ATAK PROGRAMI`NDA fi‹RKET‹M‹Z ANA YÜKLEN‹C‹L‹

Transkript

ATAK PROGRAMI'NDA fi‹RKET‹M‹Z ANA YÜKLEN‹C‹L‹⁄‹NDE AGUSTAWESTLAND ‹LE
SÖZLEfiME GÖRÜfiMELER‹NE BAfiLANDI
Yazılım ve donanımı milli
imkanlarla tasarlanıp üretilen yüksek
teknoloji ürünü aviyonik cihazların
tedarik edilecek helikopter
platformuna entegre edilmesi
suretiyle Kara Kuvvetleri
Komutanlığı'nın (KKK) Taarruz
Taktik/Keşif Helikopteri ihtiyacının
karşılanmasına yönelik 50+41
(Opsiyonel) Taarruz Taktik/Keşif
Helikopteri'nin tedariğine ilişkin
Teklife Çağrı Dosyası (TÇD)
Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM)
tarafından Şubat 2005'de
yayımlanmıştır. 30 Mart 2007
tarihinde düzenlenen Savunma
Sanayii İcra Komitesi (SSİK)
toplantısı neticesinde, KKK Taarruz
Taktik/Keşif Helikopteri (ATAK)
Projesi'nde daha önce kısa listeye
alınmış bulunan Denel ve
AgustaWestland firmalarının
tekliflerinin değerlendirilmesi
sonucunda, Şirketimiz ana
yükleniciliğinde AgustaWestland
firması ile sözleşme görüşmelerine
başlanmasına karar verilmiştir.
ATAK Programı için kurgulanan
model uyarınca TUSAŞ Ana
Yüklenici, Aselsan ve
AgustaWestland firmaları ise alt
yüklenici olacaklardır. Şirketimiz
program kapsamında “Program ve
Sözleşme Yönetimi”, “Sistem
Entegrasyonu Tasarımı ve
Geliştirilmesi”, “Kalifikasyon”,
“Üretim” ile “Entegre Lojistik Destek”
alanlarında iş payına sahip olacaktır.
Toplam proje süresi 114 ay
olarak belirlenen proje takvimi
uyarınca, ilk Türk Özgün
Konfigürasyonu Helikopteri'nin
kalifikasyonu 58 ay, ilk Türk Özgün
Konfigürasyonu Helikopter'in
teslimatı ise 60 ay olarak
planlanmıştır.
2
TAI’N‹N SES‹ • MAYIS’ 2007
Şirketimizin iş payı
AgustaWestland firmasıyla yapmış
olduğu iş paylaşımı doğrultusunda,
gövde üretiminde altıncı
helikopterden itibaren kademeli
olarak maksimum olacak düzeyde
artacaktır.
AgustaWestland firmasının Temel
Konfigürasyon Helikopteri modifiye
edilerek, Türk Özgün
Konfigürasyonu Helikopteri'nin
yaratılmasına yönelik Şirketimiz
tarafından gerçekleştirilecek
mühendislik çalışmaları; Performans
ve Uçuş Mekaniği Analizleri, Yapısal
Modifikasyon, Uçuşa Elverişlilik ve
Kalifikasyon İşlemleri, Uçak
Seviyesinde Aselsan'ın tasarlayacağı
görev bilgisayarı için operasyonel ve
fonksiyonel sistem tanımlamaları,
bazı kritik yazılım modüllerine
katılım, Elektrik Sistemi ve Grup-A
Kiti Modifikasyonu, Sistem
Entegrasyon Laboratuarı ile
EMI/EMC, yer ve uçuş testlerini
kapsayacaktır. SSM'ye karşı
helikopterin nihai tasarım ve
performans sorumluluğunu da
üstlenecek olan Şirketimiz, ayrıca
AgustaWestland firmasının
gerçekleştireceği motor değiştirme
ve buna bağlı sistemler ile Otomatik
Uçuş Kontrol Bilgisayarı ve Uçak
Sistemleri Sağlık İzleme Bilgisayarı
modifikasyonuna yönelik yazılım
aktivitelerine aktif katılım
sağlayacaktır.
ATAK programının Ana
Yüklenicisi olarak TUSAŞ, entegre
lojistik destek kapsamında;
Helikopter Firması ve Aselsan'dan
aldığı ELD Veri Paketi modüllerini
(bakım ve pilot el kitapları v.b)
birleştirerek, nihai Türk Özgün
Konfigürasyonu Helikopteri'nin ELD
Veri Paketi'ni hazırlayacak,
gerçekleştirdiği tasarım
faaliyetlerinin uzantısı olarak Lojistik
Destek Analizi yapacak, Türk Özgün
Konfigürasyonu Helikopteri'ne ait
Pilot ve Bakımcı Eğitimlerini
gerçekleştirecek, Türk Özgün
Konfigürasyonu ve Temel
Konfigürasyon Helikopterleri'ne ait
Garanti, Destek Ekipmanı, Teknik ve
Yedek Parça Yönetim ve
Koordinasyonu ile Türk Özgün
Konfigürasyonu ve Temel
Konfigürasyon Helikopterleri'nin
parçaları ile ekipmanlarına ait NATO
Stok Numarası (NSN) alınmasına
yönelik kodlandırma işlemlerini
gerçekleştirecektir.
Şirketimiz, ATAK programı
kapsamında imzalanacak olan
İşbirliği Anlaşması ile; helikopterin
yeni konfigürasyonunun fikri
mülkiyetine ortak olmasının yanı
sıra, Nihai Montaj ve Uçuş İşlemleri
de dahil olmak üzere bütün gövde
üretimi için dünyada tek kaynak
olacaktır.
ATAK programı Şirketimize uzun
süreli büyük proje yönetim tecrübesi
kazandırmasının yanında,
entegrasyon kabiliyetimizin
gelişmesine de katkıda bulunacaktır.
Kazanılacak kabiliyetler ve deneyim
benzeri kapsamda uluslararası
projeler almamıza vesile olacaktır.
Hepsinden önemlisi, ATAK programı
ile TUSAŞ'ın lisans haklarına sahip
olacağı ve tanımlanmış bir alanda
satışını yapabileceği bir ürünü
olacaktır.
‹çindekiler
TUSAfi-TÜRK Havac›l›k ve Uzay Sanayii A.fi.
ISSN
1301-6075
TAI’N‹N SES‹ 83
TUSAfi ADINA SAH‹B‹
Muharrem DÖRTKAfiLI
‹çindekiler ...................................................................................... 3
SORUMLU YAZI ‹fiLER‹ MÜDÜRÜ
Y›lmaz GÜLDO⁄AN
Yay›n Kurulu’ndan .......................................................................... 4
YAYIN KURULU
Nursel KÖRAN (Baflkan)
Bican Çelik ATEfi
Bilge TOKMAKÇIO⁄LU
Yönetimden ................................................................................... 5
Nevin ÜÇYILDIZ
U¤ur BAYDUR
DANIfiMA KURULU
Atila HAfiLAMAN
‹fl Gelifltirme Faaliyetleri ...................................................................5
Aylin SÖNMEZ
Bo¤açhan TELER‹
Bülent TANYOLAÇ
Canan AVfiAR
Tasar›m ve Mühendislik Faaliyetleri ............................................ 7-12
Yeflim NEFTÇ‹
FOTO⁄RAFLAR
Ferda GÜNAYDIN
Modernizasyon Faaliyetleri .........................................................13-15
‹DARE YER‹
P.K. 18, Kavakl›dere 06692
Tesislerimizden ........................................................................ 16-20
Ankara - TÜRK‹YE
Tel: (312) 811 18 00
Fax: (312) 811 14 25
http://www.tai.com.tr
Ziyaretçilerimiz ..............................................................................21
TASARIM, GRAF‹K UYGULAMA
Mönch Türkiye Yay›nc›l›k
Tel: (312) 441 93 54
Personelimizden ........................................................................22-26
RENK AYRIMI
ReproTek
Aktüel ...........................................................................................27
BASKI
Ankara Ofset
3
Yay›n Kurulu’ndan
Değerli Okurlarımız,
Kuruluş misyonunu
tamamlayan Şirketimiz, bugün
havacılık ve uzay sektöründe belli
yönetim teknolojilerine sahip,
üretim mühendisliğinde
konfigürasyon yönetimi kültürüne
haiz, kalite teminatı sistemini
oturtmuş, eş zamanlı mühendislik
konusunda dünya çapında kendini
kanıtlamış şirketlerle çalışabilecek
altyapıyı oluşturmuş ve hepsinden
önemlisi özgün ürün tasarlayıp
üretecek veya çözüm oluşturacak
bir seviyeye gelmiştir.
Şirketimizin geleceğe yönelik
vizyonu: Cumhuriyetimizin 100.
yılında, özgün/ortak tasarlanmış
hava araçlarına ve uydulara sahip
olan; modifikasyon, modernizasyon
ve üretimde çağdaş yüksek
teknolojileri yakalayarak küresel
rekabet gücüne ulaşmış; gururlu,
mutlu ve huzurlu çalışanlarının
yarattığı dünya markası olmaktır.
Bu vizyona ulaşmak amacıyla
kısa bir süre önce Şirketimizin orta
ve uzun vadeli hedeflerini, temel
ilke ve politikalarını, önceliklerini
ve izlenecek yöntemlerle kaynak
dağılımını içeren stratejik plan
güncellenmiştir.
Stratejik planda hedeflerimiz üç
başlık altında toplanmıştır.
Birinci hedefimiz; bir taraftan
insansız hava araçları, eğitim
uçağı ve uydu platformlarında
özgün ürün ve sistemler geliştirerek,
diğer taraftan da jet uçakları,
nakliye uçakları ve helikopterlerin
modernizasyon ve entegrasyonunu
yaparak, Silahlı Kuvvetlerimize
“egemen sistem” sağlamaktır.
İkinci hedefimiz sürdürülebilir
büyüme ve kazanç sağlamak
etrafında toplanmıştır. Bu hedefin
gerçekleştirilmesi birinci hedefimiz
ile doğrudan ilişkili olmakla
birlikte, burada uluslararası ortak
geliştirme projelerine hak sahibi
ortak olarak katılmak; dünya
havacılık sektörünün liderliğini
yapan havacılık şirketlerinin
stratejik ve vazgeçilmez bir iş ortağı
olmak; tasarım, üretim ve hizmet
alanlarında yurt içi alt yüklenici
kullanımını artırmak ile montaj ve
yüksek teknoloji alanlarına
odaklanmak hedeflenmektedir.
Üçüncü hedefimiz ise
müşterilerimiz, hissedarlarımız,
çalışanlarımız ve toplumumuz için
kazanmak ve kazandıkça
paylaşmaktır.
Stratejik hedeflerimiz
doğrultusunda Yönetim Kurulumuz
4
tarafından 2007 yılı “Tanıtım” ve
“İnsan Kaynakları” yılı seçilmiştir.
Şirketin kabiliyet ve ürünlerinin
yurt içi ve yurt dışında tanıtılması,
Şirketimizin yenilenmiş olan
misyon ve vizyonu ile hedeflerinin
kamuoyuna anlatılması açısından
büyük önem taşımaktadır.
Büyük önder Atatürk'ün
gösterdiği “İstikbal Göklerdedir”
hedefi ve “Kendi Uçağını Kendin
Yap” ulusal heyecanı ışığında;
üretimimiz, ihracatımız,
vergilerimiz, yarattığımız istihdam
ile ülke ekonomisine katkıda
bulunmaya ve ülkemizi
teknolojinin zirvesine taşıma hedefi
doğrultusunda çalışmalarımıza
azimle devam ediyor, havacılık ve
uzay sanayisinde “Dünya çapında
söz sahibi bir Şirket” olacağımıza
inanıyoruz.
YAYIN KURULU
Yönetimden
K›ymetli Okurlar›m›z,
TUSAfi Ailesi'nin
De¤erli Mensuplar›,
Oldukça yo¤un geliflmelerin
yafland›¤› bir süreçten geçmekte
oldu¤umuz malumlar›n›zd›r. Y›lda
3-4 kez yay›mlad›¤›m›z bu dergi bile
geliflmeleri sizlerle paylaflmak için
yetersiz kalabilmektedir. Ama daha önceki yaz›lar›mda da
sözünü etti¤im üzere geliflmeler mutluluk ve heyecan
vericidir; sorumluluklar› da bir o kadar büyüktür. Mali
hacimlerini, ifl yükü miktarlar›n›, gündemimizde kalacaklar›
süreyi dikkate alarak özelikle iki önemli proje üzerinde
durmak istiyorum.
Birincisi; ATAK olarak adland›r›lan Taarruz
Taktik/Keflif Helikopteri Projesi karar› 30 Mart 2007
tarihli SS‹K toplant›s›nda verildi ve A129 helikopteri ile
birlikte TUSAfi Milli Ana Yüklenici olarak seçildi. Bu
projede fiirketimiz AgustaWestland ve Aselsan ile birlikte
çal›flacak; KKK.l›¤›m›za “Egemen” bir sistemi teslim
edecek; özgünlefltirilmifl ürünün lojistik haklar›na, 3'ncü
ülke sat›fl ve destek lisanlar›na da sahip olacak. Taraflar
aras›nda sözleflme görüflmeleri yo¤un bir flekilde devam
ediyor. K›sa bir sürede tamamlanmas›n› ümit ediyoruz.
‹kincisi; Müflterek Taarruz Uça¤›-Joint Strike Fighter
(JSF-F35) projesine Devletimiz kat›lma karar› ald›. Biz de
bu projeden oldukça önemli bir hacimde ifl alma
konusunda Northrop Grumman (NG) firmas› ile
mutabakata vard›k. Uçaklar›n “orta gövdesi” ABD d›fl›nda
tek kaynak olarak yeni oluflturaca¤›m›z kompozit
tesislerimizde üretilecek. Bu teknolojiye sahip birkaç
kurulufltan birisi olaca¤›z ve yüksek teknoloji içeren gövde
üretiminde önemli bir avantaj yakalayaca¤›z.
Yukar›da sözünü etti¤im büyük hacimli iki projenin
d›fl›nda, yine çok önem verdi¤imiz, özelikle mühendislik
yo¤un sorumluluklar›m›z olan ve Ana Yüklenici olarak
görev yapt›¤›m›z “Özgün
Gelifltirme” ve “Modernizasyon”
projelerindeki bir seri geliflmeyi ise,
bu sene 8'incisi düzenlenen ve her
sene artan kat›l›m ile baflar›s›n›
sürdüren IDEF Fuar› esnas›nda sizlerle paylaflmay›
planl›yoruz.
Bu vesile ile arz etmek istedi¤im bir di¤er husus ise,
4 Nisan 2007 tarihinde yap›lan Ola¤an Genel Kurul
toplant›m›zda Hissedarlar›m›z›n alm›fl oldu¤u bir karard›r:
fiirketimizin daha önce TUSAfi Havac›l›k ve Uzay Sanayii
A.fi. olan ismi “TUSAfi-TÜRK Havac›l›k ve Uzay Sanayii
A.fi. / TURKISH Aerospace Industries Incorporation”
olarak de¤ifltirilmifl olup, Türkçe'de TUSAfi, ‹ngilizce'de
TAI k›saltmalar› kullan›lacakt›r. Böylece, hem milletimizin
“kendi uça¤›n› kendin yap” toplumsal motivasyonu ile
destekledi¤i ve 1973 y›l›nda kurulan TUSAfi ile ba¤›m›z
devam etmekte, hem de uluslararas› pazarda bir marka
haline gelmifl TAI isminin kullan›m› sürdürülmektedir.
Ayn› toplant›da görev süresi dolan Yönetim ve
Denetim Kurulu üyelerimiz, yerlerini yeni üyelerimize
baflar› dilekleri ile b›rakarak veda etmifllerdir. Oldukça
yo¤un bir dönemde görev yapan ayr›lm›fl üyelerimize
flahs›m ve TUSAfi-TÜRK Havac›l›k ve Uzay Sanayii A.fi.
personeli ad›na flükranlar›m› sunuyorum.
Tüm okurlar›m›za ve ailemizin de¤erli mensuplar›na
sa¤l›k ve baflar›lar dilerim.
Sevgi ve sayg›lar›mla,
Muharrem DÖRTKAfiLI
Genel Müdür
5
‹fl Gelifltirme Faaliyetleri
TUSAfi'IN AVRUPA B‹RL‹⁄‹ ÇERÇEVE PROGRAMLARINA KATILIMI
Avrupa Birliği'nin (AB) bilimsel
araştırma ve teknoloji kapasitesinin
artırılması ve bu yolla sosyal ve
ekonomik kalkınmanın sağlanması
amacıyla 1984 yılında başlatılan
Çerçeve Programları'na Şirketimiz
“ALCAS”, “MAAXIMUS” ve
“HEMATS” projeleri ile
katılmaktadır.
ALCAS (Advanced Low Cost
Aircraft Structures) projesi, 20022006 dönemini kapsayan “6ncı
Çerçeve Programı Havacılık ve
Uzay” tematik alanı altında yer
almaktadır. Projenin amacı iş jetleri
ve yolcu uçakları gibi hava
platformlarının işletme maliyetlerini,
temel uçak yapılarında kompozit
malzeme kullanımını artırarak, %15
oranında düşürmektir. Kompozit
malzeme kullanımının artırılması ile
uçak ağırlığının azaltılmasının yanı
sıra üretim ve bakım/onarım
maliyetlerinin de aşağı çekilmesi
hedeflenmektedir.
AIRBUS-İngiltere'nin liderliğinde
yaklaşık 19 farklı ülkeden 60
katılımcı ile yürütülmekte olan proje
“yolcu uçağı kanat platformu”,
“yolcu uçağı gövde platformu”, “iş
jeti kanat platformu” ve “iş jeti gövde
platformu” olmak üzere dört ana
teknik platformdan oluşmaktadır.
Şirketimiz, yolcu uçağı kanat
platformu altında “Yan Kanat
(Kaburga-Rib9)” ve “Orta Kanat (Ön
Kiriş-Spar)” iş paketlerinde tasarım
ve üretim faaliyetlerine
katılmaktadır.
MAAXIMUS (More Affordable
Aircraft Structure Lifecycle Through
Extended Integrated & Mature
Numerical Sizing) ve HEMATS
(Helicopter Manoeuvre Training
Simulator) projeleri, 2007-2013
yıllarını kapsaması planlanan “7nci
Çerçeve Programı Ulaştırma” tematik
alanı altında yer almaktadır.
AIRBUS-Fransa'nın liderliğinde
yürütülen çok uluslu ve büyük
ölçekli bir araştırma projesi olan
MAAXIMUS projesinin amacı;
kompozit malzemenin giderek daha
fazla kullanıldığı yeni nesil
uçaklarda imalat ve montaj süresini
kısaltacak yeni kompozit gövde
konsepti geliştirmek, tasarım
sürecini ve maliyetlerini düşürecek
özel bir test ortamı sayesinde
teknolojik açıdan daha üstün, daha
maliyet etkin bir nihai ürünün daha
kısa zamanda piyasaya çıkmasını
sağlayarak, rakipler karşısında
avantaj yaratmaktır.
Daha küçük ölçekli bir Ar-Ge
projesi olan HEMATS'ın amacı ise
helikopterler için çok yönlü
manevra kabiliyetine haiz maliyet
etkin bir eğitim simülatörü
geliştirilmesidir. Mayıs ayında fiyat
tekliflerinin sunulacağı projeler için
AB Konsorsiyumu'nun
değerlendirme sürecini takiben
“devam et” veya “etme” kararı
verilecektir.
YEN‹ NES‹L F-16 UÇA⁄I'NIN SON MONTAJ VE TESL‹MAT ‹fiLEMLER‹ TUSAfi'TA YAPILACAK
Soldan sa¤a, ODC Baflkan› Tümg. Peter SUTTON, ABD
Büyükelçisi Sn. Ross WILSON, MSB Sn. Vecdi GÖNÜL, SSM Sn.
Murad BAYAR ile HvKK Lojistik Bflk. Tümg. R›dvan ULUGÜLER.
30 adet F-16 Blok 50+ uçağı
alımına yönelik olarak Savunma
Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ile ABD
6
Hükümeti ve ana yüklenici
Lockheed Martin firması arasında
devam eden görüşmeler
sonuçlanmış ve projeye ilişkin
anlaşma 30 Nisan 2007 tarihinde
imzalanmıştır. Anlaşma kapsamında
tedarik edilecek olan 30 adet yeni
nesil F-16 uçağının son montaj ve
teslimat işlemleri TUSAŞ tesislerinde
yapılacaktır.
Söz konusu anlaşmanın
imzalanması münasebetiyle 11
Mayıs 2007 tarihinde SSM'de Milli
Savunma Bakanı Sn. Vecdi Gönül ve
ABD Büyükelçisi Sn. Ross Wilson ile
Genelkurmay Başkanlığı, Milli
Savunma Bakanlığı, Hava Kuvvetleri
Komutanlığı, ODC, Lockheed
Martin, General Electric, TUSAŞ,
TEI, Mikes ve Aselsan yetkililerinin
katılımıyla bir tören düzenlenmiştir.
Projenin Ülkemiz, Hava
Kuvvetlerimiz ve savunma/havacılık
sanayimiz için hayırlı olmasını
diliyoruz.
Tasar›m ve Mühendislik Faaliyetleri
HEDEF UÇAK S‹STEMLER‹
Hassas bölgelerin hava tehdidi
altında başarılı bir şekilde
savunulması ülkeler için hayati
önem taşımaktadır. Bu sebeple hava
savunma birimlerinin; yeterliliklerini
korumaları elzemdir. Bu ise, ancak;
barış zamanında, sürekli eğitimlerle
gerçekleştirilebilmektedir. Düşman
uçak ve hava tehdidi unsurlarını
simüle edebilen, düşük maliyetli
hava hedeflerinin kullanımıyla; silah
sistemleri ve operatörlerinin
performansı istendiği zamanlarda
ölçülebilmekte ve
geliştirilebilmektedir.
TSK'nın bu doğrultudaki artan
hava savunma eğitim ihtiyaçlarını
karşılamak üzere; Şirketimiz ile MSB
arasında imzalanan sözleşme
doğrultusunda yürütülen bir Ar-Ge
projesi kapsamında, KKK ve HvKK
ihtiyaçlarına uygun yüksek hızlı,
gelişmiş ama diğer yandan düşük
üretim ve bakım maliyetli Atış Hedef
Uçağı "Turna" ve Takip Hedef Uçağı
"Keklik" ile bu sistemlere ait yer
kontrol ekipmanları ve destek
birimleri geliştirilerek üretilmiştir.
MSB tarafından kabul edilen söz
konusu sistemler, gerekli eğitimlerin
ardından, TSK tarafından
kullanılmaya başlanmıştır.
ATIŞ HEDEF UÇAĞI - TURNA:
TURNA, radar, optik, ısıl veya
manuel olarak kontrol edilen
namlulu uçaksavar silahları ve
güdümlü füzelerin atışlı/atışsız takip
görevleri için kullanılmaktadır.
TURNA ile eğitim yapabilen
sistemler Rapier ve Stinger füzeleri
ile 7.62mm - 76mm kalibrelerdeki
namlulu silahları da içeren geniş bir
yelpazededir. TURNA sistemi ile;
doğrudan uçağın üzerine atış (uçak
üzerinde akustik veya radar MDI)
veya manş/pankart ile birlikte
çekilebilir akustik Atış Skor
Kaydedici (MDI) üzerine atış
gerçekleştirilebilmektedir. TUSAŞ'ın
Standart Atış Hedef Uçağı TURNA/S
sistemlerinin, TSK tarafından
kullanımı ile kısa zamanda sistem
esnekliğini, düşük görev risklerini
ve maliyet etkinliğini ispatlamıştır.
Artan uçuş birikimi ve kullanıcı geri
bildirimleriyle "TURNA/G" yeni nesil
oto pilotlu (kalkış ve iniş dahil)
hava hedef sistemi geliştirilmiştir.
Kazandığı yeni özelliklerle
birlikte TURNA/G, bir fırlatıcıdan
kaldırılabilmekte, otonom olarak
görüş ötesi menzilde görev
yapabilmekte, yer kontrol
istasyonundan izlenip idare
edilebilmekte, önceden programlı
rotaları takip edebilmekte, irtifa hız
koruyabilmekte, acil durumlarda
Eve Dönüş Modu ile güvenli
bölgeye dönüp otonom iniş
gerçekleştirebilmekte, uçuş
verilerini kaydedebilmekte ve görev
sonunda paraşütle
indirilebilmektedir. TURNA/G:
yüksek sürati, piste ihtiyaç
duymaması, mobil ve modüler bir
sistem olması, kullanım ve
bakımının kolay olması, kötü hava
koşullarında bile kullanılabilmesi,
peşinden ayrı bir hedef manş
çekebilmesi ve yapılan atışların
yakınlık ve yön bilgisini eş zamanlı
olarak bildirebilme yeteneği ile hava
savunma silahları eğitimleri için son
derece maliyet-etkin ve pratik bir
seçenek oluşturmaktadır. Sistem,
Açık Mimari Özgün tasarım ve
üretim; Oto pilotlu, Yer Kontrol
Sistemleri ve Yazılımları sayesinde
tüm ihtiyaçlara cevap verebilecek
aviyonik kabiliyettedir. Askeri
standart testlerinden (MIL-STD-810
& 461) sertifiyeli TURNA/G sistemi,
kullanıcı dokümanları ve satış
sonrası TUSAŞ lojistik desteği ile
Hedef Uçak pazarında kendini
kanıtlamıştır. Fotografik kamera,
video kamera, iz dumanı, radar iz
yaratıcı ve ısıl iz artırıcı (IR) faydalı
yükleri ile de konfigüre edilebilen
sistemin farklı ihtiyaçlara da cevap
verebilecek; büyük kanatlı ve iniş
takımlı versiyonları da
hazırlanmıştır. TURNA sistemi ile
“Knox” sınıfı gemileri de içeren pek
çok atış alanında gösteri ve test uçuş
gerçekleştirilmiştir.
TAKİP HEDEF UÇAĞI KEKLİK:
Radar optik güdümlü füzeler ya
da namlulu silahlar ile yapılan takip
eğitimlerinde kullanılan Keklik
uçakları fırlatıcı, basit yer kumanda
sistemi ve yer destek ekipmanından
oluşmaktadır. Üçgen kanatlı, önden
çekiş pervaneli ve kompozit yapıya
sahip uçak, elle gerilen lastikli bir
katapulttan fırlatılmakta ve
paraşütle, veya gövde altındaki
kızak üzerinde kayarak denize ya da
karaya iniş yapmaktadır.
Bu sayede operasyon için pist
7
gerekmemekte ve uçak herhangi bir
araziden kaldırılabilmektedir. Sahip
olduğu kompakt yapı ve hafifliği ile
kullanıcılara hem iniş/kalkış
kolaylığı, hem de uçuş rahatlığı
getirmesinin yanı sıra, taşınma,
konuşlandırma ve harekatlarda da
pratiklik ve esneklik sağlamaktadır.
Model uçak yakıtı kullanan Keklik
sistemininin kurma ve taşıma
hazırlığı süreleri kısa olup, iki kişilik
bir ekiple, rahatlıkla
işletilebilmektedir. 15 dakika içinde
yakıt ikmali, bakım ve kontrolleri
tamamlanıp, tekrar uçuşa geçebilen
Keklik sistemi ucuz ve pratik bir
eğitim opsiyonudur. Askeri standart
testlerinden (MIL-STD-810)
sertifiyeli Keklik sistemi, kullanıcı
dokümanları ve satış sonrası TUSAŞ
lojistik desteği ile Atışsız ve Radarla
Takip, Namlulu Uçaksavar Topuyla
Takip, Radar ve Isı Güdümlü
Uçaksavar Takip amaçlarına hizmet
etmektedir.
TÜRK İNSANSIZ HAVA ARACI
(TİHA):
Özgün TİHA Geliştirme
Programı, 24 Aralık 2004 tarihinde
imzalanan sözleşme ile yürürlüğe
girmiştir. Program kapsamında yurt
içi imkanlarla Orta İrtifa Uzun
Havada Kalış (MALE: Medium
Altitude-Long Endurance)
kategorisinde bir İHA sistemi
prototipi geliştirilmesi
amaçlanmaktadır. Hava Aracı, Yer
8
Kontrol Sistemleri, Veri Terminalleri,
İstihbarat (Taşınabilir Görüntü
Kıymetlendirme) İstasyonları gibi
çeşitli alt sistemlerden oluşacak olan
Özgün TİHA (MALE) Sistemi, TUSAŞ
tarafından tasarlanacak olup,
programda bir çok yerli alt
yüklenici firma da görev alacaktır.
Programın gereksinim gözden
geçirme ve kavramsal tasarım aşama
süreçleri başarıyla geçilmiş olup, ön
tasarım çalışmaları devam
etmektedir.
KISA MENZİL TAKTİK İHA
SİSTEMİ - GÖZCÜ:
GÖZCÜ, Şirketimizin kendi
imkan ve kabiliyetleri ile bağımsız
Ar-Ge faaliyeti olarak yürüttüğü bir
projedir. Kısa ve uzun vadede Silahlı
Kuvvetlerimizin ihtiyaç duyduğu
Taktik İnsansız Hava Aracı
ihtiyaçlarına yönelik tasarlanan
GÖZCÜ'nün deneme uçuşları başarı
ile gerçekleştirilmiştir.
GÖZCÜ Kısa Menzil İHA sistemi
Hava Aracı, Yer Kontrol İstasyonu,
Fırlatma Rampası ve Jeneratör
birimlerinden oluşmaktadır. Sistem,
piste ihtiyaç duymadan kalkış ve
iniş yapabilme özelliği ile her türlü
arazi koşullarında
kullanılabilmektedir.
10.000 ft irtifa tavanına
ulaşılabilen kompozit teknolojisi ile
üretilmiş hava aracı, 8 kg'lık faydalı
yük kapasitesi ile gece/gündüz
kamerası görüntülerini gerçek
zamanlı olarak 50 km veri linki
mesafesinde yere indirme
kabiliyetine ve otonom uçuş
özelliklerine sahiptir. Tüm milli
kritik donanım ve yazılımları da
Şirketimiz tarafından özgün olarak
geliştirilen GÖZCÜ'nün uçuş
testlerine devam edilmektedir.
2. PAKET TİHA (MALE)
DOĞRUDAN ALIM PROGRAMI:
Sözleşmesi 19 Nisan 2005
tarihinde imzalanan 2. Paket TİHA
(MALE) Doğrudan Alım Programı 31
Ağustos 2005 tarihinde yürürlüğe
girmiştir. Programda sistem
entegrasyonu da ana yüklenici olan
Şirketimiz tarafından
gerçekleştirilecektir. Sistemin nihai
teslimat sorumluluğu da
Şirketimizde olup, Hava Aracı, Yer
Veri Terminali ve Yer Kontrol
İstasyonu İsrail UAV Partnership
(IUP) tarafından sağlanacaktır.
Taşınabilir Görüntü Kıymetlendirme
Sistemi (TGKS) ve Uzak Görüntü
Terminali (UGT) ise yurt içinde
MilSOFT tarafından geliştirilecektir.
Ayrıca, Aselsan ürünü ASELFLIR300T ve INS/GPS sisteme entegre
edilecektir.
TÜRK ÖZGÜN İNSANSIZ HAVA ARACI SİSTEMİ
Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)
ihtiyaçlarına binaen, Orta İrtifa Uzun
Havada Kalışlı (MALE-Medium
Altitude Long Endurance) İnsansız
Hava Aracı (İHA) gereksinimlerini
karşılamaya yönelik Türk Özgün
İnsansız Hava Aracı (TİHA)
programı sözleşmesi, 24 Aralık 2004
tarihinde Savunma Sanayii
Müsteşarlığı (SSM) ile imzalanarak
yürürlüğe girmiştir. Program
kapsamında, 2010 yılı sonunda üç
adet hava aracı prototipi ile tüm yer
sistemlerinin, belirlenmiş olan ortak
gereksinimlere göre tasarlanıp,
üretilmesi ve geliştirme testlerinin
tamamlanması hedeflenmektedir.
Sistem Tanımı:
TİHA sistemi: Hava Aracı, Yer
Kontrol İstasyonu (YKİ), Taşınabilir
Görüntü Kıymetlendirme Sistemi
(TGKS), Uzak Görüntü Terminali
(UGT) ile çeşitli yer sistemlerinden
oluşmaktadır. Proje kapsamındaki
sistem temel harekat kavramı
aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.
Gece ve gündüz, kötü hava
şartları da dahil, keşif, gözetleme,
sabit/hareketli hedef tespit, teşhis,
tanımlama ve takip amaçlı, gerçek
zamanlı görüntü istihbaratı
görevlerine yönelik geliştirilmekte
olan TİHA sisteminde, söz konusu
görevleri yerine getirmek amacıyla
aşağıdaki faydalı yükler
taşınmaktadır:
• Elektro-optik Gündüz Kamera,
• Gündüz/Kızılötesi/Lazer
faydalı yükü (ASELFLIR-300T)
• SAR/GMTI, ISAR faydalı yükü
Belirlenen bu faydalı yüklerin
yanı sıra; sistemin, olası başka
faydalı yükleri ve görevleri de
desteklemesi mümkündür.
Tümüyle kompozit yapıda
tasarlanan hava aracı: monoblok
gövde, sökülebilir kanat ve Vkuyruk ile katlanabilir iniş takımı,
yedeklemeli kontrol yüzeyleri,
ekipman bölmeleri, servis kapakları
gibi bileşenlerden oluşmaktadır.
Yapıda kompozit ya da gereken
yerlerde metal bileşenler, omurga,
çerçeve ve sehpalar yer almaktadır.
Arkadan itişli, piston-pervane
tipli motor ile takatlandırılan
platformda: gövde içi yakıt sistemi;
kanat hücum kenarları, pervane ve
diğer çeşitli birimlerde buzdan
koruma sistemleri; cihazların
ısıtma/soğutma ihtiyaçlarına göre
çevresel koşullandırma sistemleri
gibi muhtelif alt bileşenler yer
almaktadır. Bunlara ilave olarak
hava aracı ışıklandırma sistemi,
yedeklemeli elektrik sistemi ve uçak
içi kablolama sistemi ile
donatılmaktadır.
Hava aracında ayrıca, uçuş
kontrol bilgisayarına bağlı çeşitli
uçuş kontrol algılayıcıları (pilotstatik algılayıcı, hava özellikleri veri
bilgisayarı, seyrüsefer algılayıcı,
hareket/sıcaklık/basınç algılayıcılar,
vb.), çeşitli yardımcı kontrol
birimleri, hareketlendiriciler,
haberleşme ve tanıtma sistemleri,
görev kontrol, kayıt ve izleme
sistemleri ile ara yüz üniteleri gibi
aviyonik birimler bulunmaktadır.
Sistemde, gerek hava aracında,
gerek yer birimlerinde bulunan tüm
uçuş güvenliği açısından kritik
bileşenlerde gereken yedeklemeler
bulunmaktadır. Uçuşa yönelik yer
ve hava birimlerinde çalışan tüm
gömülü yazılımlar, TUSAŞ'da
geliştirilmektedir. Benzer şekilde
göreve yönelik tüm yazılımlar ve
tüm alt sistemlerin yurt içi alt
yükleniciler tarafından geliştirilmesi
hedeflenmektedir.
TİHA sisteminde, oldukça
kapsamlı ve yetenekli yer sistemleri
de mevcuttur. Yer Kontrol İstasyonu
ile hava aracının tüm uçuş harekatı
yönetilebilmekte, izlenebilmekte ve
kontrol edilebilmektedir. Hava
aracına önceden planlı bir görev
yüklenebilmekte veya uçuş
9
Özgün T‹HA (MALE) Gelifltirme Program› Sistem ‹htiyaçlar› Gözden Geçirme (S‹GG-SRR) Toplant›s› 21-22 fiubat 2007 tarihleri aras›nda
SSM, Genkur, Hv.K.K., K.K.K. ve Dz.K.K. temsilcilerinin kat›l›m› ile gerçeklefltirilmifl ve baflar› ile sonuçlanm›flt›r.
esnasında değiştirilebilmektedir.
Uçak üzerinde yer alan faydalı
yükler, gerçek zamanlı
izlenebilmekte ve kontrol
edilebilmektedir. Uçağın iniş-kalkış
işlemlerinin işletici müdahalesi
gerekmeksizin gerçekleştirilebilmesi
için, Otomatik İniş ve Kalkış Sistemi
(OİS) kullanılmaktadır.
Taşınabilir Görüntü
Kıymetlendirme Sistemiyle (TGKS),
faydalı yük verileri, anlamlı
istihbarat bilgilerine dönüşecek
şekilde detaylı çözümlemeler ile
mevcut veya planlanmakta olan
harekat için talepler
yapılabilmektedir. Üst birliklerin,
İHA harekatından elde edilen
bilgilerden faydalanabilmesi ve
TİHA sisteminin üst düzeyde takip
edilebilmesi maksadıyla, komuta
katı ile veri haberleşmesi
sağlanmaktadır. Uç birliklerin, hava
aracı tarafından toplanan
görüntülerden, gerçek zamanlı
faydalanabilmeleri amacıyla,
personel tarafından taşınabilen Uzak
Görüntü Terminalleri (UGT)
kullanılmaktadır.
10
Teknik Özellikler:
TİHA sistemi temel performans
özellikleri:
• Servis irtifası: 30,000 ft
• Havada Kalış Süresi: 24 saat
• Seyir Hızı: >75 kts
• Görüş Hattı Veri Haberleşmesi
• Menzili: 200 km
Özellik
Program Durumu:
Oldukça kapsamlı bir özgün
geliştirme/bütünleştirme projesi
olan TİHA programı: "Kavramsal
Tasarım", "Ön Tasarım", "Detay
Tasarım ve Geliştirme" ve "Test ve
Değerlendirme" safhalarından
oluşmaktadır. Bu safhalar arasında
çeşitli teknik değerlendirme
kilometre taşları yer almaktadır.
Geliştirme safhası süresince, tüm
sistem bileşenlerinin geliştirme/ara
yüz/bütünleştirmelerinin
gerçekleştirileceği bir Sistem
Entegrasyon Laboratuarı (SEL)
oluşturulacaktır. Belirtilen safhalar
doğrultusunda, 2007-2009
döneminde, sistem bütünleştirilerek,
ilk uçuşların gerçekleştirilmesi
hedeflenmektedir. Programın ilk
kilometre taşı olan Sistem İhtiyaçları
Gözden Geçirme (SİGG) safhası 2122 Şubat 2007 tarihleri arasında
tamamlanmış olup, Ön Tasarım
aşamasına geçilmiştir.
Birim
Değer
Gövde Uzunluğu
m
10
Kanat Açıklığı
m
17.313
Kanat Alanı
m
13.625
Kanat Açıklık Oranı
-
22
Kanat Ok Açısı (çeyrek veter)
°
0
Toplam Kalkış Ağırlığı
kg
1,300
Yakıt Ağırlığı
kg
250
Faydalı Yük Ağırlığı
kg
200
Hava aracının, kavramsal tasarım
safhası itibarıyla, temel özellikleri
şemada yer almaktadır.
2
TÜRK BAŞLANGIÇ VE TEMEL EĞİTİM UÇAĞI (HÜRKUŞ)
Türk Başlangıç ve Temel Eğitim
Uçağı (HÜRKUŞ) Geliştirme
Programı, Mart 2006 tarihinde
Şirketimiz ile SSM arasında
imzalanan anlaşma ile yürürlüğe
girmiştir. Program çerçevesinde,
özgün bir eğitim uçağı prototipinin
tasarlanması, geliştirilmesi, test ve
doğrulamasının yapılması,
üretiminin ve sertifikasyonunun
gerçekleştirilmesi ve sisteme ait
teknik veri paketinin oluşturulması
hedeflenmektedir.
HÜRKUŞ, pilot başlangıç ve
temel eğitim müfredatına uygun,
gece ve gündüz görev yapabilme
kabiliyetine sahip, öğretmen ve
öğrenci pilotun arka arkaya
oturduğu, tek turboprop motorlu bir
uçak olacaktır. Uçağın 270 knot
seyir hızına, +7g -3,5g manevra
kabiliyetine, minimum 30000 ft
servis tavanına sahip olması
hedeflenmektedir. Uçağın
maksimum kalkış ağırlığı 2900 kg
olarak öngörülmektedir.
HÜRKUŞ'un ön plana çıkan diğer
özellikleri ise, pilot konforuna
yardımcı olacak iklimlendirme
sistemi, kabin tazyik ve uçak üzeri
oksijen üretim sistemi, gelişmiş
aviyonikler, 0 irtifa/0 hız
kabiliyetine sahip pilot kurtarma
sistemidir.
Türk Başlangıç ve Temel Eğitim
Uçağı için geliştirme ve test
değerlendirme süreci 59 ay olarak
planlanmıştır. İçinde bulunulan Ön
Tasarım aşamasından sonra
gerçekleştirilecek Detay Tasarım,
İmalat ve Teste Hazırlık
aşamalarının ardından 2009 yılının
son aylarında uçuş testlerine
başlanacaktır. Test ve sertifikasyon
sürecinin Şubat 2011'de
Mevcut aşamada Tasarım
Organizasyon Onayı için Avrupa
Havacılık Otoritesi EASA'ya resmi
başvuru Şubat 2007’de yapılarak
sertifikasyon süreci başlatılmıştır.
Sertifikasyon süreci CS 23 tip
sertifikasına yönelik olarak program
sonuna kadar devam edecektir.
UZAY-TUSAŞ İş Ortaklığı tarafından
yürütülecek olan GÖKTÜRK-2
Projesi'ne temel oluşturmuştur.
TÜBİTAK tarafından desteklenen
proje kapsamında tasarımı, üretimi,
montajı, entegrasyonu ve testleri
milli imkanlarla gerçekleştirilecek
olan alçak yörünge keşif uydu
sistemi ile 2012 yılında görüntü
alınması hedeflenmektedir.
GÖKTÜRK-2 Projesi çerçevesinde
TUSAŞ tarafından, Türkiye'nin bu
kategorideki uyduları için temel
oluşturacak standart
yapı/platformun tasarım, üretim ve
dokümantasyonu oluşturulmuş
olacaktır.
Şirketimiz, kritik uydu alt
sistemlerine ilişkin Ar-Ge projeleri
ile uydu teknolojilerindeki
uluslararası seviyeye ulaşmayı
hedeflemektedir. Enerji Saklayabilen
Moment Kontrol Jiroskobu Projesi
başarı ile tamamlandığında
Şirketimiz, Uydu Yönelim Saptama
ve Kontrol alt sistemine yönelik
olarak uluslararası pazarda yeni bir
teknoloji ile söz sahibi olma şansını
yakalamış olacaktır.
Ayrıca, SSM tarafından yürütülen
GÖKTÜRK-1 Projesi'nde yerli ana
yüklenici olarak seçilen TUSAŞ,
yabancı ana yüklenici adayı
firmalarla işbirliği görüşmeleri ve
teklif hazırlama çalışmalarına devam
etmektedir. Projenin Türk Uzay
Sanayii için en önemli
kazanımlarından biri şüphesiz
TUSAŞ'da kurulacak olan Uydu
Montaj/Entegrasyon ve Test tesisi
olacaktır. Şirketimiz projede uydu
platform üretiminden, kablaj ve
testlere kadar pek çok konuda iş
payına sahip olacak, mühendislik
faaliyetlerine doğrudan katılacak ve
Yer Kontrol İstasyonu ile ilgili
önemli sorumluluklar üstlenecektir.
UYDU PROJELERİ
Savunma Sanayii İcra
Komitesi'nin 22 Haziran 2005
tarihinde gerçekleştirilen
toplantısında alınan karar uyarınca,
Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM)
tarafından “Uydu Ulusal Sanayi
Modeli” hazırlanmış olup, ,
Türkiye'de yürütülecek tüm uydu
projeleri için ana yüklenici olarak
belirlenmiştir. Uydu Ulusal Sanayi
modeli ile; yatırım tekrarı
engellenerek, ulusal sanayimizde
havacılık ve savunma alanında
mevcut imkan ve kabiliyetlerin bir
araya getirilmesi ve sanayimizin
uydu teknolojilerine yönelik alt
yapısının oluşturulması
hedeflenmektedir.
Şirketimiz kendisine verilen
misyonun bir gereği olarak;
Türkiye'de yakın dönemde
gündeme gelmiş ve gelmesi
muhtemel uydu projelerinin azami
ölçüde milli imkanlarla
gerçekleştirilmesini sağlamak
amacıyla, uzay/uydu konularındaki
kabiliyetlerini hızla geliştirmektedir.
2003 yılında kendi kaynakları ile
başlattığı keşif gözetleme uydu
kavramsal tasarım projesi TAISAT
amacına ulaşmış ve TÜBİTAK
11
A400M PROGRAMI
Şirketimizin “Milli Sanayi
Kuruluşu” olarak ülkemizi temsilen
katıldığı A400M Nakliye Uçağı
Programı çerçevesinde Türk Hava
Kuvvetleri Komutanlığı için 10 adet
uçak tedarik edilecektir. Şirketimiz,
katılımcı ülkelerin (Almanya,
Belçika, Fransa, İngiltere ve
İspanya) havacılık endüstrileri ile
birlikte uçağın tasarım ve üretiminde
sorumluluk üstlenmiş
bulunmaktadır.
A400M Uçağı'nın Ön Orta
Gövde, Arka Gövde Üst Bölümü,
Paraşütçü Kapıları, Acil Çıkış Kapısı,
Arka Üst Kaçış Kapağı ve Kuyruk
Konisi gibi ana yapısal
komponentlerin yanı sıra en önemli
uçuş kontrol yüzeylerinden olan
Kanatçık (Aileron) ve Sürat
Frenleri'nin (Spoiler) tasarım ve
üretimi TUSAŞ mühendis ve
teknisyenleri tarafından
gerçekleştirilmektedir. Yapısal
komponentlere ilaveten, A400M
Uçağı'nın tüm iç ve dış aydınlatma
sistemleri ile temiz/atık su
sistemlerinin birinci derece tasarım
ve tedarik sorumluluğunu da
Şirketimiz üstlenmiştir. Ayrıca,
A400M uçağının tüm gövde kablo
donanımı da TUSAŞ tarafından imal
edilmektedir.
A400M programı ile Şirketimiz,
“hazır tasarımdan/teknik çizimden
ürüne” konseptinden
“gereksinimden/teknik isterlerden
ürüne” konseptine geçerek uç
teknolojilerin kullanıldığı havacılık
endüstrisinde bir üst sınıfa atlamıştır.
Tasarım ve üretim alanında eriştiği
yeterliliğin uluslararası
gereksinimlere uygun olduğunu
geçirdiği denetimler sonucu
kanıtlayan TUSAŞ, Avrupa Havacılık
Otoritesinin (EASA) Part-21
standardı gereği Airbus'ın Tasarım
Organizasyon Onayı (DOA)
kapsamında yerini almış ve Üretim
Organizasyon Onayına (POAProduction Organization Approval)
sahip olmuştur. Böylece TUSAŞ,
stratejik hedeflerinden birisi olan
“Havacılık Sektöründe Global
Oyunculardan Biri Olma” yolunda
önemli bir adım atmış, önemli bir
aşamayı daha geçmiş
bulunmaktadır.
Mayıs 2007 itibariyle:
• Altı set Ön Orta Gövde ve altı
set Acil Çıkış Kapısı'nın,
• Altı set Arka Gövde Üst
Paneli'nin,
• Altı set Arka Üst Kaçış
5 Nisan 2006, ‹lk Arka Gövde Üst Bölümü Sevk›yat›
12
Ön Orta Gövde ile Orta/Arka Gövde’nin Bremen'de Birlefltirilmesi
Kapağı'nın,
• Üç set Kanatçık ve 15 set Sürat
Freni'nin sevkiyatı
A400M Programı ile Şirketimiz,
dünyadaki iki büyük uçak
üreticisinden birisi olan Airbus'ın
güvenilir bir tasarım/üretim
endüstriyel ortağı olmuş,
gelecekteki Airbus programlarından
pay alma konusunda büyük bir
avantaj yakalamıştır. Bununla
birlikte A400M Programı için
kurulan Airbus Military S.L. (AMSL)
şirketinde Airbus, EADS-CASA ve
Flabel ile birlikte kurucu ortak
olarak yer alan TUSAŞ, Avrupa'nın
büyük uçak üretici firmaları ile uzun
dönemli ticari ilişkiler için de sağlam
temeller oluşturma şansını
yakalamıştır.
7 Temmuz 2007, ‹lk Ön Orta Gövde Sevk›yat›
Modernizasyon Faaliyetleri
MODERNİZASYON FAALİYETLERİ
Şirketimizin ana faaliyet alanları
arasında Türkiye ve bölgedeki diğer
ülkelerin envanterinde bulunan
sabit ve döner kanatlı askeri ve
ticari hava platformlarının
modernizasyon, modifikasyon ve
sistem entegrasyonu programları ile
satış sonrası hizmetleri de
bulunmaktadır. Bunlar arasında;
Hv.K.K. F-16'larının elektronik harp
ve yapısal tadilatları, Black Hawk
Helikopteri'nin Özel Kuvvetler için
modifikasyonu, Cougar AS-532
helikopterinin modernizasyonu, S70 helikopterinin dijital kokpit
modifikasyonu, CN-235
platformlarının Dz.K.K. ve
S.G.K.'nın Deniz
Karakol/Gözetleme görevleri için
modifikasyonu, ATR-72
platformlarının yine Dz.K.K. için
modifikasyonu ile B737-700
uçağının Havadan Erken İhbar ve
Kontrol Uçağı'na (HİK)
dönüştürülmesindeki tüm yapısal
tadilatlar ile sistem entegrasyon
faaliyetleri bulunmaktadır. TUSAŞ
ayrıca, Hv.K.K. envanterinde
bulunan C-130E/B uçaklarının
aviyonik modernizasyonunu içeren
Erciyes Programı'nın ana
yüklenicisidir.
BARIŞ KARTALI:
Savunma Sanayii Müsteşarlığı
(SSM) ile Boeing firması arasında
B737-700 tipi Havadan Erken İhbar
ve Kontrol Uçağı'nın (HİK)
tedariğine yönelik imzalanan
sözleşme, 23 Temmuz 2003
tarihinde yürürlüğe girmiştir. Barış
Kartalı Programı çerçevesinde
Türkiye, Amerikan Boeing
firmasından dört adet (artı iki
opsiyon) B737 tipi Havadan Erken
İhbar ve Kontrol (HİK) uçağı ve bir
adet Yer Destek Sistemi satın
almıştır. Söz konusu programda alt
yüklenici olan TUSAŞ ile Boeing
firması arasında Ocak 2004'de
“Yapısal Modifikasyon, Sistem
Enstalasyonu, Kontrol, Test ve
Teslim” işlemlerini kapsayan bir
sözleşme imzalanmıştır. Program
çerçevesinde ilk uçağın işlemlerine
Boeing-Seattle tesislerinde devam
edilmekte olup, diğer üç uçak ise
TUSAŞ tesislerine gelmiştir. BoeingSeattle'da tadilat işlemleri devam
eden ilk uçak üzerinde tadilat
çalışmalarına katılarak eğitim gören
TUSAŞ ekibinin önderliğinde
yürütülen tadilat işlemlerine
başlanılmış olup, halihazırda TUSAŞ
tesislerinde üç uçak üzerinde tadilat
işlemleri yürütülmektedir. Tadilat ve
test işlemlerinin yanı sıra, proje
kapsamında değiştirilen veya ilave
edilen tüm sistemler ile bunların
birlikte çalıştığı sistemlerin yer ve
uçuş fonksiyonel testleri,
performans uçuş testleri ile uçak
gayri faal durumda iken gerekli olan
periyodik, planlı ve plansız
bakımların tamamı da program
kapsamında Şirketimiz tarafından
yapılacaktır.
MELTEM II:
Aralık 2002'de imzalanan Meltem
II programı, Deniz Kuvvetleri
Komutanlığı (Dz.K.K.) ve Sahil
Güvenlik Komutanlığı (S.G.K.) için
Şirketimizde üretilen dokuz adet
CN-235 platformuna Deniz
Karakol/Gözetleme kabiliyeti
kazandırılmasına yönelik bir sistem
entegrasyonu projesidir. Programın
ana yüklenicisi THALES Airborne
Systems (TAS) firması olup,
Şirketimiz projede önemli
sistemlerin uçağa giydirilmesinden
sorumlu alt yüklenici olarak görev
yapmaktadır. Program kapsamında
görev sistemlerine ait elektronik güç
dağıtım ve yönetim sistemi, kabin
donanımı ve ışıklandırma sistemi
tasarımı TUSAŞ tarafından
gerçekleştirilmektedir. Sistem
gereksinimleri, ön tasarım ve kritik
tasarım gözden geçirme aşamaları
başarıyla tamamlanmış olan
programda, parça üretimi ve uçağa
montajı ile sisteme ait ekipmanların
kabul testleri devam etmektedir.
TUSAŞ tasarımının programın
sertifikasyon/kalifikasyon otoritesi
olan Fransız DGA kurumu
tarafından kabul edilecek
olmasından dolayı, tasarımın
program ve
sertifikasyon/kalifikasyon
gereksinimlerine uygunluğu ve
doğru dokümante edilmesi büyük
önem arz etmektedir.
MELTEM III:
Aralık 2005'te Şirketimiz ile
Alenia Aeronautica S.p.A. arasında
imzalanan ve Nisan 2006'da
yürürlüğe giren Meltem III program
sözleşmesi kapsamında, 10 adet
ATR72-500 uçağının ATR72-500ASW
Deniz Karakol (TMPA) uçağına
dönüştürülmesine ilişkin tadilat
Şirketimiz tarafından
gerçekleştirilecektir. Meltem II
programına oranla artmış olan
TUSAŞ'ın iş payı; 42 iş paketi için
sistem enstellasyon ve yapısal
entegrasyon tasarımı, Kit-A ve takım
imalatı, malzeme ve destek ekipman
tedariği, yapısal tadilat, montaj, yeruçuş destek ve entegre lojistik
destek (ELD) faaliyetlerini
içermektedir.
RJAF F-16
MODERNİZASYONU:
Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri
(RJAF) ile Temmuz 2005'te
imzalanan sözleşme uyarınca, 17
adet Blok 15 RJAF F-16 uçağının
Falcon-up, Falcon Star ve Mid Life
Upgrade (MLU) tadilatları Şirketimiz
tarafından yapılmaktadır. Proje
çerçevesinde ilk 12 uçağın
modifikasyon işlemleri TUSAŞ
tesislerinde, son beş uçağın işlemleri
ise Ürdün'de mühendislerimizin
gözetiminde gerçekleştirilecektir.
Modifiye edilmek üzere toplam
sekiz uçak tesislerimize gelmiş olup,
gerekli söküm işlemleri tamamlanan
uçaklar üzerinde Falcon-up, Falcon
Star ve MLU tadilatlarına
başlanmıştır. Modernizasyonu
tamamlanan ilk uçak Ekim 2007'de
teslim edilecek olup, programın
13
toplam 41 ay gibi kısa bir sürede
14
C-130E/B AVİYONİK
MODERNİZASYON (ERCİYES)
PROGRAMI:
Sözleşmesi Aralık 2006'da
Şirketimiz ile SSM arasında
imzalanan C-130E/B Aviyonik
Modernizasyon (Erciyes) programı
çerçevesinde, Hv.K.K. envanterinde
bulunan yedi adet C-130E ve altı
adet C-130B olmak üzere toplam 13
kalifikasyonunu takiben, kalan 11
adet uçağın üretim faaliyetleri ile,
entegre edilen sistemlere yönelik
Entegre Lojistik Destek faaliyetleri
de TUSAŞ tarafından
gerçekleştirilecektir. Şirketimizin
ana yüklenici olduğu Erciyes
programı kapsamında, aviyonik
modernizasyonu yapılacak 13
uçaktan ilk iki uçak üzerinde
yapılacak tadilat ve sistem
entegrasyonu çalışmaları
tesislerimizde gerçekleştirilecektir.
gerçekleştirilecek olması nedeniyle
büyük önem taşımaktadır. Erciyes
programı ile birlikte C-130 nakliye
uçağı kullanan pek çok ülkenin de
modernizasyon ihtiyacının
karşılanmasında önemli bir avantaj
elde edilecektir.
adet C-130 nakliye uçağı modernize
edilecektir. C-130 modernizasyon
projesi ile Şirketimiz, Hv.K.K.
envanterindeki C-130E/B uçaklarını
modernize ederek; uçakları
uluslararası seyrüsefer ihtiyaçlarına
uyumlu, glass kokpit ile modernize
edilmiş, yüksek harekat etkinliğine
sahip çok amaçlı görev bilgisayarı
ve yer görev planlama sistemi ile
gece görüş uyumlu gösterge ve
aydınlatma sistemleriyle donatılmış
olarak teslim edecektir. Program
kapsamında tasarım/entegrasyon
çalışmalarına paralel olarak, iki adet
prototip uçağın dönüştürülmesine
yönelik üretim faaliyetleri ve
entegre konfigürasyonunun
Diğer 11 uçak üzerindeki işlemler
ise 2nci Hava İkmal ve Bakım
Merkezi Komutanlığı'nda (2nci
HİBM K.lığı) yapılacaktır. Prototip
uçakların tadilat, entegrasyon,
fonksiyonel test ve teslimat
işlemlerinin de TUSAŞ tesislerinde
gerçekleştirileceği program
çerçevesinde, tüm uçakların
tadilatlarında kullanılacak parça ve
sistemlerin temini ve üretimi de yine
Şirketimiz tarafından yapılacaktır.
Dünyada ilk kez bu
konfigürasyonda ve kapsamda bir
aviyonik
modernizasyon/entegrasyon projesi
Şirketimizin ana yükleniciliğinde ve
tamamen milli olanaklar kullanılarak
modernizasyonunu kapsamaktadır.
Proje çerçevesinde; özgün bir görev
bilgisayarı geliştirilerek OFP
hazırlanacak olup, uçaklara MFD,
HUDUFCP-SCP, EGIR, DADC,
Intercom, EICAS, Digital Video Data
Recorder/DTS, , CTVS, VOR/ILS,
Aviyonik Aktivasyon Paneli,
HOTAS, V/UHF takılarak kablo
donanımları değiştirilecektir. Söz
konusu tadilatlarla uçakların eğitim
konseptine uygun hale getirilmesi
ve uzun süre desteklenebilir
sistemlere sahip olması
sağlanacaktır.
Şirketimizin ana yüklenici olarak
görevlendirildiği proje çerçevesinde
55 adet T-38 Tekamül Eğitim
T-38 MODERNİZASYON
PROJESİ:
T-38 Modernizasyon Projesi
Hv.K.K. envanterinde bulunan 55
adet T-38A uçağının aviyonik
Uçağı'nın aviyonik modernizasyonu
Prototip ve Seri Üretim olmak üzere
iki fazda gerçekleştirilecektir.
Prototip Fazı, beş adet T-38
Tekamül Eğitim Uçağı
modernizasyonunun TUSAŞ
tesislerinde; Seri Üretim Fazı ise, 50
adet T-38 uçağının 1nci HİBMK.lığı
tesisinde modernizasyonunu
içermektedir.
YARASA PROGRAMI:
YARASA programı; Şirketimizin
SSM'ye karşı Ana Yüklenicilik
sorumluluğu altında Özel Kuvvetler
Komutanlığı'na ait dört adet
Sikorsky S70 Black Hawk
helikopterlerine iki ayrı fazda
uygulanacak olan bir geliştirme ve
modernizasyon projesidir.
Programın birinci fazı Ek Yakıt
Tankı Entegrasyonu (AFTI) projesi
olup, ikinci fazı ise Aviyonik
Entegrasyon (AVINT) projesi olarak
isimlendirilmiştir. Programın ilk
fazında dört adet S70 Black Hawk
helikopterine Robertson (ABD)
firmasından satın alınan dahili yakıt
tanklarının entegrasyonunun yanı
sıra Sikorsky firmasından satın
alınan Hover Pozisyonunda Yakıt
İkmali (HIFR) yapılmasını temin
eden kitler takılmıştır. AFTI projesi
kapsamında iki adet 185 gl ve bir
adet 200gl'luk ilave yakıt tankı
enstalasyonu için gerekli yapısal ve
elektriksel tadilatlar helikoptere
uygulanmıştır. AFTI uygulaması ile
helikopterlere uçuş
performanslarında herhangi bir
kayba uğramadan daha uzun süreler
görev yapabilme kabiliyeti
kazandırılmıştır. AFTI uygulaması
için ilk helikopter 16 Mart 2004
İsrail'in Elbit firması ile işbirliği
yapmış ve aviyonik sistem
entegrasyonuna yönelik teknoloji
transferini gerçekleştirmiştir. TUSAŞ
mühendislik ekibinin katılımı ile
yazılım geliştirme, sistem tasarımı ve
sistem entegrasyon süreçleri devam
ederken, diğer taraftan
tesislerimizde helikopterin YARASA
AVINT yeni konfigürasyonuna
yönelik yapısal ve elektriksel
altyapısının yeniden tasarlanarak
oluşturulması çalışmaları
tarihinde tesislerimize gelmiş ve beş
ay gibi bir sürede dört helikopterin
gerekli tadilatları ve uçuş kabul
testleri (HIFR testleri dahil)
tamamlanarak Özel Kuvvetler
Komutanlığı'na teslim edilmiştir.
YARASA modernizasyon
programının ikinci fazını oluşturan,
S70 Black Hawk helikopterlerine
yönelik sistem geliştirme, aviyonik
sistem entegrasyonu ve platformun
yapısal ve elektriksel alt yapısının
yeniden tasarlanarak
oluşturulmasını içeren AVINT
projesi Şirketimizin kritik bir projesi
olarak kabul edilmektedir.
Şirketimiz bu süreçte sistem tasarımı
ve sistem yazılımı konularında
tamamlanmıştır. YARASA programı
kapsamında ELBIT ve TUSAŞ
tarafından ortaklaşa geliştirilen
Sistem Entegrasyon Laboratuarı
(SIL) TUSAŞ'da kurulmuş olup,
gerekli testleri yapılarak sistem
testlerini ve entegrasyon
çalışmalarını destekler duruma
getirilmiştir. 16 Ekim 2006 tarihinde
yapılan “Safety Review Board”
(SRB) ve 17 Ekim 2006 tarihinde
düzenlenen “Test Readiness
Review” (TRR) toplantılarının
sonucunda AVINT Projesi Test
periyodu başlamıştır. 15 Mart 2007
tarihinde tesislerimize gelen ikinci
helikopter üzerinde de AVINT
uygulama çalışmalarına başlanmıştır.
15
Tesislerimizden
KOMPONENT VE PARÇA İMALATI
Uçak ve uçak parçası
üretimindeki kanıtlanmış deneyimi
ile Şirketimiz; AgustaWestland,
Airbus, Boeing, BAE Systems,
EADS, Eurocopter, FACC, Lockheed
Martin, Northrop Grumman, MDHI,
Sikorsky, Spirit Aerosystems ve
diğer şirketler nezdinde ayrıcalıklı
bir ortak konumundadır. Bir
kısmında tek kaynak olduğu
programlar ile Şirketimiz, Airbus
A319/320/321 uçakları için 18.
bölüm gövde panelleri, Boeing 737
uçakları için kanat ucu ile uçuş
kabin paneli, Eurocopter EC-135
helikopterleri için arka kapı ve
motor kaportası, Sikorsky S-70A ile
MH-60 helikopterleri için yatay
stabilize, arka rotor dikmesi ve
kuyruk kısmı, S-76 helikopterleri
için yatay stabilize ve MDHI/MD-
902 helikopterleri ile
AgustaWestland AW139
helikopterleri için gövde imal
etmektedir. Ayrıca, B747 ön iniş
takım kapakları, B777 “Dorsal Fin”
ve B737/767/777 parça/alt montaj
parçaları, B737 Kanat Ucu Kabloları
ve B777 “Piano Panel” parçaları
imal eden Şirketimiz, Cougar AS532 helikopterlerinin yedi ana
komponentinin de imalatını
gerçekleştirmektedir. Son dönemde
imzalanan sözleşmeler kapsamında
Airbus A380 uçaklarının “D-Nose
Panel” Gerdirme Kabukları, B787
Elavatör, Kargo Bölüm Paneli,
Yatay Stabilize ve Gövde Kapama
Elemanı da TUSAŞ tesislerinde
üretilecektir. Ayrıca, Şubat 2007'de
Northrop Grumman ile imzalanan
JSF sözleşmesi kapsamında ABD
dışında F-35 uçağının orta gövde
bölümü tek kaynak olarak
Şirketimiz tesislerinde üretilecektir.
FOTOGRAMETR‹ TEKNOLOJ‹S‹ VE HAVACILIK SEKTÖRÜNDEK‹ UYGULAMALARI
Şirketimiz, 2006 yılının sonunda
envanterine dahil ettiği Fotogrametri
Sistemi ile Boyutsal Ölçüm alanında
kabiliyetlerini güncellemiş ve
dünyanın önde gelen havacılık
şirketleri ile aynı düzeye ulaşmıştır.
BOYUTSAL ÖLÇÜM
TEKNOLOJİSİNİN TARİHSEL
GELİŞİMİ
Başlangıçta basit bazı el ölçüm
aletleri ile halledebilinen boyutsal
ölçüm işlemleri, zamanla tasarımın
ve buna bağlı üretimin
karmaşıklaşması ile birlikte yetersiz
kalmış, yerini Koordinat Ölçme
Sistemleri'ne bırakmıştır.
El ölçüm aletleri diye bahsedilen,
kumpas, mikrometre ve mastarlar
hayatımızdan tamamen çıkmamış
16
olup, özellikle bilgisayar destekli
bazı sistemler yardımı ile tasarlanan
ve üretilen nesnelerin ölçümünde
çok sınırlı kullanım fırsatı
bulabilmektedirler.
Bilgisayar Destekli Sistemler ile
tasarlanan ve üretilen nesneler,
ancak bilgisayar destekli ve çok
hassas koordinat ölçme sistemleri
yardımı ile
değerlendirilebilmektedirler. Bu
beklentiye bağlı olarak on yılı aşkın
bir süredir Şirketimizde Bilgisayar
Destekli Koordinat Ölçme Sistemleri
kullanılmaktadır. CMM Odası olarak
adlandırılan, Kalite Muayene
alanında üç adet köprü tipi
koordinat ölçme tezgahı ve yine
diğer bazı kalite muayene
alanlarında portatif koordinat ölçme
tezgahları, ilgili sistemin uygulama
örnekleridir.
Son zamanlarda özellikle montaj
seviyesi uygulamalarda sıkça
duymaya başladığımız takımsız
üretim felsefesi veya önceleri birkaç
metal parçanın birleştirilmesi ile
meydana gelen bir komponentin,
kompozit teknolojisi yardımı ile tek
bir parça olarak tasarlanması ve
üretilmesi bu yaklaşımın bir sonucu
olarak gündemimize girmiştir.
Ancak tahmin edilebileceği
üzere, üretim teknolojilerindeki bu
değişim boyutsal ölçüm alanında da
değişimi beraberinde getirmektedir.
Daha önce birkaç metal parçanın
bir araya getirilmesi ile oluşan
komponentler artık kompozit
teknolojisinin yardımı ile yekpare
Tesislerimizden
Optik tarayıcı sistemler, teknik
resimlerdeki yüzey profil isterlerini
doğrulama (yüzey doğrulama)
uygulamalarında çok etkili bir kalite
muayene aracı olmanın yanı sıra,
özellikle Şirketimizin önümüzdeki
yıllarda artacak olan modernizasyon
uygulamalarında da etkili bir tersine
mühendislik aracı olarak
kullanılacaktır.
üretilebilmekte ve tek bir parça gibi
işlem görmektedir. Ancak yekpare
üretilen bu parçalar, yukarıda
örneklendirilen, dokunmatik
koordinat ölçme sistemlerinin
hacimsel kapasitesinin dışına
çıkmakta ve bu sistemler gerekli
doğrulamanın yapılabilmesi
noktasında iptidai kalmaktadırlar.
Benzer şekilde, daha önce takım
yardımı ile monte edilen ve bu
takımların üzerine konulan bazı
indeksler ile doğrulanabilen
komponentler artık takımsız
üretilmekte ve eski metotlar ile
kontrol edilememektedir.
Şirketimizin, A400M programı ile
tanıştığı bu uygulamalarda yine
dokunmatik koordinat ölçme
sistemleri devre dışı kalmaktadır.
İşte tam bu noktada, bilgisayar
destekli optik koordinat ölçme
sitemleri devreye girmiştir.
2005 yılında Barış Kartalı
Programı kapsamındaki Bilgisayar
Destekli Ölçüm Sistemleri (CAMs)
uygulanmalarında kullanılmaya
başlanan ve özellikle komponent
hizalama ve takım üretim
uygulamalarına yönelik tasarlanmış
Optik Hizalama Sistemi (Laser
Tracker), ilk adım olarak alınmıştır.
Ancak bahsi geçen A400M
programı vb. uygulamalarda
kullanılmak üzere özellikle bu tip
amaçlara uygun tasarlanmış başka
sistemlerin arayışına gidilmiş ve bu
anlamda birlikte çalıştığımız büyük
havacılık şirketlerinin de
kullanmakta olduğu bir fotogrametri
sistemi temin edilmiştir.
Söz konusu sistemin 2007 yılı
başından itibaren kullanıma
alınması ve boyutsal ölçüm
uygulamalarında kullanılması
planlanmaktadır.
Fotogrametri Sistemi, optik
ölçüm uygulamalarında kullanılan
önemli bir kilometre taşı olmak ile
beraber bu önemli yolculuktaki son
durak değildir. TUSAŞ'ın optik
ölçüm uygulamalarındaki
kabiliyetlerini daha ileriye taşımak
için 2007 yılı içerisinde bu sistemin
devamı niteliğinde olan bir Optik
Tarayıcı Sistemi'nin de (Digitizer)
envantere alınması
hedeflenmektedir.
FOTOGRAMETRİ SİSTEMİ
Eski Yunanca'dan batı dillerine
giren Fotogrametri kelimesi üç kök
sözcükten oluşmaktadır: Photos
(ışık) + Grama (çizim) + Metron
(ölçme).
Kısaca, ışık yardımı ile çizerek
ölçme anlamına gelen Fotogrametri
Sistemi, temel olarak ölçülmek
istenilen nesnenin ve yakın
çevresinin fotoğrafının çekilmesi ve
bu resimlerin ölçülmesi prensibi ile
çalışmaktadır.
Tahmin edilebileceği üzere,
burada bahsi geçen fotoğraflar,
bildiğimiz anlamdaki fotoğraflar
olmayıp, vektörel formatta
tanımlanmış ve bilgisayar
ortamındaki nominal Bilgisayar
Destekli Tasarım (CAD) verisi ile
karşılaştırılabilen fotoğraflardır.
Sistem, temel olarak kamera, dizüstü bilgisayar, yazılım ve ölçüm
için bazı yardımcı aparatlardan
oluşmaktadır.
Şirketimiz tarafından, anılan
sistemin örnekleri titizlikle
değerlendirilmiş ve sonuç olarak
BOEING ve AIRBUS'ın da
kullanmakta olduğu V-STARS
sistemi tercih edilmiştir.
Amerika merkezli GSI firmasının
bir ürünü olan, V-STARS sistemi,
INCA 3 diye isimlendirilen
endüstriyel bir kamera, bir diz-üstü
bilgisayar, V-STARS ve INCA 3D
isimli iki yazılım, ölçek çubuğu ve
değişik tipteki hedef plakalarından
meydana gelmektedir.
17
Tesislerimizden
ŞİRKETİMİZİN “ÜRETİM MÜSAADE BELGESİ”
UZAY VE UYDU PROGRAMLARINI DA
KAPSAYACAK ŞEKİLDE GENİŞLETİLDİ
Şirketimizin 30 Mart 2004
tarihinden geçerli olmak
üzere Milli Savunma
Bakanlığı'ndan (MSB)
alınan “Üretim Müsaade
Belgesi” bulunmaktadır.
Şirketimizin
yapmakta olduğu ve
yapacağı uzay ve uydu
programları
çalışmaları
çerçevesinde “Üretim
Müsaade Belgesi”nin
kapsamının
genişletilerek
yenilenmesi amacıyla MSB'ye
başvuruda bulunulmuştur.
Başvurumuz ile ilgili olarak
Şirketimiz 11 Ocak 2007 tarihinde
denetlenmiş ve müracaat
kapsamındaki ürünlerin üretimi
için yeterli imkan ve kabiliyete
sahip olduğu belirlenerek, 25
Nisan 2007 tarihinden geçerli
olmak üzere mevcut Üretim
Müsaade Belgesi “uzay ve uydu
programlarını” da kapayacak
şekilde genişletilmiştir. Şirketimiz
ayrıca, 25 Ağustos 2010 tarihine
kadar geçerli “GİZLİ” gizlilik
dereceli MİLLİ ve NATO Tesis
Güvenlik Belgesi’ne de sahiptir.
ŞİRKETİMİZİN ISIL İŞLEM VE KAYNAK PROSESLERİNE NADCAP ONAYI
Son yıllarda tedarikçilerin özel
proseslerinin uygunluğunun
saptanması ve onaylanması için
sektör, endüstri ve firma özelindeki
gerekliliklerin harmanlanarak tek bir
standart yaklaşım altında
birleştirilmesini amaçlayan “National
Aerospace and Defence Contractors
Accreditation Program (NADCAP)”
adıyla bir akreditasyon programı
18
başlatılmıştır.
Programı başlatan ana firmalar
özel proseslerine NADCAP onayı
almayan firmalarla çalışmak
istemediklerini bildirerek
tedarikçilerini NADCAP onayı alma
yönünde teşvik etmişlerdir.
Özel proseslerini bu konudaki en
yüksek standart olan NADCAP
gerekliliklerini karşılayacak düzeye
getiren ve bu şekilde pazarda
tanınarak daha rekabetçi olmayı
amaçlayan Şirketimiz, 2005 yılında
“Isıl İşlem” ve “Kaynak” prosesleri
için almış olduğu NADCAP
onaylarını yenilemiştir. Şirketimizin
ayrıca Yüzey Güçlendirme, Kimyasal
İşlem, Tahribatsız Muayene ve
Kompozit prosesleri için de
NADCAP onayları bulunmaktadır.
Tesislerimizden
TUSAŞ TASARIM VE ÜRETİMİ İLK B787 KARGO BARİYER SEVK EDİLDİ
Şirketimiz ile Boeing firmasının
yeni nesil yolcu uçağı B787'nin
ortaklarından Alenia-İtalya firması
arasında 26 Mayıs 2005 tarihinde
“WP-06 Stabilizer Gövde Kapağı” ve
“WP-16 Kargo Bariyer (Yük Paneli)”
iş paketlerinin tasarımı ve üretimini
içeren bir Mutabakat Muhtırası
(MoA) imzalamıştır. MoA
kapsamında, toplam 1024 adet
üretilecek olan “Kargo Bariyer”in
konsept ve detay tasarımı da TUSAŞ
tesislerinde gerçekleştirilmiştir.
Program çerçevesinde, üretimi
tamamlanan ilk “Kargo Bariyer”
6 Nisan 2007 tarihinde Alenia
firmasına sevk edilmiştir.
B787 kargo bariyer panelleri
diğer bariyer panellerden farklı
malzemeler kullanılarak hafiflik ve
yanmazlık gibi gereksinimler de
dikkate alınarak tasarlanmış yeni bir
“sandwich” yapıdır. Yapıda büyük
kargo yüklerine dayanabilen
“carbon-epoxy” malzeme, yanmaya
dayanıklı “fiberglas” malzeme ile
kaplanmıştır.
Yangına dayanıklı, hafif
kompozit panel tasarımındaki
yeniliğe ilave olarak ani basınç
değişimine karşı patlayarak basıncı
dengelemeyi sağlayacak “blow-out”
panel tasarımı da konsept ve detay
olarak Şirketimiz tarafından
“Cargo Barrier” ve “Body Seal”
tasarımlarında 2D resimler yerine 3D
resim metodu ve Boeing firmasının
ENOVIA sistemi kullanılmış olup
tasarım, üretim ve kalite muayene
işlemleri 3D ortamdaki resimlere
göre tamamlanmıştır.
Kargo Bariyer, B787 uçağının ön tarafındaki elektriksel cihazları, yerinden kopan kargonun çarpmasına karşı koruyan,
ayrıca yangın ve dumanın ön tarafa geçmesini engelleyip, ani basınç farklılıklarında patlayan “blow-out” panelleri ile iç
basıncın dengelenmesini sağlayan bir yapıdır. Yedi adet değişik boyutta “sandwich” panelin ikisi basınç dengeleme paneli
ve biri de ön taraftaki elektrik cihazlara ulaşımı sağlayan kapı panelidir. Bu yapının etrafı alüminyum bir iskelete
tutunmaktadır.
HELİKOPTER SİMÜLATÖRLERİ İÇİN KOKPİT VE PLATFORM ÜRETİMİ - HELSİM PROJESİ
Şirketimiz ile Havelsan arasında
9 Ağustos 2005 tarihinde imzalanan
Helikopter Simülatörleri (HELSİM)
projesi çerçevesinde Kara Kuvvetleri
Komutanlığı ve Deniz Kuvvetleri
Komutanlığı için Sikorsky
Blackhawk ve Seahawk
helikopterleri simülatörlerinde
kullanılmak üzere beş adet kokpit
ve üç adet platform TUSAŞ
tesislerinde imal edilmektedir.
İmalat ve montaj işlemleri
hedeflenen tarihte başarıyla
gerçekleştirilen ilk simülatör 28 Mart
2007 tarihinde Havelsan’a teslim
edilmiştir.
19
Tesislerimizden
2006 HİSSEDARLAR GENEL KURUL TOPLANTISI DÜZENLENDİ
Şirketimizin 2006 yılı Hissedarlar
Genel Kurul Toplantısı 4 Nisan 2007
tarihinde düzenlenmiştir.
Yeni Yönetim Kurulu Üyeleri ve
görev dağılımı aşağıda
açıklanmaktadır.
Yönetim Kurulu Başkanı:
Korg. (E) Atalay EFEER
Yönetim Kurulu Başkan
Yardımcısı:
Dr. Faruk ÖZLÜ
Üyeler:
Oğuz Kağan KÖKSAL
Tümg. (E) A. Hindal ÇEKİÇ
Tugğ. (E) Haluk ALPER
Sedat GÜLDOĞAN
Yeşim COŞAR
Denetçiler:
Tuğa. (E) K. Nazif
ÖZDAĞDEVİREN
Şerife GENÇOĞLU
Raşit Uğur KAYLAN
ŞİRKETİMİZ “İNSANA SAYGI ÖDÜLÜ” ALDI
Türkiye'nin en büyük aday
veritabanına sahip insan kaynakları
sitesi Kariyer.net tarafından her yıl
düzenlenmekte olan “İnsana Saygı
Ödülleri” bu yıl 26 farklı sektörde
dağıtılmıştır. İnsan kaynakları
alanında yürütülen başarılı
çalışmaların ödüllendirilmesini
hedefleyen “İnsana Saygı Ödülleri”,
26 Nisan 2007 tarihinde Sheraton
Oteli'nde düzenlenen törende
sahiplerini bulmuştur. Kariyer.net'te
ilan yayınlayan firmaların, bu
ilanlara başvuranları cevaplandırma
oranlarına göre verilen “İnsana
Saygı Ödülü”ne bu yıl Şirketimiz
layık görülmüştür. Ödülü Şirketimiz
adına İnsan Kaynakları Müdürü Sn.
Bora Öskiper almıştır. İnsan ve
çalışana saygıyı her zaman birinci
öncelik olarak gören Şirketimiz,
yapılan tüm başvuruları ilanlarda
belirtilen kriterler doğrultusunda
titizlikle değerlendirmekte ve
adaylara olumlu ya da olumsuz
geribildirim yapmaktadır.
Türkiye'nin Havacılık ve Uzay
Merkezi olan TUSAŞ gücünü sahip
olduğu insan kaynağından almakta
ve bu bilinçle insana saygı
yaklaşımını korumaya titizlikle
devam edecektir.
TUSAŞ TASARIMI VE ÜRETİMİ ÖN ÖRTA GÖVDE, A400M'İN ORTA GÖVDE İLE
ÖN GÖVDESİ ARASINA BAŞARIYLA YERLEŞTİRİLDİ
A400M Programı çerçevesinde
TUSAŞ tasarımı ve üretimi olan Ön
Orta Gövde, 23 Mart
2007 tarihinde
Getafe/İspanya'da Ön
Gövde ile başarılı bir
şekilde birleştirilmiştir.
Böylece Şirketimiz
tarafından tasarlanıp
20
üretilen Ön Orta Gövde, Almanya
tasarımı ve üretimi olan Orta Gövde
ile Fransa tasarımı ve üretimi olan
Ön Gövde (Burun) arasına uyumla
yerleştirilmiştir.
Programda emeği
geçen tüm
arkadaşlarımıza
teşekkür ediyor ve
başarılarının devamını
diliyoruz.
Ziyaretçilerimiz
Z‹YARETÇ‹LER‹M‹Z (MART, N‹SAN 2007)
Ürdün HAVKOM ‹kmal Daire Baflkan› Tu¤g. Amin Talafha ve beraberindeki heyet.
Çin Halk Cumhuriyeti COSTIND Baflkan Yard›mc›s› Sn. Chen Qiufa ve beraberindeki heyet.
Endonezya Ulaflt›rma Genel Direktörü Sn. Budi Darmadi ve beraberindeki heyet.
T.S.K.G.V. Temsilcisi Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri.
13 Mart 2007
14 Mart 2007
14 Mart 2007
23 Mart 2007
26 Mart 2007
27 Mart 2007
28 Mart 2007
28 Mart 2007
29 Mart 2007
04 Nisan 2007
05 Nisan 2007
06 Nisan 2007
13 Nisan 2007
20 Nisan 2007
25 Nisan 2007
26 Nisan 2007
Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Endüstri Topluluğu.
Erciyes Üniversitesi Makine Mühendisliği “Temiz ve Yenilebilir Enerji Kaynakları Kulübü”.
Ürdün HAVKOM İkmal Daire Başkanı Tuğg. Amin Talafha ve beraberindeki heyet.
ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü IEEE Öğrenci Kolu.
Kara Harp Okulu Öğrencileri.
F-16 Teknik Eğitim Merkezi Uçak Teknik Eğitimi Kursiyerleri.
ODTÜ Havacılık Bilimleri Topluluğu EUROAVIA (Avrupa Havacılık ve Uzay Mühendisliği Öğrencileri
Birliği) Yıllık Olağan Kongresi Katılımcıları.
Çin Halk Cumhuriyeti COSTIND Başkan Yardımcısı Sn. Chen Qiufa ve beraberindeki heyet.
Endonezya Ulaştırma Genel Direktörü Sn. Budi Darmadi ve beraberindeki heyet.
T.S.K.G.V. Temsilcisi Yönetim ve Denetim Kurulu Üyeleri.
Hacettepe Üniversitesi Havacılık Topluluğu.
Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Müdavimleri.
Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümü Makine Teknolojileri Topluluğu.
Ankara Üniversitesi Fizik Mühendisliği Bölümü Öğrencileri.
21
Personelimizden
Şirketimizin 4 Nisan 2007 tarihinde düzenlenen Hissedarlar Genel Kurul Toplantısı’nda atanan yeni Yönetim
ve Denetim Kurulu Üyelerinin öz geçmişleri aşağıda yer almaktadır.
E. Hv. Plt. Korg. Atalay EFEER - Yönetim Kurulu Baflkan›
1947 yılında Seferihisarİzmir'de doğan Atalay Efeer,
1967’de Hava Harp Okulu'ndan
mezun olduktan sonra, 1968’de
tamamladığı uçuş eğitimini
takiben pilot olarak Hava
Kuvvetleri saflarına katılmıştır.
1981’de Hava Harp
Akademisi'nden “Kurmay Subay”
olarak mezun olan Efeer, 1994’de
Tuğgeneral, 1998’de Tümgeneral ve 30
Ağustos 2002'de Korgeneral rütbelerine terfi etmiştir.
Efeer, muharip birliklerde ve karargahlarda Taktik Av
Pilotu, Türk Akrotimi'nde Kol Uçuculuğu, Harekat
Subaylığı, Filo Komutanlığı, Hava Harp Akademisi
Öğretim Üyeliği, Üs Kontrol Heyet Başkanlığı, Üs
Harekat Komutanlığı, Üs Komutanlığı, Genkur Komuta
Kontrol Daire Başkanlığı, Hv.K.K.lığı Harekat
Başkanlığı, 1nci Hava Kuvveti Komutan Yardımcılığı
görevlerinde bulunmuştur. ABD'de uçuş öğretmenliği
eğitimi alan, Roma'da NATO Savunma Koleji'ni bitiren
ve Napoli İtalya'da NATO AIRSOUTH Karargahı'nda
görev yapan Efeer, bu sırada ABD Maryland
Üniversitesi'nde yönetim konusunda eğitim almıştır. 30
Ağustos 2002’de Korgeneral'liğe terfi eden Efeer
sırasıyla Napoli İtalya'da NATO Güney Bölgesi
Başkomutan (CINCSOUTH) Yardımcılığı, 1nci Hava
Kuvveti ve 6ncı BHHM Komutanlığı görevlerine
atanmıştır. 30 Ağustos 2006’de emekliye ayrılan Korg.
Efeer, Hv.K.K. envanterinde bulunan çeşitli tip
uçaklarda toplam 4500'den fazla uçuş yapmış, Üstün
Cesaret ve Feragat Madalyası ve üç kez NATO Harekat
Madalyası ile taltif edilmiştir. Korg. (E) Atalay Efeer evli
ve bir çocuk babası olup, İngilizce bilmektedir.
Dr. Faruk ÖZLÜ - Yönetim Kurulu Üyesi
1962 yılında Düzce'de doğan Faruk Özlü, 1986’da
İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi'nden Makine Mühendisi olarak mezun
olmuştur. Aynı üniversitede Makine Mühendisliği
Bölümü Makine Teorisi ve Dinamiği Anabilim Dalında
Araştırma Görevlisi olarak çalışma hayatına başlamıştır.
Makine Dinamiği ve Mekanik Titreşimler konuları
üzerinde çalışan Özlü, 1986-1987 arasında İTÜ Yabancı
Diller Yüksek Okulu’nda İngilizce eğitimini müteakip
1989’da Yüksek Lisans eğitimini tamamlayarak Makine
Yüksek Mühendisi olmuştur. 1994’de İTÜ Fen Bilimleri
Enstitüsü'nde Makine-Otomotiv Anabilim Dalı’nda ''Taşıt
Titreşimleri Analizi'' konulu tezi ile doktor ünvanını
almıştır.
1987-1990 arasındaki Araştırma Görevliliğini müteakip
1990’da Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nda (SSM)
sözleşmeli personel olarak göreve başlamıştır. Zırhlı
Muharebe Aracı ve Alt Sistemleri Projeleri'nde çalışan
Özlü, 1991-1992 arasında CASA firması Proje ve
Mühendislik Bölümü'nde mühendislik iş eğitimi almış ve
aynı zamanda Teknik Monitör olarak görev yapmıştır.
1993’de SSM'de uzman olan
Özlü, 1994-1999 arasında
Zırhlı Muharebe Aracı
Projesi'nde Proje Müdürü
olarak çalışmıştır. 19992001 yıllarında Kara
Araçları, Elektronik Harp
Muhabere, Elektronik ve Bilgi
Sistemleri, Alçak İrtifa Hava
Savunma Sistemleri projelerinden
sorumlu Daire Başkanı olarak görev yapmıştır. 2000
yılında İdari ve Mali İşler Müsteşar Yardımcılığı'na
vekaleten atanan Özlü, 2001’de Müsteşar Yardımcısı
olarak asaleten atanmıştır. Özlü, 2002 yılından itibaren
Kara ve Deniz Araçları Havacılık ve Uzay, Elektronik
Harp, Muhabere ve Bilgi Sistemleri, Roket, Füze ve
Mühimmat projelerinden sorumlu Savunma Hizmetleri
Müsteşar Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. 20002002 yılları arasında TUSAŞ’daYönetim Kurulu Başkan
Vekili olarak görev yapan Dr. Faruk Özlü, evli ve iki
çocuk babası olup, İngilizce bilmektedir.
O¤uz Ka¤an KÖKSAL - Yönetim Kurulu Üyesi
1948 yılında Kırıkkale'de
doğan Oğuz Kağan Köksal,
Ankara Üniversitesi Siyasal
Bilgiler Fakültesi Ekonomi ve
Maliye Bölümü'nden mezun
olmuştur. Maliye Bakanlığı'nca
açılan Kontrolörlük sınavını
kazanarak, Muhasebat Kontrolörü
olarak atanan Köksal, dört yıl süren
bu görev sırasında Genel ve Katma
Bütçeli İdareler, Defterdarlık Muhasebe Müdürlükleri ve
Malmüdürlüklerinde teftiş ve denetim yapmıştır. Bu arada
Devlet Muhasebesi Uygulaması ile ilgili bir de kitap
yazan Köksal, daha sonra İçişleri Bakanlığı'nca açılan
Kaymakam Adaylığı sınavını kazanarak, Ankara ve
Konya'da Kaymakam Adaylıkları'nda bulunmuştur.
Altındağ, Mucur ve Mudurnu ilçelerinde Kaymakam
Vekilliği yapan Köksal, asaleten atandığı KastamonuBozkurt, Mardin-Cizre Kaymakamlıkları sırasında her iki
ilçede Belediye Başkanlığı görevini de yürütmüştür.
22
Atandığı Gaziantep Vali Yardımcılığı'nda 3,5 yıl görev
yapan Köksal, bu süre zarfında Gaziantep Valiliği'nin
boşalması sebebiyle yedi ay da Vali Vekilliği görevini
yürütmüştür. 1988 yılı Şubat ayında Tekirdağ Valiliği, 9
Nisan 1990'da Malatya Valiliği, 8 Şubat 1992'de Denizli
Valiliği, 18 Nisan 1996'da Adana Valiliği ve 18 Şubat
2003’de Bursa Valiliği'ne atanan Köksal, Bursa Valiliği
süresince Kırsal Kalkınma Sevgi Köyü Eğitim ve Spor
Vadisi gibi bir çok projeyi hayata geçirerek üst üste iki yıl
"Yılın Valisi" seçilmiştir.
Spor Şurası Üyesi ve Milli Eğitim Vakfı Onur Üyesi
olan Köksal, Amatör Spor ve Memur Suçları ile ilgili
araştırmalarda bulunmuştur. Mülkü İdare Amirlerine
Kanun ve Tüzüklerle verilen görevlerle ilgili çalışması 2.
Dönem Kaymakamlık Kurslarında ders notu olarak
okutulan Köksal, 18 Temmuz 2005 tarihli Bakanlar
Kurulu Kararı ile İzmir Valiliği, 6 Mart 2007 tarihli
Bakanlar Kurulu Kararı ile de Emniyet Genel
Müdürlüğü'ne atanmıştır.
Oğuz Kağan Köksal evli ve iki çocuk babasıdır.
Personelimizden
E. Hv. Plt. Tümg. Hindal ÇEK‹Ç - Yönetim Kurulu Üyesi
1947 yılında Eskişehir'de
doğan Hindal Çekiç, 1967
yılında Hava Harp
Okulu'ndan mezun olduktan
sonra sırasıyla Hava Uçuş
Okulu, 3ncü Ana Jet Üs
Komutanlığı ve 2nci Ana Jet
Üs Komutanlığı'nda gerekli
stajları yaptıktan sonra, 1969’da
pilot eğitimini tamamlayarak 3ncü
Ana Jet Üs Komutanlığı'na Taktik Av Pilotu olarak
atanmıştır. Çekiç, 9ncu Ana Jet Üs Komutanlığı 192nci
Filo Kol Uçucusu ve 1nci Ana Jet Üs Komutanlığı 113ncü
Filo Taktik Av Pilot görevlerinde bulunmuştur. 1979'da
Hava Harp Akademisi'nden mezun olan Çekiç, 1979’da
7nci Ana Jet Üs Komutanlığı'na 172nci Filo Kol Uçucusu
olarak atanmış ve 1983’e kadar aynı komutanlığın
Malzeme Komutanlığı Plan Subaylığı ve 171nci Filo
Eğitim Subaylığı görevlerinde bulunmuş ve sırasıyla 1nci
Ana Jet Üs K.Hrk.K.Hrk.Sb.lığı, 1nci
Tak.Hv.Kv.Hrk.Bşk.Özl.Slh.Pl. Müşat. Sb.lığı, 7nci Ana Jet
Üs Hrk.K. 173ncü Fl.K.lığı, Harp Ak.K. Öğrt. Üyeliği, 6ncı
Ana Jet Üs Kontrol Heyet Başkanlığı, 9ncu Ana Jet Üs
Değerlendirme Denetleme Bşk.lığı, 9ncu Ana Jet Üs
Hrk.K.lığı, Harp Ak.K. Öğrt. Başkanlığı görevlerinde
bulunmuştur.
1996 yılında Tuğgeneral rütbesine terfi eden Çekiç,
2nci Tak.Hv.K.K.lığı Kurmay Başkanlığı, 6ncı Ana Jet Üs
K.lığı, Hv.K.K.Hv.Svn.D.Bşk.lığı görevlerini
tamamladıktan sonra 2000 yılında Tümgeneral rütbesine
terfi ederek Hv.K.K.lığı İstihbarat Başkanlığı ve 2002’de
de 2nci Hv.İkm.Bkm.Mrk.K.lığı görevlerini yapmıştır.
2004 yılında emekliye ayrılan Tümg. Hindal Çekiç evli
olup, İngilizce bilmektedir.
E. Tu¤g. Haluk ALPER - Yönetim Kurulu Üyesi
1948 yılında Soma/Manisa'da doğan Alper, 1970’de
Kara Harp Okulu'ndan İstihkam Subayı olarak mezun
olmuştur. 2nci P.Tüm. (Adapazarı) ve 39ncu P.Tüm.
(Kıbrıs) İs.Svş.Tb.larında Tk. ve Bl.K. görevlerini
müteakip, 1975’de pilot temel kursunu bitirerek 2nci
Or.Hv.A. (Konya) ve 9ncu Kor.Hv.Tb. (Erzurum) filo
pilotluğu ve Mey.Hrk.Sb.lığı görevlerinde bulunmuştur.
1982’de Kara Harp Akademisi'nden mezun olan Alper,
sırasıyla 29ncu Tüm. (Erzurum)/Hrk. ve K.K.Per.Bşk.lığı
Kurs Pl.Sb.lığı, Zh.Brl.Ok. ve Eğt.Tüm.Gös.Tatb.Tb.K.lığı
ve Kur.Bşk.lığı, Gnkur.Gensek. Basın ve Halkla İlişkiler
D.Bşk.lığı görevlerinde bulunmuştur.
1993-1996 arasında ABD Washington Kara Ataşeliği
yapan Alper, 1996’da 51nci P.Tug.K.Yrd. olarak Erzurum
ve İç Güvenlik Harekatı
kapsamında
TUNCELİ/Hozat'da görev
almıştır. 1997’de 3ncü
Or.Hrk.Bşk. olarak görev
yapan Alper, 1998’de
Tuğgeneral rütbesine terfi
ederek 9ncu Zh.Tug.K.lığına
(Çankırı) atanmıştır.
2000 yılında
K.K.Kr.Hvcl.D.Bşk.lığına, 2003’de de Kr.Hvcl.K.lığına
atanan Alper, 2004’de emekliye ayrılmıştır. Tuğg. (E)
Haluk Alper evli ve iki çocuk babası olup, İngilizce
bilmektedir.
Sedat ‹. GÜLDO⁄AN - Yönetim Kurulu Üyesi
1970 yılında İstanbul'da
doğan Sedat Güldoğan, 1993
yılında İTÜ Uçak
Mühendisliği Bölümü'nden
mezun olmuştur. Aynı yıl
Savunma Sanayii
Müsteşarlığı'nda (SSM)
çalışmaya başlayan Güldoğan,
sırasıyla Proje Teknik Müdürü ve
Proje Müdürü olarak “Müşterek
Taarruz Uçağı”, “CASA Hafif Nakliye Uçağı”, “Eğitim
Uçağı” gibi Silahlı Kuvvetlerin ağırlıklı havacılık
projelerinde görev almıştır. Ayrıca, 1995-1996 arasında
CASA Hafif Nakliye Uçağı Projesi kapsamında Proje
Kontrol Ofisi Müdürü olarak İspanya'da çalışmıştır. “8.
Beş Yıllık Kalkınma Planı” çalışmalarında ”Havacılık
Sanayii” ile ilgili Alt Komisyon Başkanlığı yapan
Güldoğan, TÜBİTAK Vizyon 2023 çalışmasında da
”Havacılık, Savunma ve Uzay Paneli”nde Panel Üyesi
olarak görev almıştır. Ocak 2005'te SSM Hava Araçları
Daire Başkanı görevine atanan Sedat Güldoğan evli ve
bir çocuk babası olup, İngilizce bilmektedir.
Yeflim COfiAR - Yönetim Kurulu Üyesi
1973 yılında Ankara'da doğan Yeşim Coşar, 1997’de
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi,
İstatistik Bölümü’nden mezun olmuştur.
1998 yılında Esbank T.A.Ş Management Traniee (MT)
olarak iş hayatına başlayan Coşar sırasıyla, Esbank T.A.Ş.
Beyazıt ve Gimat Şubeleri'nde (1998-2001) Kurumsal
Pazarlama Uzman Yardımcılığı, TUSAŞ Havacılık ve Uzay
Sanayi A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliği (2005), Türk Silahlı
Kuvvetleri'ni Güçlendirme Vakfı Proje ve Fizibilite
Uzmanlığı (2003-2005), TAPASAN A.Ş. Denetim Kurulu
Üyeliği (2006) yapmıştır.
2005 yılından itibaren
Türk Silahlı Kuvvetleri'ni
Güçlendirme Vakfı'nda Mali
Analist olarak çalışmakta
olan Yeşim Coşar, İngilizce
bilmektedir.
23
Personelimizden
E. Tu¤a. K. Nazif ÖZDA⁄DEV‹REN - Denetim Kurulu Üyesi
1952 yılında Dörtyol/Hatay'da
doğan Nazif Özdağdeviren,
1972 yılında Deniz Harp
Okulu'ndan Teğmen rütbesiyle
mezun olduktan sonra 19731974 yıllarında silah elektronik
kursu görmüş ve 1974 yılında
donanma stajı hitamında TCG
İzmit Atış Kontrol Subayı
kadrosuna atanarak fiili donanma
görevine başlamıştır. 1976’da Federal
Almanya'da inşa edilen TCG DOĞAN hücumbotunun
Atış Kontrol Subaylığına atanan Özdağdeviren, yurt
dışında ilgili cihaz ve sistemlerin kurslarını görmüş ve
1980’e kadar bu görevini yürütmüştür. 1980-1982
arasında Deniz Harp Akademisi eğitimini müteakip,
1982-1983 yıllarında TCG MARTI'da II.nci Komutan ve
TCG MELTEM'de Komutan olarak görev yapmıştır.
1983’de Taşkızak Tersanesi'nde inşa edilen TCG
RÜZGAR hücumbotunun ilk Komutanı olarak atanan
Özdağdeviren, 1987-1989 arasında Hücumbot Grup
Komutanlığı, Dz.K.K.lığı Personel Başkanlığı'nda
Per.Ted. ve Yetiştirme Ş.Md.lüğü görevlerinde
bulunmuş ve Silahlı Kuvvetler Akademisi öğreniminden
sonra Hücumbot Filosu Harekat Şube Müdürlüğü
görevine atanmıştır. 1989’da bir yıl üstün başarı kıdemi
alarak Yarbay rütbesine terfi eden Özdağdeviren, 19901992 arasında Hücumbot Grup Komutanlığı görevini
müteakip Albay rütbesine terfi etmiştir. 1992-1995
arasında önce Dz.K.K.lığı Personel Başkanlığı Kurslar
Ş.Md. olarak atanmış ve bu dönemde Milli Güvenlik
Akademisi'nde öğrenim görmüş, bilahare iki yıl Deniz
Harp Akademisi Öğretim Üyeliği görevinde bulunmuş,
daha sonra 1995-1997 arasında Lahey Askeri Ataşesi
olarak Hollanda'da görev yapmış ve yurt dışı görevi
hitamında 1.nci Hücumbot Filotillası Komodorluğu'na
atanmıştır. 1998'de Tuğamiral rütbesine terfi ederek;
1998-1999 arasında M.S.B.lığı Genel Plan ve Prensipler
Dairesi Başkanlığı, 1999-2000 arasında Dz.K.K.lığı
Personel Başkanlığı ile OYAK Yönetim ve Denetim
Kurulu üyeliği, 2000-2002 arasında Çanakkale Boğaz
Komutanlığı, 2002-2003 arasında Kuzey Deniz Saha
Komutanlığı Kurmay Başkanlığı, 2003-2004 arasında da
Karadeniz Bölge Komutanlığı görevlerinde
bulunmuştur.
30 Ağustos 2004 tarihinde emekliye ayrılan Tuğa. K.
Nazif Özdağdeviren, evli ve bir kız babası olup,
İngilizce bilmektedir.
fierife GENÇO⁄LU - Denetim Kurulu Üyesi
1964 yılında Kayseri'de doğan Şerife Gençoğlu, 1987
yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun
olmuştur. 1988-1990 yılları arasında serbest avukatlık ve
1990-1991 yılları arasında yabancı ortaklı özel bir şirkette
avukatlık yapan Gençoğlu, 1991-2000 yılları arasında ETİ
Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün Avukatlığı
görevlerinde bulunmuştur.
Şerife Gençoğlu, 2000
yılından bugüne Savunma
Sanayii Müsteşarlığı'nda
1nci Hukuk Müşavirliği
görevini yürütmektedir.
R. U¤ur KAYLAN - Denetim Kurulu Üyesi
1962 yılında Ankara'da
doğan R. Uğur Kaylan, 1983
yılında Ankara Üniversitesi
Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat
Bölümü'nden mezun olmuştur.
1984'de Maliye Bakanlığı'nda
Hesap Uzmanı olarak iş
hayatına başlayan Kalyan, 19911992 arasında “İhracatı Teşvik
Tedbirlerinin İncelenmesi” konusunda
İngiltere'de etüd ve incelemelerde bulunmuştur.
Kaylan, 1993-1995 yıllarında Başbakanlık Gümrük
Müsteşarlığında KDV, Diplomatik Muafiyetler ve
NATO Dairesinden Sorumlu Daire Başkanlığı, 20012002 arasında Mazars Denge Denetim YMM A.Ş.
Başdenetçiliği ve 2001-2007 yılları arasında Aspilsan
A.Ş. Denetim Kurulu Üyeliği görevlerinde
bulunmuştur. 1995 yılından bugüne Mazars Denge
Ankara Bağımsız Denetim Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürütmekte olan
R. Uğur Kalyan evli ve iki çocuk babası olup, İngilizce
bilmektedir.
ATAMALAR
Nisan 2007'de:
Özhan Kazım Kocaman Finansman ve Muhasebe Müdürlüğü'nde “Genel Muhasebe Şefi” kadrosuna atanmıştır.
Kendilerine yeni görevlerinde başarılar dileriz.
24
Personelimizden
TUSAŞ AİLESİ'NİN ANITKABİR ZİYARETİ
TUSAŞ yönetici ve çalışanları hep
birlikte 2 Nisan 2007 Pazartesi günü
öğleden sonra Anıtkabir ve Anıtkabir
Müzesi'ne toplu olarak ziyaret ettik.
TUSAŞ ailesi olarak Büyük Önder
Atatürk'e bize armağan ettiği çağdaş,
laik ve demokratik Türkiye
Cumhuriyeti için şükran ve
minnetlerimizi sunarken, O'nun
bizlere bırakmış olduğu bu kutsal
emaneti özenle koruduğumuzu ve
korumaya devam edeceğimize dair
andımızı Anıtkabir'i ziyaret ederek
bir kez daha yineledik.
Atatürk devrimlerinin yılmaz ve
yorulmaz bekçileri, bizler, TUSAŞ'ın
çağdaş çalışanları, Anıtkabir'i ziyaret
ederek tazelediğimiz güç ile tek
vücut olarak O'nun gösterdiği
uygarlık yolunda ilerlemeye ve
Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin
hizmetinde olmaya devam edeceğiz.
Büyük Önder'in kabrini ziyaret edip,
mozole'ye çelenk koyduktan sonra
Atatürk Müzesi'ni de gezip, hep
birlikte saat 17:15'de Anıtkabir'den
ayrıldık.
SOSYAL FAALİYETLERİMİZ
Çalışanlarımızın katılımıyla
gerçekleştirilen sosyal ve kültürel
faaliyetler çerçevesinde, Şubat ve
Mart ve Nisan aylarında “Yaşamak
mı? Yoksa Ölmek mi?”, “Kanlı
Nigar”, “Güllü”, “Keşanlı Ali
Destanı” ve “Babaannem 100
Yaşında” isimli tiyatro oyunları,
Candan Erçetin konseri, Cem
Yılmaz, Ata Demirer “stand-up”
gösterileri ile “Anadolu Ateşi”
gösterisine toplu olarak gidilmiştir.
Tiyatro, konser, opera, bale ve
diğer kültürel faaliyetlere toplu
olarak katılıma önümüzdeki
günlerde de devam edilecektir.
PERSONEL ‹STAT‹ST‹KLER‹
100
90
CİNSİYET
MEDENİ HALİ
YAŞ ORTALAMASI
EĞİTİM DÜZEYİ
YABANCI DİL SEVİYESİ
80
70
60
50
40
30
20
10
0
kadın
erkek
404
2118
16.02% 83.98%
Nisan 2007
sonu itibarı ile
evli
1694
%67.17
bekar
828
%32.83
-29
30-39
715
669
%28.35 %26.53
40+
1138
%45.12
TUSAŞ’da çalışan toplam personel sayısı: 2522
TUSAŞ’da çalışan toplam mühendis sayısı: 841
ilk
82
%3.25
orta
71
%2.82
lise
üni.
1012
1357
%40.13 %53.81
az
orta
1552
171
%61.54 %6.78
iyi
799
%31.68
TOPLAM
2522
teknik personel sayısı: 1835
idari personel sayısı: 687
25
Personelimizden
YILLAR GEÇTİKÇE...
Şubat, Mart ve Nisan itibariyle Şirketimizde yirminci, onbeşinci, onuncu ve beşinci yılını dolduran
arkadaşlarımızı içtenlikle kutlar başarılarının devamını dileriz.
20. YILINI DOLDURAN PERSONEL:
fiUBAT: Haydar DURUDO⁄AN, Hayrettin AKMAN, Abdulbaki
BULUT, Murat ESER, Süleyman ERGÜL, Celal ÜLGER. MART: Dilek
YAZICI, Osman BALDAN, Ayhan ERDO⁄AN, Nam›k Kemal ATAKLI,
Ahmet UZUNER, Özcan ERO⁄LU, Abdurrahman ERDO⁄AN, ‹dris
ÇEL‹K, Fahrettin BAYCAN, Mehmet ALGÜL, Ahmet ATEfi, Recep
VAROL, Mustafa KAYA, Mehmet DURSUN, Hasan Hüseyin TOPAÇ,
Orhan ÖNAL, Gökhan B‹GAT, Hasan Hüseyin C‹R‹T, Nevzat
B‹RDANE, Ulvi TÜRKYILMAZ, Turgay UMUT. N‹SAN: Haflmet
20. YILINI DOLDURAN PERSONEL
AKYOL, Ayhan ÖZGEN, Atiye Ç›ra¤an OLGUN, Mehmet BARIfi, fiule
ÇET‹NEL, Ali Osman AKDEM‹R, Bülent GÜZELDERE, Bülent
ÖZKÜTÜK, Julide Erdem.
fiUBAT: Sat›lm›fl B‹LG‹N, Hikmet Ç‹L, Alaaddin GÜNEfi, Birol
DURNALI, Levent BEZDÜZ, Halis TEKGÖZ, Metin ERTEN, ‹brahim
ENZOL, Mehmet Deniz CAN, Osman Bülent BAYIR, Mesut
AYDO⁄AN. MART: Ali AYAZ, Mehmet A⁄GÜNLÜ, Ahmet SUER,
Mustafa ‹ÇÖZ, Fethi YILMAZ, Ramazan ÖZDEM‹R, Sad›k YOLCU,
Hüseyin GÜRSOY, Ali Ekber KAPLAN, Selahattin GÖMEL‹, ‹brahim
TAfi, Teoman SÜTÇÜ, Mehmet Akif KIYMA, Mesude Ece SAYIN,
Ercan ÖLMEZ, Hüseyin ÖZBAY, Muhsin AYVAZ, Ahmet Ufuk
YAVUZ, Mehmet ‹P‹ÇÜRÜK, ‹brahim GÜMÜfi. N‹SAN: Banu EBC‹M,
Ayfle Banu BAYRAM, Haydar DUMLUPINAR, Ayhan ÇEL‹K, Hac›
Mehmet VURUCU, Yusuf ULUSOY, Ahmet Hakan SEV, Meral
BASIR, Tuncay USLU, fiaban Savafl fiAH‹N, Mustafa SARIGÜL, fiah
‹smail KARADEM‹R, Ergun ALPER, Metin KARSAVRAN, Tuna
ERENTÜRK, Mustafa YASATEK‹N, Hakan ÇUHADAR, Mustafa SARI,
Hüseyin ÖZTÜRK, Atilla CANDAR, Zafer KANDEM‹R, ‹smail ÖZKAN.
fiUBAT: Recep KOCABUNAR, Aytekin YILDIZ. MART: Fatma
ARSLAN, Ali ERGÜN, Orhan Çelebi TOMBULO⁄LU, Aysel BÖNCÜ.
N‹SAN: Mustafa KOLUAÇIK, Fatih Mehmet AY, Sibel KUTAY.
26
MART: Kamil Adil BAYKURT, Burcu ÖZGÜR. N‹SAN: Erman
ULUSOY.
Aktüel
YAMAÇ PARAfiÜTÜ
Geçmişi 1970'li yıllara dayanan
yamaç paraşütü, çok hafif hava
araçları içerisinde en hafifidir. Kolay
taşınabilir olması sayesinde, yolu
olmayan tepelerden kalkış
yapılabilir. Özel kalkış-iniş pisti
gerektirmez. Doğal kaldırıcı
kuvvetleri kullanarak 100 metrelik
tepelerden kalkış yapıp, 4000-5000
metrelere kadar çıkıp, gün bitimine
kadar havada kalıp, kilometrelerce
yol kat edilebilir. Bu mesafeler kat
edilirken hiçbir hava aracının
giremeyeceği vadilere girip,
bulutlara dokunup, dağların
zirvesine konabilecek kadar
yükseklerden uçup, doğanın
sunduğu eşsiz güzellikler özgürce
yaşanılabilir.
Hep hayalini kurduğum bu
özgürlüğü 2000 yılında Orta Doğu
Teknik Üniversitesi'ni kazanıp
Havacılık Topluluğu'na katılmamla
yaşama imkanı buldum. Aldığım
eğitimlerin ardından göstermiş
olduğum gelişmeler sayesinde 20052006 yıllarında yarışmalara katıldım.
Bunun yanı sıra da üç kere ardı
ardına Türkiye uzun mesafe
rekorunu 110, 127 ve 184 km ile
kırdım. Bu sene de TUSAŞ
sponsorluğunda ülkemizde
yapılacak olan Yamaç Paraşütü
Dünya Şampiyonası (PWC) ve Ön
Dünya Şampiyonası'nda (Pre-PWC)
ülkemizi temsil edeceğim. Bu
yarışmalara katılıp kendim ve ülkem
adına yeni başarılar elde etmek ve
yine Yamaşüt Türkiye Açık Yamaç
Paraşütü Şampiyonası'nda elde
ettiğim eski dereceleri geliştirmek
arzusundayım. Bunun yanı sıra bu
sezonda da uzun mesafe rekor
denemelerime devam edeceğim. Bu
konudaki ilgi ve desteklerinden
dolayı Şirketime teşekkür ederim.
Egemen Bilge, Proje Mühendisi
EN ÇOK SATAN K‹TAPLAR L‹STES‹
1.
2.
3.
4.
5.
The Secret (Sır)
Rhamda BYRNE
Musa'nın Çocukları Tayyip ve Emine Ergun POYRAZ
İşgal ve Direniş
Hulki CEVİZOĞLU
Olasılıksız
Adam FAWER
Safran Sarı
İnci ARAL
6.
7.
8.
9.
10.
Eski Dünya Seyahatnamesi
Mutluluk
İstanbullular
Caligula Saralı
Kokoloji 2
İlber ORTAYLI
Zülfü LİVANELİ
Buket UZUNER
Yalçın KÜÇÜK
Isamo SAITO
K‹TAP KURDU
THE SECRET
Rhonda BYRNE-MIA
OWO BASIM
“Sır”rı öğrendiğinizde
istediğiniz her şeyi elde etmeyi,
yapmayı, ya da istediğiniz her şey
olmayı da öğrenmiş olacak; asıl
kimliğinizi bulacak ve hayatta sizi
bekleyen gerçek ihtişamın ne
olduğunu göreceksiniz. “Sır”rın
nasıl kullanacağını anlatan kitap,
yaşamınızdaki her amacınızı
gerçekleştirmenize rehber olacak.
İSTANBULLULAR
Buket UZUNER
EVEREST YAYINLARI
2005 yazında İstanbul Atatürk
Havalimanı'nda İstanbullu 15
kişinin büyük bir tehdit altında
başlayan gerilim dolu dört saatinin
anlatıldığı roman yüzyılımızın
göçlerle genişlemiş
İstanbul'undan, dolayısıyla
Türkiye'sinden, bir kesit ortaya
çıkarıyor.
27

ATAK PROGRAMI`NDA fi‹RKET‹M‹Z ANA YÜKLEN‹C‹L‹

Transkript

Benzer belgeler

Untitled

Untitled

Uçuş/Uçuş Test Başkanlığı bünyesinde bulunan TUSAŞ Uçuş

Untitled

25. KURULUŞ YILDÖNÜMÜMÜZÜ COŞKUYLA KUTLADIK

25/12/2007 - INDEX Bilgisayar

Untitled

SHOW DAILY / 3 2011 PDF için tıklayınız

Emniyeti Suistimal Bilgi Formu

galata_20100602_gb

Untitled