Untitled - Tilkinin Dilinden

Transkript

8
Pardus-Linux e-dergi
Mart 2009 Sayı 6
İÇİNDEKİLER
Editörden
C ile Programlama II
Gnu/Linux Dünyasından Haberler
Gnu/Linux Antivirüs Yazılımları
Torrent ve Ktorrent
Python Modülü : optparse
Pardus'ta Python 3.0
Happy Hacking!
Firefox Eklentileri
Qucs ile Doğru Akım Devre Analizi
Oyun İnceleme: Ri-Li
Web Site Tanıtımları
Kitap Tanıtımlar
Pardusum
DOruk FİŞEK Röportajı
1
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
1
2
6
10
15
18
20
23
25
28
32
35
36
37
38
Mart 2009 Sayı 6
EDİTÖRDEN
Nihad KARSLI [email protected]
Sevgili özgür yazılım ve özgür düşünce dostları,
Pardus-Linux.org 'un zor ve kısıtlı şartlar altında yayımladığı Pardus-eDergi'nin
yeni bir sayısını da sizlerle buluşturmanın mutluluğu içerisindeyiz.
Dostlar, bu dergi teknik servis ya da sizlere hiç bir yerde ulaşamayacağınız yeni
bilgiler sunmuyor. Bu dergi, özgür yazılımın terini, kokusunu, sıcaklığını ve
içtenliğini sunuyor.
Bu dergi olabildiğince özgür, samimi ve bir o kadar da özverili olarak özgür
yazılıma elinde olanı veriyor.
Bu sayımızda Türkiye'nin en büyük özgür yazılım topluluğu yani Linux
Kullanıcıları Derneği'nin yönetim kurulu başkanı ile röportaj yaptık. Pardus eDergi
yaklaşımı ile çok verimli ve güzel sonuçlar çıktığını düşünüyorum.
Yine bu sayımızda oldukça teknik ve derin bilgi gerektiren konular yanında, el
kitabı gibi zaman zaman ihtiyaç duyabileceğiniz konularda anlaşılır şekilde bilgiler
içeren yazılım tanıtımlarını sizlere sunuyoruz.
Uzun bir duraksamadan sonra yeniden heyecanla dergimizi çıkarmaya başladığımız
şu 2-3 aydır bir şeyin farkına vardık ki, bu zor ama zevkli iş yararlı oluyor. Her
sayımızda yeni şeylerin üstesinden geliyoruz. Ve hep daha iyi şeyler veriyor ve
vermek için enerji buluyoruz. Tabii ki bu enerjinin en büyük kaynağı okurlarımız.
Rakam vermeyeceğim ancak her sayıda basılı yayınların üzerinde ve gittikce artan
oranda okuyucumuzun olması bizi mutlu ediyor. Gelecek sayımızda ve içinde yine
süprizlerle dolu özgür yazılım topluluğunun sıcak satırlarını bulacağınız dergimizde
görüşmek üzere..
Özgür kalın.
2
CC
Mart 2009 Sayı 6
C ile PROGRAMLAMA II
M. Talha İLHAN
[email protected]
Yazılım Geliştirme Dilinde Veri Tipleri
Alfasayısal veri tipi katar,
string şöyle tanımlanır:
dizgi
veya orijinal deyimiyle
string'dir.
Bir
char <nesne ismi>[<nesne uzunluğu>] <;>
Veri tipleri türlerine göre ve belirlenişlerine göre diye iki şekilde
sınıflandırılırlar. Belirlenişlerine göre sınıflandırmada:
1-C'de zaten var olan veri tipleri.
2-Programcı tarafından oluşturulan veri tipleri.
Şimdi örnek olarak şöyle açıklayabilirim. Stringler program başladığında
bellekte yerleri ayrılacağından kaplayacağı uzunluğu biz belirliyoruz.
Örneğin bir string tanımlaması aşağıdaki gibi olur:
Türlerine göre sınıflandırma ise şöyledir:
1-Sayısal veri tipleri.
2-Alfasayısal veri tipi.
Burada 20 karakter uzunluğunda isim adında bir dizgi açtık.
Hatırlatma: Kullanılmayan karakterler NULL karakter olur.
Evet genel olarak veri tiplerimiz bunlar ileride kullandıkça long, short ve
double'dan da bahsedeceğiz. Yine de kısaca bahsedelim:
Bir değişkeni tanımlarken değişken türünün başına long eklemek artırır
short eklemek kısaltır. Her değişken türü ilk başta signed yani işaretli olur.
Bu hem pozitif hem de negatif olabileceğini gösterir. Eğer başına
unsigned eklenirse negatif olmaz ama pozitif sınır iki katına çıkar. Double
ise bir nevi floatın genişletilmiş hali.
char isim[20];
Bu yazıda sayısal veri tiplerinden bahsedeceğiz. Temel olarak C'de tamsayı
ve kayan noktalı sayı (ondalıklı sayı,kesirli sayı gibi) olmak üzere 2'ye
ayrılır. Daha sonra bunların başına eklenen short, long, unsigned gibi
eklentilerle kapsadıkları alan azaltılır veya artırılır. Veri tiplerini tek tek
işlemeden önce değişken nasıl tanımlanır onu da görelim:
<tür> <nesne ismi> <;>
Temel Giriş & Çıkış Fonksiyonları “printf ve scanf”
printf Fonksiyonu
Değişkenlerin içerisindeki değerler aslında bellekte ikili sistemde
tutulmaktadır. Bir değişkenin içerisindeki değerin ekrana, kaçlık sistemde
ve nasıl yazdırılacağı programcının isteğine bağlıdır. Değişkenlerin
içerisindeki değerlerin ekrana yazdırılmasında printf fonksiyonu
kullanılır. printf standart bir C fonksiyonudur.
Örneğin: int a;
bir tanımlamadır.
int(integer)=>Tamsayı
Bildiğiniz tamsayıdır.
1. Aralığı: -32.768 ve 32.767 dır.
2. Bellekte 2 byte yer kaplar.
3. Unix sistemlerde 4 byte yer kaplar.
float=>Kayan
aslında çok ayrıntılı özelliklere sahip bir fonksiyondur. Burada
yalnızca temel özellikleri görsel bir biçimde açıklanacaktır. printf iki
tırnak içerisindeki karakterleri ekrana yazar. Ancak iki tırnak içinde
gördüğü % karakterlerini ekrana yazmaz. printf fonksiyonu % karakterlerini
yanındaki karakter ile birlikte format karakteri olarak yorumlar. Format
printf
noktalı sayı
Özellikleri:
1. Aralığı : -3.4x10^18 ile 3.4x10^18
2. Bellekte 4 byte yer kaplar.
3
Mart 2009 Sayı 6
M. Talha İLHAN
[email protected]
karakterleri iki tırnaktan sonra yazılan parametrelerle birebir eşleştirilir.
Örnek:
int x, y;
(okunabilirliği artırdığı için) daha çok tercih edilmektedir.
Yukarıdaki tabloya göre unsigned int türünden bir sayıyı aşağıdaki
şekillerde yazdırabiliriz :
x = 125;
unsigned int u;
y = 200;
printf("%u", u);
printf("x = %d\ny = %d\n", x, y);
printf("%o, u);
printf("%x, u);
fonksiyonunun yukarıdaki şekilde çağrılmasıyla
içindeki değerler ekrana onluk sistemde yazdırılacaktır.
printf
x
// u sayısını 10'luk sistemde yazar
//
u sayısını
8'lik sistemde yazar
// u sayısını 16'lık sistemde yazar
ve y değişkeni
short bir sayıyı yazarken
kullanıyoruz :
Format karakterleri yerine eşlenen değişkenlerin içerisindeki değerler
ekrana yazılır. Format karakterleri sayıların ekrana nasıl yazılacağını
belirtmekte kullanılır.
d o u
ya da
x
karakterlerinden önce
karakterini
l
karakterini
short int sh;
printf("%hd", sh);
// 10'luk sistemde yazar
unsigned short int unsh;
printf("%hu", unsh);
format
Anlamı karakteri
printf("%ho", unsh);
// 8'lik sistemde yazar
%d
int türünü desimal sistemde yazar.
printf("%hx", unsh);
%ld
long türünü desimal sistemde yazar
%x
unsigned int türünü hexadecimal sistemde yazar.
%X
h
// 16'lık sistemde yazar
long bir sayıyı yazarken d o u ya da
kullanıyoruz :
unsigned int türünü hexadecimal sistemde yazar.(semboller büyük
harfle)
x
karakterlerinden önce
long int lo;
%lx
unsigned long türünü hexadecimal sistemde yazar.
printf("%ld", lo);
%u
unsigned int türünü decimal sistemde yazar.
unsigned long int unlo;
%o
unsigned int türünü oktal sistemde yazar.
printf("%lu", unlo);
%f
float ve double türlerini desimal sistemde yazar.
printf("%lo", unlo);
// 8'lik sistemde yazar
%lf
double türünü desimal sistemde yazar.
printf("%lx", unlo);
// 16'lık sistemde yazar
%e
gerçek sayıları üstel biçimde yazar.
%c
char veya int türünü karakter görüntüsü olarak yazdırır.
%s
string olarak yazdırır.
%lf
long double türünü desimal sistemde yazdırır.
Yukarıdaki bilgilerde unsigned bir tamsayıyı printf fonksiyonuyla 8'lik ya
da 16'lık sistemde yazdırabileceğimizi gördük. Peki signed bir tamsayıyı
8'lik ya da 16'lık sistemde yazdıramaz mıyız? Yazdırırsak ne olur? Söz
konusu signed tamsayı pozitif olduğu sürece bir sorun olmaz. Sayının
işaret biti 0 olduğu için sayının nicel büyüklüğünü etkilemez. Yani doğru
sayı ekrana yazar, ama sayı negatifse işaret biti 1 demektir. Bu durumda
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi double türü hem %f format karakteri
hem de %lf format karakteri ile yazdırılabilmektedir. Ama %lf
4
Mart 2009 Sayı 6
M. Talha İLHAN
[email protected]
ekrana yazılacak sayının işaret biti de nicel büyüklüğün bir parçası olarak
değerlendirilerek yazılır. Yani yazılan değer doğru olmayacaktır. %
karakterinin yanında önceden belirlenmiş bir format karakteri yoksa , %
karakterinin yanındaki karakter ekrana yazılır. %%, (%) karakterini yaz
anlamına gelir.
scanf(“%d%d”, &x, &y);
Fonksiyonu
scanf fonksiyonu klavyeden her türlü bilginin girişine olanak tanıyan
standart bir C fonksiyonudur. scanf fonksiyonu da printf fonksiyonu gibi
aslında çok detaylı, geniş kullanım özellikleri olan bir fonksiyondur.
Ancak biz bu noktada scanf fonksiyonunu yüzeysel bir şekilde
tanıyacağız.
5
Yukarıdaki örnekte x ve y sayıları için desimal sistemde klavyeden giriş
yapılmaktadır. Giriş arasına istenildiği kadar boşluk karakteri konulabilir.
Yani ilk sayıyı girdikten sonra ikinci sayıyı SPACE, TAB ya da ENTER
tuşuna bastıktan sonra girebilirsiniz. Örneğin:
scanf
60
biçiminde bir giriş geçerli olacağı gibi;
5
60
biçiminde bir giriş de geçerlidir. scanf fonksiyonuna gönderilecek diğer
argumanlar & operatörü ile kullanılmaktadır. & bir gösterici operatörüdür.
Bu operatörü göstericiler konusunda öğreneceğiz. scanf fonksiyonunun
yalnızca giriş için kullanılır, ekrana yazmak için printf fonksiyonun
kullanmamız gerekir :
fonksiyonunun da birinci parametresi bir stringdir. Ancak bu string
klavyeden alınacak bilgilere ilişkin format karakterlerini içerir. Bu format
karakterleri önceden belirlenmiştir ve % karakterinin yanında yer alırlar.
scanf
fonksiyonunun kullandığı format karakterlerinin printf
fonksiyonunda kullanılanlar ile aynı olduğunu söyleyebiliriz. Yalnızca
gerçek sayılara ilişkin format karakterlerinde önemli bir farklılık vardır.
printf fonksiyonu %f formatı ile hem float hem de double türden verileri
ekrana yazabilirken scanf fonksiyonu %f format karakterini yalnızca float
türden veriler için kullanır. double tür için scanf fonksiyonunun kullandığı
format karakterleri %lf şeklindedir. scanf fonksiyonunun format kısmında
format karakterlerinden başka bir şey olmamalıdır. printf fonksiyonu çift
tırnak içindeki format karakterleri dışındaki karakterleri ekrana yazıyordu,
ancak scanf fonksiyonu format karakterleri dışında string içine yazılan
karakterleri ekrana basmaz, bu karakterler tamamen başka anlama
gelecektir. Bu nedenle fonksiyonun nasıl çalıştığını öğrenmeden bu
bölgeye format karakterlerinden başka bir şey koymayınız. Buraya
konulacak bir boşluk bile farklı anlama gelmektedir.
scanf
#include “stdio.h”
int number;
main()
printf(“bir sayi giriniz : “);
{
scanf(“%d”, &number);
char ad[20],soyad[20];
Evet biraz da örnek yapalım.
int dgmyili;
#include “stdio.h”
printf(“Adinizi giriniz ”);
main()
scanf(“%s”,ad);
{
printf(“Soyadinizi giriniz ”);
int sifre;sifre=2009;
scanf(“%s”,soyad);
printf(“Sifreniz %d'dir”,sifre);
printf(“Dogum yilinizi giriniz ”);
return 0;
scanf(“%d”,&dgm);
}
printf(“\n”);
printf(“Adiniz : %s\n”,ad);
Burada basit bir program
yaptık.
printf(“Soyadiniz : %s\n”,soyad);
printf(“Dogum yiliniz: %d\n”,dgm);
return 0;
Bir basit program:
int x, y;
5
}
Mart 2009 Sayı 6
GNU/LINUX DÜNYASINDAN HABERLER
LKD Seminerler Dizisi
Google Earth 5 Duyuruldu
Geçen yıl ilk kez yapılan ve 4 seminerden oluşan
seminerler dizisinin ikincisi bu yıl Bilkent Üniversitesi
Teknoloji Topluluğu ve LKD Seminer Çalışma
Grubu'nun işbirliğiyle Bilkent Üniversitesi Mithat
Çoruh ve C Blok Amfilerinde yapılacaktır. 10, 17, 24
ve 31 Mart tarihlerinde yapılacak olan seminerlerin
konuları sırasıyla Meraklısına GNOME, Kısaca
Django, Linux Nedir? XEN ve Sanallaştırma.
Oturduğunuz yerden birçok yeri görmenize
olanak sağlayan Google Earth yeni sürümünü
duyurdu. Bu sürümde göze çarpan en önemli
özellikler, bir bölgede zamanla meydana gelen değişimleri görebileceğiniz
tarihsel yolculuk, National Geographic ve BBC gibi basın kuruluşlarının
hazırladığı belgesellerle okyanuslara dalış ve Google Earth'de gezmiş
olduğunuz yerleri kamera kaydı yaparmış gibi kaydedip, gezintinizi
izleyebilme imkanı.. Google Earth'ü yüklemek için kendi sitesinden ikili
paketi indirebileceğiniz gibi, eDergimizin 4. sayısında tanıttığımız GooPi
adlı yazılımla Pisi paketini hazırlayabilir ve sağlıklı bir kurulum
yapabilirsiniz.
Wine 1.1.16 Duyuruldu
Nova : Küba'dan Penguen Aromalı Püro!
Bir önceki sayımızda yine güncelleme haberini verdiğimiz
Wine'nın geliştiricileri boş durmamış ve hata kayıt
sistemlerine[1] girilen onlarca hatayı düzeltmişler, Gecko
motorunu güncellemişler, winegcc ile çapraz ortam derleme,
MS Metin Framework, gelişmiş SANE tarayıcı, sayısal CD
eDergimizin 5. sayısında haberini vermiş
olduğumuz Rusya'nın Linux tabanlı işletim
sistemi projesinden sonra Küba da Linux tabanlı
bir işletim sistemi geliştireceğini duyurdu. Adı
Nova olan işletim sistemini sayesinde, hükümetin
bir Amerikan şirketi olan Microsoft'un ürünlerini
kullanmasından
ve
Amerikan
güvenlik
ajanlarının
Microsoft
kodlarına
erişim
haklarından doğan güvenlik tehditinin ortadan
kaldırılacağı, ayrıca Amerikan egemenliğine bir
başka darbe vuracağı bildiriliyor. Bilgisayarların
yüzde 20'sinde Linux kullanılan ülkede, bu oranın beş yıl içinde yüzde 50'ye
çıkarılması hedefleniyor ve özgür yazılım hareketinin Küba insanının
bağımsızlık ve egemenlik yolundaki idelojisiyle yakın olduğu bildiriliyor.
Avidemux 2.4.4 Sürümüne Terfi Etti
Geçen sayımızda yazarımız Serdar Kaçmaz tarafından
tanıtılan ve bir film uygulaması gösterilen Avidemux'un
yedi ay aradan sonra yeni sürümü olan 2.4.4 duyuruldu.
Bir önceki sürüme göre MPEG, MP4, JPEG, PNG,
BMP/DIB desteği iyileştirilen bu sürümde MOV
dosyalarını açarken meydana gelen çökmelere neden
olan hata onarılmış, QT arayüzü tam fonksiyonel hale
getirilmiş ve komut satırında AAC dil desteği eklenmiş.
Avidemux 2.4.4 'ün 2.4.x serisinin son sürümü olması ve
gelecek sürümün 2.5 olması düşünülüyor.
6
Mart 2009 Sayı 6
KOffice 2.0 Beta 7 Duyuruldu
Cepte Nvidia ve Google İşbirliği
Bir önceki sürümden yaklaşık bir ay sonra çıkan
KOffice 2.0 Beta 6'da, önceki sürüme göre birçok
yazılım hatası onarılmış. Bu sürümle gelen önemli
özelliklere bakacak olursak : KSpread 'da
birleştirilmiş hücrelerin daha iyi çalışması, resimlerin
dosyadan yüklenebilmesi ve saklanabilmesi, belgeler
arasında yumuşak geçiş özelliği, Karbon için daha iyi
SVG desteği ve Kirita üzerinde iyileştirmeler
sağlandı.
Nvidia, akıllı telefonlar(smartphone)
için çıkarmayı düşündükleri Tigra
adlı entegre devreleri için Linux uygulamaları geliştirmek amacıyla Google
ile çalıştıklarını belirtti. Google'ın telefonlar için çıkarttığı açık kaynak
kodlu Android'le Tegra'nın birlikte kullanılmasının, telefonlara gelişmiş
grafik özellikleri kazandıracak olan Tigra'nın akıllı telefon üreticilerine
uyumunu hızlandırması düşünülüyor. Akıllı telefonlar için bir nevi ekran
kartı olan Tigra'nın, gelişmiş ekran özelliklerinin yanında daha uzun ömürlü
pil ve her zaman açık İnternet erişimi sunması hedefleniyor.
MIPS, Linux Vakfına Katıldı
Kâr amacı gütmeden, Linux'un gelişimini
hızlandırmak ve kullanımını yaygınlaştırmak
amacıyla çalışan Linux Vakfı, mikro işlemci, ağ
sistemleri gibi birçok pazarın liderlerinden olan
MIPS Teknoloji'nin vakfın üyelerinden biri
olduğunu açıkladı. Bu sayede MIPS'in çalışma
alanında, müşteri tabanlı Linux kullanımının
artması hedefleniyor.
Kdevelop 4 Beta 1 Duyuruldu
KDE'nin yazılım geliştirme araçlarından KDevelop 'un
4. sürümünün ilk betası duyuruldu. Beta sürüm
olmasının verdiği kararsızlıklar ve hataları yok
sayarsak, sahip olduğu önemli özellikler : gelişmiş C++
desteği, CMake ile bütünleşik çalışabilme, subversion,
git ve QT GUI Designer bütünleşmesi. Asus'tan
Android Tabalı EEE PC'ler Google tarafından cep telefonları için işletim
sistemi olarak düşünülen açık kaynak kodlu Android için Asus mühendisleri
göreve çağrıldı ve yıl sonuna kadar Android tabanlı EEE PC'ler yapılması
hedeflendi.
Mozilla'dan Web Tabanlı Geliştirme Aracı
Mozilla Labs'ta geliştirilen Bispin adlı web
tabanlı geliştirme aracıyla, ortak çalışmaya
imkan sağlayan, komut satırı ile bütünleşik olabilen, hızlı ve her yerden
erişilebilme imkanı sağlayan bir ortama sahip olabilirsiniz. JavaScript tabanlı
olan Bispin'e http://bispin.mozilla.com adresinden ulaşabilirsiniz.
7
Mart 2009 Sayı 6
BASH 4.0 Çıktı!
S3'ten OpenGL 3.0 ve VA-API Destekli GNU/Linux Sürücüsü
Komut satırında sıkça kullandığımız GNU Bourne-Again
Shell yani BASH yazılım geliştirme dilinin 4.0 sürümü
duyuruldu. Bu sürümde 3.x sürümüne göre birkaç hatanın
düzeltilmesinin
yanında,
diziler,
programlanabilir
tamamlanma fonksiyonu, söz dizimi gibi yenilikler içeriyor.
POSIX uyumsuzluğunun bir kısmı onarılarak, komut
çözümlemelerinin daha titiz bir şekilde gerçekleştirilmesi
sağlandı.
OpenGL 3.0 desteğiyle Aralık '08 'de
GNU/Linux
sürücüsünü
duyuracağını
söyleyen fakat üzerinden yaklaşık üç ay
geçmesine rağmen duyurmayan S3 şirketi,
nihayet GNU/Linux sürücüsünü Şubat '09
sonunda duyurdu. Üstelik duyurulan sürücü
sadece OpenGL 3.0 desteği değil aynı
zamanda H.264, VC-1 ve MPEG-2
çözümleme desteği de sunuyor.
XFCE 4.6 Final Sürümü Çıktı
İki yıldan fazla bir süredir geliştirilen Xfce 4.6'nın
nihayet kararlı sürümü çıktı. Yeni sürüm, gelişmiş
masaüstü yöneticisi ve daha fonksiyonel sağ tık menüsü,
gelişmiş oturum yönetimi, çoklu ses sistemlerini
destekleyen ve birden fazla ses kartını yönetme imkanı
sunan yeniden yazılmış ses karıştırıcı, erişebilirlik
seçenekleri, bilgisayar ayarlarını değiştirebilme, farklı
çalışma alanları gibi özellikler sunuyor. Xfce 4.6 ile tura
çıkmak isterseniz : http://www.xfce.org/about/tour
Marvell'den 5 Wattlık Mini GNU/Linux Sunucu
Marvell, yaklaşık adaptör boyutunda olan fakat
içinde 1200 Mhz işlemci, 512 MB flash, 512 MB
DRAM, Gigabit Ethernet ve USB 2.0 desteği
bulunan ve sadece 5 Watt güç harcayan mini
GNU/Linux sunucusunu duyurdu. Düşük ses, güç
tüketimi ile gerek yerel ağdan gerekse İnternet
üzerinden dosyalara erişim sağlayabilen sunucu,
henüz Türkiye'de satışa çıkmasa da sadece 49$.
Seminer: GNOME ve Özgür Yazılım Dünyası
Seminer: Linux ve Özgür Yazılım
İstanbul Kültür Üniversitesi Bilişim Topluluğu ve Bilişim
Platformu tarafından 27 Şubat'ta, GNOME Vakfı Başkanı
Behdad Esfahdod'un konuşmacı olarak katılımıyla
“GNOME ve Özgür Yazılım Dünyası” konulu seminer
verildi.
Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Topluluğu ve Linux
Kullanıcıları Derneği Seminer Çalışma Grubu işbirliğiyle,
26 Şubat'ta “Linux ve Özgür Yazılım” konulu seminer
verildi.
8
Mart 2009 Sayı 6
Seminer: Linux'a Derinlemesine Dalış
Amarok 2.0.2 – 'Only Time Will Tell' Duyuruldu
Kadir Has Üniversitesi Bilişim Güvenliği Kulübü ve Linux Kullanıcıları
Derneği Seminer Çalışma Grubu işbirliğiyle, 2 Mart Pazartesi Günü, eski
Pardus Geliştiricilerinden Koray Löker'in konuşmacı olarak katıldığı “Linux'a
Derinlemesine Dalış” konulu seminer, üniversitenin Fener Salonu'nda yapıldı.
Amarok 2.0 serisisin yeni kararlı sürümü olan Only Time
Will Tell yani Sadece Zaman Anlatacak kod adlı sürümü
Amarok 2.0.2 duyuruldu. Çok önemli değişiklikler
içermeyen yeni sürümde, birçok hata düzeltilmiş.
Amarok geliştiricileri kendileri için öncelikli olanın
Amarok 2.1 sürümü olduğunu fakat 2.0.1.1 sürümündeki
hataların da düzeltildiğini bildiriyorlar.
GNASH : Daha Özgür Bir GNU/Linux İçin
PlayOnLinux 3.4 Çıktı
Çoğu Pardus kullanıcısının kullandığı Adobe Flash
Player yazılımının aksine tamamen özgür bir yazılım
olan Gnash'ın 0.8.5 sürümü duyuruldu. Yeni sürümde
birçok hata düzeltilmiş, GNOME ve KDE için
oynatıcılar eklenmiş, YouTube tarzı sitelerden
görüntü izleme kalitesi artırılmış ve ayarlar için yeni
arayüz yazılmış. Özgür olan yazılımınız Firefox'u,
özgür olmayan yazılım olan Adobe Flash Player'dan
kurtarmak için Gnash'ı kaynak koddan derleyip
kurabilirsiniz.
Şu an depolarda 3.1.4 sürümü bulunan ve Windows
oyunlarını GNU/Linux altında oynamaya aracı olan
PlayOnLinux'un 3.4 numaralı sürümü duyuruldu. Yeni
sürümde depolar otomatik güncellenecek ve her
kurulum öncesi winecfg açıp profil düzenlemeye olanak
sağlayacak.
BMW de Açık Kaynak Dünyasında
3-8 Mart tarihlerinde Almanya'da yapılan CeBIT Bilişim Fuarının
Açık Kaynak Oturumunda BMW, iletişim sistemleri ve genel
yönetimin açık kaynak ile nasıl geliştirilebileceği konusunda yeni
bir oluşum yaratacaklarını belirtti. GENIVI adlı oluşum, BMW,
Delphi, General Motors, Intel, Peugot gibi dünyaca ünlü şirketler
tarafından kuruldu ve arabalarda Linux tabalı sistemlerin
çalıştırılması üzerine çalışmalar yapacak.
9
LL
Mart 2009 Sayı 6
GNU/LINUX ANTİVİRÜS YAZILIMLARI
Çağatay ÇEBİ
inux için ücretsiz Anti-Virus
yazılımları
Linux için güvenlik üzerine bir yazı yazmak
gerçekten zor bir konu; ne yazacağınıza karar
veremiyorsunuz. Windows kullananlar için belli
başlı uyarılar vardır: Disk taraması yapın; disk
birleştirici kullanın; gereksiz dosyaları kaldırın;
aman virüs programınız olsun; spyware (casus
yazılımlar) için anti-spyware yükleyin; açık
portlarınızı kapatın; en güncel yamaları kurun;
yeni bir virüs daha çıktı... bu liste uzayıp gider.
Linux dünyasında kullanıcıya düşen işler çok
daha basittir; sisteminizi güncel tuttuğunuz
sürece elektrik kesintileri dışında bir sorun
yaşamazsınız.
Yıllarca Windows kullanıp, özel bir bakım
gerektirmeyen Linux'a geçmek insana tuhaf
geliyor; kendinizi boşlukta hissediyorsunuz.
Kısa zamanda, virüs programı neden yok; niçin
anti-spyware yazılımlar bulunmuyor; ya trojan
girerse gibi sorulara yanıt arıyorsunuz. Bu
yazımız, bu soruları soran arkadaşlara yönelik
olacak.
http://cagataycebi.com/
(Administrator) ve Konuklar (Guest)... Elbette
güvenlik politikalarını değiştirip ara kullanıcı
grupları yaratabilirsiniz, fakat kullanıcıları,
yönetici ve konuk grubuna indirgemeyi daha
doğru buluyorum. Konuk kullanıcıların, sistem
genelinde değişiklik yapma hakkı yoktur; üstelik
o kadar yetkisizlerdir ki, zaman zaman çeşitli
programları bile açamazlar. (Bayağı bir zaman
önce, kardeşime bilgisayarımda konuk (Guest)
hesabı açmıştım. Kısa sürede hiçbir programı
doğru dürüst çalıştıramadığını söyleyerek, isyan
bayrağını çekmişti.) Oldukça kıt yetkileri
olduğundan, bilgisayarını evinde kullanan hiç
kimse, kendisini "Konuk Kullanıcı" olarak
kısıtlamaz. Sistem genelinde rahatça çalışmak
için hemen hemen herkes, Yönetici olmayı tercih
eder. Fakat bu büyük sorunları da beraberinde
getirir. Yapacağınız ufak hatalar bile, bütün
sisteme zarar verir.
Bir gün MSN Messenger programında tanıdığınız
bir arkadaşınız size bir adres gönderiyor. Nasılsa
bir tanıdık diyerek fazla önemsemiyor ve adrese
tıklıyorsunuz.
Ancak
bilmediğiniz
şey;
arkadaşınızın bilgisayarında bir virüs olduğu ve
kendi bilgisi dışında MSN Messenger üzerinden
sağa sola bu mesajın yollandığı... Eğer bu
durumda, iyi bir virüs tarayıcınız varsa, adres
indows'ta Durum
açıldığında virüsü bloklar ve bir sorun
yaşamazsınız. Peki ya virüs programınız yoksa?
Linux'un Windows'tan farklı bir kullanıcı yapısı İşte o zaman hayli dramatik bir senaryoyla
vardır. Windows işletim sisteminde temel olarak karşılaşıyoruz.
iki grup kullanıcı bulunur: Yöneticiler
W
W
10
İyi yazılmış bir virüs, trojan ya da spyware, kendi
kopyalarını, Windows klasörü altındaki System,
System32, Temp vb. klasörlere atar. Bilgisayarı
bir yönetici olarak kullandığınız için bunu
yapmasında en ufak bir sorun çıkmayacaktır.
Çünkü ilgili çalıştırılabilir dosyaya tıkladığınızda,
ona her türlü değişiklik yapma hakkını zaten
vermişsinizdir. Daha sonra sistem başlangıcına
kendisini koyar ve bilgisayar her başladığında
çalışacak hâle gelir. Hatta duruma göre kendisini
bir servis olarak gösterebilir. Virüs arka planda
çalıştığı sürece, daha çok dosya etkilenecek ve
bilgisayarınızın her yerine bulaşacaktır. Sonuç
tam bir kabus; bütün bilgisayarınızın virüsten
tamamen etkilendiği bir durum!
LL
inux'ta Virüsler, Casus Yazılımlar
ve Truva Atları
Yazımıza Linux diye başladık, ama uzun uzun
Windows'u anlattık. Aradaki bariz çalışma
farkınızı görebilmek için bu gerekliydi. Yeni
çıkan Windows Vista, yönetim yetkilerini biraz
iyileştirmiş olsa bile, hâlen yeterli değil. Şimdi
Linux'a dönelim...
Linux kullanırken, çok nadir yönetici olmanız
gerekir. Windows'un aksine bilgisayarınızı,
yönetici olarak kullanmanız asla önerilmez. Eğer
bir program yükleyecekseniz, güncelleme
yapacaksanız ya da sistemin genelini etkileyecek
benzer bir konu varsa, geçici olarak ya da sadece
bir komut çalıştıracak kadar yönetici (yani root)
Mart 2009 Sayı 6
Çağatay ÇEBİ
olursunuz. Üstelik bunu yapmak için sisteme
yeniden giriş (login) yapmanız gerekmez; bir
konsol açıp, root olmak istediğinizi belirtir,
ardından şifresini girersiniz; voila! artık yönetici
olmuşsunuzdur. Peki bu neden çok önemli bir
avantaj?
Linux kullanıcıları, kendi ev (home) klasörleri
içerisinde, dilediklerini yapmakta özgürdür.
Fakat yapabilecekleri, sadece bu kadardır;
sistemin genelini etkileyemezler. Senaryomuza
dönelim, arkadaşınızdan bir adres alıyorsunuz ve
merak içinde tıklıyorsunuz, üstelik virüs
programınız da yok. Sizce n'olur? Hemen
söyleyeyim; hiçbir şey! Tıkladığınız adreste
bulunan virüs, %99.9 Windows için yazılmıştır
ve indirseniz dahi size bir zararı olmaz. 2003
yılında yayımlanan bir makaleye göre Linux'ta
sadece 40 civarında virüs bulunuyormuş. Elbette
ki bu rakam günümüzde oldukça artmış
durumda; F-Prot 1900 kadar Unix/Linux virüsü
tespit edebildiğini belirtiyor. Artık zamanında
verilen rakamlar mı yanlıştı, yoksa F-Prot bütün
Unix tabanlı işletim sistemlerine ait toplam virüs
sayısını mı veriyor bilmiyorum. Fakat
yüzbinlerle ifade edilen Windows ve MS-DOS
virüslerine oranla dikkate alınmayacak kadar
ufak sayılardan bahsediyoruz. Üstelik virüsün,
Windows'taki kadar rahat bir biçimde hemen
bulaşamayacağını da hesaba katmak gerekir. FProt'un işletim sistemlerine göre tespit edebildiği
virüs rakamları aşağıda bulunuyor:
Windows kullansaydınız, o an bellekte olup,
çalışan bütün programlar virüsten etkilenebilir ve
virüs hızla yayılabilirdi. Ancak Linux'ta bu
olmayacaktır. Çünkü sistem genelinde olan hiçbir
şeyi etkileme şansınız yoktur. Başınıza
gelebilecek en kötü şey, ev (home) klasörü
içindeki bazı dosyalarınızın etkilenmesidir.
Üstelik bunun olma olasılığı gerçekten çok çok
çok küçük.
Linux tasarımı gereği, virüslerin, casus
yazılımların, truva atlarının (trojan) büyük riskler
taşımadığı bir ortam. Bu saydığımız üçlü arasında
en büyük problem yaratabilecekler, virüsler
olmasına rağmen, tehditleri oldukça küçük
kalıyor. Yine de kendinizi garantiye almak
istiyorsanız, merak etmeyin Linux için de antivirüs programları bulunuyor. Üstelik ücretsiz!
Bir Internet sitesi zararları bir içeriği sahipse,
çoğu durumda Firefox, -Internet Explorer'ın
aksine- kendiliğinden yüklenmeye çalışan
yazılımları engelleyecektir. Diyelim ki Firefox
engellemeyi başaramadı ve virüs Linux için özel
olarak hazırlanmıştı... Peki şimdi n'olacak? Yine
cevap verelim: siz çalıştırana kadar bir şey olmaz!
Windows'un aksine, Linux'ta programlar siz
başlatana kadar çalışmamaktadır. Programı
başlatıp, aktive edene kadar, virüsün size zarar
verme şansı yoktur. Fakat olabilecek en olumsuz
şeyleri düşünüyoruz ve virüslü programı
çalıştırdığınızı varsayalım...
11
FF
-Prot
1993 yılından beri faaliyet gösteren F-Prot ismi
tanıdık gelecektir. Oldukça eskiye dayanan virüs
tarama
araçlarını
muhtemelen
tecrübe
etmişsinizdir. Windows işletim sisteminde
parayla satılan F-Prot, ev kullanıcısı olmanız
kaydıyla DOS, BSD, Solaris ve Linux için
ücretsiz olarak sunuluyor. Ücretsiz sunulan bu
versiyonlara, F-Prot sitesinden ulaşabilirsiniz.
Mart 2009 Sayı 6
Çağatay ÇEBİ
F-Prot kurulumu ve kullanımı oldukça basit bir
anti-virüs
programı.
Sitesinden,
Linux
dağıtımınıza uygun RPM ya da DEB paketini
çekip kuruyorsunuz. Eğer bunları destekleyen bir
paket yönetim sisteminiz yoksa, programın
sıkıştırılmış hâlini (fp-Linux-i686-ws.tar.gz isimli
bir dosya) indirip, kullanabilirsiniz; ben böyle
yapmayı tercih ettim.
yükleme aşamasının başlaması ve sizden alacağı olarak komutta verdiğim parametreler, daha iyi ve
cevaplar doğrultusunda, F-Prot'u sisteminize geniş bir tarama yapmak için.
kurması gerekiyor. Eğer Internet bağlantınız varsa,
virüs tanım dosyası da güncellenecektir. Yukarıda
vermiş olduğum komutları kullanırsanız, bir
problem çıkacağını sanmıyorum.
F-Prot komut arabirimi üzerinden çalıştırılıyor.
Arka plânda sürekli çalışan bir virüs kalkanı
Terminali açın ve fp-Linux-i686-ws.tar.gz isimli şeklinde değil. (Zaten buna da ne kadar gerek var,
dosyayı kaydettiğiniz yere terminal üzerinden tartışılır.) Terminalde "man fpscan" yazarak,
programın kullanım detaylarına erişebilirsiniz.
gelin. Ardından şu komutu yazın:
Ancak okumayı pek sevmiyor ve bilgisayarınızı
baştan aşağı detaylı bir şekilde taramak
tar -xvf fp-Linux-i686-ws.tar.gz
istiyorsanız, şu komutu girmenizi öneririm:
Yukarıda verilen komutla, sıkıştırılmış fp-Linuxi686-ws.tar.gz dosyasının içeriğini f-prot adındaki
klasöre çıkarttınız. Şimdi bu klasörü herkesin
değişiklik yapamayacağı /opt klasörünün altına
atalım:
sudo mv f-prot/ /opt/
Artık sıra yükleme aşamasına geliyor. Yükleme
aşamasında birkaç soru soruluyor. Soruların
hepsinde default (yani varsayılan değer) uygun.
Bu yüzden Enter'a basarak geçebilirsiniz.
Yüklemeyi başlatmak için aşağıdaki komutu
giriyoruz:
sudo perl install-f-prot.pl
Komutu girdiğiniz takdirde sorunsuz bir şekilde
F-Prot 850.000 (yazıyla sekizyüzellibin) dolayında
virüs tarıyor. Ancak bu sayı, bütün işletim
sistemleri için toplam bir değer. Yani Linux
versiyonu için ayrı, Windows için ayrı bir
değerden bahsetmiyoruz. Bunun iyi yönü,
Windows işletim sisteminize virüs bulaşmışsa,
Windows'u hiç açmadan Linux üzerinden tarama
sudo fpscan --adware -f --applications --disinfect / yapabilmeniz. Etkinliği, geniş virüs kütüphanesi,
hızı ve kolay kullanımı açısından en iyi tercih
Burada / işareti yerine taramak istediğiniz klasör olduğunu söyleyebilirim.
adını da girebilirsiniz. Komutu root olarak
ntiVir
vermemizin espirisi, her klasöre ve dosyaya yetki
sorunu olmadan erişebilmek için. Yetkiniz olan
klasör ve dosyaları taramak için root olmanız
gerekmez. Örneğin aşağıdaki komutu yazarak AntiVir, Windows kullanırken
masaüstü ve alt klasörlerini -root olmadan- tercih ettiğim tek anti-virüs
programıdır. Hafızada az yer
tarayabilirsiniz:
kaplar, hızlıdır, geniş bir virüs
tanıma desteği vardır ve en
fpscan --adware -f --applications --disinfect ~
güzeli ücretsizdir. Firmanın
Komutlar uzun gelmiş olabilir. Aslında bu kadar Linux versiyonunu çıkarttığını öğrendiğimde,
uzun bir komut vermenize de gerek yok. Basit bir büyük bir merakla indirdim.
"fpscan klasor_adi" istediğiniz klasörü, alt klasör
ve dosyalarıyla birlikte tarayacaktır. Fakat ekstra
A
A
12
Mart 2009 Sayı 6
Çağatay ÇEBİ
AntiVir'in Linux versiyonu ücretsiz olarak yine
web-sitesinden indiriliyor. Programın kurulumu, FProt kadar basit değil ve kurulum dökümanını
adım adım takip etmeniz lâzım. Bilgisayar bilgisi
temel düzeyde kalanlar biraz zorlanacaktır.
Programın kullanımıysa, kurulumuna oranla basit.
Java programlama dilinde hazırlandığı belli olan
bir arayüzle programı yönetiyoruz ve konsola
ihtiyaç duyulmuyor. Üstelik hazırlanan arayüz,
AntiVir Windows'un tıpatıp aynısı olmuş.
Programın virüs tarama hızı iyi olmasına rağmen;
arayüzün Java ile yazılmış olması, düşük belleğe
sahip bilgisayarda kısmen yavaşlığa sebep
olacaktır. Keşke swing arayüzünü kullanıp, daha
hızlı bir arayüz sağlasalardı... Elbette arayüzden
vazgeçip, programı konsol üzerinden de
kullanabilirsiniz. Sadede gelirsek, AntiVir için
Windows'ta edindiğim memnuniyet, ne yazık ki
Linux ortamında devam etmiyor. Güçlü bilgisayar
ihtiyacı ve sıkıntılı kurulum süreci programın
negatif noktaları.
A
A
va st
Ev kullanıcıları için ücretsiz sunulan anti-virüs
yazılımlarından birisi de Avast'tır. Windows'ta
AntiVir kullanmaya başlayana kadar, uzun bir
müddet avast kullanmıştım. Virüs tanıma ve
engelleme
başarısı,
AntiVir'in
arkasından
geliyordu. Ayrıca hafızayı biraz fazla meşgul
etmekteydi. Bu saydığım olumsuzluklar sizi
yanıltmasın. Eğer AntiVir ile tanışmasaydım,
muhtemelen Windows için tek tercihim avast
olmaya devam ederdi. İyinin iyisini tercih ederek,
avast'tan zamanla uzaklaştım. Linux ortamındaysa,
sonuçlar biraz daha farklı.
Avast birçok platformda, ev
kullanıcılarına ücretsiz olarak
sunuluyor. F-Prot'a benzer
şekilde
uygun
dağıtım
paketini (RPM, DEB veya
sıkıştırılmış dosya) programın
Internet
sitesinden
(http://www.avast.com)
çekiyoruz. Kurulum işlemi, AntiVir'e nazaran
oldukça zahmetsiz; bir iki tıklamayla programı Dosya tarama hızına gelirsek, işte o an çok değişik bir
kurabiliyorsunuz. Kullanımsa, konsoldan ve sonuç bizi bekliyor. Avast ne yazık ki rakipleri
arayüzle olmak üzere iki şekilde yapılabiliyor.
arkasından nal topluyor. F-Prot ile 1 saat 20 dakika
olan tarama süresi, avast'ta 3 saatin üzerine çıkıyor.
Program arayüzü, GTK kullanılarak hazırlanmış Keza Avast, AntiVir'den de yavaş çalışmakta... Ancak
ve bu nedenle hız sorunu yaşamıyorsunuz. bir anda sabit diskinizde bulunan 700 bin dosyayı
Yazılım güncellemesinden, disk taramasına kadar taramaya niyetiniz yoksa, ya da sadece geceleri
her şeyi yapabileceğiniz basit bir ekran karşınıza çalıştıracaksanız, bu yavaşlık sizi o kadar da rahatsız
çıkıyor. Program arayüzü gayet sade ve neyin ne etmeyebilir. 1-2 GB'lik klasörleri tatmin edici bir hızda
olduğu belli. Belki bu sadelik, göz zevkinizi kontrol edebiliyor.
bozacak derecede çirkin gelebilir; fakat
kullanışlı... Konsol kullanmak isteyenler, "avast /"
lamAV
yazarak sabit disklerinde olan her şeyi
tarayabilirler. Slash işareti (/) yerine klasör ismi
vererek, sadece orada tarama yapabilirsiniz.
Clamav, Unix tabanlı işletim sistemleri için yazılmış
CC
oldukça ünlü bir anti-virüs programıdır. GPL (Genel
Kamu Lisansı) ile sunulmakta, doğal olarak açık
13
Mart 2009 Sayı 6
Çağatay ÇEBİ
kaynak kodlu. Hemen hemen bütün popüler Linux
dağıtımlarına (Debian, Fedora, Slackware,
Mandriva, Gentoo, vs...) desteği var. Ayrıca
FreeBSD, OpenBSD, Solaris ve Mac OS X gibi
diğer Unix tabanlı işletim sistemlerinde de
çalışıyor. Son dönemde Unix tabanlı işletim
sistemlerinden, Windows dünyasına da taşınmış.
Artık Windows kullanıcıları da ClamAV'ı
kullanabiliyor.
ClamAV normalde, konsol tabanlı, komutla
çalıştırılan bir virüs programı. Proje websitesinden (http://www.clamav.net) kendi Linux
dağıtımınıza uygun kurulum dosyalarını bulup
indirebilirsiniz. Ancak ben ClamAV'ı kurmak
yerine, KlamAV'ı (http://klamav.sourceforge.net)
kullanmanızı tavsiye ederim.
Konsoldan komut temelli çalışan birçok Linux
programına, kullanım kolaylığı olsun diye arayüz
hazırlanır. Programın çalışmasında değişen şey
olmaz ama artık komut girmek yerine bir ön yüzle
(front-end) arka plandaki yazılımı kullanırsınız.
KlamAV aynen böyle bir çalışma... ClamAV antivirüs programının daha rahat kullanılabilmesi için,
bir arayüz yazılmış ve ortaya KlamAV çıkmış.
Terminalle,
komut
satırıyla,
uğraşmak
istemeyenler için iyi bir çözüm.
Virüsler, truva atları, casus yazılımlar, Linux
dünyası için öncelikli tehdit değildir. Virüsten zarar
görme olasılığınız, elektrik kesintisinden zarar
görme olasılığınızla hemen hemen aynı. Çünkü
Linux tasarımı gereği virüslerin yayılmasına set
çekmektedir. Sistemi sürekli olarak yönetici (root)
olarak kullanmadığınız sürece, aksi bir durum
yaşanmaz. Ancak mutlaka bir anti-virüs programı
kullanmak isterseniz, bunun hızlı çalışan ve az
sistem kaynağı tüketen bir yazılım olması gerekir.
Bu faktörleri göz önüne aldığımızda, tercih hakkımı
F-Prot'tan yana kullanıyorum. Güçlü sistemlere
sahip kişiler, kullanım rahatlığı bakımından,
AntiVir ya da Avast'ı da seçebilir. Ancak kendinizi
güvende hissetmek için, bilgisayarınızın hızından
fazla feragat etmemenizi tavsiye ederim. Elbette bu
tavsiyem, Linux kullanıcılarına yönelikti; Windows
kullanıyorsanız, bu kadar rahat davranmamalısınız.
Çağatay ÇEBİ
[email protected]
Eğer KlamAV'ı kurarsanız, kullanımı kolay bir
virüs programınız oluyor. Anlattığımız bütün
virüs programlarından daha başarılı bir arayüz
sunmuşlar. Virüs programını güncellemeden
tutun, tarama işlemlerine kadar her şey kolay ve
anlaşılır bir yapıda sunuluyor. Üstelik arka
plânda sürekli çalışan bir virüs kalkanı
kullanabiliyorsunuz. Ancak program ne yazık ki
sıkıştırılmış dosyaların taramasını çok ama çok
yavaş yapıyor. Bu zayıf bir nokta.
Seçim yapalım...
14
Mart 2009 Sayı 6
TORRENT ve KTORRENT
Ümit KAŞ
[email protected]
Torrent Nedir?
Kelime olarak sel anlamına gelmektedir. Yaratıcının(Bram Cohen) bu ismi
vermesindeki amacı, dosya paylaşımlarının selin akışındaki düzensizlik
benzeri bir yapı göstermesidir. Torrent bir p2p (Peer To Peer/ Kaynaktan
Kaynağa) uygulamasıdır. Torrent ilk kez, Linux sistemler için
düşünülmüştür. Linux yazılımlarının boyutlarının büyük olmasından ötürü,
aktarım esnasında oluşan hatalara çözüm olarak doğmuş yeni bir uygulamadır.
İnternet'ten normal yolla dosya indirirken, bilgisayarımız tarafından
istediğimiz dosyanın saklı tutulduğu sunucu bilgisayara bir istek yollanır.
Eğer isteğin gönderildiği tarihte dosya mevcutsa ve isteğin gönderildiği
bilgisayarın erişim izni (Bazı sunucularda bazı bilgisayarlara erişim izninde
kısıtlamalar söz konusu olabilir. Örn. Rapidshare Basic Üyelik Sistemi) varsa
o bilgisayar ilgili dosyayı paylaşır. Torrentte ise bir kontrol sunucusu ve
paylaşılacak dosyanın bulunduğu kullanıcı bilgisayarları mevcuttur. Dosya
aktarımı, kontrol sunucusunun kontrolünde, kullanıcı bilgisayarları arasında
olur.
Torrenti kullanabilmek için indirilmek istenen dosyanın özelliklerini, aktarım
protokolünü (Torrent Bittorrent aktarım protokolünü kullanır), indirmek
isteyen kullanıcıya ait bilgilerin(Üyelik sistemine dahil torrent sitelerinde
uygulanmakta) özelliklerinin bulunduğu “.torrent “ uzantılı torrent dosyası
indirilir. Bu dosyaların paylaşımı,torrent akış hızı ile ilgili bilgiler (dosyanın
bulunduğu bilgisayar sayısı, yükleme hızları bilgisi (Torrentte dosyanın
bulunduğu bilgisayarın yükleme hızı alınarak eşik değer kuralı uygulanır,
yani dosyayı indirmek isteyen kişinin bilgisayar hızı 10Mb iken dosyanın
bulunduğu bilgisayarların toplam yükleme hızı 1Mb ise ve yalnızca siz
indirme yapıyorsanız (başka bir bilgisayar da aynı dosyayı indirmek istiyorsa
aranızda bu hız paylaşılır) sizin azami indirme hızınız 1Mb olacaktır. )) ve
dosya akışının yapıldığı sunucuya sahip olan torrent siteleri mevcuttur. Bu
sitelerin bir kısmında üyelik zorunluluğu (Referans ile Üye Alımı, Bağış ile
Üye Alımı şeklinde üyelik kabulü ile) bulunurken genel torrent sitelerinde ise
torrent dosyalarını siteye üye olmadan indirebilirsiniz.
İndirmiş olduğumuz torrent dosyası Bittorrent protokolünü destekleyen
15
araçlar tarafından kullanılarak açılır (Bu araçlara örnek olarak; utorrent,
Azureus, BitCommet, BitTorrent (Windows’ta sık kullanılan) Ktorrent,
Azureus(Linuxta sık kullanılan)). Bir süre sonra kontrol sunucu ile bağlantı
sağlanınca dosyamızın mevcut olduğu bilgisayar görünmeye başlayacaktır.
Torrent ile dosya aktarımında dosyalar ufak parçalara bölünerek aktarılır.
(Elimizdeki bir dosyayı parçalara bölüp göndermek (torrent teknolojisi), tek
parça halinde göndermek (bilinen metot)). Sizin bilgisayarınızda dosyaların
parçaları yüklendikçe siz de onları sunmaya başlayacaksınız. (Dosya
aktarımı eski metottaki gibi tek yönlü değil,çift yönlü(sizden de başka biri
yükleyecektir). Sitelerde üyelere bununla ilgili kısıtlamalar getirilmiş
durumdadır (Ratio sınırı (Ratio=Yüklenen Dosya Miktarı/İndirilen Dosya
Miktarı) belirli sayının altına düşünce uyarı alıyorsunuz ertesinde siteden
uzaklaştırlıyorsunuz)). Burada Pardus ile birlikte gelen Ktorrent programı
üzerinden torrent dosyasının Ktorrent’e eklenmesi ve port açılması (Torrent
uygulamasında modemden port açılmadığı taktirde bu uygulamayı tam
verimle kullanamayız. Oldukça düşük hızda indirme yapılacaktır) işlemi
anlatılacaktır. Ufak bir hatırlatma: Torrentten indirilen dosyaların telif
hakları ile ilgili sorumluluklar tamamen indiren kişiye aittir.
P2p uygulaması için öncelikle bir kural adı ve bu kuralın uygulanacağı port
seçilir. Bu işlem hem TCP hem de UDP protokolleri için ayrı ayrı uygulanır
(Şekil 1-2). Bu kuralların uygulanması için uygulama listesine eklenir ve
ayarlar kaydedilir (Şekil 3-4). Ayarlarınız aktif olması için modemin yeniden
başlatılması gerekir (Şekil 5). Açılan potun torrent aracına uygulanması
gerekir (Şekil 6-7). Ktorrent programının Dosya menüsünden aç öğesi
Mart 2009 Sayı 6
TORRENT ve KTORRENT
Ümit KAŞ
[email protected]
tıklanarak ilgili dosya seçilerek indirme işlemine başlanır (Şekil 8-9).
Şekil2:Torrent için UDP Protokol Ayarı
Şekil1:Torrent için TCP Protokol Ayarı
Şekil 3:Oluşturulan Kuralların Uygulama Listesine Eklenmesi
16
Mart 2009 Sayı 6
TORRENT ve KTORRENT
Ümit KAŞ
[email protected]
Şekil 4: Uygulama Listesine Eklenen Kuralların Kaydedilmesi
Şekil 6:Açılan Portun Ktorrent’de kullanımı
Şekil 5: Ayarların aktif olması için modemin yeniden başlatılması
Şekil 7:Açılan Portun Ktorrent’de kullanımı
Şekil 8: İndirim Esnasındaki bir dosya
Şekil 9: Gönderim Esnasındaki bir dosya
17
Mart 2009 Sayı 6
PARDUS'TA PYTHON 3.0
Erdem Artan
[email protected]
Pardus'ta Python 3.0
yüklemenizi mahvedeceği için tavsiye edilmiyor.
Pardus'un kendine has yazılımlarının yazıldığı yazılım geliştirme dili Python 3.0 'ı konsoldan çalıştırmak istersek, kullanacağımız komut
Python'un 3.x serisinin duyurulduğunu ve yeni sürüm ile beraber yazılım olacak :
hazırlama yolunda Python 2.x serisiyle uyumluluğu olmayan bazı
guDa@baDibere Python-3.0.1 $ python3.0
değişiklikleri getirdiğini birçoğumuz duymuştur.
python3.0
Python 3.0.1 (r301:69556, Feb 15 2009, 13:22:08)
Python 3.0'ı yüklemek için öncelikle resmi sitesinden[1] son sürümü
indiriyoruz. Bu yazıda, yazı hazırlandığı sıradaki son sürümü olan 3.0.1
üzerinden işlem yapacağız. Kurulum işlemi oldukça aslında oldukça basit.
Çoğu kaynak koddan kurma işlemlerinde olduğu gibi :
./configure --prefix=/usr
make
sudo make install
komutlarını kullanacağız. ./configure 'ye --prefix=/usr parametresinin
eklenmesinin nedeni, öntanımlı olarak /usr/local dizini olarak ayarlanmış
kurulum dizinini /usr dizini olarak değiştirme isteğimizdir. Bu komutları
verdikten sonra korkmayın çünkü sisteminizle ilgili bir sorun çıkma olasılığı
oldukça düşük. Çünkü mevcut olan Python 2.x serisine bir müdahalede
bulunulmuyor. Bunu make install komutundan sonra verdiği aşağıdaki çıktıdan
öğreniyoruz :
[GCC 4.3.2] on linux2
Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information.
>>>
Eğer çalıştırılabilir bir betik hazırlıyorsak, dosyamızın başına Python 2.x
serisinde yazdığımız #! /usr/bin/env python komutu Python3.0.x serisinde
#!/usr/bin/env python3.0 olarak yazılmalıdır. Karakter seti ayarlarında ise 2.x
serisine göre herhangi bir değişiklik içermiyor.
Python 3.x serisinin 2.x serisine göre getirdiği değişiklikleri inceleyecek
olursak, elbette ilk göze çarpan değişiklik print komutunun artık print()
fonksiyonu olarak kullanılacak olması. Bu fonksiyonu inceleyecek olursak,
genel yazım kuralı şu şekildedir :
print(yazilacak, sep=AYRAC, end=SONA_EK, file=YAZILACAK_DOSYA)
Ekrana Yazı Yazdırmak :
print(“Pardus-Linux.org”)
* Note: not installed as 'python'.
Dosyaya Yazı Eklemek
print(“Eklenecek Yazi”,file=dosya)
* Use 'make fullinstall' to install as 'python'.
Kelimelere Ayraç Ekleme:
print(“Pardus”,”Kullanicilari”,”Dernegi”,sep=”&”)
* However, 'make fullinstall' is discouraged,
Sona Sabit Yazı Ekleme :
print(“Pardus”,end=”Pardus-Linux.org”)
* as it will clobber your Python 2.x installation.
Yani, yükleme işlemimiz sonunda Python 3.0 sistemimizde birçok yazılımın
kullandığı python olarak yüklenmemiştir. Eğer python olarak yüklemek
isterseniz make fullinstall komutunu verin fakat bu yükleme Python 2.x
:
İkinci önemli değişiklik ise raw_input() ve input() fonksiyonlarında. Bilindiği
üzere bu iki fonksiyondan birincisi kullanıcıdan string tipinde veri, ikincisi de
sayı tipinde veri beklerdi ve input() fonksiyonuna sayı verilmezse input()
fonksiyonuna bağlı bir hata oluşurdu. Python 3.x ile birlikte raw_input()
18
Mart 2009 Sayı 6
PARDUS'TA PYTHON 3.0
Erdem Artan
fonksiyonu kaldırıldı ve her iki işlem için input() fonksiyonu atandı. Yalnız
burada belirtilmesi gereken önemli bir nokta mevcut. input() fonksiyonu artık
sayı da girilse girdiyi string olarak algılıyor. Eğer sayı olarak algılamasını
istersek eval(input()) şeklinde kullanmamız gerekiyor:
>>>input(“Veri Giriniz » “)
>>>eval(input(“Bir Sayi Giriniz » “)
String işlemleri de birtakım değişiklikler içeriyor. Artık format() fonksiyonuna
sahip olan string kütüphanesi ile %s kullanmak yerine {} kullanabileceğiz.
Örnek vermek gerekirse :
[email protected]
3.x ile yazarak değiştirmek ya da Python geliştiricilerinin bizler için yaptığı
güzellik olan 2to3 adlı çevirici yazılımı kullanmak.
Bu yazılımı kullanmadan önce Python 3.x 'e uyarlamayı düşündüğünüz
yazılımınızın Python 2.6 ile tamamen sağlıklı çalışıyor olması şiddetle tavsiye
ediliyor. Yazılım Python 3.x ile birlikte geliyor ve konsoldan 2to3 komutu ile
çağrılıyor. Kullanımına gelince :
# -*- coding : utf-8 -*isim = raw_input(“İsminiz » “)
print “Merhaba %s, Pardus-eDergi.org”
'Merhaba Pardus, merhaba PKD'
yukarıdaki örneğin, ornek.py adıyla kaydedildiğini düşünelim. Bu örneği Python
3.x ile yazılmış hale döndürmek için konsolu açıp,
>>> "{kim} {neye} bak.".format(kim="Ali",neye="esege")
2to3 ornek.py
>>> "Merhaba {0}, merhaba {1}".format("Pardus","PKD")
'Ubuntu, openSUSE ve Pardus toplandik'
komutunu yazarsak, konsolda iki dosyada gerçekleştirilmesi gereken
değişiklikleri içeren bir metin bize merhaba diyecektir. Doğrudan eski dosyanın
üzerine yazması ve eski dosyayı yedeklemesi için
>>> "{{0}}".format("Gorunmez")
2to3 -w ornek.py
'Ali esege bak.'
>>> "{0}, {1} ve {ben}".format("Ubuntu","openSUSE",ben="Pardus")
'{0}'
Sadece önemli değişiklikleri aktardığımız Python 3.x için tabii ki tüm
değişiklikler bu kadarla sınırlı değil. Bazı kütüphane isimleri, listeler, sözlükler,
sınıflar da Python 3.x ile söz dizimi ya da kullanım şekli değişen türler arasında.
yazmamız yeterli olacaktır. Bu işlem sonrasında dosyamıza baktığımızda
önceki satırların
# -*- coding : utf-8 -*isim = input('İsminiz » ')
print('Merhaba %s, Pardus-eDergi.org'%isim)
Bu değişiklikleri Python 3.x için ısınmaya başladığımız sıralarda forumumuzda,
wiki adresimizde, gelecek sayılarımızda ve sevgili istihza'nın Python içerikli
sitesinde[2] görebileceksiniz.
Peki yazılımlarımızın Python 2.x'ten 3.x'e geçişi nasıl olacak?
Birçok yazılımın Python 2.x ile yazıldığını ve Python 3.x 'in geriye uyumluluk
sağlamadığını düşünürsek, bu gerçekten ciddi bir sorun olarak gözüküyor. Bu
durumda yapacağımız, Python 2.x serisi ile yazılmış olan yazılımımızı Python
şeklinde değişmiş olduğunu görmüş olacağız.
[1] http://www.python.org/download/
[2] http://www.istihza.com
Erdem Artan
[email protected]
19
Mart 2009 Sayı 6
PYTHON İLE KOMUT SATIRINDA PARAMETRELER: OPTPARSE
Erdem Artan
[email protected]
:
Python ile Komut Satırında Parametreler : optparse
optparse
Yazılım hakkında açıklayıcı bilgiler yazılır.
add_help_option : Yazılımın kendiliğinden yardım dosyası oluşturması ya da
oluşturmaması belirlenir. Ön tanımlı olarak yardım belgesi oluşturulur fakat
False değeri girilirse oluşturulmayacaktır.
modülü aslında sys.argv ile aynı şeyi yapar ama sys.argv'den çok daha
güçlüdür ve bize kolaylıklar sağlar. Şimdi, modülümüzü basitçe işleyelim :
import optparse
modülü, komut satırında yazılımıza parametre desteği sunmak için
fonksiyonlar sağlar. Bu parametrelere örnek verecek olursak, Pardus'ta sıkça
kullanmış olduğumuz pisi komutunu inceleyebiliriz. Örneğin, GooPi paketini
yüklemek istediğimizde, komut satırında "pisi it GooPi" ya da "pisi install
Aşağıda kullanımlarını göreceğimiz bu seçeneklerin OptionParse() fonksiyonu
GooPi" komutlarından birini veriyoruz. Bu komutlarda pisi yazılımımızın adı,
içerisinde kullanımı şart değildir. Ayrıca usage seçeneği girilmese bile yazılım
it/install parametremiz ve GooPi de it/install parametresinin aldığı değerdir.
kendine bir usage kullanımı oluşturacaktır.
optparse
optparse
prog = "PLO"
modülü diğer birçok modül gibi
usg = "%s [secenekler]"%prog
import optparse
komutuyla yazılıma dahil edilir. optparse modülünü yazılımımıza dahil etmemiz
sayesinde, modülün bize sağlamış olduğu OptionParser() fonksiyonu ile kolayca
parametre içine dalabileceğiz.
Gerek optparse modülü, gerekse OptionParser() fonksiyonunun isminden de
anlayacağınız üzere, bunlar eDergimizin 4. sayısında işlediğimiz xml.dom.minidom
modülü gibi birer parçalayı ya da ayrıştırıcı olarak da görülebilir. Neyse
konumuza dönelim. Hemen bir parçalayıcı oluşturalım :
import optparse
parcalayici = optparse.OptionParser()
fonksiyonu ile version, prog, usage, description,
gibi değişkenler kullanılabilir. Teker teker inceleyecek olursak :
OptionParser()
Yazılıma sürüm numarası eklemek için kullanılır.
Yazılımın adı yazılır.
: Kullanım şekli yazılır.
v = "1.0"
desc = "Bu yazilim Pardus-Linux.org eDergi icin bir ornektir."
parcalayici
=
optparse.OptionParser(version=v,
usage=usg,
description=desc,
prog=prog)
Bu betik şu anda çalışır durumda değildir. Çalıştırılabilir halini birazdan
göreceğiz. Şimdi sıra geldi parametre eklemeye.
Yazılımımıza parametre eklemek için add_option() fonksiyonu kullanılır. Her
ekleyeceğimiz parametre için ayrı add_option() fonksiyonları kullanırız. Örneğin
:
import optparse
add_help_option
parcalayici = optparse.Optionparser()
parcalayici.add_option("-a", "--adi")
parcalayici.add_option("-s", "--soyadi”)
version :
prog :
usage
description
Yukarıdaki betikte, iki farklı parametre oluşturduk. Bu parametrelerden adi
olana değer atamak için -a ya da --adi, soyadi olana -s ya da --soyadi
20
Mart 2009 Sayı 6
Erdem Artan
parametrelerini kullanacağız. Örneğin konsolda çalıştıracağımızı düşünürsek
vereceğimiz komut :
[email protected]
komuta daha ihtiyacımız var.
fonksiyonu, oluşturduğumuz parametreleri parçalayarak bize sunar.
(deger, arg) = parcalayici.parse_args() şeklinde kullanılır ve girilen tüm
değerler deger değişkenine yazılır. Örneğin isim değişkenine atanan değeri
çağırmak için deger.isim değişkenini çağırırız.
parse_args()
yazilimismi -a pardus -s linux
yazilimismi --adi pardus -s linux
satırlarından biri olabilir.
Şimdi öğrendiklerimizle ekrana ad ve soyad yazdıran bir uygulama yapalım :
fonksiyonu da OptionParser() fonksiyonu gibi çeşitli seçenekler
alabiliyor. Bunlardan bizim için temel olarak inceleyeceklerimiz dest, help,
metavar seçenekleri olacak. Bu seçenekleri açıklayacak olursak :
add_option()
01 - # -*- coding: utf-8 -*02 - import optparse
03 - v = "1.0"
dest :
Girilen değere bir değişken atar diyebiliriz.
04 - desc = "Ekrana Ad ve Soyad Yazdırır"
05 - parcalayici = optparse.OptionParser(version=v, description=desc)
Belirlediğimiz parametrenin ne işe yaradığını yardım belgesinde
yazdırmak için kullanılır.
help
:
06 - parcalayici.add_option("-a", "--adi", dest="isim", metavar="ADI",
help="Ekrana isim yazdırmak için kullanılır.")
07 - parcalayici.add_option("-s", "--soyadi", dest="soyisim", metavar="SOYADI",
Yardım belgesinde parametrenin kullanımında anahtar kelime olarak
geçer. Örneğin sıkça rastladığımız --file=FILE gösterimindeki FILE, metavar
değeridir.
metavar :
help="Ekrana soyisim yazdırmak için kullanılır.")
08 - (deger, arg) = parcalayici.parse_args()
09 - if deger.isim:
10 -
add_option()
fonksiyonu ile ilgili öğrendiklerimizi uygulayacak olursak :
print "Adı : %s"%deger.isim
11 - if deger.soyisim:
12 -
print "Soyadı : %s"%deger.soyisim
import optparse
Eğer yazılımımızın adı prds.py ise;
parcalayici = optparse.OptionParser()
parcalayici.add_option("-a",
"--adi",
dest="isim",
metavar="ISIM",
help="Ismi
hafızaya alir.")
"prds.py
--help"
komutu
parcalayici.add_option("-s", "--soyadi", dest="soyisim", metavar="SOYISIM")
Usage: prds.py [options]
Şu ana kadar verilen örnek kodları çalıştırmaya kalktığınızda muhtemelen
hiçbir karşılık alamamışsınızdır. Çünkü, parçalayıcıyı etkinleştirmek için bir
Ekrana Ad ve Soyad Yazdırır
Options:
21
Mart 2009 Sayı 6
Erdem Artan
--version
show program's version number and exit
-h, --help
show this help message and exit
-a ADI, --adi=ADI
Ekrana isim yazdırmak için kullanılır.
[email protected]
-s SOYADI, --soyadi=SOYADI
Ekrana soyisim yazdırmak için kullanılır.
şeklinde çıktı verecektir. "prds.py
-a Pardus -soyadi=GNU/Linux"
komutu ise
Adı : Pardus
Soyadı : GNU/Linux
şeklinde çıktı verecektir.
Erdem Artan
[email protected]
22
Mart 2009 Sayı 6
HAPPY HACKING!
Erdem Artan
Bazı yazılımlar üzerinde kendinize göre bazı küçük değişiklikler yapmak istemez
misiniz? Eğer cevabınız evetse 'Happy Hacking!' bölümü tam size göre.
Bu yazımızda Pardus'un “pisi search” komutu üzerinde bir takım küçük
değişiklikler yapıp, komut satırı çıktılarını daha işlevsel yapacağız. Şimdiden
yapacağınız işlemlerde dikkatli olmanız gerektiğini belirtmek isteriz.
Resimde de görüldüğü gibi “pisi search” komutunun çıktısında yazılar hep
birbirine karışıyor :
[email protected]
Bu döngüde bizim için önemli olan değişkenleri açıklayacak olursak, name
değişkeni paketimizin adını, summary değişkeni de paketimizin açıklamasını
içeriyor.
83. ve 85. satırlarda bulunan print deyimleri ise ekrana çıktı vermemizi sağlıyor.
Yapacağımız değişiklikle paket ismi yeşil olsun. Bunun için name değişkenini
aşağıdaki gibi değiştirmemiz gerekiyor :
name = "\033[32m"+name+"\033[m"
Yukarıdaki renk kodlarını açıklayacak olursak :
Peki neler yapabiliriz? Paket isimlerini renklendirmek, açıklamaların alt alta
başlaması yapabileceklerimizden bazıları.
Bu işlemleri yapabilmek için öncelikle /usr/lib/pardus/pisi/cli/search.py
dosyasını yönetici yetkileriyle açıyoruz. Dosyayı açtığımızda 80. satırda
aşağıdaki gibi bir döngüye rastlayacağız :
\033[32m
: Yeşil için renk kodu
\033[m
: Öntanımlı renk kodu
Açıklama kısımlarının alt alta başlaması için paket ismine sabit bir genişlik
atayabiliriz. Bunun için 83. ve 85. satırlarda bulunan print deyimlerini
değiştirmemiz gerekiyor. name değişkenine sabit genişlik atayacağımıza göre,
name değişkenini ekrana yazdıran %s ifadesiyle oynamamız gerekecek. 30
karakter genişliğinin uygun olduğunu düşünürsek, paket isimlerinin sağa yaslı
olması için %30s, sola yaslı olması için de %-30s olarak değiştirmemiz,
amacımıza ulaşmamızı sağlayacaktır. Değişikliği yaptıktan sonra, yeni name
değişkenimizi 82. satıra yazınca şimdilik amacımıza ulaşmış olacağız. Son hali
aşağıdaki gibi olacaktır :
for pkg in pkgs:
for pkg in pkgs:
pkg_info = get_info(pkg)
name, summary = get_name_sum(pkg_info)
if lang and summary.has_key(lang):
name = "\033[32m"+name+"\033[m"
print "%s - %s" % (name, summary[lang])
else:
print "%-30s - %s" % (name, summary[lang])
print "%s - %s" % (name, summary)
else:
print "%-30s - %s" % (name, summary)
23
Mart 2009 Sayı 6
HAPPY HACKING!
Erdem Artan
[email protected]
Böylece 78. ve 89. satırların arası aşağıdaki gibi olmuş olacak :
i=0
Bu değişikliklerden sonra meyvemize bakalım nasıl olmuş:
paket=[]
for pkg in pkgs:
paket.append(name)
name = "\033[32m"+name+"\033[m"
Bunca işlemden sonra, “pisi install” komutu kullanmak yerine, arama
sonuçlarına atayacağımız numaralar sayesinde, arama sonrası sorulacak soruya bu
numaralarla cevap vererek doğrudan kurulum gerçekleştirebiliriz. Ayrıca bir
sonuç bulunamadığında bize bildirmesini de isteyebiliriz.
print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary[lang])
else:
print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary)
i=i+1
Bu aşamaya kadar sadece paket isimlerini listeledik. Bundan sonraki aşama
listelediğimiz paketleri kurmak olacak. Bunun için aşağıdaki komutları,
search.py dosyamızın sonuna, yukarıdaki döngü ile aynı girintilemeye sahip
olacak şekilde ekliyoruz :
Önceden göstermiş olduğumuz döngünün üstüne aşağıdaki değişkenleri yazalım :
i = 0
#Paket Numaralandırılması
paket = []
#Paket Listesi
if paket:
Daha sonra sonuçlardaki paket listesini almak için yukarıda tanımladığımız
değişkene name değişkeni atayalım. Bunun için name değişkenin tanımlandığı
satırın (name, summary) = get_name_sum(pkg_info)) altına aşağıdaki komutu yazalım:
kur = []
kurulacak = raw_input("Install(Require Root Privileges) : ")
if kurulacak:
kurulacak = kurulacak.split()
paket.append(name)
for i in kurulacak:
Şimdi de sonuçları numaralandırmak için print deyimini değiştirmemiz gerekiyor.
Önceden de belirttiğimiz gibi numaralandırma işlemini i değişkeni ile yapacağız.
Bunun için print deyiminin bulunduğu bölümü aşağıdaki gibi değiştirelim:
try:
i = int(i)
try:
kur.append(paket[i])
except:
print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary[lang])
pass
else:
except:
print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary)
pass
Ve i değişkeninin paket sayısı kadar artması için yukarıdaki komutun altına i=i+1
deyimini yerleştirelim.
pisi.api.install(kur)
else:
print "\033[31m No Result Found \033[m"
24
Mart 2009 Sayı 6
HAPPY HACKING!
Erdem Artan
[email protected]
Bu komutları satır satır açıklayacak olursak,[1. satır] öncelikle bir if sorgusuyla,
bulunan bir paket bulunup bulunamadığını sorduk. Böylece [17. satır] eğer bir
paket bulunamamışsa, bize bulunamadığı doğrultusunda bir yanıt vermesini
sağladık.
sorgusunun içinde [2. satır] kurulacak paket listesi için kur adında bir dizi
tanımladık. [3. satır] Ardından kurulacak numaraları almak üzere kurulacak
dizinine string türünde, kullanıcının gireceği verileri atadık.
If
[4. satır] If deyimiyle kurulacak numara girilip girilmediğini kontrol ettikten
sonra, [5. satır] eğer girdi varsa arasına boşluk giren her girdiyi dizi elemanı
olarak tekrar kurulacak değişkenine atadık. [6. satır] Ardından kurulacak
dizisinin içinde bulunan her bir eleman için, [8. satır] önce tam sayı türüne
dönüşüm ve [10. satır] kur dizisine bu tam sayı sırasındaki paketi ekleme
işlemini gerçekleştirdik.
ile ilgili değişikliklerimiz bu kadar. Bu dosyanın son halini dergimizin
ekinde bulabilirsiniz.
search.py
Bu yazının hazırlanmasında ilham kaynağı olan ve yardımları dokunan Burak
Sezer'e teşekkürler.
Dikkat ettiyseniz, for döngüsünün içerisinde iki adet try, except ikilisi
bulunmakta. Bu ifadeler [7./13. satır] kullanıcı sayı yerine başka bir veri
girdiyse ve [9./11. satır] dizi içeriğinden fazla bir sayı girilmişse hatadan
kaçmak için kullanılmıştır.
Erdem Artan
[email protected]
Ve en sonda da pisi'nin kendi fonksiyonlarından biri olan “install”ı kullanarak
kur dizisine atanan paketlerin kurulumunu gerçekleştiriyoruz.
İkinci dikkat edilmesi gereken nokta, ikinci satırdan da anlaşılacağı gibi bu
işlemin yönetici yetkileriyle yapılması gerektiği. Yani “pisi search” ifadesi
yönetici yetkileriyle çağrılmalı. Tüm bu işlemlerden sonra nasıl çalıştığına bir
göz atalım isterseniz :
25
Mart 2009 Sayı 6
FIREFOX EKLENTİLERİ
Erdem ARTAN
[email protected]
Zemanta
KidZui
KidZui, Firefox'ınızı çocuklar için İnternet tarayıcısına çeviren bir eklenti.
Resimde çocuklar için arayüzünü gördüğünüz eklenti, tam ekran çalışır ve
sadece çocuklar için uygun olan milyonlarca veriye bağlantı kurar. Ayrıca
çocuğun yaptığı işlemleri e-posta ya da kendi sitesinde ebeveynlere ait
hesaba veri olarak raporlar. KidZui yazılımı ücretsiz olmasına rağmen,
hesabın ücretsiz kullanımının yanında ebeveynlere daha gelişmiş özellikler
sağlayan ücretli hizmeti de mevcuttur.
Zemanta Wordpress, Blogger gibi günlük sistemleri ile GMail, Yahoo! Mail
gibi e-posta sistemlerinde çalışabilen, Flickr, Facebook, Twitter, YouTube
gibi ortamlardan veri isteyebilen bir Firefox eklentisidir. Eklentinin tam
olarak yaptığı aslında bir e-posta yazarken ya da günlük girdisi oluştururken,
yazdığınız konuyla alakalı metin, resim ya da görüntü aradığınızda size
yardımcı olmaktır. Zemanta, resimden de görebileceğiniz gibi, örneğin bir
Wordpress sisteminde sağ taraftaki menüye yerleşir ve bir resim için sizden
anahtar kelime ister. Ve siz de sonuçlar arasından istediğinizi tek tıklama ile
yazınızın arasına ekleyebilirsiniz.
http://www.kidzui.com/
http://www.zemanta.com/
26
Mart 2009 Sayı 6
FIREFOX EKLENTİLERİ
Erdem ARTAN
[email protected]
Yoono – İnternet Tarayıcınızı
Sosyalleştirin
LastPass
Yoono, sloganından da anlaşılacağı
LastPass, İnternet hesaplarınızı, notlarınızı ve bir takım bilgilerinizi güvenli
üzere Firefox ile sosyal etkileşim
bir şekilde saklamak için kullanılan bir eklenti. Firefox'un kendiliğinden sahip
sitelerine daha kolay erişmek için bir
olduğu şifre hatırlama özelliğinden bağımsız ve değişik olarak, LastPass
eklenti. Yüklendikten sonra genelde
verileri çevrimiçi bir şekilde saklıyor. Bu da demek oluyor ki siz nereye
Firefox penceresinin sol tarafına
giderseniz gidin, şifrelerinize ve kişisel notlarınıza İnternet'e bağlanabildiğiniz
kenar çubuğu olarak yerleşen Yoono
her noktada erişebilirsiniz. Sadece veri saklamanın yanında sayfalarda
ile Facebook hesabınızı takip edebilir,
bulunan formları sizin yerinize doldurabilen LastPass'a,
arkadaşlarınızın son durum iletilerini
www.lastpass.com adresinden erişebilirsiniz.
gözden geçirebilir, paylaşılan öğelere
göz atabilirsiniz. Bunun yanında
Twitter, Myspace, Flickr gibi sosyal
etkileşim hesaplarınızı da takip Coolpreviews
edebilir, ayrıca AIM, Gtalk, MSN ve
Yahoo!
Messenger
hesaplarınızı
ekleyebilirsiniz.
Last.fm, Imeem, Seeqpod gibi
sitelerden müzik dinleyebileceğiniz
eklenti ile aynı zamanda RSS
bağlantıları, e-postaları takip edebilir,
gezdiğiniz siteleyle alakalı ürünleri
satın alabilirsiniz.
Coolpreviews, resimleri ve link verilen web sayfalarını önizleme penceresi
içinde göstrir. Hızlı internet gezintisi sağlar. Sadece resimlerin ve linklerin
üzerinde gezinmeniz önizleme yapmanız için yeterli.
http://www.yoono.com/
https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/2207
27
Mart 2009 Sayı 6
Erdem ARTAN
[email protected]
Qucs yani Quite Universal Circuit Simulator, GNU GPL ile dağıtılan yani açık
kaynak kodlu ve özgür olan, QT ile tasarlanmış bir devre benzetim yazılımıdır.
Pardus 2007 depolarında bulunan fakat her nedense Pardus 2008 depolarında yer
almayan Qucs yazılımı, Users-2008 deposunda bulabilirsiniz. 12 MB'lik Pisi
paketi olarak depomuzda bulunan Qucs paketini kurmak için her zamanki gibi
paket yöneticisini veya pisi it Qucs komutunu kullanabilirsiniz.
Alternatif ve doğru akım devreleri ile sayısal devreler üzerinde benzetim
yapabileceğiniz Qucs'u, yüklendikten sonra Uygulamalar > Bilim ve Matematik
bölümünde bulabilirsiniz.Qucs'u çalıştırdığınızda aşağıdaki gibi bir ekran
görüntüsü sizi karşılayacaktır:
Bu resimde işaretlenen bölgeleri
açıklayacak olursak, 1 numaralı
menüde tasarımınızın ayarlarından,
yeni tasarım oluşturmaya dek işlemler
yapabileceğiniz
gibi
yazılımın
ayarlarını da gerçekleştirebilirsiniz. 2
numaralı bölüm devre tasarlarken en
çok ihtiyacınız olacak ögeleri barındırır.
3 numaralı bölüm ise devre ile ilgili
elemanları, içerilen veri tipi ve
tasarımlarınızı
bulabileceğiniz
bir
yerdir. 4 numaralı bölüm de devre
tasarımının gerçekleştirildiği bölümdür.
28
Mart 2009 Sayı 6
Erdem ARTAN
[email protected]
Bu yazımızda size iki ayrı doğru akım devresinin benzetiminin nasıl yapılacağını
göstereceğiz. Bu devrelerden birincisi Wheatstone Köprüsü, ikincisi ise OpAmp
devresi olacak.
açılacaktır. Bu pencereden tabloda ne görmek istediğimizi ayarlayabiliriz.
Örneğin aşağıdaki ayarlamaya göre Pr1'den Pr6'ya kadar ad verdiğimiz
ampermetrelerin değerini okumak istemişiz.
Wheatstone Köprüsü'nün benzetimi için aşağıdaki devreyi kuralım. Devre
elemanlarını 3 numaralı menüde, Bileşenler sekmesinde bulabilirsiniz. Devre
elemanlarının değerlerini değiştirmek için, 2 numaralı menüde Seç (Esc)
seçiliyken devre elemanına sağ tıklayıp özelliklerine girebilir ya da üzerlerine çift
tıklayabilirsiniz. Devre elemanlarını birbirine bağlamak için 2 numaralı menüdeki
Bağlantı Hattı (CTRL+E) seçeneğini kullanabilirsiniz. DC Benzetimi de yine
bileşenler kısmında bulabilirsiniz.
Ayarları yapıp tamam dediğimizde istediğimiz değerleri gösteren bir tablo
doldurulacaktır :
Tablodan gördüğünüz gibi giren ve çıkan akımlar birbirine eşit ve Pr3 ile Pr4
üzerinden geçen akımların birbirine eşit olması R5 direncinin üzerinden akım
geçmediği anlamına gelmektedir. Böylece Wheatstone Köprüsü'nün “kollardaki
dirençlerin oranı her iki kolda da eşitse ortadaki dirençten akım geçmez”
kuralını gözlemlemiş olduk. Eğer orta kola bir akım ölçer ekler ve değerini
gözlemlerseniz ya 0 olacaktır ya da hata payı olarak 0'a çok çok yakın bir değer
verilecektir.
Devre çizimini başarıyla gerçekleştirdikten sonra 1 numaralı menüdeki Benzetim
menüsünden ya da 2 numaralı menüden Benzetimi Başlat (F2) düğmesine
basarsanız, önce dosyayı kaydetmenizi isteyecektir. Dosya kayıt işleminden
sonra yazılımda yeni bir sekme olarak boş bir sayfa açılacaktır. Sol taraftaki
menüden tabloyu seçip boş alana sürükleyince aşağıdaki gibi bir pencere
29
Mart 2009 Sayı 6
Erdem ARTAN
[email protected]
Şimdi de ikinci devremiz olan OpAmp devresini çizelim. OpAmp'ı
bileşenler sekmesindeki doğrusal olmayan bileşenler bölümünde
bulabilirsiniz. Bu devremizde OpAmplardan birincisinin Umax değeri
10V, ikincisinin 15V olarak ayarlanmıştır. Bu devrede önceki
devremizden değişik olarak etiketleme ve değişken süpürüm adlı iki
yeni eleman da kullandık. Etiketleme işlemini 2 numaralı menüdeki
Bağlantı Hattı Yaftası (CTRL+L) düğmesini kullanarak yapabilirsiniz.
Etiketler gerilim değerini ölçeceğimiz hat üzerine gerilim ölçer
yerleştirmek yerine doğrudan ölçüm yapmamızı sağlayan
kolaylıklardır. Bunun yanında DC Benzetim'in yanında Değişken
Süpürüm kullanmamızın nedeni devreye değişik gerilimler
uygulayarak çıkışı incelemek için. Bu işlem için bazı dikkat edilmesi
gereken noktalar var. Dikkat ederseniz gerilim kaynağımızın
değerinde “U=V1” yazıyor. Bu demektir ki normalde “U=1 V” olarak
gelen gerilim değerini biz V1 değişkenine atadık.
Değişken Süpürüm ayarlarını ise şu şekilde yaptık :
Burada benzetim olarak
DC1 seçmemizin nedeni,
DC1 adlı benzetim
seçeneği üzerinden
süpürüm yapacak
olmamızdır. Süpürülen
değişken olarak da V1
seçmemizin nedeni ise
gerilim kaynağının
değerini V1 değişkenine
atamış olmamız.
Resimdeki değerlere
göre -30 V ile 30 V
arasında 3.15 V arayla
V1 değişkenimiz
değerler alacaktır.
Tüm çizim ve ayarlama işlemleri bittiğinde gösteriye başlayabiliriz. F2 tuşuna
basıp benzetime geçip, sol taraftaki menüden Kartezyeni seçip aşağıdaki ayarları
yaparak, giriş gerilimine göre Vcikis1 ve Vcikis2 olarak adlandırdığımız
noktalardaki gerilimin değerlerini görebiliriz:
30
Mart 2009 Sayı 6
Erdem ARTAN
[email protected]
Bu devremizde de OpAmp'ın özelliğini incelemiş olduk.
Ayrıca önceki devremizde kullandığımız tabloyu burada
kullanırsak aşağıdaki gibi bir sonuç bizi bekliyor olacak :
Bu yazımızda kullandığımız devreleri dergimizin ekinde bulabilirsiniz.
Gelecek sayılarda türev, integral ve logaritma alan devrelerde
görüşmek üzere.
da
Erdem Artan
[email protected]
31
Mart 2009 Sayı 6
OYUN İNCELEME: Ri-Li
Erdem ARTAN
[email protected]
Resimden de göründüğü gibi, gayet renkli, çocukların ilgisini çekebilecek
düzeyde ve eğlendirme hissini verecek bir şekilde tasarlanmış. Bizi karşılayan
menüden Puanlar bölümüne giderek, daha önce oynanan oyunlarda elde edilen
puanları görülebilir, Seçenekler bölümüne giderek de oyunun ses, görüntü ve
kontrol ayarları değiştirilebilir. Oyna bölümüne girdiğimizde, Yeni
Oyun oluşturabileceğimiz ya da Eski Oyunumuzun herhangi bir seviyesinden
devam edebileceğimiz bir menü bizi karşılayacaktır :
GPL ile dağıtılan Ri-li, aralarında Doruk Fişek'in çalışmalarıyla Türkçe'nin de
bulunduğu 19 dil seçeneğine sahip, arcade türü bir oyundur. Mandriva, emacs,
Gimp, SDL, GCC ve Pov-Ray gibi özgür yazılımlar kullanılarak yazılan ve
daha çok çocuklara veya içindeki çocukla mutlu olanlara hitap eden oyunun
amacı, hali hazırda olan rayların üzerinde bulunan treni, kavşaklarda
yönlendirerek raylar üzerindeki vagonları toplayarak puan toplamanın yanında,
her bölümün sonunda sorulan sorularla birşeyler öğrenmek ve ek puanlar
kazanmak.
Son sürümü 2.0.1 olan Ri-li, Pardus depolarından rahatlıkla kurulabilmektedir.
Diğer tüm yazılımların kurulumunda olduğu gibi, Ri-li'yi kurmak için Paket
Yöneticisi'ndeki arama özelliğini kullanabileceğimiz gibi, komut satırında
sudo pisi it Ri li komutunu da kullanabiliriz.
Kurulumdan sonra Uygulamalar > Oyunlar > Oyun Makinası yoluna yerleşen
Ri-li'yi çalıştırdığımızda, bizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacaktır :
32
Mart 2009 Sayı 6
Erdem ARTAN
[email protected]
Bu bölümü geçtiğimizde bizi karşılayacak olan menü, oynayacağımız oyunun
zorluk derecesini ayarlamamıza yarıyor. Kolay, Orta ve Zor seçeneklerinin
bulunduğu menüde, bu seçenekler trenin hızını ifade ediyor :
bulunan vagonları toplarken uzayan trenimizin herhangi bir parçasına
çarpmamak. Cep telefonlarının meşhur oyunu olan Snake yani
Yılan Oyununda olduğu gibi kendisine çarptığı anda bir can yanacak ve tüm
vagonları baştan toplamak zorunda kalınacaktır. Vagonları topladıktan sonra,
önceden de belirttiğimiz gibi bir soruluyor ve bilinmesi karşılığında 50 puan
ödül veriliyor.
Bu aşamadan sonra sıra geldi oyuna başlamaya..Oyunun amacından kısaca
bahsetmiştik. Peki ya dikkat etmemiz gerekenler?
Resimde de görüldüğü gibi oyuna başladığımızda bize verilen üç can var. Bu
da demek oluyor ki hakkımızı kaybetmemek için bazı şeylere dikkat etmemiz
gerekiyor. Temel olarak dikkat etmemiz gereken şey, rayların üzerinde
33
Mart 2009 Sayı 6
Erdem ARTAN
[email protected]
Çocuklar ya da kendini çocuk hissedenler için güzel bir oyun olarak
düşündüğümüz Ri-li'nin resmi sitesindeki[1] ekran görüntülerinden bazılarını
paylaşırsak, bunu çocuklar nasıl yapacak dedirtecek durumlarla
karşılaşacağımızın haberini vermiş oluyoruz :
Ve sizi oyunla baş başa bırakma zamanı geldi. Sakin oyunlar dileriz ;)
[1] http://ri-li.sourceforge.net/
Erdem Artan
[email protected]
34
Mart 2009 Sayı 6
WEB SİTE TANITIMLARI
Serdar GÜNDÜZ
[email protected]
Bu ayki site tanıtımları bölümümüzde, açık kaynak kodlu, bedelsiz olarak
dağıtılan ve tabiri caizse Açık Kaynak Kodlu yazılımların bayraktarlığını yapan
ofis yazılımları paketi OpenOffice'nin Türkçe destek forumları olan
http://forum.openoffice.org.tr'yi tanıtacağız.
OpenOffice ile ilgili karşılaştığınız hemen hemen her soruna openoffice Türkiye
forumlarında cevap bulabilirsiniz. Kullanışlı bir içerik yönetim sistemi olan
SMF 1.8 alt yapısını kullanan forumda demokratik yönetim anlayışını
benimsemiş moderatörler kullanıcılara özgür bir ortam sunmaktadırlar. PardusLinux
ailesi
olarak,
OpenOffice
yazılımlarını
keşfetmeniz
için,
http://forum.openoffice.org.tr [1] sitesini tüm okuyucularına tavsiye ederiz.
35
Pardus-Linux ailesinin kelebek rumuzlu üyesine ait http://blog.yollu.com
adlı web günlüğünü (blog) tanıtacağız. Dokuz eylül Üniversitesi
Bilgisayar Mühendisliği öğrencisi olan kelebek, ekonomiden spora,
sinemadan siyasete pek çok başlık altında web günlüğüne yazmakta.
WordPress alt yapısının kullanıldığı blog, göz alıcı bir temaya sahip.
Nitelikli bir içerik oluşturduğu için kelebek'i tebrik eder; blog.yollu.com'u
tüm okuyucularımıza tavsiye ederiz.
http://blog.yollu.com [1]
Mart 2009 Sayı 6
KİTAP TANITIMLARI
Serdar GÜNDÜZ
[email protected]
"Linux Ağ Yönetimi" adlı bu kitap; Barış Metin ve Görkem Çetin tarafından
kaleme alınmış, Linux Altına ağ Yönetimi konulu kitapçılarda
karşılabileceğimiz bir kaç Türkçe kaynaktan biridir. Hızlı, güvenilir ve açık
kaynak kodlu olması nedeniyle dünyada popülerliği hızla artan Gnu/Linux
işletim sistemini tanımamız, ağ yönetim, iletişim servislerini öğrenmemiz için
gerekli bilgileri içeren kitap, kendi bilgisayar ağımızı sıfırdan kurup
yönetmemize imkan tanıyor.
Kitapta Yer Alan Önemli Konu Başlıkları Linux Ağ Yönetimi; bilgisayar ağları,
TCP/IP ve protokoller, ağ yönetimi, IP Masquerading, Apache web sunucu,
DNS, Squid proxy, Sendmail, Samba, NFS, PPP, Listeciler, Sistem ağ yönetim
araçları ve Linux?ta güvenlik konularıyla ilgili merak ettiğiniz her şeyi
sunmaktadır.
36
Python, tüm değişkenlerin, fonksiyonların, sabitlerin, modüllerin ve
sınıfların birer nesne olarak görüldüğü bir dildir. Bu özelliklere sahip
başka nesne tabanlı dillerden daha fazla özelliklere sahiptir. Kaynak
kodunun herkese açık olması Python Programlama dilinin önümüzdeki
yıllarda çok yaygın olarak kullanılacağının bir belirtisidir.
Bir akademisyen olan Mustafa Başer’in kaleme aldığı Python, python
programlama dilini programı bütün özellikleriyle irdeleyen bir kaynak.
Kitap, web programlama konusunda bir ek bölüm içeriyor. Web
programcılığıyla ilgilenenlere de hitap eden bu kaynağın Türkçe olarak
yayımlanmış piyasadaki tek python konulu kaynak olması kitaba ayrı bir
önem katmaktadır.
Mart 2009 Sayı 6
PARDUSUM
Cemalettin KARA
Adım; Cemalettin kara, Kütahya'da
yaşıyorum. Yaşım 22. Mühendislik
Fakültesi
Elektrik-Elektronik
Bölümü öğrencisiyim. Gnu/Linux
ile tanışmam lise yıllarında oldu.
Pardus'tan önce Gnu/Linux'u Chip
dergisi sayesinde Knoppix live cd
ile
tanıştım.
Özgür
yazılım
düşüncesi ilgimi çekti. Gnu/Linux
ve
özgür
yazılım
hakkında
araştırma yaptım. Sonra Turkix'le
tanıştım ama OpenSuse veya o
zaman
ki
adıyla
Mandrake
kullanmayı plânlıyordum. Turkix
kullanayım dedim ama sonra proje
durdu.. Ardından Gnu/Pardus'u
duydum. Geçen sene freedoslu
dizüstü bilgisayar alınca direkt
Gnu/Pardus 2007.3 kurdum şimdi
2008.2 kullanıyorum ve test
takımındayım. "Pardus hayatımda
ne değiştirdi?" sorusuna gelince:
öncelikle blog tutmama vesile oldu.
Çünkü 2008 çıkış sürecinde her
gün blogları takip ediyordum.
Bunun dışında hayatıma ayrı bir
renk
getirdi.
Artık
bildiğim
kadarıyla
diğer
kullanıcılarla
paylaşıyorum ve onların teşekkürlü
mesajları beni çok sevindiriyor. Bir
de formatı hayatımdan sildi :)
Evdeki masaüstü bilgisayarımı üç
kardeşim ortaklaşa kullanıyor. Bir
tanesi daha ilkokul birinci sınıfa gidiyor ve şimdiden
sıkı bir pardus fanı. Bunun dışında sınıfımdan bir
arkadaşım kullanıyor. Bir kaç arkadaşıma de en kısa
zamanda kuracağım. Sistemimi nasıl özelleştirdiğime
gelirsek; Pardus 2008.2 ve KDE 3.5.10 kullanıyorum.
Kurulumda gelen Pardus temasınını kendimce
düzenledim. Neler mi yaptım? kde-look.org'dan crystal
37
diamond adlı simge setini sistemime kurdum. Pencere
dekarasyonu değiştirdim.Amsn Kabuğu olarak kdelook.org'dan wlm lite adlı temayı kurdum. Firefoxun kendi
sayfasından oxygen adlı temayı kurdum. Duvar kağıdı olarak
da http://cmeeren.deviantart.com/art/ adresinden kendime bir
tane seçtim. Tüm Pardus-Linux ailesine saygılarımı sunarım...
Mart 2009 Sayı 6
LKD YÖNETİM KURULU BAŞKANI DORUK FİŞEK İLE RÖPORTAJ
Pardus-eDergi Takımı - [email protected]
PKD : Doruk Fişek kimdir?
Kendinden biraz bahsedebilir misiniz?
D.FİŞEK : 1977 yılında Ankara'da
doğdum. İlk kez 8 yaşımda
bilgisayarla tanıştım, ilk bilgisayarım
bir ZX Spectrum 48K idi. 1991'de ise
PC dünyasına geçiş yaptım. 1995'te
bilgisayarıma zorla 9600 modemini
takan bir arkadaşım sayesinde
bilgisayar ağları ve toplulukları ile
bittiğini izlemeye özen gösteriyorum.
tanıştım. O zamandan beri mesaj
Topluluklar da aslen kişilerden
yazıyorum:)
oluştuğu için, tek tek bireyleri de
izlemek ve tanımak gerekiyor. Çeşitli
PKD : LKD Başkanı olmak nasıl bir
ortamlarda konuşurken kelimelerimi
duygu?
de dikkatli seçmem gerekebiliyor,
D.FİŞEK : Çok garipsiyorum, o resmi
sadece kendimi değil bir topluluğu
sıfata her zaman Mustafa Akgül'ün
temsil
eden
bir
konumda
sahip olmasına alışmışım. Düşme
olabiliyorum.
riskine karşı altınızda bir ağ olmadan
ipte yürümek gibi tarif edebilirim -Bir özgür yazılımcı olarak ise diğer
üstelik bu sırada üzerinize büyük bir
bilgisayar çalışanlarından farkım;
spot ışığı çevrilmiş durumda ve çok
herhangi bir konuyu öğrenmek ya da
sayıda göz de sizi izliyor. Görev
bir sorunu çözmek istediğimde,
süremizin dolmasına az kalmasına
dilediğim kadar derinine inebilmek
karşın hala alışabilmiş değilim.
ve kendimi geliştirebilmek herhalde.
Özgür yazılım dünyası alabildiğine
PKD : LKD Başkanı ve bir özgür
geniş ve özgür. Herhangi bir konuda
yazılımcı olarak kişisel günlük
emek harcadığınız zaman, hemen
yaşamınızda diğer insanlardan farklı
geri
dönüşlerini
almaya
ne tür şeyler yapıyorsunuz?
başlıyorsunuz. İnsanlar görüşlerinize
D.FİŞEK : Dernekte aktif görev
değer vermeye başlıyor ve takdir
aldığım
için
özgür
yazılım
ediyor. Bir başka deyişle çalışıp,
dünyasında, özellikle Türkiye'deki
üreten düdüğü çalıyor.
özgür yazılım dünyasında neler olup
PKD : Pardus Kullanıcıları Derneği
hakkında düşünceleriniz nelerdir?
D.FİŞEK : İnsanların ortak amaçları
doğrultusunda
örgütlenmeleri
gerektiğine inanan bir insanım. Tek
başlarına
değil
ortak
çalışma
yapmalarının, ortak yapılan bu
çalışmayı
sahiplenecek
kadar
benimsemelerinin
ama
kendi
"mülk"leri olmadığı için bir gün
başka birine bayrağı devredecekleri
düşüncesiyle hareket etmelerinin
doğru
bir
model
olduğunu
düşünüyorum. Herkesin eşit söz
hakkının olduğu böyle bir topluluk
modelinin
Türkiye'deki
yasal
karşılığı bir dernek. Baktığımızda
bugün
birçok
özgür
yazılım
topluluğunun aslen bu yapıda
olduğunu görüyoruz. Keşke yasal
işlemleri bu kadar yorucu olmasa, her
topluluk kolayca birer dernek olarak
tüzel kişilik sahibi olabilseler ve
Türkiye'de
hak
ettikleri
yasal
haklarına sahip olabilseler. Pardus
Kullanıcıları Derneği bunu yapan
nadir topluluklardan biri, o nedenle
özel bir yeri olduğunu düşünüyorum.
PKD : GNU/Linux ile nasıl
tanıştınız? Size GNU/Linux yenir mi
içilir mi diye anlatan oldu mu?
38
D.FİŞEK : O sıralar HiTNeT isimli
Fido tipi bir bilgisayar ağında
yazışıyordum. HiTNeT'te tanıştığım
arkadaşlarımdan
GNU/Linux'u
duymuştum, hatta ısrarla denememi
isteyenler olmuştu. Bir tanesi
GNU/Linux CD'si bile vermişti bana.
Yeni bir sistem ilgimi çekmesine
karşın, kurcalamak için bir nedenim
olmamıştı. 1997 Aralık'ında, çalışma
hayatına atılmamla GNU/Linux'la
tanıştım. İlk çalıştığım yer Türk
Standartları Enstitüsü (TSE) Bilgi
İşlem Daire Başkanlığı idi. BBS
sistemleriyle
olan
OS/2
deneyimimden
hareketle
beni
alternatif
bir
sistem
olarak
Mart 2009 Sayı 6
GNU/Linux
işletim
sistemini
araştırmak ve kurum içinde olası
kullanım
alanları
oluşturmakla
görevlendirdiler. Ben de uzun
zamandır ertelediğim GNU/Linux'la
uğraşmaya başladım. Takıldığım
noktalara yanıt bulabilmek için o
dönemki adıyla Linux Kullanıcıları
Grubu'nun e-posta listesine üye
oldum, orada yer alan insanlar bana
yardımcı oldular.
PKD : Hangi Linux dağıtımını
kullanıyorsunuz?
LKD
camiası
genelde hangi dağıtıma sıcak bakıyor
ve hangi dağıtım ağırlıklı olarak
kullanıyor? Sizce nedenleri nedir?
D.FİŞEK : Şu anda sunucuda
Gentoo,
masaüstünde
Pardus
kullanıyorum. Geçmişte her ikisi için
de Slackware kullanıyordum. LKD
camiasının genel olarak sıcak baktığı
belirli bir dağıtım yok. LKD'de
hemen her tür dağıtımla ilgilenen
insanlar bulunuyor.
PKD : KDE4 ile birlikte L.
Torvalds'ın KDE'den Gnome'ya çark
ettiği bir dünyada KDE4, KDE 3.5 ve
Gnome üçgenindeki düşünceleriniz
nelerdir? Şubat'ın sonunda çıkan
Xfce 4.6'yı deneme fırsatınız oldu
mu? Olduysa görüşlerinizi alabilir
miyiz?
D.FİŞEK : Özgür yazılımın bizlere
sunduğu "seçim" şansını seviyorum.
Söz konusu olan insanların kullanım
alışkanlıkları olunca tek bir doğru
olması mümkün değil, herkesin
beklentileri farklı oluyor. Örneğin
benim
Linux'u
masaüstümde
kullanmaya başlamamı sağlayan
Windowmaker isimli bir pencere
yöneticisiydi. Bir seminerde izlemiş
ve çok beğenmiştim. O sırada
kullandığım
masaüstünün
bana
sunamadığı bir basitlik ve rahatlık
sunuyordu. Şimdi düşünüyorum, o
sırada KDE ya da GNOME bana o
geçişi yaptıramamıştı. Çeşitlilik her
zaman güzeldir.
PKD : Özgür yazılımcıların yaşam
tarzları ve görünümleri bir genelleme
yaparsak
benziyor
diyebiliriz.
Örneğin uzun saçlı, kilolu ve
toplumda marjinal bir imaj çiziyor.
Sizce bu tespit doğru mu, nedenlerini
sıralayabilir misiniz?
D.FİŞEK : Şöyle bir derneğimizin
39
üyelerini
gözümün
önünden
geçiriyorum, sonra yurt dışından
tanıdığım
çeşitli
insanları
düşünüyorum,
çok
da
doğru
sayılmaz. Özgür yazılımın ilk
zamanları için belki daha doğruydu
çünkü özgür yazılımın kendisi de
"marjinal"di.
Özgür
yazılımın
giderek yaygınlaşmasıyla artık çok
da geçerli değil.
PKD : LKD Türkiye'nin ilk ve en
büyük
özgür
yazılım
örgütü.
Türkiye'de özgür yazılım hareketi
dünya ile paralel başladı diyebilirsek,
Türkiye'nin
özgür
yazılım
dünyasında konumu nedir?
D.FİŞEK : Aslında paralel başladı
diyemiyoruz çünkü dünyada özgür
yazılım hareketi 1980'lerin ilk
yarısında başlarken, Türkiye'de yankı
bulması biraz daha zaman aldı. Bu
biraz da özgür yazılımın birincil
iletişim
aracı
olan
Internet'in
Türkiye'de
nispeten
geç
yaygınlaşmasıyla ilgili. Türkiye'nin
dünyadaki yerinin hak ettiğinin
oldukça
altında
olduğunu
düşünüyorum. Çok güzel işler
yapılmasına
karşın
bunu
tüm
dünyadaki
özgür
yazılımcılarla
paylaşma konusunda çok gerideyiz,
fazla içimize kapanığız. Daha fazla
Mart 2009 Sayı 6
iletişim
içinde
olmamız, Bunu yaparken de kimsenin yıpranıp,
yaptıklarımızı
ortaya
koymamız yorulmamasına özen göstermeye
çalışıyoruz. Birbiriyle iletişim içinde
gerekiyor diye düşünüyorum.
olan insanlar beraber yapmak
çok
daha
rahat
PKD : Özgür yazılımın gerek istediklerini
gerçekleştirebilir
bir
halde
Türkiye,
gerekse
dünyadaki
geleceğine nasıl bakıyorsunuz? LKD olacaklardır.
bu konumda ne tür adımlar atmayı
düşünüyor?
D.FİŞEK
:
Özgür
yazılımın
önlenemez
bir
biçimde
yaygınlaşmaya ve yükselmeye devam
edeceğini
düşünüyorum.
Bazı
yerlerde sessiz ve derinden, bazı
yerlerde bağıra bağıra artarak
ilerliyor. Onlarca yıl boyunca bu
ilerlemeyi yavaşlatabilen ya da
durdurabilen bir etmen olmadı.
Çeşitli engeller her zaman oluşabilir
ama özgür yazılım dünyası bu
engelleri aşmanın her zaman bir
yolunu buluyor.
LKD özelinde ise, dernek şu anda bir
"yara sarma" dönemi geçiriyor.
Yoğun çalışma ile geçirilen seneler
arkasında yapısal birçok sorunu
miras bıraktı. Öncelikli hedefimiz şu
anda hem derneğin kendi içi hem de
özgür yazılım camiasının arasındaki
iletişim kanallarını tamir etmek,
genel bir "bahar temizliği" yapmak
ve camiayı tekrar biraraya getirmek.
Göç hiçbir zaman kolay değildir,
oldukça da sancılı bir süreçtir ama bu
özgür yazılıma özel değil, tüm
göçlerde geçerlidir. Kullanılandan
farklı bir sahipli yazılıma geçişte de
benzer sıkıntılar yaşanır. Kurumlarda
geçişin bir gecede bir anda değil;
planlı, adım adım ve zamana
PKD
:
Özellikle
MEB'in yayılmış bir biçimde gerçekleşmesi
uygulamalarında
Microsoft
standartlarını ve kapalı kodlu alt
yapısını kullandığını, MEB personeli
ve
öğrencilerin
veritabanına
girilişinin üç yıl gibi bir zaman aldığı
düşünülürse, ülkemizde oturmamış
bazı şeylerin olduğunu görüyoruz.
Sizce kurumsal olarak özgür yazılım
kullanılmasında herhangi bir engel
var mıdır ki MEB gibi kurumlar
ısrarla MS uygulamalarıyla yola
çıkıyorlar? Bu durumda gerek LKD
gerekse özgür yazılım gönüllüleri
olarak neler yapabiliriz?
D.FİŞEK : Kurumların önünde özgür
yazılım
kullanımıyla
ilgili
aşılamayacak bir engel olduğunu
düşünmüyorum. Seneler içerisinde
özgür yazılım kullanmamak için öne
sürülen farklı farklı "bir de x olsa"
gerekçelerini çokça duyduk hepimiz.
Bunların çoğunluğunun aslında birer
bahane olduğu zamanla ortaya çıktı;
çünkü o nedenler ortadan kalktığında,
başkaları yerini doldurdu.
40
gerekir.
Gerek Türkiye'de, gerek dünyada
kurumsal kullanımla ilgili binlerce
başarı öyküsü var. Bazı kurumların
neden
ısrarla
özgür
olmayan
yazılımlara
yöneldiklerini,
o
kurumların kendilerine sormanız
gerekir.
Mart 2009 Sayı 6
PKD : Arkasında maddi olarak devlet
desteği
bulunan
Pardus'un
Türkiye'deki ve dünyadaki durumunu
nasıl görüyorsunuz? LKD'nin Pardus
hakkında ortak bir görüşü var mıdır?
D.FİŞEK : Pardus'un bilinirliği ve
kullanımı Türkiye'de giderek artıyor,
özgür yazılımın yaygınlaşması için
önemli bir araç görevi görüyor. Yurt
dışında ise ürettiği değer ölçüsünde o
kadar tanınmıyor, bunda en önemli
nedenin yapılan çalışmaların yurt
dışındaki camiayla ortak hareket
etmek
için
yeterince
emek
harcanmaması
olduğunu
düşünüyorum. LKD'de olduğu gibi
bir dil engeli de var bu konuda. Son
dönemde projede bu konuda olumlu
yönde değişiklikler olmaya başladı.
Geliştiriciler yurt dışında çeşitli
toplantılara katılıyorlar, Pardus'ta
yaptıklarını
diğer
özgür
yazılımcılarla da paylaşıyorlar.
LKD, Türkiye'de yaşayan/yaşamış
üyelerden oluştuğu için, doğal olarak
özgür yazılımla ilgili Türkiye'de
yapılan çalışmalara her zaman daha
fazla önem ve öncelik vermiştir. gerek resmi olarak dernek adıyla gerekse de dernek üyelerimizin bireysel
Pardus'a, tıpkı Türkiye'de üretilen çalışmalarıyla her zaman destek olduk ve olmaya da devam edeceğiz.
tüm özgür yazılımlara olduğu gibi,
41
PKD : Pardus'u R. M. Stallman'a
sorduğumuzda bize özellikle özgür
olma konusunda pek iyi şeyler
söylemedi. Sizce Pardus'un gerek
özgürlük, gerekse diğer yazılımsal
özellikleri açısından imajı nasıldır?
D.FİŞEK : Stallman'ın bakış açısıyla
bugün yapılan dağıtımların büyük bir
çoğunluğu "özgür" değil. Genellikle
bu sorun çeşitli kısımları kapalı
donanım sürücüleri ve bazı çoklu
ortam biçemlerinden kaynaklanıyor.
Bugünkü şartlarda kullanıcılara ne
kadar "hazır" bir dağıtım vermeye
çalışırsanız, o kadar özgürlükten
taviz vermek zorunda kalıyorsunuz.
Pardus, özellikle geliştirme modeli
açısından
bakıldığında,
birçok
dağıtımdan daha az "açık" değil,
hatta birçoğundan çok daha iyi
durumda -- ama elbette daha iyi
olması mümkün. Marka korunması
kaygısıyla yer yer yapılan çıkışların
projenin
bu
konudaki
imajını
zedelediğini düşünüyorum.
PKD : Sizce Pardus'un eksikleri ve
varsa diğer yazılımlara göre artısı
nelerdir?
D.FİŞEK : Pardus'a bir özgür yazılım
projesi olarak baktığımda en büyük
Mart 2009 Sayı 6
Nihad KARSLI
artısını,
çalışanlarını
TÜBİTAK
personelinden oluşturmak yerine
öncelikle özgür yazılım camiasında
aktif olarak görev alan ya da almış
kişilerden
oluşturması
olarak
görebiliriz. Özgür yazılım konusunda
deneyim kazanmış insanlar, açık bir
projede, tüm zamanlarını özgür
yazılıma ayırarak çalışabiliyorlar.
Eksiğini ise odaklanma olarak
görüyorum. Zaman içerisinde farklı
yönlere savrulabiliyor proje. Daha
belirli hedeflere odaklanılsa, daha
başarılı
olunabileceğini
geliştiricilerin
daha
yıpranabileceğini düşünüyorum.
[email protected]
ve esneklik sağlamaması ve teknik olsa, söz konusu topluluğun kar
az belgelendirme olarak görüyorum.
amacı gütmeyen bir tüzel kişiliğinin
olmasının
yararlı
olacağını
PKD : Eğer gün gelir ve TÜBİTAK düşünüyorum.
Bir dağıtım olarak baktığımda; ek bir Pardus'tan elini çekerse, sizce
ayar
gerektirmeden
otomatik Pardus'un geliştirilmesine devam
donanım tanıma/ayarlama, çeşitli edilmeli mi? Edilmeliyse bu nasıl bir
çoklu ortam dosyalarını oynatabilme topluluk tarafından yapılmalı?
Linux Kullanıcıları Derneği ve
ve çok sayıda oyunun depolarında D.FİŞEK : Evet, devam edilmesi Sayın Doruk Fişek'e verdikleri bu
olması diyebilirim. Eksiğini ise gerektiğini düşünüyorum. Çünkü güzel cevaplar ve dergimizi
uzman GNU/Linux kullanıcılarının Pardus TÜBİTAK'a değil, topluma renklendirdikleri için teşekkür
öngörülen kalıplara uymayabilecek aittir. Zamanın ne göstereceğini ederiz.
çeşitli cambazlıkları için yeterince bilmiyorum ancak bugünkü şartlarda
42
FF
İKİRLERİNİZ BİZLER İÇİN DEĞERLİDİR
Pardus-Linux e-dergimizin gelişimi için bizlerle iletişim kurabilirsiniz.
Derginin sonraki sayılarında yayımlanmasını istediğiniz özgün;inceleme,
makale, GNU/Linux içerikli haber vb. yazılarınızı bizlere gönderebilirsiniz.
IRC kanalımız: irc.freenode.org adlı irc serverinde bulunan #pardus-destek
adlı kanaldır. E-posta adresimiz [email protected]'dir.
cc
reativecommons
Dergimizde kullanılan tüm yazı ve görsel materyallerin sorumluluğu
yazarlarına aittir. Dergimizin içeriğini oluşturan ürünler Creative Commons
Lisansı ile lisanslanmıştır. Kaynak gösterilmek şartıyla özgürce
geliştirilebilir, paylaşılabilir.
http://creativecommons.org/
PP
E
E
D
D
ardus-Linux E-dergi Ekibi
ditör
Nihad Karslı - [email protected]
ergi Yazarı/İmla denetmeni
Erdem Artan - [email protected]
M. Talha İlhan - [email protected]
TT
asarım
Emin İnanç Ünlü - einancunlu@gmail
M
M
iz a n p a j
Serdar Gündüz- [email protected]

Untitled - Tilkinin Dilinden

Transkript

Benzer belgeler

Untitled - Tilkinin Dilinden

wwwwww..ppaarrdduuss--eeddeerrggii..oorrgg

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 25 | Kasım `10

Pardus`ta Django Blog Uygulaması

Hydrogen - Tilkinin Dilinden

Kendi Çoklu Ortam Sunucunuzu Kurun: Gnump3d

Editörden... - Erdem Artan 3

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 24 | Ekim `10

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 21 | Temmuz 2010

Untitled - Tilkinin Dilinden

EEKK - Tilkinin Dilinden

Pardus`ta Django: HTML Dosyaları

Pardus İşletim Sistemi

Konqueror Dosya ve İnternet Tarayıcısı

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 26 | Aralık `10

- Full Circle Magazine

IBM System z üzerinde Enterprise Linux Birleştirmesi ve

Musa Anter ve Özgür Basın Şehitleri

Full Circle Magazine

adresten - Ulak-CSIRT

Pardus ve NfSen ile Yönlendirici Netflow Kayıtlarının - Ulak

the PDF file - T. Koray Peksayar Blog