Mart - Cargill

Cargill Türkiye
CargillHaberler
Mart 2011
Bitkisel yaðýn çetin sýnavý
•
•
•
•
Gemi taþýmacýlýðýnda bir ilk
Tuba Çetin Alpa: “Cargill’de çalýþmak
mesleki bir lüks”
Tüketiciye saðlýk, üreticiye kolaylýk
Sohbet: Prof. Dr. Aziz Tekin
Cargill - Türkiye
CargillHaberler
Mart 2011
24
14
Kapak konusu
Bitkisel yaðda fiyatlar
nereye kadar yükselecek?
08
Güncel
Cargill’in markalý gýda ürünlerindeki
yetenekleri artýyor
18
Inovasyon
Tuba Çetin Alpa:
“Beni, Cargill’in çalýþan
kalitesi cezbetti”
Uçurtma gücüyle çalýþan daha
büyük gemilerle nakliye
26
Prof. Dr. Aziz Tekin:
“Ülkemizde yüksek kalitede
yað üretimi yapýlabiliyor”
bu sayýda
03
Cargill Türkiye’den
- Birlikte büyümek
04
Aktüel
- OTSO Meclisi Orhangazi Fabrikasý’nda
- Geçit
06
Dünyadan
- Dünya mirasýnýn korunmasýna destek
- KVB ile büyümeye devam
08
Ýçimizden Biri
- Cargill Avukatý Tuba Çetin Alpa
14
Kapak Konusu
- Ýklim deðiþikliði, bioyakýt politikalarý, arz-talep ve
bu denkleme sýkýþan bitkisel yað sektörü
Cargill Tarým ve Gýda San. Tic. A.Þ. Adýna
Sahibi ve Yayýn Müdürü
Mustafa Muzaffer Sayýnataç
18
Yazý Ýþleri Müdürü
Sera Baysal
[email protected]
Yayýn Ekibi
Cenan Celebci
Songül Aras
Yönetim Yeri
Baðlarbaþý, Kýsýklý Caddesi
Sarkuysan Ak Ýþmerkezi
No: 4-A Blok 8-9-10-11
34662 Üsküdar / Ýstanbul
Tel: 0 216 554 18 00
Faks: 0 216 651 24 17
Baský
Elma Teknik Basým, Matbaacýlýk
Çatal Sokak No:11/A
Maltepe - Ankara
Tel: 0 312 229 92 65
Faks: 0 312 231 67 06
Yayýn Türü
Yaygýn, süreli
Yayýn Tarihi
15 Mart 2011
Inovasyon
- Cargill okyanus taþýmacýlýðýnda bir ilk’e öncülük ediyor
20
Cargill Çözümleri
- Ýþlenmiþ et ürünleri giderek daha popüler hale geliyor
24
Güncel
- Neden domates?
26
Sohbet
- Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
Gýda Mühendisliði Bölümü Baþkan Yardýmcýsý Prof. Dr. Aziz Tekin
32
Sosyal Sorumluluk
- Engelsiz mutluluk için herkes kadar eþit yaþamak
CargillHaberler - Ýçindekiler
1
Cargill’in Çevreyle Ýlgili 2015 Hedefleri
• Enerji verimliliðini %5 iyileþtirmek
• Sera gazý yoðunluðunu %5 iyileþtirmek
• Temiz su verimliliðini %5 iyileþtirmek
CargillHaberler
Birlikte
büyümek
“Orhangazi ilçesinde üzerinde Cargill adýnýn ve logosunun yer aldýðý kocaman bir bina var. Burasý tüm
dünyada Cargill adýný taþýyan belki de tek okul. Cargill tarafýndan saðlanan 2 milyon dolarlýk finansmanla inþa edilen ve 2006 yýlýnda hizmete giren Cargill Ýlköðretim Okulu’nda bugün 500 öðrenci eðitim
görüyor. Þimdi mahallenin boþ arsasýnýn yerinde modern bir eðitim kurumu var."
Yukarýdaki satýrlar, Ýngilizce olarak iki ayda bir
yayýnlanan ve dünyanýn 66 ülkesindeki 131 bin Cargill çalýþanýnýn eline ulaþan Cargill News dergisinin
Mart-Nisan 2011 sayýsýnda Orhangazi’yi anlatan bir
haberden alýntýlandý. Bu, tüm dünyada Cargill’i anlatan ve müþterileri, çalýþanlarý ve içinde bulunduðu
toplumlarla “Birlikte büyümek” temel ilkesinin Türkiye’deki karþýlýklarýndan sadece bir tanesi. Bu nedenle Cargill Türkiye’nin gönüllü projeleri, büyük
ölçüde eðitim, saðlýk ve çevre inisiyatiflerine odaklanýyor.
Bu temel prensibin dünyada da karþýlýklarý mevcut. Týpký Cargill’in Gana’daki kýrsal kalkýnma faaliyetleri sonucunda kakao çiftliklerinde çalýþmak yerine eðitimlerine geri dönen 25.881 çocuðun geleceðe umutla bakmaya baþlayan gözlerindeki ýþýltý gibi.
Ya da mikrobesin eksikliði olan ve yetersiz beslenen
milyonlarca kiþinin olduðu Hindistan’da rafine edilmiþ yaðlarý A, D ve E vitaminleriyle zenginleþtirdiði-
miz ve bu program çerçevesinde ulaþtýðýmýz 25 milyon kiþi gibi… Ve buraya sýðdýramayacaðýmýz birçok
projede olduðu gibi…
2010’da Cargill dünya genelinde, toplumsal kalkýnma, beslenme ve saðlýk, eðitim, insani hizmetler
ve doðal çevrenin korunmasý amacýyla 57 milyon dolarý aþan maddi baðýþ ve yardým yaptý. Cargill, bugün
dünyanýn karþý karþýya olduðu zorluklarýn farkýnda
ve “birlikte büyümek” ilkesiyle tüm paydaþlarýyla
birlikte çalýþarak bunlarýn üstesinden gelebileceðini
düþünüyor. Bu nedenle dünya genelinde faaliyette
bulunduðu toplumlarda bir yandan beslenme ve saðlýðý geliþtirmek amacýyla çeþitli organizasyonlarla iþbirliði yaparken, diðer yandan eðitimler düzenliyor,
doðal kaynaklarýn korunmasýný ve sorumlu bir þekilde kullanýlmasýný ve ayný þekilde tedarik zincirinde
sorumlu iþ uygulamalarýný teþvik ediyor.
Cargill Türkiye de bu temel ilkeden hareketle gýda ve tarým konusundaki bilgi ve uzmanlýðýný müþterileri, çalýþanlarý ve toplumuyla paylaþarak büyüyor.
Bu slogan her yerde Cargill’i anlatýyor: “Birlikte
büyümek”. Ama bu sadece kuru bir slogan deðil…
Bu, çalýþanlarýyla birlikte Cargill’in yürekten sahiplendiði bir inancýn ifadesi.
Esen kalýn…
CargillHaberler - Cargill Türkiye’den
3
Cargill Türkiye’den
birlikte çalýþ > üret > baþar
CargillHaberler
Öðrenciler eðitici fabrika turunda
Tezer önderliðinde fabrika turuna çýkan çocuklara, fabrika atýk arýtma tesisi ve kumanda odasý
gezdirildi. Fabrika turundan sonra yine Tezer tarafýndan, öðrencilerin çevreye olan duyarlýlýklarýný artýrmaya yönelik olarak hazýrlanan “Çevre Bilinçlendirme Eðitimi” verildi.
Hem keyifli hem de eðitici
geçen fabrika ziyareti
sonrasýnda, öðrencilere
üzerlerinde Cargill logosu
bulunan sýrt çantalarý hediye
edildi.
Bursa’daki Orhangazi Kurtuluþ Ýlköðretim Okulu’nun müdürü, iki öðretmeni ve 33 öðrencisi geçtiðimiz aylarda Orhangazi Fabrikasý’na misafir oldular. Fabrikada eðitici bir gezi yapan öðrenciler,
gezi öncesinde Cargill hakkýnda bir tanýtým CD’si
izlediler ve daha sonra yetkililere merak ettikleri konularla ilgili sorular sordular. Çevre, Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Uzman Mühendisi Belkýs Hande
Geçit
“Türkiye, Ortadoðu, Asya ya da Avrupa deðil; Türkiye bu bölgeler arasýndaki eþsiz bir geçit.” Bu
sözler, Cargill News dergisinde Türkiye’nin tanýtýldýðý özel sayýya demeç veren Cargill Gýda Türkiye Halkla Ýliþkiler Müdürü Sera Baysal’a ait. Þu
cümleler ise Cargill News Editörü Paul Dienhart
tarafýndan kaleme alýnan ve Türkiye’nin tanýtýldýðý Geçit baþlýklý özel habere: “Geçen on yýl içinde Türkiye kadar deðiþim yaþayan ancak birkaç
ülke sayabiliriz. Economist’te 10 yýl önce Türkiye’nin ekonomisinin derin bir çýkmazda olduðu,
bankalarýnýn iflas ettiði yazýyordu. Bugün ise büyüme ve geliþmede Avrupa ülkelerine öncülük
ediyor. Bazý ekonomistler, geliþmekte olan ekonomiler olarak BRIC ülkelerinin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) Türkiye de eklenerek BRICT
olarak deðiþtirilmesini öneriyorlar.”
Evet, Amerika Birleþik Devletleri’nde hazýrlanan
ve Cargill’in faaliyet gösterdiði 66 ülkedeki iþ ünitelerine daðýtýmý yapýlan Cargill News, son sayýsýnda (Mart-Nisan 2011) Türkiye’yi tanýttý. Cargill’in, Türkiye’de, geliþen Türk gýda ve içecek
4
CargillHaberler - Aktüel
sektörüyle birlikte büyüdüðünün belirtildiði haberde; Cargill Türkiye’nin Ortadoðu ve Kuzey Afrika bölgesinde büyüme için saðlam
bir temel saðladýðýna vurgu yapýldý. Cargill
Türkiye’nin, tahýl ticaretine baþladýðý 1960
yýlýndan bu yana Türkiye’nin geliþmesinin
bir parçasý olduðu da belirtildi. Haberde;
Cargill Gýda Türkiye’nin inovasyon konusundaki baþarýsý ve üç kez art arda (2006, 2008
ve 2010) Cargill Ýþ Mükemmelliði Ödülü’nü
kazandýðý belirtilerek, yöneticilerin, bu ödüllerin sýrrýnýn mükemmel çalýþanlar olduðunu
söylediði kaydedildi. Dergiye konuþan Cargill
Gýda Türkiye Yönetim Kurulu Baþkaný Murat
Tarakçýoðlu “Türkler çok pratik. Biz sonuç istiyoruz. Son sekiz yýlda kazandýðýmýz Ýþ Mükemmelliði Ödülleri daha hýzlý sonuç aldýðýmýz bir
kültür geliþtirmemize yardýmcý oldu. Deneyim
kazandýkça süreçler üzerinde çok daha az zaman
harcýyoruz.” dedi.
“Türkiye’nin tanýtýldýðý bu haberin geniþ bir özetini Mayýs sayýmýzda okurlarýmýzla paylaþacaðýz.”
Hem keyifli hem de eðitici geçen fabrika ziyareti
sonrasýnda, öðrencilere üzerlerinde Cargill logosu bulunan sýrt çantalarý hediye edildi.
Orhangazi Ticaret ve Sanayi Odasý (OTSO), yeni
baþlattýðý bir uygulama ile meclis toplantýlarýný
üye iþletmelerde gerçekleþtirmeye baþladý.
Ýlk ev sahipliðini Cargill Türkiye’nin üstlendiði bu
yeni uygulamanýn amacý ise üye iþletmeleri ziyaret
etmek ve onlarý daha yakýndan tanýmak. Orhangazi Fabrikasý’nda yapýlan Þubat ayý meclis toplantý-
sýnda, Ocak ayý hesap
inceleme komisyonu raporlarý ve gelir-gider mizanlarý görüþülerek karara baðlandý. Toplantý
öncesinde, 40 kiþilik
meclis grubuna Fabrika
Sorumlu Müdürü Cenan Celebci tarafýndan Cargill ile ilgili bir de brifing sunuldu. Daha sonra
üyeler fabrikayý gezdi. Fabrikanýn arýtma tesisi bölümünde sorularý cevaplayan Cenan Celebci, fir-
Cargill'in muhtarlara
desteði sürüyor
Aktüel
OTSO Meclisi Orhangazi Fabrikasý’nda
ma olarak arýtmaya büyük önem verdiklerini söyledi. Fabrikanýn kumanda merkezini de gezen
Oda üyeleri Celebci’den fabrikanýn üretim aþamalarý ile ilgili bilgiler aldý.
Beklemek daha keyifli
Cargill muhtarlarýn yanýnda… Daha önce de
muhtarlardan gelen talepler üzerine çeþitli köylere ihtiyaçlarý doðrultusunda yardýmlarda bulunan Cargill, son olarak Fýndýklý Köyü’ne bilgisayar hediye etti.
Muhtar Ahmet Yýlmaz, “Bu bilgisayara muhtarlýk
olarak çok ihtiyacýmýz vardý, bir sözümüz ile yapýlan bu jest bizleri onore etti.” dedi.
Karsak Köyü modern bir otobüs duraðýna kavuþtu. Köy muhtarý Ergin Tayyar'ýn ilettiði talep
üzerine Cargill Türkiye tarafýndan köy meydanýna yaptýrýlan durak, Karsaklýlar tarafýndan
memnuniyetle karþýlandý.
Durak yapýlmadan önce köy halký otobüsleri
açýk havada bekliyordu. Durak sayesinde halk
soðuk, güneþli ve yaðmurlu günlerde artýk zorluk çekmeyecek ve otobüs beklerken oturup,
dinlenebilecekler.
Duraðýn teslimi sýrasýnda konuþan Muhtar Tayyar, “Bu durak, bugüne kadar köyümüze yapýlan
yardýmlar içerisinde en deðerli ve iþlevli olaný.
Köy halký da firmanýn yaptýðý bu jestten oldukça memnun. Bu nedenle Cargill firmasýna teþekkürlerimizi sunuyoruz.” dedi.
CargillHaberler - Aktüel
5
Dünyadan
Baupte tesislerinde üretim
verimliliði artacak
Cargill, Fransa Baupte’taki hidrokolloid ve fonksiyonel sistemler üretim tesislerinde modern
teknolojilerin kullanýlmasý için önemli yatýrýmlar
yaptý.
Cargill’in Baupte’taki faaliyetlerini arttýrarak geliþtirmek amacýyla ve firmanýn genel modernizasyon stratejisi doðrultusunda gerçekleþtirilen
bu yatýrýmlar; katký maddeleri, özellikle kývam
vericiler ve jelleþtiriciler gibi tekstürize bileþenler
pazarýnda Cargill’in rekabetçi pozisyonunu
önemli ölçüde pekiþtirdi.
Baupte tesisinde, hidrokolloidler (carrageenan,
xanthan gum, scleroglucan) ve Cargill’in rakipsiz
tekstüre bileþenler portfolyosunda yer alan çok
bileþenli fonksiyonel sistemler üretiliyor.
Teknolojik yatýrýmlar; tesisteki üretim verimliliðini arttýrýyor, lojistik ve bakým süreçlerini en iyi
hale getiriyor, Cargill çalýþanlarýnýn iþ güvenliðini
arttýrýyor ve Cargill’in çevresel etkilerini ciddi anlamda düþürüyor.
FRANSA
6
CargillHaberler - Dünyadan
AEO sertifikasýyla ihracat
kolaylýðý
Dünya mirasýnýn
korunmasýna destek
KVB ile büyümeye devam
Hollanda gümrük yetkili kurumlarýnýn gerçekleþ-
“Kore’nin Hawaii’si” olarak adlandýrýlan ve
Schwartauer Werke GmbH & Co. KG Kakao Ve-
tirdiði denetimin ardýndan Cargill, Hollanda’da
UNESCO tarafýndan da “Dünya Mirasý Alaný” ola-
rarbeitung Berlin’i satýn aldý.
AEO statüsü kazanan 400 firma arasýna girdi.
rak gösterilen Jeju Adasý turist akýnýna uðruyor.
KVB, Avrupa’nýn en büyük çikolata pazarý olan
Avrupa Birliði AEO (Yetkili Ekonomik Operatör)
Fakat domuzlarýn yaydýðý ve pek de uygun olma-
Almanya’da çok güçlü bir konuma sahip. Ber-
Sertifikasý, müþterilere; gümrük, güvenlik, lojis-
yan kokular turizmi olumsuz etkiliyor.
lin’deki iki tesisinde 180 kiþi istihdam ediliyor ve
tik ve uluslararasý kontrol sistemlerine iliþkin ge-
Cargill Hayvan Beslenmesi Bölümü (CAN) bu so-
yýlda ortalama 75.000 mt çikolata üretiliyor.
rekli AB þartlarýný taþýyan bir firmayla çalýþabilme
runun çözümüne yardýmcý olmak amacýyla Jeju
Cargill’den yapýlan açýklamada; dinamik ve
garantisi veriyor.
Ulusal Üniversitesi’ne Biyogaz Projesi için
müþteri odaklý bu firmanýn alýnmasýyla Avru-
Sertifika; uluslararasý ticarette daha hýzlý, kolay,
500.000 dolar baðýþta bulundu.
pa’da çikolata sektöründeki büyüme stratejisi
güvenilir nakliye ve lojistik olanaklarý saðlarken,
Bu projeyle hayvanlardan kaynaklanan metan
daha az bürokratik zorlukla karþýlaþýlmasýný da
gazýnýn elektrik jeneratörleri için kullanýlmasý
KVB’nin tesisleri Cargill’in Klein Schierstedt ve
saðlýyor.
planlanýyor. Kurulacak biyogaz tesisiyle kokula-
Hamburg’daki kakao ve çikolata tesisleriyle en-
Cargill’in aldýðý AEO Sertifikasý, Hollanda’dan ih-
rýn önlenmesinin yaný sýra CO2 emisyonlarýnda
tegre olarak faaliyet gösterecek.
raç edilen tüm Cargill kakao ve çikolata ürünle-
yýlda 3500 metrik ton azalma saðlanacak. Tesis,
Cargill, her iki firmanýn çalýþanlarýnýn bilgi, dene-
ri için AB üyesi olan tüm ülkelerde geçerli. Car-
günde 10.000 hayvana ait atýðýn iþleneceði bir
yim ve uzmanlýklarýný birleþtirerek hem Alman-
gill, faaliyet gösterdiði diðer AB ülkelerinde de
kapasiteye sahip olacak ve proje baþarýlý olursa
ya’da hem de dünya çapýnda büyümeye devam
AEO Sertifikasý için baþvuruda bulunacak.
Asya’da da uygulanmaya baþlanacak.
etmeyi planlýyor.
HOLLANDA
Cargill, KVB olarak bilinen çikolata firmasý
KORE
doðrultusunda önemli bir adým atýldýðý belirtildi.
ALMANYA
CargillHaberler - Dünyadan
7
CargillHaberler
“
Cargill Avukatý Tuba Çetin Alpa:
Cargill’de çalýþmak
mesleki bir lüks”
Mesleði ile ilgili kurduðu her
cümleden iþine tutkuyla baðlý
olduðunu anlamak mümkün.
Cargill’de avukat olarak
çalýþmak ise onun tabiriyle
adeta mesleki bir lüks.
ise yýllarýnda gönül verdiði avukatlýk mesleðini bugün Cargill çatýsý altýnda sürdüren
Tuba Çetin Alpa, mesleðinde hâlâ ilk günlerdeki
heyecaný yaþýyor. Ýþ yaþamýnda rotanýn Cargill’e
doðru çizilmesi ise bir Headhunter’ýn yýllar önce
kendisine Cargill için “Son derece iyi bir
þirket. Kariyerinde büyük bir ilerleme
olabilir.” demesiyle baþlýyor. Cargill’e iþ
görüþmesine geldiðinde kendisini en
çok cezbeden þey ise þirket çalýþanlarýnýn kalitesi olmuþ.
L
Alpa’nýn öðrencilik yýllarýndaki kararlýðý bugünkü baþarýlý kariyerinin temelini oluþturuyor.
Hukukçu olmak istemesi tamamen bilinçli bir seçim. Babasý bu mesleðin zorluklarýný kendisine
göstermek istese de hukuk okumayý kafasýna koyan Alpa, o günleri þöyle anlatýyor:
“Bugün ne yazýk ki var olmayan Özel Moda Lisesi’nden mezun olurken, üniversite tercihlerimin baþýna o zamanlarda popüler bölümler olan
Boðaziçi ekonomi ve iþletmeyi yazmak hiç içimden gelmiyordu. Ailemin karþý çýkmasýna raðmen
mutlaka hukuk okumak istiyordum. Hatta bankacý olan ve ticaret mahkemelerinde uzun süre
bilirkiþilik yapan babam, beni bu sevdadan vazgeçirmek için Sultanahmet Adliyesi’ne götürüp,
Türkiye’de hukukçu olmanýn hiç de dizilerdekine
benzemediðini göstermeye çalýþmýþtý.”
Ýþ yaþamýnda rotanýn Cargill’e doðru çizilmesi, bir
Headhunter’ýn yýllar önce kendisine Cargill için “Son
derece iyi bir þirket. Kariyerinde büyük bir ilerleme
olabilir.” demesiyle baþlýyor.
8
Tüm bu baskýlara raðmen, sýralamanýn kenarýna köþesine hukuk fakültelerini yazmayý baþaran
Alpa, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni
kazandýðý haberini ise babasýndan alýr. Kendisine
haberi veren babasý “Üzülme! Seneye tekrar girer, Boðaziçi Üniversitesi’ni tutturursun.” der üzgün bir sesle.
Ancak o, bir daha sýnava girmeyi düþünmez
çünkü istediði okula girmiþtir artýk. Çok keyif
alarak okuduðu okulunu dört senede bitirmeyi
baþararak tüm aileyi þaþýrtýr. Alpa, bununla ilgili
“Oysaki þanýndandýr, hukuk dört senede bitmez
derler. Benim en büyük motivasyon unsurum lisedeki münazara gruplarýnda aldýðým zevk ve öðretmenlerimin ‘Bu kýz avukat olacak.’ diyerek beni desteklemeleridir.” diyor.
Fakülteden mezun olurken Deniz Ticareti Hukuk’u ilgisini çekmeye baþlar
Alpa’nýn. Bunun üzerine bir þirketin CEO’su
olan akrabasý Osman Yücesan’a gider. Bundan
sonrasýný ise kendisi þöyle anlatýyor:
“Osman Yücesan, ‘Kýzým, sen geminin sancak
iskelesini bile bilmezsin, önce biraz denizcilik
öðrenmelisin.’ diyerek beni Cerrahgil Denizcilik’e
stajyer olarak gönderdi. Kiralama ve operasyon
bölümünde 6 ay kadar staj yaptým. Eþref Cerrahoðlu beni departman toplantýlarýna mutlaka sokardý. Denizcilikten o kadar zevk aldým ki hâlen
yatlardan ziyade havuzdan yeni çýkmýþ bir yük
gemisi gördüðümde gözümü alamam.
Yine Osman Yücesan sayesinde, Türkiye’de
belki de deniz ticareti hukuku konusunda bir
okul sayýlabilecek Av. Metin Baran’ýn ofisine stajyer avukat olarak girdim. Diðer ortak avukat Semuh Günur, ceplerinde küçük gemi maketleriyle
dolaþýr ve gemi kazalarýný bu maketlerle bize an-
“Osman Yücesan, ‘Kýzým, sen geminin sancak iskelesini bile bilmezsin, önce
biraz denizcilik öðrenmelisin.’ diyerek beni Cerrahgil Denizcilik’e stajyer
olarak gönderdi. Kiralama ve operasyon bölümünde 6 ay kadar staj yaptým.”
CargillHaberler - ‘Cargill’de çalýþmak mesleki bir lüks’
Ýçimizden biri
latýrdý. Hayatýmda hiç bu kadar hiciv dolu ve
Türkçe’ ye bu kadar hâkim dilekçeler yazan birini daha görmedim. Metin Bey ise kimse okumasýn diye notlarýný eski Türkçe tutardý. Gizliliðin
öneminin sinyallerini ilk ondan almýþýmdýr. Sonralarý, Av. Þeyma Ýnal’a iþlerini devrederek kendi
ofislerini kapattýlar.”
Profesyonel meslek hayatýna geçiþiniz nasýl oldu?
Þeyma Haným beni ve diðer stajyer arkadaþýmý
alarak Av. Tevfik Gür ile Gür & Ýnal firmasýný kurdu. Bir aile gibi çalýþýrdýk. Her ikisinden de mesleðin çok farklý nosyonlarýný öðrendim ve beþ sene deniz hukukuyla uðraþtým. Kotlarýmýz ve botlarýmýz ofiste hazýr bulunurdu. Nerede bir gemi
Alpa’nýn hukukçu olmak istemesi
tamamen bilinçli bir seçim.
“
Bankacý olan ve ticaret
mahkemelerinde uzun süre
bilirkiþilik yapan babam, beni
Sultanahmet Adliyesi’ne
götürüp, Türkiye’de hukukçu
olmanýn hiç de dizilerdekine
benzemediðini göstermeye
çalýþmýþtý.”
Tuba Çetin Alpa
bu sevdadan vazgeçirmek için
”
CargillHaberler - ‘Cargill’de çalýþmak mesleki bir lüks’
9
CargillHaberler
10
CargillHaberler - ‘Cargill’de çalýþmak mesleki bir lüks’
Tüm bu heyecanlý iþlerden sonra bir þirketin hukuk müþaviri olmaya hiç hevesim yoktu. Ancak
Headhunter’ýn “Son derece iyi bir þirket. Kariyerinde büyük bir ilerleme olabilir.” demesi üzerine
görüþmeye geldiðim Cargill’e girmemin tek sebebi, mülakat yaptýðým altý etkileyici hanýmdýr.
Tek bir bey bile yok görüþmelere giren!
Yüksek kademede çalýþan bu kadar çok
haným görmek beni çok þaþýrtmýþtý. Ayrýca zekâlarýndan ve yaptýklarý iþe olan
hâkimiyetlerinden o kadar etkilenmiþtim ki eve gelip “Ben bu hanýmlarýn olduðu
yerde olmak istiyorum.” dediðimi hatýrlýyorum.
On üç sene sonra hâlen bu yönetici hanýmlardan üçüyle yakýn çalýþmanýn zevkini yaþýyorum.
Beni Cargill’in ne o zamanki cirosu, ne de dünyadaki büyüklüðü etkilemiþtir, açýkçasý beni içerideki çalýþan kalitesi cezbetmiþtir.
Bir avukatlýk firmasýnýn ardýndan kurumsal
bir yapýda çalýþmaya zor alýþtým. Fakat daha sonra bir departman kurmanýn, içerideki sorumluluk ve görevleri bizzat inþa etmenin hazzýný yaþadým. Tabii Cargill’in global hukuk departmanýnýn,
o zamanki ülke müdürleri ve kontrolörlerinin bu
konudaki rolü çok büyüktür.
Cargill mesleki anlamda size neler kattý?
Cargill, sadece gýda alanýnda faaliyet gösteren bir
þirket olmadýðý için, baþka birçok iþ ünitesiyle
omuz omuza çalýþýyorum. Cargill’de hiç monoton-
Cargill Global Hukuk Departmaný; 25 ülkede
200’ü aþan avukatý, 190 paralegal ve ofis asistaný
olan çok uluslu büyük bir hukuk firmasý gibi çalýþýr. Ýletiþim ve koordinasyonun oturmasý konusunda 2000’den bu yana departmanýn baþý olan
Steve Euller’ýn çok emek sarf ettiðini bizzat biliyorum.
Bugün Cargill, en iyi iç hukuk departmanlarýndan birine sahip olan çok uluslu firmalar arasýndadýr. Zaten 2008 yýlýnda Ýþ Mükemmeliyeti
Baþkan Ödülü’ne layýk görülen ilk Cargill Global Fonksiyonu olma baþarýsýnýn sebebi de bu. Tüm hukukçularýn
deðiþik konulardaki uzmanlýðý, farklý
ülke ve tecrübelerden gelmeleri her
alanda iþ ünitelerine rahat hizmet verebilmemizi saðlar. Bu bilgi zincirini, dünyanýn
neresinde ihtiyaç varsa oraya kanalize etmek konusunda çok baþarýlý olduðumuzu düþünüyorum.
Baþka birçok iþ ünitesiyle
omuz omuza çalýþýyorum, bu
nedenle Cargill’de hiç
monotonluk yaþamýyorum.
Kendimi, birçok deðiþik
þirketle müvekkil-avukat
iliþkisi içerisinde çalýþan bir
hukuk danýþmaný olarak
hissediyorum.
Buna en güzel örnek, Singapur’daki Asya Pasifik ülkelerindeki Trade Structured Finance
(TSF) iþ ünitesine avukatýmýzýn ayrýlmasýndan
sonra Türkiye’den dokuz ay boyunca destek vermemdir. Oysaki avukatlýk firmasýnda çalýþýrken
Türk hukukçularýnýn baþka hiçbir ülkenin hukukundan anlamayacaðýný düþünürdüm.
”
O zamanlarda, günün birinde Papua Yeni Gine
Merkez Bankasý’ndan görüþ alarak, orada yapýlan
finansal iþlemlere destek olabileceðimi söyleseler asla inanmazdým. Bu tecrübeler, Türk hukukçularý olarak sýnýrlarýn dýþýna çýkarak bölgesel
sorumluluklar almamýz konusunda cesur davranmamýz gerektiðini anlamama yardýmcý oldu. Bu
nedenle, Ortadoðu’daki Cargill projelerinde sorumluluk almak konusunda tereddüt etmedim.
Cargill Global Hukuk Departmaný; 25 ülkede 200’ü aþan avukatý,
190 paralegal ve ofis asistaný olan çok uluslu büyük bir hukuk
firmasý gibi çalýþýr.
“
Ýçimizden biri
Cargill’de çalýþmaya nasýl baþladýnýz?
luk yaþamýyorum. Kendimi, birçok deðiþik þirketle müvekkil-avukat iliþkisi içerisinde çalýþan bir
hukuk danýþmaný olarak hissediyorum.
Tuba Çetin Alpa
kazasý veya yük hasarý olsa oraya anýnda ulaþmamýz gerekirdi. Fýrtýnalý havalarda açýktaki gemilere þeytan çarmýðýndan týrmandýðýmýzý bilirim.
Son derece heyecan vericiydi. O günleri hatýrladýkça genç avukatlarýn gözündeki heyecana bu
nedenle halen gýpta ile bakarým.
“Bir avukatlýk firmasýnýn ardýndan kurumsal bir yapýda
çalýþmaya zor alýþtým. Fakat daha sonra bir
departman kurmanýn, içerideki sorumluluk ve
görevleri bizzat inþa etmenin hazzýný yaþadým.”
CargillHaberler - ‘Cargill’de çalýþmak mesleki bir lüks’
11
CargillHaberler
Kek satýþlarý baþladý
2006-Mart ayýnda TSF’in ayýrdýðý 5000 dolarlýk yardým bütçesi kullanýlarak Cargill
Hukuk Türkiye departmaný tarafýndan Maltepe Orhangazi Lisesi’nin zarar
görmüþ kapýlarý deðiþtirilerek 45 yeni kapý yapýldý.
2009 - Romanya bebek hastanesi ekipman yardým projesi için 19.000 dolar
toplandý, GOSCE 4000 dolar ekledi. Türkiye 600 dolar ile katýldý. Cargill
çalýþanlarý doðum günü kutlamalarýna cheesecake satarak katýldý.
2010-Ukrayna hastane projesi için tüm Avrupa Hukuk Departmaný olarak
28.000 dolar (GOSCE ile birlikte 41.000) toplandý.
2011-Fildiþi Sahilleri’ndeki bir ilkokul tamirine iliþkin olarak yardým
kampanyasý devam ediyor, her lokasyon ayrý proje ile katýlacak. Bu sene de
çeþitli kekler yapýp satarak Cargill Türkiye Hukuk Departmaný olarak
katýlýyoruz. Satýþlar baþladý.
Cargill’de çalýþmanýn farký sizce nedir?
Bunu size bir anýyla anlatmak isterim. Þirkete ilk
girdiðim senelerde, bir gün genç bir satýþ temsilcisi/ trader bana telefon açarak fiyatlarýn yükseldiðini ve elindeki kontratý feshedebilmek için
kontrattaki imkânlara göz atmamý istedi. Ben de
buna karþýlýk “Cargill’in sözü senettir. Zarar etsek
de kontrattan dönmek için hukuki açýk aramak
doðru olmayacaktýr.” cevabýný verdim.
Çünkü hepimiz, bir uzun mesafe koþucusunun
deðerlerinin ne kadar yüksek olmasý gerektiðini çok iyi biliyoruz. Zaten bir daha böyle bir telefon almadým. Çalýþtýðým en sansasyonel davalarda bile her zaman doðruyu savunmanýn manevi rahatlýðý içerisinde oldum.
Açýkçasý Cargill þirket avukatlarý;
kendi kurallarý, yerel kanunlardan daha sýký olan bir þirkette
hukukçuluk yapmanýn lüksünü yaþar. Ýþte, ben de o lüksü yaþýyorum.
12
CargillHaberler - ‘Cargill’de çalýþmak mesleki bir lüks’
Baþkaca dallarla ilgilenmeme vesile olan yoganýn bir baþka getirisi de sonuçtan ziyade sürecin
öðreticiliðine odaklanabilmemi saðlamasý olmuþtur.
Ýþ saatleri dýþýnda neler yaparsýnýz?
O gün bugündür sosyal sorumluluk projelerinde görev almayý çok seviyorum ve þirketin sunduðu bu imkânlar benim manevi yönümü tatmin etmeme çok yardýmcý oluyor. Avrupa hukukçularý
olarak her sene ayrý bir ülkede ayrý bir proje seçiyoruz. Her lokasyon ayrý bir aktivite ile baðýþ
topluyor. Bense yaptýðým cheesecakeleri þirket
aylýk doðum günü kutlamalarýnda ve arkadaþlara
satarak katkýda bulunmaya çalýþýyorum.
Son proje ise oradaki yerel avukatýmýz liderliðinde Fildiþi Sahilleri’ndeki sazdan damlý bir ilkokulu iyileþtirmek.
Eþinizin de hukukçu olmasý bir avantaj mý?
Bunun avantajlarý olduðu gibi bazý dezavantajlarý da var. Bazen derin hukuki tartýþmalara gireriz. Ne de olsa hukuk yorum meselesi. Ýki kere iki
her zaman dört etmiyor.
Ama öte taraftan da bir duruþma kaçýrma tehlikesi geçirmenin stresi konusunda hiç konuþmadan birbirimizi anlamanýn rahatlýðýný yaþarýz.
Ýþ stresiyle baþa çýkmak için formülünüz var mý?
Bundan beþ sene kadar önce bir liderlik akademisine katýlmýþtým. Bu eðitime baþlamadan önce
Neo PR adý altýnda bir kiþilik davranýþ belirleme
Senelerce gýda sektöründe avukatlýk yapýnca, gýda güvenliði ve beslenme konusunda o kadar çok
þey öðrendim ki en sonunda kendimi, bunlarý
mutfakta tatbik etmeye çalýþýrken buldum, özellikle kýzým Ýdil doðduktan sonra.
“
Ýçimizden biri
Bundan 7-8 sene evvel, yurt dýþýnda trader olarak
görev yapan arkadaþým Arýnç Öktem beni arayarak, kendi bölümü TSF’nin sosyal sorumluluk
projeleri için ayýrdýðý bir bütçesi olduðunu ve bunun hiç olmazsa bir kýsmýný Türkiye’ye kanalize
etmek için proje bulup bulamayacaðýmý sordu.
Böylece, Çaðdaþ Yaþamý Destekleme Derneði ile
birlikte Maltepe’deki bir lisenin sýnýf kapýlarýný
deðiþtirdik.
surveyine girdim. Sonuçlarý deðerlendiren yetkili bana “Her þey iyi de stresli anlarýnýzý daha iyi
yönetebilmek için farklý bir þeyler yapmak istemez misiniz, mesela yoga?” dedi. O gün bugündür
yoga yapýyorum. Yoganýn kiþisel geliþim konusunda bir aðaç olduðunu düþünüyorum.
Ayrýca, yemek zevk aldýðým bir hobim olduðu
için birçok yemek kursuna katýldým. Ama favorim
pastacýlýktýr. Pasta, hiçbir zaman en sevdiðim tatlar listesinde olmamasýna raðmen, sarf edilen
emek beni o kadar etkilemiþtir ki bugün iyi yapýlmýþ bir pastayý saygýyla yerim.
Hatta bu konudaki dâhiyane fikirlerimi Cargill’in yaratýcýlýk sitesi olan Kuluçka’ya girdiðim
bile olmuþtur.
Senelerce gýda sektöründe
avukatlýk yapýnca, gýda
Yemek konusundaki denemelerimi arkadaþlarýma ve aileme sunmayý da çok severim. Bir arkadaþýmýn önerisi üzerine eþimle birlikte Çalýþan
Kadýnýn Günlüðü / Coffe, tea, me (www.tubaninblogu.blogspot.com) adýnda bir site kurduk.
Ben buna yaþam blogu diyorum.
Gezdiðim, gördüðüm yerleri, tecrübelerimi, arkadaþlarýmdan aldýðým yaþamý kolaylaþtýran
ipuçlarýný, sonunu mutlaka bir yemek tarifine
baðlayarak yazmayý, görsellerle donatmayý çok
seviyorum.
güvenliði ve beslenme
konusunda o kadar çok þey
öðrendim ki en sonunda
kendimi, bunlarý mutfakta
tatbik etmeye çalýþýrken
buldum.
Bir arkadaþýmýn önerisi üzerine eþimle birlikte Çalýþan Kadýnýn Günlüðü /
Coffe, tea, me (www.tubaninblogu.blogspot.com) adýnda bir site kurduk.
Tuba Çetin Alpa
Sosyal sorumluluk projeleriyle de ilgileniyorsunuz. Bunlardan bahseder misiniz?
”
Ben buna yaþam blogu diyorum.
CargillHaberler - ‘Cargill’de çalýþmak mesleki bir lüks’
13
CargillHaberler
Fiyatlar nereye kadar yükselecek?
Bitkisel yaðýn çetin sýnavý
Ýklim deðiþikliði, biyoyakýt
politikalarý, arz - talep
arasýndaki makasýn açýlmasý ve
týrmanýþýna devam eden petrol
fiyatlarý… Ve bu denklemin
tam ortasýnda yer alan bir
sektör; bitkisel yað.
Birleþmiþ Milletler Gýda ve Tarým Örgütü
(FAO) Gýda Fiyatlarý Endeksi’nin Þubat ayýnda
tarihi zirvesini görüp 236 puana yükselmesi karþýsýnda herkes þu sorunun cevabýný aramaya baþladý: “Fiyatlar nereye kadar yükselecek?”
FAO’nun dünya çapýnda takip ettiði ve endeksinde yer verdiði 5 ana gýda grubunda; et, süt, tahýl, þeker ve yað bulunuyor. Ýþin gerçeði, fiyat endeksinde yer alan tüm gýda ürünleri þu an tarihi
zirvelerini yapmýþ durumda. Ancak yapýlan tahminlere göre, önümüzdeki dönemde gýda fiyatlarý bu zirveleri de zorlayacak. Üst üste sekiz aydýr
yükseliþ yasayan endekste; et 170, süt 230, tahýllar 254, þeker 418 ve yað 279 puana yükseldi. Rakamlar, 1990 yýlýnda FAO’nun veri toplamaya baþlamasýndan bu yana en yüksek seviyeye ulaþtý.
Þubat ayýnda bir önceki aya göre % 2,2 oranýnda
yükselen FAO'nun gýda fiyatlarý endeksi, sepette
yer alan ürünlerin uluslararasý aylýk fiyat deðiþimlerini ölçüyor ve analistler tarafýndan önemli
bir gösterge olarak kabul ediliyor.
Peki, gýda fiyatlarýndaki bu artýþ, Libya’daki
karýþýklýk ve Ortadoðu’daki gerilimle yükselen
petrol fiyatlarý, dünyayý yeni bir gýda krizine sokabilir mi? FAO’nun Devletlerarasý Tahýl Grubu
Sekreteri Abdolreza Abbassian’a göre, “Dünya
henüz bir gýda krizi yaþamýyor ancak petrol
fiyatlarýndaki artýþ 2008 yýlýnda olduðu
gibi tahýl fiyatlarýný görülmemiþ seviyelere çýkarabilir.” Ancak Abbasi-
14
CargillHaberler - Bitkisel yaðýn çetin sýnavý
an, 2011-2012 sezonunun çok iç açýcý görünmediðini de belirtiyor.
Petrolle birlikte bitkisel ham yað
fiyatlarý da artýyor
Petrol fiyatlarý ise 100 dolarý aþmýþ durumda.
Mart baþýnda varil fiyatý 115 dolarý gören petrol,
özellikle pamuk ve altýn ile birlikte yükseliþine
devam ederek diðer emtialarýn fiyatýný da yükseltti. Petrolle birlikte soya yaðý ton baþýna 44 dolar, soya fasulyesi 15 dolar, palm yaðý 30 dolar, kanola tohumu 30 dolar ve ayçiçeði yaðý 5 dolar artýþ gösterdi.
Ancak fiyatlarý bu derece tetikleyen sadece
petrol fiyatlarýndaki artýþ deðil tabii. Ýklim deðiþikliði, biyoyakýt politikalarý ve arz - talep arasýndaki makasýn açýlmasý da önemli faktörler arasýnda yer alýyor. Bitkisel yað sektörü ise bu karmaþýk denklemin tam ortasýnda yer alýyor.
Son tahminlere göre, özellikle Uzakdoðu ve Latin Amerika kaynaklý talep patlamasý, dünya bitkisel yað pazarýnda 30 milyon tonluk bir talep artýþýna neden oldu. Talebin daha da artacaðý endiþesi, önümüzdeki sezon yaðlý tohum ekili alanlarýn ihtiyacý karþýlamayacaðý endiþesini de beraberinde getiriyor. Bunun yaný sýra petroldeki artýþ nedeniyle hareketleneceði tahmin edilen dünya biyoyakýt pazarýnýn ve önemli yaðlý tohum üreticisi ülkelerde yaþanan iklim sorunlarýnýn, 2011
Sadece AB’de üretilen biyodizel
miktarý 3 milyon 184 bin tona
ulaþmýþ durumda. Bu rakamlar
biyodizel için kullanýlan yaðlý tohum
miktarýndaki artýþ hakkýnda fikir
veriyor.
ortasýndan itibaren yaðlý tohum ve dolayýsýyla bitkisel ham yað fiyatlarýný arttýracaðý ihtimali de
konuþulanlar arasýnda.
Bitkisel yað fiyatlarýndaki belirleyici unsurlardan biri olan biyoyakýt ve biyodizele olan talep
gün geçtikçe artýyor. Biyodizel üretiminde; kanola(kolza), ayçiçek, soya vb. yaðlý tohum bitkilerinden elde edilen bitkisel yaðlar, kýzartmalýk
atýk yaðlar ve hayvansal yaðlar tercih ediliyor.
Elektrik Ýþleri Etüt Ýdaresi (EÝE) verilerine göre,
1991 yýlýnda 11 milyon litre olan dünya biyodizel
üretimi, 2005 yýlýnda 3 milyar 762 milyon litreye
çýktý. Biyodizel üretiminde baþý Almanya, Fransa,
Ýtalya ve ABD çekiyor. Verilere göre sadece AB’de
üretilen biyodizel miktarý 3 milyon 184 bin tona
ulaþmýþ durumda. Bu rakamlar biyodizel için kullanýlan yaðlý tohum miktarýndaki artýþ hakkýnda
fikir veriyor.
Ancak son 6 yýlda biyodizele yapýlan yatýrým
dolayýsýyla üretim artýþý devam ediyor. ABD, Brezilya ve Arjantin bu alana en çok yatýrým yapan
ülkeler arasýnda yer alýyor. "25x25" sloganýyla
2025 yýlýnda toplam enerji tüketiminin % 25’ini
yenilebilir enerjilerden karþýlamayý hedefleyen
Kapak
Bitkisel yað fiyatlarýndaki belirleyici unsurlardan biri olan
biyodizele olan talep gün geçtikçe artýyor. Biyodizel
üretiminde, kolza, ayçiçek, soya vb. yaðlý tohum
bitkilerinden elde edilen bitkisel yaðlar tercih ediliyor.
ve bu yönde projeler geliþtiren ABD, biyodizel konusunda kendi sistemini kuran ülkelerden biri.
ABD iþe, soya yaðýna göre uygulanabilir yeni bir
standart geliþtirerek baþladý.
Biyoetanolde %80’lere varan kullaným oranýyla
inanýlmaz bir baþarýya imza atan Brezilya da son
yýllarda biyodizel ataðýna geçen ülkeler arasýnda
yer alýyor. Brezilya hükümeti bunun için büyük
ihracatçý olduðu soya ve soya yaðý kullanýmýný biyodizele kaydýrdý. Bununla da kalmayarak palm
aðacý dikimini de teþvik ederek biyodizel konusunda planlý geliþimini sürdürüyor.
Yükseliþine devam ederek Mart ayý
baþýnda varil fiyatý 115 dolarý gören
petrolle birlikte soya yaðý ton
baþýna 44 dolar, soya fasulyesi 15
dolar, palm yaðý 30 dolar, kanola
tohumu 30 dolar ve ayçiçeði yaðý 5
dolar artýþ gösterdi.
Dünya yaðlý tohumlar üretimi (milyon ton)
2007
2008
2009
2010*
Soya Tohumu
220
212
248
256
Pamuk Tohumu
45,3
40
40
44
Ayçiçek Tohumu
30,2
33
31
30
50
58
58
58
Kolza Tohumu
Diðer Tohumlar
TOPLAM
40
48
46
53
385,5
391
423
441
Kaynak: USDA Þubat 2011 Raporu *Tahmin
CargillHaberler - Bitkisel yaðýn çetin sýnavý
15
CargillHaberler
2009’dan 2010’a dünya yaðlý tohum üretiminin 18 milyon ton arttýðý
görülüyor. Veriler, soya tohumunda 8 milyon ton, pamukta 4 milyon ton
artýþa iþaret ederken, ayçiçeðinde 1 milyon ton gerilemeyi gösteriyor.
Dünya bitkisel ham yað üretimi (milyon ton)
Soya Yaðý
Pamuk Yaðý
2007
2008
2009
2010*
40
36
42
41
5
5
5
5
Ayçiçek Yaðý
10
12
11
11
Kolza Yaðý
19
21
21
23
Palm Yaðý
42
45
46
47
Diðer Yaðlar
40
48
46
53
130
138
142
145
TOPLAM
Kaynak: USDA Þubat 2011 Raporu *Tahmin
Dünya bitkisel ham yað üretiminde 2009’a göre 3 milyon
tonluk bir artýþ tahmin ediliyor.
AB ise 2003 yýlýndan bu yana biyoyakýtlar ve biyodizel için pek çok özendirici ve teþvik edici çalýþmalar yapýyor. AB Komisyonu Þubat 2006’da biyoyakýtlarla ilgili 3 ana amacý ifade eden bir stratejiyi hayata soktu. Bu kapsamda AB, 2030 yýlýna
kadar tüm yakýt ihtiyacýnýn %30’unu biyoyakýtlardan elde etmeyi amaçlýyor.
Dünya bitkisel yað üretiminde son
durum
Küresel ýsýnma, petrol fiyatlarý ve biyoyakýt politikalarý ile durmadan artan talep arasýna sýkýþmýþ olan dünya bitkisel yað pazarý, son yýllardaki fiyat artýþlarýyla birlikte yaklaþýk 650 milyar dolarlýk bir hacme ulaþmýþ durumda.
Bitkisel Yað Sanayicileri Derneði (BYSD)’nin
Þubat 2011’de güncellediði Bitkisel Yað Raporu’na göre, 2009 yýlýnda 423 milyon ton olarak
gerçekleþen dünya yaðlý tohum üretiminin, 2010
yýlýnda 441 milyon tona yükselmesi bekleniyor.
BYSD’nin, Amerikan Tarým Bakanlýðý (USDA)
Þubat 2011 Raporu’ndan derlediði 2010 dünya
tahminlerine göre, yaðlý tohum üretiminde liderlik 256 milyon ton ile soya fasulyesinde. Soyayý 58
milyon tonla kolza, 44 milyon tonla pamuk ve 30
milyon tonla ayçiçeði tohumu izliyor.
2010 tahminlerine göre 2009’dan 2010’a dünya
yaðlý tohum üretiminin 18 milyon ton arttýðý görülüyor. Yine veriler, soya tohumunda 8 milyon
ton, pamukta 4 milyon ton artýþa iþaret ederken,
ayçiçeði tahmininde 1 milyon ton gerilemeyi gösteriyor. Kolza tohumu üretiminde ise bir deðiþiklik görülmüyor.
Dünya bitkisel ham yað üretiminde ise 2009’a
göre 3 milyon tonluk bir artýþ tahmin ediliyor.
2010 tahmini üretimi toplam 145 milyon ton.
Bitkisel yaðda liderliði 47 milyon tonla palm yaðý alýyor. 2011 yýlýnda Malezya'nýn 17,8 milyon
ton, Endonezya'nýn ise 23,7 milyon ton yað üret-
16
CargillHaberler - Bitkisel yaðýn çetin sýnavý
Kapak
Son 5 yýldýr üretimi sabit kalan pamuk ile
ayçiçeði yaðýna karþýn, soya ve kanola yaðý 5,
palm yaðý ise 8 milyon ton arttý.
mesi bekleniyor. Uluslararasý piyasa analistleri
tarafýndan 2010 yýlýnýn son aylarýnda yapýlan tahminlerde 2011 yýlýnýn ilk çeyreðinde 4000 Ringit/ton direncini kýracaðý düþünülen ve bu sýralar
3850 Ringit/ton olan palm yaðý fiyatýnýn, 2011 yýlý
Ekim-Aralýk döneminde 2850 Ringgit/ton seviyesine gerileyeceði de yapýlan tahminler arasýnda.
Türkiye yemeklik likit yað iç tüketimi (bin ton)
2007
2008
2009
2010*
661
649
665
746
Soya yaðý
20
10
22
32
Pamuk yaðý
30
36
30
20
120
91
87
51
20
104
98
103
851
890
902
952
Ayçiçek yaðý
Mýsýr yaðý
Palm yaðýný 41 milyon tonla soya yaðý, 23 milyon tonla kanola yaðý, 11 milyon tonla ayçiçeði
yaðý takip ediyor. Palm ve kanola yaðýnda artýþ
beklenirken, soya yaðýnda 1 milyon tonluk bir düþüþ olacaðý tahmin ediliyor.
Son 5 yýldýr üretimi sabit kalan pamuk yaðý (5
milyon ton) ile ayçiçeði yaðýna (11 milyon ton)
karþýn, soya ve kanola yaðýnýn 5 milyon ton, palm
yaðýnýn ise 8 milyon ton arttýðý bilgisi de raporda
yer alýyor.
Türkiye ithalatçý pozisyonunda
BYSD’nin raporunda bitkisel yað sanayimizin ana
girdisi olan yaðlý tohumlu bitkilerin üretiminin
yetersiz kaldýðý ve ham madde yönünden %70
oranýnda dýþa baðýmlý olduðu belirtiliyor.
Kolza (Kanola) yaðý
TOPLAM
Raporda yer alan 2010 yýlý tahminlerine göre
ülkemizde, 1,15 milyon ton pamuk tohumu, 1
milyon ton ayçiçeði tohumu, 110 bin ton kolza tohumu ve 55 bin ton soya fasulyesi üretilmesi bekleniyor. Toplam yaðlý tohum üretimimizin de 2
milyon 315 bin tona ulaþacaðý tahmin ediliyor.
2010 yýlýnda bitkisel ham yað ithalatýmýz ise
815 bin tona ulaþtý. Yurt içi yaðlý tohum üretiminden elde edilen 619 bin ton ham yað ve ithal edilen yaðlý tohumlardan elde edilen 522 bin ton
ham yað ile birlikte toplam bitkisel ham yað üretimimiz 1,96 milyon ton civarýnda gerçekleþti.
Ancak ihtiyaç bu rakamlarýn çok çok üzerinde.
Yine rapora göre 2010 yýlýnda 1,76 milyon tonu soya fasulyesi, 668 bin tonu ayçiçeði tohumu ve 307
bin tonu kolza tohumu olmak üzere toplam 2,73
milyon ton yaðlý tohum ve türevleri ithalatý gerçekleþti. 2010 yýlýnda ithalata ödenen toplam bedel 2,47 milyar dolar oldu.
2010 yýlýnda ithalatla birlikte yurt içinde üretilen bitkisel likit ham yaðýn çeþitli yaðlara göre
daðýlýmý ise þöyle gerçekleþti:
Ayçiçek yaðý 929 bin ton, palm yaðý 509 bin ton,
kanola yaðý 174 bin ton, pamuk yaðý 149 bin ton,
soya yaðý 120 bin ton ve mýsýrözü yaðý 75 bin ton.
CargillHaberler - Bitkisel yaðýn çetin sýnavý
17
CargillHaberler
Cargill, uçurtma gücüyle çalýþan daha büyük gemilerle nakliye yapacak
Gemi taþýmacýlýðýnda bir ilk
Cargill’in okyanus
taþýmacýlýðýnda öncülük ettiði
SkySails teknolojisinin yaygýn
kullanýmýyla, yýlda 100 milyon
tona yakýn karbondioksit
önlenebilecek. Bu rakam,
Almanya’nýn karbondioksit
emisyonlarýnýn %11’ine
karþýlýk geliyor.
argill, gemi taþýmacýlýðýndan kaynaklanan
sera gazý emisyonlarýný azaltmak amacýyla
rüzgâr gücü teknolojisini kullanmak için SkySails GmbH & Co. KG (SkySails) ile bir anlaþma imzaladý. Hamburg merkezli SkySails, geminin üzerinde uçarak güç saðlayan ve ideal gemicilik koþullarýnda yakýt tüketimini %35’e kadar düþüren
patentli yeni bir teknoloji geliþtirdi.
C
Aralýk ayýnda Cargill, 25- 30 bin metrik ton
azami taþýma kapasiteli bir geminin üzerinde 320
m2’lik bir uçurtma kullanmaya baþlayacak. Cargill ve SkySails, sistemin 2012’nin ilk çeyreðinde
tam randýmanla çalýþmaya baþlamasýný amaçlýyor. Cargill, SkySails’e teknolojinin geliþtirilmesi
ve test edilmesi sürecinde yardýmcý oluyor.
Sistem nasýl çalýþýyor?
SkySails uçurtmasý gemiye bir halatla baðlanacak ve rüzgâr gücünden maksimum ölçüde yararlanmak için bilgisayarla kontrol edilecek. Uçurtma 100-400 metre arasýnda havalanabilecek.
SkySails sistemi otomatik bir sistem ve mürette-
18
CargillHaberler - Gemi taþýmacýlýðýnda bir ilk
batýn minimum çabasýný gerektiriyor. Otomatik
kontrol sistemi uçurtmayý yönlendiriyor ve uçuþ
yönünü ayarlýyor. Sistemin çalýþmasýyla ilgili tüm
bilgiler, SkySails’in gemide bulunan istasyonunun monitöründe görüntüleniyor.
Cargill Okyanus Taþýmacýlýðý Bölümü Baþkaný
G.J. van den Akker, “Bir süredir deniz taþýmacýlýðýnda en iyi çevresel performansý gösterecek bir
proje arayýþý içindeydik. Þimdi bunun ilk anlamlý
adýmýný attýk.
Gemi taþýmacýlýðý endüstrisi, dünya genelinde
uluslararasý fiziksel ticaretin %90’ýný oluþturuyor.
Kaynaklarýn sýnýrlý olduðu bir dünyada çevrenin
korunmasý büyük önem taþýyor. Dünyanýn gemi
taþýmacýlýðýný en fazla kullanan firmalarýndan biri olarak bu konudaki taahhütlerimizi son derece
ciddiye alýyoruz.
SkySails teknolojisi, sera gazý emisyonlarýný
düþürmenin yaný sýra yakýt tüketimini ve maliyetlerini de büyük ölçüde azaltmayý amaçlýyor.
Bu teknolojiden çok etkilendik ve uzun vadeli
Inovasyon
SkySails uçurtmasý gemiye bir
halatla baðlanacak ve rüzgâr
gücünden maksimum ölçüde
yararlanmak için bilgisayarla kontrol
edilecek. Uçurtma 100-400 metre
arasýnda havalanabilecek.
olacak bu ortaklýðýn ilk adýmýný atarak nakliye
için kiraladýðýmýz gemilerden birinde kullanmaya baþlýyoruz.” diyor.
SkySails Direktörü Stephan Wrage ise Cargill’in gemi taþýmacýlýðýnda sera gazý emisyonlarýný azaltma amacýyla teknolojilerini kullanan ilk
firma olmasý nedeniyle büyük bir memnuniyet
duyuyor; “Teknolojimizin ilk kez bu kadar büyük
bir taþýma gemisinde kullanýlacak olmasý ve gelecekte de daha büyük gemilerle çalýþma potansiyeli nedeniyle çok heyecanlýyýz.” diyor.
Birleþmiþ Milletler Uluslararasý Denizcilik Örgütü’nün çalýþmasýna göre, Cargill’in okyanus taþýmacýlýðýnda öncülük ettiði SkySails teknolojisinin daha yaygýn kullanýmýyla yýlda 100 milyon tona yakýn karbondioksit önlenebilecek. Bu rakam,
Almanya’nýn karbondioksit emisyonlarýnýn
%11’ine karþýlýk geliyor.
Okyanus taþýmacýlýðý ve Cargill
Cargill, global olarak enerji ve endüstriyel ürün
taþýmacýlýðý yapan büyük bir firma. Kendine ait
gemileri olmayan firmanýn okyanus taþýmacýlýðý
bölümü, yýlda 185 milyon tonun üzerinde ürünü
üretildiði bölgelerden ihtiyaç duyulan bölgelere
taþýyor.
Ekonomik kriz nedeniyle Kasým 2008’de deniz
taþýmacýlýðý sektörü çökmek üzereydi. Ancak þaþýrtýcý bir þekilde Cargill Okyanus Taþýmacýlýðý Ýþ
Ünitesi, bu durumdan etkilenmek bir yana en iyi
performansýný sergilemiþti. Peki, bu nasýl mümkün oldu? Bu sorunun karmaþýk bir yanýtý var:
Cargill’de baðlantýlýlýk yani iþ üniteleri arasýnda
bilgi paylaþýmý.
Cargill’in Okyanus Taþýmacýlýðý Ýþ Ünitesi’ne
en büyük desteði Cargill Dünya Ticaret Ünitesi
saðlýyor. Okyanus Taþýmacýlýðý Ýþ Ünitesi’nin Cenevre, Amsterdam, Londra, New Jersey, Singapur, Þangay ve Tokyo’daki merkezlerinde 25 farklý ulustan 260 kiþi çalýþýyor. Cargill, okyanus taþýmacýlýðý iþine ilk kez 1937 yýlýnda girdi ve kendi
birimleri arasýndaki iþbirliði sayesinde bugüne
dek bu alanda önemli baþarýlar elde etti.
Cargill ve SkySails, sistemin
2012’nin ilk çeyreðinde tam
randýmanla çalýþmaya baþlamasýný
amaçlýyor. Cargill, SkySails’e
teknolojinin geliþtirilmesi ve test
edilmesi sürecinde yardýmcý oluyor.
Cargill Okyanus Taþýmacýlýðý Ýþ Ünitesi, 20002007 yýllarý arasýnda tüm beklentilerin üzerine
çýkararak önemli geliþmeler kaydetti.
Cargill Okyanus Taþýmacýlýðý Ýþ Ünitesi Lojistik
Direktörü John McCauley ekonomik krizin kendilerine, yapabilecekleri tasarruflara odaklanma
fýrsatý sunduðunu belirterek baþarýlarýndaki en
önemli sýrrýn, çalýþanlarýnýn deniz taþýmacýlýðý
konusunda derin bilgilere sahip olmalarýný saðlayan bir eðitim akademisi yaratmýþ olmalarý olduðunu vurguluyor.
CargillHaberler - Gemi taþýmacýlýðýnda bir ilk
19
CargillHaberler
20
CargillHaberler - Tüketiciye saðlýk, üreticiye kolaylýk
Tüketiciye saðlýk,
üreticiye kolaylýk
Günümüz tüketicileri iþlenmiþ et ürünlerinden kolaylýk ama ayný zamanda saðlýkla
ilgili faydalar bekliyor. Peki ya siz? Tüketici beklentilerini gözetirken ayný zamanda
ürün geliþtirme, daðýtým ve maliyet kontrolü planlarý mý yapýyorsunuz?
üketiciler gýda konusundaki tercihlerini çeþitli seçeneklere dayandýrýyor. Tat, görünüþ
ve doku listenin en baþýnda yer alýyor. Ýþlenmiþ
bir et ürünü iyi bir görüntüye ve iyi bir tada sahip
olabilir ancak doku ve aðýzdaki his de tüketici
beklentilerini karþýlamak zorunda. Günümüz tüketicileri iþlenmiþ et ürünlerinden kolaylýk ama
ayný zamanda saðlýkla ilgili faydalar da bekliyor.
Hýzlý yaþam tarzý ve deðiþen nüfus yapýsý tüketici
seçimlerini etkileyen unsurlarýn baþýnda geliyor.
Dondurulmuþ et ürünleri ve doðrudan ýsýtýlarak
tüketilen iþlenmiþ et ürünleri, giderek daha popüler hale geliyor.
Cargill Çözümleri
Ýþlenmiþ et ürünleri giderek daha popüler hale geliyor
T
“
Dünya çapýndaki teknik
mükemmelliðini ve pazara
yakýnlýðýný geniþ bileþen
Günümüz tüketicileri iþlenmiþ et
ürünlerinde kolaylýk ama ayný zamanda
saðlýkla ilgili faydalar da bekliyor. Hýzlý
yaþam tarzý ve deðiþen nüfus yapýsý
tüketici seçimlerini etkileyen unsurlarýn
baþýnda geliyor.
Ancak iþlenmiþ et endüstrisi hem saðlýkla ilgili konularda hem de ekonomik krizin etkileri ve
fiyat baskýsý nedeniyle son yýllarda kötü bir dönem geçirdi. Tüketicilerin daha ucuza daha fazla, daha az yaðlý, daha lezzetli et tüketme ve daha kýsa ve daha açýk etiketlerin kullanýlmasý beklentileri de her zamankinden çok daha fazla.
portföyü ile birleþtiren Cargill,
Ekonomik koþullar kötü de olsa iyi de olsa tüketiciler her zaman lezzetli, kaliteli, görsel çekiciliðe sahip, güvenli ve tüketime hazýr et ürünleri talep ediyorlar, bulamadýklarýnda da hemen
baþka markaya yöneliyorlar.
çözümler geliþtiriyor.
karþýlaþýlan zorluklarýn
çözümü ve yüksek kaliteli
ürünler için pratik ve inovatif
2010 yýlýnda EMEA (Avrupa, Ortadoðu, Afrika)
pazar deðerinin 60 milyar euro olduðu, 2010-2015
arasýnda da yýllýk bileþik büyüme oranýnýn %1,4
olacaðý tahmin ediliyor (%14,2’si tek baþýna dondurulmuþ iþlenmiþ kýrmýzý et). Pazara yeni çýkan
ürünlerin sayýsý, iþlenmiþ et endüstrisinin sundu-
CargillHaberler - Tüketiciye saðlýk, üreticiye kolaylýk
Marie-Jo Leroy
yeni trendleri takip ediyor,
”
21
CargillHaberler
Araþtýrmalar, 2007-2010 yýllarý
arasýnda pazara yeni giren ürün
sayýsýnýn %77, 2009-2010 yýllarý
arasýnda ise %38 oranýnda arttýðýný
ortaya koyuyor.
kýsaltýlmasý ve lezzet gibi ürünün duyusal özelliklerinin iyileþtirilmesi geliyor.
Ek maliyet avantajlarý ile saðlýklý ürünler, tüketicilerin bekledikleri karakteristik özellikler
arasýnda en uygun dengeyi kuruyorlar. Örneðin,
emülsifiye piþmiþ etlerde kalori içeriði ve doymuþ yað önemli oranda azaltýlýrken lezzet ve kalite arttýrýlýyor.
Ek maliyet avantajlarý
Artý deðer
Ek maliyet avantajlarý ile saðlýklý
ürünler tüketicilerin bekledikleri
karakteristik özellikler arasýnda en
uygun dengeyi kuruyorlar.
ðu seçeneklerin çekiciliði konusunda hiç þüphe
olmadýðýný gösteriyor. Araþtýrmalar, 2007-2010
yýllarý arasýnda pazara yeni giren ürün sayýsýnýn
%77, 2009-2010 yýllarý arasýnda ise %38 oranýnda
arttýðýný ortaya koyuyor. Üreticiler açýsýndan mesele, tüketici beklentilerini karþýlarken ürün iþleme maliyetlerini düþürerek kârlýlýðý arttýrmak
ama bu sorunu halletmek mümkün. Cargill Tekstürize Çözümler Et Kategori Müdürü Marie-Jo
Leroy, üreticiler için Cargill’in lezzetli, saðlýklý ve
kaliteli iþlenmiþ et ürünleri geliþtirme imkânlarýný anlatýyor:
22
CargillHaberler - Tüketiciye saðlýk, üreticiye kolaylýk
Ýþlenmiþ et endüstrisi minimum %30 etten oluþan ürünlerden tamamý taze et olanlara kadar
çok çeþitli ürünler içeriyor. “Ýþlenmiþ” terimi kýyma, tuzlama, kurutma, fermantasyondan sonra
tütsüleme, tamburlama/marinasyon, piþirme ya
da dilimleme gibi çeþitli iþlemleri içeriyor, yani
etin kesilip, parçalandýktan sonra piþirilmesi ve
dondurulmasý dýþýndaki pek çok iþlemi kapsýyor.
Örnek olarak piþirilmiþ etler, emülsifiye et ürünleri, kuru ya da yarý kuru et ürünleri, taze ve dondurulmuþ iþlenmiþ etler verilebilir.
Ýþlenmiþ et üretme maliyetlerini nihai ürünün
özelliklerinden ödün vermeden en uygun düzeylerde tutmak için üreticiler formüllerini deðiþtirme ya da reformüle etme yoluna gidiyorlar. Bu
konudaki en tipik çözümler arasýnda; et ya da yað
yerine daha ucuz bileþenler, verimi arttýracak
inovatif bileþenler kullanýlmasý, iþleme süresinin
Hidrokolloidler özellikle aljinatlar burgerler, sosis ve iþlenmiþ kanatlý hayvan ürünleri gibi iþlenmiþ et ürünlerinde yaðýn azaltýlmasýna yardýmcý
oluyor. Salam gibi fermente et ürünlerinde geleneksel görüntü ve yapýnýn saðlanmasý için belli
bir oranda yað kullanýlmasý gerekiyor.
Cargill’s Adrogel™SFR 201 fonksiyonel sistemi, yað yerine kullanýlabilecek daha saðlýklý bir
bitkisel alternatiftir. Özel bir tür alginat ve soya
unundan elde edilen Adrogel™SFR 201’in saðlýk
açýsýndan en önemli faydasý kalorisinin çok
önemli bir miktarda düþük olmasý ve doymuþ
hayvansal yaðlar yerine daha saðlýklý yað asitlerinin kullanýlmasýdýr. 900 Kcal içeren 100 gr iç yað
yerine kullanýlabilecek Adrogel™SFR 201 ise
270 Kcal içerir.
Cargill’in fonksiyonel sistemlerinin yaðýn yerine kullanýlmasý, hayvansal ham maddelere baðlý
fiyat istikrarsýzlýðý riskini ortadan kaldýrýr. Bitkisel kaynaklý olan fonksiyonel sistemler ayrýca depolama sýrasýnda yaðýn kalitesindeki bozulma
riskini engeller.
Cargill Çözümleri
Yeniden yapýlandýrýlmýþ et ile
oluþturulan yeni potansiyel
Parçalanmýþ ya da kýyma olarak eti artý deðerli
özel bir ürüne dönüþtürmek için Cargill’in alginat bazlý fonksiyonel sistemi Adrogel™RFM 101
eklenmesi yeterli.
Adrogel™RFM 101 kýzartmadan önce iyi bir
kohezyon saðlar, kýzartma sýrasýnda þeklin bozulmasýný engeller ve kýzartmadan sonra da orijinal
yapý ve görünüþ bozulmaz. Adrogel™RFM 101 ayrýca çok büyük bir maliyet kazancý da getirir. Cargill’in fonksiyonel sistemleri en iyi bileþenlerin
bir kombinasyonu olarak gýda iþleme sürecinde
tutarlýlýk saðlýyor.
Kalitenin korunmasý ve verimliliðin
arttýrýlmasý
Jambon gibi et ürünlerinde verimliliðin arttýrýlarak maliyetin azaltýlmasý sýrasýnda, lezzet ve yumuþaklýktan ödün verilmemesi önemlidir. Bu nedenle de üreticiler, duyusal kaliteyi ve verimliliði
arttýran bir bileþene ya da fonksiyonel sisteme ihtiyaç duyarlar.
Cargill Fosfosal™T-10 fonksiyonel sistemi, et
endüstrisinde verimliliði arttýrmak için özel olarak geliþtirilmiþtir.
Formülünde; hidrokolloidler (karagenan,
Xanthan, keçiboynuzu gamý), soya proteinleri,
niþasta ve fosfatlar gibi gerekli tüm bileþenler yer
alýr. Ýyi su tutma kapasitesi, piþirme ve depolama
sýrasýnda bozulmayý en aza indirir. Fosfosal™T-
10 fonksiyonel sistemi farklý türdeki bileþenlerden oluþan kompozisyonu sayesinde nihai üründe dayanýklýlýðý arttýrýr.
Fermente ürünlerde lezzetten ödün
vermeden daha hýzlý olgunlaþtýrma
Genel olarak kýsa ve hýzlý üretim iþlemlerinden
geçen gýdalar, lezzet ve görünüþ açýsýndan düþük
kalitede olur. Ancak sucuk gibi kurutulmuþ fermente gýdalarda et kültürlerinin içerdiði mikroorganizmalar lezzetin arttýrýlmasýný saðlarken
olgunlaþma ve renklenme sürecini de hýzlandýrarak hem zaman hem de maliyetten kâr edilmesini saðlar. Ayrýca ürünün raf ömrünün uzamasýnda önemli bir rol oynar.
Nihai ürünün dayanýklýlýðýnýn ve duyusal özelliklerinin saðlanmasý ve tüketiciler açýsýndan
güvenli olmasý için et kültürlerinin çok dikkatli
seçilmesi gerekir.
Cargill’in özel olarak seçilmiþ lactobacillus
sp., staphylococcus sp. and geotrichum sp. suþlarýndan oluþan “Flavor Start” kategorisindeki et
kültürleri asidifikasyonu hýzlandýrýr ve olgunlaþmasý zor veya uzun süren mdm katkýlý ürünlerde
dahi lezzet profilini kýsa sürelerde geliþtirir.
Özellikle Türkiye’nin geleneksel tadý sucuk
için geliþtirilen et kültürleri ile ister uzun süreli
fermentasyona izin vererek mükemmel lezzet
profili yakalanabilir, ister kýsa süreli fermentasyon ile hýzla istenen asitlik seviyesine ulaþýp gýda güvenliðinden ödün vermeden uygun maliyette kaliteli ürün elde edilebilir.
Maliyeti en aza indirmek
Etsiz gýda pazarýnda, kendilerini vejetaryen olarak adlandýrmayan ancak çevre, saðlýk ve etik
kaygýlar nedeniyle et tüketimini azaltan tüketiciler giderek artýyor.
Burgerler gibi kýyma kullanýlan uygulamalarda genellikle et yerine tekstüre soya proteinleri
kullanýlýyor. Cargill’in yaðsýz tekstüre soya proteini Prosanté™ 68344, et yerine kullanýlarak maliyeti büyük ölçüde düþürürken etin doðal lifli
yapýsýný, dokusunu ve çiðneme özelliklerini sunuyor. Prosanté™ 68344, nihai ürünün duyusal
özelliklerine olumsuz bir etki yapmazken, etteki
%20 protein içeriðine karþýlýk %50 protein içeriðiyle yüksek kaliteli bir protein kaynaðý olma niteliði taþýyor.
Etle ilgili zorluklarýn aþýlmasý
Et iþlemede katma deðerli bileþenlerin kullanýlmasýný en üst düzeye çýkarmak için maddelerin
iþlevselliði ile süreç etkileþimleri konusundaki
bilgilerin birleþtirilmesi önem taþýyor. Cargill bunu, dünya çapýndaki teknik mükemmelliðini ve
global pazarlara yakýnlýðýný son derece geniþ
bileþen yelpazesine sahip portföyü ile birleþtirerek gerçekleþtiriyor.
Örneðin, Ýspanya’daki et uygulama merkezi
Rubi’de Cargill uzmanlarý, yeni trendleri sürekli
takip ediyorlar, karþýlaþýlan zorluklarýn çözümü
ve yüksek kaliteli ürünler için pratik ve inovatif
çözümler geliþtiriyorlar: Tüketiciye saðlýk, üreticiye kolaylýk için…
CargillHaberler - Tüketiciye saðlýk, üreticiye kolaylýk
23
CargillHaberler
Cargill’in markalý gýda ürünlerindeki yetenekleri artýyor
Neden domates?
Brezilya’da markalý sývý ve katý yað iþletmeleri bulunan Cargill, bu
ülkedeki daðýtým aðýna iþlenmiþ domates ürünlerini de ekledi.
argill’in büyümesinin hýzlandýrýlmasý, geçtiðimiz yýlýn Ekim ayýnda yapýlan Cargill Liderlik Forumu’nun en önemli konusuydu. Kurumsal uzmanlýk ekibi üyeleri Forum’da yazýlý sorulara yanýt verdi. Cargill Kýdemli Baþkan Yardýmcýsý Sergio Rial’e gelen soru ise tek bir sözcükten ibaretti: Domates?
C
Bu soru, Cargill’in, geçen yýl Unilever’in Brezilya’da önde gelen markalara sahip 350 milyon dolarlýk salça, sos ve domates ürünleri iþletmesiyle
komple bir domates iþleme fabrikasýný alacaðýný
açýklamasýyla ilgiliydi. Sergio Rial, bu tek
sözcüklü sorunun bazý endiþeleri ima ettiðini düþünüyor; “Neden yeni bir iþ alanýna
girildi? Bu büyüme olarak kabul edilebilir
mi? Bana yöneltilen bu soru Brezilya’daki
büyümeyle ilgili bir imada da bulunuyor olabilir. Örneðin, baþka hangi þirketin bir bölümü sadece bir yýlda üç kat büyüyebilir? Kaç
tane çok uluslu firma, yeni geliþen pazarlarý
büyüme stratejisinin bir parçasý olarak görür
ve buna uygun hareket eder?”
Peki, neden domates?
“
Brezilya’daki yolculuðumuzu
devam ettirecek bu satýn
Markalý domates ürünlerinden
öðrendiklerimiz bize çok
yardýmcý olacak.
24
CargillHaberler - Neden domates?
Sergio Rial
almadan dolayý çok mutluyum.
”
Ýnsanlar daha çok kazanmaya baþladýklarýnda artýk daha iyi beslenmeye özen gösteriyorlar. Bunun için aldýklarý þeylerden biri de iþlenmiþ domates. Brezilya’da bu kategori 2007-2010 arasýnda yýllýk yaklaþýk %4,5 büyüme kaydetti. Brezilya’daki düþük ve orta düzeyli gelir segmenti, domates salçasý ve sosunun sürekli tüketicileri deðiller. Ama Cargill, Brezilya geliþmeye devam ettikçe iç pazarýnýn da saðlamlaþacaðýna ve daha
fazla tüketicinin yeni gýda ürünlerini denemeye
baþlayacaðýna inanýyor.
Cargill, Brezilya’nýn önde gelen gýda firmalarýndan biri olmayý amaçlýyor. Bu satýn alma Cargill Gýda Brezilya’nýn üç kat büyümesi anlamýna
geliyor. Rial, “Brezilya’da markalý sývý ve katý yað
iþletmelerimiz bulunduðundan bu daðýtým aðýna
iþlenmiþ domates ürünlerinin eklenmesi çok uy-
gun olacak. Markalý gýda ürünlerindeki yeteneklerimizi arttýrabileceðiz.” diyor.
Ama neden domates? Domates, Cargill için yeni bir ürün ve tümüyle çürüyüp bozulabilecek bir
tedarik zinciri. Rial, “Elbette risklerini görmezden gelmiyoruz.” diyor ama Cargill’in 2015 Stratejik Planý’nda vurguladýðý “harika insanlar”
sayesinde bu kategorideki riskleri alabileceklerine inanýyor. Cargill Kýdemli
Baþkan Yardýmcýsý, çalýþanlarýn bunun üstesinden gelebilecek güce sahip olduklarýndan
çok emin.
Cargill Gýda Brezilya ekibi, son yýllarda çok önemli çabalar gösterdi ve bu
risklerin üstesinden gelebileceklerini
fazlasýyla kanýtladý. Tabii, bu tür satýn almalar yalnýzca tesisler ve ürünleri kapsamýyor, müþterileri ve çalýþanlarý da içeriyor. Bu satýn almayla Cargill, Brezilya’da domates yetiþtiren sözleþmeli 60 çiftçiyle çalýþmaya devam edecek. Bu yönetilebilir bir sayý ve Brezilya’daki domates yetiþtiricisi çiftçiler, son yýllarda önemli
maddi getiri elde ettiklerinden bu ürünü yetiþtirmeye devam etmeye istekliler.
“Tabii hayatta hiçbir þeyin kesinliðinden söz
edemeyiz.” diyor Rial; “Ancak Brezilya’daki yolculuðumuzu devam ettirecek bu satýn almanýn gerçekleþmesinden dolayý çok mutluyum. Brezilya’daki markalý domates ürünlerinden öðrendiklerimiz bize çok yardýmcý olacak. Entegrasyonda
yer alacak 13 ekibimiz var. Satýþtan ARGE’ye ve
iletiþime her þeyin en iyisini yapacaðýmýza eminiz. Çýta epey yüksek.”
Brezilya büyüyor ama daha da önemlisi Brezilyalýlar yeniden hayal etmeye baþlýyor. Brezilya
büyümeye devam ettiði sürece iç pazarý da güç-
lenmeye devam edecek ve yeni
gýda ürünleri daha çok sayýda
tüketici tarafýndan kabul edilecek. Cargill, bu harika ülkedeki yeni tüketicilere yeni domates ürünleriyle hizmet verecek, yüksek kaliteli ekonomik ürünler sunacak. Tüm bunlarý çalýþanlarýyla baþaracak.
Brezilya ve domates
Güncel
2009 yýlýnda 3,58 milyon ton domates üretimi gerçekleþtirilen Brezilya’da yaklaþýk 59,100 hektar
tarým alanýnda domates üretiliyor. Ortalama
ürün verimi hektar baþýna 60,65 kg civarýnda.
Brezilya, 2008 yýlýnda 2018 ton taze domates,
58.512 ton da salça ihracatý gerçekleþtirdi. Ülkede kiþi baþýna domates tüketimi ise ortalama 6,5
kg civarýnda.
Ýnsanlar daha çok kazanmaya
baþladýklarýnda artýk daha iyi
beslenmeye özen gösteriyorlar.
Bunun için aldýklarý þeylerden
biri de iþlenmiþ domates.
CargillHaberler - Neden domates?
25
CargillHaberler
26
CargillHaberler - Prof. Dr. Aziz Tekin
Prof. Dr. Aziz Tekin
Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gýda Mühendisliði Bölümü Baþkan Yardýmcýsý
“Teknolojimiz
dünya standartlarýnda”
“Gerek rafine bitkisel yaðlar, gerekse zeytinyaðý ve margarin
sektöründe üniversiteden mezun olduðum 1980’li yýllara göre,
oldukça önemli geliþmeler yaþandý. Artýk kullanýlan teknolojiler
ile yüksek kalitede yað üretimi yapabiliyoruz.”
Yað bilimi ve teknolojisi alanýnda çalýþmalar
yapan Prof. Dr. Tekin, 1987 yýlýnda mezun olduðu
okulunda halen öðretim üyesi olarak çalýþýyor.
1996-1998 yýllarý arasýnda 18 ay süre ile ABD Iowa State Üniversitesi’nde doktora sonrasý çalýþmalar yapan Prof. Dr. Tekin, 2002-2003 yýllarý arasýnda yine ayný üniversitede “Visiting Scientist”
olarak çalýþtý.
Öðretim üyesi olarak üniversitedeki çalýþmalarýnýn yaný sýra Prof. Dr. Tekin, bir grup akademisyen ve kamu çalýþaný ile birlikte kýsa adý YABÝTED olan “Yað Bilimi ve Teknolojisi Derneði”ni
kurdu. Derneðin Kurucu Baþkaný olan Tekin,
yaðlarla ilgili güncel sorunlara çözüm aramayý ve
toplumu bilinçlendirmeyi amaçladýklarýný söylüyor. Prof. Dr. Tekin ayný zamanda Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý "Katý ve Sývý Yaðlar Ýhtisas Alt Komisyonlarý (Bitkisel yaðlar, zeytinyaðý ve margarin)" Baþkanlýklarýný da yürütüyor. Artýk kullaný-
Yaðýn ne olduðundan baþlayalým isterseniz…
Yaðlar, farklý yað asitlerinin deðiþik oranlarda bulunduðu trigliserit moleküllerinden oluþan ve
yüksek düzeyde enerji veren bileþiklerdir. Bilimsel olarak tükettiðimiz yaðlarý bitkisel ve hayvansal kaynaklý yaðlar olarak ikiye ayýrabiliriz. Bitkisel yaðlarý kendi arasýnda meyve ve tohum yaðlarý, hayvansal yaðlarý da kara hayvanlarý yaðlarý,
süt yaðlarý ve balýk yaðlarý olarak 3 kýsýmda inceleyebiliriz.
Beslenmemizdeki yerinden de kýsaca bahsedebilir misiniz?
Yaðlar, karbonhidrat ve proteinlerle birlikte vücudumuza alýnmasý gereken 3 temel besin maddesinden birisidir. Yüksek düzeyde enerji verirler, A,D,E ve K vitaminleri ile esansiyel yað asitlerinin (EPA, DHA gibi) taþýyýcýsýdýrlar. Ayrýca gýdalarda lezzet ve aroma taþýyýcýsýdýrlar. Bu nedenle yaðsýz bir diyet düþünülemez ve Dünya
Saðlýk Örgütü’nün önerdiði gibi, günlük kalorinin
Sohbet
Y
lan teknolojiler ile ülkemizde yüksek kalitede
yað üretimi yapýlabildiðine dikkat çeken Prof. Dr.
Tekin ile taklit ve taðþiþten yað sanayimizin sorunlarýna, “sektör, üniversite ve kamu el ele” sloganýyla yola çýktýklarý yeni derneklerinden gerçekleþtirmeyi düþündükleri projelere kadar birçok konuyu konuþtuk.
“
Yað sektörünü, ham yað eldesi
ve rafinasyon, zeytinyaðý
teknolojisi ve margarin
teknolojisi olarak 3 kýsýmda
inceleyebiliriz. Þunu
rahatlýkla söyleyebilirim ki
ülkemizde her üç yað
sektöründe de kullanýlan
teknoloji dünya
standartlarýnda.
CargillHaberler - Prof. Dr. Aziz Tekin
Aziz Tekin
aðlar… Karbonhidratlar ve proteinlerle birlikte vücudumuza almamýz gereken üç temel
besin maddesinden biri. Yaþamsal faaliyetlerimizi sürdürebilmemiz için beslenmemizde mutlaka
yer vermemiz gerekiyor. Ancak konumuz yaðlarýn
beslenmemizdeki yeri deðil… Bu konuya da deðineceðiz ama konuðumuz Prof. Dr. Aziz Tekin ile
iþin teknolojisini, bu alandaki son geliþmeleri ve
tabii bu geliþmelerin tüketiciye nasýl yansýdýðýný
konuþacaðýz.
”
27
CargillHaberler
Sevinerek söylemeliyim ki yaptýðýmýz piyasa
araþtýrmalarýnda, yasal limit olan %1’in
üzerinde trans asit içeren margarin tespit
etmedik. Bu açýdan ülkemiz dünyanýn birçok
geliþmiþ ülkesinden daha ileri düzeyde.
“
1/3’ü yaðlardan karþýlanmalýdýr. Buu oranýn da
1/3’ü doymuþ, 1/3’ü oleik asitçe zengin meyve
yaðlarý (zeytinyaðý gibi), kalan 1/3’ü de doymamýþ karakterli tohum yaðlarýndan saðlanmalýdýr.
Maalesef günümüzde gýda
maddelerinin birçoðu hem
Dünya ile kýyasladýðýnýzda ülkemizdeki yað üretim teknolojisini nasýl buluyorsunuz?
taklit hem de taðþiþe maruz
kalabiliyor. Yaðlar açýsýndan
yapýlan ürün zeytinyaðý çünkü
hem üretimi kýsýtlý hem de
fiyatý yüksek.
Aziz Tekin
baktýðýmýzda en fazla taðþiþ
”
Yað sektörünü, ham yað eldesi ve rafinasyon, zeytinyaðý teknolojisi ve margarin teknolojisi olarak
3 kýsýmda inceleyebiliriz. Þunu rahatlýkla söyleyebilirim ki ülkemizde her üç yað sektöründe de
kullanýlan teknoloji dünya standartlarýnda. Birçok iþletmemiz tam otomasyonla üretim yapabiliyor. Ýþletmelerin birçoðunda kalite güvence sistemleri mevcut. Ülkemizde yað üretimi yönünden
bir sýkýntý bulunmuyor. Kullanýlan teknolojiler ile
yüksek kalitede yað üretimi yapmak mümkün.
Peki, üniversiteden mezun olduðunuz yýllardaki
teknoloji ile bugünü kýyaslarsanýz…
Gerek rafine bitkisel yaðlar, gerekse zeytinyaðý ve
margarin sektöründe, üniversiteden mezun olduðum 1980’li yýllara göre oldukça önemli geliþmeler yaþandý. Rafinasyon teknolojisinde birçok iþletmede tam otomasyona geçildi. Hatta son çalýþmalarda kalitenin yanýnda rafinasyon kayýplarýnýn azaltýlmasý ve atýk deðerlendirme üzerine
de önemli teknolojik geliþmeler yaþandý. Zeytinyaðý teknolojisinde ise presten üç fazlý sisteme, oradan da ekolojik sistem olarak bilinen
iki fazlý sisteme ve sinolea sistemine geçiþ yaþandý. Bu geçiþ devam ediyor. Fakat zeytinyaðý
sektöründe kalite artýþý saðlanmasý için, hasattan yað eldesine kadar geçen süreçte üreticinin bilinçlenmesi çok önemli. Çünkü zeytinyaðý natürel halde tüketilebilen bir ürün
ve bu açýdan kalite çok önemli. Bu kaliteyi
saðlamak da doðrudan zeytinyaðý üreticisinin
28
CargillHaberler - Prof. Dr. Aziz Tekin
elinde. Hiç þüphesiz en önemli teknolojik deðiþim margarin sektöründe yaþandý. Yaðlarýn katýlaþtýrýlmasý amacýyla 2000’li yýllarýn baþýna kadar
kullanýlan kýsmi hidrojenasyon teknolojisi terk
edildi. Katý yað fazlarýnýn hazýrlanmasýnda, trans
izomeri oluþturmayan teknolojiler kullanýlmaya
baþlandý. Söz konusu teknolojiler yaðlarýn doðal
yað asidi yapýsýnda herhangi bir dönüþüme
(trans veya yerel izomeri) neden olmuyor, yani
yað asitleri doðal halleriyle tüketime sunuluyor.
Sevinerek söylemeliyim ki yaptýðýmýz piyasa araþtýrmalarýnda da ülkemizde yasal limit olan %1’in
üzerinde trans asit içeren margarin tespit etmedik. Bu açýdan ülkemiz dünyanýn birçok geliþmiþ
ülkesinden daha ileri düzeyde.
Geliþmeleri tüketici açýsýndan deðerlendirdiðimde, maalesef olumlu þeyler söylemem zor görünüyor. Çünkü ülkemizde konunun uzmaný olmayan bazý þahýslarýn özellikle medyayý kullanarak halký yanlýþ bilgilendirdiðini gözlemliyorum.
Bu açýdan yaðlar genellikle haksýz yere sorgulanýyor ve tüketici gerçeði öðreninceye kadar sansasyonel yayýnlara devam ediliyor. Hâlbuki ülkemizde ne yaðlarýn üretim teknolojileri ne de bi-
Sohbet
leþimleriyle ilgili genel anlamda bir sorun bulunuyor. Önemli olan bunlarýn kullanýmýnýn doðru
yapýlmasý ve tüketiciye hangi çeþit yaðý, nerede
kullanacaðýnýn anlatýlmasýdýr.
Peki, taklit ve taðþiþ nasýl önlenecek?
Maalesef günümüzde gýda maddelerinin birçoðu
hem taklit hem de taðþiþe maruz kalabiliyor. Yaðlar açýsýndan baktýðýmýzda en fazla taðþiþ yapýlan
ürün zeytinyaðý çünkü hem üretimi kýsýtlý hem de
fiyatý yüksek. Gerek ülkemiz gerekse uluslararasý kodekslere bakýldýðýnda, yemeklik yaðlar arasýnda kendine özgü tebliði olan tek yaðýn zeytinyaðý olduðunu görürsünüz. Burada amaç, hem
zeytinyaðýna yapýlacak taðþiþlerin önüne geçmek
hem de kaliteyi korumaktýr.
Ancak taðþiþ ve taklit ile ilgili olarak tüketicinin bilinçlenmesi ve Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý’nýn da söz konusu bilinçlendirme çalýþmalarýna aktif bir þekilde dâhil olmasý gerekiyor. Taklit
ve taðþiþin önüne mutlaka geçilmeli. Doðrudan
þikâyet yollarýnýn öðretilmesini de kapsayan bu
çalýþmalarla gýda kontrolünde önemli mesafeler
kat edileceðine inanýyorum. Çünkü bir taraftan
haksýz kazanç ve tüketicinin aldatýlmasý söz konusu iken, diðer taraftan da haksýz rekabete yol
açýlýyor. Kaliteyi korumanýn en önemli yolu da yine taðþiþ ve taklidin önlenmesinden geçiyor. Burada elbette sorumluluðu bulunan Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý’na büyük görev düþüyor. Fakat
Bakanlýk bu iþin altýndan tek baþýna kalkamaz.
Tüketicinin bilinçlenmesi, alým gücünün yükselerek kaliteye önem verebilir duruma gelmesi ve
sanayicilerin kendi kendilerini denetleyebilen
mekanizmalar kurmalarý ve kaliteli üretim yapan sanayicinin daha fazla kazanç elde etmesini
saðlamalarý gerekiyor.
Zeytinyaðýnda “Kolon sýzmasý” konuþuluyor. Bu,
tam olarak nedir? Yeri gelmiþken zeytinyaðý kodeksinde yapýlan son deðiþiklikleri de konuþalým
isterseniz…
Prof. Dr. Tekin gýda konusunda, konunun uzmaný olmayan
kiþilerin medyayý da kullanarak halký yanlýþ
bilgilendirdiðine, bu açýdan yaðlarýn haksýz yere
sorgulandýðýna dikkat çekiyor.
“Kolon sýzmasý” olarak adlandýrýlan ürün, yüksek
asitli yaðlarýn sýzma zeytinyaðý sýnýfýnda deðerlendirilmesi amacýyla fiziksel bir iþlemden geçirilerek asitliklerinin düþürülmesidir. Bu konuda
Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý elini çabuk tutarak
CargillHaberler - Prof. Dr. Aziz Tekin
29
CargillHaberler
YABÝTED’i 2009 yýlýnda, bir grup
akademisyen ve kamu çalýþanýnýn
bir araya gelmesiyle kurduk.
Merkezi Adana’da…Ýlk
icraatýmýz Euro Fed Lipid’e
üyelik baþvurusu yapmak oldu.
12. üye olarak kabul edildik.
7 Aðustos 2010 tarihinde yayýnmlanan revize Teblið’de “kolon sýzmasý”nýn önüne geçmek için kriterler koydu. Söz konusu revize Teblið’de genel
olarak AB direktiflerine uyum saðlandý ve “kolon
sýzmasý”nýn önlenmesinin yaný sýra bazý tanýmlamalar, etiketleme bilgileri ve duyusal özelliklerle
ilgili deðiþiklik ve ilaveler yapýldý. Ayný tarihte,
“TGK-Zeytinyaðý ve Pirina Yaðý Numune Alma ve
Analiz Metotlarý Tebliði” de yürürlüðe girdi. Son
yayýmlanan Teblið’de yer alan bazý deðiþiklikleri
þu þekilde özetleyebilirim:
Öncelikle Pirina yaðý, “ham pirina yaðý”, “karma prina yaðý” ve “prina yaðý” olarak yeniden
isimlendirildi. Naturel ikinci zeytinyaðý tanýmlamasýnýn Teblið’den çýkarýlarak serbest asitliði
%2.0’nin üzerinde olan ve/veya duyusal kriterlere
uymayan yaðlarýn ham zeytinyaðý olarak anýlmasý
saðlandý. Buna göre de ilgili tüm tanýmlamalar
deðiþtirildi. “Kolon zeytinyaðý” tespiti için “yað
asidi metil ve etil esterleri” kriteri Teblið’e eklendi. Çeþnili zeytinyaðý tanýmý sadece naturel sýzma
zeytinyaðlarýný deðil, tüm yaðlarý kapsayacak þekilde geniþletildi.
Teblið’in etiketleme ile ilgili kurallarýný içeren
bölümünde, zeytinyaðý ve pirina yaðýnýn etiketlerinde yazýlmasýna izin verilebilecek ifadeler, AB
direktifine uyumlu olarak Teblið’e ilave edildi.
Ayrýca “ilk soðuk baský” ve “soðuk sýkým” ifadeleri tanýmlandý. Nem ve uçucu madde ile çözünmeyen safsýzlýklar Teblið’den çýkarýldý ve EK-2’ye
ham zeytinyaðý için de duyusal deðer eklendi.
Yapýlan bu deðiþikliklerle Tebliðimiz AB direktiflerine uyumlu hale getirildi. Ancak önemli olan
30
CargillHaberler - Prof. Dr. Aziz Tekin
Kýsa adý YABÝTED olan “Yað Bilimi ve Teknolojisi Derneði”ni 2009 yýlýnda, bir grup akademisyen ve kamu çalýþanýnýn bir araya gelmesiyle kurduk. Merkezi Adana’da… Ýlk genel kurulu 2010
Mayýs ayýnda yaptýk ve akademisyenlerden, kamudan ve sanayicilerden önemli düzeyde ilgi gördük. Yeni oluþturulan Yönetim Kurulu’nda da iki
sanayici ile bir kamu çalýþaný mevcut. Ýlk icraatýmýz Euro Fed Lipid (Avrupa Yað Bilimi ve Teknolojisi Federasyonu)’na üyelik baþvurusu yapmak
oldu. Baþvurumuz geçen Kasým ayýnda Münih’te
yapýlan 8. Euro Fed Lipid Toplantýsý’nda görüþülerek, Derneðimiz 12. üye olarak kabul
edildi. Buna göre, Derneðimizin üyeleri
ayný zamanda Euro Fed Lipid üyesi sayýlýyor. Dernek olarak öncelikle katý ve
sývý yaðlar konusuyla ilgili sanayi, kamu
çalýþaný ve araþtýrmacýlarý bilimsel bir
platformda bir araya getirmeyi amaçlýyoruz. Katý
ve sývý yaðlarla ilgili güncel sorunlara çözüm aramak ve toplumu bilinçlendirmek; yaðlý tohum ve
meyve ile sývý ve katý yaðlarýn üretiminin, tüketiminin ve ihracatýnýn arttýrýlmasýna ve kalitesinin
korunmasýna katkýda bulunmak; yaðlar, yaðlý materyaller ve yaðlý gýdalar konusunda araþtýrmalarý özendirmek ve desteklemek gibi amaçlarýmýz
da var. Derneðimizin bir de sloganý var: “Sektör,
üniversite ve kamu el ele.”
Gerçekleþtirmeyi düþündüðünüz projeler var mý?
Evet. Bunlardan bazýlarýný ifade etmek isterim. Öncelikle hedefimiz sektörün tamamýný kapsayacak þekilde sanayici, üniversite ve kamu çalýþanlarýný bir araya getirmek. Derneðimizin
amaçlarýndan da anlaþýlacaðý gibi, YABÝTED bilimsel bir dernek ve diðer geliþmiþ ülkelerdeki eþ
deðerleri gibi, düzenleyeceði faaliyetlerle ülkemizin yað sektörüne, araþtýrmacýlarýna ve kamuya hizmet etmeyi amaçlýyor. Bu açýdan ilk icraatlarýndan birisi, 2013 Euro Fed Lipid Kongresi’ni
Ayný zamanda Gýda Teknolojisi Derneði Yönetim
Kurulu’ndasýnýz. Kasým ayýnda uluslararasý bir
kongre düzenlediniz. Önümüzdeki yýllarda devamý olacak mý?
Bildiðiniz gibi, Gýda Teknolojisi Derneði alanýndaki ilk dernek ve yaklaþýk 38 yýl önce kuruldu.
Dernek 2008 yýlýna kadar 10 ulusal kongre düzenledi. Ýlk uluslararasý kongresi, sizin de bahsetmiþ
olduðunuz kongredir. 600 civarýnda katýlýmcýyla
gerçekleþtirildi. Kongre bizim açýmýzdan da katýlýmcýlar açýsýndan da son derece baþarýlý
geçti. Bu kongrenin ikincisini de gerçekleþtirmeyi düþünüyoruz fakat ondan önce
11. ulusal kongreyi 2012 yýlýnda Hatay’da,
yapmayý planlamaktayýz.
Sizce ülkemiz yað sanayisinin geliþmesi için neler yapýlmalý?
Yað sanayisinin en önemli problemi, ham madde
sorunu. Maalesef bu sorun uzun yýllardýr mevcut
ve henüz bir çözüme kavuþturulamadý. Halen ihtiyaç duyduðumuz yaðýn yaklaþýk üçte ikisini ithalat yoluyla karþýlayabilmekteyiz. Bence, ihtiyacýnýn önemli bir kýsmýný ithal yoluyla karþýlayabilen bir ülkede, biyodizelden bahsedilmesi de
üzüntü verici. Öncelikle mevcut ve alternatif yað
ham maddelerinin üretimleri arttýrýlmalý ve yað
sektörünün dýþa baðýmlýlýðý azaltýlmalýdýr.
Buna karþýn özellikle son yýllarda zeytinyaðý
sektöründe önemli geliþmeler yaþanýyor. Verilen
teþvik ve desteklerle, ülkemizin zeytin yetiþtirilen bölgelerinde önemli sayýda fidan dikimi yapýldý ve zeytinyaðý üretimimiz artmaya baþladý. Çok
yakýn gelecekte zeytinyaðý üretimimizin katlanarak artacaðý inancýndayým. Burada önemli olan
ülkemizde kiþi baþýna düþen ve 1kg civarýnda
olan yýllýk zeytinyaðý tüketimini arttýrmaktýr.
Kýsa adý YABÝTED olan “Yað Bilimi ve Teknolojisi
Derneði”nin Kurucu Baþkaný olan Tekin, yaðlarla ilgili
güncel sorunlara çözüm aramayý ve toplumu
bilinçlendirmeyi amaçladýklarýný söylüyor.
Sohbet
Yeni bir dernek kurdunuz; YABÝTED. Biraz YABÝTED’den bahseder misiniz?
Türkiye’ye almak oldu. Söz konusu kongreyi Euro
Fed Lipid ile ortaklaþa, 2013 yýlý Ekim ayýnda Antalya’da düzenleyeceðiz. Yine 2012 yýlýnda da ulusal bir yað kongresi düzenlemeyi planlamaktayýz.
Bu konuda çalýþmalara baþladýk. Ýlk olarak 2012
Nisan ayý içerisinde Adana’da bir ulusal kongre
düzenlenmesi kararýný aldýk. Program ve tarih
netleþtikten sonra, kongre ile ilgili bilgileri gerek
web sayfamýzdan (www.yabited.org) gerekse email ve el broþürleriyle duyuracaðýz.
“
2013 Euro Fed Lipid
Kongresi’ni Türkiye’ye aldýk.
Kongreyi 2013 yýlý Ekim
ayýnda Antalya’da
düzenleyeceðiz. Yine 2012’de
ulusal bir yað kongresi
düzenlemeyi planlamaktayýz.
Ýlk olarak 2012 Nisan ayý
içerisinde Adana’da bir ulusal
kongre düzenlenmesi kararýný
aldýk.
CargillHaberler - Prof. Dr. Aziz Tekin
Aziz Tekin
bu Teblið’in tam olarak uygulanmasýdýr. Bu açýdan son revize Teblið ile birlikte yayýmlanan ve
analiz metotlarýnýn yanýnda karar aðaçlarýný da
içeren “TGK-Zeytinyaðý ve Pirina Yaðý Numune
Alma ve Analiz Metotlarý Tebliði”nin uygulamaya
önemli katký saðlayacaðýný düþünüyorum.
”
31
CargillHaberler
Engelsiz mutluluk için
Herkes kadar eþit yaþamak
Onlarca derneðe sahipler… Ama ne kadar örgütlü olurlarsa
olsunlar hizmet ulaþtýrýlabilen engelli sayýsý halen çok sýnýrlý.
En büyük idealleri ise “Herkes kadar eþit yaþamak”.
er yýl 3 Aralýk’ta kutlanan Dünya Engelliler
Günü’nün geçen yýlki temasý, “Sözümüzü
tutmak: Milenyum Geliþim Amaçlarý içerisinde
engelliliðin bilinçlendirilmesi” baþlýðýný taþýyordu. 2010 yýlýnda yürürlüðe giren Birleþmiþ Milletler Engelli Haklarý Sözleþmesi sonrasýnda Birleþmiþ Milletler Genel Sekreteri Ban-Ki Moon, þu
açýklamayý yapmýþtý: “Dünya hükümetlerinin engellileri desteklemekten fazlasýný yapmalarý gerekiyor”. Gerçekten de fiziksel, zihinsel ve duyusal engeller son derece yaygýn ve bu durum dünya nüfusunun yaklaþýk %10’unu etkiliyor. Türkiye ise baþta Birleþmiþ Milletler Engelli Haklarý
Sözleþmesi olmak üzere engellilerin hak ve öz-
H
gürlüklerini düzenleyen birçok uluslararasý hukuk belgesine taraf olmuþ durumda. Son olarak
da Anayasanýn 10. Maddesinde yapýlan deðiþiklikle engellilere yönelik pozitif ayrýmcýlýk konusunda yeni bir düzenleme getirildi.
Fiziksel, zihinsel ve duyusal engeller, ülkemiz
nüfusunun %12’sini ilgilendiriyor. Yani ortada
9 milyondan fazla insanýmýzý ilgilendiren bir durum var.
Ve bu insanlarýmýz onlarca derneðe sahipler…
Ama ne kadar örgütlü olurlarsa olsunlar, hizmet
ulaþtýrýlabilen engelli sayýsý halen çok sýnýrlý.
Türkiye Sakatlar Derneði Orhangazi Þubesi’nin 101
üyesi bulunuyor. Resmi kayýtlara göre Orhangazi’de
1087 engelli yaþýyor. Kayýt dýþýnda olanlarla birlikte
bu rakam 1500’e ulaþýyor.
32
CargillHaberler - Herkes kadar eþit yaþamak
Bu derneklerin en büyüklerinden biri de Türkiye Sakatlar Derneði… Bugün ülkenin hemen
her köþesine yayýlmýþ 68 þubesi bulunan Derneðin Orhangazi Þube Baþkaný Mustafa Aslan, “Sorunlarýmýzýn öncelik sýrasýna göre deðerlendirilerek, çözümü konusunda uzun vadede çalýþmalarýn yapýlmasý gerekiyor” diyor.
Engellilerin yaþamlarýndaki sorunlarý ise þu
þekilde sýralýyor: “Ýstihdam, eðitim, sosyal faaliyetler, çevre düzenlemeleri, engelliye uygun alýþveriþ merkezlerinin sýnýrlý sayýda olmasý, engellilerin meslek edindirme çalýþmalarýnýn yeterli seviyede olmamasý, temsil noktasýnda oransal ola-
Engelliler için yapýlacak
tüm çalýþmalara engelli
aileleri ile birlikte toplum
ve hükümet de katýlmalý…
2010 yýlý Engelliler Haftasý Orhangazi kutlamalarý
esnasýnda bir grup engelli,1 Günlük Askerlik sevincini
yaþadý.
rak çok zayýf bir durumda olmasý, toplumun sadece acýyarak bakmasý ve kurumlarýn üstlerine
düþeni gereði gibi yapmamasý”.
mýþ olduðu zorluklar kýsmen de olsa azaltýlabilecek. Aslan, iþverenlerden çalýþan engelliler adýna
anlayýþ ve hoþ görü isterken, çalýþan engellilerden de engellilik durumlarýný suiistimal unsuru
olarak kullanmamalarýný bekliyor.
5 yýldýr dernek üyesi olan ve son 2 yýldýr baþkanlýðýný yürüten Mustafa Aslan da bir engelli…
Bayburt’un Masat köyünde dünyaya gelmiþ. 2 yaþýnda geçirdiði çocuk felci sonunda ortopedik engelli durumuna geldiðini söylüyor. Ekonomik sebeplerden dolayý ailesi 1968 yýlýnda Orhangazi’ye
göç eden Aslan; “Saðlýk sorunlarým nedeniyle Orhangazi Lisesi 2. sýnýftan ayrýlmak zorunda kaldým. Daha sonra Bursa Cemsultan Lisesi’ni 1994
yýlýnda dýþarýdan bitirdim” diyor.
Çalýþma hayatýna 1982 yýlýnda atýlan Aslan,
metal, gýda ve tekstil sektörü olmak üzere bir kaç
iþ kolunda çalýþmýþ. 1997 yýlýnda emekli olmasýna
raðmen ekonomik sebeplerden dolayý halen çalýþýyor. Aslan’a göre engelliler için yapýlacak tüm
çalýþmalara engelli aileleri ile birlikte toplum ve
hükümet de katýlmalý… Böylece engellinin yaþa-
Resmi rakam 1087
Kuruluþ çalýþmalarý 2003 yýlýnda baþlatýlan Türkiye Sakatlar Derneði Orhangazi Þubesi’nin 101
üyesi bulunuyor. Resmi kayýtlara göre Orhangazi’de 1087 engelli yaþýyor. Orhangazi Þube Baþkaný Aslan; “Kayýt dýþýnda olanlarý da eklersek ilçemizde yaklaþýk 1500 civarýnda engelli vatandaþýmýz var” diyor. Engellilere ulaþmak ve yardýmda
bulunmak konusunda ise dernek olarak çeþitli
kamu ve özel kuruluþlarýn yardýmý ile sorunlarý
çözmeye çalýþtýklarýný belirtiyor.
Geçtiðimiz yýl 3 Aralýk Dünya Engelliler Günü’nde Orhangazi’de yapýlan kutlamalarda; bugüne kadar ilçedeki 200 aðýr engelliye evde bakým
Türkiye Sakatlar Derneði Orhangazi Þubesi
Baþkan Mustafa Aslan’ýn girþimiyle 2009
yýlýnda hizmete sokulan Türkiye Sakatlar
Derneði Orhangazi Þubesi kütüphanesi.
Sosyal Sorumluluk
Türkiye Sakatlar Derneði Orhangazi Þube Baþkaný
Mustafa Aslan
Türkiye, baþta Birleþmiþ Milletler
Engelli Haklarý Sözleþmesi olmak
üzere engellilerin hak ve
özgürlüklerini düzenleyen birçok
uluslararasý hukuk belgesine taraf
olmuþ durumda. Son olarak
Anayasanýn 10. Maddesinde yapýlan
deðiþiklikle, engellilere yönelik
pozitif ayrýmcýlýk konusunda yeni
bir düzenleme getirildi.
maaþý, 120 engelliye engelli maaþý baðlandýðýný,
70 engelliye tekerlekli sandalye ile 2 adet akülü
sandalye verildiðini açýklayan Belediye Baþkaný
Ýsmail Tartar da “Yaptýðýmýz çalýþmalarýn engelliler için bir lütuf deðil görev olduðunu biliyoruz”
diyor.
Orhangazi’deki tüm engellilerin ortak sorunlarýný tespit etme ve bu sorunlarýn çözüm yollarýný bulmak için þube
kuruluþ çalýþmalarý Eylül 2003’te baþlatýldý. Türkiye Sakatlar Derneði Genel Merkezi’ne þube açmak için müracaat
edilmesinin ardýndan 29 Aralýk 2003 tarihinde þube kuruluþu tamamlandý.
Hâlihazýrda þube lokali olarak kullanýlan yer, 24 Aralýk 2003 tarihinde merhum Belediye Baþkaný M. Turgut Ünlü
tarafýndan teslim edildi.Þubenin resmi açýlýþý 14 Mart 2004 tarihinde Türkiye Sakatlar Derneði Genel Baþkaný Þükrü
Boyraz tarafýndan yapýldý. Ýlk Kurucular Kurulu’nda þu isimler yer alýyor: Feriha Gümüþ (Kurucu Baþkan), Raif Yalçýn,
Alpay Baþ, Meryem Kara, Ercan Doðan, Turgut Ustabaþ ve Faruk Elibol.
Kuruluþundan bu yana görev yapan þube baþkanlarýnýn isimleri ise þöyle: Feriha Gümüþ, Ali Yýldýrým, Mehmet Þenkul
ve halen görevde olan Mustafa Aslan.
Mustafa Aslan Baþkanlýðýndaki Þube yönetiminde þu isimler görev yapýyor:
2. Baþkan - Cihan Çokluk; Þube Sekreteri-Galip Küçükköþker; Mali Sekreter- Erdem Pakel; Üye- Alaaddin Ýlmen
Þube Baþkaný Aslan ise öncelikli hedeflerinin,
engellileri toplumun ayrýmcýlýða uðrayan, dýþlanmýþ bir kesimi olmaktan, özel olarak da birilerinin yardýmýna muhtaç olmaktan çýkarýlmasý olduðunu ifade ediyor. Engelsiz mutluluk için herkes kadar eþit yaþamak istediklerini vurguluyor.
Orhangazi’de yerel yönetimin güzel çalýþmalarý
olduðunu söyleyen Aslan, üst geçitlere engelli
asansörlerinin yapýlmasýný, engelli rampalarýnýn
standartlara uygun olmasýný ve fiziki þartlarýn engellilerin ulaþabilecekleri ölçülere getirilmesini
beklediklerini ifade ediyor.
www.cargill.com.tr
-
www.cargill.com