3B Modelleme - Olcay Büyükçapar

Transkript

SketchUp
ile
3B Modelleme
İlköğretim ve lise öğrencileri için temel beceriler ve etkinlik havuzu
1.Bölüm
Olcay Büyükçapar
İzmir, 2015
Önemli Uyarı: Bu kitapçık e-doküman (PDF) olarak Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Kitabı için ek
olarak hazırlanmıştır. Yalnızca kitap sahiplerinin ve öğrencilerinin kullanımına açıktır.
Google SketchUp ile Modelleme / www.olcaybuyukcapar.com
İÇİNDEKİLER (Bölüm 1)
Konu Başlığı
SketchUp Nedir?
Neden SketchUp?
Yazılımın Tarihçesi
Trimble SketchUp Make 2015
2B ve 3B Arasındaki Fark Nedir?
3D mi 3B mi?
Yazılımı İndirme ve Kurulum İşlemleri
İlk Kez Çalıştırma
Koordinat Sistemi ve Eksenler
Sağ El Kuralı
SketchUp’ta Renklerine Göre Eksenler
Temel Çizim Araçları ve İlk Uygulamamız
ETKİNLİK – 001 / DİKDÖRTGEN PRİZMA ÇİZİYORUM
Google SketchUp 6 Hızlı Başlangıç Kartı
Araçlar ve İşlevleri
Seç(me)
Silgi
Çizgi
Dikdörtgen
Daire
Boya Kovası
Genişlet/Daralt
Yörünge
Yatay Kaydır
Yakınlaştır/Uzaklaştır
Kapsamları Yakınlaştır
Araç Çubukları
Araç Çubuklarını Gösterme/Gizleme
Araç Çubuklarını Konumlandırma
Görünümler Araç Çubuğu
Ölçülü Çizim Yapma
İmperyal ve Metrik Ölçü Sistemleri
3B Yazıcılar
3B Yazıcı Nedir?
3B Yazıcılar Nasıl Çalışır?
3B Yazıcılarla Neler Yapılabilir?
3B Yazıcılarla İlgili Terimler
FDM (Fused Deposition Modeling
LDP (Layer Plastic Deposition)
SLA (Stereolithography)
PLA (Poliaktid)
ABS (Akrilonitril-Bütadien-Stiren):
PVA (Polyvinyl Alcohol):
3B Tarayıcı Nedir?
3B Yazıcıyla Basılan Örnekler
Hızını Sizin Belirlediğiniz Öğretici
ETKİNLİK 004 – MERDİVEN
ETKİNLİK 005 – ÖLÇÜLÜ İLK ÇİZİM
SketchUp ile Çıkarımlar
Eksen Çıkarımlarını Zorlama
ETKİNLİK 006 – BAHÇELİ EV
ETKİNLİK 007 – TABURE
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Sayfa Numarası
4
4
4
5
5
5
5
6
7
7
7
8
8
12
12
12
12
12
12
13
13
13
13
14
14
14
14
15
15
15
17
18
20
21
23
23
23
24
24
24
24
24
25
25
25
25
26
26
27
32
35
35
36
51
57
2
Merhaba,
Üç boyutlu çizim ya da tasarım yapılabilen bilgisayar programlarından biri olan
SketchUp yazılımı ile ilgili olarak hazırlanmış olan bu kitapçık sayesinde 3B çizimin
temel özelliklerini, giriş ve orta düzey becerilerini öğrencilerinize
kazandırabileceksiniz. Şu anda mevcut SketchUp 2015 son sürüm olarak
görünmesine karşın bu kitapçıkta Google SketchUp 6.4.247 sürümü üzerinden
örnekler verilecektir. Google şemsiyesi altında çıkan bu sürüm Türkçe dili ile gelmektedir. Ancak
klavye kısayolları yazılımın özgün (İngilizce sürüm) sürümü ile aynıdır; bu da Trimbe SketchUp 2015
sürümü kullanmak isteyecek öğrenciler için herhangi bir zorluğa yol açmayacak önemli
avantajlardandır. Şunu da belirtmek isterim; SketchUp yazılımının sürümlerinde ara yüz köklü biçimde
değiştirilmemiş (Macromedia Flash 4-5-MX kullanan arkadaşlarım bu serinin başarısının
nedenlerinden birinin de arayüz tutarlığı olduğu anımsayacaktır.) olduğundan hangi sürümünü
kullanırsa kullansın, kişi hepsine kısa sürede (birkaç dakika) uyum sağlayabilmektedir.
Sonraki sayfalarda SketchUp ile ilgili bazı ön bilgiler yer almaktadır. Sayfa çoğaltmak için değil,
öğrencilerden gelebilecek bazı soruları yanıtlamada işe yarayacağını düşündüğüm için –kaynaklarını
da belirtmek suretiyle- burada yer vermek istedim. Yoksa internetten bulur okursunuz:)
Google SketchUp yazılımı ile ilgili internette birçok kaynak mevcut. Ayrıca kendi araştırmalarıma göre
2 tane Türkçe kitap var piyasada. Bunlardan birini de1 satın aldım inceledim hatta 2014-2015 eğitim
öğretim yılında (geçtiğimiz yıl) bir miktar yararlanma şansım da oldu. İnternette bulunan yerli ve
yabancı kaynakları da olabildiğince derslerimde kullandım. Bu kitapçıkta ise hedef kitlemiz olan
öğrencilerimiz için uygulanabilecek etkinliklere yer vermeye çalıştım. Ayrıca gerekli tanımlar,
kısayollar ve hızlandırıcı tekniklere de değindim. Yazılı kaynaklar dışında titizlikle hazırlanmış Google
SketchUp k12 (SketchUp Basics for K-12 Education) video derslerinden ve Abdullah Reha Nazlı’nın
youtube kanalından (10 derste SketchUp öğrenin) da yararlanabilirsiniz. Yabancı kaynak olarak da
bilgisayar bilimleri dersini okutan öğretmenlerin web günlükleri mevcut. Bazılarında öğrencilere
verilmiş ödevler ve etkinlik yaprakları var.
Kitapçığın bazı bölümlerinde yine yeri geldiğinde eğitmenler için açıklamalar bulacaksınız, uymak
zorunda değilsiniz, amaç yalnızca yaşadığım deneyimleri paylaşmaktır. Umarım yararı dokunur.
Hayırlı, mutlu ve başarılı bir yıl diliyorum.
Olcay Büyükçapar / Eylül 2015 - İzmir
1
Sketchup-Herkes İçin 3 Boyutlu Tasarım, Ahmet Turan Köksal, Pusula Yayıncılık, 2014
3
Google SketchUp ile
e Modelleme / www.olcaybuyukcapar.com
SketchUp Nedir?
Google SketchUp yazılımı ile 3B (3 boyutlu) çizimler yapılabilmektedir. 3B Modelleme yazılımları
arasında yer alır ancak daha çok bilinen diğer 3B modelleme yazılımlarına göre kolay kullanımı ile öne
çıkmaktadır. Yazılımın son sürümü Google şirketine ait değildir.
SketchUp, mimarlar, mühendisler, film yapımcıları, oyun
geliştiricileri ve 3 boyutlu modelleme gerektiren hemen her
alandaki kullanıcılar için tasarlanmış bir 3B Modelleme yazılımıdır.
Arayüzü diğer çizim programları kadar karmaşık olmayan, sade bir arayüze sahiptir. İlk olarak
Boulder, Colorado kökenli @Last Software tarafından 2001'de üretilen
üretilen yazılım, 14 Mart 2006, Salı
günü Google'ın sözü geçen şirketi satın almasıyla birlikte Google şemsiyesi altına girmiştir. 2012 yılı
nisan ayında Trimble Google'dan SketchUp satın alacağını duyurdu, 1 haziran 2012 tarihinde
SketchUp Trimble'nin bir parçası
arçası olmuştur1.
Neden SketchUp?
Kolay öğrenilebiliyor, Türkçe, bol doküman desteği, video ders içerikleri var, arayüzü
sade, yapılan çizimlerin/modellerin sonucunu görmek için uzu süre beklemeye gerek
yok ve belki de en önemlisi donanım gereksinimin mütevazı olması. Başka 3B
modelleme yazılımları da var hatta SketchUp’ın ciddi bir 3B modelleme yazılımı
olmadığını savunan insanlar da var. Diğer popüler 3B modelleme yazılımları ile ilgili
kısa bir sunumu dilerseniz öğrencilerinize
rencilerinize gösterebilirsiniz. Sunum içindeki bilgiler
alıntıdır, alıntı adresi/tarihi sunumda yer almaktadır.
3B Modelleme
(Çizim) Yazılımları
Yazılımın Tarihçesi2
Asıl olarak mimarlar ve yapı mühendisleri için bir 3B fikir geliştirme aracı yaratma amacıyla 2001
tarihinde üretildi. Kısa öğrenim süresi ve kullanım kolaylığı sayesinde bunların dışında marangozlar,
heykeltıraşlar,, oyun geliştiricileri gibi pek çok farklı
farklı alanda çalışanlarca da ilgi gören yazılım, giderek
yükselen bir tanınırlık ve kullanıcı tabanına kavuştu. Özellikle 2005 yılında çıkan 5. sürüm, SketchUp'ın
ticari olarak en başarılı ürünü oldu; bu dönemde Skidmore, Owings and Merrill
gibi birçok büyük mimarlık
mimarlık ve mühendislik şirketi tasarım aracı olarak
SketchUp'ı kullanacaklarını açıkladı ve çalışanları için yüksek miktarlarda lisans
satın aldı. Yılın sonuna doğru SketchUp yazılımcıları, giderek yaygınlaşan
Google Earth isimli yazılım için, kullanıcıların
kullanıcıların çizdikleri modelleri Google Earth'e
aktarmalarına izin veren bir eklenti yayınladılar. Bu eklentinin geliştirilmesi
sırasında Google ile @Last Software arasında ilerleyen yakınlaşma, 2006
Mart'ında Google'ın @Last Software'i ve dolayısıyla bu şirketin tek
tek ürünü olan SketchUp'ı satın
almasıyla sonuçlandı. Bir süre sonra Google, bazı özellikleri kırpılmış veya tamamen kaldırılmış
ücretsiz bir sürümü "Google SketchUp" adıyla piyasaya sundu; paralı sürümünün adı da Google
SketchUp Pro olarak değiştirildi. Daha
Daha sonra Trimble ile ortak çalışma ile piyasaya sürüldü. 2011
1
2
http://tr.wikipedia.org/wiki/SketchUp, 21 Nisan 2015 Salı
http://tr.wikipedia.org/wiki/SketchUp
http://tr.wikipedia.org/wiki/SketchUp 21 Nisan 2015 Salı
http://tr.wikipedia.org/wiki/SketchUp,
4
Google SketchUp ile
yılında ise Google yeni teknoloji ürünü bir program sayesinde binaları SketchUp'a gerek duymadan üç
boyutlu bina çizimi yapabileceği için SketcUp'ı ortakları Trimble'a sattılar.
Trimble SketchUp
p Make 2015
Trimble SketchUp Pro 2015 şirketin lisanslı sattığı
üründür. Çok az özellik farklı ile Trimble SketchUp Make
2015’i öğrenci, öğretmen ve kişisel kullanım amacı olan
kullanıcılara ücretsiz sunmaktadır. www.sketchup.com
web sitesinden “download” sayfasında yer alan bilgi
formu doldurulduktan sonra iki seçenekten “Make” olan seçilmeli ve sözleşme şartları kabul
edilmelidir. Yazılımın dili İngilizcedir.
2B ve 3B Arasındaki Fark Nedir?
2 boyutlu (2B) çizimler kâğıda yapılan çizimler olarak düşünülebilir. Yalnızca yatay düzlemlerde
yapılan bu 2B çizimler x ve y eksenleri boyunca yapılır. 3B çizimlerde ise bu iki eksenle birlikte
çizimlere derinlik katan z ekseni de bulunur. SketchUp ile 2B yapılan çizimler 3B ha
haline kolayca
getirilebilmektedir.
3D mi 3B mi?
Çoğunlukla 3B yerine 3D kısaltmasını görüyoruz. Sanırım bunun nedeni 3D’nin
3D
evrensel bir kısaltma
oluşu.. Sinema filmlerinin afişlerindeki 3D ibaresi çocukların heyecanlanması için yeterli olabiliyor
olabiliyor. “3
Boyutlu”nun
lu”nun İngilizcesi “3 Dimensional” şeklindedir. Evrensel kısaltma 3D olmuş oluyor böylece. Ama
ben bu dokümanda 3B yazmayı tercih edeceğim…
Yazılımı İndirme ve Kurulum İşlemleri
Google SketchUp 6 Türkçe sürümünü indirmek için resmi bir internet sitesi
bulunmamaktadır. Eski bir sürüm olduğu ve kitapçığın başında da belirtildiği üzere
yazılımın lisans sahibi değiştiği için artık destek ve indirme için net bir site belirtmek
güç. Ancak
ak basit bir arama ile kurulum paketine erişmek mümkün.
Türkçe olan sürümüne ulaşım da zor değil ancak yine de her türlü
zararlı yazılım ihtimaline ve indirme sitelerinin olası risklerine karşı
öğrencilerimizi korumak için kurulum paketini “EKLER” klasöründe
de bulabilirsiniz.
Google SketchUp
Türkçe.rar
Kurulum paketini web sitenizde/blogunuzda paylaşabilir, doğrudan siteye bağlantı
verebilir, öğrencilerinizin e-posta
posta adreslerine bağlantıyı gönderebilir ya da taşınabilir
bellek/CD ile dağıtabilirsiniz. Yazılım tamamen ücretsiz olduğu ve eski sürüm olduğundan lisans
sorunu yaşamayacaksınız.
Kurulum adımları herhangi bir program kurulumundan farksız. Yalnızca ileri butonlarına basmak
yeterli olacaktır. Kurulum paketi reklam da zararlı içermemektedir. Kurulum tamamlandıktan sonra
masaüstünde
de kısayol oluşacaktır. Eğer Trimble SketchUp Make 2015 ile Google SketchUp aynı anda
bilgisayarda yüklü ise, “.skp”” uzantılı çizim dosyaları öncelikli olarak Make 2015’i tercih edecektir.
5
Google SketchUp ile
İlk Kez Çalıştırma
Google SketchUp ilk kez çalıştırıldığında sırasıyla üç
pencere açılacaktır. İlk pencerede program
çalıştırıldığında olması istenen görünüm seçiliyor.
Perspektif Görünüm ile Üstten Görünüm
seçeneklerinin hangisini seçerseniz seçin Google
SketchUp 6 için her ikisinde de “Perspektif
Görünümü” bizi karşılıyor. Burada önemli kısım
kırmızı çerçevede de gösterilen “Birimler” menüsü.
Bu alandan ölçü birimi seçimi yapılıyor. Bu noktada
seçim yaptırmaya gerek yok, dersin ilerleyen
bölümlerinde
ölçü
birimlerini
program
seçeneklerinden değiştirteceğiz. Şimdiden kafa
k
karıştırmaya lüzum görmüyorum, yine de tercih
sizin. Devam Et butonuna tıklayarak bu pencereyi
geçiyoruz.
Ardından “Eğitim Merkezi” penceresi beliriyor. Başlangıç için oldukça yararlı ipuçları veren bu
pencerede sonraki butonu ile öğrencilerinizin kısa süre
göz gezdirmelerini isteyebilirsiniz.
Eğitim Merkezinde şu konulara değiniliyor:
Modelleme birimleri, şablonlar, eksenler, imlecin
olduğu yerde beliren renklerin anlamları, yön tuşları
ile zorlama, farenin tekerleğinin
tekerleğini
SketchUp’taki
kolaylıkları, taşıma, kopyalama, küre oluşturma,
modelle kesişim, stiller, bileşenler, 3B atölyesi,
malzemeler, sahneler ve animasyon, Google Earth ile
SketchUp ilişkisi, diğer yazılımlarla hazırlanmış model
projelerinin SketchUp’ta açılması,
açılmas klavye kısayol
tuşları.
Dikkat edecek olursanız eğitim merkezi bile SketchUp için yeterli bir başlangıç. Zaten bu kitapçığın
amacı temelde SketchUp menülerini göstermek yerine etkinliklerle beceri kazandırmaktır. Yazılımın
kullanımı kolay ancak modelleme
me tekniklerine alışmak zaman istiyor.
Başlangıçta ipuçları göster kutucuğunu boşaltıp pencereyi kapatıyoruz.
Daha sonra yine Eğitim Merkezi penceresini görüntülemek için Yardım >
Eğitim Merkezi seçeneğine tıklanabilir.
Açılan iki pencerenin ardından SketchUp
SketchUp arayüzü geliyor ancak ekranın sağında bir küçük
pencere daha göze çarpıyor; Eğitmen.
Eğitmen. Aktif olan aracın kullanımı hakkında animasyonlu
bilgi veren, kısayol tuşlarını yazan, yazılı olarak da adım adım aracın kullanımını anlatan
bir rehber niteliğinde. Eğer öğrencilerinin ekran çözünürlüğü yeterli ise bu pencere açık
bıraktırılabilir. O anda seçili aracın kullanımında öğretim kolaylığı sağlayacaktır. Daha
sonra Eğitmen penceresini geri getirmek için Pencere>Eğitmen seçeneğine tıklanabilir.
6
Google SketchUp ile
Koordinat Sistemi
emi ve Eksenler
3B çizim yaparken SketchUp eksenleri renklerle göstermektedir. Kırmızı renkli X, yeşil renkli Y ve mavi
renkli Z eksenidir ve hem negatif hem de pozitif yönde sonsuza uzanırlar. Matematik derslerinden de
hatırlanacağı üzere (öğrencileriniz
öğrencileriniz henüz Kartezyen Koordinat Sistemini öğrenmemişlerse bu sayede
ön hazırlık yapmış olacaklar, matematik öğretmeni arkadaşınız size çay borçlu:) ) koordinat
sisteminde3 bir noktanın adresi eksenlere göre mesafelerle gösterilmektedir.
Her üç eksenin de kesiştiği
iği nokta 0 (Sıfır) noktasıdır. Bu noktaya matematikte “Orijin” denmekte,
SketchUp’ta ise bir diğer adı olan Kaynak Noktası kullanılmaktadır. Genellikle uygulamalarımızda
kaynak noktasından başlamaya çalışacağız. Koordinat sistemini tam olarak kavramak içi
için çizime
kaynak noktasından başlamak oldukça yararlı oluyor.
Sağ El Kuralı
Eksenlerin anlaşılması için sağ el kuralı kullanılabilir. Avuç içi yukarı
bakacak şekilde düz bir zemine sağ el yerleştirilir. Sonrasında
başparmak, işaret parmağı ve orta parmak şekilde gördüğü gibi
konumlandırılır.
Başparmak x eksenini, işaret parmağı y eksenini, orta parmak ise z
eksenini göstermektedir.
Bir dikdörtgen prizma kesitinin x, y ve z eksenleri soldaki resimde gösterilmiştir.
SketchUp’ta Renklerine Göre Eksenler
SketchUp arayüzünde çizim alanında
eksenler üç farklı renkle gösterilir.
Eksenlerdeki negatif tarafındaki renkli
çizgiler kesikli, pozitif tarafındaki renkli
çizgiler
kesintisizdir
ve
amacı
tasarımcıya rehberlik etmektir.
Kırmızı renkli çizgi x ekseninii, yeşil
renkli çizgi y eksenini, mavi renkli çizgi z
eksenini ifade eder.
3
https://tr.wikipedia.org/wiki/Koordinat_sistemi
7
Google SketchUp ile
Üç boyut kavramını anlatmak için dikdörtgen prizma biçimindeki nesneleri
öğrencilerinize örnek vermek için kullanabilirsiniz. Örneğin,
Örneğin, karton bir kutuya
üstten baktıklarında sanki kutu değil de yalnızca karton bir düzlemmiş gibi (yani
2 boyutlu)) göründüğünü, oysa bakış açısını (perspektifi)) değiştirdiklerinde üç
boyutlu gerçek bir kutu olduğunu gösterebilirsiniz. Kendilerinden de yanlarında bulunan dikdörtgen
prizma bir nesneye (silgi,
gi, bilgisayar kasası, kalın bir kitap vb.) üstten, çaprazdan ve yandan bakarak
fark etmelerini isteyebilirsiniz. Zaten ilk uygulamada standart görünümler ile sanki kamara açısı
değiştir gibi çizdikleri dikdörtgen prizmanın değişik açılarından bakacaklar.
Temel Çizim Araçları ve İlk Uygulamamız
Çocuklarımız bilgisayar programlarından ya da webden çok hızlı sonuçlar
bekliyorlar. Eğer bekledikleri kadar hızlı sonuca ulaşamazlarsa sıkılma baş
gösterebiliyor. Bu kimi zaman bizim de başımıza gelen bir durum, sonucu
göremediğimiz, ürün ortaya koyamadığımız işlerden bıkabiliyoruz
bıkabiliyoruz. (bkz. Her yaz
başında Java öğrenmek için ant içip yaz ortasında kendini çekirdeğe veren bilişimci…
bilişimci…) Hemen ürün
beklemek ne kadar doğru ne kadar yanlış bunu bilahare (Facebook
Facebook grubumuzd
grubumuzda mesela) tartışırız.
Şimdiki durumumuza göre bir uygulama ile SketchUp’ın neler yapabileceğini, şu eksenlerin, kaynak
noktasının öğrencimize ne kazandırabileceğini azıcık gösterelim. Ucundan görsün ki teorik
anlatımlardan sonra daha iyisinin geleceğini bilsin,
bi
motivasyonu kaçmasın:)
İlk uygulama için birkaç aracı kullanacağız; Seç, Çizgi,, Görünümler Araç Çubuğu. İlk uygulama
sonunda dikdörtgen prizma elde edeceğiz ve çeşitli açılardan çizilen modeli inceleyeceğiz. Bu
noktada SketchUp araçlarını tek tek göstermeyeceğiz.
göstermeyeceğiz. Yeri geldikçe öğrencilerin hangi aracı seçmeleri
gerektiğini belirtip tüm yönlendirmeleri biz yapacağız.
Ekranda çizim alanının ortasında bulunan arkadaşımızın adı “Bryce”.
“
SketchUp
geliştiricileri her sürümde örnek bir insan modelini çizim alanına varsayılan
olarak yerleştiriyor. Bu insan da geliştirici ekibin üyelerinden biri oluyor.
Eğlenceli bir gelenek olarak düşünebilirsiniz. Bryce’ın en önemli amacı
Etkinlik-001
kimi zaman yitirilen
n uzaklık/yakınlık algı sorunlarını en aza indirmek.
Modelleme (çizim)) yaparken ne kadar uzaktan ne kadar yakından
modele baktığımızı, hangi açıda olduğumuzu şaşırdığımızda bu arkadaş
yardımcı oluyor. İlk uygulamalarda kalmasında yarar var, birkaç örnekten sonra silinebilir.
Kapsamları yakınlaştır aracı ile ileri safhalarda algı sorunlarının üstesinden gelebilirsiniz.
Görünüm Menüsünden Araç Çubukları altındaki listeden Görünümler
seçeneğine tıklamalarını isteyiniz. Ekranda yeni bir araç çubuğu
belirecektir.
Üstten bakmalarını isteyiniz. (Üst
Üst Görünüm tam olarak Z ekseninin pozitif tarafından yani üst
kısmından aşağı doğru dik biçimde bakış anlamına gelir.)
gelir
8
Google SketchUp ile
Üstten bakıldığında Bryce arkadaşımızın çizgi halinde
halinde göründüğünü fark edecekler. Bryce gerçek 3B
modeli değildir, 2B modeldir ancak yatay düzlemde (x,y eksenlerinde) bakıldığında sürekli kamera
açısına doğru bakar. Bileşen özelliklerinde “her zaman kameraya dönük” işaretlidir.
Adım Adım Uygulama
Çizgi aracını seçtiriyoruz.
Fare imlecini kaynak noktasına getiriyoruz. Sarı nokta belirecek ve “kaynak noktası” yazısı görünecek.
Bir kez tıklayıp bırakıyoruz ve kırmızı eksende (x
( ekseni)) sağa doğru bir miktar ilerliyoruz ve doğruyu
tamamlamak için bitiş noktasına tekrar tıklıyoruz. Doğru tamamlanınca yeşil nokta beliriyor ve “uç
nokta” yazısı beliriyor.
Yeşil eksene (y ekseni) paralel şekilde yukarı doğru bir miktar fare imlecini ilerletiyoruz ve tekrar
tıklayıp ikinci uç nokta ulaşıyoruz. Yeşil eksene paralel gittiğimizi yeşil renkli kılavuz çizgiden
anlayabiliriz.
Şimdi uç noktadan sola doğru kırmızı eksene paralel şekilde fare imlecini sürüklüyoruz ve yeşil
eksenle kesişince tekrar tıklayarak uç noktaya ulaşıyoruz. Kırmızı eksene paralel ilerlediğimizi kırmızı
renkli kılavuz çizgiden anlayabiliriz.
Son olarak yeşil eksen boyunca aşağı ilerleyerek başladığımız kaynak noktasına ulaşıp “uç nokta”
ibaresini görünce tıklayarak dikdörtgen çizimini tamamlıyoruz.
Dikdörtgenimiz 2B olarak tamamlandı ve içi SketchUp tarafından dolduruldu.
SketchUp kapalı yüzeyleri
eyleri 2B yüzey olarak algılar ve üzerinde üçüncü boyut işlemlerini yapmaya
müsaade eder. Eğer etrafı tamamen kapalı değilse çizimler yalnızca tek boyutlu çizgi olarak algılanır.
Çizdiğimiz dikdörtgen yandaki gibi oldu ve Bryce arkadaşımız siyah
bir çizgii gibi görünüyor. Şimdi perspektifimizi değiştirip yaptığımız
2B çizime farklı açılardan bakalım.
Kimi zaman seçili aracın ne olduğuna bakmaksızın işlem
yapılığında gereksiz işaretlemeler yapabiliyoruz ve hemen işlemi
geri almaya çalışıyoruz. Bunun önüne geçmek için sıklıkla seçme
aracını (
) seçmek ideal
çözümlerden biri. Klavyeden
boşluk (space) tuşu seçme
aracını etkinleştirecektir.
Görünümlerden
en
soldaki
çaprazdan
görüş
(izometrik)
butonuna tıklayalım ve çizdiğimiz
dikdörtgen düzlem ile Byrce’ın
durumunu daha net inceleyelim.
2B dikdörtgen yüzey Byrce’ın ayaklarının altında ve üçüncü boyutu
9
Google SketchUp ile
henüz yok. Henüz Z ekseninde bir yüzey oluşturmadık.
Byrce’ı silmenin zamanı geldi. Artık referans niteliğinde bir çizimimiz var. Bryce’ı seçip klavyeden
Delete tuşuna basabiliriz. Daha uzun yok ise seçili haldeyken Düzen>Sil işlem sırasını uygulamak.
Ön görünümü tıklıyoruz ve çizdiğimiz 2B dikdörtgen yüzeyi tek çizgi
halinde görüyoruz. Gördüğümüz kırmızı ve mavi eksenler. Yeşil ekseni
bu bakış açısıyla göremiyoruz.
Şimdi mavi eksen (z ekseni)) boyunca dikdörtgen prizmamızın ayrıtlarını
çizmeye başlıyoruz.
Kaynak noktasından (soldaki
soldaki uç nokta)
nokta başlayarak mavi eksen
boyunca yukarı doğru bir miktar çizgi çiziyoruz.
Sonra bıraktığımız uç noktadan sağa doğru kırmızı eksene paralel
şekilde çizgi çiziyoruz. Çizgiyi çizerken kırmızı rengin rehberlik ettiğini göreceksiniz. Çizgimizi
sonlandırmak için göz kararına ihtiyacımız olmayacak
çünkü alttaki çizginin uç noktası hizasına ulaşınca
SketchUp bizi uyaracak. “Başlangıç
“Baş
Noktası” uyarısı
belirdiğinde kesik kesik mavi çizgi sağdaki uç nokta ile
üstteki çizgimizin uç noktasını birleştirecek. Tek
yapmamız gereken bir kez tıklamak ve çizgiyi
oluşturmak. Eğer başlangıç noktası uyarısı gelmez ise
alttaki uç noktaya kadar imleci götürün sonra dik şekilde
yukarı doğru imleci sürükleyin. Uç noktaların aynı hizada olduğunu ve başlangıç noktası uyarısının
geldiğini göreceksiniz.
Son olarak dördüncü çizgiyi de çizip ikinci yüzeyimizi tamamlıyoruz.
Yandaki gibi görünmeli.
Hala ön görümümdeyiz.
Görümümü çapraz (izometrik)) yapalım ve dikdörtgen prizmanın iki yüzünü
daha net görelim.
Çizime sağdan bakalım ve dikdörtgen prizmanın üçüncü yüzeyini
çizelim.
Bu noktada çizimde hata yapmamak için biraz yakınlaştırma yararlı olabilir. Eğer
yakınlaştırmaya gerek duyarsanız araç çubuğundaki Kapsamları Yakınlaştır
Yakınlaştıra bir kez tıklayın.
10
Google SketchUp ile
Şu anda bize görece yakın ve uzak iki tane yüzey çizme imkânımız var. Sağdan bakıyo
bakıyoruz ve önce bize
yakın yüzeyi çizelim sonraki adımda soldan bakıp diğer yüzeyi çizelim.
Bize yakın üst uçtan başlayarak sağa doğru yeşil eksene paralel çizgi çiziyoruz ve alttaki uç noktayla
aynı hizaya gelince “Başlangıç Noktası” uyarısı alınca çizgiyi sonlandırıyoruz.
Eğer başlangıç noktası uyarısını alamıyorsanız lütfen önceki adımlarda
anlatılan hizalama yöntemi uygulayınız.
Kalan uç noktaları dikey olarak birleştirdiğimizde üçüncü
ü
yüzeyimiz de hazır
halde geldi. Çaprazdan (izometrik
izometrik) bakalım ve ne hale geldiğini tekrar görelim.
Çizim esnasında yapılanların gözden geçirilmesi sayesinde öğrencileriniz adım adım ne iş yaptıklarını
daha iyi anlayabilecekler. Her bir yüzeyden sonra
sonr izometrik görünüme
geçmemizin nedeni bu…
Dördüncü yüzey için arka görünümü seçiyoruz.
Çizgi aracını yeniden seçiyoruz.
seçiyoruz Sol üst köşeden kırmızı eksene
paralel şekilde sağa doğru çizgimizi alttaki ucun
hizasına gelinceye kadar çiziyoruz.
Başlangıç noktası
ası uyarısını görünce mavi renkte kesikli
çizgi de belirecektir.
Çizgiyi tamamlıyoruz ardından üst ve alt köşeleri çizgi ile
birleştiriyoruz.
İzometrik görünümü seçerek son haline baktığımızda
yandaki gibi olmalı.
Son iki yüzeyin çizimi için çizgi
aracını yeniden seçiyoruz ve
sol görünümü seçiyoruz.
Sağdaki gibi görünecek olan
çizimin görece yakın iki ucunu çizgi çizerek birleştiriyoruz.
Birleştirme sayesinde hem sol hem de üst yüzey kapalı alan
haline geldiği gibi için dikdörtgen prizma tamamlanmış olacak.
İlk uygulama sonunda ortaya
çıkan dikdörtgen prizma soldaki
gibi hazır hale geldi.
Çalışmayı
kayıt
edeceğiz.
Dosya>Kaydet işlem sırası ile
SketchUp
projemizi
bilgisayarımıza kayıt edebiliriz.
Dosyanın uzantısı “.skp” olacaktır.
11
Google SketchUp ile Modelleme
elleme / www.olcaybuyukcapar.com
İlk uygulamadan sonra bazı araçları daha yakında tanıtmaya başlıyoruz…
Hızlı başlangıç kartına (pdf dokümanı) erişmek için programın
yardım menüsündeki “Hızlı Başvuru Kartı” seçeneğine
tıklayabilirsiniz. Bu başlık altında sıklıkla kullanacağımız araçların
tanıtımlarına yer verildi.
Araçlar ve İşlevleri
Bu başlık altında sıklıkla kullanılacak olan araçların tanıtımı bulunmaktadır. Önemli ölçüde hızlı
başlangıç kartından alınan bilgilerin yanında kısa yorumlar da ayrıca eklenmiştir.
Seç(me)
Hemen her programda olan seçim aracı SketchUp’ta da bulunur. Genellikle diğer
programlarda taşıma işini de yapar ancak
SketchUp’ta taşıma başka bir aracın görevidir.
Klavye kısayolu boşluk tuşudur.
Silgi
Bir çizgiyi, grubu veya bileşeni (bu
( iki kavram ileri konularda ayrıntılı anlatılacaktır
anlatılacaktır) silmek
için kullanılır. Yüzeylerin yalnızca kenar çizgilerini siler ancak iç dolgusunu silmez. Hızlı
başlangıç kartından da anlaşılacağı üzere shift ve ctrl tuş birleşimleri ile sihirli işlere de imza
atacak. O konuya gelince ayrıca değinilecek.
Klavye kısayolu E tuşudur. (Erase)
rase)
Çizgi
Düz çizgi çizmek için kullanılıyor, simgesi kalem. Bazı durumlarda
mlarda paralel ya da zorlama
çizgiler çizebilmek için klavye yön tuşları ve ctrl tuşu birleşimi
kullanılıyor.
Klavye kısayolu L tuşudur. (Line)
Dikdörtgen
Dört çizgi çizmek yerine dikdörtgen aracı ile pratik biçimde dikdörtgen çizmek mümkün. İlk
uygulamada bu aracı kullansaydık kolay olacaktı ama bu sefer dikdörtgen aracının yetersiz
kaldığı, düz çizgilerin lüzumlu olduğu yerlerde öğrencilerin
sorun yaşaması mümkün olabilir.
Klavye kısayolu R tuşudur. (Rectangle
ectangle)
12
Daire
Daire çizmek için kullanılıyor.
Klavye kısayolu C tuşudur. (Circle)
Boya Kovası
Yüzeyleri renklendirme ya da malzeme kaplamada kullanılıyor. Renk ve malzemelerin
kategoriler halinde verildiği küçük bir pencere açılıyor ve istenen dolgu malzemesi buradan
seçilebiliyor. Boyanmış/kaplanmış yüzey miktarı çoğaldıkça bilgisayarın işlemci yükü artıyor ve
SketchUp yavaşlamaya başlıyor. Öğrencilerimizin
n en çok keyif aldıkları araç bu diyebilirim.
Renklendirdikçe, malzeme kaplaması yaptıkça (mesela çatı, duvar vb.) daha fazla yapmayı istiyorlar.
Sonra bakış açılarını yörünge aracı ile değiştirdiklerinde makinenin yavaşladığını fark ediyorlar. Çünkü
her bakış
akış açısından yeniden gösterim hesabı matematiksel
olarak yapılıyor ve bu işin baş sorumlusu CPU oluyor.
Boyama/kaplama işini modelleme tamamlandıktan sonra
yaptırmakta yarar görüyorum.
Klavye kısayolu B tuşudur. (Bucket
ucket)
Genişlet/Daralt
SketchUp’ın 2B yüzeyleri kolayca 3B modele dönüştürdüğü sihirli aracı işte bu! Birçok
SketchUp videosunda hemen bu aracın kullanımı gösterilir ve harika modelleme örnekleri
gösterilir. Gerçekten de üç boyutlu modelleri hemen çizmek ve sonucu hemen görmek isteyenler için
harikadır! SketchUp’ı 3B modelleme yazılımları içinden sıyırıp ilkokul öğrencilerine kadar indiren
araçlardan biri olduğunu da söyleyebilirim. Genişlet/Daralt aracı yalnızca kapalı yüzeylerde çalışır.
Grup, bileşen ve çizgilerde iş görmez.
İlk uygulamada tek tek çizgiler çizerek bir dikdörtgen prizma çizdik. İkinci uygulamada her yüzeyi
dikdörtgen aracı ile çizerek yapacağız. Üçüncü uygulamada ise x-y
x y düzeminde bir dikdörtgen çizip
sonra genişlet/daralt aracı ile bunu kolaylıkla dikdörtgen prizmaya dönüştüreceğiz.
dönüştüreceğiz. Öğrencilerin bu
üçüncü uygulamayı görünce öncekilerle boşa zaman kaybettiklerini
düşünmeleri olasıdır. (Benim başıma geldi oradan biliyorum:) Ancak
bu aracın kolaylığını zahmeti görmeden anlamaları zor olacaktı!
Kıyaslama şansı buldukları için söylenmeleri
söy
normal.
Klavye kısayolu P tuşudur. (Push/
ush/Pull)
Yörünge
Farklı açılardan bakmak için modelin yörüngesi etrafında
kamerayı gezdirebileceğimiz araç. Özellikle 3B çizim
yapıldığını kullanıcıya net biçimde hissettiren araçlardan biri
yörünge aracıdır.
Farenin ortasındaki tekerleğe basıldığında da yörünge aracı aktif
aktif hale gelir. Tekerlek bırakıldığında en
son hangi araç aktif ise yine o araca dönüş yapılır.
Klavye kısayolu O tuşudur. (Orbit
rbit)
13
Yatay Kaydır
Nam-ıı diğer “pan” aracı. Kadrajı değiştirmek
için kullanılıyor. Bu araç öğrenciler
tarafından –birkaç sayfa sonra bahsedilecek olanolan
taşıma aracı ile karıştırılabiliyor. Yatay kaydırma
sayesinde çizim alanındaki bakış alanı değiştiriliyor. Çizimlerin konumları bu araçla değiştirilemiyor.
Farenin ortasındaki tekerleğe basılıyken aynı anda klavyeden SHIFT tuşuna basıldığında yatay kaydır
aracı aktif hale geliyor. Bırakıldığında en son aktif olan araca
dönüş yapılıyor.
Klavye kısayolu H tuşudur. (Hand
and)
Yakınlaştır/Uzaklaştır
Bu da “zoom”” diye sıklıkla çağırdığımız araç esasen. Çizimlere bakış mesafesini değiştiriyor.
Farenin tekerleğini de ileri-geri
ileri
çevirerek yakınlaştırma-uzaklaştırma
uzaklaştırma yapılabiliyor. Önemli
özelliği; yakınlaştırma-uzaklaştırma
uzaklaştırma yapılırken fare imlecinin konumunu esas alı
alıyor ve o noktaya
odaklanıyor. Bu durumda imleci, çizim alanında, odaklanılmak istenen noktaya getirerek
kullanıldığında işleri kolaylaştırıyor, dikkat dağınıklığının önüne
geçiyor.
Eğer araç çubuğundaki simgesine tıklanarak kullanılmak istenirse,
fare sol tuşu basılı tutularak yukarı-aşağı
yukarı
(yakınlaş-uzaklaş)
hareket ettirilmelidir.
Klavye kısayolu Z tuşudur. (Zoom)
oom)
Kapsamları Yakınlaştır
Çizim alanında ne kadar nesne varsa hepsini gösterecek biçimde ayarlama yapar ve tek
bakışta her şey görülebilir. Projenin son
durumunu görmek için pratik bir araçtır.
Klavye kısayolu SHIFT + Z
Araç Çubukları
SketchUp açıldığında varsayılan araç çubuğu yalnızca başlangıç araç çubuğu
çubuğudur. Başlangıç araç
çubuğunda da giriş düzeyindeki hemen her uygulama yapılabilmektedir.
yapılabilmektedir. Ancak birkaç uygulama sonra
ilerleme kaydedilince diğer bazı araç çubuklarına da gereksimin doğmaktadır. Örneğin görünümler
araç çubuğunu
nu ilk uygulamada göstermek durumunda kaldık. Varsayılan pencerede olmayan standart
araç çubuğu, büyük araç takımı gibi araç çubuklarını da ilerleyen uygulamalarda açacağız.
Başlangıç araç çubuğu, büyük araç takımı, görümümler araç çubuğunu ders başlarken hemen
açtırmak hazırlık aşamasını hızlı geçmek için iyi oluyor. Bunların yanında ölçü birimini de hemen
ayarlamalarını istediğimizde öğrenciler modelleme için tam anlamıyla hazır hale geliyorlar. Devam
eden sayfalarda ölçü birimlerini de değiştireceğiz.
14
Araç Çubuklarını Gösterme/Gizleme
İlk olarak başlangıç araç çubuğunu (üstteki)
gizleyelim. Çünkü öğrencilerimiz
erimiz kimi
zaman araç çubuklarını karıştırırken bunu
gizleyebiliyorlar.
Nereden
olduğunu
bilmelerinde yarar var.
Görünüm >Araç Çubukları> Başlangıç
tıklandığında başlangıç araç çubuğu
gizlenecektir.
Yanındaki
tik
işareti
kalkacaktır. Aynı menüden yeniden gösterilebilir.
Benzer şekilde büyük araç takımını, görümümler ve standart araç çubuğunu gösterip gizleme etkinliği
yapmakta yarar görüyorum. Standart araç çubuğu geri alma ve kaydetme için pratiklik sağlayacaktır.
Araç Çubuklarını
buklarını Konumlandırma
Birçok bilgisayar programındaki gibi araç çubukları sürüklenerek yerleştirilebiliyor.
Aktif olan araç çubuklarını yeniden konumlandırmak için:
Araç çubuğu yapışık durumdaysa çubuğun solundaki/üstündeki çentikten
sürüklenerek yeri değiştirilebilir ya da ortaya serbest bir noktaya alınabilir.
Araç Çubuğu
Konumlandırma
Araç çubuğu serbest durumdaysa çubuğun üstündeki kısmından sürüklenerek yeri
değiştirilebilir ya da yapışık duruma getirilebilir.
Görünümler Araç Çubuğu
Farklı açılardan çizimlere göz atmak için birden çok araç
bulunmaktadır. Ancak görünümler araç çubuğu kullanıcıya
standart görüntü açıları sağlamaktadır. Bu sayede tasarım
esnasında nesnelerin birbirlerine göre konumları (bağıl
konumları) kolayca ölçülebilir.
ir. Görünümler araç çubuğu ile
altı (6) standart açıdan çizimlere bakılabilir.
Görünümler araç çubuğunu açmak için Görünüm
menüsünden Araç Çubukları alt menüsünde yer alan
Görünümler seçeneği tıklanarak işaretlenmelidir.
Aşağıdaki araç çubuğu belirecektir.
belirecektir
15
Burada yer alan butonların işlevleri sırasıyla şu şekildedir: ISO1, Üst, Ön, Sağ, Arka, Sol.
NOT: Standart görünümlere ulaşmak için
bir diğer yol da Kamera menüsü altında
yer alan Standart Görünümler alt
menüsü altındaki yedi (7) seçenekten
birine tıklamaktır. Araç çubuğuna göre
bir adet fazladan seçenek –Alttan
Görünüm: Alt- sunmaktadır.
Aşağıda bir çizim için, her bir görünüm seçeneğindeki
durum görülmektedir.
NOT: Google SketchUp çizim alanının sol üst köşesinde
standart görünümün adı yazmaktadır.
ISO: İzometrik görünüm sağlar. Çizimin tüm kenarları eşit
ölçü ile gösterilmektedir ve bu da tasarımcıya çizimin üç
boyutunu da gösterme imkânı sağlar. Tasarım esnasında
çizimlerin neye benzediğini görmek için kullanılan
görünümdür.
ÜST: Üstten görünüm sağlar. Üç boyutlu çizimin yalnızca üst yüzeyi görünmektedir. Çizim iki
boyutluymuş gibi görünmektedir. Çizimin yalnızca dört ayrıtı görülmektedir ve
bu ayrıtlar x ve z eksenlerindeki ayrıtlardır.
ÖN: Önden görünüm sağlar. Üç boyutlu çizimin
yalnızca ön yüzeyi göründüğü için iki boyutlu gibi
görünür. Çizimin yalnızca x ve y eksenlerindeki
dört ayrıtı görülebilmektedir.
SAĞ: Sağdan görümüm sağlar. Üç boyutlu çizimin yalnıza
sağ yüzeyi göründüğü için iki boyutlu gibi görünür.
Çizimin yalnızca y ve z eksenlerindeki dört ayrıtı
görülebilmektedir.
1
İzometrik Perspektif
16
GERİ: Arkadan (geriden) görünüm sağlar. Üç boyutlu çizimin
yalnızca arka yüzeyi göründüğü için iki boyutlu gibi görünür.
Çizimin yalnızca y ve x eksenlerindeki dört ayrıtı
SOL: Soldan görünüm sağlar. Üç boyutlu çizimin yalnızca
sol yüzeyi göründüğü için iki boyutlu gibi görünür. Çizimin
yalnızca z ve y eksenlerindeki dört ayrıtı
ALT: Alttan görünüm sağlar. Görünümler araç çubuğunda alt butonu
bulunmamaktadır. Kamera > Standart Görünümler > Alt seçeneği
tıklanarak alttan görünüm sağlanır. Çizimin yalnızca x ve z
eksenlerindeki dört ayrıtı görülebilmektedir.
17
Bu ikinci etkinlikte de dikdörtgen prizma çizeceğiz ancak bu defa dikdörtgen aracını kullanarak çizim
yapacağız. Bu nedenle daha kısa sürecek.
Dikdörtgen aracını seçtiriyoruz.
Etkinlik-002
Üst görümüme geçiyoruz.
Fare imlecini kaynak noktasına getiriyoruz. Sarı
nokta belirecek ve “kaynak noktası” yazısı görünecek. Ardından
Ar
göz kararı bir
dikdörtgeni x-y düzlemine çiziyoruz.
çiziyoruz
İzometrik görünüme geçiyoruz.
Zemin hazır.
Dikdörtgen zemin hazır olduğuna göre Byrce’dan kurtulabiliriz. Seçip silelim.
Görünümü değiştirip ön yapıyoruz.
Dikdörtgen aracını kullanarak sağ
alttaki köşeden başlayarak sağ üste
doğru bir dikdörtgen çizimi daha
yaparak prizmanın ikinci yüzeyini
oluşturuyoruz.
Sonuç da yandaki gibi olmalı.
Sağdaki de çaprazdan (izometrik)
görünümü.
Çizime sağdan bakalım ve dikdörtgen prizmanın üçüncü yüzeyini çizelim şimdi de. Çizim esnasında uç
noktaları yakalamakta sorun yaşarsanız SHIFT tuşu iyi gelecektir:) SHIFT tuşuna bir kez bastıkta sonra
17
uç
noktalardan
birine
imleci
götürdüğünüzde
otomatik
olarak
yapışacaktır ve diğer
er uç noktanın hizasını da
kolayca yakalayacaktır.
Arka görünüme geçiyoruz ve bir dikdörtgen
yüzey de buraya çiziyoruz.
Son
olarak
sol görünüme geçip dikdörtgen çizerek prizmayı tamamlıyoruz.
Sonuç yandaki gibi olmalı.
Bu örnek bir önceki ile aynı sonucu verdi ve nispeten
çabuk bitti. Ancak uç noktaları hizalamada sorun
yaşayan öğrencilerle hemen kavrayan öğrencileri
eşleştirmek iyi olacaktır.
Yörünge aracı ile dikdörtgen prizmaya
serbest açılarla bakmalarını isteyiniz.
Farenin tekerleğine basarak, klavyeden
“O” tuşuna basarak ya da araç çubuğundan simgesine
tıklayarak bu aracı kullanabilirler.
Yine sonucu aynı olan bir çizim yapacağız. Bu defa da zemine bi
bir
dikdörtgen yüzey çizip Genişlet/Daralt aracını kullanarak işlemi
tamamlayacağız. Çok daha kısa sürecek.
Etkinlik-003
Üst görümüme geçiyoruz. Kaynak noktasından başlayarak göz
kararı bir dikdörtgen çiziyoruz. Sonra izometrik görümüme geçip Bryce’ı siliyoruz.
18
Genişlet/Daralt aracını seçiyoruz.
Yüzeyin içine bir kez tıklayıp bırakarak
istediğimiz yüksekliğe gelene kadar
sürüklüyoruz ve uygun boyuta geldiğimizde
tıklayarak işlemi sonlandırıyoruz.
Sonuçta dikdörtgen prizmamız hazır hale
geldi.
Bu noktaya kadar üç etkinlik yaptık ve hepsinde de aynı dikdörtgen prizmayı elde ettik. Hiçbirinde ölçü
birimi kullanmadık, göz kararı çizdik. Byrce’ı her uygulamada referans olarak kullandık ve gerek
kalmadığında da sildik. İlk etkinlik bir ders saatinin yaklaşık yarısını alabilir hatta gerekliyse ders
saatinin tümü de ayrılabilir. İkinci ve üçüncü etkinlikler daha kısa sürer. Öğrenciler ikinci etkinlikte ve
özellikle üçüncü etkinlikte dikdörtgen prizmayı daha pratik/hızlı yaptıkça neden öncesinde bu araçl
araçları
kullanmadıklarını soruyorlar. Çizgi aracını hatasız kullanmaları, eksenler boyunca çizgi çizmeleri, uç
noktaları yakalama gibi becerilerin kazanılmasının ardından pratik aralara geçiş öğrencilerimize
kullanım becerisi kazandıracaktır.
Bu üç etkinlik boyunca
oyunca aşağıdaki becerileri kazandırmaya çalıştık:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Görünümler araç çubuğu kullanımı,
Çizgi aracı kullanımı,
Uç noktaları yakalama,
Kırmızı, yeşil ve mavi eksenlerin anlamları,
Silme,
Kaydetme,
SketchUp dosya uzantısı,
Dikdörtgen aracı kullanımı,
Genişlet/Daralt
aralt aracı kullanımı.
19
Ölçülü Çizim Yapma
SketchUp varsayılan ölçü birimi seçimi yapmadan ilk varsayılanlar penceresini kapatmıştık. Şimdi ölçü
birimlerine gereksinimimiz var. Mevcut durumdaki ölçü bilgisini inceleyelim ve ihtiyacımız olan hale
getirelim.
Uzunluk birimi için dört
farklı biçim belirlenmiş
durumda. Mimari
biçimde hassasiyet 1/16
olarak belirlenmiş ve
ölçü birimi inç yani
imperyal diye tabir
edilen birim. Mimari
biçim seçildiğinde fark
edileceği üzere birim
alanı pasif durumda.
Değiştirmek mümkün
değil.
Biçim menüsünden
kesirli seçeneği
seçildiğinde iki onay
kutusu yer değiştiriyor.
Ancak ölçü birimi yine
inç olarak kalıyor.
Biçim menüsünden
mühendislik seçeneği
etkinleştirildiğinde
yalnızca fit (feet) ölçü
birimi görünecek ve alan
pasif olacaktır.
Bizim kullanacağımız
biçim ise ondalık olacak
ve hemen yanındaki ölçü
birimini de bazı
uygulamalarda
milimetre, santimetre ya
da metre olarak
belirleyeceğiz.
Duyarlılık alanını ise genellikle “0” olarak değiştireceğiz. Sadece tam sayılarla çizim yapmak daha az
kafa karıştırıcı olacaktır. Küsuratlı sayılar olayın özünü sabote edebilir.
Uzunluk yakalamayı etkinleştir onay kutusu işaretli kalabilir hatta işi kolaylaştıran
kolaylaştıran bir özelliktir. Belirli
mesafelerde sanki ızgara varmış gibi tasarımcıya –tabir yerindeyse- tutunma (Programın
Programın özgün dili
oaln İngilizce sürümündeki karşılığı da zaten “snap” diyor: Enable length snapping
snapping) imkânı verir.
20
Örneğin uzunluk ölçü birimi
mi olarak santimetre (cm) seçildiğinde 3 cm uzunluğu sağındaki kutuda
belirir. Değiştirmeye gerek yok. Belki orta düzey uygulamalarda yapılan tasarımın genel boyutlarına
göre yeniden belirlenebilir.
Birim biçimini görüntüle onay kutusu dolu olduğunda uzunluk
uzunluk ölçü biriminin kısaltması SketchUp’ın
sağ altındaki ölçü kontrol kutusunda
kutusunda uzunluk değerinin yanında belirecektir. Kalmasında bir sakınca
yok.
0” görüntülemeyi zorla imperyal ölçü birimlerinde aktif hale geliyor. Büyük birim olan fit ve onun
küçüğü inç birimlerinin her ikisi de gösterilir. Ancak bu onay kutusu işaretliyse, ölçü kontrol
kutusunda uzunluk değeri 4’ 0” şeklinde görünecektir yani tam sayıdan sonra gelen de
değer 0 dahi olsa
gösterilecekti. (Sadece
Sadece mimari biçimde bu seçeneğin aktif olduğunu da belirtelim.
belirtelim.)
Duyarlılık da uzunluk birimleri başlığındaki gibi küsurat miktarına karar vereceğimiz kısım ama açı
değeri için. 0 kalması şimdilik uygun.
Açı yakalamayı etkinleştir de uzunluk yakalama gibi açılı çizimlerde belirli açı değerlerinde
tasarımcıya rehberlik eder. 150 kalması şimdilik uygun.
İşin özeti, ders
başlarken
öğrencilerinizin yandaki
gibi model bilgi
penceresini
ayarlamalarını istemek
yeterli olacaktır. Eğer
bu pencereyle ilgili ek
soru gelirse önceki
ayrıntı bilgilerden bir
demet sunabilirsiniz.
Aşağıda alıntılanan bilgiler ışığında uluslar arası ölçü birimlerini ve bazı ülkelerin kendilerine özgü ölçü
birimleri hakkında fikir sahibi olacağız.
İmperyal ve Metrik Ölçü Sistemleri
Dünya genelinde birkaç ülke hariç metrik sistem kullanılmakta ve ölçü birimlerinin sonu “metre” ile
sonlanmakta. Sadece uzunluk değil, ağırlık hesabında da bu durum geçerli. Ölçüm gereksiniminin ilk
kez uzunluk için ortayaa çıktığı ve milattan önceki zamanlarda Mısır medeniyetinde uzunluğun ölçülme
başlandığı söylenmektedir.
21
İnsanın dirseği ile orta parmağı arasındaki mesafe olarak tanımlanan “cubit” ilk uzunluk birimidir.
Latince dirsek anlamına gelen cubiton kelimesinden Üretilen cubit yaklaşık 52,4 cm uzunluğa tekabül
etmektedir. Cubit, önceleri 28 haneye (takriben bir parmak kalınlığı), daha sonraları ise daha küçük
hanelere (en küçük parça bir milimetrenin biraz üstünde) bölünerek uzunluk birimi olarak
kullanılmıştır. 1790'da Fransız Bilimler Akademisi, Fransa için ortak bir ölçü sistemi kurmakla
görevlendirildi. Uzunluk için bir ölçü birimi seçildi ve dünya meridyeninin kırk milyonda biri alınarak
adına metre ve bu yeni sisteme de metre sistemi adı verilmiştir. Aynı zamanda, bu ölçünün ondalık
olmasına, yani her birimin 10-100-1000 vb. sayısına bölünebilen katlan ve askatları bulunması
kararlaştırılmıştır.
Ondalık ölçü sisteminin 1795 yılında Fransa’da Konvansiyon Meclisince resmen kabul edilmesine
rağmen, bu yeni ölçülerin benimsenmesi ve günlük yaşamda uygulanması çabuk ve kolay olmamış,
metre sistemi ancak 1837 yılında çıkarılan bir yasayla zorunlu hale getirilmiştir. Daha sonraları söz
konusu ölçü birimleri diğer ülkeler tarafından
da benimsenmiş ve kullanılmaya başlanmıştır.
A.B.D. kuruluşundan itibaren 1836 yılına kadar
İngiliz ölçü birimlerini aynen kullanmıştır.
Halen, A.B.D.de ölçü birimlerinde The British
Imperial Systemden kalan ancak ondan
farklılıklar gösteren The US. Customary System
kullanılmaktadır 1.
İmperyal ölçü sistemini filen kullanmaya devam
eden ülkeler: Amerika Birleşik Devletleri,
Burma, Liberya olarak belirtilmektedir2.
Günlük yaşamda imperyal ölçü birimlerini
biz de kullanmaktayız esasen. Mesela bir
monitörün ya da akıllı telefonun ekran
boyutlarını söylerken inç kullanıyoruz
(15.6” monitör gibi). 1 inç de 2,54
santimetreye denk geliyor. İnç birimi çift
tırnak (“) ile de gösteriliyor. 12 inç de 1 fit
ediyor. 1 fit 30,58 santimetredir. Fit de tek
tırnak (‘) ile kısaltılıyor. Uçakla yapılan seyahatlerde bilgi ekranlarında çoğunlukla uçağın yerden
yükseklik fit (fit=foot=ayak) cinsinden gösterilir. Çoğulu “feet” olarak söyleniyor. 3 feet de 1 yarda
olarak adlandırılıyor.
İmperyal ve metrik uzunluk ölçü birimleri arası özet dönüşüm tablosu
İmperyal Ölçü Değeri
Metrik Ölçü Değeri
1 inç
=
2.54 cm
=
1 fit
30.48 cm
=
1 Yard
91.44 cm
=
1 Mil
160934.4 cm
1
Ulusal ve Uluslar arası Ticari Kurallar ve Uygulama, Erkut ONURSAL, 2000 (http://celenkgumruk.com.tr/dokumanlar/uluslararasi-olculer/
adresinden 04.09.2015 tarihinde alınmıştır)
2
http://www.zmescience.com/other/map-of-countries-officially-not-using-the-metric-system/, 04.09.2015
22
3B Yazıcılar
Üç boyutlu yazıcılar sayesinde bilgisayarda hazırlanan 3B modeller birebir
yazdırılabiliyor ve bireysel üretime de geçişin adımları bu sayede atılmaya
başlandı gibi. Üç boyutlu yazıcı ile ufak tefek ev ihtiyaçları bile kolayca
basılabiliyor. Üretim sektöründe
nde tek bir parça için komple set almak yerine
sadece gerekli olan birkaç parçanın basımı yeterli oluyor.
Türk İşi 1.Bölüm
NTV’de yayınlanan “Türk İşi” adlı programının ilk bölümünde dört kişilik ekip
garajlarında kendi tasarımları olan üç boyutlu yazıcıyı yaptı ve gayet başarılı baskılar aldılar.
Programın ilk bölümünü izlemek için youtu.be/98qe_PGdO80 bağlantısına
tıklayabilirsiniz.
İspanya'nın Katalonya Gelişmiş Mimari Enstitüsü ve Joris Laarman stüdyosu, 'yer
çekimine
ekimine karşı nesne modellemesi' adını verdikleri yöntemle, her boyut ve
şekilde nesnenin basılabileceğini öne sürüyor. Bu video, normal hızın üç katı
yavaşlıkta3.
Yerçekimine karşı 3D
yazıcı teknolojisi
Öğrencilerimize üç boyutlu yazıcılarla yaşamımızın nasıl değişebileceğini anlatmak için bir
birkaç video
izletmek, bazı güncel bilgilerden bahsetmek 3B tasarıma olan ilgilerini tetikleyecektir. Öte yandan 3B
yazıcıların ulaşılamaz olmadıklarını da bilmeleri önemlidir. Okulunuzun imkânı varsa uygun fiyatlı bir
3B yazıcı edinebilir, öğrencilerinizin tasarımlarından
tasarımlarından sergi bile açabilirsiniz. Sonraki başlıkta 3B
yazıcılar hakkında gerekli temel bilgiler alıntılanmıştır.
3B Yazıcı Nedir?
3B yazdırma (3D Printing) dijital üç boyutlu bir dosyadan üç
boyutlu katı bir nesne yapma sürecidir. Bunu yapan
makinelere
elere 3D Printer ya da üç boyutlu yazıcı adı verilir. Üç
boyutlu nesneyi oluşturmak için dijital dosya ince
dilimlenmiş katmanlar halinde kesitlere dönüştürülür. Baskı
aşamasında üç boyutlu yazıcı ince katmanları üst üste
ekleyerek nihai nesneyi oluşturur. Üç boyutlu yazıcı ile
bilgisayarda tasarlanmış 3 boyutlu bir çizimi hızlıca ve ucuz
maliyetle gerçek nesne olarak üretebilirsiniz. 4
3B Yazıcılar Nasıl Çalışır?
Her şey oluşturmak istediğiniz nesnenin veya ürünün dijital
tasarımını yapmanız ile başlar. Üç boyutlu nesneler içinde aynı şey geçerlidir. Bu sanal tasarım 3D
modelleme programı (CAD programı) kullanarak ya da hazır bir ürünü üç boyutlu tarayıcı ile taray
tarayarak
yapılır. İki boyutlu dünyada alışık olduğumuz şekilde anlatmak gerekirse, bir yazıcıdan kâğıt baskı
alabilmek için önce Word (.doc) veya PDF dosyası hazırlamanız gerekir ya da elinizde hazır bir belge
varsa, bunu bir tarayıcıda tarayıp dijital verisini
verisin alırsınız. Nesneyi üretmek için 3D Printer baskı
yapmadan önce, üç boyutlu çizim dosyanızı (.STL, .OBJ) yüzlerce veya binlerce ince katmanlara
dilimler. Her bir katman belirli bir kalınlıktadır – örneğin 0,1 mm kalınlığında. Bu dilimlenmiş katman
3
4
http://www.ntv.com.tr/video/teknoloji/yercekimine-karsi-3d-yazici-teknolojisi,WFkrEDNn50CeQtwHcGRitA, 08
http://www.ntv.com.tr/video/teknoloji/yercekimine
08.09.2015
http://www.3bfab.com/3d-akademi/sik-sorulan
sorulan-sorular, 08.09.2015
23
verileri üç boyutlu yazıcıya aktarılır ve üç boyutlu yazıcı katmanları örmeye başlar. Her bir katmanın
üstüne bir sonraki katmanı ekleyerek nihai nesneyi üretir. Üç boyutlu yazıcı PLA plastik hammaddeyi
eriterek katman katman nesneyi örerek gerçekleştirir.5
3B Yazıcılarla Neler Yapılabilir?
3 boyutlu yazıcı ile herhangi bir 3 boyutlu nesneyi oluşturabilirsiniz. Herhangi bir CAD yazılımı ile
çizdiğiniz 3 boyutlu bir ürünü gerçekleştirebilirsiniz. 3 boyutlu yazıcıların kullanım alanı çok geniştir,
örneğin aşağıdaki uygulamalar için kullanılır:








Ürün Geliştirme ve Tasarımcılar: Yeni ürün tasarımı için tasarımı yapılmış ürünleri
gerçekleştirmek için kullanılır.
Mimarlar ve İnşaat firmaları: Yeni bir projenin maketini ucuz ve hızlıca elde etmek için
kullanılır.
Yedek Parça ve Sanayi: Herhangi bir ürünün veya makinenin parça
tasarımı için kullanılır.
Medikal Uygulamalar: Medikal sektöründe birçok uygulaması olan 3
boyutlu yazıcılar ile protezler, plastik alçı vs. üretmek için kullanabilirsiniz.
3D Yazıcıyla Organ
Ürettiler
(http://webtv.hurriyet.com.tr/haber/3d-yaziciyla-organ-urettiler_80974).
Oyuncak Sektörü: Özelleştirilmiş oyuncak baskı yapılır.
Kişiye özelleştirilmiş hediye tasarımı yapılabilir.
Maket yapımı ve robot tasarımı yapılabilir.
Kuyumcular: Takı tasarımı.6
3B Yazıcılarla İlgili Terimler
Baskı teknolojilerinin (2B yazıcıların püskürtmeli/lazer/nokta vuruşlu gibi farklı teknolojileri olduğu
gibi 3B yazıcıların da baskı teknikleri farklılık göstermekte) çeşitlerine bakalım:
FDM (Fused Deposition Modeling): Lastik şerit, tıpkı silikon tabancasındaki gibi, eritici kafaya itiliyor
ve gaz halinde püsküren plastik madde anında katılaşarak katmanları oluşturuyor. Her katman,
platformun adım adım aşağı inmesiyle oluşuyor7.
LDP (Layer Plastic Deposition): Farklı fiziksel özelliklere sahip farklı türde materyaller sarf malzemesi
olarak kullanılır. Katmanlar halinde baskıda plastik elyaf, metal tel gibi malzemeleri kullanabilir. Kimi
kaynaklarda Plastic Jet Printing (PJP) olarak da geçebiliyor8.
SLA (Stereolithography): Mor ötesi ışıkla katmanlar halinde basılan UV (Ultraviolet) ışınlarına maruz
kalarak fotopolimer reçinenin sertleşmesiyle baskı elde edilir9. Bazı tartışma forumlarında görüşlere
göre tıbbi alanda protez, implant ve diğer olası organların baskısında kullanılan ideal teknolojidir10.
Kullanılan sarf malzemesi (2B yazıcıların mürekkebi ve kâğıdı gibi düşünülebilir) çeşitlerine bakalım:
5 -11
http://www.3bfab.com/3d-akademi/sik-sorulan-sorular, 09.09.2015
7
http://www.chip.com.tr/haber/ozel-3b-yazicilari-denedik-ev-kullanicilari-icin-3b-yazicilar_41016_3.html, 09.09.2015
https://en.wikipedia.org/wiki/Fused_deposition_modeling, 09.09.2015
https://en.wikipedia.org/wiki/Stereolithography, 09.09.2015
10
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4189697/, 09.09.2015
8
9
24
PLA (Poliaktid): Kullanımı nispeten rahat, çünkü kuruma sırasında fazla çekmiyor ve oluşan
objenin boyunun daha isabetli olmasını sağlıyor. Fakat PLA yapısal olarak daha dayanıksız
ve 60oC sıcaklıkta yumuşamaya başlıyor. PLA'nın bir diğer avantajı ise doğaya zarar
vermeden ayrışabilir olması11.
ABS (Akrilonitril-Bütadien-Stiren): LEGO tuğlalarının da malzemesi olan ABS, yapısal olarak
daha kararlı ve ancak 100oC üzerindeki sıcaklıklarda yumuşamaya başlıyor. Kullanımı daha
zor, çünkü kururken daha çok hacim kaybediyor. Alt katmanların soğuyup tüm çalışma
alanını bozmaması için ısıtılmış bir levhaya daha büyük yapı taşlarıyla çalışmak gerekiyor.
Materyalin boyutunun ne ölçüde değişeceği güçlükle tahmin edildiği için, üretilen objenin
yapısında da bozulmalar meydana gelebiliyor12.
PVA (Polyvinyl Alcohol): Vinil asetat ve bir katalizörün polimerizasyonu (polimerleşme13)
sonucu türetilen renksiz, termoplastik, suda çözünebilir, reçinemsi yüksek polimerdir14. Bu kimyasal
çocuk bezlerinde, yüzey temizleme bezlerinde, kâğıt kaplamalarında, saç spreylerinde, şampuanlarda,
yapıştırıcılarda, pet şişelerde katkı maddesi olarak, ambalaj malzemesinde katkı olarak
kullanılıyor. Enteresan kullanım alanlarından biri de balıkçılık; suya katı halde PVA kutusu
atılıyor ve suda çözünen PVA’dan yapılmış kutu hızla çözünüyor ve balıkların o bölgede
toplanması sağlanıyor. Bazı baskılarda çıkartılması gereken katmanlar arada kalabilir, böyle
durumlarda suda çözünen PVA bileşimi ortadan kaybolur ve esas istenen baskı elde kalır
(Örnek bir baskı fotoğrafı için http://3dprintingforbeginners.com/filamentprimer-2/
adresini ziyaret ediniz). 190oC’ye kadar dayanıklıdır15.
Öte yandan 3B yazıcılarda baskının yapılacağı iç hacmin de önemi bulunmaktadır. Hacmin büyük
olması elbette daha iyi olacaktır. Bu hacim “baskı alanı” olarak geçmektedir. Katman çözünürlüğü ise
baskı kalitesini doğrudan etkileyecektir. Mikron (Mikron=Mikrometre=1/1000 milimetre) ile ifade
edilen baskı çözünürlüğü ne kadar küçükse kalite o oranda artacaktır.
3B Tarayıcı Nedir?
3 boyutlu tarayıcılar elinizde fiziksel numunesi bulunan bir parça ya da modelin 3 boyutlu
görüntüsünü sayısallaştırılarak bilgisayar ortamına aktaran ileri teknoloji ürünleridir. Parçaya
dokunmadan belli bir mesafeden parçanın 3D formunu yüksek hassasiyetle
bilgisayar ortamına aktarabilir. Bu sayede parçaya müdahale edilebilmekte, 3D
CAD programları aracılığıyla CAD modeli oluşturulabilmekte, eğer gerekiyorsa
düzeltmeler yapılabilmekte, model üzerinde istenilen her türlü değişiklik
yapılabilmektedir.
Bütün
bu
işlemler
büyük
bir
hassasiyetle
gerçekleştirilebilmektedir. Modele CAD ortamında son hali verildikten sonra
tercih edilen üretim yöntemine göre CAM ortamında takım yolları oluşturulabilmekte, 2D kesimler
için teknik resimler çıkarılabilmekte, 3D yazıcılarda birebir 3D fiziksel modeller üretilebilmektedir16.
…
11
http://www.chip.com.tr/haber/ozel-3b-yazicilari-denedik-murekkep-ve-kartus_41016_4.html, 09.09.2015
13
https://tr.wikipedia.org/wiki/Polimer, 09.09.2015
14
http://pva.nedir.com/, 09.09.2015
15
Bu paragraftaki bilgilerin bir kısmı 09.09.2015 tarihinde http://3dprintingforbeginners.com/filamentprimer-2/ adresinden
çevrilmiş/yorumlanmıştır.
16
http://www.olymposdesign.com/tr/3d-3-boyutlu-tarama, 09.09.2015
12
25
3B Yazıcıyla Basılan Örnekler
Bu konunun sonunda iki site ve bir video önerim olacak. Öğrencilerinize
göstermek üzere youtube videosunu (youtu.be/Zi9u5bGa4yM) indirip
izletebilirsiniz. Hazır modeller için de aşağıdaki sitelere göz gezdirmelerini
isteyebilirsiniz.


http://www.shapeways.com/
http://www.thingiverse.com/
3D Yazıcı ile Neler
Yapılabilir
3B Yazıcılar ile ilgili başlığımızı tamamladık. Buradaki bilgileri yıl içinde SketchUp işlediğiniz haftalara
dağıtabilirsiniz. Dilerseniz hiçbirini anlatmayabilirsiniz.
anlatmayabilirsiniz. Dilerseniz yeri geldiğinde öğrenci sorularına
yanıt vermek için kullanabilirsiniz. Dilerseniz yazdırabilirsiniz. Dilerseniz bir seferde işleyip
tamamlayabilirsiniz. Benim önerim, yeri geldikçe ilgiyi güçlendirmek adına videoları kullanmanız ve
bazı enteresan
nteresan bilgileri paylaşmanızdır. Son başlıktaki siteler öğrencilerinizin beğeneceğini umuyorum.
Şimdi SketchUp’ın ısınmaya yardım eden öğreticisinin yerini gösterdikten sonra etkinliklerimizin
dördüncüsü ile devam ediyoruz…
Hızını Sizin Belirlediğiniz Öğretici
Öğ
Google SketchUp ilk etapta programa
ısındırmak için çok da göz önünde
olmayan bir öğretici sunar. En başta
öğrencilerimize
bu
öğreticiyi
gösterebiliriz ya da kullanım konusunda
bilgileri biraz daha netleşince bu
öğreticiyi kullandırarak pekiştirmeyi
gerçekleştirebiliriz.
ebiliriz. Öğretici özellikle
gezinim (navigasyon) araçları olarak
kategorize edilen yatay kaydırma,
yakınlaştırma-uzaklaştırma,
uzaklaştırma,
yörünge
araçlarının kullanımının yanı sıra
dikdörtgen aracı ile genişlet-daralt
genişlet
aracının yeteneklerini göstermektedir.
Öğreticiye erişmek için yardım>hızını
sizin belirlediğiniz öğreticiler>giriş
işlemi ile açılacaktır.
26
ETKİNLİK 004 – MERDİVEN
Bu etkinlikte merdiven modeli tasarlayacağız.
t
Öğrencilerimizin görünümler araç
çubuğunu açmalarını ve diğer yardım pencerelerini (eğitmen,
(
eğitim merkezi
merkezi)
kapatmalarını sağladıktan sonra dikdörtgen aracı ile işe başlayacağız.
Etkinlik-004
Bryce’ı çizim alanından siliyoruz öncelikle. Sonrasında görünümler araç çubuğundan çatı
simgeli butona tıklıyoruz yani tepeden bakış açısına geçiyoruz.
geçiyor
Dikdörtgen aracını kullanarak kaynak
k
noktasından başlayan bir dikdörtgen çiziyoruz. Çizimimiz
kırmızı ve yeşil eksenler boyunca uzanacak, yatay düzemde oluşacak.
Ardından çizgi aracını seçip dikdörtgenin alt kenarında orta noktayı buluncaya kadar
tıklamadan ilerliyoruz. Orta noktayı (kenarın
(k
ortasını) SketchUp buluncaa renk camgöbeği
olacaktır ve orta nokta ibaresi belirecektir.
Bu noktadan yukarı doğru karşı kenarın ortasına kadar dikme çıkıyoruz. Orta nokta ibaresini görünce
tekrar tıklayarak orta
ta çizgiyi tamamlıyoruz.
27
Şu ana kadar merdivenimiz için ilk adımı attık ve iki basamağa böldük. Devamında kalan kenarları
kendi içinde ortadan ikiye bölmeye devam ederek toplamda 8 basamak elde edeceğiz.
Dörde böldüğümüzde aşağıdaki gibi birbirine eşit dört adet dikdörtgen elde ettik.
Her bir parçayı da kendi içinde ortadan ikiye bölelim.
28
Sekiz parça elde ettik. Her parça kendi içinde kapalı alana sahip ve genişlet/daralt aracı ile birbirinden
bağımsız olarak üçüncü boyuta yükseltebileceğiz.
Bakış
ış açımızı iso (izometrik) yapalım.
Daha kolay çalışabilmek için biraz daha dik açıyla bakalım ve yörünge aracını kullanarak bize
doğru yan yüzünü çevirelim. (Klavyeden “O” harfine basara ya da fare tekerleğine basılı
tutarak da yörünge aracını aktif hale getirebilirsiniz.)
Şimdi genişlet/daralt aracını alıyoruz (kavyeden “P” harfine de basabilirsiniz) ve sol baştaki
(dilerseniz sağ baştaki) basamaktan başlayarak yükseltmeye başlıyoruz.
İlk basamağımızı bir miktar yükselttik. İkinci basamağa geçiyoruz ancak buradan bir ayrıntı göze
çarpacak.
29
Kaydırma sınırı uyarısı gelecek ve hemen yanındaki basamağın yüksekliğini (z eksenindeki uzunluğu)
geçemeyeceğini bildirecek. Bu özellik SketchUp’ın
SketchUp’ın referans noktalarını yakalama özelliğinden ileri
gelmektedir. Bu uyarıyı alınca tıklamayı sonlandırıyoruz ve tekrar tıklayarak yukarı doğru yükseltmeye
devam
ediyoruz.
Sonraki basamaklar için de aynı durum geçerlidir. Bu noktada SketchUp’ın sağladığı kolaylıklardan
birine değinmek iyi olacaktır. Genişlet/daralt aracı ile yapılan son işlem hafızasında bekler. Ne kadar
mesafede genişletme ya da daraltma
daral
yapıldığı aklındadır. Bu aklındaki
lındaki ölçüyü bir başka çizime
uygulamak için yine genişlet/daralt aracı aktifken
a
çift tıklamak yeterli olacaktır.
Şu anda yapmakta olduğumuz merdiven modelinde çift tıklama ile - belki el alışkanlığı kazandırmak
için- öğrencilerin kafasını karıştırmak istemeyebilirsiniz ancak sonraki karmaşık örneklerde
beğeneceklerini umuyorum
Merdiven modelimizi tamamlayalım. Bakarsınız okulunuz bütçesi uygun olur 3B yazıcı alır basarsınız:)
Sıra geldi modelimizi boya ve diğer malzemelerle kaplamaya. Öğrencilerimizin tabiriyle
boyayalım. En zevkli kısımlardan biridir doğrusu. Boya kovası aracına tıklandığında
malzemelerin kategorik olarak gösterildiği malzemeler penceresi açılacaktır. Buradan renkler
başlığına tıklayalım ve çıkan renklerden seçi yaparak yüzeyleri boyamaya başlayalım.
30
Eğer renkler yerine diğer kategorilerden kaplama
malzemelerini denemek gerekirse iki yöntemle diğer
kategorilere ulaşabilirsiniz.
1. Açılır menüyü kullanarak.
2. Geri butonuna tıklayarak.
Yörünge aracını kullanarak etrafında gezinerek
diğer yüzeyleri de boyayıp tamamlayabilirsiniz.
Çeşitli renklerle kaplanmış merdiven modelimiz böylece
tamamlanmış olacak.
Özellikle yörünge (orbit), yatay kaydır (pan) ve
yakınlaştır/uzaklaştır
r/uzaklaştır (zoom) araçlarını kullandırarak
merdiven modellerine her yönden bakmalarını ve incelemelerini isteyebilirsiniz. Gezinim araçları
olarak adlandırılan bu araçlar SketchUp (ya
( da diğer 3B platformları)) için önemlidir ve etkili kullanımı
verimliliği artıracaktır.
SketchUp projemizi kaydediyoruz. Uzantısı “.skp” olacaktır.
31
ETKİNLİK 005 – ÖLÇÜLÜ İLK ÇİZİM
Bu etkinlikte ölçü kontrol kutusunu kullanarak ölçülerini elle verdiğimiz çizimler
oluşturacağız.
Etkinlik-005
Etkinlik başında yine görünümler araç çubuğunu görünür hale getirelim. Ölçü
birimini ayarlamak için pencere>model bilgisi>birimler alanından biçim ve duyarlılık
değerlerini
ekran
görüntüsündeki
gibi
düzenleyelim. Çünkü ölçüleri santimetre
cinsinden vereceğiz. “Tamam”, “Uygula”, “OK”
gibi bir buton bulunmuyor bu pencerede,
pencere kapatılsa da geçerli ayarlar korunuyor.
Sonrasında Uzunluk bilgisinin verildiği sağ alt
köşedeki Ölçü Kontrol Kutusunda
nda çizimlerimizin
uzunluk
değerinin
santimetre
cinsinden
yazıldığını göreceğiz.
Inç ve fit kullanırken santimetre kullanmaya başlamış olduk. Önceki ve sonraki uzunluk bilgisi farkı
üstteki gibi değişecektir.
Üstten bakıyoruz çizim alanına ve Bryce’ı siliyoruz.
Çizgi aracını alıyoruz.
Kaynak noktasına bir kez tıklayıp bırakıyoruz.
Kırmızı eksen boyunca sağa doğru bir miktar fare
imlecini sürükleyip elimizi fareden çekiyoruz.
Klavyeden 100 yazıp yine klavyeden ENTER tuşuna basıyoruz.
Tebrikler, 100 cm uzunluğunda bir çizgi elde ettik.
ettik
32
Üstten bakmaya devam ediyoruz. İlk çizgimizin uç
noktasından başlayarak yeşil (y ekseni) eksene paralel
yukarı doğru yine 100 cm uzunluğunda ikinci kenarı
çiziyoruz.
Diğer iki kenarı da benzer şekilde çizerek etrafı kapalı iki
boyutlu dikdörtgenimizi tamamlayalım.
Dikdörtgenimiz (tüm kenarları eşit olduğu için kare de
diyebiliriz) 100 cm2 alana sahiptir.
İzometrik (iso) bakış açısına geçiyoruz.
Genişlet/daralt aracını alıyoruz.
Dikdörtgenin üst yüzeyine bir kez tıklayıp
bırakıyoruz.
Bir miktar yukarı doğru (mavi eksen boyunca)
sürüklüyoruz.
Klavyeden 100 yazıp yine klavyeden ENTER
tuşuna basıyoruz.
100cm3 hacminde bir dikdörtgen prizma (küp) elde
el ettik.
33
Şeritmetre aracını kullanarak çizdiğimiz küpün ayrıtlarının uzunluk değerlerini doğrulayalım.
Şeritmetre (mezura) aracı ile var olan çizimlerin boyutları ölçülebilmektedir. Şeritmetre gerçek çizgiler
çizmez, yalnızca ölçüm için kılavuz çizgiler
çizgi oluşturur. O da istenirse.
Kılavuz çizgilere şu an için gereksinimimiz yok ancak eğer öğrenciler yanlışlıkla şeritmetre ile kılavuz
çizgi çizdilerse Düzen>Kılavuzları Sil işlem sırası ile temizleyebilirler. Yeri gelince kılavuzlarda
yararlanarak çizim yapma konusuna değinilecektir.
Ölçülerin de sağlamasını yaptıktan sonra boya kovası aracıyla renklendirme aşamasına
geçebiliriz. Yarı Saydam kategorisindeki şeffaf malzemeleri kullanarak camdan yapılmış gibi
küpler elde edilebilir.
34
SketchUp ile Çıkarımlar
Ders öncesi youtu.be/rJcMe1OFBRQ bağlantısındaki videoyu izletebilirsiniz. Bu
başlıktaki bilgiler değiştirilmeden (sadece renklendirilerek) Google SketchUp Eğitim
Merkezinden alınmıştır.
Building a House in
Sketchup
Siz modelleme yaparken SketchUp imlecin 3B model boşluğunuzda tam olarak
nerede olduğuyla ilgili renk kodlu geri bildirim sunar.
sun
Yeşil noktalar = Bitiş noktaları
Kırmızı noktalar = Kenarda
Camgöbeği Noktalar = Kenarların orta noktaları
Mavi noktalar = Yüzeyde
Kırmızı, Mavi ve Yeşil çizgiler eksen yönlerine karşılık gelir.
Macenta çizgiler bir şeyin belirli bir kenara paralel veya dik
olduğunu gösterir.
SketchUp uygulamasına bir noktayı veya kenarı çıkarmak
istediğinizi söylemek için imlecinizi o öğenin üzerinde birkaç
saniye gezdirin. İmlecinizi uzaklaştırdığınızda, SketchUp o
noktayla ilgilendiğinizi
gilendiğinizi hatırlayacaktır. Herhangi bir çıkarımı,
hem yönleri hem de noktaları yakalamak ve kilitlemek için SHIFT tuşunu basılı tutun. Çıkarım
kilitlendiğinde, kesin hizalamalar veya karmaşık biçimler oluşturmaya yardımcı olması için diğer bir
geometriye
ye başvurmak amacıyla imlecinizi modelinizin başka bir kısmına taşıyın.
Eksen Çıkarımlarını Zorlama
Çizgi veya Taşı aracı gibi araçlarla çalışırken SketchUp
uygulamasının kırmızı, yeşil ve mavi eksen çıkarımlarını
zorlamak için klavyenizdeki ok tuşlarını kullanın. Ok tuşları
"geçiş" araçlarıdır, yani siz işlemi sonlandırana kadar aracı
belirli bir yöne kilitler.
Eksen yönünü zorlamayı durdurmak istiyorsanız ok tuşuna
tekrar basın. Yanlış yönü seçerseniz başka bir ok tuşuna
basın.
..
.
.
.
.
35
ETKİNLİK 006 – BAHÇELİ EV
Bahçeli ev çizimi öncesi öğrencilerimizin ön bilgileri artık yeterli düzeyde. Öğrencilerin
durumuna göre 40 dakika ile 80 dakika arasında sürüyor. Zamanı buna göre
planlayabilirsiniz.
Etkinlik-006
Öncelikle görünümler
er araç çubuğunu açıyoruz, görünümü “üst” yapıyoruz. M
Model bilgisi
altından da uzunluk birimini ondalık/santimetre olarak belirliyoruz.
Bryce’ı siliyoruz.
Dikdörtgen aracını seçiyoruz. (Klavyeden R kısayolunu da kullanabilirsiniz.)
Gerekirse biraz çizim
zim alanına yaklaşabiliriz.
Yaklaştırma esnasında tepeden bakış açısı bozulabilir. Tekrar tam anlamıyla tepeden bakışa dönmek
için (900 açı ile kuş bakışı için)) izometrik (iso) simgesine tıklayın sonra tekrar üst görünüm simgesine
tıklayın.
Dikdörtgen aracı aktifken kaynak noktasına bir kez tıklıyoruz, kırmızı ve yeşil eksenlerin pozitif
yönünde (sağ üste doğru)) bir miktar imleci sürüklüyoruz. Sonrasında fareyi bırakıyoruz.
Ölçü kontrol kutusuna yazılmak üzere klavyede iki değer gireceğiz. İlk yazdığım
yazdığımız x (kırmızı) eksen
uzunluğunu, ikinci yazdığımız y (yeşil)
(
) eksen uzunluğunu belirleyecek. İki değer arasına ““;” noktalı
virgül koyuyoruz. İşletim sisteminin bölge ve dil
seçeneklerine bağlı olarak noktalı
nokta virgül yerine
virgül kullanımı da gerekebilir. Bunu
Bu
bilişim
teknolojileri sınıfındaki bilgisayarlarınızda test
ediniz.
200;100 yazıp ENTER tuşuna
basıyoruz. 2x1 metre ( 200 cm x 100 cm)
cm
boyutlarında bir dikdörtgen düzlem oluşturduk.
Gerçek boyutlarda düşünürsek ev bu boyutlarda olmaz. Bilgisayarların işlemci gücünden optimum
yararlanmak için boyutları küçük tercih ettik. Şimdi evi oluşturmak için iki boyutlu yüzeyi mavi eksen
boyunca genişletelim.
Genişlet/daralt aracını seçiyoruz.
(Klavyeden P kısayoluna tıklanabilir.)
Yüzeyin içine bir kez tıklayıp imleci yukarı doğru
36
bir miktar sürükleyip fareyi bırakıyoruz.
Yükseklik ölçüsünü klavyeden gireceğiz. 120
1 yazıp ENTER tuşuna bakıyoruz.
200x100x120 ölçülerinde bir
dikdörtgen prizma elde ettik.
Evin genel taslağı hazır hale
geldi.
Çatıyı yapacağız. Ancak çatı
yapmak için birden çok yol
olduğunu hatırlatmak
isterim.
Bu etkinlikte tek yöntem
uygulayacağız. Özetle;
prizmanın üstüne çizgi çizip
yukarı kaldıracağız.
Bazen öğrencilerimizin beklenmedik çözümler üreteceğine şşahit olacaksınız. Bu
konuda eğer zamanınız varsa çatı çizmek için bulunan tüm çözümleri çözüm
sahibine tahtada anlattırmanızı öneriyorum. Bu öğrencilerimizin özgüvenine katkı
yapıyor ve toplum önünde kendilerini ifade edebilmelerine yol açıyor. Öte yandan
diğer derslerde pek sesi çıkmayan ancak bilişim dersinde becerikli gördüğünüz
çekingen çocuklarımıza katkısı olabiliyor.
Üst görünüme geçiyoruz.
Çizgi aracını seçiyoruz.
Kısa kenarlardan birinin
üzerinde orta noktayı tespit
ediyoruz ve ortadan ortaya üst
yüzeyi tam ikiye bölecek
şekilde çizgi çiziyoruz.
Tekrar izometrik
görünüme geçiyoruz.
Taşıma aracını
seçiyoruz.
37
Taşıma aracını ilk kez kullanacağız. Taşıma aracının sihirli diyebileceğimiz özellikleri var, çoğaltma
gibi, yüzey eğimlerini değiştirmek gibi. Devam eden etkinliklerde taşıma aracını farklı amaçlar için
kullanacağız. Taşıma aracının kılavye kısayolu M (move)
(mo harfidir.
Ortadan ikiye bölen çizginin bir
yerinde(kenarlarla kesiştikleri
noktalar
hariç)
bir kez
tıklıyoruz ardından mavi eksen
boyunca bir miktar yukarı
doğru sürüklüyoruz. Hata
yapmamak için (yani tam
anlamıyla 900 açıyla çizmek
için) kılavuzluk eden kalın-kesik
mavi çizgiyi görmek gerekiyor.
Yandaki ekran görüntüsündeki
gibi kılavuz çizgi görünmeli.
Ayrıca “Mavi Eksende” ibaresi
belirecektir.
Klavyeden 50 yazıp ENTER
tuşuna basıyoruz.
Şu anda çatıya baktığımızda 100 cm taban yüzeyi, 50 cm yüksekliğe
yüksek
sahip bir üçgen görebiliyoruz. 50 cm yüksekliği özellikle tercih ettik,
etkinliğin devamında çatı çıkıntılarında rahat edeceğiz.
Seçme aracını alalım ki yanlışlıkla çizimi deforme etmeyelim.
Klavyeden BOŞLUK tuşuna basılabilir.
Yörünge aracı ile çizime farklı açılardan bakabiliriz.
Çatı yüzeyinin gerçekçiliği için çıkıntılar oluşturacağız.
Sağ görünüme geçelim.
Yörünge aracı ile biraz yukarıdan bakalım.
Yandaki gibi görünmeli, çatının iki eteği aynı anda görüş alanımızda olmalı.
Genişlet/daralt aracını kullanacağız
kullanacağı bu aşamadan sonra. Yine ölçü vererek
devam edeceğiz.
38
Genişlet/daralt aracı ile çatının önce sol bölgesini bir miktar
yükseltelim. Bir kez sol bölüme tıklayıp butonu bırakalım ve
yukarı doğru bir miktar imleci sürükleyip fareden elimizi
çekelim. Klavyeden 10 yazıp ENTER tuşuna basalım.
10 santimetre yüksekliğinde
inde bir çıkıntı oluşturduk. Şimdi aynı işlemi
çatının
diğer
bölümüne
uygulayacağız.
SketchUp
genişletme/daraltma değerlerinden sonuncusunu aklında tutar.
Böylece en son yapılan genişletme/daraltma işlemindeki değerini
benzer yüzeylere çift tıklayarak uygulayabilirsiniz. Ya da bilinen yolla
ölü elle de verilebilir.
Yine genişlet/daralt aracı aktifken çatının sağ bölümüne çift tıklıyoruz
ve 10 cm yükselmesini sağlıyoruz.
Yandaki duruma geldik.
Çizgi aracını alıyoruz.
Çizime biraz yakından bakmamız gerekebilir zira çatıda çıkıntılarını
ayıracağız.
Sağ görünüme geçiyoruz.
Çatı çıkıntısının başladığı yerden çatı eğitime paralel şekilde karşı kenara
kadar çizgi çiziyoruz. Kılavuz çizgi renginin macenta olmasına dikkat
ediyoruz. Macenta rengi paralel çizimi
ç
ifade ediyor.
Sonra sağ tarafın ayrım çizgisini çiziyoruz.
Çizgiyi önceki ayrım çizgisi ile kesişince tamamlıyoruz.
Sonuç sağ alttaki ekran görüntüsündeki gibi olmalı.
Aynı işlemleri sol görünümü seçip çatının
diğer tarafına da yapıyoruz. Her iki taraf da
aynı olmalı.
İzometrik görünümde şöyle görünmeli.
39
Çatının sövesini yapmaya başlayacağız, onları da 10
cm olarak belirleyeceğiz.
Biraz yakından balmak gerekebilir.
Genişlet/daralt aracını alıyoruz ve söve
yüzeyine bir kez tıklayıp bırakıyoruz sonrasında
bir miktar dışarı doğru imleci sürükleyip fareyi
bırakıyoruz.
Klavyeden 10 yazıp ENTER tuşuna basıyoruz. 10
santimetre uzunluğunda ilk söveyi yaptık.
Yörünge aracıyla sağa doğru biraz çevirip
yanındaki parçayı da 10 cm genişletelim.
Son yapılan genişletme mesafesini aklında tutuyor, genişlet/daralt aracı ile çift tıklamak yeterli
olacaktır.
Yine yörünge aracı ile solundan bakacak
şekilde görünümü ayarlayalım.
rlayalım.
Bu tarafın da sövelerini genişlet/daral
aracına çift tıklayarak 10 cm uzatalım.
Silgi aracını kullanarak aradaki küçük çizgilerden kurtuluyoruz. Her
iki taraftakileri de siliyoruz. (Klavye kısayolu E harfi.)
Silgi aracı ile yapılabilecek birkaç işlem daha var, ilerleyen bölümlerde yeri
geldikçe uygulayacağız.
40
Evin kapısını yapalım. Sağ görünüme geçiyoruz ve dikdörtgen
aracını alıyoruz.
Sol alt köşeden başlayarak evin sağındaki yüzeye 25x75
25x cm2
alanına sahip
hip bir dikdörtgen çiziyoruz.
Sonra sağ alt köşeden başlayarak sol üste doğru uzanan 75x25
cm2 alanına sahip ikinci dikdörtgeni çiziyoruz.
Yandaki gibi görünmeli.
Dikdörtgenlerin üst köşelerini çizgi aracı ile birleştiriyoruz.
Yalnızca kapı kalacak şekilde diğer çizgileri siliyoruz.
Sonuçta 50x75 cm2 alanına sahip dikdörtgen elde ettik. Bu
kapımız olacak.
Aynı işlemi şeritmetre ile de yapabilirdik, öğrenciler için şimdilik
kafa karıştırıcı olmasın diye bu yöntemi tercih ettik. Ayrıca bu
yöntem yeni yüzeyler oluşturma, yüzeyleri parçalara bölmede
çok etkilidir.
Kapının üstüne sundurma yapalım.
41
Dikdörtgen aracını alıyoruz. Kapının üzerine 50x10
50x cm2 alanına sahip bir
dikdörtgen çiziyoruz. Dilerseniz bu sundurma çıkıntısını çizgi aracı ile de
çizdirebilirsiniz.
Genişlet/daralt aracı ile 20 santimetrelik bir sundurma çıkıntısı
oluşturuyoruz.
Son durum yandaki gibi olmalı.
Kapının daha gerçekçi olması için
genişlet/daralt aracıyla içeri doğru 5 cm
çekiyoruz.
Sağ görünüme geçiyoruz. Kapıyı karşıdan
göreceğiz.
Sonrasında daire aracıyla küçük bir kapı tokmağı çiziyoruz.
Genişlet/daralt aracı ile kapı tokmağını 5 cm dışarı doğru genişletiyoruz.
42
Ön görümüme geçiyoruz.
İki tane pencere çizeceğiz, bu nedenle dikdörtgen aracını alıyoruz.
Önce soldaki pencerenin çerçevesini çizelim. 50x50 cm2 alanına sahip bir dikdörtgen çiziyoruz. Durum
aşağıdaki gibi olmalı. Burada çizimi göz kararı sol üst tarafa yaptık, kenarlara olan uzaklık değeri
kullanmadık.
Aynısından yanına bir tane daha yapacağız ancak bu sefer taşıma aracını kullanacağız.
Taşıma aracını alıyoruz. (M)
İmleç mevcut pencerenin içindeyken klavyeden
k
CTRL tuşuna bir kez tıkayıp çekiyoruz. Taşıma aracı
imleç simgesinin sağ üstünde küçük bir “+” işareti belirdi. Çoğaltmaya hazır anlamına gelmekte. Fare
sol tuşuyla bir kez tıklayıp çekiyoruz.
çekiyor
Sağa doğru hizaya da dikkat ederek sürükleyip olmasını
istediğimiz yere tıklıyoruz.
43
Böylece soldaki pencerenin aynısından sağ
tarafa da yapmış olduk.
Şimdi aynı iki pencereyi arka yüze de
kopyalayacağız.
Taşıma aracını alıyoruz. (M)
İmleç mevcut
vcut pencerenin içindeyken klavyeden CTRL tuşuna bir kez tıkayıp çekiyoruz. Taşıma aracı
imleç simgesinin sağ üstünde küçük bir “+” işareti belirdi. Çoğaltmaya hazır anlamına gelmekte. Fare
sol tuşuyla bir kez tıklayıp çekiyoruz.
Arka (geri) görünüme geçiyoruz.
iyoruz.
İstediğimiz yere imleci getirip bir kez tıklıyoruz.
Sonrasında aynı yöntemle yanına diğer pencereyi
de oluşturuyoruz.
Pencerelere 5cm içeri doğru genişlet/daralt
aracı ile derinlik veriyoruz. (Bir kere 5cm
derinlik verdikten sonra diğer üç pencere içine çift
tıklamak yeterli olacaktır.)
44
Şimdilik evimizi tamamlamış
olalım. Şu ana kadar bile çok
zaman aldığını söyleyebiliriz.
Bahçesini çizmeye
başlayacağız. Özetle evin
altına genişçe bir taban
çizeceğiz. Tabanın etrafında
duvarları yükselteceğiz.
Alt görünüme geçmek için
kamera > standart
görünümler > alt seçeneğine
tıklıyoruz.
Evi alttan aşağıdaki gibi göreceğiz.
Dikdörtgen aracını alıyoruz.
Evin tabanının sağ alt
köşesinden başlayan sol üst
köşesine doğru uzanan
300x200 cm boyutlarında bir
dikdörtgen çiziyoruz.
İzometrik görünüme geçip şu
andaki durumuna bir göz
atalım.
45
Bahçe duvarları için tekrar alt görünüme geçiyoruz.
Bir kenar 300 cm diğer kenarı 200 cm olan bahçe alanımız var. Elbette bu alan içinde evimizin de
kapladığı kısım var. Eğer ev olmasaydı “kopyasını oluştur” aracıyla tek hamlede duvarları çizebilir ve
yükseltebilirdik. Ancak ev bahçenin duvarlarından bir bölümünü kapattığı için dört tane uzun
dikdörtgen çizip sonrasında fazlalıkları silgiyle silerek bahçe duvarlarının çizimini tamamlayacağız.
İlk olarak dikdörtgen aracını alıyoruz ve sol yana 10x200cm2 alanına
sahip bir dikdörtgen çiziyoruz. Ölçü kontrol kutusuna 10;200 yazıyoruz.
46
Yine dikdörtgen aracıyla sol alttaki kenara
90x10 cm2 alına sahip bir dikdörtgen daha
çiziyoruz. Alt kenar uzunluğu 300 santimetreydi,
evin de uzun taban kenarı 200 santimetreydi.
Dolayısıyla bahçeye kalan kenar uzunluğu 100
santimetre olmuş oldu. 10 santimetre
santi
de soldaki
dikdörtgen için gitti.
Sonuç yandaki gibi görünmeli.
47
Sağdaki kısımdan devam edelim. (Şu anda alttan baktığımız için
sağımızda kalsa da tepeden baktığımızda solda kalıyor.)
100x10 cm2 alanına sahip bir dikdörtgen de bu kenara çiziyoruz.
Şöyle görünecek.
Üst kısımdan devam ediyoruz. 280x10 cm2 alanına sahip bir dikdörtgen de buraya çiziyoruz.
48
Şu anda bahçe duvarları için büyük iş bitmiş
görünüyor.
Silgi aracını alıyoruz ve üç adet kısa çizgiden
kurtuluyoruz.
Evimizin bahçe duvarlarını tamamlamaya az kaldı.
Burada isterseniz küçük bir bölümü de bahçe
kapısına ayırabilirsiniz. Daha fazla uzatmamak
adına ben kapı yapmıyorum, tercih sizin.
Bahçe duvarları için gerekenleri
yaptık.
İzometrik görünüme geçiyoruz. (Önce üst sonra iso
simgesine tıklarsanız kesin sonuç alabilirsiniz. Alt
görünümden sonra izometrik görünüme doğrudan geçiş
yapılmak istendiğinde alttan izometrik gösteriyor. Oysa
biz üst çaprazdan
razdan bakmak istiyoruz.)
49
Yörünge aracını kullanarak evimizi sola doğru
biraz çevirelim. Görünümü yandaki gibi yapalım.
Gerekirse biraz yaklaşalım.
Genişlet/daralt aracını alalım ve bahçe
duvarımızı 30 santimetre yükseltelim.
Sıra geldi en eğlenceli kısma: Malzeme kaplama.
Unutmayın;;
malzeme
kaplaması
yapıldıktan sonra işlemci daha fazla
çalışacak ve yörünge aracıyla farklı
açılardan
bakarken
her
seferinde
yeni
hesaplamalar yapmak zorunda kalacaktır. Bu da
performansı bir miktar düşürecektir.
Boya kovası aracına tıklıyoruz. Aynı anda
an
malzemeler penceresi (malzeme gezgini) de
açılacaktır. Çatı için, duvarlar için kategoriler
göreceksiniz. Ayrıca zemini çim kaplamak için de
“yeşillik”
kategorisindeki
malzemeleri
kullanabilirsiniz. Camlar için “yarı saydam”
kategorisinde uygun malzemeler
er mevcut.
Farenin tekerleğine basılı tutarak yörüngeyi aktif
hale getirip farklı açılardan bakıp tüm yüzeyleri
malzeme kaplayıp projemizi kayıt ediyoruz.
Tebrikler.
50
ETKİNLİK 007 – TABURE
Bu etkinlikte amacımız gruplama, taşıma ile çoğaltma özelliğini kavratmak olacak.
Etkinlik-007
Öncelikle görünümler araç çubuğunu açıyoruz, görünümü “üst” yapıyoruz.
Model bilgisi altından da uzunluk birimini ondalık/santimetre olarak belirliyoruz.
Bryce’ı siliyoruz.
Daire aracını seçiyoruz. (Klavyeden C kısayolunu da kullanabilirsiniz.)
Gerekirse biraz çizim alanına yaklaşabiliriz.
Kaynak noktasına bir kez tıklayıp çekiyoruz.
Sonra dışarı doğru imleci biraz sürükleyip
fareyi bırakıyoruz. Klavyeden dairenin
yarıçap değeri gireceğiz.
Klavyeden 20 yazıp ENTER tuşuna basıyoruz.
Yarıçapı 20 santimetre olan bir daire çizmiş olduk. Şu
anda dairemiz iki boyutlu ve x-y düzleminde.
Biraz yakından bakalım.
İzometrik görünüme geçelim. Yandaki gibi
görünmeli.
Genişlet/daralt aracıyla yukarı doğru 5 santimetre
yükseltiyoruz.
Kamera menüsü altındaki Standart Görünümler alt
menüsünden Alt seçeneğine tıklayarak taburenin
tablasına alttan bakıyoruz, az sonra ayaklarını çizeceğiz.
51
Biraz daha yakından bakalım.
Çizgi aracını alıp, kırmızı eksen boyunca daireyi boydan boya ikiye bölelim.
Yine çizgi aracıyla yeşil eksen boyunca daireyi
dört parçaya bölelim.
Ancak bu bölme işini iki parça halinde yapınız.
Önce ortadan kenara sonra ortadan diğer
kenara şeklinde olsun. Aksi halde kapalı alanları
dörde ayırmaz ve çizgileri gerçek anlamda
kesiştirmez.
Sonuçta sağdaki gibi dört eşit parçaya bölünmüş
olmalı.
Şimdi elimizde her biri 20 cm
uzunluğunda dört tane çizgi oldu. Bu
çizgilerin orta noktalarını merkez nokta
belirleyerek 3 cm yarıçaplı daireler çiziyoruz.
Taburemizin dört ayağı olacak bu nedenle dört
tane 3 cm yarıçaplı daire çizdik, taburemizin
dengesini korumak adına da kenarlara, ortaya
ve birbirlerine eşit mesafede çizdik.
Son durum yandaki gibi olmalıdır.
52
İzometrik görümüme geçiyoruz. Alttan çapraz görünecektir.
Ayaklardan birini genişlet/daralt aracı ile aşağı doğru 50 cm
uzatıyoruz.
Son mesafe değerini tekrar kullanacağız. Genişlet/daralt aracı
ile diğer ayaklara çift tıklıyoruz. Sonuç şöyle:
İzometrik baktığımızda tabureyi yandaki gibi göreceğiz, yörünge aracı ile her
yönden taburemizi gözden geçirelim.
Taburemiz şimdilik tamam ancak az sonra daha fazla tabureye ihtiyacımız olacak. Bu
nedenle elimizdeki tabureyi çoğaltmak üzere gruplandıracağız.
Eğer öncesinde Microsoft Office yazılımlarında şekilleri gruplamayı gösterdiyseniz
somutlaştırmak adına örnek olarak verebilirsiniz. Bir de taburenin ayaklarının kırmızı
eksen hizasına gelmesi gerekmekte bunu da gruplamadan hemen
sonra kolayca yapacağız.
Taburenin etrafından seçme aracı ile kapsayarak tamamını
seçiyoruz.
Seçim ile ilgili bir püf noktası var, şöyle ki: Eğer seçme aracı ile
soldan sağa yönlü kapsayarak seçim yapıyorsanız, başarı için
seçmek istediğiniz çizimlerin tamamını kapsamanız gerekir. Tam
tersi yönde yani sağdan sola doğru seçim yaparsanız, tam olarak
kapsamasa bile, çizimin bir kısmına dahi temas etmesi halinde seçim
başarılı olacaktır.
53
Seçim işleminden sonra Düzen > Grup Yap seçeneği ile
tabureyi gruplandırmış olacağız. Menü kullanmak yerine
tabure içine sağ tıklayıp çıkan menüden Grup Yap
seçeneğine de tıklanabilir.
Gruplandırdığımız tabure etrafında şeffaf bir dikdörtgen
prizma belirecek.
Bu prizma gerçekte olmayan, üç boyutlu düzlemde
taburenin sınırlarını gösteren kılavuz niteliğindedir.
Artık tabureyi taşımak, kopyalamak, ölçeklendirmek
istediğimizde bu işlem taburenin tüm parçalarına sirayet
edecektir.
Bundan böyle gruplandırdığımız taburede değişiklik
yapmak için grubu düzenlememiz gerekecek.
Gruplandırılmış tabure tek bir nesne olarak davranacak.
İstenirse grup adlandırılarak karmaşık/gelişmiş projelerde
düzen sağlanabilir. Grubu adlandırmak için modele sağ
tıklayıp Varlık Bilgisi seçeneğine tıklanmalıdır.
Biraz uzaktan bakalım.
Görünümü ön yapalım.
Yandaki gibi göreceğiz. Kırmızı eksen üzerinde taburenin tabla
kısmını çizmiştik sonra alttan bakarak ayaklarını çizmiştik. Bu nedenle
Z ekseninde ayaklar negatif yönde durmakta. Ayakları tam olarak
kaynak noktası hizasına getirmek için taşıma aracını kullanacağız.
54
Taşıma aracına tıklıyoruz. Taburenin sol alt köşesinden
tutup imleci kaynak noktasına kadar getiriyoruz ve
bırakıyoruz.
Sonuç yandaki gibi olacak. Şu anda taburemizin ayakları kırmızı
eksenin hemen hizasında yer alıyor.
Sıra geldi taburelerimizi çoğaltmaya. Bir önceki etkinlikte (Bahçeli
Ev) pencereleri kopyalarken kullandığımız yöntemi kullanacağız:
Taşıma aracı ve CTRL tuşu.
Üst görünüm geçiyoruz.
Taşıma aracını alıyoruz.
Klavyeden CTRL tuşuna bir kez basıyoruz ve elimizi çekiyoruz. Taşıma
simgesinin sağ üstünde “+” simgesi belirecek. Bir kez tıklayıp sol tuştan
parmağımızı çekiyoruz.
İmleci sağa doğru yeterince sürükleyip bir kes
tıkladığımızda aynı tabureden bir tane daha elde etmiş
oluyoruz.
İzometrik ve üst görünümleri
yan yana görüyoruz.
55
Aynı şekilde taburelerimizi daha fazla çoğaltabiliriz. Öğrencilerimizin
taşıma aracını daha iyi kullanmalarını sağlayacak egzersizler olarak
düşünebilir.
SketchUp’ta sayı belirterek kolayca istenilen miktarda çoğaltma
yapmak mümkündür. Örneğin elimizdeki tabureyi kırmızı eksen
boyunca 10 adet çoğaltmak istiyoruz. Adım adım nasıl yapacağımızı
görelim:
1. Taşıma aracını alıyoruz. CTRL tuşuna bir kez basıp çekiyoruz. İmlecin sağ üstünde “+” simgesi
belirdi.
2. Çoğaltılacak yöne doğru imleci sürüklüyoruz sonra bir kez tıklayarak bir adet çoğaltıyoruz.
3. Klavyeden “10x” (10 ve yanına çarpı işareti) yazdığımızda bunu ölçü kontrol kutusunda
göreceksiniz. ENTER tuşuna basıyoruz ve 10 adet çoğaltma işlemi tamamlandı.
Taburelerimizi malzemelerle kaplayalım, renklerle boyayalım.
Her bir tabure birbirinden bağımsız modelleri temsil eder. Dolayısıyla bir taburede yapılacak değişiklik
diğerlerine yansımaz. Grup ve bileşen arasındaki farkı bir sonraki başlıkta bulacaksınız.
Her bir tabureyi boyamak için çift tıklayabilir ya da sağ tuş menüsünden Grup Düzenle seçeneğini
kullanabilirsiniz. Grubu düzenleme modundan çıkmak için düzen menüsünden Grup/Bileşen Kapat
seçeneğini, grubun menzili dışında bir alana sağ tıklayıp Grubu Kapat butonunu ya da grubun menzili
dışında bir alana fare sol tuşu ile tek tıklama yeterli olacaktır.
Etkinlik sona erdi, tebrikler…
56
YARARLANILAN KAYNAKLAR
BİLGİ KAYNAKLARI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Sketchup-Herkes İçin 3 Boyutlu Tasarım, Ahmet Turan Köksal, Pusula Yayıncılık, 2014
http://tr.wikipedia.org/wiki/SketchUp, 21 Nisan 2015 Salı
https://tr.wikipedia.org/wiki/Koordinat_sistemi
Ulusal ve Uluslar arası Ticari Kurallar ve Uygulama, Erkut ONURSAL, 2000
(http://celenkgumruk.com.tr/dokumanlar/uluslararasi-olculer/ adresinden 04.09.2015 tarihinde alınmıştır)
http://www.zmescience.com/other/map-of-countries-officially-not-using-the-metric-system/, 04.09.2015
http://www.ntv.com.tr/video/teknoloji/yercekimine-karsi-3d-yazici-teknolojisi,WFkrEDNn50CeQtwHcGRitA,
08.09.2015
http://www.3bfab.com/3d-akademi/sik-sorulan-sorular, 08.09.2015
http://www.chip.com.tr/haber/ozel-3b-yazicilari-denedik-ev-kullanicilari-icin-3b-yazicilar_41016_3.html,
09.09.2015
https://en.wikipedia.org/wiki/Fused_deposition_modeling, 09.09.2015,
https://en.wikipedia.org/wiki/Stereolithography, 09.09.2015
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4189697/, 09.09.2015
https://tr.wikipedia.org/wiki/Polimer, 09.09.2015
http://pva.nedir.com/, 09.09.2015
http://3dprintingforbeginners.com/filamentprimer-2/
http://www.olymposdesign.com/tr/3d-3-boyutlu-tarama, 09.09.2015
SketchUp Basics for K-12 Education,
http://moodle.tfd215.org/pluginfile.php/53171/mod_resource/content/1/EDU_SketchUp Basics.pdf
GÖRSELLERİN KAYNAKLARI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
http://www.infor.uva.es/~descuder/proyectos/animacion/XYZ.gif
http://www.bilgiegitim.com/ders_notlari/html/autocad_dosyalar/image152.jpg
http://www.klp-turkuaz.com/wp-content/uploads/2012/02/SA%C4%9E-EL-KURALI-%C4%B0LE-TEMELEKSEN-Y%C3%96NLER%C4%B0.jpg
http://ts-exim.com/sites/default/files/9a.jpg, 14:20 22.8.2015
http://www.webreference.com/3d/cararra/images/cararra_ch01_11.jpg, 13:23 23.8.2015
http://cdn.zmescience.com/wp-content/uploads/2011/03/metric-system.png
http://pngwebicons.com/upload/laptop_PNG8913.png
http://images.amazon.com/images/G/01/electronics/detail-page/B004LXK8LI_dimensions.jpg
https://compareninja.com/files/zaxe_bordo_priyoid.jpg
http://ecx.images-amazon.com/images/I/81CWsTZ-0JL._SL1500_.jpg
http://ecx.images-amazon.com/images/I/81LDsMvg%2BAL._SL1500_.jpg
http://ecx.images-amazon.com/images/I/51WOpatP9qL._SL1024_.jpg,
http://3boyutlutarayicilar.com/images/products/3d_scanner/hdi-scanners.jpg
57

3B Modelleme - Olcay Büyükçapar

Transkript

Benzer belgeler

İlk Kez Çalıştırma 6

Görselleştirme - SAYISAL MİMAR

Projelendirme - SAYISAL MİMAR

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ KAMPÜS BİLGİ SİSTEMİ

03. Ölçülü ve Verimli Çalışmak

Sketchup 1 - sayısal mimar

OmniTRANS ile taşıma modelleme