Prezident İlham Əliyevin Sabirabad, Saatlı və Ağcabədi ray

HƏR
BİR
VƏTƏNDAŞ
VERGİ
öDƏMƏKDƏN
ŞƏRƏF
DUYMALIDIR
Biz bazar iqtisadiyyatını vergi
yolu ilə tənzimləməliyik.
Heydər ƏLİYEV
№ 34 (674)
4 sentyabr 2013
www.vergiler.az
Qiyməti: 40 qəp.
Prezident İlham Əliyevin
Sabirabad, Saatlı və Ağcabədi rayonlarına səfəri
Àçÿð áàé úàí Ïðå çè äåí òè
Èëùàì ßëèéåâ àâãóñòóí 29äà Ñàáèðàáàä ðàéîíóíà ñÿôÿð
åòìèøäèð. Öìóììèëëè ëèäåð
Ùåéäÿð ßëèéåâèí Ñàáèðàáàä
øÿùÿðèíèí ìÿðêÿçè ìåéäàíûíäàêû àáèäÿñèíè çèéàðÿò åäÿí
äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû ñîíðà
Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû
(ÉÀÏ) Ñàáèðàáàä ðàéîí òÿøêèëàòûíûí éåíè èíøà îëóíìóø
èíçèáàòè áèíàñûíûí à÷ûëûøûíäà
èøòèðàê åòìèø, Ùåéäÿð ßëèéåâ
ïðîñïåêòèíäÿ éåðëÿøÿí 1200
øàýèðä éåðëèê Ì.ß.Ñàáèð àäûíà 1 íþìðÿëè òàì îðòà ìÿêòÿáèí éåíè áèíàñûíäà éàðàäûëàí øÿðàèòëÿ òàíûø îëìóøäóð.
Ñîíðà Ùåé äÿð ßëè éåâ
Ìÿðêÿçèíèí à÷ûëûøûíäà èøòèðàê
åäÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâÿ ìÿðêÿçèí éåðëÿøäèéè Ùåéäÿð ßëèéåâ àäûíà èñòèðàùÿò
ïàðêûíäà éàðàäûëàí øÿðàèòëÿ
òàíûø îëìóøäóð.
Ùà úû ãà áóë-Áÿù ðÿì òÿïÿ
àâòîìîáèë éîëóíóí Ùàúûãàáóë-Ñàáèðàáàä ùèññÿñèíèí à÷ûëûøûíäà äà èøòèðàê åäÿí äþâëÿòè ìè çèí áàø ÷û ñû íà áó
èíôðàñòðóêòóð îáéåêòè áàðÿäÿ
ìÿëóìàò âåðèëìèøäèð. Áèëäèðèëìèøäèð êè, éîëóí éåíèäÿí
ãóðóëìàñû èëÿ éàíàøû, Êöð ÷àéû èëÿ êÿñèøìÿñèíäÿ éåíè êþðïöíöí òèêèíòèñè íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð. Öìóìèëèêäÿ áó
ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ éîë öçÿðèíäÿ 4 êþðïöíöí, 5 ïèéàäà
êå÷èäèíèí, 68 ñóþòöðöúö áîðóíóí, 26 àâòîáóñ äàéàíàúàüûíûí èíøàñû ïëàíëàøäûðûëìûøäûð.
Ùÿìèí ýöí Ïðå çè äåí ò
Èëùàì ßëèéåâ Ñàáèðàáàääà ìöàñèð èñòèõàíà êîìïëåêñèíèí à÷ûëûøûíäà èøòèðàê åòìèøäèð. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà ìÿëóìàò
âåðèëìèøäèð êè, Ñàáèðàáàä ðàéîíóíóí Êöðêÿíäè êÿíäèíäÿ
èíøà îëóíàí êîìïëåêñèí èëëèê
èñòåùñàë ýöúö 1,3 ìèí òîíäóð.
ßðàçèñè 3,2 ùåêòàð îëàí èñòèõàíà êîìïëåêñèíèí òèêèëìÿñèíÿ
2,6 ìèëéîí ìàíàò èíâåñòèñèéà
ãî éóë ìóø äóð.
Èñ òè õà íà
êîìïëåêñè Ùîëëàíäèéà, Èòàëè-
éà âÿ Òöðêèéÿíèí òåõíîëîýèéàëàðû ÿñàñûíäà ãóðóëìóøäóð.
Ëàéèùÿëÿðèí èúðàñû íÿòèúÿñèíäÿ 55 íÿôÿð éåíè èø éåðëÿðè èëÿ
òÿìèí îëóíìóøäóð.
Ðàéîí èúòèìàèééÿòèíèí íöìàéÿíäÿëÿðè èëÿ ýþðöøÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ áèëäèðìèøäèð êè, Ñàáèðàáàä øÿùÿðè
ìöàñèð ýþðêÿì àëûð, ìöàñèðëÿøèð, àáàäëàøûð, ýþçÿë áèíàëàð, ìÿêòÿáëÿð, õÿñòÿõàíà òèêèëèð. Àíúàã ùÿëÿ ýþðöëÿñè èøëÿð ÷îõäóð. Íþâáÿòè èëëÿðäÿ
ýþðöëÿñè èøëÿð àðàñûíäà õöñóñè
ÿùÿìèééÿò äàøûéàí ñó ëàéèùÿñè îëàúàãäûð. Áó èëèí ñîíóíäà âÿ éà ýÿëÿí èëèí ÿââÿëèíäÿ
Ñàáèðàáàäûí è÷ìÿëè ñó èëÿ òÿìèíàòûíû òÿøêèë åòìÿê ö÷öí
áþéöê ëàéèùÿ áàøëàíàúàãäûð.
Ñàáèðàáàäà ñÿôÿðèíè áàøà
÷àòäûðàðàã Ñààòëû ðàéîíóíà ýÿëÿí Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè ÿââÿëúÿ öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí Ñààòëû øÿùÿðèíèí
ìÿðêÿçèíäÿ óúàëäûëìûø àáèäÿñèíè çèéàðÿò åòìèø, Áàéðàã
Ìåéäàíû âÿ Ìóçåéè èëÿ òàíûø
îëìóø, Ñààòëû Îëèìïèéà Èäìàí Êîìïëåêñèíèí à÷ûëûøûíäà èøòèðàê åòìèøäèð. Ãåéä îëóíìóøäóð êè, êîìïëåêñäÿ áèð
÷îõ éàðûøëàðûí, òÿëèì-ìÿøã
òîïëàíûøëàðûíûí âÿ äèýÿð òÿäáèðëÿðèí êå÷èðèëìÿñè ö÷öí ùÿð
úöð øÿðàèò âàðäûð. Òöðêèéÿ èñòåùñàëû îëàí ùîâóç ñèñòåìè âÿ
«Ýîíêà Êëèìà» ìàðêàëû õöñóñè íÿìàëìà ãóðüóñó ãóðàøäûðûëìûøäûð. Èêè éöç éåðëèê çàëäà èêè ñîéóíóá-ýåéèíìÿ, äóø
îòàãëàðû âàðäûð. Êîìïëåêñèí
ÿðàçèñèíäÿ èêèìÿðòÿáÿëè áåø
êîòòåú èíøà åäèëìèøäèð. Ùÿð
êîòòåú äþðä íþìðÿäÿí èáàðÿòäèð. Áó èëèí ñîíóíàäÿê 900
éåðëèê à÷ûã ñòàäèîí, òåííèñ êîðòó, áàñêåòáîë ìåéäàí÷àñûíûí
òèêèíòèñè éåêóíëàøàúàãäûð.
Ñààòëû ðàéîí èúòèìàèééÿòèíèí íöìàéÿíäÿëÿðè èëÿ ýþðöøÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ
ðàéîíóí èíêèøàô åòäèéèíè, áöòöí ïðîáëåìëÿðèíèí ùÿëë îëóíàúàüûíû, äèýÿð ìÿñÿëÿëÿðèí
ùÿëëè ö÷öí ÿëàâÿ âÿñàèòèí àéðûëàúàüûíû áèëäèðìèøäèð. Ñààòëûäà ãàçëàøäûðìà ëàéèùÿñèíèí
äàùà ñöðÿòëÿ èúðà åäèëìÿñè
ö÷öí ìöâàôèã îðãàíëàðà òàïøûðûãëàðûíû âåðìèøäèð.
Ñààòëû ðàéîíóíà ñÿôÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Ãàðàéåâêÿíä-Ñûìàäàêÿíä àâòîìîáèë éîëóíóí à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ èøòèðàê åäÿí Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè ñîíðà Àüúàáÿäè ðàéîíóíà ýÿëìèøäèð. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû ÿââÿëúÿ óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí Àüúàáÿäè øÿùÿðèíèí ìÿðêÿçèíäÿ
óúàëäûëìûø àáèäÿñèíè çèéàðÿò
åòìèø, Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû Àüúàáÿäè ðàéîí òÿøêèëàòûíûí éåíè èíçèáàòè áèíàñûíûí à÷ûëûøû ìÿðàñèìèíÿ ãàòûëìûøäûð. Àüúàáÿäè Ðàéîí Ìÿðêÿçè Õÿñòÿõàíàñûíûí éåíè áèíàñûíûí à÷ûëûøûíäà èøòèðàê åäÿí
äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà áèëäèðèëìèøäèð êè, áó ñÿùèééÿ ìöÿññèñÿñè èíêèøàô åòìèø þëêÿëÿðäÿ îëàí õÿñòÿõàíàëàðäàí
ýåðè ãàëìûð. Áóðàäà ÿí ìöàñèð àâàäàíëûã ãóðàøäûðûëìûøäûð. Àüúàáÿäè ðàéîíóíóí èíêèøàôû ìÿãñÿäèëÿ áöòöí òÿä-
áèðëÿðèí ýþðöëÿúÿéèíè áèëäèðÿí
Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ äèýÿð ëàéèùÿëÿðèí èúðàñû ö÷öí
áöäúÿäÿí âÿ äèýÿð ìÿíáÿëÿðäÿí âÿñàèòëÿðèí àéðûëàúàüûíû äèããÿòÿ ÷àòäûðìûøäûð. Ãåéä
îëóíìóøäóð êè, íþâáÿòè èëëÿðäÿ áó èñòèãàìÿòäÿ èøëÿð äàâàì åò äè ðè ëÿúÿê, áö òöí
èíôðàñòðóêòóð ëàéèùÿëÿðè òàì
øÿêèëäÿ èúðà åäèëÿúÿê, î úöìëÿäÿí è÷ìÿëè ñó, ãàçëàøäûðìà
ëàéèùÿëÿðè, êÿíä éîëëàðûíûí òèêèíòèñè äàâàì åòäèðèëÿúÿêäèð.
Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû äàùà
ñîíðà Àüúàáÿäèäÿ Ýÿíúëÿð
Ìÿðêÿçèíèí à÷ûëûøûíäà èøòèðàê
åòìèø, «Àãàò-àãðî» ùåéâàíäàðëûã êîìïëåêñèíèí èñòèôàäÿéÿ âåðèëìÿñè ìÿðàñèìèíÿ ãàòûëìûøäûð. Áèëäèðèëìèøäèð êè,
«Àãàò-àã ðî» ùåé âàí äàð ëûã
êîìïëåêñè ðåýèîíëàðûí ñîñèàëèãòèñàäè èíêèøàôû Äþâëÿò Ïðîãðàìûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíèí áÿùðÿñèäèð. Àüúàáÿäè ðàéîíóíóí Àüàáÿéëè êÿíäèíäÿ
éàðàäûëàí êîìïëåêñèí öìóìè
ñàùÿñè 50 ùåêòàðäûð. Êîìïëåêñ
ö÷ ìèí áàøëûã èðèáóéíóçëó ùåéâàíäàðëûã âÿ èêè ìèí áàøëûã
êå÷è òÿñÿððöôàòûíäàí èáàðÿò-
äèð. Êîìïëåêñÿ ùÿð áèðè ýöíäÿëèê 25 ëèòðäÿí ÷îõ ñöäâåðìÿ ãàáèëèééÿòèíÿ ìàëèê 1500
áàø «Ùîëñòåèí Ôðèåñèàí» úèíñèíäÿí îëàí èíÿêëÿð ýÿòèðèëìèøäèð. Èíäè ùåéâàíëàðûí ñàéû
2600 áàøà ÷àòäûðûëìûøäûð. Ïàéûç àéëàðûíäà ÿëàâÿ 600 áàø
úèíñ äàìàçëûã ùåéâàíûí ýÿòèðèëìÿñè íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð.
Áèð íå÷ÿ èëäÿí ñîíðà ùåéâàíëàðûí áàø ñàéû 10 ìèíÿ ÷àòäûðûëàúàãäûð. Êîìïëåêñäÿ èëëèê
22,8 ìèí òîí ñöä èñòåùñàëû íÿçÿðäÿ òóòóëóð êè, áó äà èëëèê
åìàë ýöúö 90 ìèí òîí îëàí
«Àòåíà» ñöä åìàëû çàâîäóíóí õàììàëà òÿëÿáàòûíûí òÿìèí åäèëìÿñèíÿ èìêàí âåðÿúÿêäèð. Ýÿëÿúÿêäÿ «Àòåíà»
çàâîäó Ôðàíñàíûí «Äàíîíå»
øèðêÿòè èëÿ áèðýÿ ñöä ìÿùñóëëàðû èñòåùñàë åäÿúÿêäèð. Ùÿìèí ìÿùñóëëàðûí õàðèúè þëêÿëÿðÿ èõðàúû äà íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Ùåéâàíäàðëûã êîìïëåêñèíäÿ 95 íÿôÿð äàèìè èø éåðè
èëÿ òÿìèí îëóíìóøäóð. Òÿñÿððöôàò òàì èñòèôàäÿéÿ âåðèëäèêäÿí ñîíðà èñÿ èø÷èëÿðèí ñàéûíûí 100-äÿê àðòûðûëàúàüû íÿçÿðäÿ òóòóëóð.
Binəqədidə ики məktəb бинасы əsaslı təmir вя
йенидянгурмадан сонра истифадяйя верилмишдир
Àçÿð áàé úàí Ïðå çè äåí òè
Èëùàì ßëèéåâ àâãóñòóí 30äà Áèíÿãÿäè ðàéîíóíäàêû
135 âÿ 248 íþìðÿëè îðòà
ìÿêòÿáëÿðèí áèíàëàðûíûí
ÿñàñëû òÿìèð âÿ éåíèäÿíãóðìàäàí ñîíðàêû âÿçèééÿòè èëÿ òàíûø îëìóøäóð.
Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà
áèëäèðèëìèøäèð êè, Áàêû øÿùÿðèíèí âÿ îíóí ãÿñÿáÿëÿðèíèí
ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíûí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ ìÿãñÿäéþíëö òÿäáèðëÿð àðäûúûë îëàðàã ùÿéàòà êå÷èðèëèð.
Éåíè äÿðñ èëè ÿðÿôÿñèíäÿ ðåñïóáëèêàíûí ùÿð éåðèíäÿ îëäóüó êèìè, ïàéòàõòäà âÿ åëÿúÿ
äÿ ÿòðàô ãÿñÿáÿëÿðäÿ îðòà
2
ëèð, éàøûëëûã çîëàãëàðû ñàëûíûð.
Áèëäèðèëìèøäèð êè,
ùÿð èêè ìÿêòÿáäÿ
ÿñàñëû òÿìèð âÿ éåíè äÿí ãóð ìà èø ëÿðè
éöêñÿê ñòàíäàðòëàðà
óéüóí øÿêèëäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð.
Ìÿêòÿáèí åëåêòðèê
âÿ êîììóíèêàñèéà
õÿòëÿðè éåíèëÿðè èëÿ
ÿâÿç îëóíìóø, ìöàñèð èñòèëèê ñèñòåìè
ãó ðàø äû ðûë ìûø äûð.
1020 øàýèðä éåðëèê
135 íþìðÿëè ìÿêìÿêòÿá áèíàëàðû ìöàñèð ñòàí- ëà òÿúùèç åäèëèð. Òÿùñèë ìö- òÿáäÿ áöòöí ñèíèô îòàãëàðû, èääàðòëàð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ éåíèäÿí ÿñ ñè ñÿëÿðè íèí ÿðà çè ëÿðèí äÿ ìàí âÿ èúëàñ çàëëàðû, éåìÿêãóðóëóð âÿ ëàçûìè àâàäàíëûã- àáàäëûã èøëÿðè ùÿéàòà êå÷èðè- õàíàñû òàì òÿìèð îëóíìóø,
Azad biznesə
geniş meydan
3
Vergi qanunvericiliyi
ödəyicilərin mənafeyinə
xidmət edir
4
ùÿéÿòäÿêè à÷ûã èäìàí ìåéäàí÷àñû ÿñàñëû øÿêèëäÿ éåíèäÿí ãóðóëìóøäóð. Ìÿêòÿáäÿ äÿðñëÿð áèð íþâáÿäÿ àïàðûëàúàãäûð. 1020 øàýèðä éåðëèê 248 íþìðÿëè îðòà ìÿêòÿáäÿ èñÿ 41 ñèíèô îòàüû âàðäûð. Äÿðñëÿð áèð íþâáÿäÿ êå÷èðèëèð. Áöòöí ñèíèô îòàãëàðû,
ôÿíí êàáèíåòëÿðè, èäìàí âÿ
èúëàñ çàëëàðû éöêñÿê ñòàíäàðòëàð
ñÿâèééÿñèíäÿ òÿìèð åäèëìèøäèð. Ìÿêòÿáèí èøûã âÿ èñòèëèê
ñèñòåìè ÿí ìöàñèð òÿëÿáëÿð
ñÿâèééÿñèíäÿäèð. Áó òÿùñèë
ìöÿññèñÿñèíèí ùÿéÿòèíäÿêè
à÷ûã èäìàí ìåéäàí÷àñû äà
éåíèäÿí ãóðóëìóøäóð. ßðàçèäÿ àáàäëûã âÿ ãóðóúóëóã èøëÿðè ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð.
Əmək pensiyalarının
baza hissəsi
artırıldı
İlk biometrik pasport
юлкя башчысына
təqdim олунду
Ñåíòéàáðûí 2-äÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû âÿòÿíäàøûíûí èëê áèîìåòðèê ïàñïîðòóíóí òÿãäèìàò ìÿðàñèìè êå÷èðèëìèøäèð. Èëê áèîìåòðèê ïàñïîðò Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâÿ òÿãäèì åäèëìèøäèð.
Ìÿðàñèìäÿ ãåéä îëóíìóøäóð êè, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí 2007-úè èë 13 ôåâðàë òàðèõëè ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã îëóíìóø «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí áèîìåòðèê åéíèëÿøäèðìÿ ñèñòåìèíèí éàðàäûëìàñû öçðÿ
2007-2012-úè èëëÿð ö÷öí Äþâëÿò Ïðîãðàìû»íûí, ùÿì÷èíèí «Þëêÿäÿí ýåòìÿê, þëêÿéÿ ýÿëìÿê âÿ ïàñïîðòëàð
ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíäà äÿéèøèêëèêëÿð åäèëìÿñè áàðÿäÿ» 2012-úè èë 17 èéóë òàðèõëè 686
íþìðÿëè ôÿðìàíûí òÿëÿáëÿðèíèí âàõòûíäà òÿìèí åäèëìÿñè
ìÿãñÿäèëÿ áèð ñûðà òÿõèðÿñàëûíìàç òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð.
Áèëäèðèëìèøäèð êè, øÿõñèééÿòè òÿñäèã åäÿí ñÿíÿäëÿðèí
âåðèëìÿñèíè òÿíçèìëÿéÿí íîðìàòèâ ùöãóãè áàçà òÿêìèëëÿøäèðèëìèø, öìóìâÿòÿíäàø, õèäìÿòè âÿ äèïëîìàòèê ïàñïîðòëàðûí òÿñâèðè, ñïåñèôèêàñèéàñû âÿ íöìóíÿëÿðè Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí 2012-úè èë 17 èéóë òàðèõëè 687 íþìðÿëè ôÿðìàíû èëÿ òÿñäèã åäèëìèøäèð. Øÿõñèééÿòè òÿñäèã åäÿí éåíè íÿñèë áèîìåòðèê ñÿíÿäëÿðèí òÿòáèãè
ìÿãñÿäèëÿ Èãòèñàäè Èíêèøàô Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí àèäèééÿòè
äþâëÿò îðãàíëàðûíûí ìöòÿõÿññèñëÿðèíäÿí èáàðÿò Èø÷è Ãðóï
éàðàäûëìûø, áó ñàùÿäÿ áåéíÿëõàëã ñÿâèééÿäÿ òàíûíìûø
øèðêÿòëÿðèí òÿúðöáÿñè âÿ ÿëäÿ îëóíàí íàèëèééÿòëÿð þéðÿíèëìèø, ïàñïîðòëàðûí òÿñâèðè âÿ ñïåñèôèêàñèéàñû ùàçûðëàíìûøäûð. Öìóìâÿòÿíäàø ïàñïîðòëàðûíûí ùàçûðëàíìàñû âÿ
âåðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ 9 ðåýèîíàë ìÿðêÿç éàðàäûëìûøäûð.
Áó ìÿðêÿçëÿðäÿ õèäìÿò ö÷öí ÿí éöêñÿê øÿðàèò âàðäûð.
Áåëÿëèêëÿ, âÿòÿíäàøëàð þäÿäèêëÿðè äþâëÿò ðöñóìóíóí
ìÿáëÿüèíäÿí àñûëû îëàðàã îí, áåø âÿ áèð èø ýöíö ÿðçèíäÿ
öìóìâÿòÿíäàø ïàñïîðòëàðû èëÿ òÿìèí îëóíà áèëÿúÿêëÿð.
Йени tunelлярin
açılışı olmuşdur
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ ñåíòéàáðûí 2-äÿ Áàêûäà «Ãÿëÿáÿ ìåéäàíû» ìöõòÿëèô
ñÿâèééÿëè òóíåë òèïëè éîë ãîâøàüû» ëàéèùÿñè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ
èíøà åäèëÿí áåø òóíåëèí à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ èøòèðàê åòìèøäèð.
Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíà ëàéèùÿ áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðèëìèøäèð êè, ÿðàçèäÿ 16 ýèðèø-÷ûõûøëû, öìóìè óçóíëóüó 2
ìèí 512 ìåòð, åíè 8-15,5 ìåòð, ùöíäöðëöéö 5,5 ìåòð, ùÿðÿêÿò çîëàãëàðûíûí ñàéû èñÿ 5 îëàí 6 òóíåë òèïëè éîë ãîâøàüû èíøà åäèëìèøäèð. Òóíåë òèïëè éîë ãîâøàãëàðû Àòàòöðê âÿ
Âàãèô ïðîñïåêòëÿðèíè, ùÿì÷èíèí Àòàòöðê ïðîñïåêòè èëÿ
ßùìÿä áÿé Àüàîüëó êö÷ÿñè âàñèòÿñèëÿ Òÿáðèç ïðîñïåêòèíè áèðëÿøäèðèð. ßëàâÿ îëàðàã, Òÿáðèç êö÷ÿñèíäÿí ýÿëÿí
àâòîìîáèëëÿð Ýÿíúëèê äàèðÿñèíÿ äàõèë îëìàäàí áèðáàøà
òóíåë âàñèòÿñèëÿ Äÿðíÿýöë øîñåñèíÿ ÷ûõà áèëÿúÿêäèð. Ùÿì÷èíèí Ôÿòÿëè õàí Õîéñêè ïðîñïåêòèíÿ ãûñà äþíýÿëÿðëÿ èñòèãàìÿòëÿíìÿê ìöìêöí îëàúàãäûð. Âàãèô ïðîñïåêòèíäÿí ýÿëÿí àâòîìîáèëëÿð Ôÿòÿëè õàí Õîéñêè ïðîñïåêòèíèí
àëòûíäàí êå÷ÿðÿê Àòàòöðê ïðîñïåêòèíÿ ÷ûõàúàã âÿ áó èñòèãàìÿòäÿí Ùÿñÿí ßëèéåâ ïðîñïåêòèíèí öñòöíäÿí êå÷ÿúÿêëÿð.
Ãåéä åäèëìèøäèð êè, ëàéèùÿ öçðÿ òèêèíòèñè íÿçÿðäÿ òóòóëàí éîëëàðûí öìóìè ñàùÿñè 110 ìèí êâàäðàòìåòðäèð.
«Ãÿëÿáÿ ìåéäàíû» àäëàíàí ÿðàçèäÿ ùÿðÿêÿò èíòåíñèâëèéè
ñààòäà 2 ìèí 340 àâòîìîáèëäÿí 11 ìèí àâòîìîáèëÿäÿê
àðòàúàãäûð. Âàãèô ïðîñïåêòèíäÿ èíøà åäèëÿí éîë ãîâøàüû
ìåòðîíóí «Ýÿíúëèê» ñòàíñèéàñûíûí òóíåëè öçÿðèíäÿí êå÷èð. Òóíåëëÿð áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà óéüóí ëàéèùÿëÿíäèðèëìèø âÿ 9 áàëëûã çÿëçÿëÿéÿ äàâàìëûëûüû íÿçÿðäÿ òóòóëìóøäóð. Òóíåëèí äàõèëè èøûãëàíäûðìà ñèñòåìè äöíéàäà
êåéôèééÿò, ñÿìÿðÿëèëèê, òÿùëöêÿñèçëèê âÿ óçóíþìöðëöëöê
áàõûìûíäàí þçöíö òÿñäèãëÿìèø âÿ éàðûìêå÷èðèúè äèîäëàð
ÿñàñûíäà èøëÿéÿí ÿí ìöàñèð èøûãëàíäûðìà ñèñòåìèäèð. Òóíåëëÿðèí éàí äèâàðëàðûíäà âÿ òàâàíäà 9 ìèí êîìïéóòåðëÿ
èäàðÿ îëóíàí ËÅÄ èøûãëàð ãóðàøäûðûëìûøäûð. Òàâàíäà ãóðàøäûðûëàí 3 ìèíÿ éàõûí ïðîæåêòîð ýöíäöç, ýåúÿ âÿ ãÿçà
ðåæèìëÿðèíäÿ èøëÿéèð. Èñòèôàäÿéÿ âåðèëÿí òóíåëëÿðäÿ Íÿãëèééàòû Èíòåëëåêòóàë Èäàðÿåòìÿ Ìÿðêÿçè òÿðÿôèíäÿí èäàðÿ
åäèëÿí åëåêòðîí èíôîðìàñèéà òàáëîñóíûí êþìÿéè èëÿ íÿãëèééàòûí úàðè âÿçèééÿòè ùàããûíäà ìÿëóìàòëàð òÿùëèë åäèëÿðÿê ñöðöúöëÿðÿ ÷àòäûðûëàúàãäûð.
Ýþðöëÿí èøëÿðè éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì
ßëèéåâ ö÷ èë ÿðçèíäÿ áþéöê èøëÿðèí ýþðöëäöéöíö, øÿùÿð
èíôðàñòðóêòóðóíóí éåíèëÿøäèéèíè âóðüóëàìûø, ýÿëÿúÿêäÿ
ýþðöëÿñè èøëÿðèí ùÿëÿ ÷îõ îëäóüóíó ãåéä åòìèøäèð.
5
«BBB+» reytinqi Azərbaycanın Avropa bazarlarına
çıxışına
güclü zəmin yaradır
2
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
Nüfuzlu «BizNewsAsia» jurnalı
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevi
«İlin adamı» elan etmişdir
Ôèëèïïèíäÿ íÿøð îëóíàí âÿ Àñèéà ãèòÿñèíèí èíêèøàô åòìèø þëêÿëÿðèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí óüóðëó èñëàùàòëàðû,
äþâëÿò áàø÷ûëàðûíûí ôÿàëèééÿòèíè ÿêñ
åòäèðÿí, ýåíèø îõóúó êöòëÿñèíÿ ìàëèê
«ÁèçÍåwñÀñèà» æóðíàëû Àçÿðáàéúàí
Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì
ßëèéåâè «Èëèí àäàìû» åëàí åòìèøäèð.
äûðûëûð. Ãåéä åäèëèð êè, äöíéàíû áöðöìöø èãòèñàäè áþùðàí Àçÿðáàéúàíà ùå÷
áèð òÿñèð ýþñòÿðìÿìèøäèð. Þëêÿäÿ èñòÿð
åíåðæè ñàùÿñèíäÿ, èñòÿðñÿ äÿ ãåéðè-íåôò
ñåêòîðóíäà, õöñóñèëÿ äÿ òÿùñèë, ñÿùèééÿ, èíôîðìàñèéà-êîììóíèêàñèéà òåõíîëîýèéàëàðû, êÿíä òÿñÿððöôàòû ñàùÿëÿðèíäÿ óüóðëó èñëàùàòëàð ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Áó
èëèí ÿââÿëèíäÿ Àçÿðáàéúàí îðáèòÿ èëê
Æóðíàëûí àâãóñò áóðàõûëûøûíäà «Èëùàì òåëåêîììóíèêàñèéà ïåéêèíè áóðàõìàãßëèéåâ: Èëèí àäàìû», «ßëèéåâ åðàñû: ëà êîñìèê àèëÿíèí öçâöíÿ ÷åâðèëìèøäèð.
Àçÿðáàéúàíûí ãûçûë äþâðö», «Èëùàì ßëèÀçÿðáàéúàíäà ãàíóíóí
éåâ áóèëêè ïðåçèäåíò ñå÷êèëÿðèíäÿ Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí íàìèçÿäèäèð», «Ñîñèàë òÿìèíàòëàð âÿ éöêñÿê ìààøëàð Àçÿðáàéúàíäà éîõñóëëóüó àçàëòìûøäûð», «Äöíéà Áàíêûíûí Àçÿðáàéúàíà
ñóàëû: éîõñóëëóüóí àçàëäûëìà ñû íà íå úÿ íà èë îë ìàã
ìöìêöíäöð?», «Èãòèñàäèééàòûí øàõÿëÿíäèðèëìÿñè éîëëàðû» âÿ äèýÿð ìÿãàëÿëÿð äÿðú
îëóíìóøäóð.
Ìÿãàëÿëÿðäÿ Àçÿðáàéúàí
Ðåñ ïóá ëè êà ñû íûí Ïðå çè äåí òè
Èëùàì ßëèéåâèí ôÿàëèééÿòè âÿ
îíóí ðÿùáÿðëèéè èëÿ þëêÿìèçäÿ
áöòöí ñàùÿëÿðäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí óüóðëó èñëàùàòëàð, ÿëäÿ îëóíàí íàèëèééÿòëÿð ùàããûíäà ÿòðàôëû
ìÿëóìàò âåðèëèð. Ùÿì÷èíèí äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíûí èëê äÿôÿ ïðåçèäåíò ñå÷èëäèéè 2003-úö èëëÿ ìöàñèð
äþâð ìöãàéèñÿ åäèëèð âÿ þòÿí èëëÿð
ÿðçèíäÿ ÿëäÿ åäèëìèø óüóðëàðäàí ÿòðàôëû áÿùñ îëóíóð.
Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí çÿíýèí
àëèëèéèíèí òÿìèí
èúòèìàè-ñèéàñè âÿ äþâëÿò÷èëèê ôÿàëèééÿåäèëìÿñè, èíñàíëàðûí ùöãóã âÿ àçàäòèíèí äÿ éåð àëäûüû éàçûëàðäà þòÿí îí èë- ëûãëàðûíûí ãîðóíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ õåéëè
äÿ Àçÿðáàéúàíûí äàõèëè âÿ õàðèúè ñèéà- èøëÿð ýþðöëäöéöíö ãåéä åäÿí æóðíàë îõóñÿò ñàùÿñèíäÿ ãàçàíäûüû óüóðëàð êîíêðåò úóëàðûí äèããÿòèíÿ îíó äà ÷àòäûðûð êè,
ôàêòëàð ÿñàñûíäà øÿðù åäèëèð. Áèëäèðèëèð äöíéà äþâëÿòëÿðè ö÷öí òîëåðàíòëûã íöêè, áó óüóðëàðà Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè- ìóíÿñè îëàí Àçÿðáàéúàíäà ìöõòÿëèô
íèí äþâëÿò÷èëèê áàúàðûüû âÿ ðÿùáÿðëèê ìèëëÿòëÿðèí âÿ äèíëÿðèí íöìàéÿíäÿëÿðè
ãàáèëèééÿòè ñàéÿñèíäÿ íàèë îëóíìóøäóð. ñöëù, ãàðøûëûãëû àíëàøìà øÿðàèòèíäÿ éàÌÿùç Èëùàì ßëèéåâèí ïðåçèäåíòëèéè äþâ- øàéûðëàð. Áþéöê åíåðæè ðåñóðñëàðûíà ìàðöíäÿ Àçÿðáàéúàí äöíéàäà þçöíÿìÿõ- ëèê îëàí Àçÿðáàéúàí äöíéàäà ùÿì äÿ
ñóñ éåð òóòìóøäóð.
çÿíýèí ìÿäÿíèééÿòè âÿ ãÿäèì òàðèõè èëÿ
Íÿøðäÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí òàíûíûð. Øÿðãäÿ èëê äåìîêðàòèê ðåñïóáðÿùáÿðëèéè èëÿ èãòèñàäèééàòûí ìîäåðíëÿø- ëèêà 1918-úè èëäÿ ìÿùç Àçÿðáàéúàíäà
äèðèëäèéè, èøñèçëèê âÿ éîõñóëëóã ïðîáëå- éàðàäûëìûøäûð.
ìèíèí àðàäàí ãàëäûðûëäûüû äèããÿòÿ ÷àòÍÿøðäÿ áèëäèðèëèð êè, Àçÿðáàéúàí äà-
õèëè ñèéàñÿòäÿ îëäóüó êèìè, õàðèúè ñèéàñÿòäÿ äÿ õåéëè íàèëèééÿòëÿð ÿëäÿ åòìèøäèð. Áó þëêÿ áåéíÿëõàëã âÿ ðåýèîíàë
òÿøêèëàòëàðûí ôÿàë öçâöäöð. Àçÿðáàéúàí
äèïëîìàòèéàñûíûí ÿí áþéöê óüóðó èñÿ
þëêÿíèí ÁÌÒ-íèí Òÿùëöêÿñèçëèê Øóðàñûíûí öçâö ñå÷èëìÿñèäèð.
Æóðíàëäà Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí,
Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñè ùàããûíäà
äà ÿòðàôëû ìÿëóìàò âåðèëèð. Ãåéä åäèëèð
êè, Åðìÿíèñòàí Äàüëûã Ãàðàáàüû âÿ îíà
áèòèøèê éåääè ðàéîíó èøüàë åòìèøäèð. Áó
ýöí Àçÿðáàéúàí òîðïàãëàðûíûí 20 ôàèçè
èøüàë àëòûíäàäûð, áèð ìèëéîíäàí àðòûã
àçÿðáàéúàíëû èñÿ þç þëêÿñèíäÿ ãà÷ãûí
âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöí âÿçèééÿòèíäÿ éàøàéûð. Åðìÿíèñòàíûí èøüàë÷ûëûã ñèéàñÿòè ìþòÿáÿð áåéíÿëõàëã ãóðóìëàð
òÿðÿôèíäÿí ãÿáóë åäèëìèø ãÿòíàìÿ âÿ ãÿðàðëàðäà äÿôÿëÿðëÿ ïèñëÿíìèøäèð. Ðÿñìè Éåðåâàí èñÿ
áó ñÿíÿäëÿðÿ ìÿùÿë ãîéìóð.
ÀÒßÒ-èí Ìèíñê ãðóïóíóí ìöíàãèøÿíèí ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ
ýþñòÿðäèéè ñÿéëÿð ùÿëÿ äÿ ùå÷
áèð íÿòèúÿ âåðìèð.
Ùàêèì Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí êå÷äèéè
éîë, ðåñïóáëèêàíûí àüûð
âÿçèééÿòèíäÿ áó ïàðòèéàíû éàðàäàí öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð
ßëè éå âèí ýÿð ýèí
ÿìÿéè íè ÿò ðàô ëû
èøûãëàíäûðàí æóðíàë éàçûð êè, ìöñòÿãèë Àçÿð áàé úàí
äþâëÿòèíèí ãóðóëìàñû
áó áþéöê ñèéàñÿò÷èíèí àäû èëÿ áàüëûäûð. 1990-úû èëëÿðèí ÿââÿëëÿðèíäÿ ÷ÿòèí
ýöíëÿð êå÷èðÿí Àçÿðáàéúàíäà ìÿùç
îíóí ðÿùáÿðëèéè àëòûíäà ñàáèòëèê áÿðãÿðàð îëìóø, áöòöí ñàùÿëÿðäÿ êþêëö èñëàùàòëàð ùÿéàòà êå÷èðèëìÿéÿ áàøëàíìûø,
þëêÿíèí õàðèúè ÿëàãÿëÿðè ýåíèøëÿíìèøäèð.
Áàêûíûí áèð ñûðà ìþòÿáÿð ôîðóìëàðà,
íöôóçëó êîíôðàíñëàðà, ñèìïîçèóìëàðà,
ìöñàáèãÿëÿðÿ éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ åâ ñàùèáëèéè åòäèéèíè âóðüóëàéàí æóðíàë Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí äöíéà äþâëÿòëÿðèíèí ëèäåðëÿðè èëÿ êå÷èðäèéè ýþðöøëÿðè,
åëÿúÿ äÿ Àçÿðáàéúàíäà àïàðûëàí ýåíèøìèãéàñëû àáàäëûã-ãóðóúóëóã èøëÿðèíè ÿêñ
åòäèðÿí ÷îõñàéëû øÿêèëëÿðÿ äÿ éåð âåðìèøäèð.
Azad biznesə geniş meydan
Sahibkarların maraqlarının müdafiəsi ilə баьлы tədbirlər davam etdirilir
Ìÿëóì îëäóüó êèìè, Ïðåçèäåíò Èëùàì
ßëèéåâ «Ñàùèáêàðëûã ñàùÿñèíäÿ àïàðûëàí éîõëàìàëàðûí òÿíçèìëÿíìÿñè âÿ
ñàùèáêàðëàðûí ìàðàãëàðûíûí ìöäàôèÿñè ùàããûíäà» Ãàíóíóí òÿòáèãè áàðÿäÿ ôÿðìàí èìçàëàéûá.
Ñÿíÿä ñàùèáêàðëûã ñàùÿñèíäÿ àïàðûëàí éîõëàìàëàðûí ìÿãñÿä âÿ ïðèíñèïëÿðèíè, òÿøêèëè âÿ àïàðûëìàñû ãàéäàëàðûíû, éîõëàìàëàð çàìàíû éîõëàéûúû îðãàíëàðûí, îíëàðûí âÿçèôÿëè øÿõñëÿðèíèí ùöãóã âÿ âÿçèôÿëÿðèíè, ñàùèáêàðëàðûí ùöãóã âÿ ìàðàãëàðûíûí ìöäàôèÿñè èëÿ áàüëû òÿëÿáëÿðè ìöÿééÿí åäèð. Áèð ñþçëÿ, ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàí èíñàíëàðûí ôÿàëèééÿòèíÿ ýåíèø
øÿðàèòèí éàðàäûëìàñû, îíëàðà ìàíå÷èëèê
òþðÿäÿí áöòöí ìÿñÿëÿëÿðèí ùÿëëè èëÿ áàüëû
òÿñèðëè âÿ îïåðàòèâ òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñèíÿ äàèð ìÿñÿëÿëÿð ãàíóíäà ÿêñèíè òàïûá.
Ãàíóíäà ÿñàñ èñòèãàìÿòëÿðäÿí áèðè
ñàùèáêàðëûã ñàùÿñèíäÿ àïàðûëàí éîõëàìàëàðëà áàüëû éåíè ìåéàðëàðäûð. Áåëÿ êè,
éîõëàéûúû îðãàí òÿðÿôèíäÿí ñàùèáêàðëàðà
êþìÿê ýþñòÿðèëìÿñè éîëó èëÿ èíñàíëàðûí
ùÿéàò âÿ ñàüëàìëûüûíûí, ÿòðàô ìöùèòèí âÿ
äþâëÿòèí ìàðàãëàðûíûí òÿùëöêÿñèçëèéèíèí
òÿìèí åäèëìÿñè áàøëûúà øÿðòëÿðäÿí ùåñàá
îëóíóð. Éîõëàìàëàð çàìàíû ÿäàëÿòëèëèéèí, îáéåêòèâëèéèí, àøêàðëûã âÿ ùåñàáàòëûëûüûí ãîðóíìàñû äà âàúèá ìåéàðëàðäàíäûð. Éåíè ãàéäàëàðà ýþðÿ, ñàùèáêàðûí éîõëàìà èëÿ áàüëû îëìàéàí ôÿàëèééÿòèíÿ ìöäàõèëÿ åäèëìÿñè, áèð íå÷ÿ îðãàí òÿðÿôèíäÿí éîõëàíûëìàñû éîëâåðèëìÿç ùåñàá îëóíóð. ßýÿð éîõëàìà çàìàíû ñàùèáêàðà ùÿð
ùàíñû áèð çÿðÿð äÿéñÿ, éîõëàéûúû îðãàíûí
âÿ îíóí âÿçèôÿëè øÿõñëÿðè ìÿñóëèééÿòÿ
úÿëá åäèëÿúÿê. Ìÿùç áóíà ýþðÿ äÿ éîõëàìà çàìàíû âÿçèôÿëè øÿõñëÿðèí éöêñÿê
ïåøÿêàðëûüûíûí îëìàñû òÿëÿá êèìè èðÿëè
ñöðöëöð.
Ãàíóíäà ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíäà ãåéäèééàò, éîõëàìàëàðûí âÿ äèýÿð ÿìÿëèééàòëàðûí, åëÿúÿ äÿ þäÿíèøëÿðèí åëåêòðîíëàøäûðûëìàñû äà íÿçÿðäÿ òóòóëóá. Éîõëàìàëàð ùàããûíäà òàì âÿ îïåðàòèâ ìÿëóìàòûí ÿëäÿ îëóíìàñû ìÿãñÿäè èëÿ éîõëàìàëàðûí âàùèä ìÿëóìàò ðåéåñòðèíèí àïàðûëìàñû, åëåêòðîí ó÷îò ñèñòåìè, äèýÿð åõèäìÿòëÿð áó òÿäáèðëÿð ñûðàñûíäàäûð. Áó
èñÿ ëèñåíçèéàëàðà âÿ äèýÿð ðàçûëûãëàðà ýþðÿ, ðöñóìëàðûí åëåêòðîíëàøäûðûëìàñû, öìóìèééÿòëÿ ñàùèáêàðëàðà àèäèééÿòè îëàí áöòöí ñòðóêòóðëàðûí ôÿàëèééÿòèíèí òàìàìèëÿ
å-õèäìÿòëÿðÿ óéüóí ãóðóëìàñûíûí òÿìèí
åäèëìÿñè äåìÿêäèð.
Èãòèñàäè Èíêèøàô Íàçèðëèéèíäÿí (ÈÈÍ)
âåðèëÿí ìÿëóìàòà ýþðÿ, ñàùèáêàðëàðûí ùöãóãëàðûíûí ãîðóíìàñû âÿ öçëÿøäèêëÿðè
ìàíåÿëÿðèí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû äþâëÿòèí
ìöâàôèã îðãàíëàð ãàðøûñûíäà ãîéäóüó
ìöùöì âÿçèôÿëÿð ùåñàá îëóíóð. Ñîí èëëÿð ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè íþâëÿðèíèí ëèñåíçèéàëàøäûðûëìàñûíûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà ìàíå îëàí
ùàëëàðûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû ö÷öí àääûìëàð àòûëûá, áöðîêðàòèê ÿíýÿëëÿðÿ ñîí ãîéóëóá. Ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà äþâëÿò ãàéüûñûíûí àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ õöñóñè èúàçÿ òÿëÿá åäÿí ôÿàëèééÿò íþâëÿðèíèí ñàéû
êÿñêèí ñóðÿòäÿ àçàëäûëûá, ëèñåíçèéà ìöääÿòè óçàäûëûá, ëèñåíçèéà âåðèëìÿñè ïðîñåñèíäÿ äþâëÿò îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí ñóè-èñòèôàäÿ ùàëëàðûíà éîë âåðìÿéÿí âÿ áó ñàùÿäÿ øÿôôàôëûüû òÿìèí åäÿí ãàéäàëàð òÿòáèã åäèëèá.
Ùàçûðäà þëêÿìèçäÿ éåíè èãòèñàäè ìåéàðëàðà óéüóí èñëàùàòëàð àïàðûëûð âÿ äþâëÿò-áèçíåñ ìöíàñèáÿòëÿðè éåíè ìöñòÿâèäÿ ãóðóëìàãäàäûð. Áó òÿäáèðëÿðèí íÿòèúÿñè êèìè ñàùèáêàðëàð ö÷öí ëèñåíçèéàëàðûí âåðèëìÿñè, ãðàíò ìöãàâèëÿëÿðèíèí àëûíìàñûíûí åëåêòðîí ãàéäàäà àïàðûëìàñû, áó
ñàùÿäÿ ìöâàôèã ðöñóì âÿ þäÿíèøëÿðèí
åëåêòðîíëàøäûðûëìàñû ùÿéàòà êå÷èðèëìÿêäÿäèð. Éåíè õèäìÿòëÿð äþâëÿò ñòðóêòóðëàðûíûí ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíà ìöäàõèëÿñèíè òàìàìèëÿ ìÿùäóäëàøäûðûð. Å-õèäìÿòëÿðèí ÷åøèäèíèí àðòûðûëìàñûíäà äà ìÿãñÿä
ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíäà øÿôôàô ìåõàíèçìëÿðèí òÿòáèãèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñèäèð.
ÈÈÍ ùåñàá åäèð êè, ãàíóí áèðáàøà ñàùèáêàðëàðûí åòèáàðëû ìöäàôèÿñè, àçàä áèçíåñèí èíêèøàôû ö÷öí ýåíèø ôÿàëèééÿò ìåéäàíûíûí éàðàäûëìàñû, äþâëÿò-áèçíåñ ìöíàñèáÿòëÿðèíèí éåíè òÿëÿáëÿðÿ óéüóí ãóðóëìàñû áàõûìûíäàí ìöùöì ÿùÿìèééÿò
êÿñá åäèð. Éåíè ãàéäàëàðûí ìàùèééÿòè
éîõëàìàëàð øÿôôàôëûüûí àðòûðûëìàñû, ñàùèáêàðëûã áþëìÿñèíäÿ áèçíåñ ìöùèòèíèí äàùà äà éàõøûëàøäûðûëìàñûíäàí èáàðÿòäèð.
Ñÿíÿäèí ÿñàñ èñòèãàìÿòëÿðèíäÿí áèðè,
ùÿì÷èíèí, êè÷èê âÿ îðòà ñàùèáêàðëûüû èíêèøàô åòäèðìÿê, èíâåñòèñèéà ìöùèòèíè äàùà äà éàõøûëàøäûðìàã, ñàùèáêàðëûã ñåêòîðóíäà øÿôôàôëûüû àðòûðìàüà õèäìÿò åäèð.Èãòèñàä÷û åêñïåðòëÿð ãàíóíó þëêÿ èãòèñàäèééàòûíûí âÿ ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíäà éåíè
ìÿðùÿëÿ à÷àúàã âàñèòÿ êèìè äÿéÿðëÿíäèðèðëÿð.
Öìóìèëèêäÿ, éåíè ãàíóíóí òÿñäèã
îëóíìàñû ñàùèáêàðëàðûí èãòèñàäè èíêèøàôäà ðîëóíóí äàùà äà àðòìàñûíà âÿ àçàä
áèçíåñÿ ÿëâåðèøëè øÿðàèò éàðàòìàãëà éàíàøû, Àçÿðáàéúàíûí Äöíéà Áàíêû âÿ Áåéíÿëõàëã Ìàëèééÿ Êîðïîðàñèéàñû òÿðÿôèíäÿí ùàçûðëàíàí íþâáÿòè «Äîèíý Áóñèíåññ» ùåñàáàòûíäà áèçíåñèí èäàðÿ åäèëìÿñè, ñàùèáêàðëûã ìöùèòèíèí âÿçèééÿòè,
ðÿãàáÿòãàáèëèééÿòëèëèê, èíâåñòîðëàðûí ùöãóã âÿ ìàðàãëàðûíûí ãîðóíìàñû âÿ äèýÿð
ýþñòÿðèúèëÿð öçðÿ ìþâãåéèíèí äàùà äà
éàõøûëàøìàñûíà ñÿáÿá îëàúàã.
Åëáðóñ ÚßÔßÐËÈ
Азярбайъанын верэи системи: 2003-2013
İdarəetmədə səmərəliliyi
təmin edən struktur islahatları
Àçÿðáàéúàíäà ëèáåðàë âåðýè ñèéàñÿòèíèí
ôîðìàëàøìàñû, âåðýè þùäÿëèêëÿðèíÿ êþíöëëö ÿìÿëåòìÿ ñÿâèééÿñèíèí èëäÿí-èëÿ
éöêñÿëìÿñè, ùàáåëÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìÿíàôåéèíÿ úàâàá âåðÿí ÿëâåðèøëè
áèçíåñ ìöùèòèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû, èëê
íþâáÿäÿ, Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí éàðàäûëìàñû âÿ ñîíðàêû ìÿðùÿëÿäÿ ñòðóêòóðóíóí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè òÿäáèðëÿðè èëÿ
ñûõ øÿêèëäÿ áàüëûäûð.
«Áèç áàçàð èãòèñàäèééàòûíû âåðýè éîëó
èëÿ òÿíçèìëÿìÿëèéèê» òåçèñè èëÿ âåðýèíèí
èãòèñàäè ñèéàñÿòäÿ àïàðûúû ðîëóíó þíÿ ÷ÿêÿí öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ùÿëÿ 11 ôåâðàë 2000-úè èë òàðèõäÿ èìçàëàäûüû
ôÿðìàíëà Áàø Äþâëÿò Âåðýè Ìöôÿòòèøëèéèíèí áàçàñûíäà Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè éàðàäûëìûøäûð. Éåíè èäàðÿåòìÿ ìîäåëèíèí ãóðóëìàñû ìÿãñÿäèëÿ 2002-úè èëäÿí âåðýè ñèñòåìèíäÿ ýåíèø ñòðóêòóð èñëàùàòëàðû ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð. Áåëÿ êè, òÿøêèëàòè-èäàðÿåòìÿ
ìåõàíèçìèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ ðåñïóáëèêàíûí ÿðàçèñèíäÿ, öìóìèëèêäÿ, 62 ðàéîí âÿ øÿùÿð âåðýè îðãàíëàðû ëÿüâ
åäèëìèøäèð. Îíëàðûí ÿâÿçèíäÿ àéðû-àéðûëûãäà áèð íå÷ÿ ðàéîí âÿ øÿùÿðè ÿùàòÿ åäÿí 12
ßðàçè Âåðýèëÿð Èäàðÿñè éàðàäûëìûøäûð. Åëÿúÿ äÿ Áàêû øÿùÿðèíèí Áàø Âåðýèëÿð Èäàðÿñè
âÿ ïàéòàõòûí 11 ðàéîíó öçðÿ âåðýè èäàðÿëÿðè ëÿüâ åäèëÿðÿê, ÿâÿçèíäÿ Áàêû Øÿùÿð
Âåðýèëÿð Äåïàðòàìåíòè âÿ îíóí 3 ôèëèàëû
òÿøêèë åäèëìèøäèð.
Ñòðóêòóð èñëàùàòëàðû ñàùÿñèíäÿ ÿëäÿ îëóíàí ìöùöì íàèëèééÿòëÿð ñûðàñûíäà âåðýè
ñèñòåìèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè âÿ âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí ñàäÿëÿøäèðèëìÿñè òÿäáèðëÿðè
ìöùöì éåð òóòóð. «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè Äþâëÿò Ïðîãðàìû»íûí (2005-2007úè èëëÿð) ÿñàñûíäà ö÷ èë ÿðçèíäÿ 5 ÿñàñ ñòðàòåæè èñòèãàìÿòè ÿùàòÿ åäÿí 39 èðèìèãéàñëû
òÿäáèð ðåàëëàøäûðûëìûøäûð. Âåðýèëÿðèí ìÿúáóðè þäÿíèëìÿñè ñèñòåìè òÿêìèëëÿøäèðèëÿðÿê âåðýè áîðúëàðûíûí éàðàíìàñûíûí ãàðøûñû
àëûíìûø, âåðýè îðãàíëàðûíäà áåéíÿëõàëã
ñòàíäàðòëàðà óéüóí èäàðÿåòìÿ ñèñòåìè èí-
íàòûíà, ìöõòÿëèô èãòèñàäè òÿùëèë âÿ ïðîãíîçëàðûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíÿ èìêàí âåðìèøäèð. Áó ñèñòåì, åéíè çàìàíäà, âåðýè
õèäìÿòè ñòðóêòóðëàðû àðàñûíäà èíôîðìàñèéà
ìöáàäèëÿñèíè, ìÿëóìàòëàðûí èøëÿíìÿñèíè,
áÿéàííàìÿëÿðèí ãÿáóëóíóí âÿ ãåéäèééàòûíûí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñèíè, ñÿíÿäëÿðèí ñèñòåìäàõèëè äþâðèééÿñèíèí òàì øÿêèëäÿ åëåêòðîí
âàðèàíòà êå÷èðèëìÿñèíè õåéëè ýöúëÿíäèðìèøäèð.
Âåðýè íÿçàðÿòèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè,
èíçèáàò÷ûëûãäà ìöàñèð èäàðÿåòìÿ ïðèíñèïëÿðèíèí òÿòáèãè ìÿãñÿäè èëÿ 19 ìàðò 2009úó èëäÿ Áàêû Øÿùÿð Âåðýèëÿð Äåïàðòàìåíòèíèí Àóäèò âÿ Îïåðàòèâ íÿçàðÿò èäàðÿëÿðè
ëÿüâ åäèëìèø, îíëàðûí ÿñàñûíäà Âåðýèëÿð
Íàçèðëèéè éàíûíäà Âåðýè Àóäèòè Äåïàðòàìåíòè éàðàäûëìûøäûð.
Âåðýèëÿðèí êþíöëëö þäÿíèëìÿñè ñèñòåìèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè, ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû âÿ ÿëâåðèøëè áèçíåñ ìöùèòèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ìöùöì àääûìëàðäàí áèðè äÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðè ö÷öí õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðèíèí éàðàäûëìàñû îëìóøäóð.
2007-úè èëäÿí áÿðè Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè òÿðÿôèíäÿí ÿñàñÿí ðåýèîíëàðäà, õöñóñèëÿ äÿ âåðýè îðãàíû îëìàéàí èðè øÿùÿð âÿ ðàéîíëàðäà
40 áåëÿ ìÿðêÿç èñòèôàäÿéÿ âåðèëìèø, îíëàð
ìöàñèð êîìïöòåð âÿ êîìïöòåð àâàäàíëûãëàðû, ñöðÿòëè êîììóíèêàñèéà ñèñòåìè èëÿ òÿúùèç åäèëìèøäèð. Õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðèíèí ôÿàëèééÿòè âåðýè îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí ùÿéàòà
êå÷èðèëÿí éîõëàìà-íÿçàðÿò, òÿùëèë âÿ òÿùãèãàò, ìÿúáóðè àëûíìà ïðîñåñëÿðè èñòèñíà
îëóíìàãëà, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ ýþñòÿðèëÿí
õèäìÿòëÿðèí áöòöí ñïåêòðèíè ÿùàòÿ åäèð.
Âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí ñÿìÿðÿëèëèéèíèí
àðòûðûëìàñû, ôóíêñèîíàë úÿùÿòäÿí òÿêðàðëàíìàíûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû ìÿãñÿäè èëÿ
2010-úó èëäÿ Áàêû øÿùÿðè öçðÿ áÿéàííàìÿëÿðèí êàìåðàë éîõëàíìàñû, âåðýè áîðúëàðûíûí àëûíìàñû âÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ñòðóêòóðëàðû òàìàìèëÿ éåíè ÿñàñäà ôîðìàëàøäûðûëìûøäûð. Áó ìÿãñÿäëÿ ùÿëÿ Áàêû
Øÿùÿð Âåðýèëÿð Äåïàðòàìåíòèíèí 2002-úè
èëäÿ òÿñèñ îëóíàí 1, 2 âÿ 3 ñàéëû ôèëèàëëàðû
ëÿüâ åäèëìèø, îíëàðûí ÿñàñûíäà ùÿìèí äå-
Struktur islahatları sahəsində əldə olunan mühüm
nailiyyətlər sırasında vergi sisteminin təkmilləşdirilməsi və
vergi inzibatçılığının sadələşdirilməsi tədbirləri mühüm yer tutur
êèøàô åòäèðèëìèø, ìöàñèð èíôîðìàñèéà-êîììóíèêàñèéà ñèñòåìëÿðè éàðàäûëìûøäûð.
Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí 2005-úè èë 21
îêòéàáð òàðèõëè ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ðàáèòÿ
âÿ èíôîðìàñèéà òåõíîëîýèéàëàðûíûí èíêèøàôû öçðÿ 2005-2008-úè èëëÿð ö÷öí Äþâëÿò
Ïðîãðàìû (Åëåêòðîí Àçÿðáàéúàí)» ÿñàñûíäà 2006-úû èëäÿí Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè ñèñòåìèíäÿ âåðýè èíçèáàò÷ûëûüû ïðîñåñëÿðèíèí
åëåêòðîí ãàéäàäà àïàðûëìàñûíà èìêàí âåðÿí «Àâòîìàòëàøäûðûëìûø Âåðýè Èíôîðìàñèéà Ñèñòåìè» (ÀÂÈÑ) òÿòáèã åäèëìèøäèð.
ÀÂÈÑ ëàéèùÿñèíèí ÿñàñ ìÿãñÿäè ÷åâèê âÿ
ñÿìÿðÿëè âåðýè ñèéàñÿòèíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíÿ ôÿàë òåõíîëîæè äÿñòÿéèí òÿìèí åäèëìÿñèäèð. Áó éåíèëèê éåðëè âåðýè îðãàíëàðûíûí èøëÿðèíèí àâòîìàòëàøäûðûëìàñûíà, äèýÿð
äþâëÿò îðãàíëàðû èëÿ èíòåãðàñèéàíûí òÿìè-
ïàðòàìåíòèí Âåðýè áîðúëàðûíûí ìÿúáóðè
àëûíìàñû, Áÿéàííàìÿëÿðèí ãÿáóëó âÿ èøëÿíìÿñè, ùàáåëÿ Âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò èäàðÿëÿðè éàðàäûëìûøäûð.
Ñòðóêòóð èñëàùàòëàðû 2013-úö èëèí ìöâàôèã äþâðöíäÿ äÿ óüóðëà äàâàì åòäèðèëìèø,
áèð ñûðà ÿðàçè âåðýèëÿð èäàðÿëÿðè ëÿüâ åäèëÿðÿê îíëàðûí áàçàñûíäà ÿðàçè âåðýèëÿð äåïàðòàìåíòëÿðè (2, 11 âÿ 12 ñàéëû ßÂÄ) éàðàäûëìûøäûð.
Ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñòðóêòóð èñëàùàòëàðû íÿòèúÿñèíäÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè áåéíÿëõàëã
ìàëèééÿ èíñòèòóòëàðû âÿ èãòèñàäè èíêèøàô òÿøêèëàòëàðû òÿðÿôèíäÿí éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðèëÿí, ìöàñèð íîðìàòèâ-ùöãóãè, ìàääè-òåõíèêè áàçà èëÿ òÿìèí îëóíàí âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíà ÿñàñëàíàí èíñòèòóòà ÷åâðèëìèøäèð.
Ñ.ÌÓÑÒÀÔÀÉÅÂ
Borclu vergi ödəyicilərinin
əmlakı siyahıya alınmışdır
Àâãóñò àéûíûí 27-äÿ Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí 2 ñàéëû
ßðàçè Âåðýèëÿð Èäàðÿñèíèí Âåðýè áîðúëàðûíûí
àëûíìàñû øþáÿñèíèí ÿìÿêäàøëàðû òÿðÿôèíäÿí Ñóìãàéûò øÿùÿðè, 17-úè ìèêðîðàéîíäà éåðëÿøÿí, ôèçèêè øÿõñ Ñöëåéìàíîâ Âàãèô Çþùðàá îüëóíà ìÿõñóñ «Áöëëóð» ðåñòîðàíûíäà ÿìëàêûí ñèéàùûéà àëûíìàñû òÿäáèðëÿðè êå÷èðèëìèøäèð.
Èúàðÿ ìöãàâèëÿñè ÿñàñûíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ôèçèêè
øÿõñ Â.Ñöëåéìàíîâóí ôÿàëèééÿòè âåðýè îðãàíû ÿìÿêäàøëàðû òÿðÿôèíäÿí àðàøäûðûëàðêÿí, úàðè èëèí èéóë àéûíäà
îíóí 7912 ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ âåðýè áîðúóíóí éàðàíäûüû ìöÿééÿí åäèëìèø,
áîðúëà ÿëàãÿäàð îíà áèëäèðèø
ýþíäÿðèëñÿ äÿ áó ìÿáëÿü
ãàíóíâåðèúèëèêäÿ íÿçÿðäÿ
òóòóëàí ìöääÿòäÿ þäÿíèëìÿìèøäèð. Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 89-úó ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí éàðàíìûø âåðýè áîðúóíóí þäÿíèëìÿñèíè òÿìèí åòìÿê öñóëó êèìè îáéåêòäÿêè
ÿìëàêûí ñèéàùûéà àëûíìàñû
ùàããûíäà Ãÿðàð ÷ûõàðûëìûø,
âåðýè îðãàíû ÿìÿêäàøëàðû òÿðÿôèíäÿí îáéåêòäÿêè 8100
ìàíàò äÿéÿðèíäÿ ìÿèøÿò àâàäàíëûüû âÿ ìåáåë ãàíóíâåðèúèëèêëÿ ìöÿééÿí îëóíìóø
ãàéäàäà ñèéàùûéà àëûíìûøäûð.
Ùÿìèí ýöí Ñóìãàéûò øÿùÿðè, 40-úû ìÿùÿëëÿäÿ éåðëÿøÿí ôèçèêè øÿõñ Úÿôÿðîâ
Åòèáàð Ëîüìàí îüëóíà ìÿõñóñ õûðäàâàò ìàüàçàñûíäà
äà ÿìëàêûí ñèéàùûéà àëûíìàñû ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð.
Âåðýè þäÿéèúèñèíèí ôÿàëèééÿòè âåðýè îðãàíû ÿìÿêäàøëàðû òÿðÿôèíäÿí àðàøäûðûëàðêÿí, îíóí 957 ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ âåðýè áîðúóíóí éàðàíäûüû ìöÿééÿí åäèëìèø,
ëàêèí áîðú ìÿáëÿüè ãàíóíâåðèúèëèêäÿ íÿçÿðäÿ òóòóëàí
ìöääÿòäÿ þäÿíèëìÿìèøäèð.
Ìàüàçàäàêû 900 ìàíàò äÿéÿðèíäÿ ìöõòÿëèô íþâ òÿñÿððöôàò ìàëëàðû ìöÿééÿí åäèëìèø ãàéäàäà ñèéàùûéà àëûíìûøäûð.
Äàùà ñîíðà âåðýè îðãàíû
ÿìÿêäàøëàðû òÿðÿôèíäÿí Àáøåðîí ðàéîíó, Ìåùäèàáàä
ãÿñÿáÿñèíäÿ éåðëÿøÿí, ôèçèêè øÿõñ Ñöëåéìàíîâ Áàáà
Ñöëåéìàí îüëóíà ìÿõñóñ
òèêèíòè ìàòåðèàëëàðû ìàüàçàñûíäà äà ÿìëàêûí ñèéàùûéà
àëûíìàñû ùÿéàòà êå÷èðèëìèøäèð. Úàðè èëèí èéóë àéûíäà îíà
1276 ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ âåðýè áîðúóíóí þäÿíèëìÿñè èëÿ
áàüëû áèëäèðèø ýþíäÿðèëñÿ äÿ,
ìÿáëÿüè ãàíóíâåðèúèëèêäÿ
íÿçÿðäÿ òóòóëàí ìöääÿòäÿ
þäÿìÿäèéèíäÿí, ìàüàçàäàêû 980 ìàíàò äÿéÿðèíäÿ òèêèíòè ìàòåðèàëëàðû ìöâàôèã
ãàéäàäà ñèéàùûéà àëûíìûøäûð.
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
Vergi qanunvericiliyi ödəyicilərin
mənafeyinə xidmət edir
Vergi Məcəlləsinə edilmiş əlavə və dəyişikliklər vergi ödəyicilərinin
daha geniş fəaliyyət göstərməsinə əlverişli zəmin yaradır
Ãëîáàë ìàëèééÿ áþùðàíûíûí àúû
ôÿñàäëàðûíû éàøàéàí Àâðîïà Áèðëèéè þëêÿëÿðèíäÿ âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí äÿéèøäèðèëìÿñè âåðýè
äÿðÿúÿëÿðèíèí àðòûðûëìàñûíà ñÿáÿá îëäóüó ùàëäà, ðåñïóáëèêàìûçäà áåëÿ áèð òåíäåíñèéà ìþâúóä äåéèë. Àçÿðáàéúàíûí âåðýè
ñèéàñÿòè âåðýè îðãàíëàðû ãàðøûñûíäà òÿêúÿ áöäúÿ ýÿëèðëÿðèíè òÿìèí åòìÿéè íÿçÿðäÿ òóòàí ôèñêàë
ìÿãñÿäëÿðÿ äåéèë, ùÿì äÿ þëêÿäÿ èãòèñàäè èíêèøàôû ñöðÿòëÿíäèðìÿê, îïòèìàë âåðýèòóòìà ìåõàíèçìè èëÿ ÿëâåðèøëè èíâåñòèñèéà
ìöùèòè éàðàòìàã, ñàùèáêàðëûüûí
èíêèøàôûíû ñòèìóëëàøäûðìàã êèìè
ìöùöì âÿçèôÿëÿð ãîéìóøäóð.
Èãòèñàäèééàòûí àðòûì
äèíàìèêàñû ãàíóíâåðèúèëèéÿ
äÿéèøèêëèêëÿðè ëàáöä åäèð
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ ÿââÿëëÿð
òÿòáèã îëóíàí 13 âåðýè íþâöíäÿí
9-ó òÿñáèò åäèëìèø, ÿêñÿð âåðýè íþâëÿðè öçðÿ äÿðÿúÿëÿð àøàüû ñàëûíìûø,
àêñèçÿ úÿëá îëóíàí ìàëëàðûí ñèéàùûñû àçàëäûëìûøäûð. Åéíè çàìàíäà,
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ âåðýè ñèñòåìè,
âåðýèòóòìàíûí öìóìè ÿñàñëàðû, âåðýèëÿðèí ìöÿééÿí åäèëìÿñè, þäÿíèëìÿñè âÿ éûüûëìàñû ãàéäàëàðû, âåðýè
þäÿéèúèëÿðè âÿ äþâëÿò âåðýè îðãàíëàðûíûí, ùàáåëÿ âåðýè ìöíàñèáÿòëÿðèíèí äèýÿð èøòèðàê÷ûëàðûíûí âåðýèòóòìà ìÿñÿëÿëÿðè èëÿ áàüëû ùöãóã
âÿ âÿçèôÿëÿðè, âåðýè íÿçàðÿòèíèí ôîðìà âÿ ìåòîäëàðû, âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí ïîçóëìàñûíà ýþðÿ ìÿñóëèééÿò âÿ äèýÿð ãàéäàëàð ìöÿééÿí
åäèëìèøäèð.
Ñîí 10 èëäÿ ìÿíôÿÿò âåðýèñèíèí
äÿðÿúÿñè 27%-äÿí 20%-ÿ, ßÄÂíèí äÿðÿúÿñè 20%-äÿí 18%-äÿê
àçàëäûëìûø, ôèçèêè øÿõñëÿðèí ýÿëèð
âåðýèñèíèí ùåñàáëàíìàñû ìåõàíèçìè ñàäÿëÿøäèðèëìèøäèð. Àãðàð ñåê-
òîðóí èíêèøàôûíû ñòèìóëëàøäûðìàã
ìÿãñÿäèëÿ êÿíä òÿñÿððöôàòû èñòåùñàë÷ûëàðû, òîðïàã âåðýèñè èñòèñíà îëìàãëà, áöòöí âåðýèëÿðäÿí àçàä åäèëìèø, ôèçèêè øÿõñëÿðèí ÿìàíÿòëÿðè öçðÿ þäÿíèëÿí ôàèç ìÿáëÿüëÿðèíäÿí
ýÿëèð âåðýèñèíèí òóòóëìàñûíà ýöçÿøòëÿð òÿòáèã åäèëìèø, áàíêëàðûí,
ñûüîðòà âÿ òÿêðàðñûüîðòà øèðêÿòëÿðèíèí ìÿíôÿÿòèíèí íèçàìíàìÿ êàïèòàëûíûí àðòûðûëìàñûíà éþíÿëäèëìèø
ùèññÿñè ìÿíôÿÿò âåðýèñèíäÿí àçàä
îëóíìóøäóð.
Àçÿðáàé úàí èã òèñà äèé éà òû íûí
ìþâúóä àðòûì äèíàìèêàñû ãàíóíâåðèúèëèéÿ ÿëàâÿ âÿ äÿéèøèêëèêëÿðè
ëàáöä åäèð, âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñèíè ìåéäàíà
÷ûõàðûð.
2013-úö èë éàíâàðûí 1-äÿí ãöââÿéÿ ìèíìèø Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ
ÿëàâÿ âÿ äÿéèøèêëèêëÿð ïàêåòèíè íÿçÿðäÿí êå÷èðäèêäÿ äþâëÿòèìèçèí
ìöòÿðÿããè âåðýè ñèñòåìèíèí ôîðìàëàøìàñûíäà íÿ ãÿäÿð ìàðàãëû îëäóüó àéäûí ýþðöíöð. Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ ñîí ÿëàâÿ âÿ äÿéèøèêëèêëÿð
ùÿì ìàùèééÿòè, ùÿì òÿòáèã äàèðÿñè, ùÿì äÿ òÿãäèì îëóíìóø ýöçÿøòëÿðèí ùÿúìè âÿ êàòåãîðèéàëàðû
áàõûìûíäàí ñîí èëëÿðèí ÿí ýåíèø
äÿéèøèêëèêëÿð ïàêåòèäèð. Ìÿúÿëëÿñèíèí 63 ìàääÿñèíÿ 131 áÿíä öçðÿ
176 ÿëàâÿ âÿ äÿéèøèêëèê åäèëìèøäèð
êè, áó äà öìóìèëèêäÿ ñþçöýåäÿí
ãàíóíâåðèúèëèê àêòûíûí ìöääÿàëàðûíûí 30%-íÿ äÿéèøèêëèê îëóíìàñû
äåìÿêäèð. Ñîí äÿéèøèêëèêëÿðèí òÿòáèãè èëÿ ÿëàãÿäàð ùàçûðäà 35-äÿí
éóõàðû ìöõòÿëèô íîðìàòèâ-ùöãóãè
ñÿíÿäèí ùàçûðëàíìàñû ïðîñåñè ýåäèð. Áó äÿéèøèêëèêëÿðäÿ âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí áåéíÿëõàëã íîðìàëàðà óéüóíëàøäûðûëìàñû, ùàáåëÿ
ñîí áèð íå÷ÿ èë ÿðçèíäÿ ãàðøûéà ÷ûõàí ïðîáëåìëÿðèí ùÿëëè èëÿ áàüëû
ìÿñÿëÿëÿð íÿçÿðÿ àëûíìûøäûð.
ßëàâÿ âÿ äÿéèøèêëèêëÿð
ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíû
ñòèìóëëàøäûðûð
Äÿéèøèêëèêëÿð âåðýè ñèéàñÿòèíèí
äþðä èñòèãàìÿòèíè ÿùàòÿ åäèð: âåðýè
þäÿéèúèëÿðèíèí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñè; âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ìÿíàôåëÿðèíèí ãîðóíìàñû; âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè; âåðýè
íÿçàðÿòèíèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè.
Áóíëàðûí ñûðàñûíäà Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ âåðýè îðãàíëàðû èëÿ âåðýè
þäÿéèúèëÿðè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã
ìöíàñèáÿòëÿðèíèí ãóðóëìàñûíû òÿìèí åäÿí íîðìàëàðûí äàõèë åäèëìÿñè õöñóñè éåð òóòóð. Áó, þëêÿìèçèí òÿúðöáÿñèíäÿ úèääè éåíèëèê ùåñàá îëóíóð. Âåðýè òÿðÿôäàøëûüû ñàçèøè - âåðýè îðãàíû èëÿ þäÿéèúè àðàñûíäà ðèñêëÿðèí ìèíèìàëëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäè èëÿ êþíöëëö øÿêèëäÿ áàüëàíìûø íèééÿò ðàçûëàøìàñûäûð. Áó,
âåðýè èíçèáàò÷ûëûüû ïðîñåñèíäÿ âåðýè îðãàíëàðû èëÿ þäÿéèúè àðàñûíäà
ìöíàñèáÿòëÿðèí òàìàìèëÿ éåíè ÿñàñëàðäà ãóðóëìàñû äåìÿêäèð.
Íàçèðëÿð Êàáèíåòèíèí 2013-úö
èë 19 èéóë òàðèõëè ãÿðàðû èëÿ òÿñäèã
åäèëìèø «Âåðýè ïàðòíéîðëóüó ñàçèøèíèí ôîðìàñû» âÿ «Âåðýè ïàðòíéîðëóüó ñàçèøèíèí áàüëàíìàñû ãàéäàëàðû» áó èñòèãàìÿòäÿ èøëÿðèí áàøëàíìàñûíà íîðìàòèâ-ùöãóãè çÿìèí
éàðàäûá. «Âåðýè ïàðòíéîðëóüó ñàçèøè ôîðìàñû»íûí 1.3 áÿíäèíÿ ÿñàñÿí, ïàðòíéîðëóã ñàçèøè ñàùèáêàðëûüà ëöçóìñóç ìöäàõèëÿëÿðèí ãàðøûñûíû àëìàãëà îíóí èíêèøàôûíû ñòèìóëëàøäûðìàã; ÿìÿêäàøëûüà, ãàðøûëûãëû åòèáàðëûëûüà âÿ øÿôôàô ìöíàñèáÿòëÿðÿ ÿñàñëàíàí áèðýÿ ôÿàëèééÿòè òÿìèí åòìÿê; ìöàñèð èäàðÿåòìÿ àëÿòëÿðè âàñèòÿñèëÿ áèçíåñ ñóáéåêòëÿðèíè âåðýè îðãàíëàðûíûí ôÿàëèééÿòèíÿ úÿëá åòìÿê; âåðýèëÿðèí
þäÿíèëìÿñè èëÿ áàüëû êþíöëëö ÿìÿëåòìÿ ñÿâèééÿñèíèí àðòûðûëìàñû èñòè-
ãàìÿòèíäÿ ïàðòíéîðëóã åòìÿê; ÿäàëÿòëè, ÷åâèê, åôôåêòèâ âÿ ñÿìÿðÿëè
âåð ýè íÿçà ðÿòè éà ðàò ìàã; âåð ýè
ðèñêëÿðèíè ìèíèìàëëàøäûðìàã ìÿãñÿäè äàøûéûð.
Öìóìèëèêäÿ, âåðýè ïàðòíéîðëóüó ñàçèøèíèí ðåàëëàøäûðûëìàñû, èëê
íþâáÿäÿ, Àçÿðáàéúàíäà áèçíåñ ìöùèòèíèí ëèáåðàëëàøäûðûëìàñû òÿäáèðëÿðèíèí äàâàìëû ñÿúèééÿ äàøûäûüûíû
ýþñòÿðèð.
Ìöòÿðÿããè âåðýè ñèéàñÿòè
þç áÿùðÿñèíè âåðèð
Ìöòÿõÿññèñëÿðèí ãÿíàÿòèíÿ ýþðÿ, Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ úàðè èë ö÷öí
åäèëìèø äÿéèøèêëèêëÿð òÿêúÿ âåðýè
þäÿéèúèëÿðèíèí ìÿíàôåëÿðèíèí ãîðóíìàñû âÿ ùöãóãëàðûíûí àðòûðûëìàñû áàõûìûíäàí äåéèë, ùÿì äÿ áöòþâëöêäÿ èãòèñàäèééàòûí ïåðñïåêòèâ
èíêèøàô ïðîñåñèíèí ñòèìóëëàøäûðûëìàñû âÿ âåðýè èíçèáàò÷ûëûüû ñàùÿñèíäÿ èííîâàñèéà éþíöìëö èíòåëëåêòóàë òåõíîëîýèéàëàðûí èíêèøàôû âÿ
òÿòáèãè áàõûìûíäàí äà áþéöê ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð.
Ìèëëÿò âÿêèëè ×èíýèç Ãÿíèçàäÿíèí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, þëêÿìèçäÿ âåðýè ñèñòåìèíèí éåíèëÿøìÿñè óüóðëó
èãòèñàäè ñèéàñÿòäÿ þç ìöùöì òþùôÿñèíè âåðèð.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè,
åëåêòðîí õèäìÿòëÿð, «195» ×àüðû
Ìÿðêÿçè, åëåêòðîí ãåéäèééàò, ñàùèáêàðëàðûí ìÿíàôåëÿðèíèí ãîðóíìàñûíà ñÿáÿá îëàí éåíè õèäìÿò
íþâëÿðè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿð öçðÿ ýþðäöéö èøëÿðè òÿãäèð åòäèéèíè áèëäèðÿí
ìèëëÿò âÿêèëè áóíëàðûí óçóí èëëÿð
ÿðçèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ýÿðýèí
ÿìÿéèí, ìÿãñÿäéþíëö èñëàùàòëàðûí
ñàéÿñèíäÿ ÿëäÿ åäèëäèéèíè âóðýóëàéûá: «Ìÿí õöñóñèëÿ ãåéä åòìÿê
èñòÿéèðÿì êè, Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíäÿ ïåøÿêàð êàäð ðåñóðñëàðûíûí îëìàñû áó èøëÿðèí óüóðëà íÿòèúÿëÿíìÿñèíÿ þç òþùôÿñèíè âåðèð. Áó áèð
äàùà îíó ýþñòÿðèð êè, íàçèðëèê èíñàí ðåñóðñëàðûíûí, ýöúëö êàäð ïîòåíñèàëûíûí ôîðìàëàøìàñûíà õöñóñè
äèããÿò éåòèðèð, áó èñòèãàìÿòäÿ äàâàìëû èøëÿð ýþðöð».
Ðÿøàä ÑÀÄÛÃÎÂ
İKT-nin 2013-2020-ci illərə dair inkişaf hədəfləri
Àçÿðáàéúàíäà èíôîðìàñèéà-êîììóíèêàñèéà òåõíîëîýèéàëàðûíûí
(ÈÊÒ) èíêèøàôû èëÿ áàüëû èêèíúè
Äþâëÿò Ïðîãðàìû ëàéèùÿñè öçÿðèíäÿ èøëÿð éåêóíëàøûá. Éåíè ñÿíÿäèí éàõûí âàõòëàðäà òÿñäèã
îëóíàúàüû íÿçÿðäÿ òóòóëóð.
Ðàáèòÿ âÿ èíôîðìàñèéà òåõíîëîýèéàëàðû íàçèðè ßëè Àááàñîâ áèëäèðèá êè, 2013-2020-úè èëëÿðè ÿùàòÿ
åäÿúÿê ïðîãðàìäà èíôîðìàñèéàêîììóíèêàñèéà òåõíîëîýèéàëàðûíûí
èíêèøàôû âÿ èíôîðìàñèéà úÿìèééÿòèíÿ êå ÷è äèí òÿìèí îëóí ìà ñû,
«Åëåêòðîí-ùþêóìÿò» ãóðóúóëóüóíóí òàì áàøà ÷àòäûðûëìàñû, áèëèéÿ
ÿñàñëàíàí èãòèñàäèééàòûí ãóðóëìàñû, äþâëÿò âÿ éåðëè þçöíöèäàðÿåòìÿ îðãàíëàðûíäà ÈÊÒ-íèí òÿòáèãèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, åëåêòðîí õèäìÿòëÿðèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè áàøëûúà ïðèîðèòåòëÿðäÿíäèð. Ùÿì÷èíèí,
úÿìèééÿòèí èíôîðìàñèéà ìÿùñóë âÿ
õèäìÿòëÿðèíÿ òÿëÿáàòûíûí äîëüóí
þäÿíèëìÿñè, ðÿãàáÿòãàáèëèééÿòëè âÿ
èõðàúéþíöìëö ÈÊÒ ïîòåíñèàëûíûí
ýöúëÿíäèðèëìÿñè éåíè êîíñåïñèéà
÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ãàðøûäà äóðàí ÿñàñ
âÿçèôÿëÿðäÿíäèð.
Ïðîãðàìäà áèëèêëÿðÿ ÿñàñëàíàí
èãòèñàäèééàòûí ãóðóëìàñû âÿ òåõíîëîæè ëàéèùÿëÿðèí ðåàëëàøìàñû ö÷öí
ìÿðêÿçëÿøäèðèëìèø èíñòèòóòóí éàðàäûëìàñû äà íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Áó úöð
èíñòèòóñèîíàë ãóðóì éåíè èííîâàòèâ ëàéèùÿëÿðèí ÷åâèêëèéèíè òÿìèí
åòìÿê, èíâåñòèñèéà ìöùèòèíè éàõøûëàøäûðìàã, èíâåñòîðëàðûí ìàðàãëàðûíû òÿìèí åòìÿê, áèðýÿ ëàéèùÿëÿðäÿ èøòèðàê ö÷öí èìêàí éàðàòìàã
ìÿãñÿäè äàøûéûð. Áóíóí ö÷öí ÈÊÒ
ñàùÿñèíäÿ èñòåùñàëû ñòèìóëëàøäûðàí
âÿ èíêèøàôû òÿìèí åäÿí Èíôîðìàñèéà Òåõíîëîýèéàëàðûíûí Èíêèøàôû Äþâëÿò Ôîíäóíóí éàðàäûëìàñû ïëàíëàøäûðûëûð. Ôîíä ÈÊÒ ñàùÿñèíäÿ éöêñÿê áèëèêëÿðÿ ìàëèê ìöòÿõÿññèñëÿðè úÿëá åòìÿéÿ, ëàéèùÿëÿðèí ñÿìÿðÿëèëèéè âÿ âàúèáëèéè ùàããûíäà ÿúíÿáè
ìöòÿõÿññèñëÿðëÿ áèðýÿ àðàøäûðìàëàð àïàðìàüà, ùÿð ëàéèùÿ öçðÿ ÿñàñ-
ëàíäûðûëìûø ðÿé òÿðòèá åòìÿéÿ âÿ
áèðýÿ ëàéèùÿëÿðè èäàðÿ åòìÿê ö÷öí
ìåíåúìåíò áàçàñû éàðàòìàüà, èíòåëëåêòóàë áèçíåñèí èíêèøàôûíà õèäìÿò åäÿúÿê. Ôîíä ÈÊÒ ñàùÿñèíäÿ
èííîâàñèéà ìöùèòèíèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ õàðèúè ñÿðìàéÿ÷èëÿðèí ìàëèééÿñèíèí àõûíûíû äà
ñòèìóëëàøäûðìàã ìÿãñÿäè äàøûéûð.
Ïåðñïåêòèâëè èííîâàñèéà ëàéèùÿëÿðèíäÿ õàðèúè èíâåñòîðëàðûí êàïèòàëûíäàí èñòèôàäÿ èìêàíûíûí éàðàäûëìàñû ö÷öí ìöõòÿëèô ýöçÿøòëÿðèí òÿòáèãè äÿ èñòèñíà äåéèë. Ãàðøûäàêû ÿñàñ
ïëàíëàðäàí áèðè «Å-ùþêóìÿò»ëÿ áàüëû èøëÿðèí ìèãéàñûíûí äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, áó ñèñòåìÿ èíòåãðàñèéà îëóíàí äþâëÿò îðãàíëàðûíûí,
îíëàðûí ýþñòÿðäèêëÿðè åëåêòðîí õèäìÿò ëÿðèí ñà éû íûí àð òû ðûë ìà ñû äûð.
Åëåêòðîí ñÿùèééÿ, åëåêòðîí òÿùñèë,
åëåêòðîí ñàòûíàëìà, åëåêòðîí òóðèçì, åëåêòðîí íîòàðèàò, åëåêòðîí
ìÿäÿíèé éÿò, åëåêòðîí àð õèâ,
åëåêòðîí ìÿùêÿìÿ, åëåêòðîí òèúàðÿò, åëåêòðîí þäÿìÿ ùÿëëÿðèíèí òÿòáèãèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, «ÀÑÀÍ
õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíäÿ ýþñòÿðèëÿí
õèäìÿòëÿðèí åëåêòðîíëàøäûðûëìàñû
öçðÿ òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñè íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Âÿòÿíäàøëàðà îíëàéí
ðåæèìäÿ áèð ÷îõ õèäìÿòëÿðèí ýþñòÿðèëìÿñè ùÿéàòà êå÷èðèëÿúÿê. Öìóìèëèêäÿ, «Å-ùþêóìÿò»èí äèíàìèêëèéèíèí àðòûðûëìàñû èëÿ áàüëû ñèñòåìëè èøëÿðèí ýþðöëìÿñè äÿ ÿñàñ òÿäáèðëÿð ñûðàñûíäàäûð. Ïðîãðàìäà êîñìèê ñÿíàéåíèí èíêèøàôû èëÿ áàüëû
ìöâàôèã òÿäáèðëÿðÿ äÿ ýåíèø éåð
àéðûëûá. Áåëÿ êè, õàðèúè èíâåñòîðëàðûí áó ñàùÿéÿ úÿëá îëóíìàñûíû ýåíèøëÿíäèðìÿê, Àçÿðáàéúàíûí ñöíè
ïåéêÿ ñàùèá þëêÿëÿð ñûðàñûíäà ìþâãåéèíè ýöúëÿíäèðìÿê, òåëåêîììóíèêàñèéà øÿáÿêÿñèíäÿ éåíè òåõíîëîýèéàëàðûí òÿòáèãèíè àðòûðìàã âÿ
ïåéêäÿí áèð ÷îõ ÈÊÒ âàñèòÿëÿðè
ö÷öí ÿëâåðèøëè èñòèôàäÿíè òÿìèí åòìÿê, éåíè êîñìèê ïåéêèí ôÿçàéà
áóðàõûëûøû èëÿ áàüëû òÿäáèðëÿðè áàøà
÷àòäûðìàã áó èñòèãàìÿòäÿ ÿñàñ ùÿäÿôëÿð ùåñàá îëóíóð.
Ïðîãðàìäà ÿí ìöùöì ëàéèùÿëÿðäÿí áèðè êèìè éöêñÿê òåõíîëîýèéàëàð ïàðêëàðû øÿáÿêÿñèíèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè âÿ þëêÿíèí èðè ñÿíàéå øÿùÿðëÿðèíäÿ áó òèïëè ïàðêëàðûí éàðàäûëìàñû éåð òóòóð. Áó ëàéè-
ùÿëÿðèí ðåàëëàøìàñû þëêÿäÿ èííîâàòèâ âÿ éöêñÿê òåõíîëîýèéàëàð ÿñàñûíäà ðÿãàáÿòãàáèëèééÿòëè ñÿíàéå èñòåùñà ëû íûí èí êè øà ôû
ö÷öí ìöíáèò øÿðàèò éàðàòìàã, áó
ñàùÿäÿ ñàùèáêàðëû üû äÿñ òÿê ëÿìÿê, ãåéðè-íåôò
ñåê òî ðó íóí äà âàìëû èíêèøàôûíû
òÿìèí åòìÿê âÿ
ÿùàëèíèí èñòåùñàë
ñàùÿñèíäÿ ìÿøüóëëóüóíó àðòûðìàã ìÿãñÿäè äàøûéûð. Ùÿìèí ÿðàçèëÿðäÿ èíôîðìàñèéà âÿ êîììóíèêàñèéà òåõíîëîýèéàëàðû, òåëåêîììóíèêàñèéà âÿ êîñìîñ, åíåðæè ñÿìÿðÿëèëèéè ñàùÿëÿðèíäÿ òÿäãèãàòëàðûí àïàðûëìàñû ïëàíëàøäûðûëûð. Éåíè
Äþâëÿò Ïðîãðàìûíäà Àçÿðáàéúàíûí ðåýèîíàë ýöúöíöí àðòìàñûíû òÿìèí åäÿúÿê òðàíñ-êîíòèíåíòàë ëàéèùÿëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè äÿ
ÿñàñ ìÿãñÿäëÿðäÿíäèð. Îíëàðûí ñûðàñûíäà ÿí ðåàë âÿ ïåðñïåêòèâëè ñàéûëàí «Òðàíñ-Àâðàñèéà Ñóïåð Èíôîðìàñèéà Ìàýèñòðàëû» ëàéèùÿñèíèí
éàõûí èëëÿðäÿ áàøà ÷àòäûðûëìàñû íÿçÿð äÿ òó òó ëóð. Ðàáèòÿ âÿ
Èíôîðìàñèéà Òåõíîëîýèéàëàðû
Íàçèðëèéè áó ëàéèùÿíèí ýåð÷ÿêëÿøìÿñè ñàéÿñèíäÿ ðåýèîí þëêÿëÿðè àðàñûíäà ðÿãÿìñàë ôÿðãèí àðàäàí ãàëäûðûëàúàüûíû, ýöúëö âÿ äàéàíûãëû èíôîðìàñèéà èíôðàñòðóêòóðóíóí éàðàäûëàúàüûíû, óúóç, êåéôèééÿòëè ýåíèøçîëàãëû èíòåðíåòÿ ÷ûõûøûí òÿìèí
åäèëÿúÿéèíè, å-òèúàðÿÿò, å-áàçàð ñèñòåìèíèí èíêèøàô åòäèðèëÿúÿéèíè âÿ
þëêÿìèçèí ãëîáàë èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíà èíòåãðàñèéàñûíûí ñöðÿòëÿíÿúÿéèíè ïðîãíîçëàøäûðûð.
Å.ÚßÔßÐËÈ
3
Akif Musayev
Azərbaycan Respublikası
Vergilər Nazirliyinin
Vergi siyasəti və strateji araşdırmalar
Baş İdarəsinin rəisi
Rakurs
İqtisadi fikir tarixində
mükəmməl vergi sistemi
ßñëèíäÿ, ùå÷ êèì âåðýè þäÿìÿêäÿí çþâã àëìûð, ëàêèí
ñîñèàë ðèôàù ö÷öí îíëàðûí þäÿíèëìÿñè ãà÷ûëìàçäûð. Ìöàñèð
úÿìèééÿòäÿ âåðýèëÿðè îíëàðà åùòèéàú äóéóëäóüó ö÷öí èúáàðè
ôîðìàäà äåéèë, èúòèìàèééÿòèí ãÿáóë åäÿúÿéè áèð øÿêèëäÿ òÿòáèã åòìÿê ëàçûìäûð. ÕÛÂ ÿñðäÿ Áþéöê Áðèòàíèéàäà àäàìáàøûíà âåðýè òÿòáèã åäèëÿðêÿí êÿíäëèëÿðèí öñéàíû áàø âåðìèøäè. Òàðèõÿí áåëÿ ðåàêñèéàëàðûí áàø âåðìÿñè âåðýèòóòìàíûí ÿäàëÿòëè øÿêèëäÿ ôîðìàëàøìàñû çÿðóðÿòèíè éàðàäûð. Ùÿëÿ
ÕÂÛÛÛ ÿñðäÿ ìÿøùóð èãòèñàä÷û À.Ñìèò ÿäàëÿòëè âåðýè ñèñòåìèíèí ÿñàñ ÿëàìÿòëÿðè êèìè àøàüûäàêûëàðû ãåéä åòìèøäèð:
• Âåðýèíèí ìèãäàðû èíñàíûí þäÿìÿ ãàáèëèééÿòèíè
ÿêñ åòäèðìÿëèäèð,
• Êîíêðåò îëìàëûäûð,
• Þäÿíèøè ðàùàò îëìàëûäûð,
• Èíçèáàòè úÿùÿòäÿí ñÿìÿðÿëè îëìàëû âÿ
èãòèñàäè òÿùðèôÿ ñÿáÿá îëìàìàëûäûð.
ßñëèíäÿ, áó ïðèíñèïëÿð èíäè äÿ þç äÿéÿðèíè ñàõëàìàãäàäûð âÿ ìöàñèð âåðýè ñèñòåìèíäÿ èäåàë âåðýè, ùå÷ îëìàñà, àøàüûäàêû ìåéàðëàðà óéüóí îëìàëûäûð:
1. Ñàäÿ, êîíêðåò âÿ ðàùàò
Âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí þç þùäÿëèêëÿðèíè áàøà äöøìÿëÿðè
ö÷öí âåðýè ñàäÿ îëìàëûäûð âÿ åëÿ èäàðÿ åäèëìÿëèäèð êè, âåðýè
þäÿéèúèñè þäÿéÿúÿéè ìÿáëÿüè âÿ âàõòû ÿââÿëúÿäÿí áèëñèí.
2. Äÿéèøèêëèéÿ óéüóíëàøàí
Âåðýè ñèñòåìèíèí èãòèñàäèééàòû òÿíçèìëÿéÿí áèð âàñèòÿ
îëäóüóíó íÿçÿðÿ àëàðàã âåðýèíèí ñòðóêòóðó âÿ äÿðÿúÿñè åëÿ
ôîðìàëàøäûðûëìàëûäûð êè, îíó áàø âåðÿí ùÿð ùàíñû äÿéèøèêëèéÿ óéüóíëàøäûðìàã àñàí îëñóí.
3. Èíçèáàòè úÿùÿòäÿí ñÿìÿðÿëè
Èíçèáàòè õÿðúëÿð âåðýè äàõèëîëìàëàðû èëÿ íèñáÿòäÿ ÷îõ
éöêñÿê îëìàìàëûäûð. Âåðýèíèí ñÿìÿðÿëèëèéè éàëíûç èíçèáàòè
õÿðúëÿðëÿ éåêóíëàøìûð, áóðàéà åéíè çàìàíäà âåðýè þäÿéèúèñèíèí âåðýè ãàíóíëàðûíà ÿìÿë åòìÿñè èëÿ áàüëû õÿðúëÿð äÿ
àèääèð.
Òÿúðöáÿ ýþñòÿðèð êè, ÿìÿëåòìÿ õÿðúëÿðèíè ìöÿééÿíëÿøäèðìÿê èíçèáàòè õÿðúëÿðÿ íèñáÿòÿí äàùà ÷ÿòèíäèð. Áóíóí
ÿñàñ ñÿáÿáè îíóíëà áàüëûäûð êè, èíçèáàòè õÿðúëÿð äþâëÿò ýÿëèðèíäÿí þäÿíèëèð, ÿìÿëåòìÿ õÿðúëÿðè èñÿ ðåãðåññèâ õöñóñèééÿòÿ ìàëèêäèð; ÿìÿëåòìÿ õÿðúëÿðèíèí àðòìàñû âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí äàùà ÷îõ ãÿçÿáèíÿ âÿ ìöãàâèìÿòèíÿ ñÿáÿá îëóð.
4. Íåéòðàëëûã ïðèíñèïè
ßýÿð ùÿð ùàíñû âåðýè èãòèñàäè ôÿàëèééÿòÿ ìÿíôè òÿñèð
ýþñòÿðèðñÿ, îíó íåéòðàë ùåñàá åòìÿê îëìàç. ßñëèíäÿ, äþâëÿò
äÿ áåëÿ ùàëëàðäàí ãà÷ìàüà ÷àëûøûð, ÷öíêè áó çàìàí èãòèñà-
Vergi ödəyicilərinin öz öhdəliklərini başa
düşmələri üçün vergi sadə olmalıdır və elə
idarə edilməlidir ki, vergi ödəyicisi ödəyəcəyi
məbləği və vaxtı əvvəlcədən bilsin
äèééàòû ìàíèïóëéàñèéà åòìÿê ö÷öí ôèñêàë ñèéàñÿò éöðöòìÿê
ìÿúáóðèééÿòèíäÿ ãàëûð. Áóíà ýþðÿ äÿ âåðýè ñèñòåìèíè ãèéìÿòëÿíäèðÿðêÿí íåéòðàëëûüûí äÿðÿúÿñèíè ìöòëÿã íÿçÿðÿ àëìàã ëàçûìäûð.
5. ßäàëÿòëèëèê ïðèíñèïè
Âåðýèëÿð éàëíûç ÿäàëÿòëè îëìàìàëû, åéíè çàìàíäà ÿäàëÿòëè ýþðöíìÿëèäèð. ×öíêè ÿäàëÿòëè ãÿáóë åäèëìÿéÿí âåðýè
âåðýèäÿí éàéûíìàüà ìåéèë éàðàäûð. Àäÿòÿí äåéèðëÿð êè,
ÿýÿð âåðýèäÿí éàéûíìà ÷îõ ýåíèøäèðñÿ, áóðàäà ýöíàùêàð
âåðýè þäÿéèúèñè éîõ, âåðýèòóòìà ñèñòåìèäèð.
Âåðýè ñèñòåìèíäÿ ÿäàëÿòëèëèéèí èêè íþâö âàðäûð:
• Öôöãè ÿäàëÿòëèëèê - åéíè ñèòóàñèéàäà îëàí
âåðýè þäÿéèúèëÿðè åéíè úöð äàâðàíìàíû òÿëÿá åäèð;
• Øàãóëè ÿäàëÿòëèëèê - ôÿðãëè ñèòóàñèéàäà îëàí
âåðýè þäÿéèúèëÿðè ìöÿééÿí äÿðÿúÿäÿ ôÿðãëè
äàâðàíìàíû òÿëÿá åäèð. Áó ïðèíñèïÿ ÿñàñÿí
âàðëûëàðäàí êàñûáëàðà íèñáÿòÿí äàùà ÷îõ
âåðýè þäÿìÿê òÿëÿá îëóíìàëûäûð êè, áó äà
âåðýèòóòìàíûí ïðîãðåññèâ ñèñòåìèíÿ óéüóí ýÿëèð.
Öôöãè ÿäàëÿòëèëèéÿ ÿìÿë åòìÿê äàùà àñàíäûð, øàãóëè ÿäàëÿòëèëèêëÿ áàüëû èñÿ ìöõòÿëèô ìöíàñèáÿòëÿð âÿ ôèêèð àéðûëûãëàðû ìþâúóääóð. ßñëèíäÿ, ÿäàëÿòëèëèê âåðýè éöêöíöí áþëöøäöðöëìÿñè èëÿ ÿëàãÿäàðäûð. Âåðýè þäÿéèúèëÿðè àðàñûíäà âåðýè
éöêöíöí íåúÿ áþëöøäöðöëìÿñè èëÿ áàüëû èñÿ ìöõòÿëèô éàíàøìàëàð ìþâúóääóð.
Áàçàð èãòèñàäèééàòûíäà ùÿð çàìàí êàñûá òÿáÿãÿ ìþâúóääóð âÿ îíëàðà âåðýèëÿðäÿí ÿëäÿ îëóíàí ýÿëèð âàñèòÿñèëÿ
éàðäûì åäèëèð. Áóðàäà àðòûã ñÿìÿðÿ íÿçÿðèééÿñè þç ÿùÿìèééÿòèíè èòèðèð, ÷öíêè ýÿëèðèí éåíèäÿí áþëöøäöðöëìÿñè íÿòèúÿñèíäÿ îíëàðûí ÿëäÿ åòäèéè áó ìöàâèíÿòëÿðäÿí âåðýè òóòóëìóð.
ÐßÃßÌËßÐÈÍ ÄÈËÈ ÈËß
Äöíéà ãàç åùòèéàòëàðûíûí 7%-è Õÿçÿð ðåýèîíóíäà úÿìëÿøèá
êè, áó äà 14 òðëí. êóáìåòð ãàç äåìÿêäèð.
Àçÿðáàéúàíäà èëêèí íåôò åùòèéàòëàðû 29,9 ìëðä. áàðåëäèð, èíäèéÿ ãÿäÿð èñÿ 11,7 ìëðä. áàðåë íåôò ÷ûõàðûëûá.
Áó èëèí éàíâàð-èéóë àéëàðûíäà ãåéðè-íåôò áþëìÿñèíèí èíêèøàôûíà ñÿðô åäèëìèø âÿñàèòèí ùÿúìè ÿââÿëêè èëèí ìöâàôèã äþâðöíÿ
íèñáÿòÿí 19,6% àðòàðàã 6 154,7 ìëí. ìàíàò (öìóìè
ñÿðìàéÿíèí 69,9%-è) òÿøêèë åäèá.
Ãåéðè-íåôò áþëìÿñèíÿ éþíÿëäèëìèø âÿñàèòèí 80%-è äþâëÿò,
20%-è ãåéðè-äþâëÿò ìöëêèééÿòëè ìöÿññèñÿ âÿ òÿøêèëàòëàðûí
ïàéûíà äöøöá.
4
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
Əmək pensiyalarının baza hissəsi artırıldı
Hüquq məsləhətxanamız
Þëêÿ áàø÷ûñû òÿðÿôèíäÿí àçòÿìèíàòëû
àèëÿëÿðèí ñîñèàë ìöäàôèÿñèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè, ìààø âÿ ïåíñèéàëàðûí ìÿáëÿüèíèí àðòûðûëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ìöùöì àääûìëàð àòûëûá âÿ áó ýöí äÿ èøëÿð äàâàì åòäèðèëìÿêäÿäèð.
Samirə Musayeva
Azərbaycan Respublikası
Vergilər Nazirliyinin Hüquq Baş İdarəsinin rəisi
vergi ödəyicilərinin suallarına cavab verir
Sənədlərin təqdim olunması müddəti
Îïåðàòèâ âåðýè íÿçàðÿòè çàìàíû òÿëÿá îëóíàí sÿíÿäëÿð
ùàísû ìöääÿòÿ ãÿäÿð éîõëàéûúûéà òÿãäèì åäèëìÿëèäèð?
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 16.1.6-úû ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñè èëÿ ìöÿééÿí
åäèëìèø ùàëëàðäà âÿ ãàéäàäà âåðýè îðãàíëàðûíà âÿ îíëàðûí âÿçèôÿëè øÿõñëÿðèíÿ çÿðóðè
îëàí ìÿëóìàòëàðû âÿ ñÿíÿäëÿðè, ùàáåëÿ ìöùàñèáàò ó÷îòó åëåêòðîí ôîðìàòäà àïàðûëäûüû ùàëäà, þçöíöí âÿ ôèëèàëëàðûíûí åëåêòðîí
äàøûéûúûëàðûíäà îëàí ìÿëóìàòëàðà áèðáàøà
âÿ éà ìÿñàôÿäÿí ÷ûõûø èìêàíû éàðàòìàãëà, ùÿìèí ìÿëóìàòëàðû âåðýè îðãàíûíûí òÿëÿáè èëÿ òÿãäèì åòìÿê âåðýè þäÿéèúèñèíèí
âÿçèôÿñèäèð. Ùÿì÷èíèí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí
23.1.2-úè ìàääÿñèíÿ ìöâàôèã îëàðàã âåðýè þäÿéèúèëÿðèíäÿ áöòöí ìàëèééÿ ñÿíÿäëÿðèíè, ìöùàñèáàò êèòàáëàðûíû, ùåñàáàòëàðû,
ñìåòàëàðû, íàüä âÿñàèòëÿðè, ãèéìÿòëè êàüûçëàðû âÿ áàøãà ãèéìÿòëèëÿðè, áÿéàííàìÿëÿðè
âÿ âåðýèëÿðèí ùåñàáëàíìàñû âÿ þäÿíèëìÿñè èëÿ áàüëû îëàí äèýÿð ñÿíÿäëÿðè ãàíóíâåðèúèëèêëÿ ìöÿééÿí åäèëìèø ãàéäàäà éîõëàìàã, ùàáåëÿ éîõëàìàëàðûí êå÷èðèëìÿñè çàìàíû éîõëàìàéà àèä îëàí ìÿñÿëÿëÿðëÿ áàüëû
âåðýè þäÿéèúèëÿðèíäÿí âÿ éà îíóí âÿçèôÿëè
øÿõñëÿðèíäÿí ëàçûìè èçàùàòëàð, àðàéûøëàð âÿ
ìÿëóìàò àëìàã, ùàáåëÿ ìöùàñèáàò ó÷îòó
åëåêòðîí ôîðìàòäà àïàðûëäûüû ùàëäà åëåêòðîí
àóäèòèí ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí âåðýè þäÿéèúèñèíèí âÿ îíóí ôèëèàëëàðûíûí åëåêòðîí äàøûéûúûëàðûíäàêû ìÿëóìàòëàðûíûí âåðèëìÿñèíè, ùÿìèí ìÿëóìàòëàðà áèðáàøà âÿ éà ìÿñàôÿäÿí ÷ûõûø èìêàíûíûí éàðàäûëìàñûíû òÿëÿá
åòìÿê âåðýè îðãàíëàðûíûí ùöãóãóäóð.
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 42.1-úè ìàääÿñèíÿ
ìöâàôèã îëàðàã ñÿíÿäëÿðèí âÿ éà åëåêòðîí
ôàéëëàðûí âåðèëìÿñè áàðÿñèíäÿ òÿëÿá éþíÿëäèëÿí øÿõñ ùÿìèí ñÿíÿäëÿðè âÿ éà åëåêòðîí
ôàéëëàðû 15 èø ýöíö ìöääÿòèíäÿ âåðýè îðãàíûíà òÿãäèì åòìÿëèäèð. Ñÿíÿäëÿðèí ëàçûìè ãàéäàäà òÿñäèã åäèëìèø ñóðÿòëÿðè òÿãäèì åäèëèð.
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 42.3-úö ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí ñÿééàð âåðýè éîõëàìàñû ö÷öí
çÿðóðè îëàí âåðýè îðãàíû òÿðÿôèíäÿí òÿëÿá
åäèëÿí ñÿíÿäëÿðèí âÿ éà åëåêòðîí ôàéëëàðûí
âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí âåðýè îðãàíûíà
âåðèëìÿñèíäÿí èìòèíà åäèëìÿñè âÿ éà Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 42.1-úè ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëÿí ìöääÿòäÿ òÿãäèì åäèëìÿìÿñè ãàíóíëà ìöÿééÿí åäèëìèø ãàéäàäà ìÿñó-
ëèééÿòÿ ñÿáÿá îëóð. Áåëÿ êè, Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 57.3-úö ìàääÿñèíäÿ ãåéä åäèëìèøäèð êè, Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 23.1.2-úè ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëÿí ñÿíÿäëÿðèí (î úöìëÿäÿí åëåêòðîí ôîðìàòäà ìÿëóìàòëàðûí) ìöÿééÿí åäèëìèø ìöääÿòëÿðäÿ òÿãäèì åäèëìÿìÿñèíÿ âÿ éà áèëÿðÿêäÿí òÿùðèô îëóíìàãëà òÿãäèì åäèëìÿñèíÿ ýþðÿ âåðýè þäÿéèúèñèíÿ 100 ìàíàò ìÿáëÿüèíäÿ ìàëèééÿ
ñàíêñèéàñû òÿòáèã åäèëèð.
Åéíè çàìàíäà, Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí
42.3-úö ìàääÿñèíäÿ ãåéä åäèëìèøäèð êè,
ùÿìèí ìàääÿäÿ ýþñòÿðèëÿí ãàéäàäà ñÿíÿäëÿðèí âÿ éà åëåêòðîí ôàéëëàðûí òÿãäèì
åäèëìÿñèíäÿí èìòèíà åäèëäèêäÿ, ñÿééàð âåðýè éîõëàìàñûíû ùÿéàòà êå÷èðÿí âåðýè îðãàíûíûí âÿçèôÿëè øÿõñè Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 43úö ìàääÿñèíäÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìóø ãàéäàäà ñÿíÿäëÿðèí ýþòöðöëìÿñèíè ùÿéàòà êå÷èðÿ áèëÿð.
Ýþðöíäöéö êèìè, ñÿíÿäëÿð Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 42.1-úè ìàääÿñèíÿ ìöâàôèã îëàðàã âåðýè îðãàíû òÿðÿôèíäÿí òÿëÿá åäèëäèêäÿ âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí 15 èø ýöíö
ìöääÿòèíäÿ âåðýè îðãàíûíà òÿãäèì åäèëìÿëèäèð.
ßýÿð âåðýè þäÿéèúèñè ñÿíÿäëÿðè îïåðàòèâ âåðýè íÿçàðÿòè àïàðûëàí çàìàí òÿãäèì
åäÿ áèëìèðñÿ, áó çàìàí òÿðòèá åäèëìèø
àêòäà áóíóíëà áàüëû ìöâàôèã ãåéäëÿð åäÿðÿê àêòû èìçàëàìàãäàí èìòèíà åäÿ áèëÿð.
Ìöâàôèã ñÿíÿäëÿð âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí àêò òÿðòèá åäèëäèêäÿí ñîíðà òÿãäèì
åäèëÿðñÿ, Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 39.5-úè ìàääÿñèíÿ ìöâàôèã îëàðàã âåðýè þäÿéèúèñèíèí
àêòà îëàí åòèðàçû êèìè ãÿáóë åäèëÿúÿêäèð.
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 39.6-úû ìàääÿñèíäÿ ãåéä åäèëìèøäèð êè, Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí
39.5-úè ìàääÿñèíäÿ ìöÿééÿí åäèëÿí ìöääÿò áèòäèêäÿí ñîíðà 15 ýöíäÿí ÷îõ îëìàéàí ìöääÿòäÿ âåðýè îðãàíûíûí ðÿùáÿðè
(îíóí ìöàâèíè) âåðýè þäÿéèúèñèíäÿí Âåðýè
Ìÿúÿëëÿñè èëÿ ìöÿééÿí åäèëìèø ãàéäàäà
ýþòöðöëìöø, ùàáåëÿ âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí òÿãäèì åäèëìèø ñÿíÿäëÿðÿ âÿ âåðýè
éîõëàìàñû àêòûíà, âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí ïîçóëìàñû ùàëëàðûíà âÿ îíëàðûí àðàäàí
ãàëäûðûëìàñû âÿ ìöâàôèã ñàíêñèéàëàðûí (úÿðèìÿëÿðèí) òÿòáèã åäèëìÿñè ìÿñÿëÿñèíÿ áàõûð.
Äþâëÿò áàø÷ûñûíûí ìöâàôèã ñÿðÿíúàìëàðû èëÿ àðòûðûëàí ÿìÿê ùàãëàðûíäàí
ñîíðà, ÿìÿê ïåíñèéà÷ûëàðûíûí äà ïåíñèéà ìÿáëÿüëÿðè àðòûðûëûá. Áåëÿ êè, þëêÿ
áàø÷ûñûíûí ÿìÿê ïåíñèéàñûíûí áàçà ùèññÿñèíèí ìÿáëÿüèíèí àðòûðûëìàñûíà äàèð
èìçàëàäûüû ñÿðÿíúàìëà àðòûã ñåíòéàáðûí
1-äÿí åòèáàðÿí éàøà ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí áàçà ùèññÿñèíèí ìÿáëÿüè 100
ìàíàò îëàúàã. Ùÿì÷èíèí, ñÿðÿíúàìëà
Äþâëÿò Ñîñèàë Ìöäàôèÿ Ôîíäó Àçÿðáàéúàíûí Ìèëëè Ãÿùðÿìàíëàðûíûí âÿ øÿùèä
àèëÿëÿðèíèí, ÿëèëëÿðèí âÿ äèýÿð øÿõñëÿðèí
ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí áàçà ùèññÿñèíÿ ÿëàâÿëÿð äÿ äàõèë îëìàãëà, áöòöí íþâ ÿìÿê
ïåíñèéàëàðû öçðÿ àéëûã ïåíñèéà ìÿáëÿüëÿðèíèí àðòûðûëàðàã éåíèäÿí ùåñàáëàíìàñûíû òÿìèí åäÿúÿê.
Âåðèëÿí ñÿðÿíúàìëà ÿëÿãÿäàð Äþâëÿò Ñîñèàë Ìöäàôèÿ Ôîíäóíäà ìÿòáóàò
êîíôðàíñû êå÷èðèëèá. ÄÑÌÔ ñÿäðè Ñÿëèì
Ìöñëöìîâ âóðüóëàéûá êè, èãòèñàäè ïðîñåñëÿðèí ùàçûðêû êîíòåêñòèíäÿ ÿùàëèíèí
àçòÿìèíàòëû òÿáÿãÿñèíèí ñîñèàë ìöäàôèÿñèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè òÿäáèðëÿðèíèí óüóðëà èúðà åäèëìÿñè, ìààø âÿ ïåíñèéàëàðûí
àðòûðûëìàñû þëêÿ ùþêóìÿòèíèí ÿí ïðèîðèòåò
ìÿñÿëÿëÿðèíäÿí áèðèäèð. Ïåíñèéà÷ûëàðûí
ñîñèàë ìöäàôèÿñèíèí þëêÿ ðÿùáÿðëèéè òÿðÿôèíäÿí äàèì äèããÿò ìÿðêÿçèíäÿ ñàõëàíûëìàñû ùÿð èë ïåíñèéà ìÿáëÿüëÿðèíèí
ÿùÿìèééÿòëè àðòûìûíû øÿðòëÿíäèðèá.
ÄÑÌÔ ñÿäðèíèí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ñîí
10 èë ÿðçèíäÿ úèääè ñîñèàë-èãòèñàäè èñëàùàòëàðûí àïàðûëìàñûíûí ìÿíòèãè íÿòèúÿñè
êèìè ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí îðòà àéëûã ìÿáëÿüè 9,2 äÿôÿ àðòàðàã 18,4 ìàíàòäàí 170
ìàíàòà, ìèíèìóì ìÿáëÿüè 7,1 äÿôÿ àðòàðàã 14 ìàíàòäàí 100 ìàíàòà, éàøà ýþðÿ ïåíñèéàëàð öçðÿ ÿâÿçåòìÿ ÿìñàëû 29,3
ôàèçäÿí 45 ôàèçÿ ÷àòäûðûëìûøäûð.
Èéóëóí 1-è òàðèõèíÿ îëàí âÿçèééÿòÿ
ýþðÿ, þëêÿäÿ 1 ìèëéîí 272 ìèí 566
ïåíñèéà÷û âàð. ÄÑÌÔ ñÿäðè áó ñòàòèñòèêàíû äèããÿòÿ ÷àòäûðàðàã áèëäèðèá êè, ÿìÿê
ïåíñèéàëàðûíûí áàçà ùèññÿñèíèí 17,6 ôàèç
àðòûðûëìàñûíà äàèð þëêÿ áàø÷ûñûíûí ñÿðÿíúàìû òÿõìèíÿí 1 ìèëéîí 209 ìèí
135 ïåíñèéà÷ûéà øàìèë îëóíàúàã.
Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, áó àðòûìäàí
Azərbaycan Mətbuat Şurası və «Vergilər» qəzetinin təşkilatçılığı ilə ulu öndər Heydər
Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş «Heydər Əliyev və Azərbaycanda vergi siyasəti»
mövzusunda fərdi jurnalist yazıları müsabiqəsi müasir vergi sistemi ilə bağlı yeniliklərin, habelə
qarşıda duran əsas hədəflərin cəmiyyətə çatdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət daşımışdır.
«Heydər Əliyevin iqtisadi inkişaf strategiyasında vergi siyasəti», «Nağdsız ödəniş sisteminin
inkişaf perspektivləri», «Əmək müqaviləsi: gələcəyə təminat» istiqamətləri üzrə keçirilmiş
müsabiqəyə ümumilikdə 44 yazı təqdim edilmiş, onlardan 9-u əsas mükafata layiq görülmüşdür.
Мüsabiqədə mükafata layiq yer tutmuş növbəti məqaləni təqdim edirik.
éàðàðëàíìàéàí ãóëëóã ñòàæûíà ýþðÿ ÿìÿê
ïåíñèéàñûíà ÿëàâÿëÿð àëàíëàð, éÿíè äþâëÿò ãóëëóã÷óëàðû, ùÿðáè ãóëëóã÷óëàð âÿ
äèýÿð áó êàòåãîðèéàéà àèä 63.431 ïåíñèéà÷ûëàðûí ïåíñèéàëàðû èñÿ «ßìÿê ïåíñèéàëàðû ùàããûíäà» Ãàíóíà óéüóí îëàðàã ôÿðãëè ãàéäàäà àðòûðûëûð. Ïåíñèéàíûí
áàçà ùèññÿñèíè 100 ôàèç àëàíëàðûí (1 ìèëéîí 90 ìèí íÿôÿð) ïåíñèéàñûíûí àðòûìû
15 ìàíàò, áÿçè êàòåãîðèéàéà àèä îëàí
ïåíñèéà÷ûëàðäà èñÿ äàùà ÷îõ îëàúàã. Ïåíñèéàíûí áàçà ùèññÿñèíè 120 ôàèç ùÿúìèíäÿ àëàíëàð öçðÿ 15 ìèí 580 íÿôÿð (Û
ãðóï ýþçäÿí ÿëèëëÿð èñòèñíà îëìàãëà) 19
ìàíàò 50 ãÿïèê, ïåíñèéàíûí áàçà ùèññÿñèíè 200 ôàèç ùÿúìèíäÿ àëàí 7763 íÿôÿð
öçðÿ èñÿ (Û ãðóï ýþçäÿí ÿëèëëÿð) 31 ìàíàò 50 ãÿïèê òÿøêèë åäÿúÿêäèð.
Áóíäàí ÿëàâÿ, Ìèëëè Ãÿùðÿìàíëàðûí
àèëÿ öçâëÿðèíèí ïåíñèéàñûíûí áàçà ùèññÿñè 30 ìàíàò àðòûðûëàðàã 200 ìàíàòà, øÿùèä àèëÿñè öçâëÿðèíèí ïåíñèéàñûíûí áàçà
ùèññÿñè èñÿ 27 ìàíàò 75 ãÿïèê àðòûðûëàðàã 185 ìàíàòà ÷àòàúàãäûð. Äþéöøÿí îðäóíóí òÿðêèáèíäÿ õèäìÿò åòìèø ìöùàðèáÿ èøòèðàê÷ûëàðûíûí (Áþéöê Âÿòÿí ìöùàðèáÿñè èøòèðàê÷ûëàðû èñòèñíà îëìàãëà), ùà-
ðèëìÿñè ö÷öí ùÿð ùàíñû ïðîáëåìèí îëìàäûüûíû âÿ áó ìÿãñÿäëÿ èëèí ñîíóíà êèìè
òÿõìèíÿí 73,2 ìèëéîí ìàíàò ÿëàâÿ âÿñàèòèí òÿëÿá îëóíäóüóíó áèëäèðèá. Ùÿì÷èíèí ãåéä åäèá êè, ùàçûðäà Àçÿðáàéúàíäà ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí áàçà ùèññÿñè
128 ÀÁØ äîëëàðû òÿøêèë åäèð. Áó ýþñòÿðèúèéÿ ýþðÿ Àçÿðáàéúàí ÌÄÁ-äÿ ö÷öíúö
éåðè òóòóð. Ãàçàõûñòàíäà ÿìÿê ïåíñèéàñûíûí áàçà ùèññÿñè 185 äîëëàð, Áåëàðóñäà
129 äîëëàð, Ðóñèéàäà 109,3 äîëëàð, Óêðàéíàäà 111,8 äîëëàð, Åðìÿíèñòàíäà 31,7
äîëëàð âÿ ñ. òÿøêèë åäèð.
Áèëäèðÿê êè, þëêÿäÿ ÿìÿê ïåíñèéàëàðû éàøà, ÿëèëëèéÿ âÿ àèëÿ áàø÷ûñûíûí èòèðèëìÿñèíÿ ýþðÿ âåðèëèð. Éàøà âÿ ÿëèëëèéÿ
ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàñû áàçà, ñûüîðòà âÿ
éûüûì ùèññÿñèíäÿí, àèëÿ áàø÷ûñûíû èòèðìÿéÿ ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàñû èñÿ áàçà âÿ
ñûüîðòà ùèññÿñèíäÿí èáàðÿòäèð. Éàøà ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàñû áóíà ùöãóãó îëàí
øÿõñèí ìöðàúèÿòè ÿñàñûíäà ÿìÿê ïåíñèéàñû ùöãóãóíóí éàðàíäûüû ýöíäÿí þìöðëöê òÿéèí åäèëèð. ßëèëëèéÿ ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàñû áóíà ùöãóãó îëàí øÿõñèí ìöðàúèÿòè ÿñàñûíäà ÿëèëëèéèí âÿ éà 18 éàøûíàäÿê ñàüëàìëûã èìêàíëàðû ìÿùäóäëóüó-
áåëÿ äþéöø ÿìÿëèééàòû àïàðûëàí þëêÿäÿ
ùÿðáè õèäìÿò áîðúóíó éåðèíÿ éåòèðìèø
ùÿðáè ãóëóã÷óëàðûí ïåíñèéàñûíûí áàçà
ùèññÿñè 16 ìàíàò 50 ãÿïèê àðòàúàãäûð.
Áþéöê Âÿòÿí ìöùàðèáÿñè èøòèðàê÷ûëàðûíûí ïåíñèéàñûíûí áàçà ùèññÿñè 28 ìàíàò
50 ãÿïèê, ùÿìèí êàòåãîðèéàäàí îëàí Û
ãðóï ÿëèëëÿðèíêè 37 ìàíàò 50 ãÿïèê, ÛÛ
ãðóï ÿëèëëÿðèíêè 31 ìàíàò 50 ãÿïèê, ÛÛÛ
ãðóï ÿëèëëÿðèíêè èñÿ 28 ìàíàò 50 ãÿïèê
àðòûðûëàúàãäûð.
ÄÑÌÔ ñÿäðè ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí
áàçà ùèññÿñèíèí àðòûìûíûí ìàëèééÿëÿøäè-
íóí ìöÿééÿí îëóíäóüó ýöíäÿí ìöâàôèã èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíûíûí ìöÿééÿí åòäèéè áöòöí ÿëèëëèê âÿ éà ñàüëàìëûã
èìêàíëàðûíûí ìÿùäóäëóüó äþâðö ö÷öí,
àèëÿ áàø÷ûñûíû èòèðìÿéÿ ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàñû èñÿ áóíà ùöãóãó îëàí øÿõñèí ìöðàúèÿòè ÿñàñûíäà àèëÿ áàø÷ûñûíû èòèðìÿéÿ
ýþðÿ ÿìÿê ïåíñèéàñû ùöãóãóíóí éàðàíäûüû ýöíäÿí «ßìÿê ïåíñèéàëàðû ùàããûíäà» Ãàíóíäà ýþñòÿðèëìèø øÿðòëÿðèí
ìþâúóä îëäóüó ìöääÿò ö÷öí òÿéèí åäèëèð.
÷èðèëÿí ìöøàâèðÿëÿðäÿ äÿôÿëÿðëÿ
ìöçàêèðÿ åäèëìèø, âåðýèòóòìàíûí
ñàäÿëÿøäèðèëìÿñè, îíóí áàçàñûíûí
ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, âåðýè éöêöíöí
àçàëäûëìàñû âÿ ñ. áàðÿäÿ îíóí äÿéÿðëè òþâñèéÿëÿðè áó èøèí óüóðëà áàøà ÷àòäûðûëìàñûíà øÿðàèò éàðàòìûøäûð. Ñÿíÿä Ìèëëè Ìÿúëèñäÿ ýåíèø
ìöçàêèðÿ îëóíàðàã 2000-úè èëèí
ëó îëìóøäóð. Áåëÿ êè, «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà êè÷èê âÿ îðòà
ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû Äþâëÿò Ïðîãðàìû»íûí òÿñäèã åäèëìÿñè ùàããûíäà», «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíà äþâëÿò
ùèìàéÿñè ñàùÿñèíäÿ ÿëàâÿ òÿäáèðëÿð ùàããûíäà» âÿ «Ñàùèáêàðëûüûí
èíêèøàôûíà ìàíå îëàí ìöäàõèëÿëÿ-
ÀÉÒßÍ
èëëÿðäÿ ãåéðè-íåôò ñåêòîðó öçðÿ âåðýè äàõèëîëìàëàðû ùèññîëóíàúàã äÿðÿúÿäÿ àðòìàãäàäûð.
Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè ñèñòåìèíäÿ
èñëàùàòëàð ñîí èëëÿð äþíìÿç õàðàêòåð àëûá âÿ óüóðëà äàâàì åòäèðèëèð.
Âåðýè ñèéàñÿòèíèí éåðëÿðäÿ ýåíèø
òÿáëèüè ñàùÿñèíäÿ áþëýÿëÿðäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ìÿòáóàò îðãàí-
Heydər Əliyevin iqtisadi inkişaf strategiyasında vergi siyasəti
Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâè ÷îõ
ùàãëû îëàðàã ìöñòÿãèë Àçÿðáàéúàíûí ìåìàðû âÿ ãóðóúóñó àäëàíäûðûðëàð. Èêèíúè äÿôÿ ãàçàíûëàí ìöñòÿãèëëèéèí äþíìÿç, ñàðñûëìàç âÿ
ÿáÿäè îëìàñûíû òÿìèí åäÿí Ùåéäÿð ßëèéåâ áó ìÿãñÿäÿ ÷àòìàã
ö÷öí áþéöê ñûíàãëàðäàí êå÷ìÿëè
îëäó.1994-úö èë èéóíóí 21-äÿ Ïðåçèäåíò Ñàðàéûíäà ðåñïóáëèêà èãòèñàäèééàòûíûí âÿ þëêÿ ùÿéàòûíûí äèýÿð ñàùÿëÿðèíèí úàðè ìÿñÿëÿëÿðèíÿ
ùÿñð îëóíìóø ìöøàâèðÿäÿêè éåêóí íèòãèíäÿ óëó þíäÿð äåìèøäèð:
«Áèç ðåñïóáëèêàìûçäà ùöãóãè-äåìîêðàòèê äþâëÿò ãóðìàã éîëó èëÿ
ýåäèðèê. Áó, äþâëÿò ãóðóúóëóüóíäà, ñèéàñè ñàùÿäÿ ñòðàòåæè éîëóìóçäóð. Áóíóíëà ñûõ ÿëàãÿäÿ îëàí èêèíúè ñàùÿ èãòèñàäèééàòûí äåìîêðàòèê
éîëëàðëà èäàðÿ åäèëìÿñèäèð, éÿíè èãòèñàäèééàòäà äåìîêðàòèê èñëàùàòëàð
àïàðûëìàñû, áàçàð èãòèñàäèééàòû éîëóäóð. Áöòöí áóíëàð êîìïëåêñ øÿêèëäÿ ðåñïóáëèêàìûçû ýÿëÿúÿéÿ àïàðàí éîëëàð, èñòèãàìÿòëÿðäèð».
Þëêÿìèç ö÷öí ÿí àüûð âÿ ÿí
ìÿñóëèééÿòëè áèð äþâðäÿ - 1994-úö
èë ñåíòéàáðûí 20-äÿ «ßñðèí ìöãàâèëÿñè»íèí èìçàëàíìàñû ÿí áþéöê
ðèñê èäè. Ìöñòÿãèëëèéèìèçèí õèëàñû
âÿ ÿáÿäèëèéè ö÷öí áåëÿ ðèñêÿ ýåäÿí Ùåéäÿð ßëèéåâ áèð äàùà ìöäðèê âÿ äàùè øÿõñèééÿò, óçàãýþðÿí
äþâëÿò áàø÷ûñû îëäóüóíó ÿìÿëè øÿêèëäÿ ñöáóò åòäè. Àçÿðáàéúàíûí ñÿðáÿñò áàçàð ìöíàñèáÿòëÿðèíÿ ÿñàñëàíàí ëèáåðàë èãòèñàäèééàò õÿòòèíè
äÿñòÿêëÿäèéèíè äöíéàéà áÿéàí åäÿí
óëó þíäÿðèí áþéöêëöéö îíäàäûð êè,
ùÿãèãè ìöñòÿãèëëèéèí, ñèéàñè àçàäëûüûí èãòèñàäè ãöäðÿò âÿ èíêèøàôäàí
êå÷äèéèíè áèëèð âÿ þëêÿíèí ìÿùç
áó éîëëà èðÿëèëÿìÿñèíè òÿãäèð åäèðäè.
Ùåéäÿð ßëèéåâèí èãòèñàäè ïëàòôîðìàñûíäà èãòèñàäè èñëàùàòëàð äåäèêäÿ, Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòûíû
áàçàð èãòèñàäèééàòû éîëó èëÿ àïàðìàã, þçÿë áþëìÿíèí ôÿàëèééÿòèíè
ýåíèøëÿíäèðìÿê âÿ þçÿëëÿøäèðìÿíè ùÿéàòà êå÷èðìÿê, ñàùèáêàðëûüà,
òÿøÿááöñêàðëûüà ýåíèø èìêàíëàð éàðàòìàã, þëêÿ èãòèñàäèééàòûíû äöíéàíûí èíêèøàô åòìèø äþâëÿòëÿðèíèí
èãòèñàäè ñèñòåìè ÿñàñûíäà ãóðìàã
çàñûíûí èøëÿíèá ùàçûðëàíìàñûíäà,
âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñèíäÿ âÿ âåðýè îðãàíëàðûíäà
õèäìÿò åäÿí ÿìÿêäàøëàðûí áèëèê
âÿ áà úà ðû üû íûí àð òû ðûë ìà ñûí äà
ýþðöðäö.
Äþâëÿò ìöñòÿãèëëèéèíèí èëê èëëÿðèíäÿ ãÿáóë îëóíìóø âÿ âåðýèòóòìàíûí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðèíè òÿíçèìëÿéÿí àéðû-àéðû íîðìàòèâ ñÿíÿäëÿðèí ïÿðàêÿíäÿ øÿêèëäÿ îëìàñû ùÿì äþâëÿò âåðýè îðãàíëàðû, ùÿì
äÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðè ö÷öí ìöÿééÿí ÷ÿòèíëèêëÿð âÿ àíëàøûëìàçëûãëàð éàðàäûðäû. Åéíè çàìàíäà, áåéíÿëõàëã èãòèñàäè èíòåãðàñèéàäà äàùà ôÿàë èøòèðàêûíû éàõûíäàí òÿìèí
èéóë àéûíäà ãÿáóë åäèëäè âÿ 2001úè èë éàíâàð àéûíûí 1-äÿí ãöââÿéÿ
ìèíäè.
Áó èñëàùàòëàðûí äàâàìû îëàðàã
2000-úè èë ôåâðàëûí 11-äÿ þëêÿäÿ
àïàðûëàí âàùèä ìàëèééÿ âÿ áöäúÿ
ñèéàñÿòè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ âåðýè ñèéàñÿòèíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíè, äþâëÿò áöäúÿñèíÿ âåðýèëÿðèí âÿ äèýÿð
äàõèëîëìàëàðûí âàõòûíäà âÿ òàì éûüûëìàñûíû òÿìèí åäÿí âÿ áó ñàùÿäÿ äþâëÿò íÿçàðÿòèíè ùÿéàòà êå÷èðÿí ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíû - Âåðýèëÿð Íàçèðëèéè éàðàäûëäû. Éåíè ñòðóêòóð ñèñòåìëèëèê, îïåðàòèâëèê, êîîðäèíàñèéà âÿ ýöúëö òÿøêèëàòè-èäàðÿåòìÿ ìåõàíèçìè êèìè
Aparılan struktur islahatları nəticəsində vergi xidmətində çalışanların
sayının azaldılması ilə yanaşı, vergi xidmətinin səmərəliliyinin
artırılmasına və keyfiyyətinin yüksəldilməsinə nail olundu
âÿ äöíéà èãòèñàäèééàòûíà èíòåãðàñèéà åòìÿê íÿçÿðäÿ òóòóëóðäó. Áó
ìÿãñÿäÿ ÷àòìàã ö÷öí äöçýöí âåðýè ñèéàñÿòèíèí àïàðûëìàñû ìöñòÿñíà ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí öìóììèëëè ëèäåðè èãòèñàäè ñèéàñÿòèí ìöùöì òÿðêèá ùèññÿñè îëàí âåðýè ñèéàñÿòèíè ùÿìèøÿ
äèããÿò ìÿðêÿçèíäÿ ñàõëàìûø, âåðýè ñèñòåìèíèí êîìïëåêñ èíêèøàôû
ö÷öí óüóðëó òÿäáèðëÿð ùÿéàòà êå÷èðìèøäèð. Äàùè þíäÿð þëêÿäÿ âåðýè ñèñòåìèíèí ãëîáàë èíêèøàôûíû áèðáèðè èëÿ ñûõ ÿëàãÿäÿ îëàí ö÷ ÿñàñ
èñòèãàìÿòäÿ - âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí âàùèä íîðìàòèâ-ùöãóãè áà-
åòìÿê ö÷öí áåéíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà úàâàá âåðÿí âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíèí éàðàäûëìàñû îëäóãúà çÿðóðè
èäè. Áóíóíëà ÿëàãÿäàð ðåñïóáëèêàìûçäà âåðýèòóòìàíû òÿíçèìëÿéÿí
âàùèä íîðìàòèâ ñÿíÿäèí - Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí ãÿáóë åäèëìÿñè òàðèõè
çÿðóðÿò êèìè ìåéäàíà ÷ûõìûøäû.
Áåéíÿëõàëã ìàëèééÿ ãóðóìëàðûíûí,
éåðëè âÿ õàðèúè èø àäàìëàðûíûí âÿ
ìöòÿõÿññèñëÿðèí ôèêèð âÿ òþâñèéÿëÿðè íÿçÿðÿ àëûíìàãëà Âåðýè Ìÿúÿëëÿñè ëàéèùÿñèíèí ùàçûðëàíìàñû
ïðîñåñèíäÿ îíóí àéðû-àéðû ùèññÿëÿðè Ùåéäÿð ßëèéåâèí éàíûíäà êå-
ìöñáÿò êåéôèééÿòëÿðè þçöíäÿ áèðëÿøäèðäè. Âåðýèäÿí éàéûíìà èëÿ
ìöáàðèçÿíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíèí éöêñÿëäèëìÿñè âÿ áó ñàùÿäÿ Âåðýèëÿð
Íàçèðëèéèíèí ñÿëàùèééÿòëÿðèíèí àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäèëÿ Úèíàéÿò-Ïðîñåññóàë Ìÿúÿëëÿñèíÿ ÿñàñÿí, âåðýè õèäìÿòèíÿ «ùöãóã-ìöùàôèçÿ îðãàíû» ñòàòóñó âåðèëäè.
Óëó þíäÿðèí ñàùèáêàðëàðëà êå÷èðäèéè ýþðöøëÿðäÿí ñîíðà âåðäèéè
ôÿðìàíëàðûí âåðýè èíçèáàò÷ûëûüûíûí
òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñèíäÿ, íîðìàòèâùöãóãè áàçàíûí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñèíäÿ, ñòðóêòóð èñëàùàòëàðûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíäÿ ìöñòÿñíà ðî-
ðèí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû ùàããûíäà»
ñÿíÿäëÿðäÿ âåðýè îðãàíëàðûíûí ãàðøûñûíäà áèð ñûðà ìöùöì âÿçèôÿëÿð
ãîéóëäó. Ãåéä åäèëÿí ôÿðìàíëàðäàí èðÿëè ýÿëÿí ìÿñÿëÿëÿðèí ùÿëëè
èëÿ áàüëû Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí
ñòðóêòóðóíäà ÿñàñëû äÿéèøèêëèêëÿð
åäèëäè. Àïàðûëàí ñòðóêòóð èñëàùàòëàðû íÿòèúÿñèíäÿ âåðýè õèäìÿòèíäÿ
÷àëûøàíëàðûí ñàéûíûí àçàëäûëìàñû èëÿ
éàíàøû, âåðýè õèäìÿòèíèí ñÿìÿðÿëèëèéèíèí àðòûðûëìàñûíà âÿ êåéôèééÿòè íèí éöê ñÿë äèë ìÿñè íÿ íà èë
îëóíäó.
Îíó äà ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð
êè, âåðýè îðãàíëàðûíäà àïàðûëàí
ñòðóêòóð âÿ êàäð èñëàùàòëàðûíäà âåðýè õèäìÿòè ÿìÿêäàøëàðûíûí ìàääè
ðèôàùûíûí éöêñÿëäèëìÿñèíÿ äÿ õöñóñè äèããÿò ýþñòÿðèëèá. Óëó þíäÿð
âåðýè îðãàíëàðûíäà õèäìÿòè äþâëÿò
ãóëëóüóíóí õöñóñè íþâö ùåñàá åäÿðÿê «Äþâëÿò âåðýè îðãàíëàðûíäà
õèäìÿò ùàããûíäà ßñàñíàìÿíèí òÿñäèã åäèëìÿñè áàðÿäÿ» Àçÿðáàéúàí
Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí òÿòáèã
åäèëìÿñè ùàããûíäà» ôÿðìàí èìçàëàìàãëà áó ñàùÿíè õöñóñè ñòàòóñëó
õèäìÿò ñÿâèééÿñèíÿ ãàëäûðäû.
Öìóììèëëè ëèäåðèí ìöÿééÿíëÿøäèðäèéè èãòèñàäè ñèéàñÿòèí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí àðäûúûë âÿ èíàìëà äàâàì åòäèðèëìÿñè
âåðýè ñèñòåìèíäÿ èñëàùàòëàðûí éåíè
ìÿðùÿëÿéÿ äàõèë îëìàñûíà, áöäúÿ
äàõèëîëìàëàðûíäà âåðýèëÿðèí ðîëóíóí ÿùÿìèééÿòëè äÿðÿúÿäÿ àðòìàñûíà ñÿáÿá îëóá. Õöñóñèëÿ äÿ ñîí
ëàðûíûí äà öçÿðèíÿ ìöùöì âÿçèôÿëÿð äöøöð. Ñîí äþâðäÿ ðåñïóáëèêàìûçûí áöòöí øÿùÿð âÿ ðàéîíëàðûíäà ÿðàçè âåðýèëÿð èäàðÿëÿðèíèí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðè ö÷öí áèíàëàð òèêèëèá èñòèôàäÿéÿ
âåðèëèá. Áåëÿ ìÿðêÿçëÿðäÿí áèðè äÿ
Àñòàðà øÿùÿðèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. 6 ñàéëû ßðàçè Âåðýèëÿð Èäàðÿñèíèí âåðýè þäÿéèúèëÿðèíÿ õèäìÿò
ìÿðêÿçè éåðëè ñàùèáêàðëàðûí, èø
àäàìëàðûíûí âÿ äèýÿð àèäèééÿòè ãóðóìëàðûí òåç-òåç ìöðàúèÿò åòäèêëÿðè éåðäèð.
«Àñòàðà» ãÿçåòèíäÿ âàõòàøûðû
îëàðàã 6 ñàéëû ßðàçè Âåðýèëÿð Èäàðÿñèíèí ìöòÿõÿññèñëÿðèíèí âåðýè ñèéàñÿòè âÿ Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ åäèëÿí äÿéèøèêëèêëÿðëÿ áàüëû ìàòåðèàëëàð äÿðú îëóíóð. Ãÿçåòèí 15 ìàðò
2013-úö èë òàðèõëè ñàéûíäà «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ äÿéèøèêëèê åäèëìÿñè ùàããûíäà» Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí 21 äåêàáð 2012-úè èë òàðèõëè Ãàíóíó èëÿ ÿëàãÿäàð 6 ñàéëû ßðàçè
Âåðýèëÿð Èäàðÿñèíèí ìÿëóìàòëàðû
äÿðú îëóíìóøäóð.
Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí âåðýè ñèéàñÿòèíèí êîìïëåêñ
èíêèøàôû ö÷öí ìöÿééÿíëÿøäèðäèéè
òÿäáèðëÿð áó ýöí äàùà ýåíèø ìèãéàñäà ùÿéàòà êå÷èðèëèð âÿ áó ñàùÿäÿ
óüóðëó íÿòèúÿëÿð ÿëäÿ îëóíóð.
Àçÿð ÀÁÄÓËËÀÉÅÂ,
«Àñòàðà» ãÿçåòèíèí
áàø ðåäàêòîðó
5
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
«ASAN xidmət» mərkəzlərinin
asan xidmətləri...
«BBB+» reytinqi Azərbaycanın
Avropa bazarlarına çıxışına
güclü zəmin yaradır
Àçÿðáàéúàí ùþêóìÿòè Àâðîïàíûí ìàëèééÿ áàçàðëàðûíäà
þç ãèéìÿòëè êàüûçëàðûíû âÿ
ñÿùìëÿðèíè éåðëÿøäèðìÿê ö÷öí
ëàéèùÿëÿð öçÿðèíäÿ èøëÿéèð.
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéè (ÌÍ) ìöâàôèã ñòðóêòóðëàðëà áèðýÿ èñòèãðàç âÿ àâðîáîíäëàðûí áóðàõûëìàñû ö÷öí áåéíÿëõàëã
ìàëèééÿ ñòðóêòóðëàðû èëÿ ìÿñëÿùÿòëÿøìÿëÿðè äàâàì åòäèðèð, åéíè çàìàíäà áåéíÿëõàëã áàçàðëàðäàêû âÿçèééÿò
òÿùëèë îëóíóð.
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéèíäÿí âåðèëÿí õÿáÿðÿ ýþðÿ, ñîí àéëàðäà
áåéíÿëõàëã ìàëèééÿ áàçàðëàðûíäà ãèéìÿòëè êàüûçëàðûí ëèêâèäëèéèíèí àðòìàñû, ñÿùìëÿð öçðÿ ýÿëèðëèëèéèí éöêñÿëìÿñè, èñòèãðàçëàðà èíàìûí áÿðïà îëóíìàñû âÿ
äèýÿð àìèëëÿð áó èñòèãàìÿòäÿ
ÿëâåðèøëè øÿðàòèí éàðàíìàñûíà
ñÿáÿá îëóá. Áó êèìè òåíäåíñèéàëàð Àçÿðáàéúàíûí àâðîáîíä
áóðàõìàã èìêàíëàðûíû äà ýöúëÿíäèðèð.
Àâðîáîíä äöíéà ìàëèééÿ
áàçàðëàðûíäà ÿñàñ ãèéìÿòëè êàüûçëàðäàí ùåñàá îëóíóð âÿ ýÿëèðëèëèéè äèýÿð ìàëèééÿ àëÿòëÿðèíÿ íèñáÿòÿí äàùà éöêñÿêäèð.
Åëÿúÿ äÿ áó êàüûçëàðûí ìàëèééÿ-ôèñêàë áàõûìäàí ìöùöì ÿùÿìèééÿòè âàð. Áó ñàùÿéÿ äàùà
÷îõ ïóë ãîéìàãëà Àâðîïàäà èðè
èíâåñòîð êèìè òàíûíìàã ìöìêöíäöð. Óçóíþìöðëö êàüûçëàð
êèìè àâðîáîíäëàð èñòÿíèëÿí âàõò
ìöÿééÿí äèâèäåíò ýÿòèðìÿêëÿ
ñàòûëà äà áèëÿð. Ùàçûðäà 25-äÿí
÷îõ þëêÿ áó êàüûçû åìèññèéà åòìÿéÿ öñòöíëöê âåðèð. ÌÄÁ çîíàñûíäà ùÿìèí êàüûçûí áóðàõûëûøû èëÿ äàùà ÷îõ Ðóñèéà ìÿøüóë
îëóð, Ãàçàõûñòàí èñÿ áó ñÿùì
âàðèàíòëàðûíû íÿçÿðäÿí êå÷èðèð.
Áó èñòèãðàçëàðûí ñîí èëëÿð úÿëáåäèúèëèéè áèð ÷îõ äþâëÿòëÿðèí èðè
øèðêÿòëÿðèíè îíóí éåíè áóðàõûëûøûíà ñþâã åäèð.
Áèð ñûðà þëêÿëÿð àâðîáîíäëàðûí áóðàõûëûøûíäàí ÿëäÿ îëóíàí
âÿñàèòëÿðè äþâëÿò áöäúÿñèíèí êÿñèðèíèí þðòöëìÿñèíÿ, èíâåñòèñèéà
ëàéèùÿëÿðèíèí ìàëèééÿëÿøäèðèëìÿñèíÿ, èïîòåêà ñåêòîðóíà, äèýÿð õÿðúëÿðÿ éþíÿëäèð. Ùÿì÷èíèí, áó ãèéìÿòëè êàüûçëàð þëêÿíèí áàíê, ñûüîðòà, èñòèãðàç áàçàðûíûí åùòèéàúëàðûíûí þäÿíèëìÿñè
ö÷öí äÿ ñÿðô îëóíóð. Áó áàõûìäàí, àâðîáîíäëàðûí ÿëàâÿ ìàëèééÿ ìÿíáÿéè êèìè ÿùÿìèééÿòè
áþéöêäöð.
Àâðîáîíäëàðû áóðàõàí þëêÿëÿðèí ìàëèééÿ ñàáèòëèéè, èíâåñòèñèéà âÿ êðåäèò ðåéòèíãèíèí ýþñòÿðèúèëÿðè äÿ ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Èíêèøàô åòìÿêäÿ
îëàí äþâëÿòëÿð þç ìàëèééÿ åùòèéàòëàðûíûí áèð ãèñìèíè ìöõòÿëèô
ìàëèééÿ àëÿòëÿðè ôîðìàñûíäà, õöñóñèëÿ äÿ ãèéìÿòëè êàüûç âÿ èñòèãðàç øÿêëèíäÿ Àâðîïàíûí êàïèòàë áàçàðëàðûíà éþíÿëòìÿéÿ
÷àëûøûðëàð. Äöíéà èãòèñàäèééàòûíäà ãèéìÿòëè êàüûçëàð âÿ èñòèãðàçëàð áàíê äåïîçèòëÿðèíäÿí âÿ
äèýÿð ìàëèééÿ àëÿòëÿðèíäÿí äàùà ýÿëèðëè ùåñàá îëóíäóüóíäàí,
èðè èíâåñòîðëàð áó ñàùÿéÿ äàùà
÷îõ ñÿðìàéÿ éàòûðûðëàð.
Ùÿð ùàíñû þëêÿíèí èíâåñòèñèéà ðåéòèíãè äàùà éöêñÿê îëàíäà
Àâðîïà ìàëèééÿ áàçàðëàðûíäà
ùÿìèí þëêÿíèí èíâåñòîðëàðûíà
èíàì âÿ åòèáàð äà áþéöê îëóð.
Áåéíÿëõàëã ìàëèééÿ âÿ ðåéòèíã
òÿøêèëàòëàðûíûí íåãàòèâ ðåéòèíã
èëÿ ãèéìÿòëÿíäèðèëÿí þëêÿëÿðèí
áó ìàëèééÿ àëÿòèíè åìèññèéà åòìÿñè ðåàë ýþðöíìöð. Ùàçûðäà
Àçÿðáàéúàíûí «ÁÁÁ+» èíâåñ-
òèñèéà ðåéòèíãèíÿ ìàëèê îëìàñû
èðè øèðêÿòëÿðèí âÿ áàíêëàðûí Àâðîïàíûí ñÿùì áàçàðûíäà àêòèâ
èøòèðàêû ö÷öí ÿëâåðèøëè çÿìèí éàðàäûð. Ðåñïóáëèêàìûçûí éöêñÿê
ïîçèòèâ ðåéòèíã ÿìñàëû ÿëäÿ åòìÿñè èíâåñòèñèéà ãàáèëèééÿòèíèí
éöêñÿê ýþñòÿðèúèñè êèìè ñÿúèééÿëÿíäèðèëèð âÿ ìþâúóä ðåéòèíã
èëÿ áåéíÿëõàëã ìàëèééÿ áàçàðëàðûíäà àêòèâ èøòèðàê÷ûéà ÷åâðèëÿ
áèëìÿê ö÷öí ÿëà ôöðñÿò ùåñàá
îëóíà áèëÿð.
Ìàëèééÿ Íàçèðëèéè áó ìàëèééÿ àëÿòëÿðèíèí ëèêâèäëèê éàðàòìàã ö÷öí åìèññèéàñûíûí ùÿúìèíè 500 ìèëéîí - 1 ìèëéàðä
àâðî àðàñûíäà ïðîãíîçëàøäûðûð.
Íàçèðëèê ðåñïóáëèêàìûçûí áèð ÷îõ
èãòèñàäè ãóðóìëàðû òÿðÿôèíäÿí
áóðàõûëàí ìöõòÿëèô íþâ ãèéìÿòëè
êàüûçëàðûí óüóðëó åìèññèéàñûíûí,
Àâðîïàíûí ãèéìÿòëè êàüûçëàð áàçàðûíà äàõèë îëìà ïîòåíñèàëûíûí
ýöúëö îëäóüóíó äöøöíöð. Ìÿðêÿçè Áàíê òÿðÿôèíäÿí åìèññèéà
îëóíàí íîòëàð, Áåéíÿëõàëã Áàíêûí âÿ Êàïèòàëáàíêûí áóðàõäûüû
èñòèãðàçëàð, Èïîòåêà Ôîíäóíóí
èñòèãðàçëàðû, åéíè çàìàíäà äèýÿð áàíêëàðûí âÿ ìàëèééÿ ãóðóìëàðûíûí åìèññèéà åòäèéè àâðî áîíäëàð (àâ ðî èñ òèã ðàç ëàð),
ñÿùìëÿð äöíéà ìàëèééÿ ñèñòåìèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí èøòèðàêûíû
òÿìèí åòìÿéÿ ýåíèø èìêàíëàð
éàðàäûð.
ÅËÁÐÓÑ
Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Âÿòÿíäàøëàðà
Õèäìÿò âÿ Ñîñèàë Èííîâàñèéàëàð
öçðÿ Äþâëÿò Àýåíòëèéèíèí òàáåëèéèíäÿ éàðàäûëàí «ÀÑÀÍ õèäìÿò»
ìÿðêÿçëÿðèíäÿ äþâëÿò îðãàíëàðû
òÿðÿôèíäÿí ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿð
âàùèä âÿ ÿëàãÿëÿíäèðèëìèø ôîðìàäà ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Áó õèäìÿò ìÿðêÿçëÿðèíèí éàðàäûëìàñû
âÿòÿíäàøëàðûí ÿëàâÿ õÿðúëÿðèíèí
âÿ âàõò èòêèñèíèí àçàëìàñûíà,
äþâëÿò ñòðóêòóðëàðûíà åòèìàäûí
äàùà äà ýöúëÿíäèðèëìÿñèíÿ, øÿôôàôëûüûí àðòûðûëìàñûíà ñÿáÿá îëóá.
Ùàçûðäà 1 ñàéëû Áàêû «ÀÑÀÍ
õèäìÿò» ìÿðêÿçè Áàêû øÿùÿðèíèí
Íÿñèìè, Íÿðèìàíîâ âÿ Áèíÿãÿäè
ðàéîíëàðûíûí, Ñóìãàéûò «ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçè Ñóìãàéûò øÿùÿðèíèí
âÿ Àáøåðîí, Õûçû, Ñèéÿçÿí, Øàáðàí
ðàéîíëàðûíûí, 2 ñàéëû Áàêû «ÀÑÀÍ
õèäìÿò» ìÿðêÿçè Áàêû øÿùÿðèíèí
Õÿòàè, Íèçàìè âÿ Ñóðàõàíû ðàéîíëàðûíûí ñàêèíëÿðèíÿ õèäìÿò ýþñòÿðèð.
«ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíäÿ íîòàðèàò ôÿàëèééÿòè, âÿòÿíäàøëûã
âÿçèééÿòè àêòëàðûíûí äþâëÿò ãåéäèééàòû, ìÿùêóìëóã áàðÿäÿ àðàéûøëàðûí âåðèëìÿñè, ñöðöúöëöê
âÿñèãÿëÿðèíèí äÿéèøäèðèëìÿñè,
øÿõñèééÿò âÿñèãÿëÿðèíèí âåðèëìÿñè âÿ äÿéèøäèðèëìÿñè,
öìóìâÿòÿíäàøëûã ïàñïîðòëàðûíûí âåðèëìÿñè âÿ äÿéèøäèðèë ìÿñè, ùö ãó ãè âÿ ôè çè êè
øÿõñëÿðÿ àðõèâ àðàéûøëàðûíûí
âåðèëìÿñè, òîðïàã êàäàñòðû ìÿëóìàòëàðû áàðÿäÿ àðàéûøëàðûí
âåðèëìÿñè, ÿìÿê ïåíñèéàëàðûíûí òÿéèí åäèëìÿñè, äàøûíìàç
ÿìëàêëà áàüëû ÿìÿëèééàòëàðûí
ãåéäèééàòû, êîììåðñèéà ùöãóãè øÿõñëÿðèí âÿ âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí ãåéäèééàòû, ÿúíÿáèëÿðÿ âÿ âÿòÿíäàøëûüû îëìàéàí øÿõñëÿðÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ÿðàçèñèíäÿ ìöâÿããÿòè âÿ äàèìè éàøàìàã ö÷öí
èúàçÿëÿðèí, ùàáåëÿ ùàããû þäÿíèëÿí
ÿìÿê ôÿàëèééÿòèíè ùÿéàòà êå÷èðìÿñè ö÷öí ôÿðäè èúàçÿëÿðèí âåðèëìÿñè,
ñÿíÿäèí ùàçûð îëìàñû ùàããûíäà ìÿëóìàò, ôóíêñèîíàë éàðäûì÷û õèäìÿòëÿð, äþâëÿò îðãàíëàðûíûí ýþñòÿðäèêëÿðè áöòöí õèäìÿòëÿð öçðÿ èíôîðìàñèéà õèäìÿòèíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿ-
ñè, ýþìðöê áÿéàííàìÿëÿðèíèí, ýþìðöê ðÿñìèëÿøäèðèëìÿëÿðè ö÷öí ñÿíÿäëÿðèí ãÿáóëó êèìè õèäìÿòëÿð ùÿéàòà êå÷èðèëèð.
«ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíäÿ âÿòÿí äàø ìÿì íóí ëó üó ÿñàñ
øÿðòëÿðäÿí áèðèäèð âÿ áó áàõûìäàí
âÿòÿíäàøëàðà ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿðäÿí èñòèôàäÿ äàùà äà àñàíëàøäûðûëûá.
Áåëÿ êè, «Åëåêòðîí ùþêóìÿò» ïîðòàëûíäà (å-ýîâ.àç) âÿ www.àñàí.àç
ñàéòûíäà «ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíäÿ îíëàéí íþâáÿ òóòìàã èìêàíû éàðàäûëûá. Áó õèäìÿòäÿí èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ âÿòÿíäàøëàð ÿëàâÿ
âàõò èòêèñèíÿ éîë âåðìÿäÿí «ÀÑÀÍ
õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíäÿ ýþñòÿðèëÿí
õèäìÿòëÿðäÿí èñòèôàäÿ ìÿãñÿäèëÿ
îíëàéí íþâáÿ òóòà áèëÿúÿêëÿð. Îíëàéí íþâáÿ òóòìàã ö÷öí ùÿð áèð
øÿõñ ïîðòàëäà òÿëÿá îëóíàí ìÿëóìàòëàðû - øÿõñè ìÿëóìàòëàð, õèäìÿòèí ñå÷èëìÿñè, «ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçèíèí ñå÷èëìÿñè, íþâáÿ òàðèõèíèí
âÿ âàõòûíûí ñå÷èëìÿñèíè äîëäóðàðàã
õèäìÿòäÿí ðàùàò éàðàðëàíà áèëÿðëÿð.
Áóíäàí ÿëàâÿ, âÿòÿíäàøëàð õèäìÿòèí òÿãäèì åòäèéè «îíëàéí ÿëàãÿ»äÿí
èñòèôàäÿ åòìÿêëÿ äÿ ñóàëëàðûíà ãûñà
Áóíäàí ñîíðà èñÿ à÷ûëàí ïÿíúÿðÿäÿ îïåðàòîð èëÿ ÿëàãÿ éàðàäûëûð. Îïåðàòîðà öíâàíëàíàí ñóàëëàðûí úàâàáû
èñÿ ùÿìèí àíäà úàâàáëàíäûðûëûð.
«ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíäÿ åéíè çàìàíäà þçöíÿõèäìÿò èìêàíû äà éàðàäûëûð. Áåëÿ êè, ìÿðêÿçëÿðäÿ äàèì èíòåðíåòÿ à÷ûã îëàí êîìïöòåðëÿð âàñèòÿñèëÿ êîìïöòåðè îëìàéàí âÿòÿíäàøëàð áöòöí íþâ åëåêòðîí
õèäìÿòëÿðäÿí éàðàðëàíà áèëÿðëÿð.
«ÀÑÀÍ õèäìÿò» ìÿðêÿçëÿðèíèí
òÿñèñ åäèëìÿäèéè ðåýèîíëàðäàêû ÿùàëèéÿ õèäìÿòëÿðèí ÷àòäûðûëìàñû âÿ
ìÿðêÿçëÿðÿ ýÿëìÿäÿí âÿòÿíäàøëàðûí õèäìÿòëÿðäÿí éàðàðëàíìàëàðûíûí
òÿìèí åäèëìÿñè ö÷öí çÿðóðè ìöàñèð
òåõíîëîæè àâàäàíëûãëàðëà òÿúùèç åäèëìèø èðèùÿúìëè õöñóñè àâòîáóñëàð àðòûã ñÿééàð ôîðìàäà ðåýèîíëàðäà ÿùàëèéÿ õèäìÿòëÿð ýþñòÿðèðëÿð. «Ñÿééàð
õèäìÿò»èí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíèí
ÿñàñ ìÿãñÿäëÿðè äþâëÿò õèäìÿòëÿðèíèí âÿòÿíäàøëàðà äàùà ðàùàò, éåíè
âÿ èííîâàòèâ öñóëëàðëà òÿãäèì îëóíìàñû, âÿòÿíäàøëàð ö÷öí ÿë÷àòàíëûüûí òÿìèí åäèìÿñè âÿ âÿòÿíäàø
ìÿìíóíëóüóíà íàèë îëóíìàñûäûð.
«Ñÿééàð õèäìÿò» ÿñàñÿí èðèòóòóì-
çàìàí êÿñèéèíäÿ úàâàá òàïàúàãëàð.
Áó õèäìÿòäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê ö÷öí
www.àñàí.àç ñàéòûíäà «îíëàéí ÿëàãÿ» áþëöìö ñå÷èëèð âÿ «äèàëîãà áàøëà» äöéìÿñè ñûõûëûð. Äàùà ñîíðà à÷ûëàí ïÿíúÿðÿäÿ àä, ñîéàä, åëåêòðîí
ïî÷ò öíâàíû âÿ ñàùÿ ñå÷èëÿðÿê «òÿñäèã åò» äöéìÿñè èëÿ òÿñäèã åäèëèð.
ëó àâòîáóñëàð âàñèòÿñèëÿ ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Äþâëÿò Àýåíòëèéèíäÿí ÿëäÿ
åòäèéèìèç ìÿëóìàòà ýþðÿ, «Ñÿééàð
õèäìÿò» àâòîáóñëàðû ñîí ö÷ àé ÿðçèíäÿ 20-éÿ éàõûí øÿùÿðäÿ 35 ìèí
íÿôÿðÿ õèäìÿò ýþñòÿðèá.
ÀÉÒßÍ
Əlverişli biznes mühiti yeni iş yerlərinin açılmasını stimullaşdırır
Vergi dərəcələrinin optimallaşdırılması tədbirləri məşğulluq strategiyasının uğurla reallaşdırılmasına imkan yaradır
áÿò òÿñèðèíè ýþñòÿðèð. Áóíóí íÿòèúÿñèäèð êè, òÿêúÿ 2013-úö èëèí áèðèíúè éàðûñûíäà 45 ìèíäÿí ÷îõ ôèçèêè âÿ ùöãóãè øÿõñ ôÿàëèééÿòÿ áàøëàéûá, âåðýè þäÿéèúèëÿðèíèí öìóìè
ñàéû 521 ìèíÿ ÷àòûá.
Áåé íÿë õàëã ßìÿê Òÿø êè ëà òû
Àçÿðáàéúàíäà ñîí èëëÿð ìöàñèð
ñòàíäàðòëàðà úàâàá âåðÿí ëàéèãëè èø
éåðëÿðèíèí ñàéûíûí àðòäûüû ãÿíàÿòèíäÿäèð. Ëàéèãëè èø éåðè äåäèêäÿ, ÿñàñÿí, éöêñÿê ÿìÿêùàããû âÿ èøëÿýåðè ãàéûòìàñû, ùàáåëÿ ÿúíÿáè ìèã- ìÿê ö÷öí ìàêñèìóì ÿëâåðèøëè øÿðàíòëàðûí ëåãàë, áÿçÿí äÿ ãåéðè-ëåãàë øÿêèëäÿ ðåñïóáëèêàíûí ÿìÿê
áàçàðûíà úàí àòìàëàðû ñàùèáêàðëûã
ñóáéåêòëÿðèíèí âÿ éöêñÿê ýÿëèðëè èø
éåðëÿðèíèí ñàéûíûí àðòìàñû èëÿ èçàù
îëóíóð. Éåíè èø éåðëÿðèíèí éàðàäûëìàñû áèëàâàñèòÿ ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû âÿ êàïèòàë ãîéóëóøëàðûíûí ùÿúìèíèí àðòìàñû èëÿ ñûõ áàüëû ïðîñåñ
îëäóüóíäàí, ùþêóìÿò èø àäàìëàðû
ö÷öí èëäÿí-èëÿ äàùà éàõøû èìêàíëàðûí éàðàäûëìàñûíà ÷àëûøûð.
2013-úö èë éàíâàðûí 1-äÿí ãöââÿéÿ ìèíìèø Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ
ÿëàâÿ âÿ äÿéèøèêëèêëÿðëÿ þëêÿäÿ
áèçíåñ ìöùèòèíèí äàùà äà éàõøûëàøìàñûíà òÿêàí âåðìÿêëÿ éåíè èø
éåðëÿðèíèí à÷ûëìàñûíäà õöñóñè ÷ÿêèñè îëàí ñÿíàéå âÿ òåõíîëîýèéàëàð ðàèòèí éàðàäûëìàñû íÿçÿðäÿ òóòóëóð.
ïàðêëàðûíûí ðåçèäåíòè îëàí ùöãóãè ßýÿð ñîí èëëÿðÿäÿê ìÿãñÿä, ñàäÿøÿõñëÿð 7 èë ìöääÿòèíÿ ìÿíôÿÿò, úÿ, èøñèçëèéèí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû
ÿëàâÿ äÿéÿð, ÿìëàê âÿ òîðïàã âåð- ö÷öí ÷îõñàéëû èø éåðëÿðè à÷ìàãäàí
ýèëÿðèíäÿí àçàä åäèëèá. Ìÿúÿëëÿäÿ èáàðÿò èäèñÿ, èíäèêè ìÿãàìäà äàùà
ñàùèáêàðëàðûí ãàíóíè ìÿíàôåëÿðè- ÷îõ éöêñÿê ýÿëèðëè, íîðìàë øÿðàèòëè
íèí òÿìèíàòûíà õèäìÿò åäÿí áèð ñû- èø éåðëÿðèíèí à÷ûëìàñû áàøëûúà ùÿðà ìöùöì ìöääÿàëàðûí äà ÿêñèíè äÿô êèìè ãàðøûéà ãîéóëóá.
òàïìàñû, öìóìèëèêäÿ, âåðýè þäÿÄþâëÿò áàø÷ûñûíûí 2011-úè èë 15
éèúèëÿðèíèí ñàéûíûí àðòûìûíà ìöñ- íîéàáð òàðèõëè ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñ-
Bazar iqtisadiyйatı şəraitində hər bir ölkədə əmək
bazarının canlanması, əhalinin tarixi məşğulluq
ənənələrinin bərpası, habelə işsizliyin səviyyəsinin
azaldılması, ilk növbədə, biznes mühiti üçün əlverişli
şəraitin yaradılmasından, habelə sahibkarlığın inkişafından keçir. Son illər Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafına dövlət maliyyə dəstəyi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, vergi dərəcələrinin aşağı salınması və
stimullaşdırıcı güzəştlərin tətbiqi bu sahədə səmərəli
nəticələrin əldə edilməsinə imkan yaradır.
Áåéíÿëõàëã ßìÿê Òÿøêèëàòûíûí
ùÿëÿ 1995-úè èëäÿ àïàðäûüû òÿäãèãàòëàðà ÿñàñÿí, Àçÿðáàéúàíäà èøñèçëèê ñÿâèééÿñè 17,2%, 1999-úó
èëäÿ ÿùàëèíèí ñèéàùûéà àëûíìàñû çàìàíû ÿëäÿ îëóíàí ìÿëóìàòëàðà ýþðÿ èñÿ 16,25% òÿøêèë åäèá. 2003úö èëäÿ ÁÌÒ-íèí Èíêèøàô Ïðîãðàìû âÿ Áåéíÿëõàëã ßìÿê Òÿøêèëàòûíûí èøòèðàêû èëÿ ðåñïóáëèêàíûí áöòöí ÿðàçèñèíäÿ ÿùàëèíèí èãòèñàäè ôÿàëëûã ñÿâèééÿñè öçðÿ êå÷èðèëìèø ñå÷ìÿ ñòàòèñòèê ìöàéèíÿéÿ ÿñàñÿí èøñèçëèê 9,7% òÿøêèë åäèðäèñÿ, ùàçûðäà áó ðÿãÿì 5% úèâàðûíäàäûð. Áó
ýþñòÿðèúèéÿ ýþðÿ Àçÿðáàéúàí ÌÄÁ
äþâëÿòëÿðè ñûðàñûíäà þíúöë éåðëÿðäÿí áèðèíè òóòóð.
ßýÿð þëêÿ âÿòÿíäàøëàðû áèð çàìàíëàð èø àõòàðìàã ö÷öí Ðóñèéà
âÿ äèýÿð ÌÄÁ þëêÿëÿðèíÿ öç òóòóðäóëàðñà, ñîí èëëÿðäÿ ÿêñ ïðîñåñ
áàøëàéûá. Íÿèíêè ÌÄÁ-äÿí, öìóìèëèêäÿ äöíéàíûí áèð ÷îõ þëêÿëÿðèíäÿí èøàõòàðàíëàð èãòèñàäè áàõûìäàí úÿëáåäèúè þëêÿ êèìè ðåñïóáëèêàìûçà öç òóòóðëàð. Âàõòèëÿ èø òàïìàã öìèäè èëÿ áàøãà þëêÿëÿðÿ ýåäÿí âÿòÿíäàøëàðûìûçûí ñîí èëëÿðäÿ
äèã åäèëìèø «Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìÿøüóëëóã Ñòðàòåýèéàñûíûí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè öçðÿ 20112015-úè èëëÿð ö÷öí Äþâëÿò Ïðîãðàìû» ñîí èëëÿð ÿùàëèíèí ìÿøüóëëóüó
ñàùÿñèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí äþâëÿò
ñèéàñÿòèíèí àðäûúûëëûüûíû òÿìèí åäèá.
Ñÿíÿääÿ áèçíåñ ìöùèòèíèí éàõøûëàøäûðûëìàñû, ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôû ñàùÿñèíäÿ êîìïëåêñ òÿäáèðëÿð
íÿçÿðäÿ òóòóëóá. Ùàáåëÿ àèäèééÿòè
äþâëÿò ãóðóìëàðûíûí, åëÿúÿ äÿ Èãòèñàäè Èíêèøàô, Âåðýèëÿð, ßùàëèíèí
Ñîñèàë Ìöäàôèÿñè íàçèðëèêëÿðèíèí
ãàðøûñûíäà ìöùöì âÿçèôÿëÿð ìöÿééÿíëÿøäèðèëèá. Þëêÿäÿ ìàêðîèãòèñàäè ñàáèòëèê ñàùÿñèíäÿ ÿëäÿ îëóíìóø íàèëèééÿòëÿðèí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñè; éåðëè ñÿíàéå ìÿùñóëëàðûíûí äöíéà áàçàðûíäà ðÿãàáÿò ãàáèëèééÿòèíèí éöêñÿëäèëìÿñè; ÿäàëÿòëè
ðÿãàáÿò ìöùèòèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû âÿ èíêèøàôû; òÿêëèô îëóíàí èø÷è
ãöââÿñè èëÿ ìþâúóä èø éåðëÿðèíèí
ñàéû àðàñûíäà òàðàçëûüû òÿìèí åäÿí
øÿðàèòèí éàðàäûëìàñû; ãåéðè-ôîðìàë
ìÿøüóëëóüóí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû;
èøÿ äöçÿëìÿêäÿ ÷ÿòèíëèê ÷ÿêÿí
øÿõñëÿðèí ìÿøüóëëóüóíóí òÿìèí
åäèëìÿñèíÿ êþìÿê åäÿí õöñóñè
òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè; êè÷èê âÿ îðòà ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíûí, åëÿúÿ äÿ ôÿðäè ÿìÿê ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóë îëàíëàðûí èãòèñàäè
ùÿâÿñëÿíäèðèëìÿñè êèìè ìöùöì
òÿäáèðëÿð Äþâëÿò Ïðîãðàìûíäà ìöùöì ùÿäÿôëÿð êèìè äèããÿòè ÷ÿêèð.
Ïðîãðàìäà êîíêðåò îëàðàã Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí ãàðøûñûíäà éåíè
èø éåðëÿðèíèí éàðàäûëìàñû ö÷öí ðåýèîíëàðà èíâåñòîðëàðûí úÿëá åäèëìÿñè ìÿãñÿäè èëÿ èíâåñòèñèéà èìêàíëàðûíûí àðàøäûðûëìàñû, õàðèúè èíâåñòîðëàðà òÿãäèì åäèëÿúÿê êîíêðåò
èíâåñòèñèéà òÿêëèôëÿðèíèí ùàçûðëàíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ìöâàôèã òÿäáèðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè; ñàùèáêàðëûüûí èíêèøàôûíûí ñöðÿòëÿíäèðèëìÿñè ìÿãñÿäè èëÿ òÿñÿððöôàò ñóáéåêòëÿðèíèí ãåéäèééàòû ñèñòåìèíèí
òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ ìöâàôèã èøëÿðèí àïàðûëìàñû; ÿäàëÿòëè
ðÿãàáÿò ìöùèòèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû ìÿãñÿäè èëÿ ãàíóíñóç ñàùèáêàðëûüûí âÿ âåðýè îðãàíûíäà ó÷îòà
äóðìàäàí ñàùèáêàðëûã ôÿàëèééÿòè èëÿ
ìÿøüóë îëìà ùàëëàðûíûí ãàðøûñûíûí
àëûíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ òÿäáèðëÿðèí
ýöúëÿíäèðèëìÿñè âÿ äèýÿð âÿçèôÿëÿð ãîéóëóá.
Ùþêóìÿò ñÿâèééÿñèíäÿ ùÿéàòà
êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿð, î úöìëÿäÿí ëèáåðàë âåðýè ìöùèòè þëêÿäÿ ìÿøüóëëóã ñòðàòåýèéàñûíûí óüóðëà ðåàëëàø-
äûðûëìàñûíà òÿêàí âåðèð. 2013-úó èë
èéóëóí 1-è âÿçèééÿòèíÿ ðåñïóáëèêàäà èãòèñàäè ôÿàë ÿùàëèíèí ñàéû 4720,9
ìèí íÿôÿð îëóá. Îíëàðäàí 4480,6
ìèí íÿôÿðèíè èãòèñàäè ÿìÿê ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóë îëàí ÿùàëè òÿøêèë
åäèá. Ìóçäëà èøëÿéÿíëÿðèí ñàéû
1480,0 ìèí íÿôÿð (î úöìëÿäÿí èãòèñàäèééàòûí äþâëÿò áþëìÿñèíäÿ
896,2 ìèí íÿôÿð, ãåéðè-äþâëÿò áþëìÿñèíäÿ èñÿ 583,8 ìèí íÿôÿð) òÿøêèë åäèá. Ùÿìèí äþâð ÿðçèíäÿ ìÿøüóëëóã õèäìÿòè îðãàíëàðû òÿðÿôèíäÿí þëêÿ öçðÿ ðÿñìè èøñèç ñòàòóñó
âåðèëìèø øÿõñëÿðèí ñàéû 37,2 ìèí
íÿôÿð, èøñèçëèéÿ ýþðÿ ìöàâèíÿòèí
îðòà ìÿáëÿüè èñÿ 239,1 ìàíàò òÿøêèë åäèá.
Áóíäàí áàøãà, Äþâëÿò Ìÿøüóëëóã Õèäìÿòè òÿðÿôèíäÿí ùÿéàòà
êå÷èðèëÿí àêòèâ ìÿøüóëëóã òÿäáèðëÿðèíèí íÿòèúÿñè îëàðàã, ùåñàáàò
äþâðöíäÿ 13777 íÿôÿð âÿòÿíäàø
ìöíàñèá èøëÿ òÿìèí åäèëèá, 1887
íÿôÿð ïåøÿ ùàçûðëûüû êóðñëàðûíà úÿëá
îëóíóá. Ãåéä åäèëÿí ìöääÿòäÿ
4423 ìöÿññèñÿäÿ àïàðûëìûø äþâëÿò íÿçàðÿòè íÿòèúÿñèíäÿ àøêàð îëóíìóø 8054 ñàéäà ãàíóí ïîçóíòóñó
èëÿ áàüëû ìöâàôèã òÿäáèðëÿð ùÿéàòà
êå÷èðèëèá. Ùàáåëÿ 355421 ìàíàò
ýåúèêäèðèëìèø þäÿìÿëÿðèí, î úöìëÿäÿí 324732 ìàíàò ýåúèêäèðèëìèø ÿìÿêùàããûíûí èø÷èëÿðÿ þäÿíèëìÿñè, ãåéðè-ãàíóíè èøäÿí àçàä
åäèëìèø 16 íÿôÿðèí ÿââÿëêè èøèíÿ
áÿðïàñû, 5096 íÿôÿð èø÷è èëÿ ÿìÿê
ìöãàâèëÿñèíèí áàüëàíûëìàñû òÿìèí
îëóíóá.
Ñàìèð ÌÓÑÒÀÔÀÉÅÂ
6
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
Инвестисийа (капитал) гойулушларынын
ямлак верэисиня тясири
Mehdi Babayev
«Professional MÜHASİB» jurnalının baş redaktoru, audit üzrə mütəxəssis
Audit
Ìöùàsèáàò âÿ âåðýè ó÷îòóíóí ôÿðãëè õösósèééÿòëÿðè
Ìöâÿããÿòè âÿ äàèìè ôÿðãëÿð
ßââÿëè þòÿí ñàéûìûçäà
Ãåéä åäèëäè êè, ìöùàñèáàò
ó÷îòó âÿ âåðýè ó÷îòó àðàñûíäàêû ôÿðãëÿðè éàðàäàí àìèë âåðýè
éûüûìûíû òÿíçèìëÿéÿí âåðýè ãàíóí âå ðè úèë éè íèí òÿëÿá ëÿðè äèð.
Ôÿðãëÿðèí éàðàíìàñû ùàããûíäà
ñàäÿ èçàùëàðà äèããÿò éåòèðÿê.
Äàèìè ôÿðãëÿð - áÿçè ýÿëèð
âÿ éà õÿðúëÿðèí ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðû ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí (ìöùàñèáàò ó÷îòóíäà) òàíûíäûüû ùàëäà âåðýè ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí (âåðýè ó÷îòóíäà) ùå÷ âàõò òàíûíìàäûüûíà (íÿçÿðÿ àëûíìàäûüûíà)
ýþðÿ éàðàíàí ôÿðãëÿðäèð. Ìÿñÿëÿí, ìöùàñèáàò ñòàíäàðòû ìàëèééÿ ñàíêñèéàñûíûí õÿðúëÿðÿ àèä
îëóíìàñûíû ùå÷ âàõò èíêàð åòìèð, ëàêèí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ
ýþðÿ (ìàääÿ 109) âåðýè òóòóëàí õÿðúÿ àèä åäèëìÿñèíÿ éîë
âå ðèë ìèð. Äå ìÿëè, ìà ëèé éÿ
ñàíêñèéàñûíûí ìÿáëÿüè ãÿäÿð
èêè ó÷îòóí õÿðú ìÿáëÿüëÿðèíäÿ
äàèìè ôÿðã éàðàíàúàãäûð. «Äàèìè» îíà ýþðÿ äåéèëèð êè, áó
ôÿðãèí òÿñèðèíäÿí éàðàíàí òÿõèðÿ ñàëûíìûø âåðýèíèí ìÿáëÿüè
ìöÿññèñÿíèí ôÿàëèééÿò ýþñòÿðäèéè áöòöí ùåñàáàò äþâðëÿðèíäÿ
áó èëäÿí íþâáÿòè èëÿ êå÷èðèëìÿêëÿ äàèì ìàëééÿ ùåñàáàòëàðûíäà ÿêñ åòäèðèëÿúÿêäèð âÿ ùå÷
âàõò ñèëèíìÿéÿúÿêäèð.
Ìöâÿããÿòè ôÿðã - äåìÿê
îëàð êè, áÿçè õÿðúëÿð ìàëèééÿ
ùåñàáàòëàðû ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí
(ìöùàñèáàò ó÷îòóíäà) òàíûíäûüû ùàëäà âåðýè ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí
(âåðýè ó÷îòóíäà) äÿ áöòþâëöêäÿ òàíûíûð (íÿçÿðÿ àëûíûð), ëàêèí
ùÿð èêè ó÷îòäà õÿðúëÿðèí ìöõòÿëèô òàíûíìà äþâðëÿðèíèí îëìàñûíäàí éàðàíàí ôÿðãäèð. Ìÿñÿëÿí, àìîðòèçàñèéà õÿðúëÿðè. Ìöõòÿëèô àìîðòèçàñèéà ìåòîäëàðû òÿòáèã îëóíäóüóíà ýþðÿ åéíè ùåñàáàò èëèíäÿ ôÿðãëè àìîðòèçàñèéà ìÿáëÿüè ùåñàáëàíà âÿ áó-
íóí äà íÿòèúÿñèíäÿ åéíè ùåñàáàò èëèíäÿ ôÿðãëè õÿðú ìÿáëÿüëÿðè éàðàíà áèëÿð, ëàêèí àêòèâèí
àìîðòèçàñèéà ùåñàáëàíàí ñîí
ùåñàáàò èëèíèí éåêóíóíà ýþðÿ
ùÿð èêè ó÷îòäà ùÿìèí àêòèâ öçðÿ éûüûëìûø àìîðòèçàñèéà ìÿáëÿüè åéíè îëàúàãäûð.
Öìóìèééÿòëÿ, ôÿðãëè ìÿáëÿüëÿðèí éàðàíìàñû ùàããûíäà
ñàäÿ ôîðìàäà ýþñòÿðèëÿí ìÿíòèãè àðäûúûëëûã àøàüûäàêû êèìèäèð:
• Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí òÿëÿáèíÿ ýþðÿ áÿçè ýÿëèðëÿð âÿ éà
õÿðúëÿð âåðýè ó÷îòóíäà íÿçÿðÿ
àëûíìûð.
• Ëàêèí âåðýè ó÷îòóíäà íÿçÿðÿ àëûíìàéàí ýÿëèð âÿ éà
õÿðúëÿð ìöùàñèáàò ó÷îòóíäà íÿçÿðÿ àëûíà áèëÿð.
• Áóíóíëà äà èêè ó÷îò àðàñûíäà ýÿëèð âÿ éà õÿðú ÿìÿëèééàòëàðûíûí ôÿðãëè éåêóí ìÿáëÿüëÿðè éàðàíûð.
• Ôÿðãëè ýÿëèð âÿ éà õÿðú
ÿìÿëèééàòëàðû ìÿáëÿüëÿðèíÿ ýþðÿ ôÿðãëè ìÿíôÿÿò ìÿáëÿüëÿðè
(ó÷îò ìÿíôÿÿòè âÿ âåðýè ìÿíôÿÿòè) éàðàíûð.
• Ôÿðãëè ìÿíôÿÿò ìÿáëÿüëÿðèíÿ ýþðÿ ôÿðãëè ìÿíôÿÿò âåðýèëÿðè (Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíÿ óéüóí îëàðàã þäÿíèëìÿëè úàðè ìÿíôÿÿò âåðýèñè âÿ ìöùàñèáàò ó÷îòóíäà ýþñòÿðèëÿí âåðýè õÿðúëÿðè) éàðàíûð.
• Èêè ôÿðãëè ìÿíôÿÿò âåðýèñè
àðàñûíäàêû ôÿðãäÿí òÿõèðÿ ñàëûíìûø ìÿíôÿÿò âåðýèñè éàðàíûð.
• Òÿõèðÿ ñàëûíìûø ìÿíôÿÿò
âåðýèñè òÿõèðÿ ñàëûíìûø âåðýè
àêòèâè âÿ éà òÿõèðÿ ñàëûíìûø âåðýè þùäÿëèéè êèìè èêè éåðÿ áþëöíöð.
• Íÿùàéÿò, áó î äåìÿêäèð
êè, ìàëèééÿ ùåñàáàòëàðèíäà ýþñòÿðèëÿí âåðýè õÿðúè (ó÷îò ìÿíôÿÿòèíÿ âåðýè äÿðÿúÿñèíèí òÿòáèãè íÿòèúÿñèíäÿ ùåñàáëàíàí âåðýè ìÿáëÿüè) áÿðàáÿðäèð. Âåðýè
Ìÿúÿëëÿñèíèí òÿëÿáëÿðèíÿ óé-
üóí îëàðàã ôàêòèêè ùåñàáëàíìûø
ìÿíôÿÿò âåðýèñèíèí ìÿáëÿüè (úàðè âåðýè) öñòÿýÿë òÿõèðÿ ñàëèíìèø ìÿíôÿÿò âåðýèñèíèí ìÿáëÿüè.
Õÿðúëÿðëÿ áàüëû ôÿðãëÿðÿ àéäûíëûã ýÿòèðèëìÿñè ö÷öí Âåðýè
Ìÿúÿëëÿñèíèí ìöääÿàëàðûíäàí
éàðàíàí àøàüûäàêû íÿçÿðèééÿëÿðÿ äèããÿò éåòèðÿê. Ìÿúÿëëÿäÿ âåðýèòóòìà ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí
õÿðúëÿð ÿñàñÿí 3 úöð òÿñâèð
îëóíóá:
1. Ýÿëèðäÿí ÷ûõûëàí õÿðúëÿð.
Áó õÿðúëÿð ùÿì ìöùàñèáàò, ùÿì
äÿ âåðýè ó÷îòóíäà åéíè ãàéäàäà, òàì îëàðàã âÿ ùå÷ áèð ìÿùäóäèééÿò ãîéóëìàäàí õÿðúëÿðÿ àèä åäèëèð. Ìÿñÿëÿí, èø÷èëÿðÿ
ùåñàáëàíìûø ÿìÿêùàããû õÿðúëÿðè, ñàòûëàí ìàëëàðûí àëûø äÿéÿðè
âÿ ñ.
2.Ýÿëèð äÿí
÷û õûë ìà éàí
õÿðúëÿð. Áó õÿðúëÿð âåðýè ó÷îòóíäà ýÿëèðäÿí ÷ûõûëàí õÿðúëÿðÿ àèä åäèëìèð, ëàêèí ìöùàñèáàò
ó÷îòóíäà ó÷îò õÿðúëÿðèíÿ àèä
åäèëÿ áèëÿð. Ìÿñÿëÿí, ãåéðèêîììåðñèéà ôÿàëèééÿòè èëÿ áàüëû
õÿðúëÿð, ìàëèééÿ ñàíêñèéàëàðû,
úÿðèìÿëÿð âÿ ñ.
3. Ýÿëèðäÿí ìÿùäóäëàøäûðûëìàãëà ÷ûõûëàí õÿðúëÿð. Áó
õÿðúëÿð ìöùàñèáàò ó÷îòóíäà òàì
îëàðàã âÿ ùå÷ áèð ìÿùäóäèééÿò
ãîéóëìàäàí õÿðúëÿðÿ àèä åäèëèð, ëàêèí âåðýè ó÷îòóíäà ùÿìèí
õÿðúëÿðèí áèð ãèñìè ìÿùäóäëàøäûðûëìàãëà õÿðúëÿðÿ àèä åäèëèð.
Ìÿñÿëÿí, åçàìèééÿ õÿðúëÿðè,
ÿñàñ âÿñàèòëÿðèí òÿìèð õÿðúëÿðè
âÿ ñ.
Ìöùàñèáàò ó÷îòó èëÿ âåðýè
ó÷îòó àðàñûíäà éàðàíàí ôÿðãëÿð
ýÿëèðäÿí ÷ûõûëìàéàí âÿ ýÿëèðäÿí ìÿùäóäëàøäûðûëìàãëà ÷ûõûëàí õÿðúëÿðëÿ ÿëàãÿäàð îëäóüóíà ýþðÿ áó úöð õÿðúëÿðè òÿñâèð
åäÿí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí ìàääÿëÿðè ùàããûíäà ó÷îò èø÷èëÿðè
ìÿëóìàòëû îëìàëûäûðëàð.
Àðäû íþâáÿòè ñàéûìûçäà
vergi təqvimi
ÑÅÍÒÉÀÁÐ
I
II
III
IV
V
VI VII
1
2
3
4
5
6
7
9
10 11 12 13 14 15
Ãåéä: Âåðýèíèí þäÿíèëìÿ âÿ áÿéàííàìÿíèí âåðèëìÿ ìöääÿòèíèí
ñîíóíúó ýöíö òÿãâèìäÿ ýþé ðÿíýëÿ ñå÷èëìèøäèð. Ùÿìèí ýöí
èñòèðàùÿò âÿ éà áàéðàì ýöíöíÿ äöøäöéö ùàëäà, íþâáÿòè èø ýöíöíÿ
êå÷èðèëìèøäèð.
8
Ödənilən vergi:
16 17 18 19 20 21 22
23
30
27 28 29 30 28 29
«(1-1)» - Ýÿëèð âåðýèsè (õösósè íîòàðèósëàð öçðÿ): Õöñóñè íîòàðèóñëàðûí ýÿëèð âåðýèñè öçðÿ ùåñàáàò äþâðö ðöáöäöð.
Õöñóñè íîòàðèóñëàð òÿðÿôèíäÿí ùÿð áèð àé ÿðçèíäÿ àïàðûëàí íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðèíÿ,
ùàáåëÿ íîòàðèàò ùÿðÿêÿòëÿðè
èëÿ ÿëàãÿäàð ýþñòÿðèëÿí õèäìÿòëÿðÿ ýþðÿ àëûíàí ùàãëàðäàí (õÿðúëÿð íÿçÿðÿ àëûíìàäàí) 10 ôàèç äÿðÿúÿ èëÿ
ýÿëèð âåðýèñè ùåñàáëàìàëû,
ùåñàáëàíìûø âåðýè ìÿáëÿüè èñÿ íþâáÿòè àéûí 20-äÿí
ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëèäèð.
«3» - ßëàâÿ äÿéÿð âåðýèsè: ßÄ öçðÿ ùåñàáàò äþâðö òÿãâèì àéû ñàéûëûð. ßÄÂ
þäÿéÿí âåð ýè þäÿéè úè ñè
ßÄÂ-íèí áÿéàííàìÿñèíè
ùÿð ùåñàáàò äþâðö ö÷öí,
ùåñàáàò äþâðöíäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí ýåú îëìà-
éàðàã ãåéäèééàòäà îëäóüó
âåðýè îðãàíûíà âåðèð âÿ âåðýè íè äþâ ëÿò áöä úÿñè íÿ
þäÿéèð.
«4» - Àêsèç âåðýèsè: Àêñèçëÿð öçðÿ ùåñàáàò äþâðö
òÿãâèì àéûäûð. Àêñèçëè ìàëëàð èñòåùñàë åäèëäèêäÿ ùÿð
ùåñàáàò äþâðö ö÷öí âåðýè
òóòóëàí ÿìÿëèééàòëàð öçðÿ
àêñèçëÿð ùåñàáàò äþâðöíäÿí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí
ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿíèëìÿëè âÿ âåðýè
îðãàíûíà áÿéàííàìÿ âåðèëìÿëèäèð.
«8» - Ìÿäÿí âåðýèsè: Ìÿäÿí âåðýèñè öçðÿ ùåñàáàò
äþâðö òÿãâèì àéû ñàéûëûð.
Ìÿäÿí âåðýèñèíèí þäÿéèúèñè ùåñàáàò àéû ö÷öí ôàéäàëû
ãàçûíòûëàðûí ÷ûõàðûëäûüû àéäàí ñîíðàêû àéûí 20-äÿí
ýåú îëìàéàðàã âåðýèíè þäÿéèð âÿ áÿéàííàìÿ âåðèðëÿð.
Éåðëè ÿùÿìèééÿòëè òèêèíòè ìà-
20 sentyabr - «(1-1)», «3», «4», «8»,
«10.1», «10.2» və «10.3».
òåðèàëëàðû öçðÿ ìÿäÿí âåðýèñè éåðëè (áÿëÿäèééÿ) áöäúÿéÿ þäÿíèëèð âÿ áÿëÿäèééÿëÿðÿ ìÿäÿí âåðýèñèíèí
áÿéàííàìÿñè âåðèëèð. Éåðëè
ÿùÿìèééÿòëè òèêèíòè ìàòåðèàëëàðûíà êÿðïèú-êèðÿìèò ýèëëÿðè, òèêèíòè ãóìëàðû, ÷ûíãûë
õàììàëû àèä åäèëèð.
«10.1» - Ìóçäëó èøëÿ ÿëàãÿäàð þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí âåðýè: Ìóçäëà
èøëÿéÿí ôèçèêè øÿõñëÿðÿ þäÿìÿëÿð âåðÿí ùöãóãè øÿõñëÿð
âÿ ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ìóçäëà
èøëÿéÿí ôèçèêè øÿõñëÿðèí ùåñàáëàíìûø àéëûã ýÿëèðèíÿ ýÿëèð âåðýèñèíè ùåñàáëàìàëû âÿ
ùåñàáëàíìûø ìÿáëÿüè íþâáÿòè àéûí 20-äÿí ýåú îëìàéà ðàã äþâ ëÿò áöä úÿñè íÿ
þäÿìÿëèäèðëÿð.
«10.2» - Sûüîðòà ìöãàâèëÿsè âàõòûíäàí ÿââÿë õèòàì âå ðèë äèê äÿ þäÿìÿ
ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí âåð-
ýè: Ùÿéàòûí éûüûì ñûüîðòàñû
âÿ ïåíñèéà ñûüîðòàñû öçðÿ
áàüëàíûëìûø ñûüîðòà ìöãàâèëÿñèíÿ âàõòûíäàí ÿââÿë õèòàì âåðèëäèêäÿ, ñûüîðòà ùàãëàðû þäÿéÿí ñûüîðòà÷ûëàð ôèçèêè øÿõñëÿðèí ùåñàáëàíìûø
àéëûã ýÿëèðèíÿ ýÿëèð âåðýèñè
ùåñàáëàìàëû âÿ ùåñàáëàíìûø âåðýèíè íþâáÿòè àéûí
20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ þäÿìÿëèäèðëÿð.
«10.3» - Þäÿìÿ ìÿíáÿéèíäÿ òóòóëàí äèýÿð âåðýèëÿð: Ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ
ôÿðäè ñàùèáêàðëàð ãåéðè-äþâëÿò ïåíñèéàëàðû âÿ þäÿìÿ
ìÿíáÿéèíäÿ âåðýèéÿ úÿëá
îëóíìàëû îëàí äèýÿð þäÿìÿëÿðè âåðÿðêÿí áó ýÿëèðëÿðäÿí âåðýèíè òóòìàëû, òóòóëìóø ìÿáëÿüè ýÿëèðèí þäÿíèëäèéè ðöáäÿí ñîíðàêû àéûí
20-äÿí ýåú îëìàéàðàã äþâëÿò áöäúÿñèíÿ êþ÷öðöëìÿëèäèðëÿð.
íèí 114.2-úè ìàääÿñèíäÿ àìîðòèçàñèéà îëóíìàéàí àêòèâëÿð áàðÿäÿ ýþñòÿðèëèá âÿ áó ìàääÿäÿ ýþñòÿðèëìÿsərbəst auditor
éÿí âÿ Ìÿúÿëëÿíèí 114.3-úö ìàääÿñèíÿ óéüóí ýÿëÿí áöòöí äèýÿð
Ìöÿññèñÿëÿðèí áàëàíñûíäà (ìöë- ìàääè àêòèâëÿð àìîðòèçàñèéà îëóíàíêèééÿòèíäÿ) óçóíìöääÿòëè ìàääè àê- ëàðäûð. Ìÿúÿëëÿíèí ìöääÿàëàðû öçðÿ
òèâ êèìè ãÿáóë åäèëÿí òîðïàã, òèêèëè ÿñàñ âÿñàèò àíëàéûøûíûí òÿùëèëèíäÿí
âÿ àâàäàíëûãëàð (ÿñàñ âÿñàèòëÿð), áà- áåëÿ ãÿíàÿòÿ ýÿëìÿê îëàð êè, âåðýèøà ÷àòäûðûëìàìûø òèêèíòèëÿð (êàïèòàë òóòìà ìÿãñÿäëÿðè ö÷öí áèíàëàðûí
ãîéóëóøó), ãóðàøäûðûëàñû àâàäàíëûã- ÿñàñ âÿñàèò êèìè ãÿáóë åäèëìÿñè îíóí
ëàð âÿ äèýÿð ìàääè àêòèâëÿð îëà áè- èñòèñìàðäà îëóá-îëìàìàñû èëÿ ÿëàëÿð. Àéäûíäûð êè, ÿìëàê âåðýèñèíÿ ãÿëÿíäèðèëÿ áèëìÿç. Áàõìàéàðàã êè,
úÿëá åäèëÿí îáéåêò ìöÿññèñÿíèí áà- Ìÿúÿëëÿíèí 114.2.10-úó ìàääÿñèíÿ
ëàíñûíäà îëàí ÿñàñ âÿñàèòëÿðäèð.
ýþðÿ èñòèñìàðà âåðèëìÿìèø àíáàðäà
Áÿçÿí ìöÿññèñÿëÿðèí áàëàíñûí- îëàí ÿñàñ âÿñàèòëÿð àìîðòèçàñèéà
äà «áàøà ÷àòäûðûëìàìûø òèêèíòè îá- îëóíìàéàíäûð, áèíà àíáàðëàøäûðûëà
éåêòëÿðè» àäû àëòûíäà ÿìëàê ó÷îòà áèëìÿäèéèíÿ âÿ éàëíûç äàøûíàð ÿøàëûíûð. Áó ÿìëàêà «ÿñàñ âÿñàèòëÿðÿ éàëàðûí àíáàðëàøäûðûëìàñû ìÿíòèãèíÿ
èíâåñòèñèéà ãîéóëóøó» äà äåéèëÿ áè- ÿñàñëàíñàã, äåìÿëè, áó ìàääÿíèí
ëÿð âÿ áó ÿìëàêûí äÿéÿðè âåðýè þäÿ- òÿëÿáè áèíàëàðà àèä åäèëÿ áèëìÿç.
éèúèñè òÿðÿôèíäÿí âåðýè ó÷îòóíäà ÷îõ
Ìöùàñèáëÿð áóíó «Êè÷èê ñàùèáùàëëàðäà «ÿñàñ âÿñàèò» êèìè ãÿáóë êàðëûã ñóáéåêòëÿðèíäÿ ñàäÿëÿøäèðèëåäèëìèð. Ïðàêòèêàäà åëÿ ùàëëàð îëóð ìèø ó÷îòóí àïàðûëìàñû Ãàéäàëàðû»íäà
êè, òèêèíòèñè òàì áàøà ÷àòäûðûëìàéàí ýþñòÿðèëÿí «ÿñàñ âÿñàèò» àíëàéûøû èëÿ
âÿ éà áàøà ÷àòäûðûëäûãäàí ñîíðà òè- äÿ ÿëàãÿëÿíäèðÿ áèëÿðëÿð. Ãàéäàëàðêèíòèäÿí èñòèôàäÿéÿ èúàçÿ âåðÿí âÿ äà «ÿñàñ âÿñàèò» êè÷èê ñàùèáêàðëûã
ãåéäèééàòà àëàí ìöâàôèã èúðà ùàêè- ñóáéåêòèíèí ìöëêèééÿòèíäÿêè èñòèñìèééÿòè îðãàíû òÿðÿôèíäÿí ñÿíÿäëÿ- ìàðäà, åùòèéàòäà îëàí, ìöâÿããÿòè
ðè ùàçûð îëìàéàí áèíàëàðäàí èñòèôàäÿ äàéàíäûðûëàí, éàõóä èúàðÿéÿ âåðèëÿí
îëóíóð. Òèêèíòèíèí ìöâàôèã èñòèñìàð àêòèâ êèìè ýþñòÿðèëèð. Áóðàäà ñþùñÿíÿäëÿðèíèí îëìàìàñûíû âÿ éà òè- áÿò ìöëêèééÿòèíäÿ îëàíëàðäàí ýåêèíòèíèí òàì áàøà ÷àòäûðûëìàìàñûíû äèðñÿ, ìöëêèééÿòè òàíûéàí ñÿíÿä êèÿñàñ ýÿòèðÿðÿê âåðýè ó÷îòóíäà «ÿñàñ ìè ìöâàôèã èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíû
âÿñàèòëÿð» ùåñàáûíà ó÷îòà àëûíìà- òÿðÿôèíäÿí âåðèëÿí ãåéäèééàò ñÿíÿäàí èñòèñìàð îëóíàí óçóíìöääÿòëè äèíèí îëìàñûíûí âàúèáëèéè àìèëè îðìàääè àêòèâëÿðèí ÿìëàê âåðýèñèíÿ òàéà ÷ûõûð. Áó ñÿíÿä îëìàäûãäà ùÿð
úÿëá åäèëìÿñè ñóàë äîüóðà áèëÿð.
ùàíñû äàøûíìàç ÿìëàêûí (òèêèëè, áèÀçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Âåðýè íà) ÿñàñ âÿñàèò êèìè òÿñíèôëÿøäèðèëÌÿúÿëëÿñèíèí 197.1.3-úö ìàääÿñè- ìÿñè ìöìêöí îëìóð âÿ áó ñÿáÿáíÿ ýþðÿ, ÿìëàê âåðýèñè ö÷öí âåðýè- äÿí äÿ ÿìëàê âåðýèñèíäÿí éàéûíäûòóòìà îáéåêòè ìöÿññèñÿëÿðèí áàëàí- ðûëìàñûíà äîëàéûñû èëÿ øÿðàèò éàðàíûð.
ñûíäà îëàí ÿñàñ âÿñàèòëÿðèí îðòà èëëèê
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíäÿ áó ìÿñÿëÿ
äÿéÿðèäèð. ßñàñ âÿñàèò áó Ìÿúÿëëÿ- öçðÿ «ìöëêèééÿò» àíëàéûøû íÿçÿðäÿ
éÿ ýþðÿ, ùÿì÷èíèí àìîðòèçàñèéà åäèë- òó òóë ìà éûá. Ùÿò òà Ìÿúÿë ëÿíèí
ìÿëè îëàí ìàääè àêòèâäèð. Ìÿúÿëëÿ- 197.1.3-úö ìàääÿñèíäÿ ìöÿññèñÿ-
Qulu Soltanov,
ëÿðèí ìÿùç áàëàíñûíäà îëàí ÿñàñ âÿñàèòëÿð âóðüóëàíûð. Áóðà ìöÿññèñÿíèí ìöëêèééÿòèíäÿ îëìàéàí ëèçèíãÿ
ýþòöðöëÿí àêòèâëÿðè äÿ ÿëàâÿ åòìÿê
îëàð.
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 114.3.8-úè
ìàääÿñèíäÿ ýþñòÿðèëèð êè, úàðè èëäÿ
ôàêòèêè äÿéÿðè þäÿíèëìèø èñòåùñàë òÿéèíàòëû êàïèòàë ãîéóëóøëàðû, ùàáåëÿ
ëèçèíã îáéåêòè îëàí ÿìëàê ö÷öí Ìÿúÿëëÿíèí 114.3.1, 114.3.2, 114.3.3
âÿ 114.3.7-úè ìàääÿëÿðèíäÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìóø èëëèê àìîðòèçàñèéà íîðìàëàðû 2 äÿôÿéÿäÿê àðòûðûëà áèëÿð.
Äåìÿëè, áó òèï êàïèòàë ãîéóëóøó (èíâåñòèñèéà ãîéóëóøó) àìîðòèçàñèéà
îëóíàí àêòèâ îëäóüóíà ýþðÿ ÿñàñ
âÿñàèò ùåñàá åäèëìÿëèäèð âÿ ùÿìèí
êàïèòàë ãîéóëóøóíóí ãàëûã äÿéÿðè
ÿìëàê âåðýèñèíèí ùåñàáëàíìàñûíäà
íÿçÿðÿ àëûíìàëûäûð. Ëàêèí «Êè÷èê
ñàùèáêàðëûã ñóáéåêòëÿðèíäÿ ñàäÿëÿøäèðèëìèø ó÷îòóí àïàðûëìàñû Ãàéäàðû»íäà áó òèï êàïèòàë ãîéóëóøó ìÿáëÿüëÿðè 08 ¹-ëè Êàïèòàë ãîéóëóøó
ùåñàáûíäà ó÷îòà àëûíûð âÿ ìöùàñèáëÿð òÿðÿôèíäÿí 01¹-ëè ùåñàáäà ó÷îòà àëûíìàäûüûíà ýþðÿ ÿìëàê âåðýèñèíèí ùåñàáëàíìàñûíäà éàéûíäûðûëà
áèëÿð. Èñòåùñàë òÿéèíàòëû êàïèòàë ãîéóëóøëàðû îëìàéàí äèýÿð êàïèòàë ãîéóëóøó íÿòèúÿñèíäÿ èñòèôàäÿ åäèëÿí,
ëàêèí ìöëêèééÿò ùöãóãóíó òÿñäèã
åäÿí ñÿíÿäè îëìàéàí òèêèëèëÿðèí èñÿ
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 143-úö ìàääÿñèíèí òÿëÿáè ùÿúìèíäÿ äÿéÿðëÿ âåðýè ó÷îòóíäà ÿñàñ âÿñàèò êèìè ó÷îòà
àëûíìàñû ãàíóíñóç ùåñàá åäèëìÿìÿëèäèð.
Ýþðöíäöéö êèìè, ìöùàñèáëÿð ÿìëàê âåðýèñèíèí ùåñàáëàíìàñû çàìàíû âåðýè ó÷îòóíóí òÿëÿáëÿðèíè ìöùàñèáàò ó÷îòó ãàéäàëàðûíäà íÿçÿðäÿ
òóòóëàí òÿëÿáëÿðäÿí öñòöí òóòìàëû âÿ
âåðýèëÿðèí äöçýöí ùåñàáëàíìàñûíà
íàèë îëìàëûäûð.
бир мяктубун изи иля
Qanunu bilməmək məsuliyyətdən azad etmir
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində gəlir əldə etmək həvəsi nə qədər
təbii görünsə də, bu istəyin qanunvericilik çərçivəsində gerçəkləşdirilməməsi ciddi problemlərə səbəb olur. Dövlət vergi xidməti orqanlarının sanksiyaları ilə üzləşmiş bir çox fiziki və
hüquqi şəxslərin Vergilər Nazirliyinin yuxarı instansiyalarına
ünvanladıqları inzibati şikayətlərin araşdırılması zamanı onların vergi öhdəliklərinə əməl etmədikləri qabarıq üzə çıxır.
Belələri «vəziyyətdən çıxmaq» üçün qanunun tələblərindən
xəbərsiz olduqlarını göstərsələr də, məsuliyyətdən sığortalana
bilmirlər...
Âåðýè þäÿéèúèñè Íàòèã Òîôèã
îüëó Òÿùìÿçîâ 5 èéóë 2013-úö èë
òàðèõëè èíçèáàòè øèêàéÿòèíäÿ ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè öçðÿ êàìåðàë ãàéäàäà ùåñàáëàíìûø 1618 ìàíàò âåðýè ìÿáëÿüèíèí àçàëäûëìàñûíû õàùèø
åòìèøäèð. Ó÷îò áàçà ìÿëóìàòëàðû
ÿñàñûíäà âåðýè þäÿéèúèñèíèí 17 àïðåë 2008-úè èë òàðèõäÿ îíóí åéíèëÿøäèðìÿ íþìðÿñè àëàðàã äèýÿð ãðóïëàðà äàõèë åäèëìÿéÿí ñàèð ôÿðäè õèäìÿòëÿðèí ýþñòÿðèëìÿñè ôÿàëèééÿòè èëÿ
ìÿøüóë îëäóüó ìöÿééÿíëÿøäèðèëìèøäèð. Ùÿì÷èíèí, Äþâëÿò Ýþìðöê Êîìèòÿñèíèí ìÿëóìàòëàðûíà
ÿñàñÿí, âåðýè þäÿéèúèñèíèí 2012úè èë ÿðçèíäÿ ðåñïóáëèêàéà öìóìè
äÿéÿðè 80.900,23 ìàíàò îëàí 2
ÿäÿä ÙÀÂÎ ìàðêàëû éöê ìàøûíû
èäõàë åòäèéè ìÿëóì îëìóøäóð. Ëàêèí âåðýè þäÿéèúèñè 2012-úè èëèí 2úè ðöáö öçðÿ òÿãäèì åòäèéè ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè áÿéàííàìÿñèíäÿ
äþâðèééÿ ìÿáëÿüèíè âÿ èø÷è ñàéûíû
ýþñòÿðìÿìèøäèð. Åéíè çàìàíäà,
âåðýè þäÿéèúèñèíèí òÿñÿððöôàò ñóáéåêòèíèí (îáéåêòèíèí) âåðýè îðãàíûíäà ãåéäèééàòäà îëìàìàñû èäõàë
åäèëìèø ìàëëàðûí òÿãäèì åäèëìÿñè
êèìè ãèéìÿòëÿíäèðèëìèøäèð.
Òÿãäèì îëóíìóø áÿéàííàìÿëÿðäÿ êÿíàðëàøìàëàðûí ìþâúóäëóüó ñÿáÿáèíäÿí 22 ôåâðàë 2013-úö
èë òàðèõäÿ âåðýè þäÿéèúèñèíÿ «Êàìåðàë âåðýè éîõëàìàñû ö÷öí çÿðóðè îëàí ñÿíÿäëÿðèí (ìÿëóìàòëàðûí)
òÿëÿá åäèëìÿñè ùàããûíäà» óéüóíñóçëóã ìÿêòóáó ýþíäÿðèëñÿ äÿ ìöâàôèã ñÿíÿäëÿð, ùàáåëÿ éàçûëû èçàùàò òÿãäèì åäèëìÿìèøäèð. Íÿòèúÿäÿ âåðýè îðãàíû âåðýè þäÿéèúèñèíÿ
2012-úè èëèí 2-úè ðöáö ö÷öí ñàäÿ-
ëÿøäèðèëìèø âåðýè öçðÿ 1618 ìàíàò
ÿëàâÿ âåðýè ìÿáëÿüè ùåñàáëàìûø,
11 ìàðò 2013-úö èë òàðèõëè «Âåðýèëÿðèí ùåñàáëàíìàñû áàðÿäÿ Ãÿðàð»û îíà ýþíäÿðìèøäèð.
Ìöðàúèÿòèí ÿòðàôëû àðàøäûðûëìàñû ö÷öí âåðýè þäÿéèúèñè èéóëóí 19äà ìÿêòóáëà Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíÿ
äÿâÿò åäèëìèø, áèðýÿ àðàøäûðìàäà
îíóí íöìàéÿíäÿñè Åë÷èí Àäèë îüëó Ìóñòàôàéåâ èøòèðàê åòìèøäèð. Ñîíóíúó àðàøäûðìàéà òÿãäèì åòäèéè
èçàùàòäà Íàòèã Òÿùìÿçîâóí ãàíóíâåðèúèëèéèí òÿëÿáëÿðèíè áèëìÿäèéèíè, íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí ÿñëèíäÿ äèýÿð øÿõñëÿð òÿðÿôèíäÿí ðåñïóáëèêàéà èäõàë åäèëäèéèíè ýþñòÿðìèøäèð. Èçàùàòäà ãåéä îëóíìóøäóð
êè, äèýÿð øÿõñëÿð òÿðÿôèíäÿí èäõàë
åäèëìèø éöê àâòîìîáèëëÿðèíèí ýþìðöê îðãàíëàðûíäà Íàòèã Òÿùìÿçîâóí àäûíà ðÿñìèëÿøäèðèëìÿñèíÿ ýþðÿ îíà 10 ìèí ìàíàò (ùÿð ìàøèíà
ýþðÿ 5 ìèí ìàíàò) âÿñàèò þäÿíèëìèøäèð. Èçàùàòäà íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí ÿñë èäõàë÷ûëàðûíûí ìöÿééÿíëÿøäèðèëìÿñèíèí ãåéðè-ìöìêöíëöéö, áó êèìè ñþâäÿëÿøìÿëÿðèí áèðèíúè äÿôÿ îëäóüó èääèà åäèëìèøäèð. Áó äà ãåéä îëóíìóøäóð êè, øèôàùè ðàçûëûã ÿñàñûíäà ðåñïóáëèêàéà
þç àäûíà éöê ìàøûíëàðûíûí èäõàëûíà ðàçûëûã âåðìèø âåðýè þäÿéèúèñè
Íàòèã Òÿùìÿçîâ áóíóí ìöãàáèëèíäÿ àëäûüû âÿñàèòÿ ýþðÿ þäÿíèø
ãÿáçè òÿãäèì åòìÿê èìêàíûíäà îëìàñà äà ùÿìèí ìÿáëÿüäÿí ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýèíè þäÿìÿéÿ ùàçûðäûð.
Àðàøäûðìàëàð çàìàíû âåðýè þäÿéèúèñè òÿðÿôèíäÿí èäõàë åäèëìèø íÿãëèééàò âàñèòÿëÿðèíèí àëãû-ñàòãûñû èëÿ
áàüëû ìöãàâèëÿ, ùàáåëÿ þäÿìÿ ñÿíÿäëÿðè áàðÿäÿ òÿñäèãåäèúè ñÿíÿäëÿðèí îëìàäûüû äà ìöÿééÿíëÿøäèðèëìèøäèð. Áóíäàí áàøãà, âåðýè þäÿéèúèñè Íàòèã Òÿùìÿçîâ êàìåðàë
ãàéäàäà ùåñàáëàíìûø âåðýè ìÿáëÿüè èëÿ ÿëàãÿäàð 19 ìàðò 2013-úö
èë òàðèõäÿ 2 ñàéëû ßðàçè Âåðýèëÿð
Äåïàðòàìåíòèíÿ ìöðàúèÿò åòìèø,
ëàêèí òÿãäèì åòäèéè ñÿíÿäëÿð àðàøäûðìà çàìàíû òÿñäèãèíè òàïìàäûüû
ö÷öí ùåñàáëàíìûø êàìåðàë âåðýè
ìÿáëÿüè ãöââÿäÿ ñàõëàíûëìûøäûð.
Öìóìèëèêäÿ, Âåðýèëÿð Íàçèðëèéèíèí éóõàðû èíñòàíñèéàëàðûíäà àïàðûëìûø àðàøäûðìàëàðûí éåêóíó îëàðàã ãÿðàðà ýÿëèíìèøäèð êè, âåðýè
þäÿéèúèñèíèí èíçèáàòè øèêàéÿòè òÿìèí åäèëìÿìÿëèäèð. Áåëÿ êè, Ýþìðöê Ìÿúÿëëÿñèíèí 162-úè ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí, éàëíûç ãàíóíâåðèúèëèéÿ
óéüóí éàðàäûëìûø âÿ ýþìðöê äàøûéûúûñû êèìè ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿê
ö÷öí ýþìðöê èøèíè àïàðàí èúðà ùàêèìèééÿòèíäÿí èúàçÿ àëìûø ùöãóãè
øÿõñëÿð ýþìðöê äàøûéûúûñû îëà áèëÿðëÿð. Ýþìðöê äàøûéûúûñû èëÿ ìàëëàð âÿ îíëàðà àèä ñÿíÿäëÿðè ýþíäÿðÿíëÿð àðàñûíäà ãàðøûëûãëû ìöíàñèáÿòëÿð ìöãàâèëÿ ÿñàñûíäà ãóðóëìàëûäûð.
Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 37.3-úö
ìàääÿñèíäÿ èñÿ ýþñòÿðèëèð êè, êàìåðàë éîõëàìà àïàðìàã ö÷öí âåðýè þäÿéèúèñèíäÿí òÿãäèì åäèëìèø
áÿéàííàìÿ èëÿ áàüëû ñÿíÿäëÿðäÿ
îëàí ìÿëóìàòëàð àðàñûíäà çèääèééÿò âÿ éà ñÿùâ àøêàð åäèëäèêäÿ,
âåðýè îðãàíû âåðýè þäÿéèúèñèíäÿí
ÿëàâÿ ìÿëóìàò, ñÿíÿä âÿ èçàùàò
òÿëÿá åäÿ áèëÿð. Ìÿúÿëëÿíèí 94.0.2úè ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí, âåðýè îðãàíûíûí ùåñàáëàìàëàðûíûí ñÿùâ îëäóüóíó ñöáóò åòìÿê âÿçèôÿñè âåðýè
þäÿéèúèñèíèí öçÿðèíÿ äöøöð.
Ãàíóíâåðèúèëèéèí áó âÿ äèýÿð
òÿëÿáëÿðè íÿçÿðÿ àëûíìàãëà, âåðýè
þäÿéèúèñè Íàòèã Òîôèã îüëó Òÿùìÿçîâóí ñàäÿëÿøäèðèëìèø âåðýè öçðÿ êàìåðàë ãàéäàäà ùåñàáëàíìûø
1618 ìàíàò âåðýè ìÿáëÿüèíèí ëÿüâè áàðÿäÿ èíçèáàòè øèêàéÿòè òÿìèí
åäèëìÿìèøäèð.
Ñ.ÌÓÑÒÀÔÀÉÅÂ
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
7
бейнялхалг панорам
Amerika şirkətləri
vergi yükünü azaldır
Fransa «Qara siyahı» mexanizmindən
istifadə edəcək
Ôðàíñà Ðåñïóáëèêàñû âåðýèäÿí éàéûíìà èëÿ ìöáàðèçÿ
òÿäáèðëÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ðÿñìè Ïàðèñ èëÿ ÿìÿêäàøëûãäàí
èìòèíà åäÿí éóðèñäèêñèéàëàðà ìöíàñèáÿòäÿ «ãàðà ñèéàùû» ìåõàíèçìèíäÿí èñòèôàäÿ
åòìÿê íèééÿòèíäÿäèð.
Ôðàíñà ùþêóìÿòè áèëäèðèá êè,
2015-úè èëÿ ãÿäÿð îíóíëà âåðýè
ñàùÿñèíäÿ àâòîìàòèê èíôîðìàñèéà ìöáàäèëÿñèíÿ äàèð ñàçèø áàüëàìàéàúàã þëêÿëÿð «îôôøîðëàðûí
ãàðà ñèéàùûñû»íà ñàëûíàúàã. Ùàçûðäà áåëÿ íàìèçÿä þëêÿëÿðèí ñèéàùûñûíà Ëöêñåìáóðã âÿ Èñâå÷ðÿ äöøìÿê ÿðÿôÿñèíäÿäèð. «Ãàðà ñèéàùû»íûí ùàçûðëàíìàñû Ôðàíñà Ðåñïóáëèêàñûíûí Âåðýè Ìÿúÿëëÿñèíèí 238-úè ìàääÿñèíäÿ
íÿçÿðäÿ òóòóëóá.
Àðòûã áèð ñûðà þëêÿëÿð ÿìÿêäàøëûüà ìàðàã ýþñòÿðèðëÿð. Èñâå÷ðÿíèí Ôåäåðàë Øóðàñû áèëäèðèá êè,
ÈßÈÒ-íèí ùàçûðëàäûüû ãëîáàë ñòàíäàðòëàðà äàèð ãÿðàðëàð öçÿðèíäÿí
«ôÿàë ÿìÿêäàøëûã åòìÿéÿ» ùàçûðäûð. Èñâå÷ðÿ ùþêóìÿòè áèëäèðèá êè, ÿýÿð áó ñòàíäàðòëàð Ý20
âÿ áöòöí áåéíÿëõàëã ìàëèééÿ
ìÿðêÿçëÿðè òÿðÿôèíäÿí òÿðÿôèí-
äÿí òàíûíàðàã òÿòáèã åäèëÿðñÿ, î
çàìàí ìöâàôèã ìåõàíèçìëÿð Èñâå÷ðÿ ùöãóã ãàíóíâåðèúèëèéèíÿ
äÿ äàõèë åäèëÿúÿê.
Ëöêñåìáóðãà ýÿëèíúÿ, áó þëêÿ «ßìàíÿòëÿð öçðÿ ýÿëèðëÿðèí
âåðýèéÿ úÿëá åäèëìÿñè ùàããûí-
äà» Àâðîïà Áèðëèéèíèí òÿëèìàòûíà ÿñàñÿí 2015-úè èëèí éàíâàðûíäàí àâòîìàòèê èíôîðìàñèéà
ìöáàäèëÿñèíè àïàðìàã íèééÿòèíäÿäèð.
Ôðàíñà ãàíóíâåðèúèëèéèíÿ ÿñàñÿí, ÿýÿð øèðêÿòèí òþðÿìÿ ìöÿññèñÿñèíèí ãåéäèééàòû âÿ éà ôàêòèêè ôÿàëèééÿò ýþñòÿðäèéè ÿðàçè îôôøîð çîíàëàðûí ñèéàùûñûíäàäûðñà, î
çàìàí Ôðàíñàäà éåðëÿøÿí àíà
øèðêÿò õöñóñè âåðýè ðåæèìèíäÿí
èñòèôàäÿ åäÿ áèëìÿç. Ãàíóíâåðèúèëèéÿ ÿñàñÿí, õöñóñè âåðýè ðåæèìèíäÿ òþðÿìÿ ìöÿññèñÿíèí àíà
øèðêÿòèí õåéðèíÿ äèâèäåíòëÿð ôîðìàñûíäà þäÿìÿëÿðèíèí 95%-è
êîðïîðàòèâ âåðýèäÿí àçàä åäèëÿ
áèëÿð. Áóíäàí áàøãà, âåðýèëÿð âÿ
éûüûìëàð ùàããûíäà ãàíóíâåðèúèëèéÿ ÿñàñÿí, Ôðàíñà èëÿ ÿìÿêäàøëûã åòìÿéÿí þëêÿëÿðÿ äèâèäåíò, ôàèç âÿ ðîéàëòè þäÿíèøëÿðè
55%-ëèê äÿðÿúÿ èëÿ âåðýèéÿ úÿëá
îëóíóð.
Þëêÿäÿ ìþâúóä îëàí âåðýè åíäèðèìëÿðè âÿ ýöçÿøòëÿð ñèñòåìè ÀÁØûí èðè øèðêÿòëÿðèíèí âåðýè þùäÿëèêëÿðèíè ÿùÿìèééÿòëè øÿêèëäÿ àøàüû
ñàëûð. Ùàçûðäà îíëàðûí îðòà âåðýè
äÿðÿúÿñè 12,6%-è þòìöð.
ÀÁØ ùþêóìÿòèíèí Àóäèò Äåïàðòàìåíòèíèí éåíè ùåñàáàò ìÿëóìàòëàðûíà ÿñàñÿí, þëêÿíèí áþéöê øèðêÿòëÿðèíèí (áóðà àêòèâëÿðèíèí äÿéÿðè 10
ìèëéîí äîëëàðäàí ÷îõ îëàí áöòöí êîðïîðàñèéàëàð äàõèëäèð) öìóìè âåðýè
þùäÿëèêëÿðè îðòà ùåñàáëà ðÿñìè ôåäåðàë âåðýè äÿðÿúÿñèíèí òÿõìèíÿí ö÷äÿ
áèðè ùÿúìèíäÿäèð. Õàòûðëàäàã êè, ÀÁØäà êîðïîðàòèâ âåðýèíèí äÿðÿúÿñè ùàçûðäà 35% òÿøêèë åäèð.
Ùåñàáàòäà ýþñòÿðèëèð êè, 2010-úó
ìàëèééÿ èëèíèí öìóìè òÿùëèëèíÿ ÿñàñÿí, þëêÿ öçðÿ áåëÿ øèðêÿòëÿðÿ ôåäåðàë âåðýè éöêöíöí îðòà äÿðÿúÿñè òÿõìèíÿí 12,6% òÿøêèë åäèá âÿ ùÿòòà
éåðëè áöäúÿëÿðÿ, î úöìëÿäÿí ÀÁØûí õàðèúèíäÿ Àìåðèêà øèðêÿòëÿðè òÿðÿôèíäÿí àïàðûëàí âåðýè þäÿìÿëÿðè äÿ
äèããÿòÿ àëûíàðñà, î çàìàí áåëÿ áþéöê øèðêÿòëÿð ö÷öí âåðýè äÿðÿúÿñè
17,4%-è þòìöð.
Åêñïåðòëÿðèí ôèêðèíúÿ, âåðýè éöêöíöí ÿùÿìèééÿòëè àçàëìàñû êîðïîðàñèéàëàðûí áöòöí ìöìêöí âåðýè åíäèðèìëÿðè âÿ ýöçÿøòëÿðèíäÿí ìàêñèìóì èñòèôàäÿ åòìÿñèëÿ áàüëûäûð.
Øèðêÿòëÿð ùÿì÷èíèí àãðåññèâ âåðýè ïëàíëàøäûðìàñû ìåòîäëàðûíäàí âÿ
òðàíñôåðò ãèéìÿòãîéìàñûíäàí äà éàðàðëàíûðëàð.
Korporativ verginin dərəcəsi aşağı salınacaq
Âéåòíàì ùþêóìÿòè þëêÿäÿ èøýöçàð ôÿàëëûüûí ñàõëàíìàñû ö÷öí
êîðïîðàòèâ âåðýè éöêöíöí àçàëäûëìàñûíà ðàçûëûã âåðèá. Ìèëëè Àññàìáëåéà âåðýè ãàíóíâåðèúèëèéèíÿ áèð ñûðà äÿéèøèêëèêëÿðè òÿñäèã
åäèá. Áó äÿéèøèêëèêëÿðÿ ÿñàñÿí, 2014-úö èëèí éàíâàðûíäàí êîðïîðàòèâ ýÿëèð âåðýèñèíèí äÿðÿúÿñè 25%-äÿí 22%-ÿ, 2016-úû èëäÿí èñÿ
20%-ÿ ãÿäÿð àçàëäûëàúàã.
Âéåòíàì èãòèñàäèééàòûíûí ÿñàñûíû òÿøêèë åäÿí êè÷èê âÿ îðòà ìöÿññèñÿëÿð ö÷öí áó âåðýèíèí äÿðÿúÿñè àðòûã úàðè èëäÿí 20%-ÿ ãÿäÿð
àçàëäûëàúàã, 2016-úû èëäÿ èñÿ 17%-ÿ åíäèðèëÿúÿê. Áóíäàí áàøãà,
ãÿáóë åäèëÿí äÿéèøèêëèêëÿðÿ ÿñàñÿí, ìöÿññèñÿëÿð èñòåùñàë âÿ òèúàðÿò çÿðÿðëÿðèíèí ìÿáëÿüèíè ñîíðàêû äþâðëÿðÿ êå÷èðìÿê âÿ éà îíëàðû âåðýèòóòóëàí ýÿëèðëÿðäÿí ÷ûõìàã ùöãóãó àëûáëàð.
Âéåòíàì ùþêóìÿòè áÿéàí åäèá êè, ìöÿññèñÿëÿðèí âåðýè éöêöíöí àçàëäûëìàñû þëêÿ áöäúÿñèíèí ýÿëèðëÿðèíèí àøàüû äöøìÿñèíÿ ýÿòèðÿúÿê, ëàêèí áó àääûì þëêÿäÿ èãòèñàäè ôÿàëëûüûí àðòûìû ö÷öí çÿðóðèäèð.
AБШ korporasiyaları offşorlarda 127 milyard dollar vergi gizlədirlər
Áèðëÿøìèø Øòàòëàðûí 55 êîðïîðàñèéàñû îôôøîð çîíàëàðûí êþìÿéè èëÿ
127,5 ìèëéàðä äîëëàð ùÿúìèíäÿ
âåðýè þäÿìÿëÿðèíè ìèíèìàëëàøäûðìàüà íàèë îëóáëàð. Áó áàðÿäÿ
«Âÿòÿíäàøëàð ÿäàëÿòëè âåðýèëÿð íàìèíÿ» ãåéðè-ùþêóìÿò òÿøêèëàòûíûí
(Úèòèçåíñ ôîð Òàõ Æóñòèúå, ÚÒÆ)
òÿäãèãàòëàðûíäà äåéèëèð.
Vergi informasiyalarının mübadiləsi üçün
yeni standart hazırlanacaq
ÀÁØ âåðýè èíôîðìàñèéàëàðûíûí ìöáàäèëÿñè ö÷öí «Õàðèúè ùåñàáëàð áàðÿäÿ âåðýè òÿëÿáëÿðè ùàããûíäà» ãàíóíóí ÿñàñûíäà éåíè
áåéíÿëõàëã ñòàíäàðò ùàçûðëàìàüû òÿêëèô åäèð.
Áóíó þëêÿ ïðåçèäåíòèíèí áåéíÿëõàëã èãòèñàäèééàò öçðÿ ìÿñëÿùÿò÷èñè Êåðîëàéí Àòêèíñîí áèëäèðèá.
Ê.Àòêèíñîí ãåéä åäèá êè, Âàøèíãòîíóí
äöíéà úÿìèééÿòèíäÿí áèð ñûðà ýþçëÿíòèëÿðè
âàð. Áó, õöñóñèëÿ âåðýè þäÿìÿëÿðèíäÿí éàéûíìà ùàëëàðû, åëÿúÿ äÿ ìèëëè ãàíóíâåðèúèëèêäÿêè áîøëóãëàðäàí èñòèôàäÿ åäÿðÿê ýÿëèðëÿðèí àøàüû âåðýèòóòìà ðåæèìè îëàí éóðèñäèêñèéàëàðà êå÷èðèëìÿñèíèí ãàíóíè ñõåìëÿðè èëÿ
áàüëû îëàí ìÿñÿëÿëÿðäèð.
Ïðåçèäåíò ìöøàâèðèíèí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ,
áèðèíúè ìÿñÿëÿíèí ùÿëëè ö÷öí Áàðàê Îáàìàíûí òÿøÿááöñö èëÿ 2010-úó èëäÿ ãàíóí
(ÔÀÒÚÀ) ãÿáóë åäèëèá. Î çàìàíäàí áÿðè
ÀÁØ Ìàëèééÿ Íàçèðëèéè âåðýè þäÿìÿëÿðèíäÿí éàéûíìà ùàëëàðûíûí àøêàð åäèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ äèýÿð þëêÿëÿðèí ùþêóìÿòëÿðè èëÿ
ÿìÿêäàøëûã ïðîñåñèíäÿ áó ãàíóíäàí èñòèôàäÿ åäèð. ÀÁØ ÔÀÒÚÀ ñòàíäàðòûíûí òÿòáèãè
ñôåðàñûíû ýåíèøëÿíäèðìÿê ö÷öí ýÿëÿúÿêäÿ
Ý8 þëêÿëÿðè èëÿ ñûõ ÿìÿêäàøëûã åòìÿê íèééÿòèíäÿäèð.
Òÿøêèëàò þç òÿäãèãàòëàðûíäà îôôøîð
ùåñàáëàðäà âÿñàèòëÿðèí ùÿúìè áàðÿäÿ
ùåñàáàò âåðìèø øèðêÿòëÿðèí èíôîðìàñèéàñûíà èñòèíàä åäèá. Ñîí âåðýè èëèíèí íÿòèúÿëÿðèíÿ ýþðÿ, 55 êîðïîðàñèéà, î úöìëÿäÿí Äåëë, Íèêå, Ìèúðîñîôò âÿ Àïïëå êèìè øèðêÿòëÿð îôôøîð
ùåñàáëàðäà 453 ìèëéàðä äîëëàð ñàõëàéûáëàð. Èúòèìàè òÿøêèëàò âóðüóëàéûð êè,
áó âÿñàèòëÿðèí ÀÁØ-à ãàéòàðûëàúàüû
ùàëäà, êîðïîðàñèéàëàð òÿõìèíÿí 28%
êîðïîðàòèâ âåðýè þäÿìÿëè îëàúàãëàð.
Áåëÿëèêëÿ, ùåñàáëàìàëàðà ýþðÿ, îôôøîð
çîíàëàðûí ìþâúóäëóüó óúáàòûíäàí
ÀÁØ õÿçèíÿñè 127,5 ìèëéàðä äîëëàð
áöäúÿ ýÿëèðèíäÿí ìÿùðóì îëóá.
Òÿøêèëàò ãåéä åäèð êè, ìöâàôèã
ìÿëóìàòëàð éàëíûç 55 øèðêÿòèí à÷ûã
ùåñàáàòëàðûíäàí ýþòöðöëöá. Áöòþâëöêäÿ èñÿ îôôøîð çîíàëàðäà ÀÁØ-ûí
290 êîðïîðàñèéàñû ïóë âÿñàèòëÿðè ñàõëàéûð. Òÿäãèãàòà ñàëûíìàìûø ãàëàí
235 øèðêÿò îôôøîð ùåñàáëàðäà òÿõìèíÿí 1,3 òðèëéîí äîëëàð ñàõëàéûðëàð.
Âåðýè þùäÿëèêëÿðèíèí ìèíèìàëëàøäûðûëìàñû, âåðýèäÿí éàéûíìàäàí ôÿðãëè
îëàðàã, úèíàéÿò ùåñàá åäèëìèð. Áóíóíëà áåëÿ, ùþêóìÿò âåðýè ìèíèìàëëàøäûðûëìàñûíû ãåéðè-åòèê âÿ ãàíóíóí
ðóùóíà çèää òÿúðöáÿ àäëàíäûðûð. ÀÁØäà âåðýè þäÿìÿëÿðèíèí ìèíèìàëëàøäûðûëìàñû ìþâçóñó Ñåíàòûí «Àïïëå»
øèðêÿòèíè 74 ìèëéàðä äîëëàð ùÿúìèíäÿ
âåðýèëÿðèí þäÿíèëìÿñèíäÿí éàéûíìàãäà èòòèùàì åòìÿñèíäÿí ñîíðà äàùà äà
àêòóàëëàøûá. Âåðýèëÿðèí ìèíèìàëëàøäûðûëìàñû èëÿ ÿëàãÿäàð «Ýîîýëå» âÿ áàøãà ãëîáàë øèðêÿòëÿð úèääè òÿíãèäÿ ìÿðóç ãàëûðëàð.
Êîðïîðàñèéàëàð ãàíóíëàðû ïîçìàäûãëàðûíû âÿ áèð ãàéäà îëàðàã, ìàêñèìàë ñÿìÿðÿëè âåðýèþäÿìÿ ñõåìëÿðèíäÿí èñòèôàäÿ åòìÿéÿ ÷àëûøäûãëàðûíû
ãåéä åäèðëÿð.
кроссворд
Éóõàðûäàí àøàüû:
1.Ýöðúö õþðÿéè; 2.Ìÿðàêåøèí ïàéòàõòû;
3.Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíäà øÿùÿð; 4.ÕÛÕ
ÿñðäÿ éàøàìûø áþéöê Àçÿðáàéúàí øàèðè;
5.Àðìóä íþâö / ñïèðòñèç è÷êè; 6.Èäìàí àâòîìîáèëè ìàðêàñû; 7.Áèð ñûðà èñïàí âÿ ïîðòóãàëäèëëè þëêÿëÿðäÿ õûðäà ïóë âàùèäè; 12.Èðàí
øàèðè ßáöëãàñûì Ôèðäîâñèíèí ìÿøùóð ÿñÿðè; 13.ÀÄÈÄÀÑ øèðêÿòèíèí òÿñèñ÷èñèíèí ñîéàäû; 15.Úÿíóáè Àìåðèêàäà ÷àé. ßñàñÿí
Âåíåñóåëàäàí êå÷èð âÿ Àòëàíòèê îêåàíûíà
òþêöëöð; 16.×ÿòèí, ìöðÿêêÿá òàïøûðûãëàðûí
ùÿëëèíè òàïàí âÿ ñåâèíúèíè áèëäèðÿí Àðõè-
ìåä òÿðÿôèíäÿí ñÿñëÿíÿí êÿëàì; 18.Òàúèêèñòàíûí ïàéòàõòûíäàí 70 êì úÿíóá-øÿðãäÿ éåðëÿøÿí øÿùÿð; 20.×îõêîìïîíåíòëè
ïàðòëàéûúû ìàääÿ; 21.Éåðàëòû éîë âÿ éà
êå÷èä.
Sîëäàí sàüà:
1.Îðòà Øÿðãäÿ òàðèõè âèëàéÿò; 5.Éàçûäà èñòèôàäÿ îëóíàí èøàðÿ; 8.«Ýþçÿë÷ÿ» ôèëìèíèí
áàø ãÿùðÿìàíûíû îéíàéàí àêòðèñàíûí ñîéàäû; 9.Í.Ýÿíúÿâèíèí áàø ãÿùðÿìàíëàðûíäàí áèðè; 10.Ñÿêêèç íÿôÿðäÿí èáàðÿò ìóñè-
ãè ãðóïó; 11.«Ùÿì çèéàðÿò, ùÿì òèúàðÿò»
ôèëìèíèí ãÿùðÿìàíûíûí àäû; 12.Óíèêàë, òÿêðàðîëóíìàç áÿäèè ÿñÿð; 14.Ñòîëöñòö îéóí;
17.«Êöð» Îëèìïèéà Àâàð÷ÿêìÿ Áàçàñûíûí éàðàäûúûñû âÿ àêàäåìèê àâàð÷ÿêìÿ
öçðÿ ÿìÿêäàð ìÿøã÷èíèí ñîéàäû (19232002); 19.Ðóñèéàíûí Ñâåðäëîâñê âèëàéÿòèíäÿ øÿùÿð; 24.Àâñòðèéàëû ïñèõîëîã, ïñèõèàòð âÿ ìöòÿôôÿêêèðèí ñîéàäû (1870-1937);
25.Äèåíëÿð ñèíôèíäÿí îëàí äîéìàìûø êàðáîùèäðîýåí. Ïîëèìåðèçàñèéàñû íÿòèúÿñèíäÿ
êàó÷óê ÿìÿëÿ ýÿëèð; 26.Êÿëáÿúÿð ðàéîíóíäà êÿíä; 27.Èñà ïåéüÿìáÿðèí äàâàì÷ûëàðû, ùÿâàðèëÿð.
Qəzetimizin ötən nömrəsində getmiş krossvordun cavabları:
Éóõàðûäàí àøàüû:
Ñîëäàí ñàüà:
1.Àêóëà; 2.Ñìåòà; 3.ÑÈÒÀ; 4.Åíðèêî (Êàðóçî); 5.Êîðäîâà;
6.Áëîêàäà; 9.Áàçàð; 11.Ãóò; 13.Ìåòðî; 14.Åêâàäîð; 15.Èíòðèãà; 17.Òóå; 18.Ùîêêåé; 21.Êâàíò; 22.Ìîòèâ; 23.Àòîì.
1.Àññèñòåíò; 5.Êîá; 7.Óâåðòöðà; 8.Òðèî; 10.Àãàò; 12.Îêëàùîìà; 14.Åòèëåí; 16.Ïàëàòà; 19.Âàòåðëîî; 20.Àêèì; 24.Äàèð;
25.Åêñòðàêò; 26.Ðóà; 27.Ëåéòìîòèâ.
Tÿrtib etdi: Rafael
8
№ 34 (674) | 4 sentyabr 2013 | www.vergiler.az
idman
Elxan Məmmədov
Braziliyada tarix yazdı
Áðàçèëèéàíûí Ðèî-äå-Æàíåéðî øÿùÿðèíäÿ êå÷èðèëÿí úöäî öçðÿ äöíéà ÷åìïèîíàòû Àçÿðáàéúàí ìèëëè êîìàíäàñû ö÷öí òàðèõè óüóðëà éåêóíëàøûá. 100 êã ÷ÿêè äÿðÿúÿñèíäÿ ìöáàðèçÿ
àïàðàí òÿìñèë÷èìèç Åëõàí Ìÿììÿäîâ ãûçûë
ìåäàë ãàçàíûá.
Azərbaycan idmançısı
dördqat dünya çempionudur
äîí Éàé Îëèìïèéà Îéóíëàðûíûí áöðöíú ìöêàôàò÷ûñû Ùåíê Ãðîëëà (Ùîëëàíäèéà) öç-öçÿ ýÿëèá.
Ýþðöøöí ÿââÿëè úöäî÷óìóç ö÷öí ùå÷ äÿ éàõøû
áàøëàìàéûá. Ùàêèì îíà ãåéðè-ôÿàë ìöáàðèçÿ
àïàðäûüû ö÷öí õÿáÿðäàðëûã åäèá. Áóíäàí ñîíðà
ôÿàëëàøàí òÿìñèë÷èìèç ðÿãèáèíÿ «âàçàðè» ôÿíäè
Þëêÿìèçèí êàéàê âÿ êàíîå öçðÿ
ìèëëè êîìàíäàñû Àëìàíèéàíûí
Äóéñáóðã øÿùÿðèíäÿêè äöíéà
÷åìïèîíàòûíû 1 ìåäàëëà áàøà âóðóá. 1 íÿôÿðëèê ãàéûãëà (Ú-1) 200
ìåòð ìÿñàôÿéÿ éöðöøäÿ ãûçûë ìåäàëà ñàùèá îëàí Âàëåíòèí Äåìéàíåíêî êàðéåðàñûíäà 4-úö äÿôÿ êàíîå öçðÿ ïëàíåòèí ÿí ýöúëöñö îëäóüóíó ñöáóòà éåòèðèá.
30 éàøëû èäìàí÷ûìûç ôèíàë éöðöøöíäÿ ôèíèøÿ 38,462 ñàíèéÿéÿ ÷àòàðàã ÿí éàõûí ðÿãèáè, ðóñèéàëû Èâàí
Øòûëû 0,255 ñàíèéÿ ýåðèäÿ ãîéóá.
Áöðöíú ìåäàëà èñÿ 39,060 ñàíèéÿ
íÿòèúÿ èëÿ èñïàíèéàëû Àëôîíñî Áåíàâèäåñ Ëîïåñ äå Àéàëà ëàéèã ýþðöëöá.
2 íÿôÿðëèê êàíîå ãàéûüû (Ú-2) èëÿ
500 ìåòð ìÿñàôÿéÿ éöðöøäÿ Ñåðýåé Áåçóãëûé - Àëåêñåé Êóïèí äóåòè äÿ ìåäàëà éàõûí îëóá. Ëàêèí îí-
ëàð ÿñàñ ôèíàëäà ôèíèøÿ 1 äÿãèãÿ
46,094 ñàíèéÿéÿ ÷àòàðàã, 5-úè éåðëÿ
êèôàéÿòëÿíèáëÿð.
Öìóìèééÿòëÿ, äöíéà ÷åìïèîíàòûíäà 78 þëêÿäÿí 956 èäìàí÷û ìö-
áàðèçÿ àïàðûá. Àçÿðáàéúàíû 1 êàéàê÷û âÿ 6 êàíîå÷è òÿìñèë åäèá. Úÿìè 30 þëêÿíèí ìåäàë ãàçàíäûüû íöôóçëó éàðûøäà ìèëëèìèç ìåäàë ÿéàðûíäà 15-úè îëóá.
Милли команданыn heyəti açıqlandı
Áóíóíëà äà Å.Ìÿììÿäîâ þëêÿìèçèí úöäî
òàðèõèíäÿ èëê äÿôÿ äöíéà ÷åìïèîíó îëóá. Þçö äÿ
31 éàøëû èäìàí÷ûìûç ôÿõðè êöðñöíöí ÿí éöêñÿê
ïèëëÿñèíÿ ÿââÿëëÿð ÷ûõûø åòäèéè 90 êã ÷ÿêè äÿðÿúÿñèíäÿ éîõ, éåíè - 100 êã ÷ÿêèäÿ ãàëõûá.
Úöäî÷óìóç ìöáàðèçÿéÿ 1/16 ôèíàë ìÿðùÿëÿñèíäÿí áàøëàéûá. Î, ÿââÿëúÿ Îð Ñàññîíó (Èñðàèë) öñòÿëÿéèá, 1/8 ôèíàëäà Äàâèä Àëàðçàéà (Èñïàíèéà) ãàëèá ýÿëèá. 1/4 ôèíàëäà Òàêàøè Îíîíó (Éàïîíèéà) äà öñòÿëÿìÿéè áàúàðàí òÿìñèë÷èìèç éàðûìôèíàëäà Ñîéèá Êóðáàíîâäàí (Þçáÿêèñòàí) öñòöí îëóá.
Ôèíàëäà Åëõàí Ìÿììÿäîâ 2012-úè èë Ëîí-
òÿòáèã åäÿðÿê ùåñàáäà èðÿëè ÷ûõûá. Å.Ìÿììÿäîâ áó öñòöíëöéöíö ñîíàäÿê ÿëäÿí âåðìÿéèá
âÿ êàðéåðàñûíäà èëê äÿôÿ äöíéà ÷åìïèîíó îëóá.
Ãåéä åäÿê êè, ÿââÿëëÿð úöäî÷óëàðûìûçäàí
Íàçèì Ùöñåéíîâ âÿ Åëíóð Ìÿììÿäëè Îëèìïèéà ÷åìïèîíó îëñàëàð äà, äöíéà ÷åìïèîíàòëàðûíäà ÿí éàõøû ùàëäà ýöìöø ìåäàëëà êèôàéÿòëÿíèáëÿð. Åëõàí Ìÿììÿäîâ èñÿ éåíè áàø ìÿøã÷è Ïåòåð Çàéçåíáàùåðèí ðÿùáÿðëèéè àëòûíäà òàðèõ éàçûá.
Õàòûðëàäàã êè, Áðàçèëèéàäàêû äöíéà ÷åìïèîíàòûíäà äàùà þíúÿ Îðõàí Ñÿôÿðîâ (60 êã) áöðöíú
ìåäàë ãàçàíûá. Áåëÿëèêëÿ, ìèëëèìèç áó ìóíäèàëû
1 ãûçûë, 1 áöðöíú ìåäàëëà áàøà âóðóá.
İsrail və Azərbaycan milli komandaları sentyabrın
7-də Ramat Gan şəhərində qarşılaşacaqlar. AFFAdan bildirmişlər ki Braziliyada təşkil olunacaq futbol üzrə 2014-cü il dünya çempionatının seçmə
mərhələsi çərçivəsində keçiriləcək bu oyuna hazırlıq məqsədi ilə millimiz sentyabrın 4-dən etibarən
Ramat Gan şəhərində təlim-məşq toplanışında
olacaqdır.
Ìèëëèìèçèí ùåéÿòèíÿ Êàìðàí Àüàéåâ («Áàêû»),
Àíàð Íÿçèðîâ («Ñóìãàéûò»), Ñÿëàùÿò Àüàéåâ («Èíòåð»), Ðÿøàä Ñàäûãîâ («Ãàðàáàü»), Âîëîäèìèð Ëåâèí
(«Ãÿáÿëÿ»), Ðàñèì Ðàìàëäàíîâ («Õÿçÿð-Ëÿíêÿðàí»),
Ìàùèð Øöêöðîâ («Íåôò÷è»), Åëíóð Àëëàùâåðäèéåâ («Õÿçÿð-Ëÿíêÿðàí»), Ìàêñèì Ìåäâåäåâ («Ãàðàáàü»),
Óôóê Áóäàê («Åñêèøåùèðñïîð», Òöðêèéÿ), Áÿäàâè Ùöñåéíîâ («Ãàðàáàü»), Ãàðà Ãàðàéåâ («Ãàðàáàü»), Ðóñëàí Àáûøîâ («Ðóáèí», Ðóñèéà), Åëùàä Íÿçèðè («Ðÿâàí»), Ðÿøàä Ñàäèãîâ («Íåôò÷è»), Ðàùèä ßìèðãóëèéåâ
(«Õÿçÿð-Ëÿíêÿðàí»), Úàâèä Ùöñåéíîâ («Áàêû»), Àðàç
Àáäóëëàéåâ («Íåôò÷è»), ßôðàí Èñìàéèëîâ («Áàêû»),
Âöãàð Íàäèðîâ («Ãàðàáàü»), Ðàóô ßëèéåâ («Áàêû»),
Úèùàí Þçêàðà («Ñèâàññïîð», Òöðêèéÿ), Ðöôàò Äàäàøîâ
(«Êàèçåðñëàóòåðí ÛÛ», Àëìàíèéà) âÿ Ðóñëàí Ãóðáàíîâ
(«Ñóìãàéûò») äÿâÿò îëóíìóøëàð.
mozaika
Mobil telefonların uzaq məsafəyə
tullanılması üzrə çempionat
мараглы
Ìîáèë òåëåôîíëàðûí óçàã ìÿñàôÿéÿ òóëëàíûëìàñû
Ãàäûíëàð àðàñûíäà èñâå÷ëè Îñ Ëóíäãðåí ìîáèë
öçðÿ íþâáÿòè äöíéà ÷åìïèîíàòû Ôèíëàíäèéàíûí òåëåôîíó 40.41 ìåòð óçàãëûüûíäà ìÿñàôÿéÿ òóëëàÑàâîíëèííà øÿùÿðèíäÿ êå÷èðèëèá.
ìàãëà áèðèíúè éåðÿ ëàéèã ýþðöëöá.
Õàòûðëàäàã êè, ìîáèë òåëåôîíëàðûí óçàã ìÿñàôÿ«ÛÚÒíåwñ.àç» åëåêòðîí õÿáÿð õèäìÿòè «ùè- éÿ òóëëàíûëìàñû öçðÿ éàðûø èëê äÿôÿ 2000-úè èëäÿ Ñàòåúù.íåwñðó.úîì» ñàéòûíà èñòèíàäÿí áèëäèðèð êè, êè- âîíëèííà øÿùÿðèíäÿ êå÷èðèëèá. Èäåéàíûí ìöÿëëèôè Êðèñøèëÿð àðàñûíäà áèðèíúè éåðÿ ôèí Ðèê Õàâàðèíåí ëàéèã òåí Ëóíääóð. ×åìïèîíàòäà èñòÿíèëÿí øÿõñ èøòèðàê
ýþðöëöá. Î, ìîáèë òåëåôîíó 97,73 ìåòð ìÿñàôÿéÿ åäÿ áèëÿð: ÿñàñ òÿëÿá îäóð êè, ìîáèë òåëåôîíóí ÷ÿêèòóëëàéûá.
ñè 220-400 ãðàì àðàëûüûíäà îëìàëûäûð.
600 maşın qiymətinə nömrə nişanı
«Êùàí Äåñèýí òöíèíã» øèðêÿòèíèí áàíèñè âÿ ñàùèáè Àôçàë Êàí îíà ìÿõñóñ îëàí Ô1 íþìðÿ íèøàíûíû
ñàòìàãäàí èìòèíà åäèá. Ýöíäÿëèê Áðèòàíèéà ãÿçåòè
«Äàèëé Ìàèë»èí áèëäèðäèéè êèìè, ïîòåíñèàë àëûúû ùÿìèí íþìðÿ íèøàíû ö÷öí 6 ìèëéîí ôóíò-ñòåðëèíã
õÿðúëÿìÿéÿ ùàçûð èäè.
Ìÿëóìàò ö÷öí áèëäèðÿê êè, Áèðëÿøìèø Êðàëëûãäà áó ïóëà 600 ÿäÿä «Ôîðä
Ôèåñòà», 75 «Ðàíýå Ðîâåð» âÿ éà àëòû
«Áóýàòòè Âåéðîí» àëìàã îëàð. Éåðè ýÿëìèøêÿí, áó ãåéðè-àäè íþìðÿ íèøàíû ìÿùç
Êàíûí øÿõñè «Áóýàòòè»ñèíè áÿçÿéèð. Áèçíåñìåí îíó 2008-úè èëäÿ áóíäàí õåéëè
óúóç, ëàêèí éåíÿ äÿ áþéöê ïóëà - 440
ìèí ôóíò-ñòåðëèíãÿ àëàðàã þçöíÿìÿõñóñ
Áðèòàíèéà ðåêîðäó òÿéèí åòìèøäè.
Ô1 - Êàíûí éûüäûüû óíèêàë íþìðÿ íèøàíëàðû êîëëåêñèéàñûíûí ÿí ñåâèìëè, ëàêèí
éåýàíÿ îëìàéàí íöìóíÿñèäèð. Ìÿñÿëÿí, òöíèíã øèðêÿòèíèí áàø÷ûñûíà ìÿõñóñ
«ÑËÐ ÌúËàðåí»èí íþìðÿ íèøàíûíû 200300 ìèí ôóíò-ñòåðëèíã äÿéÿðèíäÿ ãèéìÿòëÿíäèðèðëÿð.
Áàø òóòìàéàí ñàçèø ùàããûíäà Êàíûí ìÿòáóàò
êàòèáèíèí øÿðùè êèôàéÿò ãÿäÿð ãûñà îëóá: «Áèçÿ Ô1
íþìðÿëè íèøàí ö÷öí áèð íå÷ÿ ìèëéîí ôóíò òÿêëèô åòäèëÿð, àììà áèç òÿêëèôè ðÿää åòäèê. Úÿíàá Êàíûí þç
ñåâèìëè íþìðÿñèéëÿ àéðûëìàã àðçóñó éîõäóð».
Sazan balıqları axtarışa hazırlanır
Òöðêèéÿ ÊÈÂ-äÿ éàéûëìûø õÿáÿðÿ ýþðÿ, áåë÷èêàëû àëèìëÿð èòëÿð êèìè ñàçàí áàëûãëàðûíûí äà øÿðòè
ðåôëåêñëÿðè âàñèòÿñèëÿ äÿíèçÿ àòûëìûø âÿ éà áîüóëìóø èíñàíëàðûí úÿñÿäëÿðèíè òàïà áèëÿúÿêëÿðèíÿ èíàíûðëàð. Ëèåýå Óíèâåðñèòåòèíèí íöìàéÿíäÿñè Ïîíñ èòëÿðèí ãîõó
âàñèòÿñèëÿ èçè àõòàðìàã
ö÷öí þéðÿäèëäèêëÿðèíè, ãîõó ãàéíàüû íû òàï äûã äà
ìöêàôàòëàíäûðûëäûüûíû íöìóíÿ ýÿòèðÿðÿê åéíè öñóëóí
ñàçàí áàëûãëàðûíà äà òÿòáèã åäèëÿ áèëÿúÿéèíè
äåìèøäèð. Àíúàã äÿíèçäÿ èçëÿìÿéèí ÷ÿòèí îëàúàüû ö÷öí îíëàðûí öçÿðèíäÿ þòöðöúöëÿðèí éåðëÿøäèðèëÿúÿéèíè áèëäèðìèøäèð. Ñàçàí èòàÿòúèë, äþçöìëö, îêñè-
ýåíèí àç îëäóüó àøàüû òåìïåðàòóðëó ñóëàðäà éàøàìàã ãàáèëèééÿòëè áàëûã îëäóüóíà, éåòèøäèðèëìÿñèíèí
âÿ áÿäÿíèíÿ þòöðöúö éåðëÿøäèðèëìÿñèíèí íèñáÿòÿí
àñàíëûüûíà ýþðÿ ñå÷èëèá.
Áåë÷èêàëû àëèìëÿð ùàçûðäà òÿëèì
êå÷ìÿê
ö÷öí úÿñÿä
ãîõóñó ùîïäóðóëìóø éåìÿêëÿðëÿ áàëà ñàçàí áàëûãëàðûíûí éåòèøäèðèëìÿñè âÿ àðòûðûëìàñû öçÿðèíäÿ èøëÿéèðëÿð. Àðàøäûðìà ìöâÿôôÿãèééÿòëè îëàðñà, ñàçàí ìöíàãèøÿëÿð âÿ éà
ñóíàìè áàø âåðäèéè ñóëàðäà àõòàðûø èøèíè «öçÿðëÿðèíÿ
ýþòöðÿúÿêëÿð».
elm
İnsanların fikirləri «oxunacaq»
Íèäåðëàíäûí Íåéìåãåí Óíèâåðñèòåòèíèí ìöòÿõÿññèñëÿðè èíñàíëàðûí ôèêðèíè ùÿðôè ìÿíàäà
îõóìàüà èìêàí âåðÿí òåõíîëîýèéàíûí ùàçûðëàíìàñû ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðèáëÿð.
Áóíóí ö÷öí ìàãíèò-ðåçîíàíñ
òîìîãðàôèéàñû âÿ õöñóñè ïðîãðàì
òÿìèíàòûíà ìàëèê êîìïöòåðäÿí èñòè ôà äÿ îëó íóð. «ÛÚÒíåwñ.àç»
åëåêòðîí õÿáÿð õèäìÿòè «èúò.àç»
ñàéòûíà èñòèíàäÿí áèëäèðèð êè, õöñóñè àëãîðèòì èíñàíëàðûí ìöÿééÿí
ìÿòíè îõóéàðêÿí ùàíñû ùÿðôÿ áàõäûüûíû òÿéèí åòìÿéÿ èìêàí âåðèð.
Òåõíîëîýèéà ùÿëÿ êèôàéÿò ãÿäÿð àñòà èøëÿéèð âÿ èíñàí ìöÿééÿí ìÿòíè àäè ñöðÿòëÿ îõóäóãäà
ôèêðè «îõóìàã» èìêàíûíà ìàëèê
äåéèë. Àëèìëÿð ÿìèíäèðëÿð êè, áèð
ìöääÿò ñîíðà áó òåõíîëîýèéàäàí
òÿêúÿ ìÿòíëÿðè äåéèë, òÿñâèðëÿðè
äÿ òàíûìàã ö÷öí èñòèôàäÿ åòìÿê
ìöìêöí îëàúàã.
технолоэийа
«Skype»ın 10 yaşı tamam oldu
«Ñêéïå» èíòåðíåò-òåëåôîíèéà
õèäìÿòè 10 éàøûíû ãåéä åäèð. Ùàçûðäà òÿõìèíÿí ùÿð ö÷ áåéíÿëõàëã
çÿíýäÿí áèðè «Ñêéïå» öçÿðèíäÿí
ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Ñþçöýåäÿí õèäìÿòèí éàðàäûúûëàðû - èñâå÷ëè Íèêëàñ
Çåííñòðîì âÿ äàíèìàðêàëû
Éàíóñ Ôðèñ îíó 2003-úö
èëäÿ 3,1 ìèëéàðä äîëëàð ãèéìÿòèíÿ Åáàé
øèðêÿòèíÿ ñàòàðàã èøäÿí
óçàãëàøûáëàð.
Ñîíóíúó èíòåðíåò-òåëåôîíèéà õèäìÿòè âàñèòÿñèëÿ ýÿëèð ÿëäÿ åòñÿ äÿ,
ëàêèí îíó öìóìè ñòðóêòóðà èíòåãðàñèéà åäÿ áèëìÿéèá.
Ìèëëè.àç áèëäèðèð êè, «Ñêéïå»ûí
èëê ñåðâåð êîììóòàñèéàñû 2003úö èë àâãóñòóí 29-äà Òàëëèííäÿ
èøÿ ñàëûíûá âÿ î çàìàí øèðêÿò ñà-
äÿúÿ èøëÿéÿí þäÿíèøñèç èíòåðíåòòåëåôîí øöàðûíû èðÿëè ñöðöá.
«Òåëåýåîýðàïùé»íèí ìÿëóìàòëàðûíà ÿñàñÿí, «Ñêéïå» àðòûì òåìïèíÿ ýþðÿ áöòöí ÿíÿíÿâè òåëåôîí
ðàáèòÿñè îïåðàòîðëàðûíû öñòÿëÿéèð.
Èíòåðíåò-òåëåôîíèéà õèäìÿòèíèí
ÿìÿêäàøëàðû äåéèáëÿð êè, îíëàðûí ùÿëëè áåéíÿëõàëã ðàáèòÿ ñèñòåìèíÿ þç òÿñèðèíè ýþñòÿðèá, ëàêèí 2008-úè èëäÿí
àðòûì òåìïè çÿèôëÿéèá, ùàëáóêè øèðêÿò äàùà áþéöê óüóð ãàçàíà áè-
ëÿðäè.
2005-úè èëäÿ «Ñêéïå» ìÿòí
ìåñàæëàðûíû òÿòáèã åòìÿéÿ áàøëàéûá. Ëàêèí øèðêÿò àíè ìåñàæ äöíéàñûíäà öñòöíëöê ÿëäÿ åäÿ áèëìÿéèá, ùÿð÷ÿíä êè, 2007-úè èëäÿ ìåñàæëàð òðàôèêèí ùÿúìèíÿ ýþðÿ ñÿñëè
öíñèééÿòè öñòÿëÿéèá. «Âèäåîöíñèééÿò ùÿìè øÿ
ÿñàñ, ìÿòí
ìåñàæëàðû èñÿ
èêèíúè îëóá»,
- «Ñêéïå»ûí
ñàáèã ìöùÿíäèñè Õåíí Ðóêåë
ïðîá ëå ìè øÿðù
åäÿðêÿí áåëÿ äåéèá.
Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, øèðêÿòèí ÿí
áþéöê êîðïîðàòèâ ñÿùâè îíóíëà
áàüëû îëóá êè, î, éàëíûç ñÿñëè çÿíýëÿð
âàñèòÿñèëÿ ýÿëèð ÿëäÿ åäèá, áàøãà
õèäìÿòëÿð èñÿ êîììåðñèéàëàøäûðìà ö÷öí ëàçûìûíúà èíêèøàô åòäèðèëìÿéèá.
Müdriklər deyib ki...
«Ağıllı insan heç vaxt üzr istəmək
məcburiyyətində qalmaz»
Ralf Emerson (1803-1882)