında üretimini ve ihracatını yapmakta olduğumuz Patriot GEM-T Füzesi Kontrol Bölümü faaliyetleri ile ilgili olarak ROKETSAN bu yıl da bir kez daha "Tedarikçi Mükemmeliyet Ödülü" ile ödüllendirildi. Raytheon'ın 2012 yılı içerisindeki üretim, kalite ve sevkiyat performanslarını değerlendirerek yaklaşık 5.000 adet tedarikçisi 2012 yılı ihracat yıldızı roketsan Roketsan 224’üncü sırada yer alarak, Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından oluşturulan Türkiye’nin en büyük ilk 1.000 ihracatçı firması listesine girmeyi başarmıştır. Geçen yıl 293’üncü sırada yer alan şirketimiz, ihracat payını bir yılda yaklaşık %29 yükseltip, aynı zamanda bu yıl en karlı şirketler arasına da girmiştir. 42 arasından üstün başarı gösteren firmalara verdiği bu ödülü, Roketsan 2010, 2011 ve 2012 yıllarına ilişkin olarak ard arda üçüncü kez almış oldu. Roketsan, Patriot GEM-T Füzesi’nin Kontrol Bölümü için dünyada onaylanan kalifiye tek üretici olarak 2012 senesi için gösterdiği performans nedeniyle ayrıca özel ödül kategorisinde "En İyi Uluslararası Tedarikçi” İkincilik Ödülü ile de ödüllendirildi. 2012 Tedarikçi Mükemmeliyet Ödülleri 8 Mayıs 2013’de ABD Boston’da yapılan bir törenle Raytheon IDS Başkanı Dan CROWLEY tarafından Roketsan Genel Müdür Yardımcısı Hayri TORUN’a takdim edildi. Hayri TORUN, ödül töreni sırasında düşüncelerini “Raytheon tarafından bu prestijli ödüle layık görüldüğümüz için son derece mutluyuz. Bu ödül, müşterilerimize en yüksek kalite ve performansı sunma taahhüdümüzün önemli bir kanıtıdır. Roketsan olarak, yüksek gayret ve özveriyle çalışan proje ekibimizle birlikte Patriot Programı’ndaki sonuçların Raytheon tarafından takdir edilmesinden dolayı gurur duymaktayız” şeklinde belirtti. sayı 3 temmuz 2013 roketsan’lı olmak capm sertifika töreni gerçekleştirildi Proje Yönetimi çalışanlarının sertifikalandırılması amacıyla başlatılan CAPM Sınavına Hazırlık Eğitimleri’nde ilk beş grubun eğitimleri tamamlandı. Bu kapsamda sürdürülmekte olan eğitimler sayesinde CAPM eğitimli çalışan sayımız 49’a ulaşmıştır. 2013 yılı içerisinde eğitim alan çalışanlarımızın kısa süre içinde CAPM Sertifikalarını almaları ve proje yönetiminde daha da yetkinleşmeleri hedeflenmektedir. Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR tarafından eğitime katılan Roketsan çalışanlarına verilen CAPM (Certified Associate in Project Management) sertifikası, proje yönetiminin esasları, terminolojisi ve süreçleri konusunda yeterli bilgiye sahip olunduğuna dair bir göstergedir. 25’inci yıl anısına ağaç dikimi Roketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümü anısına Elmadağ yerleşkemizde Yönetim Kurulu Başkanımız Dr. Eyüp KAPTAN tarafından 22 Mayıs 2013 tarihinde ağaç dikimi gerçekleştirilmiştir. ölçümden öte performans kültürü oluşturma Her yıl Management Center Türkiye (MCT) tarafından düzenlenen İnsan Kaynakları Zirvesi 13-14 Şubat 2013 tarihlerinde “Enerjiyi Yaratanlar: Hareket Dönüşüm Güç” konu başlığı ile Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirilmiştir. Zirvede, İnsan Kaynakları Müdürü Efdal ALTAN tarafından Roketsan Performans Yönetim Sisteminin tanıtıldığı “Ölçümden Öte Performans Kültürü Oluşturma” başlıklı bir sunum yapılmıştır. Sunumda Roketsan’ın yürütülen hedef ve yetkinlik temelli performans sisteminin kurulumu ve uygulanması sürecindeki deneyimler aktarılmış, sistemin yöneticiler ve çalışanlar tarafından benimsenmesi için yürütülen çalışmalar açıklanmıştır. İlginin yüksek olduğu oturumu birçok büyük holding/şirket yöneticileri dikkatle izlemiştir. 43 roketsan dergisi roketsan’lı olmak meslek liseliler roketsan’lı koçları ile buluşuyor Şirketimizin Özel Sektör Gönüllüler Derneği ile gerçekleştirdiği “Meslek Lisesi Koçları” Projesi, Elmadağ Belediyesi ve Elmadağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün destekleri ve Elmadağ Şehit Sertaç Uzun Anadolu Teknik Lisesi, Teknik Lise ve Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi’nin evsahipliğinde başlamıştır. Şubat ayında gerçekleştirilen Proje Lansman toplantısında Elmadağ Belediyesi ve Elmadağ İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü yetkilileri Proje’ye her zaman destek olacaklarını ve Roketsan’ın Elmadağ ilçesinde gerçekleştirdiği bu Proje’den büyük memnuniyet duyduklarını belirtmişlerdir. Proje’nin gerçekleştirileceği El- madağ Şehit Sertaç Uzun Anadolu Teknik Lisesi, Teknik Lise ve Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi Müdürü Sakin ÇIPLAK ve ilgili branş öğretmenlerinin de katıldığı toplantıda, Proje’de yer alan öğretmen ve yetkililer ile çalışmada gönüllü olarak görev alacak Roketsan çalışanlarına plaketleri Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR tarafından takdim edilmiştir. 44 Proje’nin henüz başlangıç aşamasında olunmasına rağmen gelen geribildirimler öğrencilerin Proje’den çok memnun olduklarını göstermektedir. Lansman toplantısının ardından gönül“Çalışmalar sırasında öğrencilerden aldığım geribildirim özetle aşağıdaki gibiydi ve bu ifadeler bizi gelecek için çok umutlandırdı: - Bu buluşmamızla size olan güvenimiz daha da arttı. Sizler sayesinde hayata özgüvenle bakabiliyoruz artık. Sayenizde kendimize güvenimiz arttı; hedeflerimiz oluştu.” (Gürol GÜRSES- MLK Koçu) yönetici yetiştirme eğitimleri 2011 yılında katıldıkları Değerlendirme Merkezi Uygulaması’nın ardından eğitimlerine başlayan 2’nci grup yönetici adayları, “Temel Eğitimler Modülü” lüler, 11. Sınıf öğrencileri ile güvenle hedefe doğru, hedefe ulaşmak için zaman yönetimi, sürekli öğrenme ve gelişme ve sorumlu vatandaşlık konularında koçluk çalışmalarını yürütmeye başlamışlardır. ve “Yönetsel Eğitimler Modülü” başlıkları altında düzenlenen iki kısımlık eğitimlerinin ilk kısmını aldı. İlk modül kapsamında; Problem Çözme ve Karar Verme, Verimliliğin Anahtarı, Vay Canına Dedirtmek, Etkileme ve İkna Etme, Cayenne İş Simülasyonu eğitimlerini tamamlayan yönetici adayları Yönetsel Eğitimler Modülü eğitimlerine başlamıştır. Bu modül kapsamında ise Sonuç Odaklı Durumsal Liderlik, Performans Odaklı Etkin Liderlik, Vizyon Odaklı Stratejik Liderlik ve Decision Base İş Simülasyonu eğitimlerine de katılarak iki modülden oluşan süreci tamamlayacaklardır. sayı 3 temmuz 2013 roketsan’lı olmak roketsan’da kan bağışı etkinliği Kızılay Kan Merkezi ile ortaklaşa kan ve kan ürünlerini temin edebilmek amacıyla “Kan Bağışı Etkinliği” düzenlenmiştir. Roketsan’ın 25’inci yılı kutlama etkinlikleri kapsamında çeşitli alanlarda düzenlenen etkinliklerinden biri olan Satranç Turnuvası, 15 Mart 2013 tarihinde 30 yarışmacının katılımı ile başlamıştır. Kan bağışçıları ve kan ihtiyacı olan kişiler arasında gönüllülük bağını kurmak amacıyla düzenlenen etkinlik için yaklaşık 200 kişi başvuruda bulunmuş, kan verme koşullarına uygun bulunan 56 kişi tarafından kan bağışlanmıştır. Roketsan çalışanlarının konuya ilgisi nedeniyle etkinlik önümüzdeki günlerde tekrarlanacaktır. “Kan yapay olarak üretilemeyen ve kaynağı sadece insan olan bir sıvıdır” KIZILAY KAN MERKEZİ roketsan satranç turnuvası Zorlu maçların yer aldığı turnuvada final maçı Volkan KANDEMİR ile Hüseyin HÜNER arasında oynanmıştır. Final karşılaşması sonunda Volkan KANDEMİR, Roketsan 2013 Satranç Şampiyonu olmuştur. Final maçının akabinde dereceye giren yarışmacılara ödülleri verilmiştir. geçen başta Semih ADIŞANLI olmak üzere tüm arkadaşlarımıza teşekkür ederiz. Bu etkinliğin düzenlenmesinde emeği 45 roketsan dergisi roketsan’lı olmak bowling turnuvaları Doruk KÜÇÜKÇELEBİ’den oluşan takım şampiyon oldu. Şirketimizde geleneksel hale gelen Bowling Turnuvalarının bir yenisi Şubat ayında gerçekleştirildi. Rollhouse evsahipliğinde gerçekleştirilen etkinlikte 64 Roketsan çalışanından oluşan 16 takım yarıştı. Turnuva sonunda Seda PERŞEMBE En Skorer Bayan, Doruk KÜÇÜKÇELEBİ En Skorer Bay ödüllerini alırken; Can TAŞAN, Fatih AKALIN, Arda ÖZERTEM ve Ayrıca Rollhouse tarafından düzenlenen “Rollhouse 2013 Sektör Turnuvaları - Bilişim ve Savunma Sektörü Bowling Turnuvası”nda Tamer YILMAZ, Cem GÖKÇAY, Serhat DEMİR ve Ali GÜRÜN’den oluşan Roketsan Takımı 3. olmuştur. Kendilerini tekrar tebrik ediyoruz. 2. bowling ligi Roketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümü etkinlikleri kapsamında düzenlenen 2. Bowling Ligi 17 Haziran 2013 tarihinde oynanan heyecanlı final maçı ile 46 sona erdi. Birinciliği kazanan “Topla Gel” ekibini kutluyoruz. sayı 3 temmuz 2013 roketsan’lı olmak futbol turnuvası Roketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümü etkinlikleri kapsamında, Roketsan Futbol Takımı ile Karagücü Ampute Futbol Takımı, Roketsan’ın kuruluş günü olan 14 Haziran 2013 tarihinde Roketsan Elmadağ futbol sahasında, 12:00 - 13:00 saatleri arasında bir dostluk maçı yapmıştır. Futbolun sadece ayakla değil yürekle oynandığını bizlere gösteren, Karagücü Ampute Futbol Takımı’na çok teşekkür ederiz. 25’inci yıl masa tenisi turnuvası Roketsan’ın 25’inci kuruluş yıldönümü etkinlikleri kapsamında düzenlenen şirket içi Masa Tenisi Turnuvası 12 Haziran 2013 tarihinde çekişmeli geçen final maçının ardından son buldu. Yaklaşık iki ay devam eden ve 60 sporcunun katılımı ile başlayan turnuvada 1. Haşim ÖZEL, 2. Mustafa SÜTÇÜOĞLU, 3. Ziya AKBIYIK olmuştur. Dereceye giren Roketsan’lıların ödülleri, Genel Mürürümüz Selçuk YAŞAR, BLS Grup Başkanımız Yavuz AKA ve OES Entegrasyon Müdürümüz Devrim SİMAV UYSAL tarafından takdim edilmiştir. Tüm katılımcılara ve bu organizasyonda emeği geçen başta Korhan COŞKUN ve Ali ÖNDER olmak üzere, herkese çok teşekkür ederiz. roketsan masa tenisi takımı Soldan Sağa; Ali ÖNDER, Engin ALAKOÇ ve Korhan COŞKUN 2012-2013 Ankara Masa Tenisi 1. Liginde mücadele eden Roketsan Masa Tenisi takımımız ligi 3. olarak tamamlayarak Türkiye Masa Tenisi Müesseseler Şampiyonası’na katılmaya hak kazanmıştır. Şirketimizi büyük özveri ve gayretleriyle temsil ettikleri için kendilerine teşekkür eder, başarılarının devamını dileriz. 47 roketsan dergisi roketsan ve sanat mavi çizgili atkım Mavi Çizgili Atkım; mutluluk, ayrılık, üzüntü, ölüm ve sevinci ifade eden, kıştan bahara geçerken yaşanan duyguları içeren ve kısa, bölüm bölüm yazılardan oluşan bir kitaptır. Yazar Emrah ÖZDEMİR’e ait kitabın hikâye ve şiir arasındaki hâli onun hangi türden bir kitap olduğunu belirlemek konusundaki kararı okuyucusuna bırakmaktadır. Kitabın okuyucuları ile iletişimi facebook sayfası üzerinden kurulmaktadır. Şu an için dört bine yakın sayıda okur kitabı takip etmektedir (http://www.facebook.com/mavicizgiliatkim). Bugüne kadar, İstanbul Kitap Fuarı, Nazım Hikmet Kültür Merkezi Kitap Fuarı, Kocaeli Kitap Fuarı ve Roketsan’da Elmadağ ve Lalahan’da olmak üzere imza günleri düzenlenmiştir. Kitaptaki sözlerin beğenilmesi ile birlikte bu sözlerin kullanıldığı kolajlar ve aksesuarlar yapılmaya başlanmıştır. Bardak altlıkları için örnek fotoğrafları sizinle paylaşıyoruz. Özgeçmiş 1980 yılında Ankara’da doğdu. 2003 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden, 2009 yılında ise Endüstri Mühendisliği Yüksek Lisans Programı’ndan mezun oldu. Şubat 2011 ayında, kış temalı Mavi Çizgili Atkım adlı ilk kitabı yayımlandı. 2011 ve 2012 yıllarında İstanbul Kitap Fuarı’nda imza günleri düzenlendi. Kitabı, sosyal medyada yaklaşık dört bin takipçi tarafından takip edilmeye başlandı. Emrah ÖZDEMİR, sonbahar temalı yeni kitabı için yayınevleri ile görüşmeyi sürdürmektedir. 48 roketsan dergisi basın’da roketsan Savunma ve Havacılık Savunma ve Havacılık 50 sayı 3 temmuz 2013 basın’da roketsan Savunma ve Havacılık MSI 51 roketsan dergisi basın’da roketsan MSI The Business 52 MSI sayı 3 temmuz 2013 basın’da roketsan Anadolu Güneş Ortadoğu İstiklal 53 roketsan dergisi basın’da roketsan Kariyer Dergisi Show Daily IDEF’13 İstanbul Ticaret Gazetesi 54 maroc.ma Dünya sayı 3 temmuz 2013 basın’da roketsan Hürriyet Daily News Hürriyet Star Milliyet lenta.ru 55
Benzer belgeler
SAYI 2 - Roketsan
başında Türkiye’nin ilk milli roketleri olan
107mm ve 122mm topçu roketleri ve
silah sistemlerini tasarladık ve üretimini
başarı ile gerçekleştirdik. Bu başarılardan
sonra diğer bir ilk olan Türkiy...
SAYI 1 - Roketsan
Roketsan’a katılmasıdır.
Ürün ve müşterilerimize dönük çalışmalarımızın yanında; dünyada rekabetçi
olmak için, içeride de kendimizi yenilemeye, geliştirmeye ve maliyetlerimizi düşürmeye devam ediyo...
Roketsan Dergisi Ocak 2015 Sayısı
Roketsan Adına Sahibi
Selçuk YAŞAR
Sorumlu Müdür (Yazı İşleri)
Dr. Yavuz AKA
Yayın Kurulu
İclal DURAL
Mustafa Akın ERDEM
Duygu ÖZCAN
Hande GENÇ
Nazlı YAMANTÜRK
Evrim ATAKAN
Tasarım - Grafik Uygulam...
Roketsan Dergisi Temmuz 2014 Sayısı
• TASARIM ve MÜHENDİSLİK GÜCÜMÜZ
• FUAR ve ORGANİZASYONLAR
• MİSAFİRLERİMİZ
Roketsan, bir TSKGV kuruluşudur.
Roketsan Dergisi Ocak 2016 Sayısı
Roketsan Adına Sahibi
Selçuk YAŞAR
Sorumlu Müdür (Yazı İşleri)
Dr. Yavuz AKA
Yayın Kurulu
İclal DURAL
Mustafa Akın ERDEM
Duygu ÖZCAN
Hande GENÇ
Nazlı YAMANTÜRK
Evrim ATAKAN
Tasarım - Grafik Uygulam...
Roketsan Dergisi Temmuz 2015 Sayısı
Roketsan Adına Sahibi
Selçuk YAŞAR
Sorumlu Müdür (Yazı İşleri)
Dr. Yavuz AKA
Yayın Kurulu
İclal DURAL
Mustafa Akın ERDEM
Duygu ÖZCAN
Hande GENÇ
Nazlı YAMANTÜRK
Evrim ATAKAN
Tasarım - Grafik Uygulam...