Tatil Planı Paylaştıkça Arttı Yarasalar Ümit Dergisi
Transkript
TEMMUZ 2009 Aylık Aile, Çocuk ve Kültür Dergisi YIL: 15, SAYI: 137 FİYATI: 1,50 lv. ISSN 1310-6422 Eğitim: Tatil Planı Hayatın içinden: Paylaştıkça Arttı Hayvanlar Alemi: Yarasalar Haberler: Ümit Dergisi Mini Futbol Turnuvası Юли 2009 1 İçindekiler TEMMUZ 2009 YIL: 15, SAYI: 137 FİYATI: 1,5 ISSN 131 0 lv. 0-6422 Ay lık Ai ve Kü le , Ço cu k ltü r De rg is i Eğitim: Tatil Pla nı Hayatın içinden: Paylaşt Arttı ıkça Hayvanla r Alemi : Yarasala r Haberle r: Ümit D Mini Fuergisi Turnuv tbol ası Юли 2009 1 Издава: „A-PRESS“ OOD 2 Temmuz 2009 Temmuz 2009, Sayı: 137 Юли 2009, брой: 137 4 6 10 14 16 20 24 28 30 32 36 40 43 44 Tatil Planı План за ваканцията Paylaştıkça Arttı Колкото повече даваш, толкова повече получаваш Hayvanlar Alemi: Yarasalar Светът на животните: Прилепите Ne, Niçin, Nasıl? Какво, защо, как? Seni Yerim Vitamin Ще те изям, витамин! Türkçe - Edebiyat Annemizin Köşesi За майките Ümit Dergisi Mini Futbol Turnuvası Междуселищен футболен турнир организиран от сп. “Юмит” Otomobil Dünyası Авто свят Sizden Gelenler Вашите отзиви Genç Ressamlar Млади художници Mizah Хумор Nasreddin Hoca Настрадин ходжа Bulmaca Кръстословица GENEL YAYIN MÜDÜRÜ Главен редактор YAYIN KURULU Издателски колектив Samir HATİPOĞLU [email protected] Niyazi KÜÇÜK Şevki ŞEN Seycan KARANİ Menevsiye BİLAL Emre ADEM YAYIN EDİTÖRÜ GÖRSEL YÖNETMEN Отговорен редактор и Графично оформление Nihat DAVUT [email protected] Editör’den Merhaba Ümit Dostları, Fabllarıyla ünlü büyük yazar ve tarihçi Ezop, bir gün Atina dışında bir gezintiye çıkar. Argo’dan dönen biriyle karşılaşır. Beraber sohbete koyulurlar. Argolu adam Ezop’a “Sen Atina’dan geliyorsun. Oranın insanlarından bahseder misin bana?” der. Ezop: “Önce sen bana Argolulardan bahseder misin?” diye cevap verir. Adam cevaben: “Çok sinir bozucu, itici, saldırgan ve skandal çıkarıcı insanlar.” der. Bu cavaptan sonra Ezop, adama Atina’nın insanlarının da maalesef aynı olduklarını söyler. Gezintisine devam eden Ezop, daha sonra Argolu başka birisiyle karşılaşır. Aynı soruya muhatap kalır: “Sen Atina’dan geliyorsun. Oranın insanlarından bahseder misin bana?” Ezop yine aynı şekilde karşılık verir: “Önce sen bana Argolulardan bahsetsene?” Argolu adamın bakışları özlemle buğulanır. Eski hemşehrileriyle yaşadığı güzel anlar, hatıralar canlanır hafızasında. Sonra da şunu söyler: “Çok iyi, dost canlısı, güzel insanlar, iyi komşular!” Buna karşılık Ezop: “Atina’da da aynen onlar gibi insanlar bulacağını sevinerek söylemek isterim sana!” der. Kıymetli okuyucular, bu gerçekten çok özel bir hikaye. Burada insanla ilgili en genel gerçeklerden biri anlatılıyor aslında. İnsan aslında nereye giderse gitsin, gittiği yerde kendini buluyor. Baktığınız her yerde aslında kendinizi, nasıl biri olduğunuzu görürsünüz. Etrafımızdaki dünya, bizim onunla olan bağlarımızın aynası aslında. Her seferinde yine kendi kendimizle karşılaşmış oluyoruz ve yine her seferinde bunu anlıyoruz. Bakışımızı güzelleştirmeye ve değiştirmeye parantez içindeki heceyi kaldırarak başlayalım mı, ne dersiniz?! BÜROLAR / ОФИСИ Kırcali/Кърджали: 0361 / 814 53 Şumen/Шумен: 054 / 830 693 Varna/Варна: 052 / 612 634 Plovdiv/Пловдив: 032 / 63 11 58 Haskovo/Хасково: 038 / 66 21 67 Ruse/Русе: 082 / 87 55 32 Burgas/Бургас: 0878 528 624 Smolyan/Смолян: 0878 528 627 www.umitdergisi.com e-mail: [email protected] ABONE / АБОНАМЕНТ 3 месеца: 4,50 лв. ABONE VE DAĞITIM BULGARİSTAN POSTASI PK No: 1940 Абонамент и разпространение БЪЛГАРСКИ ПОЩИ ПК No: 1940 Здравейте скъпи читатели на Юмит, Веднъж Езоп, голям майстор на кратките истории, излязъл от Атина. Той срещнал човек, който се връщал от Арго. Започнали да си говорят двамата. Човекът от Арго попитал Езоп: „Ти идваш от Атина. Разкажи ми моля те нещо за тамошните хора: що за хора са те, какъв е характерът им?” Езоп помолил човека: „Отначало ти ми разкажи какви са хората в Арго”. Човекът казал: „Доста раздразнителни, отблъскващи, агресивни, склонни към скандали”. И всичките тези качества се отразили върху лицето на този човек. Езоп му казал: „За мое съжаление ти ще откриеш, че хората в Атина са съвсем същите.” По-късно той срещнал друг човек, който също бил от Арго. Той веднага му задал същия въпрос: „Ти идваш от Атина, преживял си целия живот там – кажи ми – какви хора живеят в този град? Какви са по характер те?” Езоп отново попитал: „Отначало ми кажи какви хора живеят в Арго?” Човекът пламнал от носталгия… той имал много приятни спомени от хората в Арго. Неговото лице засияло и той казал: „Много приятни, дружелюбни, хубави хора, добри съседи”. Езоп му казал: „Щастлив съм да ти кажа, че в Атина ти ще намериш точно такива хора.” Скъпи читатели, тази история е невероятно прекрасна. В нея е разказана най-фундаменталната истина за човека: където и да отидете, вие навсякъде ще намерите самия себе си; на каквото и да хвърлите своя поглед, вие винаги ще се срещнете със самия себе си. Целият свят не е нищо друго, освен огледало на взаимоотношенията ни със света. Отново и отново вие срещате самия себе си и отново и отново вие разбирате това. Нека започнем да променяме в добро погледа си премахвайки сричката в скобите, какво ще кажете? Dergiye gönderilen eserler iade edilmez. Yayınlanan yazı ve şiirler kaynak gösterilerek yayınlanabilir. Yazılarda gerekli görülen düzeltmeler yapılır. Yazıların sorumluluğu yazara aittir. Получени материали не се връщат. Всички материали се публикуват с посочен източник. Материалите се редактират по необходимост. Отговорност за материала носи авторът. Adres: Sofya 1202, ul. “Timok” No: 2, Tel/Faks: 02-832 31 11 Адрес: София 1202, ул. “Тимок” № 2, тел./факс: 02-832 31 11 NOT: Dergide yer alan tercümeler, harfiyyen olmayıp mana olarak verilmiştir. H AYAT I N İÇ İNDEN / НЕЩАТА ОТ ЖИВОТА Tatil Planı План за ваканцията Hatice EROĞLU M erhaba Arkadaşlar, acısıyla, tatlısıyla bir eğitim yılını daha geride bırakıyoruz. Bazı arkadaşlarımız, bu yıla sıkı bir çalışma temposunu, birincilikleri, mutlulukları, gönül rahatlığını sığdırmayı başardı. Gayret gösterdiği hâlde istediği performansı yakalayamayanlar ise, başarıları gelecek yıla erteleyerek kendilerine söz verdiler. Karnelerinizi alıp sevinçle eve koştuğunuz şu günlerde, okuldan, derslerden, öğretmenlerden uzaklaşmak istiyorsunuz belki de... Arkadaşlarımla sabahtan akşama kadar oyun oynarım, akşamları da televizyon izleyerek vakit geçiririm mi diyorsunuz, yoksa: ‘’Benim zamanım değerli; boşa geçirecek bir saniyem bile yok.’’ diye mi düşünüyorsunuz? Eğer bu şekilde tatilinizi değerlendirmeyi hedefliyorsanız, sizi tebrik ederim; tam bir uzman gibi düşünüyorsunuz. Çünkü uzmanlar da, uzanıp yatarak, televizyon izleyerek, bilgisayarda oyun oynayarak vakit geçirmek yerine; iş değiştirerek dinlenmeyi öneriyorlar. Sürekli iş yaparsam sıkılırım, diye düşünmeyin. Önce hobilerinizi şöyle bir gözden geçirerek kendinize bir ‘’tatil plânı’’ çıkarın. İşte tatil plânınız için size birkaç öneri: Eğer imkânınız varsa, kendinizi geliştirecek 4 Temmuz 2009 З дравейте, приятели! Ето че отмина още една учебна година с нейните хубави и лоши моменти. Някои от вас успяха да приключат учебната година с висок успех, като се трудиха упорито. А тези, които въпреки усилията им, не са постигнали желания успех, са се зарекли да успеят следващата година. В тези дни, когато тичате щастливо към дома с бележници в ръце, сигурно желаете час по-скоро да се откъснете от училище, уроците, учителите… Искате да си играете с приятелите си от сутрин до здрач и вечер да гледате телевизия, или пък си давате сметка, че нямате време за губене и трябва да оползотворите времето си пълноценно. Ако искате да изкарате ваканцията си именно по този начин, поздравявам ви. Мислите точно като специалист, защото специалистите препоръчват вместо да се излежавате и гледате телевизия, да си починете, като смените заниманията си. Не си мислите, че ще ви омръзне да работите постоянно. Първо вижте какви са вашите хобита и си направете план за ваканцията. Ето ви няколко препоръки за ваканционен план. Ако имате възможност, запишете се на курс (по дикция, развитие на паметта, свирене на китара, рисуване, айкидо, плуване, баскетбол и т.н.) и развийте някое bir kursa devam edin. (Dikсвое умение. siyon, hafıza geliştirme, gi... Çünkü Проучете живота на tar, resim, aikido, yüzme, uzmanlar ваш любима звезда и d a basketbol...) yatarak, , uzanıp t e le направете папка с маv iz y on izleye Sevdiğiniz veya merak bilgisayard r e k териали за нея. Когато , a oyun oy ettiğiniz bir ünlünün hayan a y k a покажете папката след it r g a eçirmek y k vatını araştırarak, bir araşe r in e ваканцията на учителя ; iş d rek dinlen tırma dosyası hazırlayın. meyi öner eğiştireси, очите му ще светiyorlar. Sü Tatil dönüşü dosyayı rekli iş ya нат от радост, а вие ще pars götürdüğünüzde öğretdüşünmey am sıkılırım, diye бъдете горди. in. Önce meninizin gözlerindeki Ако обичате да четеhobileriniz ş ö y le bir gözden ışıltı, sizi de gururlani те, можете да проучите geçirerek dinize bir dıracaktır. k някоя книга (заглавие, en‘’tatil plânı’ ’ çıkarın. Kitap okumayı писател, жанр, герои, резюме…). А ако нарисуваseviyorsanız, ‘kitap те и свой вариант на коincelemesi’ hazırlaрица на книгата, ще бъде yabilirsiniz. (Kitabın adı, yazarı, türü, чудесно… kahramanları, özeti... Bir de kapak hazırlarsaТези, които обичат да разговарят с хора и nız, harika olur. ) са социални, могат да приготвят въпроси по İnsanlarla diyalog kurmaktan hoşlanan, sosдадена тема. Тези въпроси могат да се зададат yal bir kişiliğiniz varsa, belirlediğiniz bir konuda на трима души и да се запишат отговорите им. sorular hazırlayın. En az üç kişiyle görüşerek, Това е първа стъпка към водене на дневник, konuyla ilgili fikirlerini öğrenin. благодарение на който след години можете да Eğer yıllar sonra bu gününüzü hatırlamak видите какво ви е вълнувало в даден момент istiyorsanız hayatınız boyunca sürecek bir alışот живота ви. kanlığın temellerini atabilir; günlük tutmaya Ако обичате да рисувате, нарисувайте гледbaşlayabilirsiniz. ките, които обичате. Ако рисувате постоянно, Resim yapmayı seviyorsanız, belirlediğiniz може да си направите „изложба” в някоя от стаите на вашия дом и да я показвате на гостите. güzel ortamların resimlerini yapın. Düzenli çalıИ накрая, ето ви един действителен приşırsanız, evinizin bir odasında ‘kişisel sergi’ açaмер. Един учител поискал от учениците си да rak, evinize gelen misafirlerle paylaşabilirsiniz. изготвят проект, с който да променят света. Son olarak size yaşanmış bir örnek: Bir öğЕдин ученик мислил върху поставената задаretmen öğrencilerinden, dünyayı değiştirecek ча с дни. Накрая измислил да направи „вериbir proje hazırlamalarını istiyor. Bir öğrenci га на добротата”. Първо той направил добриgünlerce düşünüyor. Sonunda bir ‘iyilik zinciri’ ни на трима души. От тях поискал те на свой kurmaya karar veriyor. Kendisi üç kişiye iyilik ред да направят добрини на трима души. Те yapıyor. İyilik yaptığı kişilerden de üçer kişiye от своя страна поискали от тях да направят iyilik yapmalarını istiyor. Bu hareket zamanla същото. И така тази „верига на добротата” обgenişleyerek, ülke çapında bir ‘iyilik zinciri’ hâхванала цялата страна. line geliyor. Ваканцията променя не само ежедневиеTatil sadece öğrencilerin değil, bütün ailenin то на ученика, но и това на цялото семейство. Затова може да се прекарва повече време заhayatını değiştiriyor aslında. Ailece daha çok bir едно със семейството. Могат да се организиarada olabilmek; birlikte geziler, programlar düрат семейни излети, програми. Това е добра zenlemek; birbirimizi ne kadar çok sevdiğimizi възможност да засвидетелствате взаимната söylemek için bulunmaz fırsat. Keşke anneler, си обич. Ех, де да можеха родителите да преbabalar, bir yıl boyunca yorulan yavrularını, sık карват повече време с децата си през учебната sık öperek, kucaklayarak, onlarla daha çok vakit година, да показват колко много ги обичат, geçirerek ödüllendirseler. Karnelerinde zayıfları като ги целуват и прегръщат. Да могат да утеolanları da teselli ederek, çocuklarına duydukшават децата си за слабите оценки в бележları sevgi ve güvende bir azalma olmadığını her ника, да покажат, че продължават да ги обиfırsatta dile getirseler. Bütün söz ve hareketleчат все така много и силно. И да им служат за riyle onlara iyi birer model olsalar. Hepinize пример с думите и делата си. Пожелавам на sevgiyle yoğrulmuş, dolu dolu geçirilmiş tatiller всички ваканция, пълна с много обич и приdiliyorum. ключения! Юли 2009 5 H AYAT I N İÇ İN D E N / НЕЩАТА ОТ Paylaştıkça Arttı Колкото повече даваш, толкова повече получаваш Hilal ACAR KOZAN 6 Temmuz 2009 ЖИВОТА - Emre! Haydi, kalk oğlum! Okula geç kalacaksın. Emre, annesinin sesiyle uyandı ve: - Tamam anne! Az sonra geliyorum, dedi. Sabahları erken kalkmak onun için oldukça zor oluyordu. Çünkü annesinin bütün ısrarlarına rağmen gece çok geç yatıyordu. Her sabah kendi kendine: “Bu akşam erkenden yatacağım. Azıcık uykuyla okula gitmek çok zor geliyor, bana.” diyordu, ama akşamları televizyon izlemekten vazgeçemiyordu. Bu nedenle kendi iyiliği için aldığı kararı yine kendisi bozmuş oluyordu. Bu sabah da erkenden kalkıp okula gitmek ona çok zor gelmişti. O gün okulda öğretmeni onları biraz uğraştıracak bir ödev verdi. Öğrencilerin seçecekleri bir dalda ve konuda ödev hazırlamalarını isteyerek: - Resim yapabilirsiniz. Konusuna siz karar vereceksiniz. Bir şiir de yazabilirsiniz. Veya bir hikâye, hatta bir masal olabilir. Beğendiğiniz ve tamamen kendi çabanızla hazırlayacağınız bir maket de olabilir. Yapmak - Емре! Хайде ставай, синко! Ще закъснееш за училище. Емре се събуди от гласа на майка си и каза: - Добре, мамо. Идвам след малко. Беше му много трудно да става рано, защото въпреки предупрежденията на майка му си лягаше доста късно. Всяка сутрин си казваше: „Тази вечер ще си легна рано. Недостатъчният сън се отразява зле на училището.” Но вечер не можеше да се отлепи от телевизора. Така той не успяваше да спази собственото си решение да си легне рано. И тази сутрин му беше много трудно да стане рано за училище. Предишният ден учителят им даде по-трудна домашна задача. Той им възложи задача по избор: - Можете да нарисувате рисунка на тема по ваш избор. Можете да напишете стихотворение. Или пък разказ и дори приказка. Може да направите и някакъв макет по ваш вкус. Вие изберете какво да направите. Давам ви срок от две седмици. Помислете си добре и направете това, istediğiniz şeye kendiniz karar vereceksiniz. Bu ödev için size iki hafta süre vereceğim. İyice düşünün ve en beğenerek yapacağınız şeyi hazırlayın, dedi. Sınıfta çalışkanlığı ile dikkat çeken Elif: - Öğretmenim, maket hazırlayabilirsiniz, dediniz. Ne tür maketler hazırlayabiliriz, diye sordu. Öğretmen: - Meselâ, mukavvadan tarihi bir ev maketi yapabilirsiniz veya bir gemi maketi de olabilir bu. Ne yapacağınıza kendiniz karar vereceksiniz. Sınıf içinde birbirinizden yardım alabilirsiniz, ama dışarıdan kimsenin yardımı olmadan bu ödevi yapmalısınız. Anne ve babanız veya sizlerden büyük kardeşleriniz gibi kimselerden yardım almamalısınız, dedi. Bu tür bir ödev daha önce kendilerine hiç verilmemiş olduğundan bütün öğrenciler çok heyecanlanmışlardı. Emre de arkadaşları gibi bu heyecanı yaşıyordu. Emre okuldan eve döndüğü zaman, her gün yaptığı gibi hemen televizyon izlemek yerine odasına kapanmıştı. Nasıl bir şey yapabileceğini düşünüyordu. Annesi bu duruma çok şaşırmıştı. Ama aynı zamanda oğlunun ders çalıştığını düşünerek mutlu oluyordu. Emre bir süre sonra odasından çıkarak annesine: -Anne, bana para verebilir misin? Öğretmenim bugün bize değişik bir ödev verdi. Çok düşündüm, ama ne yapabileceğime karar veremedim. Ben de hazır alıp okula götüreceğim, dedi. Annesi: - Peki, ödeviniz ne ile ilgili, diye sordu. Emre, öğretmeninin söylediklerini olduğu gibi annesine anlattıktan sonra: - İşte böyle anne. Ben ne yapabilirim, bilmiyorum. Onun için gidip güzel bir ev maketi alacağım ve kendim yapmışım gibi okula götüreceğim, dedi. Annesi, oğlunun bu sözlerine çok üzüldü. Ona: - Neden kendin yapmak için uğraşmıyorsun da hazır alıp götürmeyi düşünüyorsun? Hem bu öğretmenini aldatmak olur. Nasıl böyle bir şey düşünebildin, diye sordu. Emre: - İyi ama ben nasıl maket yapabilirim ki? Hem diğer konularla ilgili bir şey de yapamam. Resim yapmayı hiç sevmiyorum. Şiir veya öykü gibi şeyler de yazamıyorum. Yapabileceğim tek şey maket. Ama onu da nasıl yapacağımı bilemiyorum, dedi. Annesi: - Benim anladığım kadarıyla öğretmeniniz, gizli yeteneklerinizi ortaya çıkarmak için böyle bir ödev vermiş. Ayrıca ben inanıyorum ki, sen istersen bunu başarabilirsin. Hem iki hafta gibi което най-много ви харесва. Елиф, която беше отличничка, попита: - Учителю, казахте, че можем да направим макет. Какъв макет можем да направим? - Например, - поясни учителят. – можете да направите макет от картон на историческа къща или на кораб. Вие сами решавате какво да направите. Можете да ползвате помощта на съучениците си, но не и помощта на други хора извън вашия клас. Не бива да разчитате на родителите си или на каки и батковци! Досега учениците не бяха получавали подобна домашна задача. Затова те бяха много въодушевени. И Емре беше много ентусиазиран. Когато се върна от училище вкъщи, Емре веднага се затвори в стаята си, вместо да се залепи да гледа телевизия, както правеше винаги. Мислеше какво да направи по поставената му задача. Майка му беше много изненадана, но се зарадва, че синът й се занимава с учене. След малко Емре излезе от стаята си и се обърна към майка си: - Мамо, ще ми дадеш ли пари? Днес учителят ни постави по-различна домашна задача. Много мислих, но не можах да реша какво да направя. Затова ще купя нещо от магазина и ще го занеса в училище. - Добре. – отвърна майка му. – Каква е домашната задача? Емре разказа за какво става дума и довърши: - Ето това е, мамо. Какво мога да направя? Не знам. Затова ще отида да купя хубав макет на къща и ще го занеса в училище все едно аз съм го направил. Майка му много се разтревожи от тези думи на Емре и му каза: - Защо не се опиташ сам да го направиш, а мислиш да занесеш готов макет? Така ще излъжеш учителя си. Как може да си помислиш да го излъжеш? Емре отвърна: - Добре, но аз как мога да направя макет? А и нищо друго не мога да направя. Не обичам да рисувам. Не мога и да пиша стихове или разкази. Единственото, което мога да направя, е макет. Но и него не знам как да го направя. Майка му се обърна към него с думите: - Доколкото разбирам, с поставената домашна задача учителят ви иска да разкриете вашите скрити таланти. Освен това, вярвам, че можеш да направиш макет, стига да искаш. Имаш достатъчно време от две седмици, а и учителят ви е позволил да си помагате. Най-добре е да направиш макет с твоите съуЮли 2009 7 uzun bir zamanın var. Öğretmeniniz sınıf içinченици. Събирайте се след училище и правете макета заедно. de yardımlaşmanıza da izin vermiş. En doğrusu, Емре първо не се съгласи, но после разsınıf arkadaşlarından senin gibi maket yapabileмисли и прие предложението на майка си за cek olanlarla birlikte bu ödevi hazırlamanız. Kaç разумно. На другия ден той попита съучениkişi maket yapmak isterse toplanın ve her gün ците си: ders çıkışı birlikte çalışın, dedi. Emre önce bunu - Реших да направя макет. Има ли други, kabul etmek istemedi, ama sonra bu fikir ona които искат да направят макет? akıllıca geldi. Ertesi gün sınıfta: Трима души отговориха положително на - Ben maket yapmaya karar verdim. Başka поканата му. maket yapmak isteyen var mı, diye sordu. Üç Емре и тримата му съученици обсъдиха kişi bu fikri beğenip ona katıldı. идеята и решиха да направят отделни макети, Emre ve üç arkadaşı aralarında konuştular като си помагат. От този ден нататък се събиve maketlerin hepsini, yardımlaşarak yapma kaраха всеки ден след училище, за да работят rarı aldılar. O günden sonra da her okul çıkışı по домашната задача. Работата беше много rahat çalışabilecekleri bir yerde toplanarak birполезна както за Емре, така и за неговите съlikte çalışmaya başladılar. Bu çalışma hem Emre ученици, защото повече не пилееха времето için hem de arkadaşları için çok faydalı olmuştu. си за безсмислени неща или за гледане на Çünkü artık hiçbiri boş işlerle vakit kayтелевизия. Решиха всеки да прави betmiyor veya bütün boş vakitlerinde İki различен макет. Така освен макет televizyon izlemiyorlardı. Herkesin на къща, те правеха макет на коhaftanın bitimaketinin diğer arkadaşınınkinраб, на автомобил и на детски den farklı olmasına karar verminde öğretmenleri парк. Първо направиха маdiler. Bu durumda sadece ev büyük bir sevinç yaşadı. кет на къща. Макетът беше maketi değil bir gemi, bir araстанал по-хубав, отколкото Öğrencilerinin farklı dallarda ba ve bir tane de çocuk parпредполагаха. Това ги стиyaptıkları ödevler ve bu ödevkı maketi yapacaklardı. İlk мулира още повече. После önce hep birlikte ev maketilerdeki başarıları onu çok duyнаправиха и другите макеni yaptılar. Beklediklerinden gulandırmıştı. Özellikle büyük ти. Така работиха цели две çok daha güzel bir maket olседмици. Съвместната им bir el becerisi ve zekâ gerekmuştu. Bu onları daha fazla работа заздрави солидарtiren maketler çok hoşuna heveslendirdi. Sırasıyla diğer ността им и приятелските maketleri de yaptılar. İki hafgitmişti. Bütün öğrenciим отношения. Освен това те talarını bu işe ayırmışlardı. Bu lerini sırayla tebrik развиха и своите способности, sayede hem paylaşmanın güzelliкато решиха коя е професията, etti. ğini yaşamış hem de çok iyi dostluk която най-много им приляга. kurmuşlardı. Ayrıca kendi yetenekleriСлед двете седмици учителят им nin farkına varıp kendileri için en doğru mesleбеше много радостен. Той се беше развълнуğin ne olacağına karar vermişlerdi. вал от добре изпълнената от учениците му İki haftanın bitiminde öğretmenleri büyük домашна задача. Особено му харесаха макеbir sevinç yaşadı. Öğrencilerinin farklı dallarda тите, които изискваха сръчност и въображеyaptıkları ödevler ve bu ödevlerdeki başarıları ние. Учителят поздрави поотделно всички onu çok duygulandırmıştı. Özellikle büyük bir el свои ученици. becerisi ve zekâ gerektiren maketler çok hoşuna Работата и удоволствието, свързани с наgitmişti. Bütün öğrencilerini sırayla tebrik etti. правата на макета, промениха много Емре. Maket yapmak ve bundan keyif almak Въпреки, че домашната задача приключи, Emre’de büyük değişikliklere neden oldu. Ödevi Емре продължи да прави макети. Понякоbitmiş olmasına rağmen maket yapmaya devam га и приятелите му участваха в направата etti. Bazen arkadaşları da ona katılıyor, birlikte им. Всички заедно изготвяха много красиви çok güzel şeyler yapıyorlardı. Bu arada dersleнеща. Наред с това Емре повиши и успеха си в училище. Телевизията пък не го привличаrinde de iyi notlar almaya başlamıştı. Televizyon ше така силно, както преди. Той вече беше ise eskisi kadar dikkatini çekmiyordu. O, kendiоткрил заниманието, което го правеше исsini asıl mutlu eden şeyi bulmuştu ve bir daha тински щастлив, и повече не го изостави. onu bırakmadı. 8 Temmuz 2009 Prof Dr Arif SARSILMAZ YARASALAR Летящи радари Може би сред вас има такива, които не ме харесват. Ето ви сега хубава възможност да преодолеете предразсъдъците си. Като всички останали и мен Бог ме е създал като живо същество със съответните функции. Сега настоявам да ме изслушате внимателно. А и така ще мога да изчистя несправедливо опетнената си репутация. Има какви ли не изрази, в които се споменавам в негативен план, като например „Гледа като прилеп”, „Обича тъмнината като прилепите”, „прилепи кръвопийци”. Затова и много от вас се боят от мен и даже не биха искали да ме изслушат. Uçan Radarlar Belki içinizde benden hoşlanmayanlar var. İşte size ön yargılarınızdan kurtulmak için güzel bir fırsat. Hepimizin Rabb’i beni de bir canlı olarak yaratmış ve belli işlerle vazifelendirmiş. Şimdi sizden beni dinlemenizi istirham edeceğim. Hem böylece hakkımda çıkarılmış birçok asılsız dedikodulara cevap vermiş olacağım. “Yarasa bakışlılar”, “yarasalar gibi karanlıktan hoşlananlar”, “kan emici yarasalar” gibi içinde adımızın geçtiği bir sürü ifade kullanılıyor. İşte bu yüzden birçoğunuz bizlerden korkuyor, belki dinlemek dahi istemiyorsunuz. Üzülüyoruz ama... Hiçbir günahımız olmadığı hâlde bu kadar hor, hakir ve korkunç görülmemiz bizi çok üzüyor. Bu kadar türümüzün içinde sadece üç tanesi bazı hayvanların kanını emen “vampir yarasa” dediğiniz türlerdir. Onların da şimdiye kadar hiçbir insana saldırdığı görülmemiştir. Kan emen bu üç tür de öyle hayvanı öldürecek kadar bir kan emmezler. Zaten bunlar en fazla 8–9 10 Temmuz 2009 Тъжно ни е, но… Много ни е тъжно, че ни възприемат за грозни и страшни, макар и да нямаме никаква вина за това. От многото видове прилепи има само три вида, които смучат кръв и се наричат „прилепи вампири”. А и досега няма случай, в който такива прилепи да са нападали хора. Тези видове прилепи не смучат кръв от животни до такава степен, че да ги убият. И без това става дума за малки животни, които са големи наймного 8-9 см и тежат 40-50 грама. Нима не е несправедливо да биваме обвинявани всички прилепи, че сме вампири заради три вида, които при това смучат много малко кръв! Защо не обръщате внимание на полезните ни качества? Няма да стигне времето да изброим всичките ни положителни качества. Нека обаче да посочим най-важните от тях. Видовете прилепи, които се хранят с плодове, спомагат за опрашването на плодните дръвчета. Други видове пък се хранят с насекоми. По този начин спестяваме на хората огромни средства за борба с вред- ПРИЛЕПИТЕ cm büyüklüğünde ve 40–50 gram ağırlığında küçük hayvanlardır. Bir tür içinden üç tanesi azıcık kan emiyor diye hepimizi birden suçlamak ne büyük bir haksızlık değil mi? Faydalarımızı Niçin Görmezlikten Geliyorsunuz? Faydalarımızı tek tek saysam vakit yetmez. Bunlardan bir kısmını sayarak hatırlatma görevimi yapmak istiyorum. Meyve ile beslenen türlerimiz, rızıklarını kazanmak için ağaçlar arasında gezinirken tozlaşmayı artırarak meyvelerin döllenmesine yardımcı olurlar. Bazılarımız ise müthiş birer böcek tüketicisi. Böcek öldürücü ilâçlara milyonlarca lira harcayıp çevreyi kirleterek mücadele edeceğinize, bırakın, hepsini belli miktara kadar halledelim. Hem bu Yaratıcımız’ın bize yüklediği bir görev. Baş Aşağı Bir Hayat Herkesin bildiği en tipik hususiyetlerimizin başında, ayaklarımızla tutunduğumuz yerden baş aşağı sarkarak durmamız gelmektedir. Sizler aynı hareketi yaptığınızda kan beyninize hücum eder ve uzun müddet duramazsınız. Bizim hayatımız ise bu şekilde dünyaya tersten bakarak geçer. Asılı vaziyette dururken kanca şeklindeki ırnaklarımıza bağlı olan tendonlarımız otomatik olarak kilitlendiğinden uyurken bile düşmeyiz. Uçuyorum Ama Kuş Değilim Uçma deyince akla hemen kuşlar gelir. Onlar hakikaten uçmak için anatomik hususiyetlerle yaratılmışlardır. İkinci olarak uçan böcekler gelir ki onların da uçma ile ilgili çok enteresan donanımları vardır. Uçan balık, uçan kurbağa, uçan sincap gibi hayvanlar ise gerçekte tam bir uçucu değillerdir. Sadece yüksek bir yerden daha aşağıda olan bir yere inerken yüzgeç ните насекоми. При това Бог ни е дарил с тази функция. Живот с главата надолу Най-известната ни особеност е, че висим с главата надолу. Ако вие висите с главата надолу, главата ви ще се напълни с много кръв и няма да можете да стоите дълго време в това положение. Нашият живот пък преминава, като гледаме света наопаки. Когато висим, ноктите ни се защипват автоматично и затова няма опасност да паднем. Летя, но не съм птица Щом се спомене летене, на ум ни идват първо птиците. Те действително имат анатомично устройство, което им позволява да летят. На второ място се сещаме за насекомите, чието устройство също им позволява да летят. Има и летящи риби, жаби, катерици, но те не са летящи животни в пълния смисъл на думата. При тях има плавници или Юли 2009 11 Herkesin bildiği en tipik hususiyetlerimizin başında, ayaklarımızla tutunduğumuz yerden baş aşağı sarkarak durmamız gelmektedir. Sizler aynı hareketi yaptığınızda kan beyninize hücum eder ve uzun müddet duramazsınız. Bizim hayatımız ise bu şekilde dünyaya tersten bakarak geçer. Asılı vaziyette dururken kanca şeklindeki ırnaklarımıza bağlı olan tendonlarımız otomatik olarak kilitlendiğinden uyurken bile düşmeyiz. veya kanat benzeri genişlemiş deri kısımlarını açarak havada belli bir süre plânör gibi süzülme yaparlar. Yerde sabit dururken bir kuş gibi hemen havalanamazlar. Omurgalı hayvanlar içinde sadece bizler, kuşlar gibi tam olarak uçabiliriz. Bu yüzden havanın kaldırma kuvveti ve fizikî özelliklerinin gerektirdiği şekilde hususî bir vücut yapısıyla yaratılmışız. Fakat kuşlar gibi uçma telekleri yerine, ön kollarımız ve parmaklarımız arasına gerilmiş ince bir perdemiz vardır. Yaratıcımız isterse aklınıza gelmeyen daha bin bir uçma tekniği ile binlerce farklı canlı yaratabilir. разширения на кожата, които им позволяват да прелетят от по-високо към по-ниско място на принципа на планера. Те не могат като птиците да полетят от неподвижно състояние. Сред гръбначните животни само ние, прилепите, можем да летим като птиците. Затова и анатомичното ни устройство е приспособено към способността ни да летим. За разлика от птиците обаче нямаме крила с пера, а тънки ципи на горните ни крайници и между пръстите. Бог може по своя воля да създаде хиляди други създания, които да могат да летят с различна летателна техника. İşte Size Bir Dayanışma Örneği Vücut sıcaklığımız sabit değildir. Uçarken 41°C’ye kadar çıkarken kış uykumuz esnasında 2°C’ye kadar düşer. Kışın soğuk günlerinde mağaralarda donmamak için, milyonlarca sayıda fert bir araya gelerek çok büyük topluluklar hâlinde birbirimize sokulup ısımızı korumaya çalışırız. Bazen 20 milyon kişilik bir cemaat hâlinde bir arada uyuyabiliriz. Bu uyku sırasında derimizin altındaki yağ tabakalarından besleniriz. Şimdi Hakkımızdaki İftiralara Gelelim Terkedilmiş binaların çatılarından mağaralara, büyük ağaç kovuklarından ağaç dallarına ve büyük fabrikaların depolarına kadar sessiz, sakin, karanlık ve kuytu yerlerde saklanmayı severiz. Hayatımızın yarısını buralarda geçiririz. Küçüklerimiz düşmanlarından korunmak, büyüklerimiz ise sıcaktan sakınmak için gündüzleri saklanırlar. Gündüz vakti saklanan fare, bazı kurbağa ve sürüngen türleri gibi birçok hayvan geceleri or- Ето ви един пример за солидарност Телесната ни температура не е постоянна. Когато летим, температурата ни достига 41 градуса, а когато спим, спада до 2 градуса. За да не измръзнем зимата в пещерите, се събираме с милиони на едно място и се сгушваме, за да не загубим телесната си топлина. Понякога може да спим в група от 20 милиона прилепа. По време на зимния сън се изхранваме с подкожните си мазнини. Сега да се спрем на обвиненията срещу нас. Обичаме да живеем под покривите на изоставени сгради, пещери, в дупки на дървета, в складове на фабрики. Обичаме да сме в тихи, спокойни, тъмни и уединени места. Половината ни живот минава по такива места. Крием се в тях през деня, за да предпазваме малките си от врагове, а себе си от горещините. Храним се нощем с животни като мишки, някои жаби и различни видове влечуги, които също се кри- 12 Temmuz 2009 taya çıkıp faaliyette bulunduğu için onlarla beslenerek tabiatın dengesini sağlıyoruz. Eğer geceleyin biz de çalışmasaydık bu hayvanlar kontrolsüz kalacak ve her yeri istila edeceklerdi. Demek ki gece ortaya çıkmamızın sebebi uğursuzluk değilmiş. Birçok hikmeti varmış. ят през деня и излизат нощем. По този начин поддържаме и биологическото равновесие. Ако не се хранехме нощем с такива животни, техният брой щеше да се увеличи неконтролирано. Следователно, излизаме нощем не за да носим нещастие, а за да вършим полезни дела. Usta Radar Operatörleri Ses ile yer ve mesafe belirleme, bizim küçük yarasalar grubunun sahip olduğu en mükemmel hususiyetidir. Sistemimiz şöyle çalışır: Uçuş esnasında ses dalgaları yayarız. Önümüzde bir engel varsa bu ses engele çarpar ve geri döner. Sesin engele çarpıp geri dönmesi sırasında geçen süreyi hesaplarız. Bu bilgiyle engelin yerini ve uzaklığını tespit ederiz. Şimdi siz “Yahu! Bu kadar okula gittim, ben bile hesaplayamam.” diyorsanız ve beni kendinizden akıllı buluyorsanız, yanılıyorsunuz. Bütün bu işlerde benim şuurlu hiçbir emeğim yoktur. Yaratıcımız, görme kabiliyeti çok zayıf olan küçük yarasalar grubuna bu özelliği bahşetmiştir. Benim bu özelliğimden faydalanarak insanoğlu da 1930’lu yıllarda çok büyük çalışmalar ve araştırmalarla radarı geliştirmiş. Dinlenirken ve yavrumla meşgul olurken radar kullanmam, çünkü çok masraflıdır, çok büyük bir enerji ile çalışır. Sadece uçuş esnasında, her kanat çırpmam ile uyumlu olarak, belli bir dalga boyunda düşük frekanslı ses dalgaları çıkarırım. Sizin kulaklarınız bu seslerin birçoğunu duyma kapasitesine sahip değildir. Biz yarasalarla ilgili bu kadar bilgiden sonra herhâlde artık uğursuz ve kötü bir hayvan olmadığımızı anlamışsınızdır. Kâinatı ve tabiat kitabını bütün derinliği ile okuyup anlayabilmenizi ve hayvanlar âlemine yaratılışın hikmetleri noktasından bakabilmenizi ümit ediyorum. Zannediyorum ancak o zaman hakkımızdaki bu kötü intibalardan kurtulabiliriz ve yaratılışımızdaki hikmetler o zaman layıkıyla anlaşılabilir. Опитни оператори на радар Нашата най-важна особеност е, че можем със звук да определяме местоположение и разстояния. Нашата система работи по следния начин. По време на полет разпръскваме звукови вълни. Ако пред нас има препятствие, звуковата вълна се блъска в това препятствие и се връща обратно. Изчисляваме времето, за което звуковата вълна се блъска в препятствието и се връща обратно. По този начин установяваме местоположението на препятствието и на какво разстояние се намира. Е сега, ако възкликвате „Ама как така, толкова много ходихме на училище, а не можем да изчислим това разстояние!” и смятате, че сме по-умни от вас, грешите. Когато изчислявам местоположението на препятствията, не използваме съзнанието си. Създателят ни е дал това умение, защото имаме много слабо зрение. Вземайки ме за пример, човек е изобретил през 30-те години на XX век радара. Когато почивам или се грижа за малките си, не използвам радарните си способности, защото е свързано с изразходване на много енергия. Излъчвам звукови вълни с ниска честота съобразно маха на крилете си само по време на полет. Вашите уши не са способни да чуят тези звукови вълни. Е, сега като научихте толкова много за нас, прилепите, надявам се повече да не ни възприемате за птици, които носят лоша поличба. Надявам се, че ще прочетете задълбочено книгата на вселената и природата и ще разберете смисъла от съществуването на всички живи създания. Само тогава ще спрете да ни възприемате в негативен план и ще разберете колко заслужено съществуваме на този свят. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? Yarasaların saatte 50 km hızla uçabildiğini, Bir silgi ağırlığından bile hafif (1–9 gram) yarasa türlerinin olduğunu, En büyük yarasa türünün ağırlığının 1,3 kg olmasına rağmen kanat genişliğinin 170 cm’ye kadar büyüklükte olabildiğini, Brezilya’da yaşayan bir göçmen yarasa türünün 1000 km’den fazla uçabildiğini, Yarasaların, sesi algılama gibi koku alma duyularının da çok iyi olduğunu, Yarasaların doğurarak çoğaldıklarını ve yavrularını emzirdiklerini, Yarasaların yavrularını çıkardıkları seslerden tanıdıklarını, biliyor musunuz? Знаете ли, че: Прилепите могат да летят със скорост от 50 км в час? Има видове прилепи, които тежат 1-9 грама, т.е. по-малко дори и от гумичка? Макар че най-едрият вид прилеп тежи 1,3 кг, крилото му е с ширина до 170 см? В Бразилия има вид прелетен прилеп, който може да измине повече от 1000 км? Освен добър слух прилепите имат и много добро обоняние? Прилепите са бозайници и се размножават чрез раждане? Прилепите разпознават рожбите си по звука, който издават? Юли 2009 13 A. Başak SEZGİN SERAMİK EŞYALAR NASIL YAPILIR? S КАК СЕ ПРАВЯТ КЕРАМИЧНИТЕ СЪДОВЕ? С u ile hamur hâline getirilen bir çeşit topraktan yapılan, fırında pişirilmek suretiyle sertleştirilen çanak, çömlek gibi eşyaya ve bunları yapma sanatına seramik denir. Seramik işlerinin esasını killer meydana getirir. Killerden meydana getirilen hamur, ya tornada çevirmek suretiyle ya da kalıplara dökmek suretiyle istenen şekli alır. Böylece hazırlanmış şekiller kurutulduktan sonra fırınlarda pişirilir. Yapılan işin cinsine göre üzerine kaplanacak sır ya da cila ile kaplandıktan sonra yeniden pişirilir. Seramiklerin üzerine istenen şekil ve nakışları yapmak mümkündür. Bunun için ya ilk pişirmeden, ya da sır ve cila işleminden sonra işlenmesi istenen süs ve nakışlar işlenir. ъдовете като паници и стомни, направени от определен тип почва, която се омесва с вода, и после изпечени, за да получат необходимата твърдост, се наричат с общото наименование керамика. Всъщност керамиката се произвежда от глинеста почва или накратко глина. Тя се омесва с вода и получената смес се обработва, за да се придаде необходимата форма, или на грънчарско колело или като се използва калъп. Получените форми се изсушават и после изпичат в пещ. След това изпечената форма може да се гледжоса, след което пак се изпича. Накрая може да се нанесе украса с подходящи бои. Декорацията може да се направи и преди гледжосването и финалното изпичане. PEKMEZ NEDİR? ЩО Е ПЕКМЕЗ? lkemizde genel olarak üzüm suyundan yapılan pekmez, kaynatılarak koyulaştırılan koyu kıvamlı bir meyve suyudur. Üzüm haricinde pek çok meyvenin de pekmezi yapılabilmektedir. Pekmez yapmak için suyu çıkarılacak sulu meyve, dipleri süzgeçli kaplara konur. Bu kaplar basınç altında bırakılır ve böylece meyve suyu çıkar. Meyvenin posası ayrıldıktan sonra suyu uzun süre kaynatılır. Böylece elde edilen pekmez, şekeri çok, kıvamlı ve şifalı bir meyve suyu olarak kullanılır. нас пекмез се прави обикновено от гроздов сок, който се вари и сгъстява. Така се получава гъст плодов сок. Освен от грозде, пекмез може да се приготви и от други плодове. При направата на пекмез първо се прецежда сокът от плодовете, като те се поставят в съд, чието дъно представлява сито. Върху плодовете се оказва натиск и така соковете от тях се изцеждат. Така изцеденият сок се вари продължително. В резултат се получава гъст, сладък и лечебен плодов сок. Ü 14 Temmuz 2009 У ЗАЩО НЕБЕТО ГЪРМИ? GÖK NEDEN GÜRLER? G ök gürültüsü şimşek çakmasından sonra duyduğumuz gürültünün adıdır. Yıldırımın meydana gelmesine sebep olan çok kuvvetli elektrik akımı, şimşek çakmasına kadar geçen kısa bir zaman içinde çevresindeki havayı şiddetle ısıtır. Şimşek kendisine verilen görevi yerine getirince sırada gök gürlemesi vardır. O da şöyle: Şimşek sonrasında ısınan hava moleküllerinde birdenbire bir genişleme meydana gelir. Genişleyen hava, hızla daha soğuk havanın bulunduğu yere doğru akmaya başlar. Havanın bu hareketi neticesinde gök gürültüsü meydana gelmiş olur. Г ръмотевицата е гърмът, който чуваме след светкавицата. Причината за гръмотевиците и светкавиците е силният електрически ток. Непосредствено преди светкавицата той нагорещява за кратко време въздуха около него. След светкавицата идва ред на гръмотевицата. На какво се дължи това? След светкавицата в молекулите на нагорещения въздух се наблюдава разширение. Разширеният и нагорещен въздух се насочва към място с по-студен въздух. При това придвижване се получава шум, който наричаме гръмотевица. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? ЗНАЕТЕ ЛИ, ЧЕ: Penguenlerin kar fırtınalarında donmamak için meydana getirdiği büyük halkalarda, üşüyenlerle ısınanların dıştan içe doğru yer değiştirdiğini, Baykuşların geceleri avlarını görme değil, işitme duyusuyla bulduğunu, Her bir tohum ait olduğu bitkinin küçük bir kopyası olduğunu, onun neslinin devamına aracı yapılan bir hayat kutucuğu gibi olduğunu, İnsanın günde 15 hurma yiyerek vücudunun günlük demir ihtiyacını karşılayabildiğini, Refleks isimli anlık hareketlerimizin emir merkezi, sinir sistemimizin parçalarından birinin omirilik olduğunu, reflekslerin gerçekleşmesinde beynimizin görev almadığını biliyor muydunuz? За да не изстинат в снежните бури, пингвините се нареждат в кръг, като измръзналите се придвижват към вътрешността на кръга, а стоплилите се, се оттеглят към външната страна? Совите набелязват своите жертви нощем не със зрението си, а със слуха си? Всяко семе представлява миниатюрно копие на съответното растение и е своеобразна кутия на живота, която осигурява неговото възпроизводство? Ако човек яде 15 фурми на ден, посреща дневните си нужди си от желязо? Рефлексът се контролира от гръбначния ни мозък, а главният ни мозък няма никаква роля за нашите рефлекси? Юли 2009 15 Dr. Hasan AYDINLI Seni Yerim Vitamin Ще те изям, витамин! E vet arkadaşlar bu sayıdaki sağlığımız köşesinde size bazı harflerden bahsedeceğim. Amacım sağlığımız köşesinde sizlere alfabeyi yeniden öğretmek değil elbette. Bu harfleri belki günlük konuşmalarımızda çok sık telaffuz etsek bile sağlık açısından bu harfler aynı zamanda temel vitaminlerin isimleridir. Eğer A, B, C, D, E, K vitaminlerini yeterince almıyorsanız bazı hastalıklara davetiye çıkarıyor olabilirsiniz. Her bir vitaminin yaptığı bir görev olup bu görevler aksadığında günlük hayatımız önemli derecede etkilenecektir. Aslında herbir yiyeceğin üzerinde A, B, C, D, E, K harfleri yazmasa da yiyeceklerin içinde bol miktarda bu vitaminlerden bulunmaktadır. Eminim ki sizler yiyeceklerdeki vitaminlerin yararlarını bilseniz, beslenme konusunda çok daha dikkatli olursunuz. Zaten anneleriniz her gün sizlere içinde A, B, C, D, E, K vitaminleri bulunan güzel yemekler pişiriyordur. Gelin hep beraber bu harflerin ne işe yaradığını birlikte görelim. A vitamini gözler için ve görmemiz için gereklidir. Aynı zamanda bağışıklık sistemi ve hücre büyümesi için de A vitaminine ihtiyaç vardır. A vitamini eksikliğinde gece körlüğü meydana gelir, yani az ışıkta görmemizi A vitamini sağlar. Aynı zamanda hastalıklara karşı direncimizi A vitamini artırır. A vitamini bir çok besinde bulunmaktadır. Bu besinler başlıca: yumurta, süt, tereyağı; sarı ve yeşil yapraklı sebzelerde (havuç, kabak, ıspanak vb.) bulunur. Artık 16 Temmuz 2009 Д а, приятели, на страниците за здраве в този брой ще стане дума за някои букви. Разбира се, целта ни тук не е да ви припомним азбуката. Ние постоянно изговаряме в нашето всекидневие някои от тези букви, които представляват същевременно и наименования на витамини. Ако не приемате в достатъчно количество витамините A, B, C, D, E, K, може да заболеете от някои болести. Всеки витамин има определена роля и недостатъчното му приемане оказва сериозно влияние върху нашето всекидневие. Макар и да не пише върху храната, която консумираме, какви витамини съдържа, Eğer A, B, C, D, E, K vitaminlerini yeterince almıyorsanız bazı hastalıklara davetiye çıkarıyor olabilirsiniz. Her bir vitaminin yaptığı bir görev olup bu görevler aksadığında günlük hayatımız önemli derecede etkilenecektir. Aslında herbir yiyeceğin üzerinde A, B, C, D, E, K harfleri yazmasa da yiyeceklerin içinde bol miktarda bu vitaminlerden bulunmaktadır. daha fazla ıspanak ve kabak yiyeceğiz değil mi? B vitaminleri değişik sınıflara ayrılır B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12 olarak bilinir. B vitaminleri birçok görevde yer alır. Sizleri ayrıntılar ile yormamak için genel görevlerinden bahsedeceğim. B vitamini Sinir sisteminin çalışması, birçok enzimatik reaksiyonlar, kasların çalışması, kan hücrelerinin yapımı gibi görevlerde yer alır. всъщност в нея се съдържат витамините A, B, C, D, E, K. Сигурно е, че ако знаете ползата от витамините в храната, ще бъдете по-внимателни какво консумирате. Нека сега всички заедно да видим каква е ползата от тези букви. Витамин А е необходим за очите и за нашето зрение. Освен това имунната ни система и растежът на клетките също се нуждаят от този витамин. Недостигът на витамин А води до кокоша слепота, т.е. недовиждане нощем. С други думи, витамин А ни помага да виждаме при слаба светлина. Освен това повишава имунитета ни срещу заболявания. Витамин А се съдържа в много храни, сред които могат да се споменат яйцата, млякото, маслото, в зеленчуците с жълти и зелени листа (моркови, тиквички, спанак и др.). Е, вече ще ядем повече спанак и тиквички, нали! Витамин В се дели на B1, B2, B3, B5, B6, B9, B12. Тези витамини са много полезни и тук ще ви представим най-основните особености. Витамин В участва във функционирането на нервната система, редица ензимни реакции, работата на мускулите, в структурата на кръвните клетки. Витамин В се съдържа в зърнените храни, бобените култури, царевицата и редица други. Недостигът на витамин В води до нарушаване на редица функции в организма ни. Витамин С, както мнозина знаят, е осоЮли 2009 17 C vitamini bir çoğumuzun bildiği gibi kış aylarında önem kazanır. Çünkü C vitamini bizlerin mikroplara karşı direncinde çok etkilidir. Bazı yiyeceklerde bol miktarda bulunur. Bu yiyeceklerin bazıları hepimizin bildiği portakal, mandalina ve limon olarak sayılabilir. Eksikliğinde diş etlerimiz zayıflar, vücut direncimiz azalır, kaslarımızda güçsüzlük meydana gelir. B vitaminleri buğday ürünleri, baklagiller, mısır ve birçok besinde bol miktarda bulunur. B vitamini eksikliğinde vücudumuzda birçok görev yerine getirilemeyecektir. C vitamini bir çoğumuzun bildiği gibi kış aylarında önem kazanır. Çünkü C vitamini bizlerin mikroplara karşı direncinde çok etkilidir. Bazı yiyeceklerde bol miktarda bulunur. Bu yiyeceklerin bazıları hepimizin bildiği portakal, mandalina ve limon olarak sayılabilir. Eksikliğinde diş etlerimiz zayıflar, vücut direncimiz azalır, kaslarımızda güçsüzlük meydana gelir. D vitamini sizler gibi hızlı büyüme yaşayan çocuk ve gençlerde önem kazanır. Çünkü D vitamini kemik gelişiminde çok önemlidir. D vitamini balık, bitki ve tahıl gibi besinler aracılığıyla alınır. E vitamini vücudumuzdaki birçok görevde etkilidir. Hücrede oluşan atıkların temizlenmesinde görevi vardır. Ayrıca sinir sistemimiz içinde gereklidir. E vitamini balık, bitki ve fındıkta bol miktarda bulunur. Eksikliğinde sinir sistemimiz olumsuz etkilenebilir. K vitamini kanın pıhtılaşmasında yani kanayan yaralarımızın iyileşmesinde etkilidir. Aynı zamanda protein oluşmasında da etkilidir. K vitamini çoğunlukla vücudumuzda sentezlenir. Normal günlük beslenme ile K vitamini ihtiyacımızı karşılamış oluruz. Evet arkadaşlar gördüğümüz gibi A, B, C, D, E, K harfleri vücudumuz için oldukça gerekli olan vitaminlerin isimleri olarak da kullanılıyormuş. Eğer günlük olarak normal beslenirseniz sizlerde vitamin eksikliği olmayacak ve vücudunuz sağlıklı kalacaktır. Hepiniz artık dengeli ve düzenli beslenerek A, B, C, D, E, K harflerine gereken önemi vereceksiniz değil mi? Sizlere bol harfli besinler yemeniz dileğiyle sağlıklı günler diliyorum. 18 Temmuz 2009 бено важен през зимата, защото той повишава имунитета ни срещу микробите. Той се съдържа в голямо количество в някои храни като портокала, мандарината и лимона. Недостигът на витамин С води до оголване на венците, намаляване на имунитета и на мускулната сила. Витамин D е много полезен за подрастващите деца и младежи като вас, защото той играе роля в развитието на костната система. Витамин D се съдържа много в рибата, растенията и зърнените храни. Витамин Е влияе върху много функции в организма ни. Той прочиства клетките от отпадъчните вещества. Освен това е необходим и за нервната система. Витамин Е се съдържа в рибата, растенията и лешниците. Недостигът му може да повлияе негативно върху нервната ни система. Витамин К е много полезен за съсирването на кръвта, т.е. за оздравяването на рани. В същото време той участва в образуването на протеини. Витамин К се синтезира предимно в организма ни. Нормалното хранене е достатъчно организмът ни да се снабди с необходимото количество витамин К. Да, приятели, както виждате буквите A, B, C, D, E, K се използват и за обозначаване на витамините, които са особено необходими за нашия организъм. Ако се храните нормално всеки ден, няма да изпитвате недостиг на витамини и организмът ви ще е здрав. Вече всички ще се храним балансирано и редовно и ще знаем значението на буквите A, B, C, D, E, K, нали! Пожелавам ви здраве, като си похапвате много букви! Derleyen: Emre Adem Bu, bulmacayı doğru olarak çözüp adresimize gönderen 10 okuyucumuz kitap ve kalem kazanacaktır. DİL BİLGİSİ - HEDİYELİ BULMACA SORULAR: 1- Cümlede iş, oluş ve hareket bildiren sözcük; eylem. 2- Şiirde dize sonlarındaki ses benzerliği. 3- Varlıkları ve kavramları karşılayan sözcükler. 4- Atalarımızın söylediği özlü ve mecazlı sözler. 5- Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olan olayları yer, zaman ve olay çerçevesinde anlatan olay yazıları. 6- Bir yazı ya da şiirde asıl belirtilmek istenen düşünce. 7- Çeşitli konularda yazılabilen ve yazarların ortaya koyduğu düşünceyi ispatlaması gereken yazı türü. 8- İsmin yerine kullanılan sözcükler. 9- Şiirde dize sonlarında aynı görevde kullanılan ses benzerlikleri. 10- En az iki sözcükten oluşan ve bir yargı bildirmeyen mecazlı dil birlikleri. 11- Bir bağlaç. 12- Yazım kuralları. 13- Yazarın herhangi bir konuda dilediği gibi yazdığı yazılar. 20 Temmuz 2009 14- Seslenme, şaşırma, inleme gibi duygu bildiren cümlelerin sonuna konan bir noktalama işareti. 15- Fiillerin zaman, şahıs veya dilek bildiren, ek almış biçimlerine verilen ad. 16- Yazının belili bir düzen içinde yazılabilmesi için yapılan düzenleme. 17- Yaşanması mümkün olmayan olayların anlatıldığı ve kişilerinin gerçek hayatta karşılaşayamacağımız varlıklardan oluştuğu yazın türü. 18- İsimlerin önüne gelerek onları çeşitli yönlerden belirten ve niteleyen sözcüklere verilen ad. 19- Bir bağlaç. Birkaç Atasözü Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke`ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye. Bir işte asıl olan iyi niyet, samimiyet ve içtenliktir. Bunlar olmadan bir işi görünüşte ve şeklen yapmakla o iş gerçekten yapılmış olmaz. Böyle yapılırsa gerçekten iyi sonuç alınıp amaca ulaşılamaz. Haddini bilmeyene bildirirler. Hemen herkesin toplumda belli bir konumu, sınırı ve yetkisi vardır. Bulunduğu durumu söz ve davranışlarıyla aşanlar sert bir karşılık görürler, cezalandırılırlar, yola getirilirler. Hak deyince akan sular durur. Bir meselenin çözümünde, bir anlaşmazlıkta adaletli ve tarafsızca davranılır, doğru yol tutulur, hakkaniyet gözetilirse hiç kimse bir şey söyleyemez, herkes verilen kararı kabul eder. Birkaç Deyim ŞiiR BAYRAM SABAHI Ayhan ÖZTÜRKOĞLU Manasız, sessiz sedasız çığlıklar duyuyorum Bir çocuğun dudakları arasına sıkışmış merhamet Bazen bir garda, bazen bir sokak arasındayım Üşüyorum, sadece üşümekli bir bayram sabahı Gel demeni bekliyorum. İnsanlığı bir gazete parçasına sarmamalı Şahit tutmamalı öfkeyi yenilmişliğe Sıcak bir el bekliyorum, insanım Biliyorum, mermahet gözyaşında saklı Ağlamalı, ağlamaklı bir bayram sabahı Unutup küslükleri, dargınlıkları Gel demeli geçmişi virajlarına sürtüp zamanın Bir mumda yakmalı berraklığını alçaklığın Dürüstlükle kavrulmalı başını eğip Özür dilemek zor değil, kapıya bırak gururu Unut zamanı ezdiğin öcleri Savrulmuş bir evlat hasretiyle sar beni Uzat elini, suçsuz bir bayram sabahı Gel demeni bekliyorum. MUTLULUK Ha Hoca Ali, ha Ali Hoca: Farklı gibi gösterilen iki şeyin, gerçekte hiçbir değişikliği yoktur, “ikisi de birdir” anlamında kullanılır. Hürşan Eminova Mutluluk fışkırıyor Bu günün sabahında Mutluluk kaynıyor Bu gün etrafımda Ha babam (ha): 1. Devamlı olarak, hiç durmadan. 2. Karşısındakinin çabasını, gayretini artırmak için kullanılır.”Ha babam ha, az kaldı, bitireceğiz işi.” Bu gün odamda Bu gün duamda Bu gün kızlarımda Bu gün hafızamda Habbeyi kubbe yapmak: Önemsiz, küçük bir şeyi büyütüp mesele çıkarmak. ”Söyle ona, habbeyi kubbe yapıp durmasın, ne olmuş çocuk biraz geç kalmış da!” Ne mutluluk Ya Rabbim İnşaallah hep beklediğim Bekleyip eremediğim Çok şükür hep beklediğim Haber uçurmak: Çabucak, gizlice haber göndermek.”Hemen haber uçurun köye, kaymakam bu gece misafir olacakmış!” Ha bire: Durmadan, arka arkaya, sürekli olarak, ara vermeden.”Tarlada bir adam ha bire çalışıyordu.” Mutlu bir halim var Kelebeklerin yiğinliği Çok şükür sıhhatim var Mutlulukların her birliliği Mutluluk fışkırıyor Bu günün sabahında Mutluluk kaynıyor Bu gün etrafımda. Юли 2009 21 22 Temmuz 2009 Юли 2009 23 MUTFAKTA KOLAYLIK ПОЛЕЗНИ СЪВЕТИ ЗА КУХНЯТА Mutfak, ev kadınının labaratuvarıdır. Ama bu labaratuvarda işler her zaman istendiği gibi yürümeyebilir.Küçük aksilikler, beklenmedik olaylar, ev kadınının mutfakta çaresizlik içinde kalmasına neden olabilir. Sizlere defalarca denenmiş pratik öneriler sunacağız. Salam Ve Sosisler İçin Fazlaca aldığınız salam ve sosislerinizin kurumamasını istemiyorsanız, bunları aliminyum kağıda sarın. Rendeniz Körlenmişse Rendeniz körlenmişse, üzülmeyin. Bir parça zımpara kağıdını, bir şey rendeler gibi rendenize sürterseniz, rendeniz yine eskisi gibi olur... Rendenin Temizliği Kirlenen rendeyi yıkamak biraz güçtür. Kolayı ise, kirlenen rendede, bir parça bayat ekmek rendelerseniz, rendeniz temizlenecektir. Tepsilerin Temizliği Börek ve kurabiye tepsilerini temizlemek sandığınız kadar zor değil.. Tepsi henüz sıcakken, biraz tuz serpip, gazete kağıdı ile kuru kuru ovarsanız, kolayca temizlenecektir. Tereyağını Saklarken Eğer şeffaf naylona sarılı, köy tereyağlarından kullanıyorsanız, tereyağınızı hemen alüminyum kağıtla kaplamanızı önereceğim. Aksi halde ışık ve ısı tereyağını büyük ölçüde etkileyebilir. Sarımsak Döverken Eğer siz de sarımsağı modern sıkma aletlerinden geçirmeyip, hala ninelerimiz gibi havanda dövmeyi tercih ediyorsanız, o zaman havanı sıksık yıkamak zorunda kalışınızdan yakınıyorsunuzdur. Oysa döveceğiniz sarımsak dişlerini yağlı kağıda sararak, havana koyarsanız, havanın kirlenmesini önleyebilirsiniz.Üstelik sarımsak dişleri de havalara sıçramayacaktır da. 24 Temmuz 2009 Кухнята е “лабораторията” на всяка домакиня. Но не винаги нещата в тази лаборатория вървят както желаем. Понякога малки злополуки и неочаквани събития могат да доведат до ужасна бъркотия в кухнята, която може да затрудни всяка една домакиня. Ще ви предложим многократно изпитани практични съвети. За саламите и кренвиршите Ако сте купили по-вече от необходимите за деня колбаси и не искате те да изсъхнат, увийте ги в алуминиево фолио. Ако рендето ви не стърже добре, не се тревожете. Вземете парче шкурка и стрийте с нея зъбчетата на рендето, ще видите, че ще стане по-резливо. За чистотата на рендето Почистването на рендето е малко трудна работа. Ако настържете малко сух хляб, ще видите, че ще се почисти по-лесно. Почистването на тавите, в които сме пекли баници или курабии не е чак толкова трудно. Ако посипем малко сол и разтрием с парче вестник тавата за печене, докато е още гореща, ще успеем да я почистим с лекота. Как да съхраняваме кравето масло Ако използвате краве масло, направено в домашни условия и го увивате в прозрачна опаковка, по-добре е да го пакетирате във фолио, за да се съхрани по-дълго време. Когато стриваме чесън Ако и вие стривате чесъна в хаванче, а не в модерни роботи, сигурно се затруднявате с честото миене на хаванчето. Всъщност може да увиете скилитките чесън в намазнена домакинска хартия и да ги стриете в хаванчето. Така хаванчето ще остане чисто и няма да хвърчат парченца чесън наоколо. SOSLU KABAK DOLMASI Malzemeler: 4 kabak, 1 çay bardağı ince bulgur, 1 kuru soğan, 200 gr kıyma, nane, karabiber, tuz, sıvıyağ, su. Sosu için: 2 domates, 1 çorba kaşığı salça, kekik, 1 çorba kaşığı tereyağı, sarımsaklı yoğurt. Hazırlanışı: Dolmanın ilk olarak iç harcı hazırlanır. Bunun için karıştırma kabına 1 çay bardağı ince bulgur, ince doğranmış soğan, kıyma, tuz ve baharatlar alınarak karıştırılır. Daha sonra kabaklar soyulduktan sonra ikiye ayrılarak ortası çıkarılır. İçerisine hazırlanan harç doldurularak tencereye dizilir. Üzerine biraz su verilerek pişirilir. Diğer taraftan sosu hazırlanır. Bunun için 1 çorba kaşığı salça tereyağında kavrulur. Üzerine rendelenmiş domates eklenir. Tuzu ve baharatı ayarlanarak pişirilir. Dolmalar pişince halka halka kesilerek servis tabağına dizilir. Üzerine domates sos ve sarımsaklı yoğurt gezdirilerek servis yapılır. ПЪЛНЕНИ ТИКВИЧКИ СЪС СОС Необходими продукти: 4 тиквички, 1 кафяна чашка ситно смлян булгур, 1 кромид лук, 200 грама кайма, джоджън, черен пипер, сол, олио, вода За соса: 2 домата, 1 супена лъжица лютеница или доматено пюре, мащерка, 1 супена лъжица краве масло, кисело мляко с чесън Начин на приготвяне: Първо се приготвя пълнежа за тиквичките. За целта се слагат всички продукти в един съд: 1 кафяна чашка булгур, ситно нарязаният лук, каймата, солта и другите подправки. Размесват се. След това се разрязват на две обелените тиквички и се почиства средната им част, така че да може да се напълнят. Пълните тиквички се подреждат в тенджера. Налива се малко вода и се сваряват. През това време се приготвя соса: запържва се лютеницата с кравето масло, добавят се настърганите домати, овкусява се и вари, докато доматите омекнат добре. Нарязват се готовите вече тиквички на парчета и се подреждат в съд за сервиране. Заливат се с доматения сос, също и с кисело мляко и чесън и са готови за сервиране 26 Temmuz 2009 Юли 2009 27 HABERLER / НОВИНИ Ümit Dergisi Mini Futbol Turnuvası Междуселищен футболен турнир организиран от списание “Юмит” Ü mit’in yaz şenlikleri bu yıl da devam ederek gelenek haline dönüştü. Geçen yılki uçurtma şenlikleri yerine bu yıl, sporun en sevilen branşı ağırlığını ortaya koydu ve öğrenciler mini futbol turnuvasında bir araya geldi. Haskovo’ya bağlı Silen köyünün Hristo Botev ilköğretim okulunda düzenlenen turnuvaya Silen, Potoçitsa, Jılti Bryag ve Dolno Botevo köyü futbol takımları katıldı. Adı ‘minik’ olan turnuvadaki heyecan her yönüyle büyüktü. Çekişmeli geçen mücadeleler sonunda birincilik kupasını Potoçitsa’dan OU “İvan Vazov” aldı. İkincilik ve üçüncülük kupalarını ise sırasıyla Dolno Botevo’dan OU “Hristo Botev” ve Silen’den OU “Hristo Botev” okullarının aldığı turnuvada ferdi başarılara da ödüller verildi. Ferdi başarıları olan öğrenciler gol kralı olarak Potoçitsa’dan Emrah, en teknik oyuncu dalında Dolno Botevo’dan Sinan ve en iyi kaleci dalında da Jılti Bryag’dan Lyubomir oldu. Kupa alamayan Jılti Bryag takımına da futbol topu hediye edildi. 28 Temmuz 2009 Т радиционните летни младежки празненства организирани от списание “Юмит” тази година се проведоха в област Хасково. Миналата година беше организирано Парад на хвърчилата, а тази година организаторите избраха един от най-обичаните спортове футбола. Малките футболисти от района се събраха на междуселищен турнир по футбол. Турнирът се проведе в село Силен община Стамболово област Хасково. В нея участваха детско-юношески отбори от с. Силен, с. Поточница, с. Жълти бряг и с. Долно Ботево. В този малък турнир духа, радостта и ентусиазмът на участниците беше много висок. Борбата между четирите отбора беше много спорен. На спечелилите първо, второ и трето място бяха подарени купи. Първото място беше спечелено от отбора на ОУ „Иван Вазов” с. Поточница. На второ място се класира ОУ „Христо Ботев” от с. Долно Ботево и на трето място се класира ОУ „ Христо Ботев” с. Силен. Сред наградените имаше индивидуални награди. Наградата “гол майстор” на турнира беше спечелен от Емрах, с. Поточница, наградата “най-тактичен футболист” Turnuvanın ödül töreninde konuşan Silen OU “Hristo Botev” müdürü Kâzım Hüseyinov, Ümit dergisi Haskovo temsilciliğine bu güzel etkinliği gerçekleştirdikleri için teşekkür etti. Bütün enerjilerini turnuvada harcayan öğrenciler, ödül töreni sonrasında verilen ikramlarla bir nebze de olsa güç tazeledi. от Синан с. Долно Ботево и наградата “найдобър вратар” беше спечелено от Любомир с. Жълти Бряг. Освен купите, които бяха раздадени като награда на отбора на с. Жълти бряг беше подарена футболна топка. Като домакин на турнира по футбол директорът на ОУ “Христо Ботев” Кязим Хюсеинов изказа своите благодарности за проведения турнир към регионалното представителство на списание “Юмит” в град Хасково. В края на футболния турнир изразходваната физическа енергия от страна на малките футболисти беше компенсирана и възтановена с апетитен обяд в двора на ОУ “Христо Ботев” с. Силен. Юли 2009 29 Citroen разработи най-мощния си дизел C itroen представи най-мощния дизелов двигател в историята си. V6 агрегатът ще се монтира в моделите C5 и C6 и предлага повече мощност, по-нисък разход на гориво и по-ниско ниво на вредните емисии. Двигателят V6 DPFS 240 е разработен на базата на 2,7-литровия V6 двигател на Citroen, но вече има работен обем 3,0 литра (2993 куб. см). Директното впръскване на горивото отново е по системата Common-rail, но вече от трето поколение, с налягане от 2000 бара. Агрегатът има нови инжектори с пиезокристални клапани, два турбокомпресора с променлива геометрия и подобрена работа. Максималната мощност е 240 конски сили при 3800 об/мин, а максималният въртящ момент – 450 Нм при 1600 об/мин. Стандартно новият двигател се комбинира с 6-степенна автоматична скоростна кутия. Той е снабден и с нов алтернатор, който регенерира енергията при спиране, като по този начин зарежда акумулатора. С новия агрегат Citroen C5 се ускорява от 0 до 100 км/ч за 7,9 секунди, а C6 – за 8,5 секунди. Средният разход на гориво и при двата модела е 7,4 л/100 км, а отделяните в околната среда вредни емисии са 195 г CO2 на км. Агенция Speed-Press Opel Insignia EcoFlex с най-ниски емисии на CO2 и с изключително нисък разход на гориво П риключиха тестовете за международните медии на Insignia EcoFlex - версията с най-ниски емисии на СО2 и съответно със изключително нисък разход на гориво. Най-ниският разход, който беше постигнат по време на едномесечните тестове, беше 3,6 л/100 км. Най-впечатляващото на тази версия е, че въпреки комбинирания разход от едва 5,2 л/100 км, съответстващи на емисии на въглероден двуокис 136 г/км, автомобилът разполага с 30 Temmuz 2009 мощност 160 к.с. и 380 Нм максимален въртящ момент. Това е осъществено благодарение на мощния двулитров дизелов двигател от ново поколение със система за впръскване common rail, специално оптимизиран за работа в този модел, както и от забележителната стойност на коефициента на обтекаемост CD = 0,26, който превръща модела в един от най-аеродинамичните седани в света. Агенция Speed-Press Opel показа интериора на Astra O pel разпространи допълнителна информация и показа интериора на бъдещото поколение Astra, чийто световен дебют ще е на автосалона IAA във Франкфурт през септември. Автомобилът ще предлага качество и лукс като на моделите от по-горния клас, ще е практичен, обемен и много безопасен. Интериорът на Astra е изработен в стила на Insignia и са използвани същите висококачествени материали. Благодарение на това компактният хечбек с 5 врати предлага чувство за комфорт и лукс, необичайно за този сегмент. В обемния интериор пространството е практично използвано и пред- лага втора жабка от страната на шофьора, чекмедже под седалката на пътника отпред и много други практични ниши за предмети. Седалките са същите като в Insignia, които спечелиха награда за комфорт. Таблото е оформено в същия стил с “криле” и плавно преминава в страничните панели на купето. При разработката на интериора на Astra в основата е залегнала безопасността, благодарение на което автомобилът ще е един от най-сигурните на пазара. Специално за него са разработени ново поколение брони, намаляващи деформациите при удар отпред или отзад. Агенция Speed-Press Лий Якока представи специална версия на Ford Mustang Б ившият президент на Ford - Лий Якока, известен като бащата на Mustang, представи собствена версия на модела 45 години след дебюта му. Колата е известна като 2009 ½ lacocca 45th Anniversary Edition Ford Mustang. Дизайнът е изключителен, разработен е от Майкъл Леоне и построен от легендарните хот-род специалисти от Gaffoglio Family Metalcrafters. Предната част е преработена и включва нови вдлъбнати фарове, покривът е полегат и достига до задната част на колата. Отвътре колата разполага с кожени седалки Diamond Design и кожен волан, както и с алуминиеви панели на вратите. Колелата са 20-цолови lacocca Design, обути в гуми Goodyear Eagle. 2009 ½ lacocca 45th Anniversary Edition Ford Mustang се задвижва от 4,6литров V8 двигател на Ford с турбокомпресор и мощност от 400 к.с. Окачването е спортно, отново на Ford. Специалният модел ще се произвежда в лимитирана серия от 45 бройки.. Агенция Speed-Press Юли 2009 31 SİZDEN GELENL ER Güzel ve İnce M. Cemil ERDEM Alıp fırçamı elime Dünyayı boyasam yeni baştan Bahçeleri ve okulları yeşile Evleri beyaza Sokakları maviye Ülkeleri pembeye SEZEN SEFTİN - HASKOVO Hiç kırmızı olmasa Beyaza kalsa dünyamız Beyaza ve barışa Bir beyaz güvercin Bir yeşil zeytin dalı Ve masmavi hayâller olsa Alıp fırçamı elime İnsanların kalbine sevgi sürsem Sevgiye boyasam dünyayı Sevgi rengi kaplasa her yeri Alıp fırçamı elime Sürsem kalbime güzeli ve inceyi HÜSNÜ MEHMET - STREMTSİ/KIRCALİ ERVA KÜÇÜK PLOVDİV 32 Temmuz 2009 SELİN AHMET - LYASKOVO/KIRCALİ Merhaba Ümit Dergisi, Benim adım Özlem Fikret Fikri. 12 yaşındayım ve beşinci sınıfa gidiyorum. Razboyna köyünde yaşıyorum. Dr. Petır Beron okulunda okuyorum. Dergideki her şeyi seviyorum, ama ilgimi en çok yaşanmış hikayeler ve fıkralar çekiyor. Onlardan kendime ders çıkarıyorum, fıkralarla da eğleniyorum. Resimlere bakıyorum, çeşit çeşit köylerden resimler var. Bulmacaları doldurmaktan zevk alıyorum. Biz Türkçe saatinde Ümit’ten okuyoruz ve ders çıkarıyoruz. Neyi yemeliyiz, neyi yememeliyiz, bunları öğretmenimiz bize anlatıyor. Bizim için neyin sağlıklı olduğunu, neyin doğru olduğunu anlıyoruz. Ümit dergisinde gerçekten çok güzel ve çok önemli şeyler var. Ben herkesin okumasını tavsiye ediyorum. Özlem Fikri s. Razboyna, Burgas ВАШИТ POSTA Е ОТЗИ ВИ ПОЩА Bize yazı, şiir ve resim gönderme zahmetinde bulunan; yarışmalara katılan fakat sayfa sayımızın sınırlı olması sebebi ile çalışmalarının tamamını yayınlayamadığımız, aşağıdaki isimleri yazılı okuyucularımıza dergimize olan sevgilerinden dolayı çok teşekkür ederiz. Şenses Fikret-Suhovo/Kırcali, Aycan Metin-Metlika/Kırcali, Aynur MetinMetlika/Kırcali, Esin Bahri-Metlika/ Kırcali, Hüsnü Mehmet-Stremtzi/ Kırcali, Melis Sabri-Sokolino/Kırcali, Engin Topçu-Haskovo, Selin Ahmed-Lyaskovo/Kırcali, Ramadan Ramadan-Haskovo, Sezen YükselHaskovo, Erva Küçük-Plovdiv, Kerim Kadir-Sırnitza, Melis ŞevkedovaVırbitza/Şumen, Melis MustafovaMalomir/Şumen, Ayhan Öztürkoğlu-Türkiye, Fatme Çauşeva-Vrani Kon/Tırgovişte, Ajda Osmanova-Vrani Kon/Tırgovişte, Kadriye Hüseyin-Jılti Bryag/Haskovo, Aylin Asenova-Jılti Bryag/Haskovo, Esra Mustafa-Jılti Bryag/Haskovo, Ramadan RamadanHaskovo, Kezban Mervican-Popovets/Haskovo, Cennet Ahmet-Kotlari/Kırcali, Damla Yusuf-Kırcali, Tümuçin Ergin-Momçilgrad/Kırcali, Hüsnü Rasim-Stremtsi/Kırcali, Aycan Tahir-Samodiva/Kırcali, Nesrin EminUstrem/Kırcali, Nurcan Emin-Starovo/Kırcali, Sibel Ali-Starovo/Kırcali, Melek Mehmed-Starovo/Kırcali, Samir Bayram-Starovo/Kırcali, Sevda Sevil-Stremtsi/Kırcali, Ramadan İsmet-Stremtsi/Kırcali, İlknur-Stremtsi/Kırcali, Elis Turgay-Kırcali, Mervin Mecnun-Beli Plast/Kırcali Юли 2009 33 SİZDEN GELENL ER HAYRİYE RECEB - D. VODEN/ASENOVGRAD 34 Temmuz 2009 EKREM RECEB - D. VODEN/ASENOVGRAD İnsan BİLMECELER Hüsnü Mehmet s. Stremtzi/Kırcali Taybe Ahmed s. Çereşa, Burgas Her başlangıçta bir son arıyor insan insan gece kadar karanlık gündüz kadar ak kendinden uzak ve kendine çıkmaz bir sokak sokağın adı insan, kendinde kaybolan bebeğin ağlayışında gülüşünü saklayan her iyide bir kötü arıyor insan insan iyinin meleği kötünün şeytanı kendini durmadan yaralayan neden kendine bu kadar yabancı insan? hayatta bir son arıyor insan kendini zindan karası mezarlara atan.... Köyden köye gezerim Şehirden şehre giderim Ama hiç hareket etmem (yol) Adam saçını ıslatmadan şampuanlamış. Neden? (Şampuanda ‘kuru saçlar için’ yazıyormuş.) Tavuklar en çok hangi ülkeyi sever? (Mısır) Озкан Рашид първенец по класическа борба за момчета в Сопот М ладия борец от Мулдава Озкан Селим Рашид, „Локомотив-Пд”, /59 кг./, започва да практикува борбата още от 5-ти клас. След което бива приет в Спортно училище “ Васил Левски “ – Пловдив, което е най-старото спортно училище в България. Озкан Рашид за тези четри години полагайки търпимост и самоувереност е спечелил доста награди и грамоти от Българската Федерация по Борба (БФБ) на провелите се национални съсътезания в градовете Перник, Сливен, Горна Оряховица, Стара Загора, Ловеч и др. Сприятелявайки се със спорта Озкан намира сили чрез които се изгражда като личност, който е уважаван и приет за пример сред своите връстници. На провелия се през 2008 г. трети национален турнир по класическа борба в гр.Сопот от фондация „Рангел Геровски” Озкан Рашид, „Локомотив”, /59 кг./, печели награда за най-техничен състезател, а наградата му връчва председателя на фондацията Евгени Чилков. На провелия се през месец май-2009 г. Държавен личноотборен шампионат (ДЛОШ) по класическа борба, момчета, в гр. Самоков Озкан Рашид се класира на второ място в категорията /59 кг./ и бива награден с грамота от Валентин Йорданов председател на Българска- та Федерация по Борба . През месец април 2009 година за пореден път в спортната зала в гр. Сопот се проведе четвъртият национален турнир по класическа борба в памет на з.м.с. Рангел Геровски, организиран от фондацията, носеща името му, с председател Евгени Чилков и под патронажа на (заслужения майстор на спорта) з.м.с Ал. Томов. Младите борци от „Левски” – София, ЦСКА, Самоков, „Локомотив” – Пловдив, от Ст. Загора, Бургас, Варна показаха добра подготовка и хъс за победа. Шампиони на титлата станаха Озкан Рашид, „Локомотив”, /59 кг./, Етем Текир, Бургас /65 кг./ Кристиян Тошков, „Левски”/73 кг./, Стоян Владимиров, Самоков /85 кг./, Сотир Белов, „Левски” /85 кг./ Наградите бяха осигурени от синовете на Р. Геровски Евгени Чилков, з.м.с. Тошко Ангелов, з.м.с. Иван Голов, м.с. Г. Тодоров /Карлово/, д-р Имирски, кмета на Белово Кузман Маринов, з.м.с. Ал.Томов и др. Съпругата Цветанка Геровска връчи наградата на Емил Буденов, най-етичен треньор, на Иван Костадинов, най-добър съдия, на най-добрия отбор от Самоков. За найтехничен състезател бе определен Кристиян Тошков, най-резултатен – Етем Текир от Бургас. Отличията връчи з.м.с. Александър Томов- петкратен световен и европейски шампион по класическа борба. Юли 2009 35 AYCAN METİN - METLİKA/KIRCALİ ESİN BAHRİ - METLİKA/KIRCALİ ENGİN AHMET - HASKOVO AYNUR METİN - METLİKA/KIRCALİ KERİM KADİR - SIRNİTSA 36 Temmuz 2009 RAMADAN RAMADAN - HASKOVO MELİS ŞEFKEDOVA - VIRBİTSA ONUR MÜMÜN - KIRCALİ MELİS SABRİ - SOKOLİNO/KIRCALİ ESRA BASRİ - TOKAÇKA/KIRCALİ HASAN BASRİ - TOKAÇKA/KIRCALİ Юли 2009 37 HATİCE TANER - PLOVDİV ZEHRA NİHAT - SOFYA RAMADAN İSMET - STREMTSİ/KIRCALİ HAYRİYE RECEP - D. VODEN/ASENOVGRAD MERVİN MEJNUN - BELİ PLAST/KIRCALİ 38 Temmuz 2009 TARIK SEDAT - KOMUNİGA SAMİR BAYRAM - STAROVO/KIRCALİ ELİS TURGAY - KARALAR/KIRCALİ TAYBE AHMET - ÇEREŞA/BURGAS SİBEL MUSTAFA - STAROVO İLKNUR - STREMTSİ/KIRCALİ Юли 2009 39 ☺ ВИ ЦОВЕ Сред студенти се провел шантав конкурс - забиване на гвоздей в стена с глава. Първо място взел студент от НСА. Той забил 5 гвоздея. Второ място - студент от УНСС - 4 броя. Трето място - студент от ВИТИЗ - 3 гвоздея. Студентът от МЕИ бил дисквалифициран - 6 гвоздея, но с главичките напред... ☺ ☺ ☺ Професорът по педиатрия чете встъпителните си слова: - Най-опасни в живота на човека са първите два часа от живота му! Студент от последната скамейка: - Г-н професор, аз мисля, че и последните два не са лишени от известен риск. ☺ ☺ ☺ BİRKERE DAHA DÜŞÜN! .................... ............................ ....................!!! 40 Temmuz 2009 ☺ Двама ученици след класно по геометрия: - Реши ли задачите? - Не, само написах условията им. - Жалко! - Защо? - Госпожата ще помисли, че съм преписвал от теб! ☺ ☺ ☺ Две баби отиват на кафе у приятелката си Пена. Яли, пили кафе с курабийки, па двете баби решили да тръгват. По пътя едната вика на другата: - Защо си замислена, ма? - чудя и се на тая Пена: - Дори по едно кафе не почерпи! - Ва, коя беше Пена? FIKRALAR Ali dışarıdan hızla eve girdi: — Anne bana para verir misin? — Ne yapacaksın parayı? — Dışarıda bir amcaya vereceğim. — Nerede bu amca oğlum, göster bakalım. — Dışarıda anne, dondurma satıyor. KİM BULDU Bir gün coğrafya dersinde öğretmeni Murat’tan tahtanın yanında duran dünya haritasında Amerika’nın yerini bulmasını ister. Murat da hemen elini Amerika’nın üzerine koyar. Öğretmen bu kez sınıfa döner ve sorar: — Söyleyin bakalım çocuklar Amerika’yı kim buldu? Sınıf hep bir ağızdan cevap verir: — Murat buldu öğretmenim! KONUŞ(MA) — Nasıl senin küçük, konuşmasını öğrendi mi? — Ah! Ah, hem de nasıl? Şimdi susmasını öğretmeye çalışıyoruz? BUNCA YIL Altı yaşına kadar hiç konuşmamış olan çocuğun ailesi onun bu durumuna çok üzülüyordu. O gün kahvaltıda birden, — Anne şekeri verir misin, dedi. Annesi ve babası sevinçten nerdeyse küçük dilini yutacaktı: — Oğlum sen konuşabiliyorsun, şimdiye kadar niye tek kelime etmedin, deyince, — Şimdiye kadar her şeyi ben istemesem de önüme yığdığınız için konuşmaya ihtiyacım olmadı. DUVAR KAĞIDI — Çağdaş bey, dairelerimiz aynı genişliktedir. Sen evi duvar kâğıdıyla kaplattın? Ben de evi dekore edeceğim de. Ne kadar duvar kağıdı aldın? — On yedi top aldım. Komşu da duvar kâğıdını alır, evi kaplatır, ama epeyce de kâğıt elinde kalır. — Yahu Devrim, ben de on yedi top aldım ama yedi top arttı! — İyi, benim de o kadar artmıştı! ПОМИСЛИ ОЩЕ ВЕДНЪШ! DONDURMA Юли 2009 41 ORİGAMİ KUŞ / ПТИЦА 2 1 3 10 4 9 5 8 7 42 Temmuz 2009 6 Nasreddin Hoca Настрадин ходжа Kaç Yıldız Var Колко звезди има? Nasreddin Hoca bir gün Konya’da vaaz verirken: - Aziz cemaat biliyor musunuz, diye sorar. Cemaat merakla Hoca’ya sorar: - Neyi? Hoca cevap verir: - Akşehir’in havasıyla, Konya’nın havası aynıdır. Cemaat şaşkınlıkla: - Peki sen bunu nereden biliyorsun? Hoca, cemaate döner, sakin bir şekilde: - Bunda bilmeyecek ne var? Akşehir’de ne kadar yıldız varsa, Konya’ da da o kadar yıldız vardır. Един ден Настрадин ходжа изнасял проповед в Коня. Той попитал събралото се множество: - Знаете ли какво? Множеството с любопитство попитало: - Какво? Ходжата рекъл: - Небето над Акшехир и над Коня е еднакво! Множеството било учудено: - Добре де, как разбра това? Ходжата се обърнал към множеството и спокойно пояснил: - Никак не е сложно! Колкото звезди има на небето над Акшехир, толкова звезди има и на небето над Коня! Юли 2009 43 Ağaçlardaki kuşlardan iki tanesi hariç hepsinin eşi var. Birbirinin aynısı olmayan iki kuşu bulup işaretleyebilir misiniz? 44 Temmuz 2009 Aşağıdaki ipuçlarından yararlanıp, her satırdaki harfi bulun ve boşluklara yazın. Türkiye’nin tabii güzelliklerinden birini bulacaksınız. Osman, Türk tarihinden önemli bir kişinin hayatını okuyor. İçinde harfler olan renkli yuvarlakları büyükten küçüğe doğru sıralarsanız cevabı bulacaksınız. 1- Pişmiş topraktan yapılan, içine toprak konularak çiçek yetiştirmekte yararlanılan kap. 2- Kötü rüya. 3- Vücuda ilaç vermek için kullanılan, ucu iğneli küçük pompa, enjektör. 4- Su ve benzeri şeyleri içmek için kullanılan, genellikle camdan yapılan kap. 5- Bir çeşit yağlı peynir. 6- Uzak değil. 7- Ekmek, pasta vb.nin pişirildiği ve satıldığı dükkan. 8- Türkiye’nin Asya kıtasındaki toprakların adı. 9- Bir şeyin aslına benzetilerek yapılan şey, taklit. 10- Çalışkanlığıyla ünlü minik hayvancık. 11- Büyükbaba. 12- Zanaat öğrenmek için bir ustanın yanında çalışan kimse. Юли 2009 45 46 Temmuz 2009 КАК ЩЕ ГИ ВИДИТЕ? Тихата и спокойна среда ще ви улесни. Поставете картината на стената или я дръжте с ръце, но без да мърдате. Не бива да се концентрирате върху преплетените изображения на картината. С други думи, погледът ви трябва да се съсредоточи не върху фигурите на самата картина, а отвъд нея. Ако ви е за първи път, бъдете по-търпеливи. Погрешно е да очаквате, че веднага ще видите триизмерни образи. Ако след две минути гледане все още не сте ги видели, не се измъчвайте. Починете си малко и опитайте пак с отпочинал поглед. Щом веднъж “прогледнете” триизмерните образи, ще изпитате истинско удоволствие. Освен това, подобно взиране е добро упражнение за очите, но не ги претоварвайте. Триизмерните картини, които се създават с помощта на компютър, са всъщност двуизмерни картини с преплетени изображения, които при внимателни заглеждане изглеждат като триизмерни. ЩО Е ТРИИЗМЕРНА КАРТИНА? МЕТОДИ НА ГЛЕДАНЕ Метод на пресичане: Погледът се концентрира върху точка между окото и обекта. При този метод и двете очи трябва да се фокусират върху една и съща точка. Дръжте картината много близо пред очите си. Отпуснете очните си мускули. Представете си, че наблюдавате цялата картина. Когато погледът ви се успокои, започнете да отдалечавате картината от себе си с два см на две-три секун- ди. Продължете да наблюдавате цялата картина. Първоначално погледът ви ще се премрежи, но след това ще започнете да виждате триизмерните образи. Метод на отражение: Изберете си някакъв образ, който се отразява в картината. Например съсредоточете погледа си върху отражението на носа или окото си. След няколко секунди ще започнете да виждате триизмерните образи. В МИНАЛИЯ БРОЙ GEÇEN AYKİ ÇÖZÜM NASIL GÖRECEKSİNİZ? Sessiz ve sakin bir ortam görmenizi kolaylaştıracaktır. Resmi hareket etmeyecek şekilde sabit bir düzleme yerleştirmeli ya da elinizle tutacaksanız kımıldatmamaya çalışmalısınız. Hiçbir zaman resmin görünen şekli Özel bilgisayar teknikleri ile elde edilen bu resimler sayesinde, iki boyutlu ve karışık bir görüntü üzerinde, üç boyutlu ve anlamlı şekilleri görmek mümkün oluyor. 3 BOYUTLU RESİM NEDİR? GÖRME METODLARI Kesiştirme metodu: Bakış göz ile obje arasında bir nokta üzerinde odaklanır. Bu metodda iki gözün de kaydırılmadan aynı nokta üzerinde odaklanması gerekir. Resmi burnunuza değecek kadar yakından tutun. Gözlerinizi rahatlatın. Görüntüyü izliyor gibi düşünün. Sakinleştikten sonra yavaş yavaş resmi yüzünüzden uzaklaştırın. 2-3 saniyede 2 santim. Resmin tümüne bakmaya devam edin. Okuma uzaklığında resmi uzaklaştırmayı durdurun ve bakmaya devam edin. Önce görüntü bulanacak, ardından üçüncü boyuta geçeceksiniz. Yansıma metodu: Resmin üzerine düşen bir yansımayı kendinize seçin. Mesela görebiliyorsanız gözünüzü ya da burnunuzu. Israrla bu yansımaya bakmaya devam edin. Birkaç saniye sonra derinliği farkedecek, daha sonra 3 boyutlu görüntüyle başbaşa kalacaksınız. olan karışık çizgi ve renklere takılmamalısınız. Bakışlarınızı resme değil de adeta resmin arkasına, derinliğe yönlendirmelisiniz. Eğer ilk kez böyle bir resme bakıyorsanız biraz sabırlı olmalısınız. Hemen göreceğinizi sanmak yanlış olur. İki dakika baktıktan sonra görüntüyü yakalayamazsanız, kendinizi zorlamayın. Biraz ara verip, sakin kafayla tekrar deneyin. Bir kere görmeye başladıktan sonra büyük zevk alacağınızı kesinlikle söyleyebiliriz. Bu teknikler gözünüzün sıhhati için iyidir, ancak gözleri fazla yormamaya dikkat etmek gerekir. абонаментна кампания 2009 Всяко печатно издание прилича на едно училище. Както всяко училище си има преподаватели и ученици, така и всяко издание си има своите автори и читатели. За нас сп. “Юмит” е училище - ние даваме най-доброто от нас, за да отговорим достойно на очакванията и изискванията на нашите читатели. Целта ни е да им бъдем максимално полезни. Немалко наши читатели станаха и наши уважавани автори. Matbaadan çıkan her bir yayın okula benzer aslında. Okullardaki öğretmen ve öğrencilere karşılık yayınlarda, yazarlar ve okuyucular vardır. Bizler, dergimiz Ümit’i bir okul olarak ele alıyor ve okuyucularımızın beklenti ve isteklerini en güzel şekilde karşılamak için elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Hedefimiz olabildiğince yararlı olmak. Nitekim, küçümsenmeyecek sayıda okuyucumuz, dergimizin saygın yazarları arasında yerlerini almışlardır. * Всички абонирали се за една година ще получат Книгата ХАЙ - адаптирана версия за деца на Ибн Туфейл. Юли 2009 47 Месечно списание за семейството, детето и културата ЮЛИ 2009 ГОДИНА: 15, БРОЙ: 137 ЦЕНА: 1,50 лв. ISSN 1310-6422 Образование: План за ваканцията Нещата от живота: Колкото повече даваш, толкова повече получаваш Светът на животните: Прилепите Новини: Междуселищен футболен турнир организиран от списание “Юмит” 48 Temmuz 2009
Benzer belgeler
sigarayi boykot
Когато се върна от училище вкъщи, Емре
веднага се затвори в стаята си, вместо да се
залепи да гледа телевизия, както правеше
винаги. Мислеше какво да направи по поставената му задача. Майка му беше...
Beşinci Mevsim - Списание Юмит
срещате самия себе си и отново и отново вие разбирате това.
Нека започнем да променяме в добро погледа си
премахвайки сричката в скобите, какво ще кажете?
aylik ai̇le, çocuk ve kültür dergi̇si̇ mayis 2008
и му казали да разтълкува съня. Според тълкуванието му след седем години на благоденствие в Египет щели да настъпят седем години
на оскъдица. Ето защо трябвало да се заделят
провизии през годините ...
всеки месец раздава надежди
12 месеца: 24.00 лв., 9 месеца: 18.00 лв.
6 месеца: 12.00 лв., 3 месеца: 6.00 лв.
Abone ve Dağıtım
BULGARİSTAN POSTASI
PK No: 1940
Абонамент и разпространение
БЪЛГАРСКИ ПОЩИ
ПК No: 1940
ADRES / АДР...